JAARGANG 1
•
NUMMER 1
•
SEPTEMBER 2006
gratis! stuur dit bestand door! Schotland Digizine is een via e-mail gratis verspreid digitaal ideaal om zoveel mogelijk in Schotland geïnteresseerden van info te voorzien en van hen te ontvangen. Retour ontvangen info kan geplaatst worden in het volgende nummer. De info is gericht op Schotland zelf, maar zal met name bestaan uit wat er in Nederland op Schots gebied gebeurt. Denk o.a. aan: reizen, [reis]verhalen, [reis]tips, trouwerijen, foto’s, beurzen, festivals, winkels, slijterijen, nosing & tastings, websites, data...
INHOUDSOPGAVE
VERSCHIJNING VAN SCHOTLAND DIGIZINE: IN GEVAL VAN GENOEG INPUT OM DE TWEE MAANDEN
AGENDA
3
INTRODUCTIE
4
DICK’S LETTER COLUMN
6
VERHAAL VAN EEN LEZER
7
TARTAN PIMPERNEL
9
VERHAAL VAN EEN LEZER
10
WWW SCHOTS
11
EEN STUKJE SCHOTLAND IN NEDERLAND
12
WHISKYWEETJES
14
WWWHISKY
16
INFO ENZO GRAAG AANLEVEREN VÓÓR 15 OKTOBER 2006
OOK SCHOTLAND DIGIZINE GRATIS ONTVANGEN? MAIL NAAR SCHOTLANDDIGIZINEHOTMAIL.COM SCHOTLAND DIGIZINE NIET MEER ONTVANGEN? MAIL NAAR SCHOTLANDDIGIZINEHOTMAIL.COM 2
•
JAARGANG 1
•
NUMMER 1
•
SEPTEMBER 2006
DE VOORPAGINA: Blair Castle [blair-castle.co.uk], gelegen nabij het dorpje Blair Atholl. Blair Castle, niet alleen het kasteel dat de thuisbasis is van de tartan waarin wij getrouwd zijn - de Murray of Atholl Muted Colours - maar tevens het onderkomen van de Keepers of the Quaich, de mensen die met mond en neus de Schotse whisky wereldwijd promoten. Deze combinatie van Schotse glorie en whisky leek mij ideaal om de cover van dit eerste nummer mee te sieren.
AGENDA september 2006
| 3
oktober 2006
Schots/Keltische dag + Highland Games highlandgamesnederland.nl
Gall & Gall Whisky Event gall.nl
september 2006
november 2006
| 8 en 9
Cöpenicker Whiskyherbst whisky-herbst.de
| 29 | 4 en 5
Celtic Weekend, Merelbeke, België glengarry.be
september 2006
| 9 en 10
november 2006
Schots Weekend, Alden Biezen, België scottish-weekend.be
september 2006
|
| 25
St. Andrew’s Night Assen scotsheritage.nl
november 2006
19
Exclusieve Tasting whiskyshop.nl
| 10 t/m 12
International Whisky Festival Leiden whiskyfestival.nl
september 2006
| 30
november 2006
Whisky Aan Zee zeewijck.nl
| 22 t/m 24
Kerst-Plumpudding maken theworldofscotland.nl
oktober 2006
| 7
Scotland-live Show-Concert en Ceilidh theworldofscotland.nl
oktober 2006
THE GLENTURRET DE OUDSTE DISTILLEERDERIJ VAN SCHOTLAND WWW.GLENTURRET.COM
| 14
Ceilidh van Scots Heritage in Noordlaren scotsheritage.nl
3
•
JAARGANG 1
•
NUMMER 1
THE EDRADOUR DE KLEINSTE DISTILLEERDERIJ VAN SCHOTLAND WWW.EDRADOUR.CO.UK •
SEPTEMBER 2006
INTRODUCTIE
HET HOE EN WAAROM
Januari 2004. “‘t Wordt nu toch wel eens tijd dat ik haar ten huwelijk ga vragen... ” “... maar hóe en wáár?” In mei zou het zeven jaar geleden zijn dat wij elkaar ontmoet hebben. Hemelvaartdag viel op de twintigste en de eenentwintigste was zij jarig. Een lang weekend Schotland, dat zou een perfecte gelegenheid zijn om ‘de grote vraag’ te kunnen stellen! De overtocht was via internet snel geregeld: dfdsseaways.nl [tegenwoordig ook gewoon via dfds.nl bereikbaar]. Een bijzonder hotel vinden was wat moeilijker. Maar, zoals altijd gezegd wordt: “de aanhouder wint” zodat ik uiteindelijk een mooi stulpje kon reserveren via placestostay.com. Het hotel werd het Dunalastair Hotel in Kinloch Rannoch, een klein plaatsje na Pitlochry linksaf en dan is het net voorbij The Queens’ View.
Dunalastair Hotel in Kinloch Rannoch
Woensdag de negentiende reden wij met onze eigen auto naar IJmuiden, waar de Queen of Scandinavia al op ons lag te wachten. Wij hoefden dat niet, want voor de gelegenheid had ik een Commodore hut geboekt en dat bood een aantal aardige privileges. De Queen en het weer waren goed gemutst hetgeen bijdroeg aan een plezierige eerste avond... Nadeel van de overtocht IJmuiden-Newcastle vind ik eigenlijk altijd wel de lange reis die hierna overwonnen moet worden voordat de Schotse grens bereikt kan worden. Aan de andere kant was het schitterend weer dus tóch geen reden tot 4
•
JAARGANG 1
•
NUMMER 1
•
SEPTEMBER 2006
klagen. Ook deze keer [in 1999 hadden wij ook al een rondreis Scotland-Ierland gedaan] deden wij Edinburgh aan om vervolgens rustig door te rijden naar onze ‘eindbestemming’: Kinloch Rannoch. Het hotel was fenominaal, moet ik eerlijk bekennen - kijk zelf maar eens op dunalastair.co.uk. Omdat wij in de Rob Roy suite zouden verblijven, stond de champagne, vergezeld van een grote doos bonbons, al koud op ons te wachten; ook iets dat een hotel erg interessant maakt! In de krappe twee dagen die ons restten, bezochten wij o.a. het pittoreske plaatsje Pitlochry - dat overigens het geografisch middelpunt van Schotland schijnt te zijn - en de Edradour Distillery [edradour.co.uk], de kleinste distilleerderij van Schotland. Uiteindelijk heb ik, door omstandigheden - waar ik later nog wel eens op terug zal komen - Louise in Palenque, Mexico, gevraagd, hetgeen een beetje een domper op de terugreis geworden is. Maar, zo achteraf bekeken, is dit uitje wel een van de redenen geweest voor het ontstaan van het ‘Schotland Digizine’, want na dit speciale weekend bleef ik gefascineerd door Schotland. 23 September 2005 zijn Louise en ik getrouwd en voor deze dag hebben wij speciaal een kilt gekocht - in de Murray of Atholl Muted Colours tartan - bij The World of Scotland in ‘s-Gravendeel. Na de trouwerij groeide mijn fascinatie voor Schotland [en zo’n beetje alles wat
INTRODUCTIE
HET HOE EN WAAROM
ermee te maken heeft] meer en meer. Het liefst zou ik elke Schotse gelegenheid en nosing and tasting aandoen en dat gebeurde dan ook regelmatig... Nadeel hiervan bleek steeds vaker dat hoe verder je in ‘het wereldje’ verzeild raakt hoe meer je weet dat je wat mist. Na lang pijnzen wat ik eraan kon doen om zoveel mogelijk op de hoogte te blijven, kwam ik op het idee om een ‘digizine’ - een digitaal ‘magazine’ - te gaan maken. Dit zou een periodiek moeten worden waarin ik alles wat ik zelf weet over wat er allemaal gebeurt, kan vermelden en dit daarna via de mail aan zo veel mogelijk mede-geïnteresseerden kan toesturen, hierbij hopend dat zij het doorsturen naar anderen die zij kennen en dat aan het eind van de rit zoveel mogelijk mensen reageren en hun kennis en wetenschap aan mij retour zenden. Het leuke hieraan voor mij is, dat ik op de hoogte gehouden word, maar tegelijkertijd is het net zo leuk voor iedereen die in de e-mail keten zit, omdat ik er een nieuwe uitgave van maak die dan weer doorstuur en zo voort en zo voort. Kortom, mijn ideaal van het ‘Schotland Digizine’ is: dit gratis via de e-mail verspreiden om op deze manier zoveel mogelijk in Schotland en whisky geïnteresseerden te bereiken en hen van zoveel mogelijk info te voorzien - en daarna van hen te ontvangen. De retour ontvangen info kan dan weer geplaatst worden in een volgende nummer.
info over Schotland: de mensen, hun gewoonten, kleding [de kilt], eten, drinken, recepten, natuur, landschap, reizen, reisverhalen, leuke vakantie-adresjes en -tips, pubs, restaurants, tartans, clans, foto’s, geschiedenis, dans, muziek, whisky, websites, een agenda, en zo voort, en zo voort. •
JAARGANG 1
•
NUMMER 1
•
info over ‘Schotse bezigheden in Nederland’: evenementen, [whisky-]festivals, [dans-]voorstellingen, dansscholen, ceilidh’s, optredens, Schotse restaurants, recepten, winkels die in Schotland gespecialiseerd zijn, touwerijen “op z’n Schots”, beurzen, websites, een agenda, en zo voort, en zo voort. info over whisky - die ik in oker [een beetje de kleur van whisky] aan wil gaan geven om een ‘verschil’ te creëren: [speciaal]slijterijen, beurzen, festivals, distilleerderijen, nosing & tastings, van alles over whisky zelf, websites, een agenda, en zo voort, en zo voort. Zo dicht mogelijk aan het begin van elke nieuwe uitgave wil ik een agenda gaan plaatsen zodat iedereen gelijk een idee wat er allemaal gebeurt en gebeuren gaat en dit in de eigen agenda kan noteren. Mocht er overigens iets niet tussen staan wat wél belangrijk is, dan kan dat altijd tussentijds doorgegen worden. Voor het opgeven van een ‘abonnement’ en het doorgeven van info heb ik een speciaal Hotmail adres aangemaakt:
[email protected] SCHOTLANDDIGIZINEHOTMAIL.COM ... maak híer goed gebruik van, maar stuur ook zoveel mogelijk door naar mail adressen van mede-geïnteresseerden!
Om een idee van ‘info’ te geven denk ik zelf zoiets van:
5
VERVOLG
SEPTEMBER 2006
Hopelijk vindt iedereen het initiatief - en het ‘digizine’ zelf natuurlijk - leuk en wie weet, komen we elkaar nog eens tegen; ‘het wereldje’ is immers niet zó groot! Groet, Edgar
,
DICK S
LETTER
WEETJE
Welkom in dit eerste nummer van “Schotland Digizine”. De bedoeling van míjn column is om het dragen van tartan - en de kilt in het bijzonder - te bevorderen. Dit wil ik gaan doen door het organiseren van etentjes, excursies en noem maar op. Een belangrijk onderdeel kan bijvoorbeeld een jaarlijks ‘Thistle & Saltire’ diner worden. Het ideaal van Schotland Digizine is om iedereen inspraak te geven en ideeën in te zenden. Denkt u, kortom, een idee te hebben voor een jaarlijks terugkerend gebeuren of voor een evenement op kleine[re] schaal dat in kilt te doen is, meld het dan via
[email protected] ter attentie van Dick. Natuurlijk is het de bedoeling dat er zoveel mogelijk tartan te zien is. En natuurlijk de heren allemaal in kilt. Min of meer verplicht, maar dat zal voor de echte Schot-o-fiel niet zo’n probleem moeten zijn! Tijdens één van mijn reizen door Schotland, kocht ik eens op een zondag een Sunday Herald. Gelukkig maar, want daar stond op dat moment een poll in over de twintig meest populaire clans. Iedereen kon stemmen en de uitslag vindt u hieronder. Ik hecht er zelf niet zo’n waarde aan, want sommige clans staan wel erg laag genoteerd. Dit zou natuurlijk kunnen komen doordat niet iederéén van die bepaalde clan gestemd had... 1 2 3 4 5 6 7
MacDonald Campbell Stewart Gordon Scott MacGregor Wallace
8 9 10 11 12 13 14
Graham MacKenzie MacPherson Douglas Leslie Bruce Murray
•
NUMMER 1
15 16 17 18 19 20
Hamilton Grant Cameron Hume MacLeod MacLean
Hold fast, Dick Schijf 6
•
JAARGANG 1
•
SEPTEMBER 2006
curling ontstaan in schotland? Tijdens een koude winter rond 1500 gooit iemand in Noord-Europa een platte steen over bevroren water. De beweging van de steen op het ijs is zo fascinerend, dat teams er een spel van maken om de stenen zo dicht mogelijk bij een bepaald punt te laten uitkomen. Ongeveer zo moet het ijsspel curling zijn uitgevonden. Waar dat was, is onduidelijk. Misschien in Schotland. Maar mogelijk gooiden Duitsers, Vlamingen en Oostenrijkers ongeveer tegelijkertijd stenen over het ijs. Feit is dat de eerste tastbare bewijzen voor het bestaan van een soort curling uit de zestiende eeuw dateren. Zo heeft een Schots museum een speelsteen met de inscriptie ‘anno 1511’ in zijn collectie. En de Vlaamse schilder Pieter Breugel ‘de Oude’ legde het spel in 1665 vast op zijn schilderij Jagers in de sneeuw. In de loop van de achttiende eeuw werd de voorloper van curling een gebruikelijke winteractiviteit op de bevroren Schotse meren. Uit literatuur blijkt dat het in die tijd al een georganiseerde sport was, met clubs en toernooien. Ook in de eeuwen daarna ontwikkelden met name de Schotten het spel verder. Zij standaardiseerden onder meer de maat en het gewicht van de steen, en ze gingen op indoorijsbanen spelen. Tijdens de Olympische Winterspelen in Nagano (1988) werd curling voor het eerst als olympische sport gespeeld.
VERHAAL
VAN EEN LEZER
Mmmmmhhhh…. Doorgaans zal dat niet zo’n moeilijke vraag zijn om te beantwoorden. Iedereen heeft daar zijn eigen antwoord op en is meestal - mede - gebaseerd op een voorliefde voor alles wat Schots is. Voor menigeen zal de aanschaf van een kilt een logisch gevolg zijn van deze voorliefde. Bij mij niet…. Daarom zal ik mijn verhaal doen. Ik zal de attente lezer dezes trachten duidelijk te maken dat mijn voorliefde voor Schotland en alles wat daar mee samenhangt, zich nog steeds in een pril stadium bevindt. Het zal ergens eind jaren ’80 zijn geweest, misschien wel iets later, dat ik met een aantal vrienden naar Engeland vertrok om in de buurt van Ruan Minor in het uiterste zuiden van Cornwall deel te nemen aan een zogenaamde IPSC-schietwedstrijd. Het is wat ingewikkeld om exact uit te gaan leggen wat deze discipline precies inhoudt en daarom verwijs ik de lezer naar deze link. Uiteraard is ook dit interessant leesvoer. http://www.ipsc.org/ Het volstaat om te vertellen dat deze discipline een dynamische vorm is van practical- en defensive shooting met standaard- en getunede handvuurwapens. De Colt 1911A1 in het kaliber .45ACP is het meest voorkomende wapen. Een wedstrijd bestaat uit een aantal stages waarbij score en snelheid de bepalende factoren zijn. Neem van deze schrijver aan, geachte lezer, dat het jaren van training vergt om binnen 1 seconde vanuit een holster het wapen te trekken en een schot te plaatsen in de hoogst scorende zone van de kaart… Werkelijk een fantastische omgeving, prachtige stages, een goed B&B, uiteraard de lokale pub en een internationaal deelnemersveld. Wat wil de verwende schutter nog meer? Na onze aankomst hadden we nog een paar uur om wat van de omgeving te ontdekken en te genieten van meerdere alcoholhoudende dranken en een selectie van uiterst ongezonde snacks. Alcohol is ten tijde van een wedstrijd uit den boze, dus hebben we de middag en avond maar in gepaste dronkenschap weten door te brengen… De lokale pub betrof een klein vervallen pandje dat mis7
•
JAARGANG 1
•
NUMMER 1
•
SEPTEMBER 2006
schien 30 man kon herbergen. Er waren zo’n 200 deelnemers en range officers… En iedereen had op die avond het idee om wat te gaan drinken… De volgende ochtend om 07.00 uur was het moment voor de schutters-briefing. En tot mijn opperste verbazing verscheen de Schotse afvaardiging in kilts. Vraag me niet te herinneren wat de tartans waren, mijn interesse was geconcentreerd op de wedstrijd en niet op andere details. Vrijwel alle schutters droegen spijkerbroeken en een willekeur aan overige outfit. De enige gemeenschappelijke factor is de riem, het holster en de magazijntasjes. Met uitzondering van de Schotse deelnemers natuurlijk… Behalve het feit dat je zelf deelneemt aan de wedstrijd is het uiteraard een aardig tijdverdrijf om andere deelnemers bezig te zien en je concurrenten te volgen. Niet dat de Schotten enige concurrentie vormden…. maar toch… Wedstrijden duren altijd enige dagen, dus tijd genoeg om kennis te maken en de tegenstand te observeren. Het sociale aspect van deze wedstrijden is net zo belangrijk, zo niet belangrijker dan het wedstrijd element. Op de tweede dag was er een stage gepland, die ons over een afstand van ongeveer 75 meter door een smal riviertje zou lijden. Aan weerskanten stonden de targets opgesteld en de stage/tijd eindigde met een stalen ronde stop-plate. Het omschieten van deze scharnierende plaat stopt de tijd. Mmmhhhh…. De stage betekende natte kleding en een hoop wapenonderhoud. Hoe zou dit probleem aangepakt worden door de mensen in een kilt? Mijn mond viel open toen ik de Schotse ploeg in “wet suits” zag verschijnen. Very practical but…. a complete no show ! Ik zal u, gerespecteerde lezer dezes, de verdere oninteressante details van de wedstrijd besparen. Met uitzondering van het volgende moment… Ik was behoorlijk onder de indruk van de Schotten, niet zo zeer van hun prestaties, maar zeker van hun persoonlijkheid, de amicale omgang en de manier waarop we
VERHAAL
VAN EEN LEZER
elkaar hebben leren kennen. Al snel bleek er een bijzondere band te ontstaan tussen de Nederlandse en de Schotse ploeg. En die band werd natuurlijk bevestigd met sterke verhalen over onze schuttersavonturen, overdreven resultaten, bier, whisky, bier, nog meer whisky en… juist… Op een gegeven moment en na een lang gesprek over alle ins en outs van de kilt verklaarde ik ooit ook in een kilt een wedstrijd te zullen schieten! Vervolgens maken we een “stapje” naar 2005. Nog steeds deed het verhaal over die wedstrijd de ronde en nog steeds werd ik herinnerd aan mijn uitspraak om ooit in een kilt te verschijnen. Google is inmiddels een begrip geworden en de wereld bleek niet veel groter te zijn dan een toetsenbord. Eindeloze hoeveelheden informatie beschikbaar over Schotland en alles wat daarmee samenhangt, dus ook over kilts… Het moment was aangebroken om dan toch maar een kilt aan te schaffen. Maar hoe? On line bestellen was mogelijk. Of ga ik naar Schotland toe om er een aan te laten meten? Mmmmhhh… er zijn nogal wat mogelijkheden…. Totdat ik plotseling The World of Scotland in ‘s Gravendeel ontdekte. Op nog geen 20 kilometer afstand van mijn woning… Dom toeval…. Nog steeds niet gehinderd door enige kennis van zaken heb ik mijn keus laten afhangen van kleur. Geen andere motieven of zwaarwegende historische argumenten, dan wel enige feitelijke verbintenis met het Schotse, niets van dat al, slechts kleur. Blauw of zwart. Sommigen van u, beste lezer, weten het antwoord al, want zonder enige vorm van schroom of andere vormen van misplaatste bescheidenheid durf ik te stellen, dat mijn verschijning op Tartan Day niet geheel onopvallend is gebleken. Juist, zwart…. Het is een Black Isle geworden. Ik heb de kilt voor het eerst gedragen op de dag dat ik hem kon afhalen en ik op die dag tevens een verjaardag van een goede vriendin heb gevierd. Nadien heb ik elk zinnig- en onzinnig excuus aangegrepen om de kilt te dragen. 8
•
JAARGANG 1
•
NUMMER 1
•
SEPTEMBER 2006
VERVOLG Dus ook tijdens wedstrijden… Ik zal een veel te lang verhaal drastisch inkorten. Een kilt is net zo comfortabel in het gebruik en net zo praktisch als een spijkerbroek ten tijde van een schietwedstrijd. En misschien nog wel praktischer als het aankomt op bewegingsvrijheid. We hebben als schutters ontzettend veel plezier in onze tak van schietsport en alles wat daar maar mee samenhangt. Een groot deel van het sociale leven bestaat uit de samenhang binnen een hechte groep vrienden. Daar heeft het dragen van mijn kilt alleen maar in bijgedragen. En zo, geachte lezer dezes, is het gekomen dat de schrijver dezes een kilt heeft aangeschaft. Uitsluitend en alleen gebaseerd op een oude en boute uitspraak… Hopelijk is dit epistel voor u aanleiding om zelf een klein verhaaltje te schrijven wat u gemotiveerd heeft om over te gaan tot de aanschaf van een kilt. Ik denk dan aan bruiloften, familieverbintenissen e.d. In ieder geval maakt u de redactie van SD zeer gelukkig! Ik ben benieuwd. Ter zijde: Inmiddels heb ik ook maar een Great Scott aangeschaft…. Maar of ik een voorliefde voor Schotland heb weet ik nog steeds niet… Later en graag tot de volgende editie van SD. Me wanders off to the kitchen to have a bourbon…. Hans van Eynsbergen
JE EIGEN VERHAAL AAN ANDEREN VERTELLEN? MAIL HET DOOR NAAR SCHOTLANDDIGIZINEHOTMAIL.COM
WEETJE
TARTAN
waarom is de kilt zo warm?
wist u dat...
Dat komt natuurlijk doordat deze gemaakt is van zuiver wol. De haren hebben een buitenlaag van schubben. Daarbinnen ligt een cilinder die is opgebouwd uit tegen elkaar liggende, spoelvormige cellen. Door de verschillende spanningstoestanden in de cellen, krijgen de haren een spiraalvormige ‘kroezing’. Tussen deze gekroesde vezels ontstaat een luchtlaagje, dat perfect werkt als isolatie. Extra voordeel van wol is dat het ongeveer 40 procent van zijn eigen gewicht aan vocht kan bevatten zonder nat aan te voelen.
... ... ... ... ... ... ...
WIE WEET HOE DEZE TARTAN HEET? MAIL JE ANTWOORD NAAR SCHOTLAND DIGIZINE HOTMAIL .COM
... ... ...
PIMPERNEL
de oudste universiteit van Schotland in St. Andrews staat? Sean Connery als tartan de “Hunting MacLean” draagt en dat dat een eerbetoon aan zijn moeder is? u “The Queen’s View” bij Loch Tummel vindt? Flora MacDonald begraven ligt il Kilmuir op het eiland Skye? Colin MacRea de eerste Schot is die wereldkampioen Rally rijden is? H.R.H. The Duke of Edinburgh in 1953 Colonel-in-Chief werd bij “The Queen’s Own Cameron Highlanders”? het plaatsje Elgin de eerste plaats in Schotland was waar The Beatles hebben opgetreden? Glen Coe ook wel “The Lost Valley” genoemd wordt? Compton MacKenzie het boek “Whisky Galore” schreef? elke eerste maandag van het nieuwe jaar ook wel “Handsel Monday” genoemd wordt?
The Tartan Pimpernel
ER IS GÉÉN PRIJS AAN VERBONDEN
FRYSK HYNDER DE EERSTE NEDERLANDSE WHISKY WWW.USHEITDISTILLERY.NL 9
•
JAARGANG 1
•
NUMMER 1
•
SEPTEMBER 2006
“The Queen’s View” bij Loch Tummel
,
FOTO S
VAN INTERNET
VERHAAL
VAN EEN LEZER
een schotse tik: Dat mijn zoon gek op whisky was, wist ik al, maar dat hij in een kilt ging trouwen, dat had ik niet verwacht. Vorig jaar is hij getrouwd, in vol ornaat met sporran, kiltpin, flashes, sgian dubh en plaid. Zijn verloofde had een mooie bruidsjapon laten maken in dezelfde kleuren van de tartan. Nog twee zoons en vriendin waren in [gehuurde] kilts. Voor mijn twee kleinzoons had ik de kiltjes zelf gemaakt. Toen het bruidspaar na de trouwerij naar buiten kwamen, stond daar een doedelzakspeler - heel toevallig - hun lievelingslied ‘Mull Of Kintyre’ te spelen. Ook bij de receptie speelde een doedelzakspeler. Voor het diner en feest moesten wij van Dordrecht/Zwijndrecht naar Alkmaar. Natuurlijk naar een... Schots restaurant: “Hielander” van Wully. Hier hebben wij lekker Schots gegeten. Ook daar waren verschillende gasten op z’n Schots gekleed. Het was een hele bijzondere trouwerij. Inmiddels had ik ook een Schotse “tik” gekregen. Alles wat maar Schots is, heeft mijn aandacht tegenwoordig. Op de site van Scots Heritage ontdekte ik, dat er in Noordlaren Schots country dansen gegeven wordt. Gezellige dansen, die ook op de Ceilidhs gedanst worden. Kortom, wat kinderen al niet teweeg kunnen brengen... Groet’n uut Drenthe, Henny 10
•
JAARGANG 1
•
NUMMER 1
•
SEPTEMBER 2006
WWW
SCHOTS
presenteert:
restaurants Hielander De Cluysenaer
Show-concert & Ceilidh
bar/café Grand café de Heerenkamer Whiskycafé L&B
zaterdag 7 oktober 2006 westmaas met deze ceilidh beleef je schotland, zoals je schotland beleven moet!
griendweg 5 - ‘s-gravendeel
www.theworldofscotland.nl
folkband ‘celtic wind’ pubzangers doedelzakband & drums Highland dancing scottish country dancing haggis race - barmeals
The World of Scotland
School of Highland Dancing The Hague Highland Pipe Band & Dancers
boeken
onder vermelding van naam, adres en ... x live
The World of Scotland
11
•
JAARGANG 1
•
NUMMER 1
•
SEPTEMBER 2006
hhpb.nl
theworldofscotland.nl
reizen Visit Scotland
VAKANTIETIPS? MAIL ZE DOOR NAAR SCHOTLANDDIGIZINEHOTMAIL.COM
carieke.nl hhpb.nl
pipebands
toegangskaarten à € 20,00
kaarten met informatie en routebeschrijving worden medio september thuisgestuurd
theworldofscotland.nl
dansscholen
The Hague Highland Pipe Band & Dancers
(+ € 1,00 verzendkosten)
stellerobertson.nl
winkels
deze avond maakt u kans op een gratis overtocht ijmuiden-newcastle v.v.
bij the world of scotland in ‘s-gravendeel (zaterdag 10.00-17.00 uur) telefonisch: 078 676 23 67 (dinsdag t/m zaterdag 10.00-17.00 uur) gireer het totaalbedrag naar: 5201450 t.n.v. the world of scotland
veldenbos.nl whiskycafe.nl
anders culinair Stelle Robertson’s
live optredens van:
schotsrestauranthielander.nl cluysenaer.be
visitscotland.com/nl
woollen companies Starthmore woollen Company House of Edgar
tartanbystrathmore.com houseofedgar.com
EEN
STUKJE
SCHOTLAND
Op het industrieterrein van ’s-Gravendeel wappert de Schotse vlag fier in de wind. Het is een raar gezicht; hier sta je warempel oog in oog met een heuse Schotse craft-shop. ‘s-Gravendeel ligt ongeveer 20 km onder Rotterdam; een dorp direct naast Dordrecht. Je moet dan nog wel eerst door de Kiltunnel, en die wordt sinds 2003 ook wel de Kilt-tunnel genoemd. En hier midden in Nederland heb je opeens het gevoel (terug) te zijn in Schotland. Op zaterdag is deze Schotse winkel open van 10 - 17 uur. Fiona en Peter zijn de trotse eigenaars van The World of Scotland. Een schots familie bedrijf in Nederland. “Wij zijn een stukje Schotland in Nederland” zegt Fiona met een klein beetje Schots accent. Fiona die geboren is in Carnoustie, komt in 1981 als operatie-verpleegkundige werken in een ziekenhuis in Dordrecht. Tijdens een pacemaker-implantatie bij een patiënt op de röntgenafdeling leert zij haar toekomstige man Peter kennen. In 1994 starten zij samen een bedrijfje in Schotse craft- artikelen. De naam is eenvoudig: The World of Scotland. De business is wat minder eenvoudig. Peter en Fiona gaan in Schotland op zoek naar de makers van de ambachtelijke craft artikelen. De persoonlijke contacten worden voorzichtig opgebouwd. De naam Broekhuijsen en ’s-Gravendeel blijken te moeilijk; Fiona Adams uit Carnoustie en een eerlijke Schotse handelsgeest voor de Nederlandse markt ligt voor de Schotten veel aantrekkelijker. The World of Scotland wordt ontvangen en geaccepteerd. Het vertrouwen in het Schots familie bedrijf in Nederland is “still growing”. Usquebauch Society Op evenementen in Nederland worden door Peter en Fiona in een Schotse sfeer aangeklede stand de producten verkocht. Een kerstmarkt in Vlaardingen, een ponymarkt in Puttershoek lopen wel aardig maar de Britse evenementen zijn voor Peter en Fiona beter. Op de Britse Reismarkt in Den Haag, Highland Games in Swifterbant en de British Cars in Rosmalen komen de bezoekers in aanraking 12
•
JAARGANG 1
•
NUMMER 1
•
SEPTEMBER 2006
IN
NEDERLAND
met een enthousiast en origineel Schots bedrijf. En de contacten worden gelegd. De heer Philip van der Pol is gestart met een Usquebauch Society en zoekt voor de nosing in de Mof passende standhouders. En het klopt, de producten als fudge met whisky, honing met whisky, mosterd met whisky, de whisky cake, het kleinste flesje whisky van de wereld zijn bij de bezoekende leden zeer herkenbaar en geliefd. De quaichs en andere whisky gerelateerde producten krijgen veel aandacht en worden van eigenaar verwisseld. The World of Scotland heeft zijn treden in whisky-lievend-Nederland gezet. Het assortiment van Peter en Fiona wordt groter, maar het is en blijft altijd origineel Schots. En dat is voor Fiona een must. “Al mijn producten komen uit Schotland; ze zijn door Schotten bedacht, door Schotten ontworpen en door Schotten gemaakt. Ik ken hen en zij kennen mij. Het vervoer naar ’s-Gravendeel wordt door ons verzorgd“. En Peter vult aan: “Ja pas op met een Schot. Het gevoel en trots zit hoog bij Fiona. Schots is Schots en dat betekent bij The World of Scotland: geen concessie. Dus geen quaichs uit Engeland, geen kilten uit Pakistan en geen rugbyshirts uit Nederland.” Trouwen in kilt In mei 2003 hebben Fiona en Peter een bezoek-adres in ’s-Gravendeel geopend. Iedereen die wat met Schotland heeft of gewoon nieuwsgierig is, hoeft niet meer naar een beurs of evenement om hen te zoeken maar kan elke zaterdag terecht in de craft-shop en Highland House in ’s-Gravendeel. Dus ook wij gingen op weg naar ’s-Gravendeel. Op het industrieterrein is de winkel niet te missen. De vlaggen wapperen in de wind. Op het parkeerterrein staat tegen de boom een klein meisje in kilt verdrietig te huilen. Wij gaan naar binnen. Op de drempel worden wij gewaarschuwd: “mind the step” In de hal is een soort informatiemarkt. Op de televisie is Schotland op bewegende beelden te zien en te horen. Brochures van het Schots Toeristenbureau liggen op pakhoogte. Van kasteel bezoek tot whisky toer langs distilleerderijen. Maar ook de afvaartijden en aanbiedingen van DFDS-Seaways, informatie van doe-
EEN
STUKJE
SCHOTLAND
delzakspelers, whiskyverenigingen, Schotse restaurants, Schotse verenigingen, Britse activiteiten in Nederland en nog veel meer is gratis voorhanden. In het warm en sfeervol aangeklede Highland House is letterlijk alles op Highland Wear aanwezig. Kilten, jackets, sokken, schoenen, ook kilten voor verhuur, messen, clancresten, stropdassen je kunt het niet verzinnen, het is er allemaal. Waar vind je zoiets in Nederland? De reacties van de bezoekers spreken boekdelen: Edgar van de Crommert komt met z’n vriendin uit Zwijndrecht even kijken. “Wij wonen hier 6 km vandaan. Ik wil volgend jaar in een schotse kilt trouwen. Dus eigenlijk moet ik naar Schotland. Maar hier kan ik alles zien en passen. Ze hebben zelfs de Murray of Atholl tartan in 5 verschillende uitvoeringen. In Schotland heb ik Blair Castle mijn vriendin Louise ten huwelijk willen vragen. Mijn keuze voor de tartan staat al vast.” Op de speciale tartan tafel liggen 19 staalboeken met een keuze uit 2800 schotse ruiten en aan de muur hangen nog 12 staalboeken. Bij de tafel staan een viertal stoelen. Wie ruiten gaat uitzoeken mag er in ’s-Gravendeel wel even voor gaan zitten. Hond op tafel In de craft-shop worden we verwelkomd door een vrolijke Schotse muziek en we ruiken koffie. De craft-shop is vergeleken met het Highland House een stuk informeler. Kasten, stellingen tafels staan vol met producten. Sleutelhangers, stickers, scone-mix, boeken, cd’s, marmalades, rugbyshirts, clotted-cream, soepen, Irn Bru, shortbread, sticky toffee pudding, jams, bottle stops, chocloalade golfballen, toffee, fudges. . . . Hier is echt Schotland. Aan het tafeltje bij het raam kan je een kopje koffie met Walkers Shortbread of Dundee Cake nuttigen. Gratis lijkt het. Maar er staat een kaartje op tafel en een hondje. De kilten voor The World of Scotland worden gemaakt in Forfar. En hier is de opleiding school voor de (schotse) blinden geleide honden. Peter en Fiona schenken de koffie gratis maar een donatie in het hondje op tafel wordt door hun van harte aanbevolen. Het hondje voelt zwaar; zijn buikje zit vol met goede giften. Het geeft ons een goed gevoel. En na mijn laatste slokje koffie wordt het hondje nog zwaar13
•
JAARGANG 1
•
NUMMER 1
•
SEPTEMBER 2006
IN
NEDERLAND
der. Als wij de trap opgaan naar de bovenverdieping zien wij de dameskleding collectie van Tulchan, en de (heren-) truien collectie van Harley of Scotland en de op Shetland speciaal voor The World of Scotland gebreide truien. Hier is tevens een zeer ruime keuze uit de lap-trays. Een dienblad op een met balletjes gevuld kussen. Met tartan-, golf-, paard-, modern- of klassiek design. Op de grond liggen de plaids in bekende maar ook in onbekende maar zeer fraaie Schotse ruiten. De rustige achtergrond muziek laat ons in relaxte stemming rond snuffelen. Wij hebben bijna alles gezien; alleen het kleinste kamertje moet nog bezocht worden. Een verrassing. Met golfsticks, kaarten, spreuken, whiskyflessen. Ook als je niet moet, moet je toch even gaan. Op de parkeerplaats komen auto’s aangereden, nieuwe bezoekers. Eigelijk zijn we best benieuwd naar hun achtergrond. Zijn ze Schots? Willen ze een kilt of zomaar een cadeautje? Maar wij moeten weg. Terug naar Nederland. We zijn eventjes in Schotland geweest. Tegen de boom staat het kleine meisje in kilt nog steeds verdrietig te huilen. www.theworldofscotland.nl telefoon: (di t/m za 9.00 - 17.00 uur) 078 - 6762367
“Kerst-Plumpudding maken”. Zie de agenda!
WHISKYWEETJES Whisky. Bij nog steeds de grootste groep mensen het meest bekend uit de disco, kroeg, hotel of vliegtuig. Lekker met een flinke lading ijs en dan ook het liefst gemixt met cola of andere [fris-]drank. De whisky’s die in openbare gelegenheden geschonken worden, zijn over het algemeen blended whisky’s - whisky’s die bestaan uit het samenvoegen van verschillende soorten whisky afkomstig uit meerdere distilleerderijen. Iets heel anders dan de blended whisky is de Single Malt whisky - whisky die afkomstig is uit één en dezelfde distilleerderij [waarbij het wel zo is dat de flessen die in de winkel terecht komen, gevuld zijn met een ‘huwelijk’ [samenvoeging] van diverse vaten]. In volgende nummers van Schotland Digizine meer over het productieproces en andere wetenswaardigheden, nu eerst een verklaring van diverse omschrijvingen van soorten [Single Malt] whisky die op de fles aangetroffen kunnen worden: Grain whisky Graan whisky is whisky gestookt van één soort graan of in een combinatie van granen al dan niet in combinatie met neutrale distillaten. Welke granen gebruikt worden in het stoken van graanwhisky is nogal afhankelijk van het land van herkomst. Zo is het gebruik van rogge en maïs typisch voor Noord Amerika. Het soort gebruikte graan en de plaats waar het distillaat gestookt werd, levert dan weer typische whisky’s op die we onder volgende namen kennen: Rye Ryewhisky, of roggewhisky wordt vooral in Canada en de Verenigde Staten gestookt. Naargelang locale wetgeving varieert het percentage rogge en het al dan niet toelaten van toevoeging van neutrale distillaten. In de Verenigde Staten moet rye minimaal 51% rogge bevatten. In Canada is het dan weer toegelaten neutrale distillaten toe te voegen en zelfs vruchtenwijn. Canadese Rye is gewoonlijk ook lager in alcoholvolume. 14
•
JAARGANG 1
•
NUMMER 1
•
SEPTEMBER 2006
Bourbon Bourbon is een whisky die vooral in bepaalde staten van de V.S. wordt gestookt. De whisky bevat 50 à 90 % maïs waarbij nog een kleine hoeveelheid rogge of tarwe met gerstemout wordt gevoegd. Typisch voor Bourbon is dat de whisky moet rijpen op geschroeide eikenhouten vaten. Deze vaten mogen slechts één maal gebruikt worden. Het is ook daarom dat veel gebruikte Bourbon vaten naar Schotland worden uitgevoerd om daar Schotse whisky op te laten rijpen. In Schotland geldt de beperking van eenmalig gebruik trouwens niet. De duur van rijpen en het alcoholgehalte van Bourbon is afhankelijk van staat tot staat. Corn whisky Corn whisky is graanwhisky die to 80% maïs bevat. Het overige percentage is gerstemout. Single grain Graanwhisky van hetzelfde distillaat wordt ook wel eens single grain whisky genoemd. In principe is hier dus geen ruimte meer om na het distilleren van één run [één volledige kringloop van graan tot distillaat] nog te mengen met andere distillaten uit vorige runs. Malt whisky Om de naam malt whisky te mogen dragen moet het distillaat enkel gestookt zijn van gemoute gerst [dus zonder dat er andere granen of neutrale alcoholen aan te pas zijn gekomen]. Malt whisky vindt men vooral in Schotland, alhoewel er nog andere landen zijn die zich proberen toe te leggen op het distilleren van malt whisky. Ook in maltwhisky zijn er verschillende types: Pure Malt Pure malt whisky is whisky die gestookt wordt in pot stills enkel uit gemoute gerst. Pot stills zijn grote koperen kuipen die de vorm van een ui hebben. De top van die kuip loopt uit in een buis.
WHISKYWEETJES Er zijn geen verdere beperkingen om de naam pure malt aan een whisky te mogen toekennen. Het eindproduct mag dus een mengsel zijn van distillaten afkomstig zijn van verschillende distilleerderijen, leeftijden, rijpingen enz. Single Malt Als men pure malts van één en dezelfde distilleerderij tot een whisky mengt dan mag die whisky de naam Single Malt dragen. Vatted Malt De term vatted malt slaat op het feit dat het eindproduct, hetgeen je dus in je fles vindt, afkomstig is van verschillende distilleerderijen. Het moet echter nog steeds om malt gaan, dus er mag enkel gemoute gerst gebruikt zijn om het distillaat te bekomen. Het distilleerproces is echter vrij. Single Single Malt Nee, dit is geen typfout. Ook single malt wordt gemengd voordat hij in de fles komt. Dit mengsel moet echter wel afkomstig zijn van distillaten van dezelfde distilleerderij. Het hoeft dus niet zo te zijn dat alle whisky die tot een single malt verwerkt wordt van hetzelfde productieproces afkomstig is, m.a.w. de whisky kan op verschillende tijdstippen gestookt geweest zijn, in verschillende vaten gelagerd geweest zijn enz. Als we nu echter een whisky bottelen die uit één en hetzelfde vat afkomstig is dan hebben we een Single Single Malt. Cask Strength Whisky wordt voor hij in de fles belandt aangelengd met water, tot op een bepaald alcoholvolume. Dat volume is afhankelijk van wat de distilleerderij verlangt [bijvoorbeeld Tallisker 45,8°] of van de afzetmarkt [40° of 43°]. Bottelt men echter niet aangelengde whisky, dus een mengsel van verschillende vaten, zonder toevoeging van water, rechtstreeks in de fles, dan hebben we een Cask Strength Whisky: een whisky op vatsterkte. Cask Straight Een single malt whisky op cask strength, doch waarvan alle flessen gebotteld werden met whisky uit één en hetzelfde vat is dan weer een Cask Straight Whisky. 15
•
JAARGANG 1
•
NUMMER 1
•
SEPTEMBER 2006
Vintage Het summum van single malt zou de Vintage moeten zijn. Dat is single malt van één en hetzelfde vat, doch op zijn top gelagerd [slechts gebotteld als de drank op zijn hoogste niveau van rijping is]. Blended whisky Blended whisky is wat zijn naam zegt: een mengeling van graan en malt whisky. Ook in blended whisky’s zijn er verschillende types: Gewone blended whisky De meest ordinaire whisky is de gewone blended. Deze whisky is een mengeling van malt en graan whisky. Meestal is die verhouding 80% graan - 20 % malt. Luxe Blended Daarmee bedoelt men dat de mengeling in de fles uit 50% malt en 50 % graan whisky bestaat. Het percentage malt is dus hoger hetgeen de kwaliteit van de whisky zou moeten verbeteren. De omschrijvingen zijn ook te vinden op de website thebull.be/pageW1.html.
Bewaar malt whisky niet te lang liggend De fles van het grootste gedeelte van de malt whisky’s wordt afgesloten met een kurk. Deze kurk is met lijm vastgeplakt op het houten of plastic gedeelte dat boven de fles uitsteekt. Doordat whisky een hoog alcoholpercentage heeft, kan, als een fles met een kurk te lang liggend bewaard wordt, de alcohol door de kurk heen bij de lijm komen, de lijm ‘oplossen’ en zo de smaak van de lijm in de whisky trekken. Bij een ‘gewone’ malt whisky is dit al zonde, maar stel dat je ergens een bijzondere fles voor later hebt weggelegd... Het vervoeren van een fles maltwhisky van de slijterij naar huis kan wel liggend gebeuren, de alcohol heeft iets meer tijd nodig dan een kort ritje...
WWWHISKY [speciaal]slijterijen Appeldoorn Bas Baan Cadenhead’s De koning Dirck III Drankenshop Broekmans Gall & Gall Hans Reijnders ‘t Hekeltje Herfkens Slijterijen Het Plein Kraakman’s Wijnhandel Liquid Gold Mitra Van Wees whisky shop Van Zuylen Verhaar Versailles Whisky Place Whisky Shop Whiskycorner
magazines
Velp Zwijndrecht Amsterdam ‘s Hertogenbosch Divers Heusden-Zolder Divers Sluis Alkmaar Divers Veenendaal Alkmaar Haarlem Divers Amersfoort Loosduinen Bilthoven Nijmegen Berkel en Rodenrijs Geel-Zammel Houthalen
appeldoorn.nl 078 612 52 26 cadenhead.nl whiskykoning.nl dirckiii.nl drankenshop.be gall.nl whiskeyhouse.nl hekeltje.nl herfkens-slijterijen.nl slijterij-hetplein.nl kraakman.nl liquidgold.nl mitra.nl whiskyworld.nl whiskyvanzuylen.nl whiskyshop.nl versaillesdranken.nl whiskyplace.nl fisser.be/whisky whiskycorner.be
speciaal The Ultimate Berry Bros & Rudd Single Malt Whiskies Helen Arthur Single Cask Collection Duncan Taylor & Co. 16
•
JAARGANG 1
whiskyworld.nl
[email protected] importeur: versaillesdranken.nl dtcscotch.com •
NUMMER 1
•
SEPTEMBER 2006
De Kiln Whisky Passion Whisky etc.
usquebaugh.nl whiskypassion.nl whiskyetc.nl
verenigingen International Whisky Society Scotch Malt Whisky Society Scotch Single Malt Whisky Society Usquebaugh Society
diversen Classic Malts Schotse Malt Whisky Cursus Startpagina The Whisky Talker W Checkpoint Whisky Festival Noord Nederland
whiskysociety.nl smws.nl ssmwsociety.nl usquebaugh.nl levenswater.nl classicmalts.nl robinbrilleman.nl whisky.startpagina.nl/ thewhiskytalker.nl thebull.be/pageW1.html wfnn.nl
distilleries Aberlour Arran Ardbeg Armorik Auchentoshan Balblair Ballantine’s BenRiach Benromach Ben Nevis
aberlour.co.uk arranwhisky.com ardbeg.com distillerie-warenghem.com auchentoshan.co.uk balblair.com ballantines.com benriachdistillery.co.uk benromach.com bennevisdistillery.com
,
FOTO S
DISTILLERIES
Blair Athol Distillery
WWWHISKY
VERVOLG
Black Bottle Bladnoch Blair Athol Bowmore Bruichladdich Buffalo Trace Connemara Cooper’s Choice Edradour Finlaggan Glanalmond Glenfiddich Glenfarclas Glengoyne Glenmorangie Glen Garioch Glen Moray Highland Park Johnnie Walker Laphroaig Tantallan The Famous Grouse The Glenlivet The Glenturret The Macallan
blackbottle.com bladnoch.co.uk discovering-distilleries.com bowmore.co.uk bruichladdich.com buffalotrace.com connemarawhiskey.com vintagemaltwhisky.com edradour.co.uk vintagemaltwhisky.com vintagemaltwhisky.com glenfiddich.com glenfarclas.co.uk glengoyne.com glenmorangie.com glengarioch.co.uk glenmoray.com highlandpark.co.uk johnniewalker.com laphroaig.com vintagemaltwhisky.com famousgrouse.com theglenlivet.com glenturret.com themacallan.com
ZELF EEN NOSING & TASTING ORGANISEREN? LAAT HET WETEN VIA SCHOTLANDDIGIZINEHOTMAIL.COM The Edradour Distillery 17
•
JAARGANG 1
•
NUMMER 1
•
SEPTEMBER 2006
