JAARBERICHT 2012 VAN DE FEDERATIE VAN NEDERLANDSE TROMBOSEDIENSTEN
SAMENSTELLING BESTUUR EN BUREAU OP 31 DECEMBER 2012 Bestuur prof. dr. H. ten Cate, voorzitter mw. dr. ir. R. Sanders, secretaris/ penningmeester mw. dr. A.T.M. van Holten-Verzantvoort dr. J.J.C.M. van de Leur dr. F.J.M. van der Meer dr. P.B. Berendes mw. dr. C.J. Pronk-Admiraal, MBA mw. drs. G. Piersma-Wichers
Bureau mw. O.D.M. Paauwe-Insinger, directeur mw. A. de Bruijn-Wentink, beleidsmedewerker mw. F.A.C. Versluijs, office-manager
Voorkant Irene Keyzer Toekomst van het landschap 2013 Acryl op doek /100x 100 cm
[email protected]
VOORWOORD Met bijgaand verslag blikken we als Federatie van Nederlandse Trombosediensten (FNT) terug op 2012. Het jaar kenmerkte zich door nadere oriëntaties op de toekomst. Die toekomst kent onzekerheden en het bestuur heeft scenario’s geformuleerd en aan de leden en een aantal externe stakeholders voorgelegd. Tijdens drie leden-bijeenkomsten bleken de leden met het bestuur van mening dat verandering noodzakelijk is om goede verantwoorde trombosezorg aan te kunnen blijven bieden. Deze zorg zal zich niet langer beperken tot de vitamine K-antagonisten maar op enigerlei wijze ook betrekking hebben op de nieuwe generatie antistollingsmedicatie. Immers goede trombosezorg impliceert kennis over het gehele behandelspectrum rondom antistolling. In het vorige verslag werd de introductie van directe orale anticoagulantia al aangekondigd en voor deze medicatie werd inderdaad in de laatste maand van het jaar officieel de vergoeding voor de indicatie atriumfibrilleren afgegeven. Hiermee is het voorschrijven van medicatie, die geen INR-controle behoeft, mogelijk geworden. De consequenties van dit besluit zullen in de toekomst moeten blijken. De federatie heeft vooral bepleit om grote zorgvuldigheid bij de introductie te betrachten. Het bestuur van de FNT zal zoals de doelstellingen van de federatie luiden, de kwaliteit bevorderen van de antistollingsbehandeling in Nederland en de gemeenschappelijke belangen behartigen van de leden. De beoogde uitkomsten voor de langere termijn zijn naast kwaliteit van behandeling en patiëntveiligheid hierbij leidend. In november 2012 werd afscheid genomen van de heer R.P. (Ron) van ’t Land als bestuurslid. Ron heeft drie termijnen van drie jaar zitting gehad in het bestuur. Hij zal zijn rol als voorzitter van de TAB-commissie, onder andere met het oog op de aanstaande transitie van de CCKL praktijkrichtlijn naar de ISO norm 15189, blijven vervullen. De ontstane vacante bestuursfunctie werd ingevuld door dr. J.J.C.M. (Sjef) van de Leur. Sjef is arts klinische chemie en medisch leider van de Trombosedienst van de Isala klinieken te Zwolle.
Gedurende het jaar werd nog een belangrijke aankondiging gedaan namelijk het vertrek van mevrouw O.D.M. (Odette) Paauwe-Insinger als directeur van de FNT. Na een dienstverband van 33 jaar waarin zij in verschillende functies werkzaam is geweest, waarvan de laatste als directeur, gaat Odette met prepensioen. Wij wensen haar nog een heel gelukkige toekomst. Het voorgaande betekende ook dat de werving van een nieuwe directeur in gang werd gezet hetgeen resulteerde in de aanstelling van de heer N.F.M. (Norbert) Groenewegen per 1 mei 2013.
Op 11 december 2012 werd de Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling (LSKA), die is ontwikkeld door het CBO, in opdracht van het ministerie van VWS en in samenwerking met tal van beroepsverenigingen, bestuurlijk ondertekend op het Ministerie van VWS.
Samenvattend kunnen we concluderen dat in 2012 opnieuw een aantal belangrijke stappen zijn gezet richting een trombosezorg nieuwe stijl. Een stijl die zich kenmerkt door verbeterde samenwerking in de keten. Ik ben verheugd met die ontwikkeling en heb er alle vertrouwen in dat het zal leiden naar een kwalitatief betere trombosezorg.
Hiermee hebben de beroepsverenigingen zich gecommitteerd aan deze Standaard. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) zal met ingang van 2014 gaan toetsen op de implementatie van deze Standaard waarmee een heuse uitdaging op het bordje ligt van de trombosediensten om met de 1e en 2e lijn ketenpartners werkafspraken te maken.
prof. dr. Hugo ten Cate voorzitter bestuur
3 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
LEDEN In 2012 was er een aantal organisatorische veranderingen bij de trombosediensten. De trombosediensten van ATAL te Amsterdam en Medial te Hoofddorp fuseerden, Woerden ging samen met Gouda, Den Helder kondigde aan per 01-01-2013 met Alkmaar te fuseren, Nijmegen informeerde ons over de intentie met het CanisiusWilhelmina Ziekenhuis te Nijmegen te fuseren per 1-1-2014. De laatste twee voornemens hadden echter nog geen gevolgen voor de ledenstand op 31 december van het verslagjaar. Op 31 december 2012 had de FNT 55 leden plus drie buitenlandse trombosediensten. Van deze leden waren acht diensten niet geaccrediteerd inclusief de drie buitenlandse leden.
door alle beroepsverenigingen die aan de Stuurgroep Keten Antistollingsbehandeling deelnemen. De Standaard borduurt verder op het concept van de regiotafels met het verschil dat in de Standaard ook nadrukkelijk de 2e lijn zorgaanbieders zijn betrokken. Directe aanleiding voor deze Standaard, die zal leiden tot meer gestandaardiseerd samenwerken tussen zorgaanbieders, waren de knelpunten uit het IGZ-rapport. Het bestuur zal de leden dan ook stimuleren om deze Standaard, waarop de Inspectie met ingang van 2014 gaat toetsen, te implementeren.
BESTUURSVERGADERINGEN De FNT heeft een rol in het ontwikkelen van een visie omtrent de organisatie van toekomstige antistollingszorg en het behartigen van de belangen van haar leden hierin. Op de beleidsdag op 13 januari te Groningen maar ook tijdens de vijf bestuursvergaderingen is veel gesproken over de introductie van nieuwe antistollingsmedicatie en de organisatie van toekomstige trombosezorg. Er werden toekomstscenario’s geschreven en bijeenkomsten (op 5, 12 en 26 september) georganiseerd om per type trombosedienst (zelfstandige trombosediensten, ziekenhuistrombosediensten of trombosediensten verbonden aan huisarts-laboratoria) met elkaar van gedachten te wisselen over de toekomst en hoe hierop voor te bereiden. Gezien de toenemende complexiteit van de antistollingszorg lijkt het concept van expertisecentra een mogelijkheid te bieden om de kennis te bundelen op het totale terrein van de antistollingszorg. De vraag is echter welke positie deze centra precies innemen en op welke wijze dat regionaal goed ingebed kan worden. Het achterliggende idee is dat trombosediensten onderdeel gaan uitmaken van die expertisecentra. In 2011 heeft de Ledenvergadering al besloten de lidmaatschapscriteria aan te passen. Zo werden de accreditatie en het voldoen aan veldnormen voorwaarden voor respectievelijk het lidmaatschap en het kandidaat-lidmaatschap. In 2012 is een begin gemaakt met het formuleren van deze veldnormen. Drie bestaande richtlijnen (de 24-uursbereikbaarheid, doseren door paramedici en beschikbaarheid arts trombosedienst) zullen worden herschreven tot veldnormen en vooralsnog zal een drietal nieuwe normen worden ontwikkeld. De aanpassingen van de lidmaatschapscriteria eisten ook het aanpassen van de statuten hetgeen in 2012 werd gerealiseerd. Het bestuur adviseerde verder over de Landelijke Standaard Keten Antistollingsbehandeling (LSKA) die in december bestuurlijk werd ondertekend
LEDENVERGADERINGEN C.Q. BIJEENKOMSTEN Op 5 maart werd een ledenbijeenkomst georganiseerd onder leiding van de heer R.P. (Ron) van ’t Land om de leden te informeren over de consequenties van transitie van de vigerende CCKL-praktijkrichtlijn naar de internationale ISO-norm 15189. De heer Van ’t Land informeerde de leden tijdens de overige ledenvergaderingen over de verdere ontwikkelingen hieromtrent (zie ook alinea TAB-commissie). De thematiek vraagt in de nabije toekomst nog verdere aandacht. Op 16 april, 25 juni en 26 november vonden de reguliere ledenvergaderingen plaats te Utrecht. Uiteraard was de toekomst van trombosezorg een terugkerend thema. Op welke wijze kunnen en moeten de leden op de ontwikkelingen inspelen wetende dat landelijke standaarden niet vrijblijvend zijn en de introductie van orale anticoagulantia, die geen INR-controle behoeven omdat zij in een vaste dosis worden gebruikt, een feit is. Hoe kan daarnaast samenwerking met ketenpartners in zowel 1e als 2e lijn verder vorm worden gegeven. Het zijn actuele vragen die een actieve rol vragen van alle zorgaanbieders. Het feit dat de huidige trombosediensten divers zijn georganiseerd maakt het uitstippelen van een eenduidige koers niet eenvoudig. In de vergadering van 25 juni werd een presentatie verzorgd door drs. M. de Boer, medisch leider, van de trombosedienst Oss-Veghel. Haar thema betrof de rol en verantwoordelijkheid van de patiënt als informatiedrager van het actueel medicatiegebruik.
4 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
Dr. R.W.L.M. Niessen, hoofd laboratorium trombosedienst Medlon, verzorgde een presentatie met als thema het realiseren van samenwerking tussen drie trombosediensten. Tijdens de laatste ledenvergadering van het verslagjaar werd een demonstratie gegeven van het programma dat op initiatief van de Netwerk trombosediensten, een samenwerkingsinitiatief van enkele trombosediensten, is ontworpen. Het doel van het programma is het monitoren van de nieuwe antistollingsmiddelen. In de najaars-ledenvergadering gaf dr. H.J. Adriaansen, medisch leider trombosedienst Apeldoorn-Zutphen, zoals vanouds een mondelinge toelichting op en een analyse van de verzamelde data uit de medische jaarverslagen van de leden die zijn opgenomen in de Samenvatting Medische Jaarverslagen FNT.
1e als de 2e lijn te verbeteren, werd op 13 december 2012 ondertekend door bestuurders van de partijen die ook zijn vertegenwoordigd in de Stuurgroep. Mevrouw drs. M.T.A. Albers-Akkers was namens de FNT vertegenwoordigd in de begeleidingsgroep van het CBO die deze LSKA heeft opgesteld. Namens de FNT ondertekende dr. F.J.M. van der Meer die ook zitting heeft in de Stuurgroep. Per 2014 zal de IGZ zorgaanbieders toetsen op naleving van deze LSKA. Voor 2013 staan alle beroepsverenigingen hiermee voor de uitdaging om de LSKA door hun leden te laten implementeren. Met het naleven van de Standaard zal de keten van zorgaanbieders rondom de antistollingsbehandeling een gesloten keten zijn. Na de LSKA werd ook de ‘Leidraad begeleide introductie nieuwe orale anticoagulantia’, op verzoek van het Ministerie van VWS, door de Orde van Medisch Specialisten geïntroduceerd. Deze Leidraad beoogt een zorgvuldige introductie van de nieuwe antistollingsmedicatie te realiseren. In het nieuwe jaar zal gewerkt worden aan het integreren van deze beide documenten.
EXTERN OVERLEG KETEN ANTISTOLLINGSBEHANDELING De Stuurgroep Keten Antistollingsbehandeling, een initiatief van de FNT, kwam in 2012 meerdere malen bijeen. De grote betrokkenheid van de afgevaardigden bij de antistollingsthematiek is hierbij opvallend en noopt tot optimisme wat betreft de toekomst en het organiseren van optimale trombosezorg met alle innovaties en ontwikkelingen die deze met zich mee zal brengen. De voorzitter (H. ten Cate) en secretaris (A. de Bruijn-Wentink) van de Stuurgroep, beiden FNT, schreven een artikel voor het weekblad Medisch Contact dat werd gepubliceerd in nr. 27.2012. In dit artikel werd het belang van het maken van ketenafspraken benadrukt en verwezen naar het werkdocument ‘Behandelaarschap = Meesterschap = Vakmanschap + Samenwerking’. Hierin wordt vermeld over welke informatie een hoofdbehandelaar te allen tijde moet beschikken. Tevens werd verwezen naar de LESA antistolling en de nascholingsmodules Antistolling die in samenwerking met ketenpartners werden opgesteld en die via de FNT-website benaderbaar zijn. De Landelijke Standaard Keten Antistollings-behandeling (LSKA), die als basis dient om de samenwerking en afstemming binnen de trombosezorg zowel in de
De FNT heeft een rol in het ontwikkelen van een visie omtrent de organisatie van toekomstige kwalitatieve antistollingszorg en het behartigen van de belangen van haar leden hierin. Het eerder genoemde idee van expertisecentra werd ook voorgelegd aan externe partijen. Met de vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ) en de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) werd contact gelegd om over de toekomstige organisatie van trombosezorg te spreken en onze ideeën hieromtrent te spiegelen. Deze gesprekken verliepen in een zeer positieve sfeer en worden in 2013 gecontinueerd. Uiteraard werd de thematiek ook besproken op het Ministerie van VWS waar vooral tot spoed gemaand wordt om de trombosezorg te reorganiseren en invulling te geven aan de aanbevelingen uit het inspectierapport met de titel ‘Keten Trombosezorg niet sluitend’. In 2012 is diverse keren overleg geweest met Zorgverzekeraars Nederland (ZN), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en het ministerie van VWS over onder andere het Hoofdlijnenakkoord (HLA) en het al dan niet van toepassing zijn hiervan voor de trombosediensten. Het akkoord dat een maximaal groeipercentage behelst leidde tot veel onrust onder de leden. Uiteindelijk luidde de uitspraak dat het akkoord niet van toepassing is voor de trombosediensten. Diverse keren is ook overleg geweest met ZN over de problemen die ontstonden voor trombosediensten na de in gebruik name van een nieuw declaratiesysteem voor zorgaanbieders. Een oplossing had echter nogal wat voeten in aarde waardoor pas aan begin van het nieuwe jaar de problemen voorbij waren.
5 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
COMMISSIE INTERACTERENDE MEDICATIE CUMARINES De Commissie interacterende medicatie ontwerpt en onderhoudt de “Standaard afhandeling cumarine-interacties” [hierna “de Standaard”] ten behoeve van apothekers, artsen en trombosediensten. Deze afhandelingsrichtlijn beoogt de veiligheid en effectiviteit van de VKA-behandeling in situaties van interacterende co-medicatie te bevorderen. De commissie registreert ook nieuwe interactiemeldingen en initieert zo nodig onderzoek. Op www.fnt.nl > behandeling > cumarine interacties, zijn de actuele versies van de Standaard en gerelateerde documenten te vinden. In 2012 vergaderde de commissie driemaal.
Samenstelling van de commissie mw. dr. A. van Holten - Verzantvoort, internist, voorzitter mw. drs. A. Horikx, apotheker dr. F. van der Meer, internist dr. T. Schalekamp, apotheker mw. drs. I. van de Riet, arts drs. J. Andeweg, apotheker mw. drs. N. Jessurun, arts, contactpersoon Lareb
Interactiemeldingen en aanpassingen in de Standaard Vóór opname van een interacterend geneesmiddel in de Standaard worden interactiemeldingen beoordeeld op een aantal aspecten, met name: de kwaliteit van de melding, is de interactie aannemelijk en is de interactie klinisch relevant. De interactiemeldingen komen direct of via Lareb bij de commissie binnen. Alle worden geregistreerd en periodiek geïnventariseerd. Voor twaalf medicijnen werden interactiemeldingen ontvangen. Deze meldingen hebben niet geleid tot de opname van nieuwe preparaten in de Standaard. Metformine is wel vanuit de “attentiemiddelen” als interacterend middel in de Standaard opgenomen en een publicatie
hierover is in voorbereiding. Apotheken gaan niet langer dosiswijzigingen van interacterende medicatie faxen naar de trombosedienst. Patiënten krijgen de instructie dat zelf te doen. In toenemende mate schrijven diëtisten bijvoeding (enterale voeding met vit K) voor. Er is intensief overleg geweest met de Nederlandse Vereniging van Diëtisten hetgeen geresulteerd heeft in de afspraak dat diëtisten direct het voorschrift van enterale voeding met vit K aan de trombosedienst melden. Na bariatrische chirurgie wordt, ter preventie van ernstige vitamine deficiënties, suppletie voorgeschreven met multivitamines, w.o. 90-120 mcg vit K. Voor deze patiënten is de contra-indicatie voor “combinatiepreparaten met vit K” niet van toepassing. I.s.m. mw. Langens, arts, zijn voor deze patiënten afspraken m.b.t. deze suppletie, vastgelegd in een schriftelijke instructiebrief voor de patiënt en voor de trombosedienst. Nieuwe geneesmiddelen worden beoordeeld op hun à priori kans op relevante interactie. Indien die niet aanwezig is, worden ze opgenomen in de lijst “Niet in de Standaard opgenomen geneesmiddelen, wel besproken in de commissie” in “Mutaties in Standaard afhandeling cumarine interacties”. Dertien nieuwe geneesmiddelen werden na beoordeling opgenomen in deze lijst. Twee nieuwe middelen werden opgenomen in de Standaard. Er is een regelmatige en goede uitwisseling van informatie, onderzoeksgegevens en interactie-meldingen tussen de commissie en Lareb. Er zijn afspraken gemaakt over het optimaliseren van de Lareb meldingen en de beoordeling door de commissie zodat voldoende relevante informatie beschikbaar komt, bijv. aantal INR uitslagen en interpretatie, voor een goede evaluatie van de juistheid en mate van interactie.
TROMBOSEDIENST ACCREDITATIE- EN BELEIDSCOMMISSIE (TAB-COMMISSIE) Samenstelling van de commissie drs. R.P. van ’t Land (Ede), commissievoorzitter, directeur en medisch leider dr. M.J. Beinema (Deventer), medisch leider mw. F. Postema (Leeuwarden), hoofdmedewerker mw. M. van de Velden (Tiel), coördinerend hoofd laboratorium mw. A. Vrielink (Meppel), hoofd trombosedienst
6 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
mw. drs. M. Huizenga (Rotterdam), doseerarts mw. drs. A.M.C. Bos (Venlo), medisch leider mw. A. de Bruijn (FNT), secretaris De TAB-commissie kwam in 2012 vijfmaal bijeen en is begonnen met het (her)schrijven van de vooralsnog zes veldnormen die, zo is besloten door de leden, voorwaardelijk zijn voor het lidmaatschap van de FNT. Daarnaast heeft de TAB-commissie in de najaars ledenvergadering een concept zelfmanagementprotocol aan de leden voorgelegd. Op een paar kleine aanpassingen na ging de vergadering akkoord met het concept. Het vernieuwde protocol is minder gedetailleerd ten opzichte van de vorige versie en dat maakt het tot een compact en werkbaar protocol. In 2012 is ook een begin gemaakt met het herformuleren van de vragenlijst die wordt gebruikt bij audits. De huidige vragenlijst is zeer gedetailleerd en de bedoeling is deze naar een geaggregeerd niveau te brengen. De achterliggende motivatie is dat door de talrijke (herhaal)scores tot een eindscore kan worden gekomen die niet recht doet aan het uiteindelijke eindoordeel. Met de nieuwe vragenlijst zal een evenwichtiger eindoordeel kunnen worden gerealiseerd. TAB-voorzitter Ron van ’t Land heeft regelmatig overleg gehad met de Raad voor Accreditatie (RvA) en de CCKL met betrekking tot de transitie van de vigerende CCKL-praktijkrichtlijn naar de internationale ISO-norm 15189. Belangrijke aandachtspunten in dit traject zijn de beoordelingsfrequentie en de ISO-norm die sterk laboratorium-georiënteerd is. Dit laatste roept de vraag op of het kenmerkende en essentiële ‘zorg-aspect’ van de trombosediensten wel voldoende aan bod zal komen. In 2013 zal daarom nader onderzocht worden of de RvA/CCKL – accreditatieomgeving nog wel de gewenste omgeving voor trombosediensten is. Op 31 december 2012 waren 50 van de 58 leden (incl. drie buitenlandse leden) geaccrediteerd door CCKL/RvA.
SCHOLING In het kader van het continue streven naar verbetering van kwaliteit zijn onderwijs en opleiding belangrijke taken van de FNT. Daartoe werden in 2012 weer veel cursussen, trainingen en bijscholingen georganiseerd. Om patiënten het gebruik van zelfmeetapparatuur te kunnen onderwijzen worden medewerkers van de trombosediensten opgeleid tot trainer volgens het ‘Train de trainer’-model. In 2012 is deze cursus voor twee groepen van elk 30 medewerkers georganiseerd. Op 4 en 5 juli werd de tweedaagse cursus intern auditor gehouden voor veertien deelnemers. Tijdens
deze cursus kwamen het kwaliteitssysteem, de kwaliteitsaudit, de interpretatie van de normen en de gedragscode en sociale vaardigheden van de auditor aan bod. De cursus ‘doseeradviseur’ kent een theoretisch en een praktisch deel en wordt afgesloten met een FNT-examen. In 2012 werden in totaal 70 medewerkers aangemeld waarvan uiteindelijk, incl. herkansing, 65 medewerkers het examen met goed gevolg hebben afgelegd. De cursus ‘Allround Medewerker Trombosedienst’ (AMTD) werd tweemaal gehouden voor in totaal 105 deelnemers. Twee weken voor de cursusdag moeten de deelnemers de toegezonden schriftelijke opdrachten hebben gemaakt en ingestuurd. De cursusdag bestaat uit een medisch college in de ochtend en het bespreken van de voorbereidingsopdrachten en het oefenen van de communicatieve vaardigheden. De jaarlijkse nascholingsdag van de FNT heeft als doelgroep alle algemeen medewerkers en doseeradviseurs van de trombosediensten. Bij de nascholingsdag 2012 werd voor het eerst de gedenkwaardige grens van duizend deelnemers gepasseerd. Zij waren in Apeldoorn bijeen gekomen om zich te laten informeren over de actuele stand van zaken in de trombosezorg. De jaarlijkse applicatiecursus voor doseerartsen had als thema “Trombose en antistollingsbehandeling, nu en in de toekomst”. Deze tweedaagse cursus onder voorzitterschap van dr. F.J.M. van der Meer werd tweemaal gehouden en bezocht door ruim 130 deelnemers. Door een keur van sprekers, vooral uit de universitaire medische centra, werden diverse aspecten van de antistollingsbehandeling belicht. Daarnaast was er ruim aandacht voor de behandeling van casuïstiek. De cursus werd geaccrediteerd door de NIV en de NVVC. Door deze variëteit aan opleidingen voor de verschillende doelgroepen draagt de FNT actief bij aan het op peil houden en waar mogelijk verder verhogen van het deskundigheidsniveau van de medewerkers van de trombosediensten.
TOEKOMST Het bestuur van de FNT zal in 2013 haar activiteiten continueren wat betreft het richting geven aan het proces naar een trombosezorg nieuwe stijl. Een toekomstscenario zal in samenspraak met de leden worden uitgewerkt en ter consultatie en ter verkrijgen van draagvlak, met externe partijen worden besproken. De diversiteit van onze leden maakt dat dit proces niet eenvoudig is. Veranderen vraagt een inspanning en een aanpassing van iedereen. Opvattingen en werkwijzen zullen ter discussie gesteld moeten worden en samenwerking met andere zorgaanbieders
7 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
gezocht om te komen tot een moderne vorm van antistollingszorg die aansluit bij de huidige patiënt die antistolling behoeft. De grote betrokkenheid en inzet van besluitvormers, medisch leiders, leidinggevenden en medewerkers in het werkveld van de trombosezorg geven ons het vertrouwen dat een stevig fundament aanwezig is voor die verandering en voor het creëren van een omgeving van antistollingsbehandeling waar de patiënt volledig op kan vertrouwen.
LEDENOVERZICHT 31-12-2012 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Starlet Diagnostisch Centrum - ALKMAAR Meander Medisch Centrum, Trombosedienst - AMERSFOORT ATAL-MEDIAL - AMSTERDAM / HOOFDDORP Stichting Begeleide Zelfzorg - AMSTERDAM Trombosedienst Apeldoorn-Zutphen - APELDOORN Trombosedienst v.h. Wilhelmina Ziekenhuis - ASSEN Trombosedienst v.h. Rode Kruis Ziekenhuis - BEVERWIJK Stichting Trombosedienst Delft e.o. - DELFT Stichting Trombosedienst s Hertogenbosch e.o. - DEN BOSCH St. Artsenlab. en Trombosedienst kop van Noord-Holland en Texel - DEN HELDER Trombosedienst Deventer - DEVENTER Trombosedienst Van Weel Bethesda Ziekenhuis - DIRKSLAND GKCL Trombosedienst Dordrecht/Gorinchem - DORDRECHT Trombosedienst Medisch Diagnostisch Centrum - DRACHTEN Trombosedienst Rode Kruis Neder-Veluwe - EDE Trombosedienst Leveste Scheper Ziekenhuis - EMMEN AntiStollingsCentrum Oost-Nederland (ASCON) - ENSCHEDE
18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58
Trombosedienst Medlon, MST - ENSCHEDE Stichting Regionale Trombosedienst Breda e.o. - ETTEN-LEUR Trombosedienst v.h. St. Anna Ziekenhuis - GELDROP Trombosedienst Groene Hart Diagnostisch Centrum - GOUDA Stichting Trombosedienst Groningen - GRONINGEN Trombosedienst Saxenburg Groep - HARDENBERG Trombosedienst NW-Veluwe - HARDERWIJK Trombosedienst Ziekenhuis De Tjongerschans - HEERENVEEN Stichting Trombosedienst Oostelijk Zuid-Limburg - HEERLEN Trombosedienst v.h. Elkerliek Ziekenhuis - HELMOND Trombosedienst Medlon - HENGELO Stichting Trombosedienst voor het Gooi - HILVERSUM Trombosedienst v.h. Ziekenhuis Bethesda - HOOGEVEEN Trombosedienst Westfriesgasthuis - HOORN Trombosedienst SALT - KOOG AAN DE ZAAN Stichting Trombosedienst Friesland Noord - LEEUWARDEN Stichting Trombosedienst Leiden - LEIDEN Trombosedienst Flevoland - LELYSTAD Stichting Trombosedienst Maastricht - MAASTRICHT Trombosedienst v.h. Diaconessenhuis - MEPPEL INR Trombosedienst Arnhem, Nijmegen, Overbetuwe - NIJMEGEN Lab West B.V., Afd. Trombosedienst - RIJSWIJK Trombosedienst Roermond - ROERMOND Trombosedienst v.h. St. Franciscus Ziekenhuis - ROOSENDAAL Star-MDC - ROTTERDAM Trombosedienst Vlietland Ziekenhuis - SCHIEDAM Orbis Trombosedienst - SITTARD-GELEEN Stichting Trombosedienst Z.W. Friesland - SNEEK Trombosedienst Zeeuws-Vlaanderen - TERNEUZEN Trombosedienst Ziekenhuis Rivierenland - TIEL Trombosedienst Midden-Brabant - TILBURG Trombosedienst Bernhoven Ziekenhuis - UDEN Saltro - UTRECHT Stichting Trombosedienst Regio Eindhoven - VELDHOVEN Trombosedienst Noord-Limburg - VENRAY Trombosedienst Zeeland - VLISSINGEN Stichting Zeister Trombosedienst - ZEIST Trombosedienst Isala Klinieken - ZWOLLE Trombosedienst van het ADC laboratorium - CURACAO Nederlandse Trombosedienst Torremolinos - TORREMOLINOS Centro Clinico Europa - BENIDORM
8 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
RAPPORT AAN
HET BESTUUR VAN DE FEDERATIE VAN NEDERLANDSE TROMBOSEDIENSTEN TE VOORSCHOTEN
INZAKE
DE JAARREKENING 2012 Voorschoten, 4 april 2013
INHOUDSOPGAVE RAPPORT
11
1. VERMOGENSPOSITIE
11
2. ANALYSE RESULTAAT
11
JAARREKENING
13
BIJLAGE 1 BALANS PER 31 DECEMBER 2012
13
BIJLAGE 2 STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2012
14
BIJLAGE 3 TOELICHTING BIJ DE BALANS 2012
15
BIJLAGE 4 TOELICHTING BIJ DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2012
18
BIJLAGE 5 ACCOUNTANTSVERKLARING
21
10 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
RAPPORT Aan het Bestuur van de Federatie van Nederlandse Trombosediensten Dobbeweg 1a 2254 AG VOORSCHOTEN Voorschoten, 4 april 2013 Geacht Bestuur, Voor u ligt het rapport inzake de jaarrekening 2012 van de Federatie van Nederlandse Trombosediensten (FNT). De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de directie van de FNT. De accountantscontrole heeft plaatsgevonden door Ernst & Young Accountants, te Den Haag. De verklaring van Ernst & Young is opgenomen op bladzijde 21 en 22 van dit rapport.
1. VERMOGENSPOSITIE Ultimo 2012 beschikt de FNT over een vermogen van € 466.916, tegen € 423.694 ultimo 2011. Hiermee is na 2011 een stijging van het eigen vermogen ingezet van € 43.222. Het verloop van het vermogen is weergegeven in bijlage 3.
2. ANALYSE RESULTAAT De rekening van baten en lasten over 2012 ten opzichte van de begroting 2012 (in bijlage 2 ten opzichte van resultaat 2011) is als volgt samen te vatten:
Baten Contributies Af: Bijdrage Nieuwsbrief
Bijdrage kwaliteitscontrole Opbrengst Certificering Interest Overige baten
Lasten Personeelskosten Bureaukosten Tromnibus Kosten kwaliteitscontrole Overige kosten Overschot/tekort
realisatie 2012 €
begroting 2012 €
verschil €
715.089 60.000 655.089
647.000 57.000 590.000
68.089 3.000 65.089
36.515 30.366 407 7.875 714.502
39.000 30.000 1.500 500 661.000
2.485 366 1.093 8.375 53.502
175.915 83.853 16.212 271.221 124.080 671.280 43.222
162.000 100.500 16.500 263.500 117.000 659.500 1.500
13.915 16.647 288 7.721 7.080 11.780 41.722
11 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
Baten Het totaal van baten van de Federatie ligt hoger dan de begroting 2012, een overschrijding van € 53.502. Deze overschrijding wordt voornamelijk veroorzaakt door een te laag begroot aantal verrichtingen, welke gebaseerd werd op de komst van de nieuwe antitrombotica. De vergoeding voor deze nieuwe antitrombotica werd echter pas afgegeven aan het einde van het verslagjaar. Hierdoor waren er geen consequenties voor het aantal verrichtingen in 2012. Opbrengsten verrichtingen trombosediensten Opbrengsten zelfmeet patiënten
€ € €
652.546 62.543 715.089
Lasten De lasten zijn € 11.780 hoger dan begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de hogere personeelskosten. Deze overschrijding is het gevolg van het besluit van het Bestuur om een via een headhuntersbureau de vacature voor directeur FNT 2013 uit te zetten. Een deel van deze kosten, groot € 13.580, komen ten laste van het verslagjaar. De kosten voor de Externe Kwaliteitscontrole en de post Overige Kosten wijken weliswaar af van de begroting 2012, maar zijn lager dan de gerealiseerde kosten 2011 (pagina 14). De post Overige Kosten is hoger dan begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door extra ledenvergaderingen met betrekking tot toekomst scenario’s trombosediensten.
Conclusie Geconcludeerd kan worden dat de FNT in staat is gebleken zich financieel verantwoord binnen de begroting te bewegen.
Voorschoten, 4 april 2013 mw.dr.ir. R. Sanders, penningmeester
12 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
JAARREKENING 2012 Bijlage 1 BALANS PER 31 DECEMBER 2012 BALANS PER 31 DECEMBER 2012 2012 €
2011 €
Activa Materiële vaste activa Bedrijfsmiddelen Voorraden Vorderingen Overige vorderingen en overlopende activa Geldmiddelen Saldi in rekening-courant
21.330
29.085
pm
pm
268.128
92.240
302.992
480.857 302.992
480.857
592.451
602.182
Passiva Eigen vermogen Vrij besteedbaar vermogen
466.916
423.694
Totaal eigen vermogen
466.916
423.694
Schulden op korte termijn Diverse schulden en te betalen posten
125.535
178.488
592.451
602.182
13 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
Bijlage 2 STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2012 STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2012 2012 €
begroting 2012 €
2011 €
Contributies Af: hierin begrepen bijdrage Nieuwsbrief/Patiëntenvoorlichting
715.089 60.000 655.089
647.000 57.000 590.000
686.345 61.430 624.915
Bijdrage kwaliteitscontrole niet-leden Opbrengst Certificering Interest Overige baten
36.515 30.366 407 7.875 714.502
39.000 30.000 1.500 500 661.000
39.775 28.444 3.255 5.965 690.424
175.915 83.853 16.212 271.221 124.080 671.280 43.222
162.000 100.500 16.500 263.500 117.000 659.500 1.500
168.528 115.736 14.681 271.652 129.325 699.922 - 9.498
Baten
Lasten Personeelskosten Bureaukosten Tromnibus Kosten kwaliteitscontrole Overige kosten Overschot/tekort
14 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
Bijlage 3 TOELICHTING BIJ DE BALANS 2012 TOELICHTING BIJ DE JAARREKENING OVER 2012
Waarderingsgrondslagen Presentatie Balans De materiële vaste activa worden gewaardeerd op aanschafwaarde onder aftrek van lineaire afschrijvingen. De lineaire afschrijving is als volgt: - automatisering en fax 33,3 % - inventaris 20 % - overige kantoormiddelen en machines 20 % De overige activa en passiva worden opgenomen tegen de nominale waarde.
Staat van baten en lasten De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben.
Balans per 31 december 2012 Materiële vaste activa Inventaris € 4.945 Het verloop is als volgt:
€
Aanschafwaarde tot en met 2011 Af: volledig afgeschreven Bij: investeringen gedaan in 2012 Totaal aanschafwaarde
25.178 15.991 1.220 -
Afschrijvingen tot en met 2011 Af: volledig afgeschreven Desinvesteringen Afschrijvingen 2012
17.593 15.991 397 1.817
€
7.967
Cumulatieve afschrijvingen
3.022
Balans per 31 december 2012
4.945
15 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
Inrichting en verbouwing € 16.385 Het verloop is als volgt:
€
Aanschafwaarde tot en met 2011 Af: volledig afgeschreven Bij: investeringen gedaan in 2012 Totaal aanschafwaarde
€
25.569
25.569
Afschrijvingen tot en met 2011 Af: volledig afgeschreven Afschrijvingen 2012
4.069 5.115
Cumulatieve afschrijvingen
9.184
Balans per 31 december 2012
16.385
Voorraden PM De voorraden brochures bestaan uit drieluikfolders ’Werkwijze van de trombosedienst’ en folders ’Nuttige informatie voor trombosepatiënten’. De CD Roms hebben betrekking op de cursus Stolling & Anti-Stolling. De voorraden worden op nihil gewaardeerd.
Overige vorderingen en overlopende activa € 268.128 Deze post is als volgt te specificeren: Te verrekenen met TSN Te vorderen contributies Door te belasten cliëntenraad, 24-uurs bereikbaarheid en klachtencommissie Borg Kamsteeg (lease auto) Waarborgsom TPG Post Borg Printhouse
€ 196.090 49.612 15.671 1.392 885 4.478 268.128
Door het te laat ontvangen van gegevens voor doorbelasting aan de TSN heeft de afrekening pas in december plaatsgevonden en is ontvangen begin 2013.
16 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
Geldmiddelen € 302.992 Hieronder zijn verantwoord direct opeisbare saldi van bank- en girorekeningen, alsmede het kassaldo. De samenstelling van deze post is als volgt: C & E rente plusrekening ING C & E betaalrekening AbnAmro Mees Pierson Gelden onderweg
€ 147.909 14.971 40.112 100.419 - 419 302.992
Eigen vermogen € 466.916 Het verloop van deze post is als volgt: Balans per 1 januari 2012 Bij: resultaat 2012 Balans per 31 december 2012
€ 423.694 43.222 466.916
Schulden op korte termijn € 125.535 Deze post is als volgt te specificeren: LUMC Relac Haga ziekenhuizen salaris december en overhead Reserve vakantietoeslag Bureau TAB commissie Tromnibuskosten Notaris Statuten Accountants- en advieskosten Overige
€ 57.325 26.692 7.150 3.303 5.574 4.195 6.500 14.796 125.535
Niet uit de balans blijkende verplichtingen Ultimo 2011 is de Federatie Nederlandse Trombosediensten een overeenkomst aangegaan inzake een operationele lease van een personenauto. Hiervan is € 1.392 opgenomen als vooruitbetaalde borg onder de post overige vorderingen en overlopende activa. De looptijd van de overeenkomst is 60 maanden of maximaal 150.000 km en loopt ultimo 8 januari 2016 af. Daarnaast is sprake van een huurafspraak voor huisvesting van het bureau ( Dobbeweg 1a, Voorschoten), met het Bestuur van de Trombosestichting Nederland.
17 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
Bijlage 4 TOELICHTING BIJ DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2012 STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2012
Overige € 7.875 De samenstelling van deze post is als volgt:
2012 €
Cursus Doseeradviseur Cursus A.M.T.D. Cursus Train de trainer Cursus ’Zijn en Gezien worden’ Applicatiecursus FNT Cursus Management Review Tab Cie Cursus Interne auditor Tab Cie Opbrengst folders incl. porti Baten en Lasten voorgaande jaren
- 672 2.184 - 260
begroot €
2011 € - 284 941 - 38 -42 - 2.244 - 1.395 303 1.133 - 4.339 - 5.965
- 13.392 - 1.756 6.021 - 7.875
De applicatiecursus kent een hoger tekort dan in 2011. Dit tekort wordt veroorzaakt door het besluit om cardiologen en internisten uit te nodigen voor deze cursus. De kosten betreffen voornamelijk de aankoop van adresgegevens en het verzenden van uitnodigingen. Door uitblijven van inschrijvingen uit deze beroepsgroepen is dit tekort ontstaan.
Personeelskosten € 175.915 Deze post is als volgt te specificeren:
Salarissen Sociale lasten Ziektekostenverzekering Overige personeelskosten Bijdrage TSN personele kosten
2012 € 257.423 59.433 6.539 14.107 337.502 161.587 175.915
begroot €
2011 €
162.000
224.618 53.300 7.330 7.351 292.599 124.071 168.528
18 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
Bureaukosten € 83.853 De samenstelling van deze post is als volgt:
Huur en overhead Af: doorbelast aan TSN Af: doorbelast aan derden
2012 €
begroot €
25.569
25.569 Portokosten Af: doorbelast aan TSN
20.686 - 8.878 11.808
Kopieerkosten: Af: doorbelast aan TSN
30.577 -1.242 24.500
29.335
10.500
20.885 - 5.374 15.511
5.656 - 794 4.862
Drukwerk en kantoorbehoeften Telefoon, fax en website ICT Abonnementen en contributies Afschrijvingen
2011 €
5.619 - 2.557 3.062
16.535 7.717 7.249 3.181 6.932 83.853
23.000 9.500 12.500 6.000 14.500 100.500
41.554 10.638 5.984 3.893 5.795 115.736
2012 €
begroot €
2011 €
263.500
227.010 40.584 4.058 271.652
Kosten kwaliteitscontrole € 271.221 Deze post is als volgt opgebouwd:
Kosten RELAC Kosten Stichting Sanquin/CLB Kosten Isoft
226.622 39.252 5.347 271.221
19 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
Overige kosten € 124.080 Onder deze kosten zijn de volgende componenten opgenomen:
Kosten nascholingsdag Reis-, verblijf en vergaderkosten Kwaliteitsdagen, TAB en certificering Kosten commissies Lustrum Accountants- en Advieskosten Overige
2012 €
begroot €
2011 €
43.689 41.528 14.097 4.388
50.500 24.500 10.500 3.000
12.492 7.885 124.080
18.500 10.000 117.000
43.805 31.903 18.911 2.959 8.375 10.713 12.657 129.323
20 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
Bijlage 5 ACCOUNTANTSVERKLARING
21 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
22 J A A R B E R I C H T 2 0 1 2 VA N D E F E D E R AT I E VA N N E D E R L A N D S E T R O M B O S E D I E N S T E N
Vormgeving, DTP-opmaak en drukwerk: Samplonius & Samplonius bv
Dobbeweg 1a Postbus 100 2250 AC Voorschoten T 071 - 5617776 F 071 - 5618008 E
[email protected] www.fnt.nl