J A A R B O E K J E V O O K E E A M B T E N A R E N D I E & S I T

J A A R B O E K J E VOOK

EE

A M B T E N A R E N DIE

© B I L & S I T I I E K S B E U

i

JAARBOEKJE VOOR

DE

A M B T E N A R E N DER

BJIR©ETE [@IIL&§T[IK]@EMI D M - , ETO(lT©A&K)IE)E [&E@1r"EMl EK) a©©3«fllKl@15!0 ia

NEDERLAND. VIER

E N DEBTIGSTE

JAABGANG.

1866.

TE

J.

GOK1NCHBM,

NOORDUYN 1

8

6

EN 6.

BIJ

ZOON.

L

...

Telken jare

verneemt

de Redactie

dat vele inteekenaars

het

Jaarboekje

vroeger

te ontvangen.

jaar

hetzelfde

zijn i —

Ongetwyfeld

lijst

zooveel

als

regel

door,

en dit

gedrukt, vroeger In met

mogelijk

oog houdende, en ingenaaid

ieder

opzigt

van

niet zij

men

het

is steeds

eene

wordt getracht

Het

is

zwijgen verlangen

zeer

uitsluitend

zooveel

spoed

wijze

en de

geen

valt

Uitgevers

werkelijk

niets

omstandigheden doch niet

is

met

Limburg

te zeer

zal

medewerking

pligt

het werkje

om losse

daarvoor

te

Noordhet bemoei-

wensch

geval

ondervonden

dank te

die welwillendheid

leciuur,

deed

aan het opstel

alter

in ieder

is er

weet.

toewijden

bezwarend

en schijnen

punt

naslaan

aangename

Be

van het Mengelwerk

Redactie,

eene gewenschte

voortdurend

met

dit taint

eischen.

geplaatst,

dit het

te maken.

vraag

de

onafkankelijke

eenmaal

werd

te werken, het boekje

er

kan

ieder Naam-

goede.

vooraan

hoopt

bij van

wordt

op dit

ten

de Redactie

ditmaal als

telooft

niet

zal de

dat men redelijker

Uitgevers

maar

althans

Van alle zijden en het

de

beterschap

sluitend;

lijken,

van

ander

haar,

Boor

December

in het

ajfevering

brabant

Uit".

antwoord

is het wenschelijk

de bruikbaarheid

gecorrigeerd

veranderen,

hek

tot

aangenomen;

Het

wenschen

orthodox-administratieve

waardig

een goed

gedeelle

„ U i t den "Vreemde."

te bevredigen,

tevreden

zeggen;

te zijn,

de maar

opstellen,

meeste eenige andere

VI

V O O R B E R I G T .

weder

afleiding

wel het

verschaffende

best

Verscheidene verdiend om

hunne

door

den

maar

Ontvangers

waarde

kantoren

te plaatsen

Minister Ret

anders

wat

zou

perception. Jan.

kan

zijn

geringe

de tegenwoordige waarde er geene Die

1S66.

boekje

zoo

derhalve

vermeld; aan

prijs

op, wordt

titularissen zij

zijn

toe te kennen

aanspraken

wenschen

dat eene

blijven

enkele dat

aan

zoodanig insluipt, te

baten en stellig

volgen,

van

verschaft.

gemeenlijk

de

aanspraak

font

daartoe

aan

dan

er

regeling

on-

zij

hooger

ami bij sollicitatien dus

geheel

dringen

de opbrengst

de officieele

de gelegenheid

werden

om er eenige

het

in eene klasse

omdat

de Naamlijst

er niet

Hoofdbestuur het

het

dient

het

Ontvangers

zal

is uit den aard der zaak onmogel/jk

men

opbrengsten

aan

te liechten,

bepaalde,

te voldoen.-

en stelt

Afwisseling

schijnen

eene officieele

op gee/t. verzoek

lectuur.

zijn.

wege

Buitendien of te

die

hoogere

wisselvallig ontleenen naar

onverhoord.

De

de

hoogere

Redactie.

J

A N U A B IJ.

1. M. NlEUWJAARSDAG.

F E B R U A B IJ.

1 1. D.

V.M.

2. V. MARIA LICHTMIS.

2. D. 3. W. 4. D. 3. V.

3. Z . 4 . Z. 5. M. H. Agalha. 6. D. H . Dorothea. 7.W. 8. D. H. Apollonia.

6. Z . DRIE KONIXGEN.

7. Z. 8. M. Koppermaandag.

L.K.

9. D. 10. W. 11. I). 12. V. 13. Z . 14. Z. 15. M. N.M. 16. D. 17. W. H . Antonius. 18. 1). H. Petrossloel (e Home. 19. V. H . Naam Jezus. 20. Z . 21. Z. H . Agnes. 22. M. E.K. 23. D. 24. W. H. Timotheus. 2i>. 0. H. Paulus bekeering.

9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.

28.

V. Z.

Z. M . H . Eulalia. D. Vaslenavond. W. H. Valenl. D. V. H. Juliana.

17. 18. 19. 20.

2G. V. 27. Z . H. Joan. Chrys. Z. SEPTUAGESIMA.

L.K.

N.M.

Z.

Z. M.

D.

21. W. H. Pelrus. QUATERTEMPER.

E.K.

22. D. 23.

V.

24.

Z . H . Matth. QUATERTEMPER.

215. 26. 27. 28.

QuATERTEMPER.

Z. M.

D. W.

29. M. H. Franciscus. V.M.

30. D . 31. W.

H . K . H . Louisa Augusta. Wilhelmina Amalia, Prinses van Pruissen. Gemalin van Z . K. H . Prins Frederik der Nederlanden. Geb. 1 Feb. 1808. Z . M. Willem III, Koning der Nederlanden. Geb. 19 February 1817. Z . K, H . Willem Frederik Konings.

Karel,

Geb. 28 Februarij 1797.

Prins der NederlandeD, Oom des

MAART. 1. 0. Aschdag. 2. V. 3. Z . 4. Z. 5. M. 6. D. 7. W. H. Thomas. 8. D. 9. V. Amsterd. Mirakel. 10. Z .

APRIL. V.M.

L.K.

D. JODICA.

14. W. IS. D. 16. V. 17. Z . 18.

Z.

N.M.

4. W. 5. D. 6. V. 7. Z . 8. Z. 9. M. 10. D. MlSERICORDIA. 11. W . 12. D. 13. V. 14. Z . 18. Z. 16. M. 17.

PASSIE

PASCHEN.

3. D. QUASIMODO.

11. z. 12. M. H. Gregorius. 13.

1. Z.

2. M. H. Francisc 2DE PAA9CBDAG.

N.M.

D. JUBILATE.

ZONDAS.

18. W. 19. M. 19. D. 20. D. Lente ieg. 20. V. 21. W. H. Benedictus. MAR.BOODSCH. 21. Z . 22. D. 22. Z. 23. V. E.K. 23. M. H. George. 24. Z . 24. D. CANTATE. 25.

L.K-

Z. PALM-ZONDAG.

25. W. H. Marcus. Vaslend. 26. D.

26. M. 27. D. 28. W. 29. D. Witle Donderdag. 30. V. Goede Vrijdag. 31. Z . /sr. Paschen.

E.K.

27. V. 28. Z . 29. Z.

V.M.

30. M. H. Calharina. V.M.

Zusler des Konings , H. K. H. Wilhelmina Maria Sophia Louisa, Gemalin van Z. K. H. den Erf-Groot-Heriog van SaksenWeimarEisenach. Geb. 8 April 1824.

M E

I.

1. D, VOCEM. H . Phil, en Jac. 2. W, 3. D, Kruisv. 4. V5. Z. 6. Z. L.K. 7. M. Vaslendag. 8. D. EXAUDI. H . Michael. 9. W. 10. D. HEMELVAARTSDAG. 11. V. 12. Z. 13. Z. N.M 14. M.

J

UN

IJ.

1. V. 2. Z. 3. Z. Vaslendag. 4. M. 5. D. L.K. 6. W. 7. D. 8. V. 9. Z. 10. Z. 11. M. N.M. 12. D H . Odulphus. 13. W, H. Antonius van Padua.

14. D. 15 V. 15. D. 16 Z . 16. W. 17. Z. 17. D. 18. M. 18. V. 19. D. DaBk- en biddag 19. Z. Vaslendag. E.K. 20. W. Pinkster. 20. Z. P l N K S T E H E N . 1ST. begint. E . K 21. 0. Zomer 21. M. 2de PlBKSTERDAG. 22. V. 22. D. H. f DAG. Vaslendag. 23. Z. 23. W. Q u A T E R T E M P E R . 24. Z. H. Johannes de Dooper. 24. D. 23. M. 25. V. QuATERTEMPER. 26. Z. Q O A T E R T E M P E R . 26. D. 27. Z. 27. W. V.M. 28. D, Vaslendag. 28. M. H . DRIEVULDIGHEID. 29. V H . PETRUS en PAULUS. 29. D. V.M 30. Z H . Paulus gedenkdag. 30. W. 31. D. H . SACRAMENTSDAG.

H. K. H. Wilhelmina Maria Sophia Chartotta Marianne, Prinses der Nederlanden, Tanle des Konii.gs. Geboren 9 Mei 1810. H. K. H. AmaUa Maria da Gloria Auguslu, Geinalin van Z. K. HPrins Hendrik der Nederlanden. Geboren 20 Mei 1830. Z. K. Ii. Willem Frederik Hendrik, Broeder des Konings. Geboren 13 Junij 1820. H. M. Sophia Frederika Mathilda, geb. Prinses van Wurlemberg, Geinalin van Z. M. Koning Willem III. Geboren 17 Jumj 181ti.

J

UL

IJ.

1. Z. 2. M. Maria Visitatie. 3. D. 4. W. 5. D. H . BoDifacius. L.K. 6. V. 7. Z. 8. Z. 9. M. 10. D. 11. W. 12. D. N.M. 13. V. 14. Z. H. Bonaventura. 15. Z. Aposlelen scheiding. 16. M. 17. D. 18. W. 19. D. Hondsd. beginDen. E.K. 20. V. H. Margarelba. 21. Z. 22. Z. H. Maria Magdaleoa. 23. M. 24. D. 25. W. H. Jacobus. 26. LI. H. Anna. 27. V. V.M. 28. Z. 29. Z. H. Martha. 30. M. 31. D. H. Ignatius.

AUGUSTUS. 1. W. H. Petrus banden. 2. D. H. Porliuncula. 3. V. H. Steph. vinding. L.K. 4. Z. H. Dominicus. 5. Z. 6. M. Transf. Christ! 7. D. 8. W. 9. D . 10. V. H. Laurentius. N.M. 11. Z. Verio, van Jeruzalem. 12. Z. 13. M. 14. D. Vaslendag. 15. W. MARIAHEUELV AART. 16. D. 17. V. 18. Z. E.K. 19. Z. Hondsd. eindigen. 20. M. 21. O. 22. W. Harljesdag. 23. D. 24. V. H. Bartholomeus. 2o. Z. H. Ludovicus. 26. Z. V.M. 27. M. 28. U. H. Augustinus. 29. W. H.Johannes onlhoofd. 30. D. 31. V.

H. K. H. Wilhelmina Frederika Anna Elisabeth Maria, tweede Dochler van Z. K. H. Prins Frederik der Nederlanden. Geboren 5 Julij 1841. H. K. H. Wilhelmina Frederika Alexandria Anna Louisa, Dochler van Z. K. H. Prins Frederik der Nederlanden, Gemalin van den Koning van Zweden. Geboren 5 Augustus 1828. Z. K. H. Willem Alexander Karel Hendrik des Konings. Geboren 25 Augustus 1851.

Frederik,

Iweede Zooo

OCTOBER.

SEPTEMBER.

l . M . H. Bavo. Loofhullenf. 2. D. Vreugde der Wet. 3. W. Leydeo ontzet. 4. D . 5. V. 6. Z. 7. Z. 8. M. Alkmaar onlzet. 8. Z. MARIA GEBOORTE. N.M. 9. D. 9.2. 10.W. 11. Victor. 10. M. Isr. Nieuwjaar. 11. D. 11. D. H. Nicolaaa van Tolentino. 12. V. 12. W. 13. Z. 13. D . 14- Z. 14. V. Kruisverheffing. I S . M. 15. Z. 16. D . 18. Z. L.K. 17. W. 17. M. H. Lambertus. 18. D . H. Lucas. 18. D . 19. W. QDATERT. Gr. Verzoendag. 19. V. 20. Z. 20. D . QDATERTEMPER. 21. Z. 21. V. H. Mattb. 22. Z. Herfst begint. QOATERTEMP. 22. M. 23. D . 23. Z. QDATERTEMPER. 24. W. 24. M. Loofhullenfeest. V.M. 28. D . 25. D . Loofhullenfeest. 26. V. 26. W. 27. Z. 27. D . 28. Z. H. Simon en Judas. 28. V. 29. M. 29. Z. H . Michael. 30. D . 30. Z. H. Hieronimus. 31. W. Vaslendag. 1. Z. 2. Z. 3. M. 4.D. 8.W. 6. D. 7. V.

UK.

L.K.

N.M.

E.K.

V.M.

L»K.

Z. K. H. Willem Nikolaas Alexander Frederik Hendrik Karel, Prins van Oranje , oudste Zoon des Konings. Geboren 4 Septembar 1840.

N O V E M B E R .

DECEMBER.

1. D. ALLERHEILIGEN V. Allerzielen.

H. Eloisius. Z. ISTE ADVENT. 3 . M. H. Franciscus Xaverius. 4. D. H. Barbara. 1. Z .

2.

2.

3. Z .

Z. M. 6. D. 4.

5.

5. W .

9.

N.M.

V.

16.

M. D. D. V.

E.K,

Neerl. Herstelling 1813. Z. 19. M. H. Elisabeth. 20. D. 2 1 . . W . Maria Present. 22. D. H. Caecilia. V.M. 17. Z .

18.

23. V . 24. Z .

Z. M. 27. D. 25.

26.

28. W . 29. 30.

D. V.

Z. 2DE ADVENT. M. 11. D. 12. W. 13. D. H. Lucia. 14. V. E.K. 15. Z . H. Eusebius. 16. Z. Vastendag. 3DE ADVENT. 17. M. 18. D. 9.

14. W . 15.

N.M.

ONTVANGENIS.

10.

11. Z. H. Marlinus. 13.

7.

8. Z . MARIA

10. Z . 12.

H. Nicolaas. V. Vastendag.

6. D .

7. W . II. WILLEBROBDDS. 8. D.

19. W . QDATERTEMPER. 20. 21.

D. V. QDAT. Vast. Wint. beg. V.M.

22. Z . QDATERTEMPER.

Z. 4DE ADVENT. M. Vastendag. H. Catharina. 25. D. IsTE K.ERSDAG. 2 6 . W . 2DE KERSDAG. H. Slepb. 27. D. H. Johannes Evang. 28. V. H. Onnoozele Kind. L.K. Ulr. Kozakkendag. L.K. 29. Z . H. Thom. v. Cantelberg. H. Andreas. Vaslendag. 3 0 . Z. H. David. 31. M H. Silvester. Oudejaarsdag. 23.

24.

J A A R B O E K J E VOOE

DE

A M B T E N A R E N DER

HOOFDADMINISTRATIE.

Minister v a n Mr. N . O l i v i e r , Minister neming belast.

Financien.

van Justitie,

ad interim

met de waar-

Secretaris-Generaal. D. van Hoytema , Kommandeur van de orde ligen Mauritius en Lazarus van Italia, cn der 4 JuJij 1845. van Turkije.

van den HeiMedjidie-orde

Hoofd-Administrateur, H.

A . V e r n i e r s v a n der L o e f f Kommandeur der Leopoldsorde en der Guelphen-orde van Hannover, lste klasse, Groot Officier der Medjidie-orde van Turkije. 4 Maart 1860. Referendarissen.

J . C . B l o e m , Officier van de Medjidie-orde van Turkije, voor de directe belastingen. 20 J a n . 1 8 6 0 . H . J . W . Visser E K . ) , voor het personeel. 12 D e c . 1 8 6 1 . T . G . Versielt , voor de comptabiliteit. 13 J a n . 1 8 6 3

Mr.

W. A. P. Verkerk Fistorius,

voor de rtgitn en accijnsen,

6 Jan. 1865. Koofd-Commiesen bij het voor

Ministerie

het vak der directe belastingen, in- en regten en accijnsen.

J . de J o n g . 2 2 J u l i j 1 8 5 7 .

uitgaande

4

Commiesen. H . T . M e n s i n g a . 18 N o v . 1 8 4 7 . F . van Haaften. 13 Feb. 1851. H . P . d e P e y p e r s . 18 J a n . 1 8 6 2 . D . W . Roobol. 9 M r t . 1853. J . L . H e u b e l . 24 F e b . 1 8 5 4 . J . O l t m a n s . 24 F e b . 1 8 5 4 . E . W . de E o o y . 30 D e c . 1 8 5 5 .

P. F . Wakleck A z . 3 0 D e c . 1 8 5 5 . S. H . H e r t z v e l d . 30 D e c . 1 8 5 5 . P. H . E . L . Jonxis. 1 A u g . 1861. J . C. Mondt. 1 A u g . 1861. L . Samuels. 1 M r t . 1 8 6 3 . P . J . van der K l o o t . 1 M r t . 1 8 6 3 . J.H.Mullemeister. 1 M r t . 1863.

Adjunct-Commiesen. G . A . N . F a b e r van R i e m s d i j k . 14 A u g . 1 8 4 7 . J . J . K i p s . 30 D e c . 1 8 5 5 . W.F.K.ZwierzinaJr.20ct.l856. J . M . Kilchmeijer. 2 Oct. 1856. M . H e n r i q u e s P i m e n t e l . 20 J a n . 1860. G . J . T i n b e r g e n . 20 J a n . 1 8 6 0 . E . A . Canneman. 1 A u g . 1 8 6 1 . H . Cornets de G r o o t . 1 A u g . 1861. J . W . H . M . Lies. 1 M r t . 1863. H . G . W . Briede. 1 M r t . 1863. J . A . W . Hustinx. 1 M r t . 1863. J . Boumeester. 1 M r t . 1 8 6 3 .

H . W . Everts. 1 M r t . 1863. H . van den H o o n a r d t . 1 M r t . 1863. Jhr. J . G . W . v o n Speicher. 1 M r t . 1863. A . Tielenius K r u y t h o f f . 1 M r t . 1863. L . Vermeulen. 1 M r t . 1863. T . A . v a n Zeggelen. 1 M r t . 1863. Mr. J . G . R e n g e r s H o r a Siccama. 3 A u g . 1863. B . C . G . van E e l d e . 6 Sept. 1865.

A M B T E N A R E N VOOR

D E ALGEMEENE

BELASTINGEN,

DIENST B I J H E T VAK D E R

IN- E N UITGAANDE

CIJNSEN , E N VAN D E N TING

REGTEN

WAARBORG

OP D E GOUDEN E N Z I L V E R E N

DIREKTE

EN AC-

E N BELASWERKEN.

—^sai» Hoofd—Inspecteurs der directe belastingen e n z . W . d c R o o y , Bidder van de Leopolds-orde van Belgie. Tevens belast met de Afdeeling V e r i f i c a t i e bij het Dept. van Financien. 2 0 O c t . 1 8 5 5 . P . H . B . M o t k e , ( @ ) , Officier van de orde van het Legioen Mauritius en Lavan Eer en van de orde van den Heiligen zarus van Italie. Tevens icaarnemend Inspecteur voor de Rijnvaart. 15 Feb. 1 8 6 0 . Inspecteur d e r directe belastingen en bet kadaster. P. Koster. 22 J a n . 1851. Inspecteur v a n het m i d d e l v a n W a a r b o r g . R . van der Voort.

17 E e b . 1 8 6 0 . Adviseur.

D r . J . G u n n i n g , Hoogleeraar te Amsterdam, voor Natuuren Scheikundige zaken. 4 A u g . 1 8 6 2 .

de Wis-,

6

SlmfettUufc iiccficrcfic tc AAN

DE ZEEZIJDE

E E R S T E

ZZX.ttcv.

(1).

A F D E E L I N G .

Beyattende de Zuiderzee, trodden, de Ferns en den

het 2 7 , de Friesche Bollard.

en

Oroninger

Controleur der divisie Helder. Jhr.

T . J . K r a i j e n h o f f , belast

met

R E C H E R C H E No. H . Schweig,

Visiteur

a.

P . de V r i e s , Schipper S. S p a n j e r d t ,

1.

van

Commandeur.

V A A R T U I G E N . (Zuiderzee.)

i.

en buitengewoon

Commies.

Sloeproeijer. No.

T. H e s s e l s ,

de functie

Visiteur

a.

H . R . de V r i e s , Schipper J . Baas, Sloeproeijer. No.

3.

2.

(Zuiderzee.)

i. en buitengewoon

(Oroninger

Wadden.)

K . S c h w e i g , Visiteur a. i. K . E . van D i j k , Schipper en buitengewoon C . de J o n g , Sloeproeijer. N o . 4.

(Friesche

Commies.

Commies.

Wadden.)

J . W i l l a a r s J r . Visiteur a. i. T. K . H e y t e m a , Rijks-Schipper. J . van T i l , Sloeproeijer. (I) De organisatie van deze dienst is in haar geheel opgenomen onder de rubriek Personeel, bl. 76 van het jaarboekje van 1846.

7 A . K u i p e r , Rijks-Matroos lste D . K a m p e r , Rijks-Matroos Zde F. Loonstra, Scheepsjongen. No.

klasse. klasse.

(JIMW.)

5.

J . van der W e r f f , Visiteur a. i. K . L . K a m p e r , Schipper en buitengewoon A. Griep, Sloeproeijer. VOOR

DEN HELDER, A H ELAND

VLIELAND,

Commies

Waker.

TERSCHELLING,

E N OOSTMAHORN.

D e met de dienst der k l a r i n g e n belaste ambtenaren.

T W E E D E

A F D E E L I N G .

Bevattende de Zuid-Eollandsche

en Zeeuwsche

Siroomen.

Controleur-Commandeur. J. Houwing,

te

Rotterdam.

R E C H E R C H E

V A A R T U I G E N .

VAARTDIG

J . R . Zorn , A . Verijke, J . Wessels.

NO.

1.

NO.

2.

Visiteur. Schipper. Sloeproeijer.

G . Roelands

[

M a t r o z e n

.

B . v a n de R o v a a r t , I C . Spaanderman,

Scheepsjongen. VAARTDIG

W. G. A. W. C. J.

C . V e r w e i j , Fungeerend Visiteur. 'tHart, Schipper. van Prooijen Schuurman. Sloeproeijer. Comijs \Matrozen. v a n der P l o e g , I P . de R a a d , Scheepsjongen.

8 VAARTUIG

R. L. C. W.

van M e e r e n d o n k , Fungeerend Hartman, Schipper. Dronkers, Matroos. Moerkerk, Scheepsjongen. VAARTUIG

H. M. P. ]?.

J . G . N a n n i n g a , Visiteur van K e u l e n , Schipper. Baart, Matroos. A . Berwalt, Scheepsjongen. VAARTUIG

R . J . Jannette, J. C. J. J.

NO.

Visiteur.

No.

4.

(tijdelijk).

NO.

5.

Visiteur.

T e u n i s s e , Zetschipper en buitengewoon L . Bos, Sloeproeijer. H . Ritmeester, / , , . Spaanderman, \ ^ozen.

W . P . de V r o o m e ,

3.

Ma

Scheepsjongen.

Commies.

DEE

A M B T E N A R E N IN D E

ONDERSCTTEIDENE

PBOVIHCBft BSS HOES.

N O T A . De Ontvangers, bij welke geene bijzondere aanwijzing in de Naamlijst voorkomt, zijn Ontvangers van de directe belastingen en accijnsen.

B e benaming van bet kautoor is met d o o r g e s p a t i e d e letters gedrukt; voor zoo ver die niet speciaal wordt aangewezen, is de hoofdplaats van het kantoor tevens de residentie van den Ontvanger.

De klassen der kantoren zijn achter de nameu vermeld. lste klasse , boven / 4000. 2de , , van , 3300 tot / 4000. 3de , 2600 , , 3300. 4de . 2000 , , 2600. > » 5de , > » , 1500 , , 2000. Gdc » > ' , 1100 , , 1500. 7de „ , 800 , , 1100. Sste „ > * r GOO , , 800. 9de „ ,beneden, 600.

De

ambtenaren als Boeijers der eerste, tweede en derde

klasse geexamineerd, z i j n aangeduid door r . achter de namen voorkomende.

1 , r . 2 , r.

3,

Directeur. G . L . V o e r m a n . 11 M e i 1 8 6 3 . D . A . K o b u s . Commies ter Directie.

27 N o v . 1 8 6 5 .

Rijks-Advocaat. Mr.

J . U . de K e m p e n a e r . 1 3 J a n . 1 8 4 9 .

Betaalmeesters. G . L . C . H . Graaf v a n E a n z o w ( ® ) , te Arnhem. 16 M e i 1 8 4 7 . G . F o n t e i n , te Tiel. 16 M e i 1 8 4 7 . Jhr. E . S c h u u r b e q u e B o e i j e , te Zutphen. 2 Dec. 1865.

Controleurs. F . C . D u f o u r , C o n t r o l e Arnhem ( S t a d ) . 3 Sept. 1 8 4 8 . / A r . A . C . v o n W e i l e r , Coxitxo\tArnhem ( B u i t e n g e m . ) . 10 M r t . 1 8 4 8 . F . G . v a n D e l d e n , te Apeldoorn. 29 M e i 1864. M . M . J . v a n d e n B e r g l i , te Harderwijk. 5 A p r . 1857. H . H o u w i n g , te Lobith. 1 Mrt. 1851. J . W . E . de G r o o t , te Zutphen. 1 Mrt. 1851. H . E . A n t i n k , te Doetinchem. 12 Dec. 1863. T . E . M o t k e , te Groenlo. 2 8 Sept. 1 8 6 5 . H . M . H . v a n W e s s e m , te Nijmegen. 3 A u g . 1848. H . Baron L e w e v a n M i d d e l s t u m , te Ubbergen (resid. Beet). 4 A p r . 1842. F . C . M . G r o s b a n s , te Druten. 29 M e i 1 8 6 4 . C . A . M . Baron
Ontvangers. Controle A B N H E M 1825.

P. Verdam,

(Stad).

v a n de d i r . b e l . , te Arnhem

(3e k l . ) .

2 A p r . 1863. 1862. C . C . v a n V l o t e n ( 1 ) , v a n de i n - en u i t g . regten en a c c i j n s e n , te Arnhem ( l e k l . ) . 11 M e i 1 8 6 2 . S t a t i o n e m e n t te Arnhem. (1)

Vroeger Veriiicateur te

Arnhem.

12 C o n t r o l e A R N H E M (Buitengemeenten). 1836 P . A . v o n S c h m i d , 4 A p r . 1861. 1840.

L . A . E . Schuller,

werth 1842.

voor Brummen

e n Hall

(Qekl) V

voor Renkurn,

Oosterbeek

1

en

Boor-

( 7 e k l . ) . 18 Sept. 1 8 5 6 . J . W . Mellink,

voor

Velp,

Rheden

en

Rozendaal

( 6 e k l . ) . 26 M r t . 1 8 6 2 . 1 8 4 6 . A . C a l a n d A z . , voor de d i r . b e l , regten en accijnsen te Bier en (6e k l ) . 11 A p r i l 1 8 6 5 . 1 8 6 2 . M . A . P . H . P h i l i p s e , voor Ede, Lunteren, Otterloo (6e k l . ) . 31 J a n . 1 8 6 2 . en Bennekom 1 8 6 3 . W . M . S. J u n i u s , voor Scherpenzeel (9e k l 1 10 A p r . 1 8 6 3 . ''' 1 8 6 3 . L . G . v a n de W e r k e n , v o o r Veenendaal (Geldersch-) (9ekl.). 6 N o v . 1863. 1 8 3 6 . H . D i j c k m e e s t e r , voor de d i r . b e l . , regten en accijnsen te Wageningen (5e k l . ) . 2 2 Sept. 1 8 6 3 . Stationementen te Brummen, Wageningen, Lunteren , Velp en Bieren. Controle

APELDOORN.

1 8 2 3 . H . C . V e r b e e k , voor Apeldoorn en ( 6 e k l . ) . 20 A u g . 1 8 5 6 . 1 8 4 2 . Jhr. J . L a u t a van A i j s m a , voor Barneveld, huizen en Garderen (6e k l . ) . 25 N o v . 1 8 6 3 . 1 8 3 8 . A . H . J a n s e n , voor Epe, Vaassen, Heerde

Beekbergen Voorten

Vees-

sen (5e k l . ) . 12 A u g . 1 8 6 4 . 1 8 3 8 . Mr. A . P . Baron Sloet van Z w a n e n b u r g , voor Nijbroek en Wilp ( 6 e k l . ) . 26 N o v . 1 8 5 9 . 1 8 6 4 . J . C . P . Baron v a n Alderwerelt H o u t u i j n , voor (8ekl.). 1 M r t . 1864. Stationementen te Apeldoorn, Barneveld, Epe, en Twello. Controle

1827.

Twello, Voorst Heerde

HARDERWIJK.

H . H . G r o s k a m p ( g g 4 . k l . ) , voor de d i r . bel., regten

en a c c i j n s e n , te Harderwijk (5e k l . ) . 12 D e c . 1 8 6 0 . 1 8 4 6 . B . W . v a n Raab v a n Canstein, voor El burg e n Boomspijk ( 6 e k l . ) . 28 M a a r t 1 8 6 5 . 1 8 4 7 . C . H . L . N i l a n t , voor Ermelo, Putten en (6ekl.). 6 Oct. 1864.

13 1 8 4 2 . Jhr. H . G . B o u w e n s H o r s s e n , voor Hat Oldebroek ( f i e l d . ) . 23 M e i 1 8 5 6 . 1 8 3 6 . H . V e l d h u i z e n , voor Nijkerk en Hoevelaken 5 Julij 1864. S t a t i o n e m e n t e n te Harderwijk, Elburg, Ermelo, en Nijkerk.

tern

en

(5e k l . ) . Hattem

Controle L O B I T H . 1 8 4 0 . J . M a n d e n , voor de i n - e n u i t g . r e g t e n , accijnsen e n scheepvaartregten te Lobith (grensk., 4e k l . ) . 9 O c t . 1 8 6 5 . 1 8 5 4 . J . P . S o e r , voor Partner den, Herwen en Aerdt en Lobith ( 7 e k l . ) . 25 J u l i j 1 8 5 8 . , voor de regten e n a c c i j n s e n , te Babberik ( g r e n s k a n t o o r , 7e k l ) . Westervoort 1 8 4 7 . A . P . R . E . v a n H a s s e l t , v o o r Duiven, en Groessen en Loo (7e k l . ) . 2 2 M r t . 1 8 6 0 . 1 8 5 0 . W . G . P a s t o o r s , voor d e d i r . bel., regten en accijnsen, te Zevenaar en Oud-Zevenaar (5e k l . ) . 20 A u g . 1 8 5 6 . Stationementen te Lobith, Millingen (station te w a t e r ) , Pannerden, Babberik , Zevenaar , Weslervoort en Zevenaar (Rijnspoorweg). Controle

ZUTPHEN.

1816. H . Q u e i j s e n , voor d s d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Zutphen (2ekl.). 3 Apr. 1864. 1 8 6 0 . Jhr. A . L . v a n S p e n g l e r , v o o r Hengelo (7e k l . ) . 28 M a a r t 1 8 6 5 . 1 8 4 1 . E . C . H . P h a f f , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Lochem, Laren en Verwolde (6e k l . ) . 30 M e i 1 8 6 3 . 1838 B . H . C h e v a l l e r a u , v o o r Steenderen (le k l . ) . 14 D e c . 1 8 5 6 . 1 8 5 9 . Jhr. T . E . v a n N i s p e n , voor For den (8ekl.). 5 A p r . 1 8 5 9 . 1 8 4 7 . A . W i l b r e n n i n c k , voor Warnsveld, Gorssel, Almen en Dorth (6ekl.). 4 Apr. 1 8 6 1 . Stationementen te Zutphen, Lochem, Vorden en Warnsveld. Controle

DOETINCHEM.

1 8 3 6 . H . B r u i n s Jhr., voor de d i r b e l . regten en a c c i j n s e n , van StadenAmbt D oetinchem en Zelhem(5e k l . ) . 25Sept. 1 8 6 5 .

14 1 8 5 6 . J . A . S t u t e n ( l ) , v o o r de d i r . bel., regten en accijnsen, v a n Doesborg, Hummelo en Keppel (4e k l . ) . 6 M r t . 1 8 5 6 . 1 8 6 4 . C . A . P e n n i n g J r . , voor Angerlo, Bahr en Lathum (9e k l . ) . 28 M a a r t 1 8 6 5 . 1 8 5 3 . D . H . W . Laeijendecker, voor de d i r . b e l . , regten en a c c i j n s e n , te D i n x p e r I o (grensk., 7e k l . ) . 10 N o v . 1 8 6 4 . 1 8 5 3 . P . J . G r o b b e e , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Gendringen en Netterden (grensk., 6 e k l . ) . 16 M r t . 1 8 6 4 . 1 8 4 8 . A . H . R . M e t e l e r k a m p , voor de d i r . b e l . , re gte n en a c c i j n s e n , te Terborg en Etten (6e k l . ) . 9 M r t . 1 8 6 4 . 1 8 6 4 . D . A . van W o l f r a m s d o r f f , voor Varsseveld (8e k l ) 13 M r t . 1 8 6 4 . 1 8 5 5 . P . P . de B r u i j n T e n g b e r g e n , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Wehl en Didam (7e k l . ) . 27 J a n 1865. 1 8 5 2 . Jhr. S. R . van S p e n g l e r , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te 's Heeren berg en Zeddam (grensk. 6e k l . ) . 25 Sept. 1 8 6 5 . Stationementen te Doetinchem, Doesborg, Wehl, Zeddam, Terborg, Dinxperlo, Gendringen, Netterden, renberg, Beek en Varsseveld. Controle

's

Didam, Hee-

GROENLO.

1 8 6 4 . J . W . C a l l e n f e l s , r . 1, voor de d i r . bel., regt. en acc. te Groenlo, Beltrum en Lichtenvoorde (6e k l . ) . 5 M e i 1864. 1848. J . C . L . van de G r a a f f , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Aalten en Bredevoort (6e k l ) . 24 A u g . 1 8 6 3 . 1864. D . W i n k l e r , voor Borcnlo, Neede en Geesteren (7e k l ) 9 M r t . 1864. voor de d i r . bel., regten en a c c i j n 1839. H . G . Hendriks, s e n , te Eibergen (6e k l . ) . 24 A p r . 1 8 5 7 . , voor de regten en a c c i j n s e n , te Holier hoek (grensk., 8e k l . ) . 1 8 6 5 . G . J . van Soest, voor de regten en a c c i j n s e n , te He u rne ( g r e n s k a n t o o r , 8e k l . ) . 8 J u n i j 1 8 6 5 . 1840. J . H . C . Copius Peereboom, voor de regten en accijnsen te Kotten (grenskantoor, 8e k l . ) . 23 O c t . 1 8 5 2 . 1 8 6 0 . S. H a l l u n g i u s , voor de regten en a c c i j n s e n , te Oldenkotte ( g r e n s k a n t o o r , 8e k l . ) . 2 A u g . 1 8 6 0 . (1)

Voorlieen Controleur te

Boeshorg.

15 1 8 6 0 . H . J , R a m b o n n e t , v o o r Ruurlo (9e k l . ) . 10 J u l i j 1 8 6 0 . 1 8 2 3 . J . W . 0 . B e c k i n g , v o o r de d i r . b e l . , regten en acc i j n s e n , te W i n t e r s w i j k (6e k l . ) . 1 0 J a n . 1 8 5 4 . S t a t i o n e m e n t e n te Groenlo, Aalten, Heurne, Borculo, Neede, Eibergen, Holterlioek, Rekken en Oldenkotte, Lichen Meddeho. tenvoorde, Winterswijk, Kotlen Controle

NIJMEGEN.

1862. Mr. P . C . J . v a n G h e r t , v o o r de d i r . b e l . , te Nijmegen (4e k l . ) . 18 O c t . 1 8 6 5 . 1 8 4 0 . A . C o l l a r d ( 1 ) , voor de regten cn a c c i j n s e n , te Nijmegen, (3e k l . ) . 9 M r t . 1 8 6 2 . 1 8 4 5 . H . T . V o e t , voor Hatert en Neerbosch (kant. Hees, 7e k l . ) . 26 M r t . 1 8 6 2 . Stationement te Nijmegen. Controle

DRUTEN.

1 8 3 9 . C . J . T . H e r m s e n , voor Druten, Afferden, Puiflijk en Horssen (6e k l . ) . 11 O c t . 1 8 6 0 . 1 8 5 4 . J . M o e r k e r c k e n v a n der M e u l e n , v o o r A p p e l t e r n , Maasbommel, Alphen en Batenburg (7e k l . ) . 28 A p r . 1 8 5 6 . 1 8 6 0 . W . H . J . van H i e n , v o o r Beuningen, Weurt, Ewijk (7e k l . ) . 12 A p r . 1 8 6 5 . en Winssen 1 8 4 8 . G . L . W i j n e n , voor Wamel, Dreumel en Leeuwen (6e k l . ) . 2 M r t . 1 8 6 2 . 1 8 5 5 . J . A . v a n V l i e t , voor Wijchen, Niftrik, Balgoy, Berglaren en Hernen (le k l . ) . 2 2 N o v . 1 8 6 3 . Stationementen te Druten, Beuningen, Wamel, Maasbommel en Wijchen. Controle

UBBERGEN.

1 8 4 4 . J . P . K e s s l e r , voor de d i r . b e l . , regten en accijnsen , te Beek (grenskant.) en de gemeenten Ubbergen, Ooy en Leuth (6e k l . ) . 16 O c t . 1 8 5 9 . 1860. Jhr. J . A . H . de L a n n o y , v o o r de d i r . b e l . , regten e n accijnsen, te Groesbeek ( g e r i e f k a n t o o r , 8e k l . ) . 16 O c t . 1 8 6 0 . 1 8 5 1 . Jhr. W . H . T e d i n g v a n B e r k h o u t , voor Heumen, Over- en Neder-Asselt (le k l ) . 2 3 J a n . 1 8 5 1 . (1)

Vroeger Controleur te

Rotterdam.

16 1865 A . M e r e n s , voor de d i r . b e l . , regten en a c c i j n s e n , te M i t l i n g e n ( g r e n s k a n o o r , 8e k l . ) . 19 D e c . 1 8 6 5 Stationementen te Beek, Ubbergen, Erlecom, Kek'erdom Mdhngen, Groesbeek, Hemmen en SI. Anna. Controle

TIEL.

1 8 3 2 . A . W . B e r e n d s , voor de d i r . b e l , i n - en u i t g . r e g ten en accijnsen en scheepvaartregten, te T i e l r3e k l 1 11 M e i 1 8 6 2 . ° ••>• K

? ' xr ? ' ( 0 - 15 Sept. 1 8 6 5 . 1856. ( j . J . N a b e r , voor Beusichem (9e k l . ) . 2 3 J u l i j 1 8 5 6 1 8 6 3 . A . V o e r m a n C z n . , voor Buren (8e k l . ) 22 N o v . 1 8 6 3 1 8 4 4 . W . B . v a n d e n B o s c h , voor Culenbora (6e k l l ' 31 M r t . 1 8 6 0 . '' a

r

,

0

0

m

v

o

o

r

B

e

e

s

t

7 e

k l

J

1865. J . H . van A s s u m , 29 Sept. 1 8 6 5 .

voor Beil

K

e n Gellicum

(8e k l 1 '

v

JP . P r a n k e n , v o o r Geldermalsen en Buurmalsen (7e k l . ) . 11 M r t . 1 8 6 4 . 1 8 6 5 . C . J . A . S t a k m a n , voor Ingen ( 9 e k l . ) . 28 M r t . 1 8 6 5 . 1 8 5 6 . P . E . H . L e e n d e r t z , voor Lienden en Ommeren (7e k l . ) . 14 J a n . 1 8 6 2 . 1 8 5 5 . J . A b e l e v e n , voor M a u r i k , Eck en Wiel (le k l 1 9 Feb. 1860. ' ' 1 8 6

v

1 8 6 1 . Jhr. T . S. H . H . B o w i e r , voor Ophemert (8e k l . ) 13 A p r . 1 8 6 1 .

en

1 8 4 5 . J . J . C l a r i o n , voor Wadenoijen, Brumpt, zathen en Zoelen (7e k l . ) 2 1 F e b . 1 8 5 5 . Stationementen te Tiel, Controle

Beest,

Ingen,

Buren

;

Varik

de Ave-

en

Culenborg.

ZALT-BOMMEL.

1829. J . G . C o e n s n , voor Zalt-Bommel, Kerkwyk en Gameren (5e k l . ) . 2 1 M e i 1 8 6 4 . 1 8 5 3 . H . B . H . M a l i n g r e , voor Ammerzoden, Hedel en Nederhemert (6e k l . ) . 1 3 J u l i j 1 8 6 2 . 1 8 6 3 . E . F . H . de Q u a i j , voor B r a k e l , Zuilichem, Pouderoijen en Aalst (8e k l . ) . 6 N o v . 1 8 6 3 . 1 8 3 8 . J . H u l s t , voor Briel (7e k l . ) . 7 J u l i j 1 8 6 5 . 1 8 5 6 . M . B e u t e , v o o r Herwijnen (le k l . ) . 8 J u n i j 1 8 6 2 .

en Vuren

en

Balem

17 Heerewaarden en 1 8 2 3 . A . de G a a y , voor Hurwenen, Rossum (8e k l . ) . 27 Sept. 1 8 5 8 . 1 8 5 4 . Jhr. C . W . von W e i l e r tot P o e l w i j k , voor W a a rdenburg, Est en Oppijnen en Haaften (7ekl.). 6 Mrt. 1857. Stationementen te Zalt-Bommel, Hedel, Zuilichem, Waardenburg

en

Herwijnen. Controle

1842.

O . Baron

van Dedem,

ELST. v o o r Elst

en Elden

(7e k l . ) .

17 J a n . 1 8 4 2 . 1 8 4 2 . M . J . de M a n , voor Bemmel, Ressen en Lent (7e k l . ) . 30 A p r . 1846. 1 8 5 2 . J . D . D i j c k m e e s t e r , voor Dodewaard, Hien, Kesteren, Opheusden, Lede en Oudewaard (7e k l . ) . 5 O c t . 1 8 5 5 . 1 8 5 7 . J . J . v a n R a a b van C a n s t e i n , voor Gent, Angeren en Doornenbnrg (7e k l . ) . 24 N o v . 1 8 6 1 . 1 8 6 4 . L . A . v a n G i f f e n , voor Heteren, Driel en Randwijk (7e k l . ) . 5 Sept. 1 8 6 5 . 1 8 5 9 . J . C . K r e m e r , voor Huissen (7e k l . ) . 6 A u g . 1 8 6 4 . Herveld, 1 8 4 5 . H . B o r c l i e l t , voor V a l b u r g , Slijk-Ewijk, Zetten en Hemmen (7e k l . ) . 16 M r t . 1 8 5 3 . 1 8 6 1 . Jhr. C . W . S t e r n , v o o r I J z e n d o o r n , Echteld en Ochten (8e k l . ) . 3 J u l i j 1 8 6 1 . Stationementen te Ileteren, Bemmel, Lent, Gent, Huissen , Valburg

en

Dodewaard.

K l e r k bij de K. W . P. Doorman,

te

Rijnvaart,

Lobith.

Plaatselijke O n t v a n g e r * , Belast

met

de ontvangst

van

Rijks-accijnsen.

P . v a n Z a d e l h o f f , voor bet g e s l a g t , te Arnhem. J . V . R i v e a u x , voor het geslagt, te Nijmegen.

S u r n u m e r a i r e n i n de Directie. G . J . A . Umbgrove. 1 Oct. 1861. C . L . K l e i n . 29 Sept. 1 8 6 3 . G.M.C.Dresselhuys.50ct.l864. M . A.Bringenberg. 5 Oct.1864.

J . H . Becking. 5 Oct. 1864. D . G . Crans. 2 N o v . 1865. N . Glinderman. 2 Nov. 1865.

.18

Visiteurs. J.

B . A . Bloem,

J.

Meijer,

? kl.,

3e k l . ,

P . A . N e i d e c k , r . 3, 4e k l H. W.

G . R . Dietz, Carlebur,

W.

Mogge,

r.

t

e

A r n h

<™-

? kl.,

M . J . Janssens,

A.

'

3e k l . , ,

2 , 3e k l . ,

2e k l . ,

/

'

t

e

Z

e

v

e

n

a

r -

a

I

C.

Teeuvven, 4e k l . ,

I

J.

Labberte,

)

4e k l . ,

t

e

L

o

b

i

t

A

-

M . H . van Hengelaar, 4 e k L , ) A.

van Wely

Dz., ? kl., )

T. P . J . Masthoff, 4 e k l . , f H.

B . C . van A l p h e n ,

G.

C . de B a c k e r e ,

E.

G . F . Gram,

. t

v

„.

e

4e k l . , te

V"*g**-

N

Beek.

Hoofd-Commiesen. v o o r de C o n t r o l e

Ubbergen.

v o o r de C o n t r o l e Doetinchem

(a. i.).

Commiesen. (Naar Van

anclennltclt.) de eerste

klasse.

M. A. Beek. J. van IUIen. R. van Eck. r. 3. H . van Valkenburg. J. Nuaink J. van Genderen. J . N. Brester. r. S. P. G. Carpentier. L. A. van den Brugh. D. Proper. A. Gusbers. M. Boonzaier. P. J . Braakinan.

A. IJaveld. r. 3. G. J. Post. (*4.kl.) T. J. J. E . Janssen. r . 3. J. Klee. J. A. Popping. A. Huydmk. A. van Baak. W. F. 0 van Ingen. P. A. Prenclis. W. Schudd. r. 3. P. J. H Steiubach. J. J. Valkenaar. J . J. H . Vrtfheid.

B. Wamelink. K. S. van Beynum. J. E. Hoff. J. van MeekereD. G. U A. de Boev6. E. A. J Hol.-arda. J. Resting Fzn. B. J. A. Huiumelinck. T. Bremer. H . A. Koppen. }. Strikkers.

E. B reden borst. r. 3. J. R. R. Keyser. R H. Bakker. J. G. Eerensperger. r U. van Z.il ingen. r. 3. A, Wielders. H . H. Scbomaker. H. N. Dekker. IL J . Neyiuan. W. de Broekert. W. Everts. H. J. Viel. C. van Heuten. G. H. Kligge. B. Hilverdink. P. M C. ScheerB. p. A. Wichman. D. Uyttenbogaart. S. G. J. Monhemius. r. 3. P. van Wely. r. 3. Y. U. Buisman. W. J. F. P. Lanzing.

Van

de tweede

B. Opdien. J. J . T. Poederbach. 0. P. Scheffel. G. P. van der Spek. C. Eskes. r 3 . G. C. de Backere. H . Lijn. J. J P. Lemazoons. K. Welling. S. Veiburgh. P. Meijer. i . 3. C. Ernste.

klasse.

19 C. Westerveld. 1). A. Schroder. F. R. Heener. D. van Krimpen. C. P. ValkenlioE A. Tel Her. J. J. Wickel. G. Hulaenbos. C. Becude. W. Buisman. r. 8. J. A. Entering. C. Ophof. H . Atzema. C. J . J. Morin, r. 3. J. J. Raucamp. B. Coulier. B. A. de Glindt. P. Henderson. L. W. Hulsman. r. 3, W. OfferhauB. J. A. Bevort. r. 3.

L. M. Driehuis Rabe. H. J . J. Knaap. J. C. Muller. P C. Steenmey'er. J. G Hogeweg. £. H . Koning. J. G. V logman. il A. Woliers. A. Wassink. J. Fooy. J de Willem van den Heuvel M. Setteur. T. Engelkes. r. 3. P. J GruBon. M A. T, Hoveyn. J. W. Croes. A. Povfie. r. 3. W. G. Noy. H. de Rooy. K. 1 m i l i e u s . J H. G. Stapel. F. W. Sybel. D. van Wely. A. F. J. Wardenberg, W. J . Bottema. II. Duisenberg. G. C Setteur. C. Knijff G van den Anker. G de Graaff. r. 3. B Andneasen. H. J Offerhaua. r. 3. J. R. Scbreuder. A. C van der Poel. r. 3. A. Fie vet. P. J. L. de Lang. r. 3. J. F. Scheers. D. Teeuwen. J. Ignatius. F. Nyenhuis. J. Goed beer.

Van de derde Masse. D. Helmink. M. G. Demmink. A. Bitters. W. Bronwasser. J. de Bruiu. G. K. Jansen. W. J . Fasot. C. den Boer. J. Buy en. F. W. van der Mee. A. J. Pykman, H . Tangelder. J, Alblas. N. R. J. van der Sloot. B. R. Vos. H. J . C. Aveling. A. P. Renardel de Lavalette. J . van Krimpen. J. D. Hoog. r. 8. G. Jansen. E. de Vries.

A. van der Kruk. J. P. E. Smits. r. S. H. C. van den Abeelen. W. H. de Rooy. J. van den Heuvel. J. N. Bouchette. J. C. U. van Krimpen. J. de Haas. H. Zeldera. J. libels. T. Meyer. H. M. du Saar. J. D Hartmun. J. J. Gunther Mohr. J. van i>orp. E. Grambcek. D. F. J. Bruist. G. Simons. L A F S Monbemius. W. J. Hulseuboom. W. G. F. Br<ede\

J. Galle\ K. Dercksen. C. Walder. C. Schut. J. N. Schadd. J. A van Poppel. r. 3, P. Dorsers. G . J . Oude Wevelcate. G. J. Koetzier. B. Abbenhuys. W. A. R. de Jong. B. L Bekker. J. Jon gate R. P. WerliDgshoff.

H. T. TeiLeek. .1. van Leth. K. H Roosen. L. Fievez. P W. Le Comte. P. A Snyders. J H. M. Renaud. J. T. Halien, r. 3. CL Nypels. H. de Ruyier. T. de Jong. H. Strankmga. M. II. Sitnderman. J, F. Kuut'man.

E. Jrtussen. r. 3.

G. L Sevpiihuijsen.

H. J . J . Esmeyer. D. J M. van Setten. P. P Kruissen. J. Mmtjes. II Kordmg. B. Wytman. J. T. F. C. Wilhelmi. W. W. Drent. C. J. H . Muller. A. van Vliet. G. H Verbaere. J . Jonker. W. F. Kielder. J. H . Krylen. S. van der Wyk. tt. J. Swart. J. Malchus R. S. Weudel. J P. de Jong. W. van der Meulen. G. F. de Wei lie. H. S. Slnjktrs. W. C. ^all Heuven. H. J. J. Blom. G. Opperhiiizen. F. Scboeuman. J. M. Boekbolr. E. Remery. G. J Geenen. H W. P. Dieterich. J J. Mattbysaen. F. A. A. Beekbuis. P. van Zijl. . 3. U. M. Wiggers. W. Meyer. r

20 Van de vierde klasse.

A. van Ree. p. 3. D Hage. K. L . Honken Ogelwight. H. Ginsheumer. W. C. F. von Bandemer. p. 3, J . C. Schmetz. J. H . van Stlaalen. J. A. de Groot. J W. Lun. P. Berger. A. J. van de Poel. G. J. Vergsel. J. P Ponk. A. Hofkena. P. Baars. A. Verliraeck. K. D. Scheffer. J. H . N'ykanip. V. P. Pluijm. F. Galet A. Doornhos. F. van Meel. J. J. Le Brun. L. A. Tielenius Kruythoff. A. G. J. A. P. P.

Jonkman. L Cadcnau. H . G. Hueher. A. van Galen. Janssen. W. Bouwmeester.

Buitengewone P. H. D. C. J.

J. P. Hannema. E. Koersen. M. W. T. Branderhorst. i. J. de Vos. L. M. Loep. C. A. Spruijt. 0. A. Sterk. J. W. Veiliaagen. D. W. Horsting. P. Zuser. L. J . Hnogkamer. J. M. Posthumus.

Commiesen.

H. Bouwens. P. Buning. II. Maasd. Fehres. W. Handel.

J. C. G. J. A.

1). M . Zieser. P. Bosschart, A. van Wely. T. Warffemius. P. van der Kolk.

Sloeproeijers. Voor de Burveillance op den Ryn, voor s'waJm'aker ». Wagemaker.

l . Jaarsma. |\ H F

Mittingen.

l| B' .Verkamman van Keulen. Schot.

D e k l r e r

J

T

Voor de klarings-dienst te Lobith en de surveillance op den Ryn. B. Goudawaard. f . Root""

| C. Fabriek.

} te Ubbergen.

| J. Prins. J

M

| M. PrinB |

, J

FE

Scheepsmeters. J. J . T. Poederbach, Commies der lste kl., ta Arnhem. (a.i.) H . J . Offerhaus, Commies der 2de kl., te Zutphen. F. Tan Wely, Commies der 2de kl., te Tiel. R. van Eck, Commies der lste kl., te Nijmegen.

D e u r w a a r d e r s der directe belastingen. A. H . van den Heuvel, te Arnhem, voor het kant. aldaar. G. B. Louwerse, te Arnhem, voor de kant. Senium, Veenendaal, Wageningen, Ede, Scherpenseel, Velp, Dieren en Erummen. (1) Voor de kant. Apeldoorn, Barneveld en Voorst. D. van der Ent, te Barderwijlt, voor het kant. Harderwijk-, Ermelo en Kijlttrl. P. H . Ry'nders, te Epe, voor de kant. Epe en Txello. (2) Voor de kant. Elburg, Ballem, Lochem, Vorden, Hengelo en Steenderen. J. L Meijer, te Zevenaar, voor het kant. Zevenaar, Duiven en Pannerden. J. Brester Ez., te Zutphen. voor de kant. Zutphen en Warnsveld. 0. D. Wanrooy, te Doetinchem, voor de kant. Doesborgh, Angerlo, Wehl en Doetinchem. (3) Voor de kant. Terborg, Varsseveld, Dinxperlo, Gendringen en 's Heerenberg. (1) Wordt (2) « , <•) » s Heerenberg

door de Commiesen te Apeldoorn, Barneveld en Twello waargenomen. » » » a Elburg, Haltem, Lochem en Vorden waargenomen. » » n « Terborg, Varsseveld, Dinxperlo, Gendringen en waargenomen.

21 G. Palsenborg, te Borcuto, voor de kant. Borcuto, Eibergen en Ruurlo. C. van Steenbergen, te Groenlo, voor de kant. Winterswijk, Aalten eu Groenlo. S. J . E . Ts. BreBler , te Nijmegen, voor de kant. Nijmegen en Bees. W. van ITaalen, te Ubbergen, voor de kant. Heumen, Groesbeek, Millingen en Beek. i\) Voor de kant. Druten, Wamel, Appeltern, Wijchen en Beuningen, J. P. Hendriks, te Tiel, voor de kant. Tiel Ophemert, Wadenoijen, Geldermalsen, Beit en 2?6#«l. A. Hania, te Culenborg, voor de kant. Culenborg, .ffewstcAem, Lienden, Ingen, Maurik en Buren. W. van Oosterum, te Zalt-Bommel, voor de kant, Zalt-Bommel, Burwenen , Driel Ammereoden en Brakel. 2) Voor de kant. Waardenburg en Herwijnen. J. W. H . Krooneman, te voor de kant. Gen/, Bemmel, Huissen, Elst en Valburg i B. van Setten, te Opheusden, voor de kant. Heteren, Doodewaard en IJzendoom. T

E N T E E P O T S .

Entreposeurs. Zte Arnhem,

der regten

Publiek.

Nijmegen, Zntphen,

Ontvangers

en accijnsen

te

Zferrfewy7c,Part.,wijnengedest.

„

Tiel,

P a r t . , w i j n en gedest.

Part., w i j n .

Terborg,

Part.,

wijn.

^ ^ e » i w ( / e » , P a r t . , w i j n en gedest.

W a a r b o r g en belasting op G o u d e n en Zilveren werken i n Gelderland. A R N H E M . J.

P . Dietz,

Controleur.

C.

C. van V l o t e n ,

C.

C . C . Warmolts,

M.

J . Mispelblom

1 M r t . 1835.

Ontvanger.

11 M e i 1 8 6 2 .

Essaytur.

Beijer,

8 Dec. 1852. Gommies-Stempelaar.

3 Junij 1857.

Controleurs der directe belastingen en v a n het kadaster. A.

J.

J.

van der V e e n ,

van Oostveen,

te Arnhem.

Adjunct

3 M r t . 1854.

te Arnhem.

30 M r t . 1865.

(1) Wordt door de oomniiesen te Druten. Maaslommcl, Beuningen, Wamel en Irijenen ^ waargenomen. (2) Wordt door de commieeen te Waardenburg en Herwijnen waargenomen.

Directeur. W . C . P . T o e w a t e r , resideerende te Rotterdam. 24 M r t . 1860 H . J . L a m m e r i n k , lste Commies ter Directie. 21 M r t . 1861 J . B . N i e u w e n h u i s e n , Ide idem. 21 M r t . 1 8 6 1 .

R i j ks-Advocaten. Mr. Mr.

G . D e l p r a t ( @ ) , te 's Hage. 1 4 Sept. 1 8 3 5 . H . C . V e r n i e r s v a n der L o e f f , te Rotterdam. 25 Sept. 1 8 6 5 .

Betaalmeesters. Jhr. W . A . Gevers ( % ) , te 's Gravenhage. 16 M e i 1 8 4 7 . A . C . H a n e g r a a f f , te Rotterdam. 16 M e i 1 8 4 7 . Jhr. W . Gevaerts v a n N u l a n d ( $ ) , te Dordrecht. 16 M e i 1 8 4 7 .

Controleurs. TE

Voor

de

ROTTERDAM.

directe

belastingen.

W . P . v a n V i s v l i e t , voor de l s t e a f d . 5 N o v . 1 8 4 5 . W . P . Vertholen,

voor de 2de a f d . 2 0 A p r . 1 8 5 0 .

Voor de actieve H . C . H a n e w i n c k e l . 20 A p r . 1 8 5 0 . J . v a n A s s u m . 11 A u g . 1 8 5 0 . Voor

de

dienst.

comptabiliteit.

J . D . B i c h o n v a n I J s s e l m o n d e , belast met de verificatie v a n het kantoor der accijnsen te Rotterdam en v a n het kantoor Kralingen. 5 N o v .1852. W . P . L . Baron v a n Eeede v a n O u d t s h o o r n , belast met de verificatie v a n het k a n t o o r der i n - en u i t g . re°-ten te Rotterdam. 16 N o v . 1 8 5 9 . In J. B. J. J. C. P.

de

provincie.

B u r g e r h o u d t , te Del/shaven. 9 A p r . 1856. v a n E c k , 2 1 Sept. 1 8 5 1 . J voor de d i r . b e l . , i n - en u i t g . G o o s s e n s , 29 M r t . 1 8 5 5 . \ regten en a c c , te Schiedam I n d e w e i j , te Delft. 1 Dec. 1855. M . V i s s e r , te Vlaardingen (Controle Maassluis). 21 O c t . 1 8 6 0 . H . M a e r t e n s , te Hellevoetsluis (Controle Brielle). 4 J u l i j 1 8 3 6 .

23 H . P . Tan der T a k , te Middelharnis. 12 D e c . 1 8 6 3 . G . B l o k , v o o r de l s t e afd., te Dordrecht. 9 Feb. 1846. F . H o i j e r , v o o r de 2de a f d . , te Dordrecht. 6 Apr. 1854. J . M . t e r L a a g , te Charlois ( C o n t r o l e Oud-Beijerland). 29Meil864. J . D u f o u r , te Gorinchem. 1 Dec. 1855. J . F . P o t t g i e t e r , voor de l s t e a f d e e l i n g (directe b e l a s t i n g e n ) , te 'sHage. 1 Feb. 1848. W . J . L . G r o b b e e , voor de 2de a f d e e l i n g ( i n - en u i t g . r e g ten en accijnsen), te 's Hage. 16 M r t . 1 8 4 6 . A . J . L . B e u d t , voor de l s t e a f d e e l i n g (directe belastingen), te Leiden, 23 O c t . 1 8 4 6 . J . J . O l i v i e r , voor de 2de a f d e e l i n g ( i n - en u i t g . regten en a c c i j n s e n ) , te Leiden. 31 O c t . 1 8 3 9 . L . E . U i j t t e n h o o v e n , te Alphen. 12 D e c . 1 8 6 3 . W . F . L a m o r a a l W i c h e r s , te Gouda. 5 N o v . 1 8 4 5 . D . J . de K r u i j f , te Schoonhoven. 21 A p r . 1827.

Ontvangers. C o n t r o l e R O T T E R D A M , Dir.

bel.

(lste

1823. lste

A . A . de S a l e n g r e , voor de d i r . bel., te afd. ( l e k l ) . 20 O c t . 1 8 5 9 .

1858.

J . F . van Harreveldt (1),

Controle R O T T E R D A M , t e r d a m ,

2de

afd.

Dir.

bel.

Controle R O T T E R D A M ,

In~

Rotterdam, afd.).

v o o r de d i r . bel., te

( l e kl.). 20 Dec.

1 8 5 0 . G . M u l l e m e i s t e r (2), en a c c i j n s e n , te Rotter

(%de

afd.).

en

Rot-

1858.

uitgaande

regten.

voor de i n - en uitgaande regten iam ( l e k l . ) . 14 J u l i j 1 8 5 9 .

Controle R O T T E R D A M ,

Accijnsen.

1 8 1 6 . S. H . M u n t z , voor de a c c i j n s e n , te Rotterdam ( l e k l . ) . 1 2 A u g . 1858. 1 8 3 5 . J . A . v a n D r i e l , voor Kr alin g en en Capelle aan den IJssel (5e k l . ) . 17 F e b . 1 8 5 8 . B e i d e C o n t r o l e s der actieve dienst te R O T T E R D A M . S t a t i o n e m e n t te Rotterdam. (1) (2)

Vroeger Controleur te Vroeger Controleur te

Rotterdam, Utrecht.

24 Controle

DELFSHAVEN.

1 8 4 7 . Jhr. W . v a n Citters ( 1 ) , voor de d i r . b e l . , regten en a c c i j n s e n , te D e l f shaven (4e k l . ) . 17 N o v . 1 8 5 7 . ,» voor H i l l eg e r sb er g , hoek en Berkel (6e k l . ) . 14 M r t . 1 8 5 3 . 1 8 3 2 . G . K o e l i n k , voor 0 verse hie, Schiebroek (5e k l . ) . 6 A p r . 1 8 5 9 . Stationementen te Delfsltaven en Overschie. Beide

Controles te

Bergschenen

Ketel

SCHIEDAM.

1 8 6 3 . J . E . Boeije ( 2 ) , voor de d i r . b e l . , te Schiedam en Mathenesse (3e k l . ) . 30 M e i 1 8 6 3 . , voor de i n - en u i t g . regten en accijnsen, te S c hie dam, en voor de accijnsen v a n Mathenesse ( l e k l . ) . 21 Sept. 1 8 4 5 . Stationement te Schiedam. Controle D E L F T . 1 8 3 3 . A . W . F . v a n der H e g g e S p i e s , v o o r de d i r . b e l . , te D e l f t , Vrijenban en Hof van Delft (3e k l . ) . 29 J u l i j 1 8 4 8 . 1 8 4 8 . H . B o r g e r h o f f van d e n B e r g h ( 3 ) , voor de accijnsen v a n D e l f t , Vrijenban en Hof van Delft ( l e k l . ) . 3 J u l i j 1 8 4 8 . 1 8 6 5 . P . D . v a n B i e n e m a , voor Pijnacker en Nootdorp (8e k l . ) . 6 Sept. 1 8 6 5 . 1844. J . G . O o s t e r b a a n , voor Z egwaart, Zoetermeer en Benthuizen (6e k l . ) . 6 A u g . 1 8 6 3 . Stationement te Delft. Controle

MAASSLUIS.

1 8 3 5 . S. J . H o f f m a n , voor de d i r . bel., regt. en a c c , te Vlaardingen e n Vlaardinger-ambacht (3e k l . ) . 25 J u n i j 1 8 6 5 . 1 8 4 5 . J . B u y s , voor de d i r . b e l . , regten en a c c , te Maass l u i s en het e i l a n d Rozenburg (4) ( 6 e k l . ) . 2 4 F e b . 1 8 6 5 . 1 8 3 8 . P . M . Beelaerts, voor Maasland, Schipluiden en de Litr (residentie Schipluiden) (6e k l . ) 2 4 J u n i j 1 8 5 3 . (1) Vroeger Controleur in de divisie Ridderkerk. (2) Vroeger Controleur te Schiedam. (3) Bevorens Arroudissements-Directeur te Sas van Gent, (i) Ook belast met de klaringra der zeeschepen.

25 1 8 3 0 . S. B a k k e r , voor 's Gravesande, Monster wijk (4e k l . ) . 8 F e b . 1 8 6 2 . Stationementen te Vlaardingen, Maassluis en 's

en

Naald-

Gravesande.

BRIELLE.

Controle

1 8 4 4 . A . H . J . Tissot van P a t o t , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Brielle en de d i r . bel. en accijnsen voor Oostvoorne (6e k l . ) 22 O c t . 1 8 5 7 . 1 8 3 9 . A . v a n C a p p c l l e n D z . , v o o r de d i r . bel., regten en acc i j n s e n , te H e l l e v o e t s l u i s en Oudenhoorn (6e k l . ) . 18 M e i 1 8 4 7 . 1 8 4 3 . D . E i j p s t r a , voor Nieuwenhoom, Rockanje en Nieuw-Helvoet (7e k l . ) . 18 O c t . 1 8 5 6 . 1 8 5 7 . Mr. A . J . v a n D e i n s e , v o o r S p i j k e n i s s e , Geervliet en Hekelingen (6e k l . ) . 14 F e b . 1 8 6 3 . 1 8 4 6 . J . M . K l e e u w e n s , voor Zwartewaal, Vierpolders, Zuidland, Abbenlroek en Heenvliet (kant. en residentie Nieuw es l u i s , 6e k l . ) . 13 M r t . 1 8 6 5 . Stationementen Nieuicesluis.

te

Brielle,

Controle

Hellevoetsluis,

Spijkenisse

en

MIDDELIIARNIS.

1 8 4 3 . H . J . G o e t z e e , v o o r Middelharnis en Stad aan t Hanngvliet (ook g e r i e f k a n t o o r van i n - en u i t e reo-ten 6e k l . ) . 16 A p r . 1857. s en, S

1 8 4 8 . K . V a l k e n b u r g van de K r e k e , v o o r Herkingen en Melissant (6e k l . ) . 16 A u ° 1 8 5 6 . G O v e r h o f f voor Goedereede, dam (ook g e r i e f k a n t o o r van i n en 6 Oct. 1865. }llt' 18

v

E

n°

i 'T

S i 6

°

r

0

l

re

Dirksland 1856

Ouddorpen Stellenuito- reo-ten fi VI i ° ° ' 0l

e

n

b

P e

K 1

9 ' * > p l * * t ( 7 e k l . ) . 25 A u g . 1 8 6 4 v o o r

t

£ LLVkl?'.^^

1 8

-

( 6 ekL). l7T;r 18 5" 5

0

e n

B

S a „ T

S

t

e

S ,

V

n

t e

M

« d

M

/

i

a

r

n

i

s

Controle D O R D R E C H T 1

8

>

E

I

J

c

h

i

m

V

0

0

r

d

e

b e l

^ - T o n g ,

°» °rP> dd

(lste

i " , ; , ° ' Dubbeldam (Se k l . ) . 18 Sept. 1 8 6 0 . 6

i

v a l

Oude-Tonge

afd.). »

Dordrecht

en e

2

n

20 dam, Papendrecht, 1 8 3 9 . P . L i p j e s , voor Alblasser Alblas en Nieuw-Lekkerland (5e k l . ) . 28 Sept. 1 8 5 6 . 1 8 6 0 . J . H . A . M o d d e r m a n , voor Bleskensgraaf en wegen, Molenaarsgraaf, Brandwijk en Streefkerk (7e 15 A u g . 1 8 6 4 . Stationement te Alblasserdam. C o n t r o l e D O R D R E C H T (2de

OudHofkl).

afd.).

1 8 3 5 . J . A . v a n W i j n g a a r d e n (1), voor de i n - en uitgaande regten en a c c i j n s e n , te Dordrecht en Dubbeldam (2e k l . ) . 14 D e c . 1 8 5 5 . 1 8 4 1 . J . J . v a n den B o s c h ( 2 ) , voor Zwijndrecht, GrooteLindt en Hendrik Ido-Ambacht (3de k l . ) . 24 N o v . 1 8 6 1 . Stationementen te Dordrecht en Zwijndrecht. Controle

OUD-BEIJERLAND.

1 8 3 7 . J . H o e f l a k e , voor O u d - B e i j e r l a n d , land, Goudsicaard (genaamd de Korendijk) ( 5 e k l . ) . 11 F e b . 1 8 6 2 .

Nieuw-Beijeren Piershil

1 8 5 5 . A . van der M i n n e , voor Heinenoord, Mijnsheerenland, Westmaas, Maasdam en Puttershoek (6ekl.).16Julijl859. 1 8 4 2 . C . G . van D a m , voor Numansdorp (genaamd de Builensluis), Zuid-Beijerland (gem. de Hidzert) en Klaaswaal (5e k l . ) . 26 Sept. 1 8 6 2 . 1 8 5 4 . H . van H a l l , voor S t r i j e n en 's Gravendeel (6e k l ) 18 N o v . 1 8 6 4 . 1 8 4 6 . H . J . E n t e , voor Ridderkerk en Heer-Jansdam (6ekl.) 24 Dec. 1857. 1 8 3 9 . P . C . van der M i n , voor IJsselmonde en Barendrecht (6e k l . ) . 24 D e c . 1857. 1 8 3 9 . A . van Capellen W z . , voor Pernis, Hoogvliet, Rhoon en Poortugaal (6e k l ) . 18 A u g . 1839. 1 8 3 7 . W . P . K o u w e n h o v c n , voor Charlois en Katendrecht (6e k l . ) . 12 F e b . 1 8 4 1 . Stationementen te Oud-Beijerland, Numansdorp, 's Gravendeel, Ridderkerk en Pernis. (1) (2)

Vroeger Controleur te Amsterdam. Vroeger Controleur bij 't Entrepot te

Rotterdam.

27 Controle

GORINCHEM.

1 8 4 9 . Jhr. J . J . Boreel de M a u r e g n a u l t ( 1 ) , voor Oorinchem (3e k l . ) . 17 D e c . 1 8 5 7 . 1 8 4 1 . P . v a n der T a k , voor S l i e d r e c h t , Giessendam en Wijngaarden (5e k l . ) . 12 J u l i j 1 8 5 8 . 1 8 6 1 . J . O . B o o g a a r d , voor liar dinxv eld, Schelluinen, Giessen-Nieuwkerk, Peursum, Iloornaar en Noordeloos (6e k l . ) . 28 D e c . 1 8 6 1 . 1 8 3 8 . W . A . K l u i t , voor Leerdam, Schoonrewoerd, Heukeen Asperen (5e k l . ) . 2 4 N o v . 1 8 5 7 . lum, Kedichem 1 8 3 5 . C . N . de R i d d e r , voor Vianen, Lexnwnd, Hagestein, Hei- en Boeicop en Ecerdingen (5e k l . ) . 14 J u l i j 1 8 6 0 . 1 8 5 2 . A . M . van K e s s e l , voor M e e r k e r k , Hoog-blokland, Arktl, Ameide, Nieuwland, Letrlroek en Hen/wven (6e k l . ) . 1 A p r . 1862. 1 8 5 4 . H . E , A . d e B e r g h , voor Nieuwpoort, Groot-Ammers, Ottoland, Langerak en Goudriaan (7e k l . ) . 18 N o v . 1 8 5 9 . S t a t i o n e m e n t e n te Gorinchem,

Leerdam,

Vianen

en

Slie-

drecht. C o n t r o l e 's G R A V E N H A G E (Isle

afd.).

1 8 6 1 . J . A . C . van der Spijk H u s k u s ( 2 ) , voor de d i r b e l . , l s t e a f d . , te 's Gravenhage en Scheveningen (le kl.). 26 D e c . 1 8 6 1 . 1 8 5 4 . R . A . T r o o s t ( 3 ) , voor de d i r . b e l , 2e a f d . , te 's Gravenhage (2ekl.). 3 Feb. 1854. C o n t r o l e 's G R A V E N H A G E (2de

afd.).

1 8 4 9 . A . J . V e r n i e r s van der L o e l f ( 4 ) , voor de i n - en u i t g . regten en a c c i j n s e n , te 's Graven hage en Scheveningen (3ekl.). 8 Dec. 1852. 1 8 4 4 . W . Wessels (5) (5§g4.kl.), voor S t o m p w i j k , Veur en Voorschoten (4e k l . ) . 3 J u n i j 1 8 4 7 . (1) Vroeger linie-Coutroleur te Oldenzaal. Is tevens belatt met de ontvangst der Rhijuvaariregten. (2) Vroeger IloofJ-lnspectei.r • er Dir. Bel. enz. (3) Bevoieus Controleur te Schiedam. (4) Vroeger Arrondissernents-Uirecteur to Zwolle. {$) Voorheen Controleur te Vianen.

2S 1 8 4 0 . Mr. J . H e u r n i u s van G a l e n , teringen (5e k l . ) . 21 M e i 1 8 5 6 .

voor Rijswijk

1838. A . 7 Aug.

V o o r l u r q

Balen 1845.

1 8 3 9 . R . Baron 2 Dec. 1839.

van

Andel,

voor

en

C o l l o t d ' E s c u r y , voor Loosdninen

Wa-

(6e

kl.)

(le

kl.)

s

1 8 1 4 . G . O o r t h u i s , voor der beide Katwijken, 8 Junij 1814.

de d i r . b e l , r eg t en en accijnsen Wassenaar en Valkenlurg f5e k l . ) .

Stationementen t e ' s Oravenhage, Voorburg en Katwijk.

Scheveningen,

C o n t r o l e L E I D E N (lste 1 8 2 9 . A . J . T e n g b e r g e n , v o o r de (2e k l . ) . 4 J u l i j 1 8 5 6 . 1 8 4 3 . M . S c h a a l j e , voor Soeterwoude , voor Leiderdorp

Wassenaar,

afd.). dir.

C o n t r o l e L E I D E N (2de

bel.,

te

Leiden

(6e k l . ) . 2 A u g . 1 8 4 6 , (6e k l . ) . afd.).

1 8 3 2 . Mr. J . M . Callenfels ( 1 ) , voor de i n - en u i t g . regten en a c c i j n s e n , te Leiden (2e k l . ) . 13 F e b . 1 8 6 2 . 1 8 4 0 . H . M a r t e n s , voor Oegstgeest en Rhijnsburq (6e k l . ) . 9 Feb. 1860.

'

'

1 8 4 3 . G . F . Baron van A s b e c k , voor NoordwijkBinnen en aan Zee en Noordwijkerhowt (6e k l . ) 14 O c t . 1 8 5 3 . 1 8 4 7 . F . J . C . van W e e l , voor Lisse en Hillegom (6e k l . ) . 19 J u n i j 1 8 6 0 . 1 8 4 7 . H . J . C l a r i o n , voor Warmond, Sassenheim en Voorhout (7e k l . ) . 1 J u n i j 1 8 5 5 . Stationementen te Leiden,

Oegstgeest

en

Noordwijk.

Controle A L P H E N . 1 8 3 7 . P . A . de B o r d e s , voor Alphen, landerveen (4e k l . ) . 15 A u g . 1 8 6 3 .

(1)

Vroeger Verificateur te

'sHage.

Oudshoorn

en

Aar-

29 1 8 3 1 . A . A . A . S t u t e n , voor Woerden, Waarder, Barwoutswaarder en Rietveld (oe k l . ) . 23 A u g . 1 8 5 8 . 1 8 4 5 . Jhr. J . v a n B e r e s t e y n , voor Bodegraven en Zwammerdam (Be k l . ) . 2 2 J u n i j 1 8 5 9 . 1 8 5 1 . C . de J o n g , voor Nieuwkoop, Nieuwveen en Zevenhoven (6e k l . ) . 30 D e c . 1 8 5 9 . 1857.

W.

C.

Verseput,

voor

Alkemade

en

Leijmuiden

(6e k l . ) . 28 N o v . 1864. 1 8 5 2 . P . 0 . v a n D o r n b e r g H e i d e n , voor Woubrugge, Rhijnsaterwoude en Ter Aar (6e k l . ) . 4 M e i 1852. voor Hazerswoude en Koudekerk (6e k l . ) . Stationementen te Alphen, Woerden, Bodegraven en Ondewetering (gemeente Alkemade). Controle

GOUDA.

1 8 3 2 . M . J . A . B a n n i e r ( j § | 4 . k l . ) , voor Gouda en Broek (3e k l . ) . 2 2 J a n . 1864. Reeuwijk, Sluip1 8 3 7 . B . Stuart M a k k e r s , v o o r Boskoop, wijk en het Land van Stein (5e k l . ) . 9 A p r . 1 8 5 9 . 1 8 5 1 . W . d e T i m m e r m a n , xoorZevenhuizen, Noord- en ZuidWaddinxveen, Bleiswijk en Moerkapelle (6e k l ) . 24 A u g . 1 8 6 3 . 1 8 5 2 . D . W . C . V e l d h o r s t , v o o r Moordrecht, Nieuwerkerk aan den IJssel, Haastrecht en Gouderak (6e k l . ) 27 Sept. 1 8 6 2 . S t a i o n e m e n t e n te Gouda en Boskoop.

1831.

T.

G.

P.

Controle

SCHOONHOVEN.

Arnold,

voor

Schoonhoven

en

Vlist

(Be k l . ) . 2 3 O c t . 1 8 6 5 . 1 8 3 7 . C . de W i l d e , voor Ouderkerk aan den IJssel, Lekkerkerk, Krimpen op den IJssel en Krimpen aan de Lek (residentie Krimpen aan den IJssel) (6e k l . ) . 17 M r t . 1 8 5 4 . 1 8 4 1 . H . G e e r l i g s , voor Oudewater, Papecop, LangeRuigeweide en Hekendorp (6e k l . ) . B O c t . 1 8 6 0 . 1 8 4 7 . H . F . v a n de P o l l , voor B e r g - A m bacht, Berkenwoude, Ammerstol en Stolwijk (6e k l ) . 3 J u l i j 1 8 6 1 . Stationementen te Schoonhoven, Oudewater en Lekkerkerk.

30

Plaatselijke O n t v a n g e r s , J. M. J. P. M. w M.

belast met de ontoangst B e r g , voor het geslagt, te J . van K o e v o r d e n , voor het S t e u r , voor het geslagt, te H o o g e n d i j k , voor het geslagt, van der L u g t M e l s e r t , voor ™" L z - . ™ o r het W . C . M e l c h e r s , voor het A

a

r

d

e

n

n

e

3. G e r i c k e , voor het geslagt, te G . V r e d e n d a a l , voor het geslagt,

van Rijks-Accijnsen. Rotterdam, geslagt, te Delft. Maassluis. te Vlaardingen. het geslagt, te Brielle. geslagt, te Dordrecht. , te 's Hage. Leiden. te Schoonhoven.

S u r n u m e r a i r en in de Directie. H . A . Toe W a t e r . 16 S e p t . 1 8 6 2 . H . J . J . A . L u l o f s . 29 Sept. 1 8 6 8 . P . H . P. Ligtenberg. id. J . M . Burgerhoudt. 5 Oct.1864. P . A . J . A . van G a l e n . 29 Sept. H . J . van M i e r o p . id. 1863. C. T. Kuottenbelt. 2 N o v . 1 8 6 5 .

Visiteurs, TE

W. P. A. F. J. J. G. It. P. J. H. G. J. G. H.

R O T T E R D A M .

S. V i t r i a r i u s , l e k l . P . M o o i j , 4e k l . H . Bant, le k l . P . L . B . J . Oosterbaan, 4e k l . G . Bode, le k l . L . J . A . H . D u M o u l i n , 4e k l . Niemantsverdriet, l e k l . te Rotterdmi-Brielle. (StoomH . J. Kuhlman, le kl. bootdienst.) v a n den B r o e k , l e k l . J . T . C . S l u y s k e n , 4e k l . W . van E p s l l e e r i u k , l e k l . Y . G . H i l t j e s d a r a , 4e k l . C . H u g e , 2e k l . B . W . B o o d e , 4e k l . S c h l u t e r , 2e k . A . 1). van der B o r g h t , \ C . v a n der M e e r , 3e k l . Commies 3de k l . / C . A . van H a l t e r e n , 3e k l . G . M . J . van N i e u w k u i j k , [ « ^ F r e n i , 3e k l . Commies 3de k l . V ^ C . van der L e e , 3e k l . W. K l e i n , Commies 2e k l . I C . de W a a r d , 3e k l . H . C . J . Heijtman.Commies I ' G . G . ten S a n d e , 4e k l . 2e k l . r. 3.

31

C.

Staverman,

T. M u l l e r , D.

J.

A . de

C . van

le

2e

j

t

3e

3.

G . B l o i s van

H.

L.

H.

van

H.

F.

C.

Taale,

S

Brugh,

e

d

a

m

.

te

Maassluis.

2e

2e

kl.,

/

kl.

t f i

5

n

W

i

u

f

e

>

(

kl., J

2e

kl.,

I

kl., 2e

i

Vlaardingen.

Treslong,

Lambrechts, 2e

h

3e k l ,

k l . te

E i c h s t o r f f , 2e

der

c

I

Chalmot,

Raay, von

kl.

kl.

t

S

e

U

e

v

o

e

{

s

i , .

F

A.

Mulder,

3

Hoelands,

3e

kl., kl.,

J

\

3.

Wetselaar,

4e

kl.,

\

t

g

D

o

r

d

r

e

c

h

L

Roeijers der d r a n k e n . F.

G . Woltoa

{

P.

J.

I

P.

Reese

M.

W.

A.

J.

L.

Mesch,

van van

t

e

n

M

e

r

d

a

m

.

K o o t e n , Adjunct, Kelckhoven,

> te

tijd.

id.,

Schiedam.

J

Commiesen. (Nafir

anclcnnltclt.)

HoofdM . J . Spaanderraan, P. S, te Rotterdam. N. B. BoelB, te Rotterdam. Van C. A. Bosnians. S. A. Hiurg. }. Hartogh. K. D. Salomons, r. S. G. M. van den Oord. p. 3. W. H . S. Ca.pers. p. 8. M. van der Luan. r. 8. A. Prins. J. Stork. P. Beets p. 3. A. Aldenhoveu. p. 3. C. Corver. r, 3. L. M van Halteren. H. de Klerk Wi. P. 3. C. A. Vereul. J. P. Werner, p. 3.

Commiesen. |A. Doore. P. 8, te BordreM | H . Zund»ijk. p. 8, te Schiedam.

de eerste

klasse.

J. W. van Koeverden. p. 3. L. J. Otterspoor. P. 3. A. AKliuyzeu. r. 3. H. Botimau. > W. van Rgn. P. 3. V. A. van Bolder, p. 3. P. Vernieulen. p. 8. A. Arimont. E. W. Beth. p. 3. J. C. Schenk. p. 8. M. van Brjk. J. W. van Dobbelen. A. W. WulfferB. p. 8. V. van Bennekom. J. J. T. Erdman. J. Baak.

A. Broek. B. A. C. Pommee. p. S. E. E . F. Dutfer. p. 3. P. P de Peypers. r. 3. W. M. Hoogkamer. p. 3. E. A. Hetterschy. P. 3. II. A. A. Hoek. p. 3. T. J. Unterhorst. p. 3. W. A. van de Wiel. P. 8. P. Boekhout. p. 8. P. C. HeinsiuB. P. 3. T. B. S. van Baarle. J. G. Harms, P. 8. V. C. Hartman. A. J. H . Schoth. r. S.

33

A. Mook Jz. W. van Egmond. p. 3. A. B. A. van Ketel. H. Theys. A. S. Briede' r. 3. G. A. Emoud p. 2. E. van der Wiel. A. van Soens. p. 3. T. van der Meer. r. 3. ¥. T. J. Hesselberg. r. 3 II. Verhocff. •T. H . Bolt. C. Vergalen. P. C. Pontenille. J. J. Kelk. •'• T. V. A. Oudendyk. J. P. L. Andreas. A. A. C. de Veer. J. R. Traanboer. H . Eliassen. J. G. R. Zwierzina. r. 3. J. Brand. J. Leenders. p. 3. C. G. Wemmerslager. A. Wittemau. r. 3. P. B. Huizinga, F. Siebert. W, M Rutges. B. de Bruin. A. Goudsvvaard. F. J. Ilartwig. W, Afcyer. J . van der Meyden. W.. Borst. P. Rooa. M .. llatz. A. van Raamsdonk, G. T. V. Ziedzes des Plantes S, Schouten. F. G. J . Stoffels. P. P. Lems. J . C. Volkert Doorschot. r. J. Biesta. J. P. Korving. P. A. Kip. J . van Raalt. A. de Pril. w,. A. Verbnys. p. 3. J . Lockhorst. II. R. Karatel. W II. Lambregts. J . van Nispen. P. Vergouwen. (;. B Veltman. !). van Nes. J. H Mugge. D. Oostboek. J. J. A. Schouten.

V
L. G. Roos. J. Duermey'er. J. Kuip. J. A. Ouwerkerk. p. 3 J. A. Kraat. C V. Balkema. p. 3. J. C. Werner, p. 3. J. ten Pas. p. 3. W. P. K. Scholten. p. 3. H. Scbomaker. p. 3. D. W. Poppink. C. Monsbouwer. A. Dronkera. G. ROB. F. J. Scheffer. P. Uitenbroek. J. Geelen. J- A. Tregdld. W. H. A. Geering. C. Bal. L. Moerkerk. A. de Clerc. C. F. Sraeltzer. p. 3. J. G. Huese. p. 3. J. J. Chef d'Hotel. 6

Van de derde klasse. C. F Roos. P. de Vries Danil. J. H . Wynen, J. Monatz. p. 3. C. Valkis. p. 3. P. Verbeet. p. 3. J. B. T Grimberg. C van Os. P. Frets. K. van Eldgk. J. C Jung. W. de Goederen. W. F K. Verhoeff. r. 3. C. W. F. Do,:ath. Jhr. P. J . de Bije. P. 3. P. Vermeulen. p. 3. C. van der Piil. B. Buddingh. G. Koppelaar. B. Bergman, p. 3. W. F. Noman. p. 3. F. Paulasen. J. LMte. H. M. Braun. p. 3. A de Gooyer. F. F. Aleie. T. U. Mcuffels. C. Petera P. Hoornivpg. G. A. van Bommel. H. W. Zolf. A. H. Eras.

A. A. Folbers. P. H . Vrgman. p. 3. C. J Bloys van Trealong. M. Goudswaard. K. Petersen. J A. H . Baerken. C. D. larael. p. 3. M. D. Emmen. J. N. Hoys p. 3, J. van Houten. p. 3. H. Bezemer. E E . T . vanNikkelenKuyper. » . Krumperman. P- Oursbrouck. W. Piera. p. 3. G. T. Schadd. M. J. Scheffer. p. 3. J. van der lleyden. p. 3. J. M. Plantfeber. J. van Spall. P. J. Dnyiewaardt. p. 3. P. J. van der Znde. J. Seip. J. Hania. J. M Volkera. R. Maathuis. p. 3. A. V. E. Ziedzes des Plantes. F. Marda. p. 8. W. L. Hengeveld. p. 3. P. J Marx. M. H. Boulonois. W. J . Engela.

33 .7. D. Lughten. H . N. Zanlberg. A. van der Werff Az. A. van Beeat. G. Smit. M. Vroon. r . 8. A. van Ipenburg. M. G. H . Higly. J. B. de Kleyn. p. 3. E. M. Meyer. C. Heymans. G. W. Buitendorp. W. A. Minderaa. L. J . Lab6e. J. G. Detiger. A. C. J . Boshc-m. J. J . Schiukelenburg. R. J J. Berkhout. C. Coraelisse. J. A. A. Sterk.

C. van der Meyden. R. den Haan. C. van Riemsdyk. G. J. F. J. Swaan. J. de Rot. H. lburg. r. 8. J. M. Rohrman. N. A. F. Gerard. L. van Helden Tucker. W. F. Lerou. J. J . van Stapele. D. Ryneke. J. P. Struyvenberg. r. 8. G. Mertens. L. Durcy. A. Botermans. A. Kamminga. W. Lutterbach. A. C. Buyk. r. 8. W. de Goede.

L. Handel. W. Hoogsteden. P. J. Turk. J. C. Frudiger. J. F. van Poppelen. J . van der Graaf. P. Dykstra. C. Knyff. A. Kahlmann. C. C. Mugge. J. Groeneweg. J. C. Schmitz. D. C. F . Pistoor van Velp Az. P. van der Plas. W. F. Stutterheim. C. van Dijk. L. de Graaff. J. K. Vermeulen. J. Schotel. H . Bladergroen.

Van de vierde klasse. H. J. vanVreumingen. J. A. Durkbcim. A. H . van Evelmgen. G. F. Brouwer. M. de Witt. S. Verbiest. K. Mekken. P. C. Hartman. M. Brons. E, van der Bent. R. Kramer. Th. Hammer. H. J . Duurmau. A . Janknegt. J. W. Beele. P. G. van Swaay. J. van Ryu. M. van der Ploeg. J. Mooy. E. G. J. F. Linneman. J. C. van Krieken. L. de Boer. C van Kints. K. de Vries. C.J G.van der ToornVrythoff. J. van der Slik. f , L. Baerveldt. C. D. Titteree. P. van den Tempel. C. Fyten. J. P. Zynen. H . Krekel. K. L. van Duuren. A. van Knyk. P. Luyks. G. Schmidt. L. van der Steen. P. van der Waal. J. M. Joost. H . Loseman. L. van Noord. P. Veth. P. F. van Schoor. E . Smits. J. Dun. C. L. Schaetsaert. B. A. Beus. G. J . Baltus. 11. C. de Neeff. H. A C. L. Mugge. S. A. Schuller. W. M. Haccou. C. B. Suelleman. W. P. H . Robat.

Sloeproeijer*. TE C. 3. T. C. L.

de Ruyter, Kwarticrnutistcr. Dronkers, Sloeproeijer. de Waard, Idem. DronkerB, Idem. van der Ploeg, Idem.

B R I E L L E .

D. J . Saris. P. J. Staal. A. Krul. 3 D. Aengenent. P. G. Walter. C. Jansen. W. van Setteu. J . S. Schoufour. L. P. Piels. J. Lochtenborgh. J. M. P. Ambroaius. P. J . F. Joosten. J. Renken. C. Muller. J. van der Zwaan. J. J. Bakris. J. de Jong. J . Diederik. F. J . Burcksen. J. W. Meijer. J. van den Berg. W. Voikink. L . J . Berg. P. M . van Aalsum. G. van Dyk.

H. 3. KerBteman.

84

TE H E L V O E T S L C I S . C. ran Poelje, Kaartiermeester, W. Gardenier, Sloeproeijer. C. Tan Baaleu, Idem. J . Comy'B, Idem. V. C. J. T. Oostciman, Idem. J. de Jonge, Idem. C. de Ruyter, Idem. TE

R O T T E R D A M .

TE

D O R D R E C H T .

J. Visser, Sloeproeijer. P. Seip, Idem.

J, Bouwman,

Sloeproeijer.

"Visiteurs-Scheepsmeters. A. J. J. J. C.

G. Bode, , H . J. Kuhlman, j te Rotterdam. van den Broek, j Wetselaar, te Dordrecht. van Raay, te Vlaardingen.

Scheepsmeters. M. van der Laan, Commies der lste kl., te Rotterdam. J. Wetselaar, Visiteur, I _ , A. Doore, Hoofd-Commies. > J, C. Sclienk, Commies der Hte kl., te Gouda. J. W. Sanders, Commies der 2de kl., te's Gravenhage. ,

e

D e u r w a a r d e r s der directe belastingen. W. H . Haassc ,

\

. Leer, J . T. van der Waall, F. H . Swam,

j te Rotterdam, ! j

J

voor het kant. Rotterdam

(lste afd.).

J . van Grondelle, j te Rotterdam, voor het kant. Rotterdam (2de afd.). G. W. Korthals, J C. Peters, Commies ode kl., te Kraliugen, voor het kant. aldaar. J . V . Laceuille, te Delfshaven, voor de kant. Del/shaven cn Oversthic. C. yan Pelt, te Hilligersberg, voor de kant. Ililligcrsbcrg en Xccenkuizeu. J . P. Prince, te Delft, voor de kant. Delft en rijuaclcer. J . van Ipenburg Az., te Schiedam, voor het kant. Sc/iiedam. W. Mulder, te Maassluis, voor de kant. Maassluis, Vlaardingen, Muasland Xaaldwijk.

35 J . Brann, te Nieuwenhoorn, voor de kant. Brielle, Hellevoetsluis, Nieuwenhoorn, Nieuwesluis en Spijkenisse. C. Groenendtjk, te Middelharnis, voor de kant. Middelharnis, Oude-Tonge, Ooltgensplaat, Sommelsdijk, Dirksland en Goedereede. B. A. van Rietschoten, te Dordrecht, voor het kant. Dordrecht. D. W. Poppink, Commies 2de kl., voor het distrikt Zwijndrecht. P. Waperom Tt., te Papendrecht, voor de kant. Alblasserdam en Bleskensgraaf. P. A. van Ree Dz., te Chariots, voor de kant. Charlois, Pernis, Ridderkerk en Usselmonde. C. Broekhuyzen, te Gorinchem, voor de kant. Gorinchem, Meerkerk en Nieuurpoort. A. W. van der Ploeg, te Vianen, voor de kant. Vianen en Leerdam. A. van Beest, Commies 3de kl., te Sliedrecht, voor de kant. Sliedrecht en HardinmldG. J. P. J. Swaan, Comm. 3de kl., te Oud-Beijerland, voor de kant. Oud-Beijerland eu Heinenoord. G. F. Schadd, Comm. Sde kl., te Numansdorp, voor het kant, aldaar. N. A. Boudewyn, te Strijen, voor de kant. Strijen cn 's Gravendeel. J. Ycldermau, te i/fly* , L C. S. A. van den Bergh, te 'silage, J voor het kant. 's Hage (lste aid.). L. L . Meys, te Scheveningen, i G. F. Mulder, 1 _ ). J. P. Kohler, J II. Brandenburg, te Wassenaar, voor de kant. Rijswijk, Voorlurg, Kalwijk en LoosduUen. 11. Spruit, te Slompwijk, voor de kant. Stompwijk en Zegwaard. ( e

T 0 0 r

A. A. .1. B.

h

e

t

k a n t

( 2 d e

a n l

J . van Driesten, "1 ^ ^ _ uiderdorp en Soeterwoude. Kelder, -» van der Mey, te L i j « , voor de kant. Lisse, Noordwijk, Oegstgeest en Warmond. Kelder, te Woubrugge, voor de kant. Alphen, Alkemade, Wouhrugge, Hater swoude eu Oudshoorn. W. II. F. Feltzer, te Bodegraven, voor de kant. Nieuwkoop, Bodegraven en Woerden. P. Harting, te Gouda, voor de kant. Gouda, Moordrecht en Boskoop. K. W. B. Gisolf, te Schoonhoven, voor de kant. Schoonhoven, Oudewater, Ouderkerk aan den IJssel en Bergambacht. fle

k a n t

L

e

U

e

n

E N T R E P O T S . TE

ROTTERDAM.

L . v a n T e n g n a g e l l de R a a d , Entreposeur. J. G. A. W. J. W. J. N.

26 A u g . 1 8 6 0 .

P l u g g e , Controleur. 7 M r t . 1838. v a n H o i s t , eerste Boekhouder. H . V e r h o e f f , tweede Boekhouder. J . Brender a Brandis , Magazijnmeester. Zillesen , Jdjunct-Magazijnmeester. H e u s d e n s , eerste 1 H . Y s k e , tweede > Klerk. J . M . S c h e l f h o u t , derde \

36

Entreposeurs i n de overige steden. De

Ontvangers

der regten

Schiedam, Algemeen. Dordrecht, „ P a r t . , w i j n . Fictief, Del/shaven, g r a n e n , petroleum. Vlaardingen. P a r t . , w i j n , gedest., vruchten. Maassluis, P a r t . , w i j n , gedest Delft, i, n

en accijnsen

te

Brielle, P a r t , w i j n , gedest. Leiden, „ „ „ P a r t . , w i j n , gedest. Schoonhoven, 's Gravenhage, „ „ Gouda, Part., w i j n . Bodegraven, Part., w i j n . IJsselmonde, F i c t . petroleum. u

n

W a a r b o r g en belasting op Gouden en Z i l v e r e n W e r k e n in Z u i d - H o l l a n d . 'S

A. A. J. F.

G R A V E N H A G E .

van H o b o k e n , Hoofd-Controleur. 3 Dec. 1847. J . V e r n i e r s van der L o e f f , Ontvanger. 8 Dec. 1852. F . M o u s s a u l t , Essayeur. 16 A p r . 1 8 6 2 . J . W i t t e v e e n , Commies-Stempelaar. 16 A p r . 1 8 6 2 . R O T T E R D A M .

H . J . G o u c h e , Hoofd-Controleur. 16 J u n i j 1 8 3 4 . S. H . M u n t z , Ontvanger. 12 A u g . 1 8 5 8 . C . A . E . H a e n e n , Essayeur. 16 A p r . 1 8 6 2 . A . F . S t r u i c k , Commies-Stempelaar. 17 F e b . 1 8 6 0 . SCHOONHOVEN.

H . J . W . V r i j d a g , Controleur. 26 J u l i j 1 8 4 2 . T . G . P . A r n o l d , Ontvanger. 23 O c t . 1 8 6 5 . J . V r e e d e , Essayeur. 27 J u n i j 1836. J . J . F . W e i j m a r , Commies-Stempelaar. 25 O c t .

1860.

Controleurs der Directe Belastingen en bet Kadaster.

van

W . van K o n i j n e n b u r g , te 'sHage, voor de A r r o n d i s s e m e n t e n 's Gravenhage, Leiden en Brielle. 18 J a n . 1 8 6 3 . J . B . v a n R o i j e n , te Gouda., voor de A r r o n d i s s e m e n t e n Rotterdam, Dordrecht, Gouda en Gorinchem. 5 Dec. 1843.

Directeur, A . V o l k m a a r s , resideerende te Amsterdam. 28 N o v . 1 8 6 0 . H E . H u l s e b o s , lste Commies ter Directie. 1 M e i 1860. H . L . v a n D o r s t e n , 2
Rij ks-Advocaten. Mr. Mr.

J . v a n L e n n e p ( 0 ) ( K # E . K . ) , 28 M r t . 1 8 2 9 . J . C . de K o n i n g , Tijd. waarn.,

I te Am) sterdam.

Betaalmeesters. Jhr. H . J . B i c k e r , te Amsterdam. 28 M e i 1 8 4 7 . C . H a t t i n g a R a v e n , te Alkmaar. 17 Sept. 1 8 5 7 . Jhr. P . Opperdoes A l e w i j n , te Hoorn. 22 J u n i j 1849.

Controleurs. TE

A M S T E R D A M .

Voor de d i r e c t e belastingen. P . L a m m e r s Soeteman. 30 J u l i j 1 8 5 4 . V o o r het l s t e Jhr N . J . M a r t i n i van G e f f e n . 9 A p r . 1 8 5 6 . „ „ 2de p A des T o m b e . 20 D e c . 1 8 4 1 . „ ,, 3de J . ' K u y p e r H z . 18 F e b . 1 8 4 6 . W . G . H o f f m a n n . 27 Sept. 1 8 4 6 . Van L. M L

de

in-

en

uitg.

v a n K o o t e n . 29 M e i

R . W e n t h o l t . 10

J . E . Loder. 9 Apr.

Julij

regten

„ „ en

„ //

4de 5de

Arrond. „ „ „ „ (1)

accijnsen.

1842. 1845.

1856.

(11 De Controleur voor het 5de arrondissement te Amsterdam , is belast met de correspondent over en de regeling van alI do aanvullings regten verschuldigd wegens bet uitoefeuen van een bedrijf in d.e gemeente van den eersten rang. . De executie der dwangbevelen van buiten geschiedt volgens den onderstaanden rooster-. in 1866 door den Heer Ontvanger 3e Arrondiseement. 1867 » » » .. 4e 5e 186S » II » le 1869 , n i: 2e 1870 * »

38 Voor P. A . A X

f

-

S e iT S ^ T *

J. P . Helmolt, u

c o m p t a l i l i t e i t .

de T i m m e r m a n , belast

J. Akkeringa,

T

de

Q"-

fete)!

rf

Voor

is

e

P

>

T

" * * " m

^

C

~

van het lean-

* "

der accijns-kant.

i

in de

te Haarlem.

B O E L L A A R D

met de verificatie

! * 4 Apr. 1841

provincie.

21 M r t . 1 8 3 8 . 6

E

Jan.

1858.

J . H . S i m o n , te Ouder-Amstel. 16 A p r . 1 8 5 9 . 1. D . A b b i n g , te Zaandam. 6 Apr. 1854. P . A . de B e r g h , te Alkmaar. 10 M r t . 1 8 4 1 . r'z rn ; lg g . te Schagen. 30 M r t . 1 8 6 4 hr. T. J . K r a i j e n h o f f , te Helder. 6 Apr. 1854 J . W . v a n der N o o r d a a , te Medemblik. 31 M r t . 1 8 6 3 H . B y l e v e l d , te Hoorn. 20 A p r . 1850. W

L

t e n b e l ,

T

J

M.

G . J u s t de l a P a i s i e r e s , te Purmerend.

26 J a n . 1 8 6 2 .

Ontvangers, Controles

AMSTERDAM,

Dir.

bel.

1836. B T . E l i a s (1) v o o r de d i r . b e l . , l s t e Amsterdam ( l e kl.). 21 Dec. 1850

A r r o n d . , te

1837. C D . M e r e n s ( 2 ) , voor de d i r . b e l . , 2de A r r o n d Amsterdam ( l e k l . ) . 12 D e c . 1 8 6 0

te

1829. C A . Gobius voor de d i r . b e l . , 3de A r r o n d . , te Amsterdam (le kl.). 1 Dec. 1860. ? ° ; " f ^ (nl e ®i ™ d . te Amsterdam k l . ) . °2°4 J a n . -1 8 6 51 8 5 1 . J P . K l i n k h a m e r ( £ ) ( 4 ) , voor de d i r . b e l . , 5de A r 1

8

J

V

r

d

e

d

i

r

b

e

l

4

d

e

A

r

M

r o n d . , te Amsterdam

( l e k l . ) . 18 M e i 1 8 5 1 .

C o n t r o l e A M S T E R D A M , In- en uitg. ' ' • •

>

v

o

o

r

regten.

de i n - en u i t g . reo-ten

en d e n accijns op de s u i k e r , ie Amsterdam (1) Vroeger Hoofd-Controleur te Amsterdam. V) Vroeger Controleur te Schiedam. (3) Vroeger Controleur te Gorkum. (4) Bevorens Agent van de Scheldevaart tc Anlwerpen.

( l e k l j!

3!) Controle A M S T E R D A M ,

Accijnsen.

1 8 5 8 . M . M . A . H i j m a n s ( 1 ) , v a n het eerste accijns-kantoor te Amsterdam (de wijn, het binnenen builenlandsch gedestilleerd ( l e k l . ) . 28 A p r . 1 8 5 8 . 1 8 8 4 . J . U . v a n de G r a a f , v a n het tweede accijns-kantoor te Amsterdam (het zout, de zeep, de bieren en azijnen, 2e k l . ) . 7 J u l i j 1834. J.

W . van

Walsem,

voor het geslagt

Controle A M S T E R D A M , E e n stationement van

te

Amsterdam

Actieve

C o m m i e s e n te

(tijd.).

dienst. Amsterdam.

Controle H A A R L E M . 1 8 3 6 . Jhr. Haarlem

G . P . C . van B r e u g e l ( 2 ) , voor de d i r . bel. en Schoten (3e k l . ) . 10 O c t . 1 8 3 6 . , voor de accijnsen van Ha arlem

van en

Schoten (3e k l . ) . 1 8 5 7 . C . L . S c h u u r m a n s ( 3 ) , voor Heemstede, Bennebroek . en Zandvoort (6e k l . ) . 13 J u n i j 1857. 1 8 4 0 . A . G r o s k a m p , yooc BI oemendaal(6ell.). 22 J a n . 1 8 6 0 . 1 8 6 2 . J . L . van G e n n e p , v o o r de d i r . bel., regten en accijnsen te Spaarndam, Haarlemmerliede en Spaarnwoude (8e k l . ) . 8 J u n i j 1 8 6 2 . Wijk 1 8 3 8 . A . J . H . v a n den B o s c h (4), voor B e v e r w i j k , aan Zee en aan Duin en Velzen (5e k l . ) . 31 J u l i j 1 8 6 2 . S t a t i o n e m e n t e n te Haarlem en Beverwijk. Controle WEESP. 1 8 3 7 . Mr. F . E . B e n t i n c k , v o o r de d i r . bel., regten en accijnsen te Weesp en Weespercarspel (6e k l . ) 30 D e c . 1 8 4 7 . , v a n de d i r . bel., regten en accijnsen te Mu id en (5e k l . ) . 1 8 3 8 . C . C . W a l r a v e n van R i e m s d i j k , voor Naar den, Bussum, Blaricum , Laren en Huizen (6e k l . ) . 14 A u g . 1 8 5 7 . 1 8 3 7 . R . L . F r u i t e n de T a l m a , voor Hilv er sum (6e k l . ) . 13 F e b . 1 8 6 5 . (1) (2) (3) (4)

Vroeger Vroeger Vroeger Vroeger

Hoofd-Controlcur te Amsterdam. Controleur vun het Kadaster. Controleur tc IJsselstein. Controleur bij 't Entrepot te Rotterdam.

40 1 8 5 9 . G . C . G . v a n K e t e l , voor 'sOraveland, Kortenhoef, Ankeoeen en Nederhorst den Berg (7e k l . ) . 1 M r t 1864.' Stationementen te Weesp, Maiden, Hilversum en Naarden. Controle

OTJDEB-AMSTEL.

1 8 4 1 . L . R . v a n S a n d i c k , voor Ouder-Amstel, en Diemen (6e k l . ) . 11 N o v . 1 8 5 9 .

Uithoorn

1 8 2 3 . A . H o o g e v e e n , voor Nieuw er - Amstel, en Watergraafsmeer (3e k l . ) . 15 M e i 1 8 6 2 . 1 8 4 6 . A . L . van d e r N i e p o o r t , voor Sloten ( 6 e k l . ) . 16 D e c . 1857. 1 8 6 5 . G . C . H u l s t , voor Aalsmeer (7e k l . ) . 27 F e b . 1 8 6 5 . 1 8 6 0 . F . E . v a n P r a a g , voor Haarlemmer meer C7e k l >" 18 F e b . 1 8 6 0 . 1

Stationementen te Ouder-Amstel, Aalsmeer, stel, Haarlemmermeer, Uithoorn en Sloten. Controle

Nieuwer-Am-

ZAANDAM.

1 8 3 9 . H . G e r l i n g s J z . , v o o r de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Zaandam en Oostzaan (3e k l . ) . 21 J u n i j 1 8 6 3 . 1 8 3 9 . C . H . S m i t , voor Z a a n d i j k , Koog aan de Zaan en Westzaan ( 5 e k l . ) . 27 D e c . 1 8 6 4 . 1 8 5 4 . M . M . de C r a n e , voor W o r m e r v e e r , Wormer en Jisp (5e k l ) . 30 M e i 1 8 5 7 . 1 8 4 4 . W . D . v a n G o g h , voor (6e k l . ) . 4 D e c . 1 8 5 6 . Stationementen te Zaandam, Controle

Krommenie Krommenie

en eu

Assendelft Wormerveer.

ALKMAAH.

1 8 2 8 . P . F . C . D r u y v e s t e y n , voor de d i r . b e l . , regten e n a c c i j n s e n , te Alkmaar (4e k l . ) , ook voor de waarborgr 23 J u n i j 1 8 4 3 . 1 8 4 3 . H . H . V . N . Schermerts, voor Heilo, Akersloot en Limmen (8e k l . ) . 2 3 J u n i j 1 8 4 3 . 1 8 5 2 . J . A . G e u k e m a B a k k e r , voor Uitgeest, Heemskerk en Castricum (6e k l . ) . 26 F e b . 1 8 6 2 . 1 8 5 1 , M . B o o n , voor Bergen, Schoorl, Egmond Binnen en aan Zee, Koedijk, St. Pancras en Oudorp (6e k l . ) . 2 4 M r t . 1 8 6 1 . 1 8 5 1 . J . A . M a r g a d a n t , voor Schermerhorn, Noorden Zuid-Schermer, Oterleek, Heer Hugowaard en Ursem (6e k l . ) . 19 J a n . 1 8 5 1 .

41 Stationementen merhorn.

te

Alkmaar,

Controle

Egmond

aan Zee

Scher-

SCHAGEN.

1 8 4 3 . W . T . de J o n g v a n A r k e l , v o o r Schagen, St. Maar(5e k l . ) . 6 O c t . 1 8 4 2 . ten en Barsingerhorn 1 8 4 7 . F . H . de K o n i n g , voor Z i j g e , Petten en Callandsoog ( 6 e k l . ) . 11 Junij 1861. 1864. A . H . v a n Iddekinge, voor Wieringerwaard (8ekl.). 9 Dec. 1864. 1 8 5 6 . J . A . v a n der H u c h t , v o o r N i e u w e - N i e d o r p , Oude-Siedorp, Winkel ea Harencarspel ( 6 e k l . ) . 22 M r t . 1 8 6 0 . 1 8 5 6 . F . W . J . H . T e n g b e r g e n , voor Noorden ZuidScharwoude, Broek op Langendijk, Oud-Carspel en Warmenhuizen (6e k l . ) . 2 M r t . 1 8 5 9 . Stationementen te Schagen, Warmenhuizen en Zijpe. Controle H E L D E R . 1 8 5 1 . P . B . E e e r i n g h (1), voor de d i r . b e l , regten en accijnsen , te Helder (2e k l ) . 10 F e b . 1 8 5 1 . 1 8 3 4 . J . L i p j e s , voor de d i r . b e l . , regten en accijnsen , v a n V l i e l a n d (4e k l . ) . 1 1 Sept. 1 8 3 4 . 1 8 5 6 . P . A l t e n a , voor de d i r . b e l . , regten en a c c i j n s e n , v a n Ter sc h e l l i n g (7e k l . ) . 5 Sept. 1 8 6 5 . 1 8 4 8 . J . K l e y n h e n s , voor de d i r . b e l . , regten en a c c i j n s e n , v a n Tex el (6e k l . ) . 1 M e i 1 8 5 8 . 1 8 6 3 . J . B o l h u i s , voor Wieringen ( 9 e k l . ) . 27 A u g . 1 8 6 3 . Stationementen te Helder, Vlieland, Texel, Tersclielling en Wieringen. Controle

MEDEMBLIK.

1 8 2 5 . G . D . T h i e r e n s , voor de d i r . b e l . , regten en accijnsen van M e d e m b l i k , Wervershoof en Andijk (5e k l . ) . 3 Sept. 1 8 5 1 . 1 8 6 4 . J . B o v e r h o f f , voor Hoogwoud en Abbekerk (7e k l . ) . 21 M r t . 1 8 6 4 . 1 8 5 2 . M . F e i c k e n s , voor Midwoud, Sybeearspel, Nibbixwoud, Opperdoes en Twisk (6e k l . ) . 26 O c t . 1 8 6 4 . (I)

Vroeger Controleur te

Rotterdam.

42 1 8 6 2 . W . K l a a s s e n , voor Spanbroek, en Obdam (6e k l . ) . 15 M e i 1 8 6 2 . Stationementen te Medemblik en Controle

Opmeer,

Hensbroek

Spanbroek.

HOORN.

1 8 3 3 . H . de K l e r k J . C z n . , voor de d i r . b e l . , regten en c i j n s e n , te Hoorn (4e k l . ) . 11 M e i 1 8 6 3 .

ac-

. . ., v o o r de d i r . bel., regten en accijnsen, te Enkhuizen en Venhuizen (4e k l . ) . 1 8 5 1 . A . B i k , voor Grootebroek, Bovencarspel en Hoogcarspel (6e k l . ) . I S J u n i j 1860. 1 8 3 8 . J . C . B a s t , voor B l o k k e r , Westwoud, Wijdenes en Schellinkhoul (6e k l . ) . 27 J u l i j 1 8 5 5 . en Zwaag (7e k l ) 1 8 5 8 . G . J . van K e r k w i j k , voor Wognum 20 F e b . 1 8 6 4 . 1 8 4 9 . K . F . Boejenk, voor Berkhout en Avenhorn (7e k l ) 3 M e i 1852. 1 8 6 2 . W . F . R . P. de S a l e n g r e , voor Oosthuizen, Beets en Oudendijk (7e k l . ) . 6 O c t . 1 8 6 4 . 1 8 5 5 . J . N e n t j e s , voor Urk (9e k l . ) . 28 J a n . 1 8 5 5 . Stationementen te Hoorn, Enkhuizen en Grootebroek. Controle

PURMEREND.

1 8 2 7 . C . Spiers, voor de d i r . bel., regten en accijnsen te Purmerend, Wijdewormer en llpendam (4e k l . ) . 16 J u n i j 1 8 6 0 . 1 8 3 0 . E . M o o y a a r t , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Edam, Middtlie, Kwadijk en Warder (5e k l ) 25 J a n . 1 8 5 6 . 1 8 4 4 . H . J . d ' A u z o n , voor de d i r . b e l . , regten en a c c i j n s e n , te Monnikendam, Katwoude en Marken (6e kl) 24 N o v . 1861. 1 8 3 4 . J . P r i n s J r . , voor Buiksloot, Nieuwendam, Ransdorp en Landsmeer (6e k l . ) . 29 Sept. 1 8 5 5 . Broek in Waterland 1 8 4 3 . E . G . de t i e l d e r , voor de Rijp en Graft (6e k l ) 14 J u l i j 1 8 6 0 . 1829. J . Blaauboer A z . , voor de Beemster (5e k l . ) . 18 Sept. 1 8 6 0 . Stationementen te Purmerend, Edam, Monnikendam, Buiksloot en de Rijp,

43

Plaatselijke O n t v a n g e r s , belast

met

de ontvangst

van

Rijks-accijnsen.

S. van H e y n s b e r g e n , voor het geslagt, J. P. A. T. J.

te

Zaandam.

v a n G r a s s t e k , v o o r het geslagt, te Hoorn. de B o e r , v o o r het geslagt, te Medemblik. W i l d s c h u t A z . , voor het geslagt, te Purmerend. P . B o e r l a g e , voor het geslagt, te Monnikendam. v a n der S l u y s V e e r , voor het geslagt, te Alkmaar.

S u r n u m e r a i r e n i n de

Provincie.

F . W . T h o r b e c k e . 16 Sept. 1 8 6 2 . R . E . H a t t i n k . 29 Sept. 1 8 6 3 . S . C . M . K n a p p e r t . 16 Sept. 1 8 6 2 . J . P . v a n B l a r k o m . 5 O c t . 1 8 6 4 . M.C.MerensO.Dz.,29Sept.l863. P.F.A.Rooseboom.2Nov.l865.

Yisiteurs. TE

P. J. P. B. A. J.

P. J.

H,

P.

J.

B. C. J. C. P. J. A. I). c. J. G.

A M S T E R D A M .

W . H . J . M . Yske, le k l . C. Wethmar, l e k l . J . A . V e l l e k a m p , 2e k l . J. Donner, le kl. J . v a n B e e r e n s t i j n , 2e k l . C. H . W. B o s , l e k l . J . F . C . B o d d e , 2e k l . F . Broekhoff, l e k l . C . A . M a t t e r n , 4e k l . , W . Jorissen, l e k l . M . Natz, I Spee, le k l . W. H . Boon, [ Tijdelijk. W. Dumoulin, le kl. J . H . v a n Zee, j v a n de W a e r e l d , l e k l . B,. A t s m a , l e k l . A n d r i n g a de C a r p e n t i e r , 2e k l . , Beijers de J o n g h , 2e k l . , D a m b r i n k , 2e k l . , te Helder. P f a n s t i e h l , 2e k l . , N i j h u i s , 4e k l . , C r e m e r , 4e k l . , J . N o r t i e r , P z n . 2e k l . , te Zaandam. L i p j e s , Ontvanger I . M u s q u e t i e r , 3e k l . , > M e n n o , 3e k l . , te Terse/telling. v a n der L i n d e J a r n a z e t t e , 4e k l . , H . A l b e r s , Visiteur 4e k l . , I belast met de suikerL o t m a n , Tijdelijk Visiteur, ) keuring, te Amsterdam. u

r

l

k

U

n

d

j

Commiesen. (Naar

anclennlteti.)

Roofd- Commies. A. D. B. Meenderinck. r. 8, te Amsterdam.

Van de eerste Masse. R. Krab Henning. r. 3. N. Slothouber. J. A. Block. J. F. Rolf. J. L . van Leeuwen. r. 3. K. Fraay. G. Vink. J. Milatz. J. 3. Schrumpff. H. Hcrr. J. BroenB. P. Cloet. 3. G. I.ijld.'rs. r. 3. 3. F. Israel, r. 3. G. N. van Achterberg. J. B. A. de Brunn. r. 3. C. Zon Bz. r. 3. 3. W. Mertz. J. F. C. van Buuren. r. 3. H. L. Casimier. T. Soeters f* 4. kl.). L. H . Furnee.

A.Noordhoorn van derKruijff. G. Boolingh. J . F. Jacot. D. de Wolf. A. J. van Seuren. r. 3. W. Jansen. L. F. Kooteboom. J. Koudijs. r. 3. W. Haverkamp. C. Janse.

Van de tweede klasse. J. J . Daa. A. van Waalwyk. H. C. A. van Gogh. D. van Gorcum. r. 3. 3. H . Tinneveld. r. 3. h. Meyer. A. H. Sausenthaler. J. Meerman. C. van der Meer. J. Belderink. W. G. van Zunlen. A. Bor. W. G. Tamson. C. van der Klaauw. G. van Bel. r. 8. H. Baasdorp. r. 8. P. A. P. van Groningen. C. H . Leibbrand. r. 8. 3. M. P. 3. Verstegen.

T. van der Schoot. H. Bouwer. 3 Tarin. M. van der Linden. A. C. Weissenbach, r. 3. C. Strasde. J. de Boer. M. Rnster. r. 8. D. Slothouber. D. C. HetterBChy. r. 3. L. Leupen. H Halin. C. F. Hajenius. W. F. Kelbling. •I. Oostenrijk. 3. Merck, r. 8. J. W. Looijen. G. de Lange.

Z. Jansen. E. G. R. Vizjevene. r. 3. J. M. Daalgreen. P. Vennik. D. G. Eckhard. J. F. van der Horst. r. 3. F. A. J. M. Muller. B. J. Grevers. J. A. Neomagus. r. 3. M. de Looze Jr. r. 3. A. B. Magnin. J. C. G. Dronkers. H. Sehmitt. M. Ruring. H. Wennigers. W. Schreuder. A. D. Verzgl. r. 8. P. J . L . Schecker. r. 3.

Van de derde klasse. van Wageningen (* 4. kl.) Donker. B. Kersteman. A. Hoogenbergh. Berendsen. G. van Tussenbroek. Botesz. Sweerta. H . van den Heuvel, C. M. Mattern. Hartwijk. Gunning. Copius Peereboom. W. A. Luca. Maasman. Gerritsen. r. 3. C. Werlingshoff.

A. van Moorsel. M. J. P. Dekking. B. Roukens. W. van der Lek. M. G. van Stapele. G Verhoeve. r. 3. G. F. Leibbrandt. W. F. Wassink. G. van ABselt. C. Smit. N . Warnas. F. A. van de Pavert. L. Voorregt. J. Mniteman. J. C. F. Donkersloot. A. BI om B. H . Schultz. T

F. J. Carabain, gen, Mourand J. Dekker. J Hikken. L. Overgaauw. A. J . J . van Riemsdijk. J. van Isterdael. J van T(jn. F. E. A. van de Polder. L. C. Serlun F. A. de Bont. J. Z Smitt. G. Kramer. J . van der Linden. A. L. Raebel. K. F. T. von Ziegenweidt. J. Griek. L. G. Verbrugge.

45 P. W. Ostendorf. J. Liebrega. A. Kluit. J. Fliasaard. F. Jansen. G. van der Vegt. H . van Middendorp. C. de Jager. C. A. I'rouin. W. P. Carleij. 3. Veenenboa. J. A. A. Foppe Hz. H. A, G. T. van Elswyck.

W. Koole. J. Moonen. T. Elaerman. P. de Haan. J. Strous. M. Strous. J. B . Somer. H . W. Tisaot van Patot. A. de Koning. C. P. Ebbinge Wubben. S. H . H . Lange. W. J. van Kietscboten.

dienstdoende bij de Suikerkeuring.

Commiesen van de derde Masse, W. Lampen.

| W. F. Beerens.

F. J . J . Plenck. J. A. [.otte. 11. Wynoogst. F. Roth. J. J . Goldenberg. A. van Beeren&tyu. W. H H . Vink. A.E. L. C. Doudart de la G rcie. J . J . TLSserand. J. J . K njne. G. D. Hagenaar. 11. J . van Aalst.

| G. W. van Neyenkoff.

| H . Bagmeijer.

Van de vierde Masse, J. J . Beekman. W. K. 'tHart. W. F. Bakker. P. J . Colenbrander. I.. J . Janssen.

K. H. B. F.

Buitengewone J . F. Hugaa. B. Warner. H . A. Sneltjes.

J. C. H. E.

A. E . Sonstral. Schumer. J . Gonnet. F. J . de Haan.

J . Molier. Hoggner. van Loon. J . van Achterheig.

Commiesen.

|W. Heudrikse. J. D. Jaquet. I A. A. Mooyaart.

K. Bodeveld. P. J . G. Stuiver.

Sloeproeijers. TE D. W. Spaanderman. F. Bakker. J. Meyer.

A M S T E R D A M C. Fluyt. M. Dronkers.

P. G. Remmers. S. M. Puauw. TE

H E L D E B . | J . Bommel.

Buitengewone F. Veen. C. Sonneblom.

Wakers.

ID. A. Lavell. I A. Styn.

A. Hen.

Scheepsmeters. J. J . Donner, * VisiteurB te Amsterdam. G. J . Dumoulin, S A. J . van Seuren, M. Ruster, Commiesen te Amsterdam. J . A. Neomatriia, J. Beyers tie Jong. Visiteurs te Helder. J. Andringa de Carpentier, 6. N . van Achterberg , Commies Hte kl., te Helder. D. Menno. Visiteur te Terschelling. A. D. Verzijl, Commies der 2de kl., te Weesp (waarn.)B. J . Grevers, Commies der 2de kl., te Alkmaar (waarn.). B. A. van Scbuylenhorg, te Hoorn. W. Schreuder, Commies der 2de kl., te Zaandam (waarn.). D. de Wolf, CommieB der lste kl., te Haarlem.

46

D e u r w a a r d e r s der directe

belastingen.

j . A. C. St rant man, te Amsterdam, Toor de ontvangat van het late ArronD. Smit Jz., diasement aldaar. F. W. Caraphuis, H. A. Viaser, A. de Koomen. te Amsterdam, voor het 2de Arroudissement, C. A. Dreux, B. Zuiderhoek, F. Baarslag, te Amsterdam, voor het 3de Arrondiaaement. F. J . ran der Maas, H . J . Haverkarap, C. J . Porssel, te Amsterdam, voor het 4de Arrondisaement. J. Tan der Bie D. Oudshoorn, G. F . Wylep, te Amsterdam, voor het 5de Arrondissement. C Saalbach. J. Eeckelaeit; te Haarlem, voor het kant. Haarlem. H . J. Hofhuis, te Haarlem, voor de kant. Heemstede , Bloemendaal en Spaarndam. Wynoogst, Comm. Sde kl., voor het kautoor Beeerwijk. F. Otto, te Amstelceen, voor de kant. Ouder-Amstel eu Nieuwer- Amstel. L. G. Verbrugge, Comm. 3de k!., te Weesp, voor de gemeente Weesp. W. F. Carleij , Comm. 3de kl., te Weesp, voor de gemeenten Weespercarspef, 's Graveland, Kortenhoef, Nederhorst den Berg en Ankeveen. A. H . Sausentlialer, Comm. 2de kl., te Muiden, voor bet kantoor Mulden. D. A. de Boer, te Naarden, voor de kant. Naarden en Hilversum. P. Liedmeijer, te Helder, voor het kautoor aldaar, P. J. L. Scbecker, Comm. 2de kl. te Texel, voor het kant. aldaar. P. Hoedemaker , te Vlieland, voor bet kant. aldaar. M. de Looze Jr., Comm. 2de kl. te Terschelling, voor bet kant. aldaar. J. Strous, Comm. Sde kl.. te Wieringen, voor het kant. aldaar. C, Wagenaar Jz., te Zaandam, voor de kant. Zaandam, Zaandijk en Wormerveer. S. Grootes , te Wesltaan, voor bet kant. Krommenie. S. A. Sproik, le Hoorn, voor de kant. Hoorn, Wognum, Berkhout, Blokker en Oosthuizen. H . Wennigera, Comm. Sde kl., te Enkhuizen, voor de kant. Enkhuizen en Urk. G. van der Vegt, Comm. 3de kl., te Grootebroek, voor het kantoor aldaar. H . Betting, te Medemblik, voor de kant. Medemblik, Hoogwoud, Spanbroek en Mid. woud. A. Olij , te Monnikendam, voor de kant. Monnikendam, Edam en Buiksloot, W. F. Loose, te Haarlemmermeer, voor de kaut. Haarlcmmcrmeer, Stolen en Aalsmeer. D. Dekker, te Purmercnde, voor de kant. Purmerende, Rijp en Beemster. 3, G. Jansen, te alkmaar, voor de kant. Alkmaar, Heilo en Uitgeest. J. A. Hilkbuizen, te Bergen, voor de kant. Bergen en Schermerhorn. F* W. Ostendorf, Comm. 3de kl., te Warmenkuiien, voor de kant. NieuKC-Nicdorp en Noord-Sckarwoude, B. A. Appeliau , te Zjpe, voor de kant. Zjpe, Schagen en Wieringerwaard. (

47 E N T R E P O T S . TE

Q P. J. P. J. A. J. P. M.

AMSTERDAM.

A . O u w e n s ( 1 ) , Entreposeur.

10 A p r . 1 8 5 8 .

J . J . V e r s c h u u r , eerste Boekhouder. A . S c h o l , tweede W . Poppelmann, Magazijnmeester. "Vermeulen , Adjunct-Magazijnmeester de M o l e n a a r , Altena, Klerken. Koumans Brouwer, ( J . Carbasius, J

Entreposeurs in de overige plaatsen. De

Ontvangers

der regten

Alkmaar, Publiek. Haarlem, P a r t . , w i j n , gedest Rijp, P a r t . , w i j n , gedest. Wormerveer, Part., wijn.

en accijnsen

Monnikendam, Purmerende, Zijpe,

Commiesen bij het (Naar

F. M . Faff,

te

Part. wijn. „ » ,/ n

Entrepot.

anclenult.lt.)

lloofd-Commies.

Van de tweede A. B. van Logchem.

| M . C. J. Neenng.

Masse.

| A. £ . Beralk.

| J. F. Finkemeier.

Van de derde Masse. A. P. Wognum. J . H . Brand. C. Mulder. J. Moreu. M. van Waclitendonk. R. 0. Kijlatra. L. Staaae. G. II. Elserman. L . H . de Koe. J. van der Vliet. L. L. E. Bols. F. W. Richter.

H. H . Sink. A. van Angelheek. G. van den Boogaard. J. C. Bbger. P. J. F . Fuclis. G. Zandnargen. 11. F. Anderiesen. J. Scliouw. J. Petersen. J. R. van Scbeltinga. A. Dekker. J. Beus.

J. Hermans. H . Kappen. M . C. Scheers. J. Bouwers.

P. Smit. J C. L. van der Smitte. H. Ruigrok. B. Breeheisen. C. Koen, PaJchuisknccht.

B. J. J. C. J. L.

Zuiderhoek. F. Tliieme. L van der Heyden. Vorstelmuu. Haverkamp Jr. Maillette de Buy W«MBffSf, J. Biljardt. D. de Jong. J. A. Meyboom. J. C. van Dijk.

Van de vierde Masse. M. M. A. A.

Revalk. Tuiten. Dorgeld. P. Gerttel.

4S W a a r b o r g en belasting op de G o u d e n en Z i l v e r e n w e r k e n i n IVoord-Holland. A M S T E R D A M .

H . W . H . K i s t , Hoofd-Controleur. 25 O c t . 1 8 6 0 H . W . V r i j d a g , Controleur. 17 F e b . 1 8 6 0 . J . A . de H a a n , Ontvanger. 3 Junij 1857. H

'30 Mrt 7856' B

G

°

C . G. v a n der L a a n ,

m

m

i

t

*

M

*

v

M

Commies-Stempelaar.

H . W . v a n E i e l , Essayeur.

a

t

i

^

e

echrifturen.

8 Dec. 1852

23 M e i 1 8 3 7 .

A L K M A A R .

P . H . V r e e d e , Controleur. 17 J u h j 1 8 5 6 . P . F . C . D r u y v e s t e y n , Ontvanger. 8 Dec. 1852, F . L . J . de B e l l e v i l l e , Essayeur. 25 O c t . 1 8 6 0 .

Controleurs

der directe belastingen en van het kadaster.

E . A . v a n T o n d e r e n , te Haarlem. W . J . A . v a n B e u s e k o m , Adjunct,

18 Sept. 1 8 6 0 te Haarlem. 30 M r t . 1865.

* Directeur. W.

J . Verkuijl.

H.

C . K o s t e r , Commies

ter

Directie.

Rijks-Advokaat. Mr.

P h . v a n d e n Broecke.

1 4 Apr. 1 8 4 6 .

Betaalmeesters. J . H . P a e h l i g , te Middelburg. 21 J u l i j 1865. J . K . B o e i j e , te Zierikzee. 18 F e b . 1 8 6 5 . Jhr. M . A . P . C . N a h u i j s , te Sas van Gent. 18 D e c . 1 8 6 5 .

Controleurs. U . Baron thoe Schwartzenberg en H o h e n l a n s b e r g , te Middelburg. 9 Apr. 1856. J . W . S p i e s , te Vlissingen. 12 M r t . 1 8 5 3 . J . J . V o e r m a n , te Zierikzee. 5 N o v . 1852. C . J . C . v a n de V e n , te Goes. 1 2 D e c . 1 8 6 3 . C . G . v a n W i j k W e r n e k e , te Bath. 16 N o v . 1 8 5 9 . J . P . v a n D u g t e r e n , te Oostburg. 28 Sept. 1 8 6 5 . B . K . B o o m , te Axel. 21 Oct. 1 8 6 0 .

Ontvangers. Controle

MIDDELBUEG.

1 8 2 4 . A . M . D a n c k a e r t s , voor de d i r . b e l . , te ( 3 e k l . ) . 21 Julij 1860.

Middelburg

1837. J . M. van dei'Minne, voor de regten en accijnsen te M i d d e l b u r g

(5e k l . ) 2 N o v . 1 8 6 5 .

1 8 6 0 . A . F . v a n der L o e f f , v o o r Arnemuiden en Nieuwland (8e k l . ) . 2 Sept. 1 8 6 2 . 1 8 5 3 . Jhr. J . A . H . C . v a n D o o m , v o o r de d i r . b e l . , r e g ten en a c c i j n s e n , te Veere, St. Laurens, Serooskerke, Vrouwepolder en Oostkapelle (6e k l . ) . 1 M r t . 1 8 6 2 . 1 8 3 7 . A . S. v a n der L o e f f , voor W i s s e k e r k e (6e k l ) 1 Dec. 1844. 3

50 1 8 4 7 . S. W . P r a a g , voor Colijnsplaat, (6ekl.). 2 Julij 1851. Stationementen te Middelburg, sekerke en Colijnsplaat. Controle

Cats

en

Kortqene J

Arnemuiden,

Veere,

Wis-

VLISSINGEN.

1 8 3 6 . F . F . v a n S u c h t e l e n , voor de d i r . b e l . , regten en acc i j n s e n , te V l i s s i n g e n (4e k l . ) . 9 O c t . 1 8 6 0 . 1 8 4 6 . J . J . B l a n k e r t , voor Oosten W e s t - Souburg , Ritthem en Koudekerke (6e k l ) . 22 M e i 1 8 6 5 . 1 8 2 9 . C . M o d e r a , voor Domburg, Westkapelle, Aagtekerke, Zoutelande, Grijpskerke, Biggekerke en Meliskerke (6e k l ) 21 J u n i j 1 8 5 8 . Stationementen te Vlissingen, Westkapelle en Koudekerke. Controle ZIERIKZEE.

1 8 3 6 . J . P . L . A . Geselschap (gjg 4. k l . ) , voor de d i r . b e l . , regten en a c c i j n s e n , te Zierikzee (4e k l . ) . 7 A u g . 1 8 6 5 . 1 8 5 9 . J . M o o l e n b u r g h , voor Bruinisse, Ouwerkerk, Oosterland en Nieuwerkerk (6e k l . ) . 5 Sept. 1 8 6 3 . 1 8 3 8 . A . Z o n n e v y l l e , voor Noordgouwe, Zonnemaire en Bommenede, Dreischor, Kerhoerve en Duivendijke (residentie Dreischor, 6e k l . ) . 1 D e c . 1 8 4 4 . 1 8 3 8 . H . H . v a n B o e c k h o l t , v o o r de d i r . bel., regten en acc i j n s e n , te Brouwer shaven (6e k l . ) . 2 8 A p r . 1 8 3 8 . 1 8 5 3 . W . E . N . M u s k e y n , v o o r N o or d w e l l e , Renesse, Serooskerke, Haamstede, Burgh, Elkerzee en Ellemeet (residentie Renesse, 6e k l . ) . 15 O c t . 1 8 5 9 . 1 8 4 2 . J . D . de B l o e m e , voor Tholen, Oud-Vossemeer, Poortvliet en St. Philipsland (5e k l . ) . 1 4 N o v . 1 8 6 2 . 1 8 4 7 . D . T o e w a t e r , voor St. Maartensdijk, Scherpenisse, St. Annaland en Stavenisse (5e k l . ) . 2 2 J u n i j 1 8 6 3 . Stationementen te Zierikzee, Brouwershaven, Burgh, Bruinisse, Tholen en St. Maartensdijk. Controle GOES. 1 8 3 3 . H . C . v a n D e i n s e , voor Goes 19 D e c . 1 8 5 5 .

en Kattendijke

(5e k l . ) .

1 8 4 8 . H . de G r a a f , voor Heinkenszand, 'sHeer Arendskerke, 'sHeerenhoek en Wolphaartsdijk ( 6 e k l . ) . 17 M e i 1 8 6 5 .

5] 1 8 4 4 . C . M . de B l i n d e , voor 'sGravenpolder, 's Heer Abtskerke, Nisse en Hoedekenskerke (7e k l . ) . 17 D e c . 1 8 4 5 . 1858. H . G . S m i t s V e r b u r g , voor Ovezande, Borselen, Drieweffen, Saarland, Oudelande en Ellewoutsdijk (6e k l . ) . 5 S e p t . l 8 6 3 . 1 8 4 3 . P . A l v a r e z de B a c k e r , voor K l o e t i n g e , Kapelle en Wemeldinge (7e k l . ) . 18 A u g . 1 8 4 8 . S t a t i o n e m e n t e n te Goes, Hoedekenskerke, 's Heerenhoek en Ellewoutsdijk. Controle

BATH.

1 8 3 7 . J . K l e i n m a n , voor de d i r . b e l . , regten en a c c i j n s e n , Bath en Rilland (4e k l . ) . 21 M r t . 1 8 6 3 . Waarde, Krai1 8 2 2 . C . D o m i n i c u s , voor Kruiningen, bendijke, Yerseke en Sehore (4 k a n t . , 4ekl.). 17 F e b . 1 8 2 4 . S t a t i o n e m e n t e n te Bath, Kruiningen en Waarde. Controle OOSTBURG. 1 8 4 5 . A . J . F o k k e r , voor Oostburg, Zuidzande, Cadzand en Waterlandkerke (6e k l . ) . 3 A u g . 1 8 5 5 . 1856. C . L . de S m e t , voor de d i r . b e l . , regt. en acc. te Sluis, St. Anna ter Muiden en Retranchement (7ekl.). 6 M e i 1865. 1 8 1 6 . M . B l o n k e r , voor de d i r . b e l . en a c c i j n s e n , te Aardenburg en Heille, de d i r . b e l . te Eede, en de d i r . b e l . , regten en accijnsen te St. K r u i s , waaronder het subk a n t o o r aan de Brukke (2 k a n t o r e n , 6e k l . ) . 4 J u l i j 1 8 1 6 . 1 8 6 2 . G . W . F . G . G a l l e n f e l s , v o o r de regten en a c c i j n s e n , te Eede ( g r e n s k a n t o o r , 8e k l . ) . 30 Sept. 1 8 6 3 . 1 8 4 0 . A . v a n 't L i n d e n h o u t , v o o r B r e s k e n s , Groede, Schoondijke en Nieuwvliet (5e k l . ) . 3 A u g . 1 8 5 5 . 1 8 3 5 . G . L . P . N e e t e s o n , voor I J z e n d i j k e , Biervliet en Hoofdplaat (6e k l . ) . 7 J u l i j 1 8 4 0 . 1 8 6 1 . G . D . C o n i n c k W e s t e n b e r g , v o o r de regten en a c c i j n s e n , te V e l d z i g t (grenskantoor 8e k l . ) . Stationementen te Oostburg, Cadzand , Breskens , Sluis , Eede, St. Kruis , Waterlandkerkje , Hoofdplaat, IJzendijke, Aardenburg en Veldzigt (planton). C o n t r o l e AXEL. 1 8 4 3 . W . S c h u y l e n b u r g , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Axel en Zaamslag (5e k l . ) . 11 M e i 1 8 4 8 .

52 1 8 5 7 . P . Graaf v a n H o g e n d o r p , a c c i j n s e n , te Sas van Gent, (6e k l . ) . 11 M e i 1 8 6 1 .

voor de d i r . b e l . , regten en Westdorpe en Philippine

1 8 3 7 . H . G . Schroder, voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Neuzen en Hoek (Be k l . ) . 7 A p r . 1 8 6 1 . 1 8 4 6 . F . H . Stubbe ( 1 ) , voor de d i r . b e l , regten en a c c i j n s e n , te H u l s t en Graauw, de d i r . b e l . , te Clinge en St. Jansteen (Be k l . ) . 20 J a n . 1 8 5 7 . 1 8 6 5 . K . B o u d e w i j n , voor de regten te Kauter (geriefk a n t o o r ) , en de accijnsen voor dat deel van de Clinge, dat nabij het kantoor van den Kauter l i g t ( 8 e k l . ) . 7 A u g . 1865'. 1 8 6 0 . B . van Leeuwenstein , voor de regten aan de Kap e 11 ebrug (grenskant.), en de accijnsen van St. Jansteen, en het deel v a n de Clinge, niet tot het kantoor aan den Kauter behoorende (8e k l . ) . 6 M e i 1 8 6 0 . 1 8 6 4 . A . v a n der B e e k , voor H o n t e n i s s e , Hengstdijk, Ossenisse, Stoppeldijk en Bosclikapelle ( 5 e k l . ) . 13 M r t . 1 8 6 4 . 1 8 6 5 . J . L . de W e i l l e , voor de d i r . b e l , resten en a c c i j n s e n , tevens g e r i e f k a n t o o r , te Overslag en Zuiddorpe (8e k l . ) . 29 Sept. 1 8 6 B . 1 8 6 1 . J . L . H u y g e n s , voor de d i r . b e l . , regten en a c c i j n s e n , tevens geriefkantoor, te Koewacht (8e k l . ) . 29 A u g . 1 8 6 1 . 1 8 6 4 . C . K l o s , voor de regten, te Roode - Slu is (gem. Overslag) (9e k l . ) . 15 J u n i j 1 8 6 4 . Stationementen te Sas van Gent, Neuzen , Axel, Koewacht, Overslag, Philippine, Hulst, Hontenisse, Graauw, Kapellebrug, St. Jansteen, de Kauter en Roode-Sluis.

Plaatselyke O n t v a n g e r , belast

met de ontvangst

J . M . de Stoppelaar,

van

voor het geslagt,

S u r n u m e r a i r e n i n de

Rijks-accijnsen. te

Middelburg.

Directie.

G . E . J , de Q u a i j . 16 Sept. 1 8 6 2 . | M . S c h u y l e n b u r g . 5 O c t . 1 8 6 4 .

Visiteuri. G . B o s m a n . r. 3., 3e k l . te A . de L a n g e , (I)

3e k l . te

Vroeger Controleur te

Middelburg.

Vlissingen. Hulst.

53 B . P . G . V e r m e u l e n K r i e g e r , Se k l . , j W.

K . A . Neurdenburg,

H.

J . Cremer,

3e k l , i

4e k l . ,

W . van Schelven, -r, , , i r

te

Bath.

)

2e k l . , o o iI

( , „ e te Brouwer

7

shaven,

B . K . v a n d e r M e u l e n , r . 3., 2e k l . , t J . W . J . v a n V o n d e r s W e s t e r b u r g e r , 3e k l . , te Sas van L.

den Broeder,

Comm.

J.

H . Moggenstorm,

J.

Muller,

l e k l . , te Zierikzee

Comm. w

l e k l . , te Neuzen 2e ,

f

„

Gent

(fung.)

Veere

(fung.). t f

Commiesen. de eerste klasse.

Van G. Muller. P. Hoogervoret. W, Dumoulin. J. H . Moggcnstorm. r J. de Kryuer. r. 8. L. Tappij Gielen. L. deu Broeder. r . 3. I . F. W. Verhaageu. P. Minnaard. r. 3.

de Vroome. Carras. de Vnese. (* 4. kl.) M. Adriaanseu. M. Visser. r. 3. A. van Oppen. r. 3. Wz de Wijn. J. H . Valk.

J. Muller. r. 3. H . A. Buth. r. 3. F. C. de la Cour. P. Besuyen Mz. J. M. Ledegang. r . S. M . Koolhaas VVarnas. P. Aarens. C. L. van den Eekhout, C. den Hartigh. W. Weisfelt. J. van Maale. P. van Vuuren.

L. Sanderse. B. VHD der Kaay. L, F. Schorer. D. U. Schalk. r . 8. C. llenooij. r. 3. U. V. de Virieu. C. Flink. J. J Werner. W. Fermie. G. Ellens, r . 3. J. le Roij. r. 3. H. Petrie. Van de derde klasse. F. G. J . Smits. V H U der Veurt. 11 J . Meamun. K. Simoua. J. J . Kompenhans. E. M. van Nyholt. D. Deijer. A. van Orbeck. J. M. R. de Warem. K.. A. van der 11 ucfit. L van der aave. A. Koolen. C. de Bock. L J. Olivier. L. Scbmitt. P. J. van der Maat. A. A. Leupeu. C. BiereuB. J. M. Scheurleer. J. H. Popi>e.

Van

M. de Jong. W. Leydekkera. r . 3. J, Hoskam. A. van den Brandt. J. P. Rie.sberg. A. A. Bucker. J. C. Cramer. J . Pleyte. J. H . Harthoorn. A. Verhage. L. W. Pnnae. J. Vorstenbosr.h. V. van de Velde. G. T. Honk. J. F. Eekelaar. G. J. Anten. M. Holtzer. W. A. Nicsz. J. Bakker. E. P. Lauer.

de tweede

A. van de Zande. B. Pag6. r . 3. J. de Raadt. A. Visser. W. Haverkorn. r. ! C. J. Gevaert. D. van den Berge. A. Lambregtse. r.

klasse. A. J . van Weael. C. van Oyen Laurense. A. J. Strooband. A. van den Houten. J. D. Wynmalen. J . Contant r. 3. P. A. Hoffmann. J. J. Peeters. N. J. van Schingen. S. J. Hulae. F. L. Hulsenboom. J. M . Becude. C. Fremonw. J. A. Beuaen. U. J. Muyaelaar. W. F. Wouters, C. Duwel. M. V.. van der Halen. T. Elserman. A. Vergouwe. J . van der Graaf. J. Lignian. F A. Utermark. G. Jacobs. P. Praag. J. Grooteuboer. J. H . Engelman. F. J. Scheffer. A. H . Bosmaa. H. V Hoffmann. P. A. F. j\ysen. A. J . van Rietachoten.

54 Van de vierde klasse. J. J. P. J. P. J. A.

W. H. Korff. J . van Caem. A. van Disboeck. C. Poor. A. Nelissen. J . de Krijfter J j . van der Staal.

W. C Haverkorn. II. ftadsma. L. van Praag. P. Kuipers. A. van Huet. M. Zoutendam. J. C. Almey. H. de Goede. M. J. Bouwman. H. L Kckenliausen. C. M. de HaaB. J P Commelm. T. Spee. N. P. W. Bouwman. A. van Delft, Buitengewoon Commies.

Sloeproeijers. J. Dronkers, Kwartiermeester, te Vlissingen. H . van der Muasele, Sloeproeijer, te Vlissingen. C. Adamse, idem. H . Oliekoek, idem. A. van der Steen, idem. F. Schweighard, Kwartiermeester, te Bath J. Barendrecht, Sloeproeijer, te Bath, G. Andree, idem. J. de Kan, idem. M. van Pelt, idem. W. van der Velde, idem. B. Bal, idem.

Scheepsmeters. J. de Krijger, Commies der lBte kl., te Middelburg. G. Boaman, Visiteur, te Middelburg (adjunct). L . den Broeder, Commies der lste kl., te Zierikzee. W. van Schelven, Visiteur, te Brouwershaten. J. de Kaadt, Commies der lste kl., te Bath. J. Content, Commies der 2de kl., te Sas tan Gent. fung.

D e u r waar der s der directe belastingen. J. A. Dupon, te Middelburg, voor de kant. Middelburg en Arnemuiden. J. Muller, Commies 2de kl., te Veere, voor het kant. Veere. C. den Hartogh, Commies 2de kl., te Colijnsplaat, voor de kant. Colijnsplaat en Wissekerke, P. C. Singer, te Vlissingen, voor de kant. Vlissingen, Oost- en West-Souburg en Domburg. M. Costerus, te Zierikzee, voor de kant. Zierikzee, Nieuwerkerk en Noordgouwe. II. Petrie, Commies 3de kl„ te Brouwershaten, voor de kant. Brouwershaven cn Noordwelle. M . C. van Elsacker, te Tholen, voor de kant. Tholen en St. Maartensdijk. H. J. Mesman, Commies 3de kl., te Kruiningen, voor de kant. Yerseke, Kruiningen, Waarde , Krabbendijke en Bath. A. W. Rjjnberg, te Goes, voor de kant. 's Graeenpolder, Ovetande, Eeinkenszand, Goes en Kloetinge.

55 1. M . Altbeer, te Axel,

voor de kant. Axel.Sai

van Gent,

Westdorpe,

Philippine,

Nemen, Koewacht cn Overslag. C. I. Moena, te Jlulst, soot de kant. Ilulst en Hontenisse. ,T. Porey, te Oostburg, voor de kant. Oostburg, Ttendijke, Biervliet en Breskens. P. Hoogervorat, Commies lste kl., te Sluis, voor het kant. Sluis. J. le Roy, Commies 3de kl., te Aardenburg, voor het kant. Aardenburg.

E N T E E P O T S . Entreposeurs. De Middelburg, Vlissingen,

Ontvangers

der regten

Algemeen. Publiek.

Waarborg

en

en accijnsen

te

Zierikzee, Publiek. Goes, P a r t . , w i j n .

belasting op de G o u d e n en Z i l v e r e n werken in Zeeland. M I D D E L B U R G .

H . D . F o c k , Controleur. 5 A p r . 184-9. J . M . v a n der M i n n e , Ontvanger. 2 N o v . 1865. P . J . A . J . F . L . J o n x i s , Essayeur. 16 A p r . 1 8 6 2 .

C o n t r o l e u r der directe belastingen en kadaster. W . A . de J o n g h , te Middelburg. E . F . Smeets, Adjunct-Controleur

van

bet

80 J a n . 1 8 6 4 . te Middelburg. 15 N o v . 1 8 6 5 .

Directeur. Mr. A . C . H . G e u k a m a Bakker. 18 O c t . 1 8 6 3 . D . J . S o n n e n b e r g , Commies ter Directie. 29 O c t .

1863.

Rijks-Advocaat. Mr.C.¥.Bar.van

L y n d e n van Sandenburg. (waarn.). 25 M e i 1 8 5 7 .

Betaalmeester. E . L . Baron

Rengers ( #

4de k l ) , te

Utrecht.

2 Dec.

1855.

Controleurs. M . P r a k k e n , te J

n'

J

T P

'I• L

A ?'

C

o

E

e

'

n

e

Utrecht. v

n

N

a

h

a

n

l

l

'

17 A p r .

1852.

Gravesloot, te Amersfoort.

s

y ' s

t

e

Breukelen.

h. C . A . J . N j e h o t , te Dritbergm,

17 N o v

6 Jan.

res. Amerongen.

V. &. v a n V i s v l i e t , te Usselstein

1842

1858. 16 O c t . 1 8 6 2

(res. Utrecht).

26 J a n .

1862.

Ontvangers. C o n t r o l e UTRECHT. 1

f Vrf -^Vo !'^ ' I°° te Utrecht (3e k l . ) . 29 Sept.

8

1

r

S

t

e

(

1

)

r

d

e

1861. d i r

b e L

>

e

e

r

s

t

e

afdeeling,

1 8 5 5 . W v a n B e r g e n ( 2 ) , voor de d i r . bel., tweede afdeel i n g , te Utrecht, (2e k l . ) . 30 D e c . 1859. 1 8 3 2 J . A . P . B i e r h a u s , v o o r de regten Utrecht (2e k l ) . 27 F e b . 1 S 5 7 .

en a c c i j n s e n , te

i t f r . P . O W a l l a u d , voor het geslagt, te Stationement te Utrecht (7 Commiesen).

Utrecht.

Controle AMERSFOORT. 1 8 5 5 . J . P . Schluiter 1 M r t . 1855. 1 8

,

' , f ; {* (5e k l . ) . 8 D e c . 3

6

!

(1) (2) (3)

K

(3),

' 1860.

o

o

y

voor TOOr

B

Vroeger Controleur te Utrecht. Vroeger Controleur te Breda. Vroeger Controleur te Kampen.

A m e r s f o o r t ' « a r n ,

Emmes

(4e 1

en

kl 1 ' ;

, W

57 1 8 4 5 . Jhr. A . C P . Quarles van U f f o r d , voor Hoogland, Bunen Stoutenburg (6e k l . ) . 6 J u l i j 1 8 5 5 . schoten, Leusden 1 8 5 0 . J . A . C . W . van L a n s c h o t H u b r e c h t , voor de Bildt en Maartensdijk (6e k l . ) . 18 N o v . 1 8 6 3 . 1 8 3 5 . J . W . G . A . v a n N o u h u y s , voor Zeist ( 5 e k l . ) . 18 M e i l 8 6 0 1 8 5 7 . J . C . E . S a l a , voor Woudenberg en Renswoude (8e k l . ) . 6 J u l i j 1 8 5 7 . S t a t i o n e m e n t e n te Amersfoort (4 C o m m i e s e n ) , (2 C o m m i e s e n ) en Zeist (4 C o m m i e s e n ) .

Baarn

Controle BREUKELEN. 1 8 4 3 . A . E n g e l e n b u r g , voor B r e u k el en - Nijenrode en St '. Pieter en Ruwiel (6e k l . ) . 29 Sept. 1 8 6 1 . 1 8 3 9 . E . M . van M a t t e n b u r g h , v o o r Abe oude, Baamen Vreeland (5e k l . ) . 5 A p r . 1 8 6 1 . brugge, Nigtevecht 1 8 4 8 . J . D r a b b e , v o o r Loenen, Loenersloot, Loosdrecht en Vinkeveen (6e k l . ) . 7 Dec. 1 8 5 7 . s s en , Tienhoven, 1 8 4 2 . Jhr. E . J . v a n H o l t l i e , v o o r Maar Maarssenveen , Zuilen, Achttienhoven en Westbroek (5e k l . ) . 9 Oct. 1865. , voor Wil nis en Mijdrecht (6e k l . ) . S t a t i o n e m e n t e n te Loenen (2 C o m m i e s e n ) , Maarssen (2 C o m miesen) en Vinkeveen (2 C o m m i e s e n ) . Controle DRIEBERGEN. 1857.

L . A . H . Crommelin,

voor

Amerongen

en

Leersum

(7e k l . ) . 5 J u l i j 1 8 6 4 . 1 8 5 7 . C . E o o s e b o o m , voor Driebergenen Rijzenburg, Doom, Maarn en Langbroek (2 k a n t o r e n , 6e k l . ) . 13 F e b . 1 8 5 7 . 1 8 5 1 . W . H . D . B r o e r s , voor Houten, Schalkwijk, Tidl en 't Waal (6e k l . ) . 4 O c t . 1 8 6 2 . 1 8 5 6 . H . C . v a n der F e e n , voor Werkhoven, Odijk en Bunnik (7e k l . ) . 26 A u g . 1 8 6 0 . 1 8 4 0 . J . F . S c h i j f f , voor Wijk bij Duurstede en Colhen (6e k l . ) . 27 O c t . 1 8 5 8 . 1 8 3 5 . A . v a n de W e r k e n , voor

Veenendaal

en

Rhenen

(6e k l . ) . 1 D e c . 1 8 4 4 . S t a t i o n e m e n t e n te Driebergen (2 C o m m i e s e n ) , Veenendaal (2 C o m m i e s e n ) , Wijk bij Duurstede (2 Commiesen) en Rhenen (2 C o m m i e s e n ) .

5S Controle

IJSSELSTEIN.

1846. F . L . F . de V e i j e , voor IJsselstein, Benschop en Polsbroek (6e k l . ) . 25 Oct. 1856. 1 8 4 6 . JJir. D . C . van L e n n e p , voor Harmelen, Ouden Rijn en Veldhuizen (le k l . ) . 24 A p r . 1846. 1 8 4 9 . J . F . G . B . d ' H a r v a n t , voor Ka m e r i k Houtdijken en Mijzijde en Zegveld (7e k l . ) . 1 M r t . 1 8 5 3 . Laag-Niemckoop, 1 8 5 3 . J . R . Seilberger, voor Kockengen, Vleuten en Haarzuilens (7e k l . ) . 15 Sept. 1 8 5 3 . 1 8 4 8 . H . J . C . C o e n e n , voor L o p i k , Jaarsveld, en WilligeLangerak (le k l . ) . 25 A p r . 1 8 5 3 . 1 8 5 4 . Jhr. G . J . M . B o w i e r , voor M o n t f o o r t , Willescop, Linschoten, Snelretcaard en Hoenkoop ( 6 e k l . ) . 13 M r t . 1 8 6 5 . 1 8 3 9 . D . W . v a n E m p e l ( 1 ) , voor Vreesicijk en Jutphaas ( 6 e k l . ) . 14 Sept. 1 8 5 0 . Stationementen te Harmelen |(2 C o m m . ) , Montfoort (2 C o m m . ) , Vreeswijk (2 C o m m . ) en IJsselstein (2 C o m m . ) .

S u r n u m e r a i r in de

Directie.

P . H . B a l f o u r van B u r l e i g h . 5 O c t . 1 8 6 4 . I V . M a a s Geesteranus. 5 O c t . 1 8 6 4 .

Visiteur. G . P.

V a l k e n h o f f , te

Utrecht,

2de k l .

Commiesen. (X n H r

nnclennltelt.)

Van de eerste klasse. T. Lancee. W. Snelleuherg. J. C Dorse.

E. J. 't Hoeu. J. Kooimau. r . 2.

C. J. Kroon. K, Heijmen. J. Coops. W. Smit.

J. F. A. A.

J . Jansen. A. J. Terwosrt. B. J. Lautenslager. J . J. Temminck. J. M . Houig. A. J. H. Syben. W. F. It. Gerdessen.

J. J. P. P. S. S. J.

| G . van Amegde. r. 8. G. C. van Boll.

Van de tweede klasse de Leur. W. Stork. J. Perebolt. C Bettiuk.

Van de

(1)

derde

F. ten Bosch, r. F. van Hems. A. van Dam. J. A. L. Jlaars. A van Arkel. Severijn. Kuylaars.

Ook voor de Rijnvaartregteu.

W. A. N. Eijmaal. J. Jonkers. W. L. van Soeat. C. van Nimwegen.

klasse. C Philippo. H. Serlijn. H. G. van Doornik. W. G van Kiemsdiik. J. C. Favejee. A. H L. de Beigh.

59

Scheepsmeter, J. Kooiman , Commiet der late kl., te

Utrecht.

D e u r w a a r der s der directe belastingen. 0. K. Hemkes, te Utrecht, voor de late afd. H. Appelian, te Utrecht, voor de 2de afd. C Immerzeel, te Loenen, voor de kant Abcoude, Wilnxs en Loenen. Y de Wit te Harmelen, voor de kant. Montfoort, Harmelen, Kamerijl en Kockengen. K. S. Blom, te Amersfoort, voor de kant. Amersfoort, Hoogland en Woudenberg. A W. Hak>, te Baarn, voor de kant. Baarn, Zeist en de Bildt. P van Voorthuyzen, te. Rhenen, voor de kant. Amerongen en Veenendaal. voor het kant. aldaar. 3 3. Temminck, Commies Sde kl., te IJsselstein, C van Nimwegen, Idem 2de kl., te Vreesioijk , voor het kant. Loptk. TV Lancee, Idem l.te kl., te Wijk bij Duurstede, voor het kant. Doom en W,jk b,j J S. W \l. S.

Duurstede. « . . Jonkers, Idem 2de kl., Driebergen, voor de kant. Driebergen en Werkhoven. Severun, Idem Sde kl., te Wijk bij Duurstede, voor het kant. Houten. A. N. Eljmaal, Idem 2dc kl„ te Maarssen, voor het kant Maarssen. G. van Doornik, Idem 3de kl., te Maarssen, voor het kant. Breukelen. A. van Arkel, Idem Sde kl., te Vreeswijk, voor het kant aldaar.

E N T R E P O T S .

Entreposeurs. lie Utrecht,

ontvangers

der regten

Publiek.

Waarborg

en

en accijnsen

| Amersfoort,

te Part., w i j n .

belasting op de G o u d e n en Z i l v e r e n w e r k e n i n Utrecht. U T B E C E T ,

1'. van Steenbergen, Controleur. 8 Dec. 1852. J. J.

F . A . B i e r h a u s , Ontvanger. 27 F e b . 1 8 5 7 . H . B a l f o o r t , Essayeur. 8 Dec. 1852.

Controleur der directe belastingen en het kadaster. D.

Cochius,

te Utrecht.

5 Dec. 1843.

van

Directeur. G. B.

S i m o n . 22 J a n .

J . Troelstra,

Commies

1855. ter

Directie.

17 O c t .

1862.

Rijks-Advocaat. Mr.

J . W . T r o m p . 20 J u l i j

1848.

Jhr. Mr. **•

W . L . B . v a n P a n h u y s , te Leeuwarden. 15 D e c . 1 8 6 1 C . M . v a n H e e s , te Sneek. 21 J u l i j 1 8 6 5 . - - Canter C r e m e r s , te Heerenveen. 15 Sept. 1 8 5 5 .

Betaalmeesters.

J

J

Controleurs. H . J . W e s t e n b e r g , te Leeuwarden. 1 M r t . 1851. J . J . T . E v e r s , te Harlingen. 6 J a n . 1858. Jhr. A . v o n B i i l o w , te Dockum. 21 O c t . 1 8 6 0 . E . A . Tissot v a n P a t o t , te Sneek. 26 J a n . 1 8 6 2 . J . E . W e s t e n b e r g , te Workum (resid. Bolsward). 9 Apr. N . van H a m e l , te Heerenveen. 31 D e c . 1 8 4 9 . B . H u l s t , te Dragten. 16 O c t . 1 8 6 2 .

1856.

Ontvangers. C o n t r o l e LEEUWARDEN. • • • V (2e k l . ) .

,

'

v

o

o

r

d

e

d i r

-

b e l

>

< e

Leeuwarden

1 8 2 8 . L . J . v a n D u n n e , (gjg 4. k l . ) , voor de regten en a c c i j n s e n , te Leeuwarden (8e k l . ) . 9 O c t . 1 8 6 0 . 1 8 3 8 . S.Witteveen, voor Huizumen Wirdum(
1862.

Stationementen te Leeuwarden

en

Dronrijp.

61 C o n t r o l e HABLINGEN. 1 8 3 6 . J . Ideraa G r e i d a n u s , v o o r de d i r . bel., regten a c c i j n s e n , te Harlingen (2e k l . ) . 10 D e c . 1 8 6 5 . 1 8 2 6 . 0 . J . van K a m m e n , voor Fran eker en Tzum (4e k l . ) . 21 M r t . 1 8 6 4 . 1 8 5 2 . J . W . H o l t i u s , voor Sexbierum en Minnertsga (6e k l . ) . 7 O c t . 1 8 6 5 . 1 8 6 2 . J . P . S. J o n q u i e r e , voor B i e d (7e k l . ) . 29 Sept. 1 8 6 5 . 1 8 4 5 . J . T a m s o n , voor St. Anna Parochie, Lieve Vrouwe-Parochie en St. Jacobi-Parochie (4e k l . ) . 7 Oct. 1 8 6 5 . S t a t i o n e m e n t e n te Harlingen, Franeker, Sexbierum en St. Jacobi-Parochi. Controle DOCKUM. 1 8 5 6 . S. S i n n e m a (1) voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Dockum (4e k l . ) . 21 N o v . 1 8 5 6 . 1858. B . C . W i l d r i k , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Ee (6e k l . ) . 28 J u l i j 1 8 6 5 . , voor Ternaard en Nes (6e k l . ) . k l . ) . 13 O c t . 1 8 6 3 . 1 8 6 0 . K . R . S t e r i n g a , voor Holwerd(le 1 8 4 7 . Jhr. J . C . F . S t e r n , voor A n j um en Nijkerk (6e k l . ) . 24 J u l i j 1859. 1 8 5 1 . F . M . J . v a n G l i e r t , voor Hallum en Marrum (6e k l . ) . 9 N o v . 1 8 6 1 . 1 8 4 6 . S. M . E . d ' H a r v a n t , voor Ferwerd en Blija (6e k l . ) . 18 M e i 1 S 5 5 . 1 8 6 3 . C . C . E x a l t o d ' A l m a r a s , r. 3., v o o r de d i r . bel., regten en accijnsen v a n B allum en Nes op Ameland (resid. Hollum , 8e k l . ) . 13 O c t . 1 8 6 3 .

1836. Mr. A .

S. Reiding, voor Schiermonnikoog (8e k l . ) . 31 O c t . 1 8 3 6 . 1 8 4 5 . W . R u i t i n g a , voor A k k e r w o u d e , Birdaard en Veenwouden (5e k l . ) . 27 M r t . 1 8 6 2 . S t a t i o n e m e n t e n te Dockum, Holwerd, Ezumazijl, Wierum, Akkerwoude , Dockumer-Nieuwezijlen, Ferwerd, Nes (Ameland) en Schiermonnikoog. (1)

Voorheen Controleur te Dockum.

sa Controle SNEEK. 1 8 2 7 . F . H . ter H o r s t , voor Sneek, (3e k l . ) . 15 J u n i j 1 8 6 4 . 1857. J . W . D . v a n H e m e r t , voor Woudsend en Oppenhuizen (7e k l . ) . 8 N o v . 1 8 5 9 . 1 8 3 9 . Y . W . B o l m a n , voor Heeg en Fist (resid. Fist) (5e k l . ) . 10 A u g . 1 8 5 3 . 1 8 3 6 . D . J . den B e e r P o r t u g a e l ( § g 4. k l . ) , voor Nyland en Scharnegoutum (5e k l . ) . 26 M e i 1 8 6 2 . 1 8 5 3 . H . de W a l , v o o r Rauwerd (6e k l . ) . 2 F e b . 1 8 6 4 . 1 8 6 2 . E . J . W o u d s m a , voor Wa r g a en Roordahuizum (7ekl) 30 Sept. 1 8 6 2 . 1 8 5 1 . A . A . U i t e n h a g e de M i s t , voor G rouw (7ekl.).25Julijl851. 1 8 5 3 . J . de R a p p e r , v o o r Baard (6e k l . ) . 11 J u l i j 1 8 5 3 . en Oosterwie1 8 1 6 . J . A . R u e l E n g e l m a n , voor J or werd rum (residentie Weidum, 6e k l . ) . 22 F e b . 1 8 3 6 . Stationementen te Sneek, Woudsend, Irnsum en Jorwerd. C o n t r o l e WORKUM. 1847. J. F . M a n s f e l d t , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Workum ( 6 e k l . ) . 30 J u n i j 1 8 5 9 . 1 8 6 5 . B . J o n k m a n , voor de d i r . bel.. regten en a c c i j n s e n , te Stavoren en Hindeloopen (9e k l . ) . 23 J a n . 1 8 6 5 . 1 8 5 2 . D . L . H e i n s i u s , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Makkum en Gaast (6e k l . ) . 13 J u n i j 1 8 6 2 . 1 8 5 5 . D . L . H . v a n Bassen J o n g b l o e t , voor Koudum (6ekl) 2 Oct. 1865. 1 8 3 7 . J . F . M e i j e r , voor werd (5e k l . ) . 30 D e c . 1 8 4 4 . J . de R o c h e f o r t , 1 8 3 0 . L . R . K r i n s , voor 16 A u g . 1 8 3 8 .

Wit mar 1847. voor Balk Wommels

1 8 3 6 . H . K . P e l , voor Bolsward 25 J u n i j 1 8 6 5 .

sum,

Arum

en

Burq-

(6e k l . ) . 2 A p r . 1857. en Oosterend (5ekl) en

Tjerkwerd

Stationementen te Workum, Balk, Koudum, Arum , Wommels , Bolsward en Stavoren.

(4e

kl )

Makkum,

Controle HEERENVEEN. 1 8 4 4 . T . G r e i d a n u s , voor Heerenveen, en Tjallelerd (4e k l . ) . 3 Sept. 1 8 6 4 .

St.

Johannisga

63 1 8 6 4 . J . P . O o s t i n g h , voor K n i j p e en Mildam 23 M r t . 1 8 6 4 . , voor A k k r u m , Oldeboorn en (5e 1842.

kl.). V . H . N i e m a n t s v e r d r i e t , v o o r Joure

en Haske

(6e k l . ) . Terhorne (6ekl.).

23 M r t . 1861. 1 8 6 4 . L . V l u g , voor Sloten en Langweer ( 6 e k l . ) . 13 A u g . 1 8 6 4 . 1 8 3 7 . S. P . v a n B e r g , voor de d i r . b e l . , regten en a c c i j n s e n , te Lemmer en Oosterzee (6e k l . ) . 24 M e i 1 8 5 4 . 1 8 5 2 . J . v a n Zandbergen B u w a l d a , voor Wolvega en Ol( 5 e k l . ) . 15 Sept. 1 8 6 5 . detrijne 1 8 5 9 . W . A . D . v a n G r o i n , voor Noordwolde en Blesdijke ( 7 e k l . ) . 26 J a n . 1 8 6 4 . S t a t i o n e m e n : e n te Heerenveen, Knijpe, Joure, Akkrum, Sloten, Lemmer, Wolvega en Noordwolde. Controle DRAGTEN. 1839.

J . H a b b e m a , voor Gorredijk

22 M e i 1 8 6 4 . 1 8 4 5 . W . L u y t j e s , voor Beetsterzwaag, wolde, Boornbergum en Lippenhuizen 1 8 2 8 . M . de B o e r , voor Dragten,

en Langezwaag

(5ekl.).

Ureterp, Duurs(6e k l . ) . 1 D e c . 1 8 5 3 . Oudega en Rottevalle

( 5 e k l . ) . 31 O c t . 1836. 1 8 4 3 . Jhr. P . A . van H o l t h e , v o o r Oosterwolde, Donkerbroek, Makkinga en Oldeberkoop (6e k l . ) . 8 J u n i j 1 8 6 5 . Har1 8 3 3 . Jhr. B . Gevaerts v a n G e e r v l i e t , voor Bergum, degarijp en Giekerk (6e k l . ) . 30 N o v . 1 8 3 3 . 1 8 6 4 . L . F . B a c k e r Overbeek , v o o r Oostermeer (8e k l . ) . 15 A u g . 1 8 6 4 . en Burum (6e k l . ) . 1 8 4 4 . J . W . v a n I d s i n g a , v o o r Kollum 30 D e c . 1 8 4 7 . 1 8 4 7 . R . F e i t h , voor Buitenpost, Kooten, Drogeham en Surhuisum (6e k l . ) . 13 A u g . 1 8 6 3 . 1 8 5 2 . C . J . A . G r e v e n , voor W e ster g eest (residentie Veenklooster, 7e k l . ) . 13 N o v . 1 8 5 2 . Stationementen te Gorredijk, Beetsterzwaag, Dragten , Donkerbroek, Oosterwolde, Bergum, Kollum, Augustinusga en Munnekezijl.

S u r n u m e r a i r e n i n de Directie. J . G . Buekers. 2 N o v . A . J . V e n i n g . 1 Oct. 1861. „ M . P . Troelstra. 5 Oct. 1864. D.Th.v.d.Zwaag.

1865. „

64

Visiteurs. C. A. H. R. A. J.

J . v a n Someren K o o y , l e k l . , i . „ , . J . S c h u i t ( J i 4 . k l . ) , 2e k l . . I ffen. S c h e e n , 3e k l . , i voor de i n en u i t k l a r i n g e n , te OostW e e r s m a , 3e k l . , I mahorn. J . V e r h o e f f , 4e k l . , j voor de i n - en u i t k l a r i n g e n te W . B a c k e r , 4e k l „ • Ameland. T E

H a r h n

Commiesen. (Waar

anclennltclt.)

Van de eerste klasse. P. J. J. G. J. H, J. G. A. D.

J . Ferwerda. Adama. D. de Bruin. (* 4. kl.). R. Zijlstra. van Endig Holkamp. A. Prins. P. Kiestra. Dijstelberge. W. du Pied. Hulshoff.

E. P. Leeman. J. Settelaar. H. J.W.G. Scbegdt Stael van Uolatein. Gal. H. Voskuil. r. 8. A. Horn. L. L. Deden. M. Gernieraad. P. Mostert.

D. P. Posthuma. r . 8. J. Uiling. J. S. Dgkstra. C. R. van "Wetering. L. de Vries. J. J. H . van der Haar. G. Bauz. H, A. G. Schippers. J. van Rodenburg.

Van de tweede klasse. J. M. Durkema. G. J. Metzelaar. J. Groenouw. W. A. Elsma. r . 8. U. D. Collet. J. Hoving. C. G. Hamstra.

K. G. Kuapper. J. F. Koch. J. Bonekurap. W F. Pntman. r . 3. J. T. van Slooteu. J. J. Heiuaius. J. S. Rieuks.

K. H . Feitsma. G. F. van der Velde. M. E . Napjus. J . Oosterling. C. A. J. Kelder. D . J. Nieuwhof. L. O. Wijma. R. W. van HotUnga. W. J. Dieterich. G. W. Harenberg. M. Bolhuis. G. IVuyen. H. Wouda. R. J . Halbesma. J. F. Swam. J. C. Brnina. r. S. P. J. G. Leurs.

G. Wulfsen. r. 8. W. Krediet. J. Postmus. W. de Vries. P. C Bieraraa. W. F. L. van Nouhuus. R. L. Krins. P. Stam. D. Kamminga. J. J . Kisjes. J. G. Charisius. Th. Reinders. J. W. Teunissen. J. A. Gatsouides. W. K. Bakker. J. WetBelaar. H . J. Jentiuk.

A. Wy'nants. (* 4. kl.). H. H . Pel. M. S. van Genderen. H. H . Boucher, r . 3. G. S. de Joug. R. T. Annema. J. S. Hebbes.

Van de derde klasse.

P. Fijlstra. G. J . Oostveen.

J. J. R. J. J. J. E. J. J. T.

Wiggera. Jr. Terhenne. ten Poorten. A. Sluizer. W. G. Icelander. F. de Boer. T. Beima. B Pors. van Colmeschate. A. van H;lckama Vlieg Bonkes. D. I). Postma. P. J. Groenlaud. A. C. Reusing. J. F. Meijer. 0. J. Bottmga. J. Durleu.

Van de vierdo Basse.

IT. I. a maker.

B. J. Windsant.

65

Sloeproeijers. J. de Vries, Sloeproeijer, Y. W. Jangstra, idem.

1 J

0

p

h

e

fciarjugavaartuigte Oost nahorn.

t

Scbeepsmeters. H, Voskuyl, Commiei der lste kl., te Leeuwarden. A 3 Schuit, Visiteur te Harlingen. W. A. Eismu, Coumiiei der 2de kl., te Sneek. A. W. du Pied, Idem der lste kl., te Heerenveen.

D e u r w a a r d e r * der directe belastingen. A. P. Tjepkema, te Leeuwarden, voor htt kant. Leeuwarden, Hu'uum,Hij urn, Jelsum, Wirdum. 6. S. de Jong. Commiei 2de kl.,te Dronrijp, voor de kant. Beelgum, Dronrijp eu Deinum. 3. Veltmau, te Harlinien, voor de kant. Harlingen, Sezbierum en de gemeente Si. Jacobi-Parochie. I, . J. Kisjes, te Franiker, voor de kant. Franeker, Hied en St. Anna-Parochie. H . A. Prins, Commies lste kl., voor de kant. Solium en Westergeest. P. J. Ferwerda, Idem Isle kl., voor het kant. Akkerwoude. 0. J . Bottinga, Commies 3de kl., te Hallum, voor de kant. Hallum en Ferwerd. L. L . Deden. Comnies lste kl., te Hollum, voor het eilaud. Ameland. D. Nieuwhof, Idem Sde kl., te Schiermonnikoog, voor het kant. Schiermonnikoog. 3. 3. Bergmans, te Dockum, voor de kant. Dockum, Anjum, Ee, Holwerd eu Ternaard. G. Swam, te S;««,t-, voor de kant. Sneek, Nijland, Heeg en Woudsend. L. vanWieren, te Ratwtrd, voor de kant. Rauwerd, Grouw, Warga, Raard en Jorwerd. A, C. de Wit, te Bolswxrd, voor de kant. Bolsward, Wilmarsum, Makkum en Wommels. J.Bonekamp, Commies 2de kl., te Koudum, voor het kant. Koudum. H. P. Lseman, Comnies lste kl., te Workum, voor het kant. Workum. 3. F. de Boer, Commea 3de kl., te Balk, voor het kant. Balk. 3. van Rodenburg, Cimmies 2de kl., te Stavoren, voor het kant. Stavoren. j). p. Posthuma, Conmiea 2de k l , te Lemmer, voor bet kant. Lemmer. W. de Vries, Idem !de k l , te Sloten, voor het kant. Sloten. A. Hoekstra, te Ueeruieeen, voor de kant. Joure, Akkrum en Heerenveen. J. J . H . van der Hair, Commies Sde kl., voor het kant. Knijpe.

C . G . H a n u t r a , Idcrr 2de k l , te Wtiltega, voor liet kaut.

Wolwji.

W. Krediet, Idem See kl., voor het kant. Noordwolde. J. W. Teunisscn, Idea lste k l , voor bet kant. Oosterwolde, behalve de gem. Donkerbroek. II. Mejer, te Beelstrtwaag,

voor de kant Dragten,

Oudega,

Beetslertwaag

en

Gorredijk. J. F. van Slooten, Commies 2de k l , te Donkerbroek, voor de gem. Donkerbroek. II. van der Linden, te Bergum, voor de kaut. Bergum, Oostermeer en Drogeham.

E N T R E P O T S . Entreposeurs. Be Harlingen, Leeuwarden, binnenl.

Ontvangers

der regten

Publiek. P a r t . , w i j n en gedestilleerd.

en accijnsen

te

Heerenveen, Part., w i j n . Sneek, Part., w i j n , gedest.

W a a r b o r g en belasting op de Gouden en Z i l v e r e n werken in Friesland.

W. L. H. T.

LEEUWARDEN. H o e v e n a a r , Controller. 28 Sept. 1 8 4 8 . J . v a n D u n n e ' , ( 3 g g 4 k l . ) . Ontvanger. 9 Oct. 1860. W . H u b e r , Essayeur. 6 Peb. 1845. T . v a n K a m m e n , Commies-Stempelaar. 8 Dsc. 1852.

Controleur der directe belastingen en v a n kadaster.

het

J . J . de J o n g h ( @ ) , te Leeuwarden. 5 Dec. 1843. J . G . Perk v a n L i t h , Adjunct-Controleur te Leeuwarden. 14 N o v . 1 8 6 5 .

Directeur. F . H . K r u s e m a n A r e t s . 18 O c t . A . C . L u t t e n b e r g , Surmtm. ter

1863.

1 Oct. 1861.

Tijd.

waarn.

Comm.

Directie.

Rijks-Advocaat. Mr.

G . R o i j e r (Tijdelijk).

28

Jan.

1855.

Betaalmeesters. F . J . v a n H o b o k e n ( ® ) , te Zwolle. Mr. 3. H . F . U m b g r o v e , te Almelo.

16 M e i 1 Feb.

1847. 1862.

Controleurs. G . W . v a n der G r o n d e n , te Zwolle. 12 M e i 1 8 4 2 . J . B . S t o r y v a n B l o k l a n d , te Kampen. 21 O c t . 1 8 6 0 . Jhr. G . K . v a n den S a n t h e u v e l , te Steenwijk. 5 Apr. G . P . v a n V l a d e r a c k e n , te Deventer. 6 Jan. 1858. K . W . V e r s c h o o f f , te Hardenberg. 12 D e c . 1 8 6 3 . W . C . F . J . E e r e n s , te Almelo. 20 D e c . 1 8 6 4 . W . H . H o u w i n g , te Enschede. 1 Dec. 1862.

1857.

Ontvangers. C o n t r o l e ZWOLLE. , voor de d i r . b e l . , te Zwolle (3e k l . ) . 1 8 4 3 . Jhr. P . A . v a n H a e f t e n ( 1 ) , voor de regten en accijnsen te Zwolle (3e k l . ) . 2 2 M e i 1 8 6 5 . 1 8 3 3 . H . A . D . J . Baron van H a e r s o l t e , voor Zwollerk e r s p e l (residentie Zwolle, 6e k l . ) . 10 M r t . 1 8 3 7 . 1 8 6 5 . N . K a n t e l a a r (2), voor Dalfsen (7e! k l . ) . 1 Sept. 1 8 6 5 . 1 8 6 2 . E . C . H . W . V e r m e e r , v o o r S t a p h o r s t en Bouveen (8e k l . ) . 8 M e i 1 8 6 2 . Stationementen te Zwolle, Dalfsen en Staphorst. C o n t r o l e KAMPEN. 1828.

N . C . J . V e l i u s B a e r t , v o o r de d i r . bel., regten en

te Kampen (1) (2)

(4e k l . ) . 25 J u n i j

1865.

Vroeger Controleur bij 't Kadaster. Vroeger Controleur te 's Bosch (buitengem.)

acc,

68 1

8

P * > ™or U s t e l n i u i d e n , ^'v ^ n « Wilsum, Grafhorst, Zalk en Veecaten, Kamperveen en Schokland (residentie Kampen, 6e k l . ) . 13 J a n . 1863 R

^ 1**5.

A r

-

A

-

M

° ? 1

n

a

a

V

a

r

.

n

S

v

e n

o o r Hasselt 0

(6e k l . ) . 5 J u l i j

Stationementen te Kampen, Controle ' ' j ' e

1852.

(8e k l . ) . 16 A u g . 1 8 6 0 .

C. J . d e V n e s e J z . , v o o r 2 « r < . J n i . ,

Wanneperveen

(

l e r

k

^

-

-

V

0

0

r

Zwartsluis

STEENWIJK (resid. s

t

e

e

n

">Vk,

en

en

Hasselt.

Vollenhove).

Giethcorn

J . A . E s c h a u z i e r , voor Oldemarkt

"(Ve S.]. \^xmT-

Genemuiden

1829.

en

Steenwijkerwold

(6ekl ) 2 2 M r t

S t a d e n AmH

1860

° °°'

r

llenh

1833 J . C H o u w i n g , voor Blokzijl, de Kuinre en kenham (5e k l . ) . 4 J u l i j 1 8 6 2 . Stationementen te Steenwijk, Blokzijl, Oldemarkt, lenhove en de Kuinre.

e

BlanVol-

Controle DEVENTER. 1838. Jhr. Mr S. T r i p (1), voor de d i r . bel., te Deventer en de d i r . bel. en acc. van Diepenveen en Bathmen (4e k l ) 11 N o v . 1 8 5 9 . * 1827. J . G . M o l l ( 2 ) , voor de regten en a c c i j n s e n , te Deventer (2e k l ) . 14 O c t . 1 8 5 7 . 1838. G . R . A . J . van Hasselt, voor TVijhe ( 6 e k l ) . 4 A u o - 1 8 6 1 1 8 4 7 . D . Baron van S l i n g e l a n d t ( @ ) , voor Raalte en Heino (6e k l . ) . 16 A p r . 1836.

1861.

J. W. Dumon,

voor

Olst

Stationementen te Deventer,

(le

k l . ) . 31 D e c .

Wij he, Raalte,

Olst en

1852. Heino.

Controle OMMEN (resid. Hardenberg). 1 8 4 4 . Jhr. F . T . van der W i j c k , voor de d i r . bel., regten en acc., van Stad en Ambt Ommen en den Ham (le k l . ) . ! 3 J u n i j l 8 4 4 ' 1 8 6 0 . J . J . M a s m a n , voor Hellendoorn (7ekl.) 2 2 A p r . l 8 6 0 1 8 4 5 . B . W a r n a a r s , voor de d i r . belast., regten en acc. v a n (betalingskantoor te DedemsAvereest en Nieuw-Leusen vaart, 6e k l . ) . 27 F e b . 1 8 5 7 . (1) (2)

Voorheen Controleur te Idem te Zuidbroek.

Harlingen.

G9 1 8 2 5 . J . A . Baron van I t t e r s u m , voor Stad en Amlt Harden!) erg (6e k l . ) . 15 Sept. 1 8 2 6 . 1 8 6 4 . J . B . F . H . R e b e n s c h e i j d t , v o o r de d i r . bel., regt. en acc. (grensk., 7e k l . ) . 2 2 A p r . 1 8 6 4 . v a n Gramsbergen 1 8 5 9 . C . v a n B o e k e r e n , voor de r e g t e n , te Veenebrugge (grensk., 7e k l . ) . 16 M e i 1 8 6 2 . Stationementen te Ommen, Hardenberg, Gramsbergen, den Ham, Hellendoorn, Avereest, Veenebrugge, Sibculo, Kloosterhaar , Lutten , Radewijk , Holtheme , Bergentheim, Vroomahoop, de Scheer en Marienberg, Controle

ALMELO.

1 8 4 4 . W . L . B r u i s t , v o o r de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Stad en Ambt Almelo (5e k l . ) . 17 N o v . 1 8 5 7 . 1 8 6 3 . H . B . V o l l e n h o v e n van D a a l e n , voor Vries env een (8e k l . ) . 29 N o v . 1863. 1 8 6 0 . E . B a k k e r ( r . 2), \oorTubbergen (7ekl.). 2 2 N o v . l 8 6 3 . 1 8 5 4 . J . P . E . L o o s , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , v a n Ootmarsum en Denekamp (7e k l . ) . 18 Sept. 1 8 6 0 . s c hen 1 8 3 0 . P . L . M u l d e r , voor de regten aan den Laag u i t k l a r i n g s p a a l (7e k l . ) . 5 A p r . 1 8 4 9 . 1 8 6 4 . W . M . ( l o l d b a c h , voor de regten en a c c i j n s e n , te Man der (grenskant., 8e k l . ) . 17 F e b . 1 8 6 4 . (grensk., , voor de r e g t e n , te Denekamp 8e k l . ) . 1 8 3 6 . J . E . S t o r k , voor Weerselo (8e k l . ) . 28 N o v . 1 8 3 6 . 1 8 6 1 . B . A . B r i n k h u i s , voor Borne (8e k l . ) . 29 A u g . 1 8 6 1 . 1 8 4 7 . C . W . A . E s s e r s , voor R i j s s e n , Wierden en Holten (6e k l . ) . 13 N o v . 1864. Stationementen te Almelo, Tubberqen, Ootmarsum, Laaaschepaal, Bruinehaar, Weerselo, Borne, Rossum, Denekamp, Rammelbeek, Latdorp, Rijssen, Geesteren, Vriesenveen, Mander, Hezinghe, Reutem, Breklenkamp en Noord-Deuringe. Controle

ENSCHEDE.

1 8 3 8 . J . A . de L a n o y , v o o r de d i r . bel., regt. en accijnsen van Enschede en Lonneker (4e k l . ) . 15 A p r . 1 8 5 7 . 1 8 6 3 . G . M o e s m a n , voor de r e g t e n , aan de Glanebr u g g e (grensk., 7e k l . ) . 3 J a n . 1 8 6 8 .

70 1 8 6 4 . D . F o l k e r s m a , voor de r e g t e n , aan den B r a a m (geriefkantoor 8e k l . ) . 9 D e c . 1 8 6 4 . 1 8 4 4 . W . H i l l e b r a n d t , voor de r e g t e n , aan de Knalhutte ( g r e n s k a n t o o r , 8e k l . ) . 10 A p r . 1 8 6 3 . 1 8 3 3 . H . A . B a a r s l a g , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Haaksbergen (7e k l . ) . 12 A u g . 1 8 3 3 . 1 8 3 5 . H J . D . W . D i k k e r s , voor Stad en Ambt Delden en Hengelo (6e k l . ) . 21 D e c . 1 8 3 5 . 1 8 4 2 . J . v a n V e l t h u i j s e r j , voor G O O T , DiepaiheiM en Hdatkelo (6e k l . ) . 14 F e b . 1 8 5 9 . 1 8 4 2 . J . v a n der H o f f , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n sen v a n Oldenzaal en Losser (6e k l . ) . 2 M e i 1 8 5 6 . 1 8 6 1 . A . A . v a n der B a a n , voor de regten aan de Poppe (grenskantoor 8e k l . ) . 9 A p r . 1 8 6 1 . Stationementen te Enschede , Eschmarke, Oldenzaal, Glanebrngge, de Poppe, Hengelo, Haaksbergen, den Praam, Goor , Markelo , Delden , Broeklteurne, Losser , Beuningen , Lonneker, Boekelo en Butbeek.

S u r n u m e r a i r e n i n de Directie. A . C . Luttenberg. 1 Oct. 1861. J . H . de B r u y n . 16 O c t . 1 8 6 2 .

G . C . A n t i n k . 16 O c t . 1 8 6 2 . K . W . v a n Sandick. 1 Dec. 1865.

Visiteur*. A . van W e l i j D z n , r . 3., 4e k l . , te J . B o o k m a k e r H z . , 3e k l . ,

Zwolle. i

„

Commiesen, (\* n n r

I B C I C D D I t i l t.)

Hoofd- Commiesen. L. A. GerdeBsen, te Ootmarsum.. J. Beelen (waarn.), te Hardenberg.

Jj. G. van Diagt (waarn.), te Enschede. I

71 Van de eerste Haste. H. J. F. Smits. r. 3. G. L. Bruist. L. Nuas. J . C. Petri. C. P. Gangel. W. Leuvsns. H. J . van Kempen. r. 8. A. Vasbinder.

P. K. Zeelte. J. Jorissen. W. Loos. H. Snyders. J. van den Tfieuwenhoff. 11. J. Bouman. W. Gerritsen. E. J . H . van Oorachot

J. Schlepper. H. van der Ahee. A. J . Reumer. G. H . Landwehr. M. Bos. H. J. Vos. P. van der Meer. F. Dekkers.

Van de tweede klasse. J. Voordenhout. C. van Gumster. r. 3. C. Henny. p. 8. H . Kedde. J. A. Deen. J. D. Beincke. M. Bannink. r. 3. J. R. van den Noort. 11. Pellenkoft.. G. J. Harenberg. H . G. Smit P. A . Roeiofs. P. A. Theben. M. A. de Tbouars. K. Heleenders. J. J. de Boer. H. Grevers. r. 3. J. Scbutte. P . 3.

J. H . Dijk hout. J. D. Waltman. H. J. van den Berghe. G. J. Lammertink. J. G. Benniuk. M. D. van Santen. P . S L. Gussenhoven. J. Masaeus. C. V. P. D. von Gemmingen J. de Ruiter. J. C. Metis. J.

G.

1 SITU do.

J. H . Janssen. W.. Stunk.. D; W. J. Wolvers. p. 3. J. van Bortel. T. Goedraad. 1). van Leeuwen.

J. M. Haart. C. Hofsink. A. 11 Ziesel. J. Eskes. J. Braakhuis. G. van Laar. G. J . RijBloo. J. Broek. J. Meekera. J. C. M. Textor. F. H . Kalwij. A. U . van Stekelenburg. G. Hoekman. J . W. M. Spee. J. J . Mali. B. Woutman. E. G. vau Driesscn.

Van de derde klasse. A. Terweel. M. Poel. J . Hnlse))OSch. H . van der Hoogt E. Ten Kapel. A. Jalink. P. A. Masseus. H. van Dijk. B. Jurgens. G. A. R. von Pickartz. C. M. van Engelen. C. L . £ . Lausberg. D. Engelen. P . 3. A. Olman. A. W. van Veen. J. S. Steffera. P. Enserinek. P . 8. J. G. Edelijn. J. A. Breedenbeek. K. Scbuurman. 0. H . van Batenburg. P . 3. D. B. van Ainhem. G. H . Habnd. J. Prins. F. P. Deems. A. J. C. Bredt. T. de Laat. P. J. N. Sprieasen. A. J. A. W. van Eijmeren. B. Broera. A. Zuiderhoek. D. H . Moelard. S. J. C. Peters. J . W. C. van Biemsdijk. p. W. van Dgk. G. Wolters. J. B. Kagser. J. Sligtenhorat H. Bonke. P. A. Bouwhuis. G. Vermeulen. J . W. van Krimpen. ]. T. Vogel. G. Stroobos. J. 11. Claeasens. P. J. Bote. H . J . van Rietschoten. H . Schuitert G. W. Bierens. W. stork, r. S.

D. J . van Wijaarda. L. Visser. D. Poppe.. H. A. van der Baan. M. A. Feele. T. Bergkamp. A. Frank. J. W. Vos. M. V. Veeren. A. Ritte. J. T. Sonderman. J. H . Sonneville. R. J. van Mensch. J. B. van Beuthem. L. Veltman. F. Scbuurman. H. van Faasseu. K. Koopman. W. L. Bevort. S. Frank. A. Goedheer. N. W. Enaerinck. J . Strengers. R. H . Vasbinder. A. Frederiks.

72 Van de vierde D. Sutherland. A. H . van der Baan. H . J. de Weerd. K. H . Diederiks. B. S. A. Piepmeger, E. Nieuwenboer. W. M. Bruins. H. Tangelder. K. B. Ilagenaar. T. Wemmers. G. W. van Heerde. A. F. van Iterson. N. van Guldener. C. van der Veen. L. Stotyn. J. C. Voskuil. J. H. G. Eijkman. D. de Bruin. K. Knauff.

Buitengewone P. R. Husser. J. Dijkman. A. ter Cock. G. J . Dorgelo.

Basse.

J. Riihl. C. H . Tummers. L . A. van Lierde. J. J. van den Burg. L. Koster. F. J. van der Noordaa. R. J . R. Seillierger. H. Tanuemuat. A. J. van Bergen. A. A. Zelissen. A. Daamen. M. van Kooy. H. C. Tomeese. P. de Winter. W. A. Pel. C. J. Viach. B. de Graaf. T. Huizinga. A. G. H. Lalesse.

A. D. H. D.

1W. Eelsingli. 1H. Voordenhout. CG. Gerrits. 1H. M. de Jongh. VW. Gorter. PP. van der Poel. 1H. Walker. GG. H . Slotman. JJ. S. Velds. B B. G. Dfjken. JJ. Valk. G G. Schmitz. G G. R. Abegg. H H. P. J. de Cock. v P. Brand. M. I. J P. R. Linasen. I. L L. P. Keating. 1D. A. van de Poel.

Commiesen.

Voordenhout. H. Matthys. Evers. de Vries.

R. Jansen. J. van den Brom. J. 0. de Weerd.

Scheepsmeters. A. van Wely Dzn, Visiteur te Zwolle, voor de zeeschepen. J . W. van der Gronden, Visiteur te Kampen, idem. M. D. van Santen, Commies der Sde kl., te Zwolle, voor de binnenschepen. H . J . van Kempen, Commies der lste k l , te Zwartsluis, idem. J . Pohlman, te Deventer, idem. H . J . F. Smits, Commies der lste kl., te Almelo, idem.

D e u r w a a r d e r s der directe J. J. R. J. A. H.

belastingen.

A. H . Bresler, te Zwolle, voor het kant. aldaar. Schntte, Commies Sde k l , voor Zwollerkerspel. de Ruiter, Idem 2de k l , voor Staphorst. W. van Krimpen, Idem 3de k l , voor Dalfsen, Kroeze, te Kampen, voor de kant. Kampen en IJsselmuiden. J . van Kempen, Commies lste k l , te Zwartsluis, voor die gem., Genemuiden en Wanneperveen. J . M . Haart, Commies 2de k l , te Hasselt, voor die gem. R. J . Kuilart, te Vollenhoven, voor de kant. Blokeijl en Follenhoten. A. J . Reumer, Commies late k l , te Steenwijk, voor die gem. A. Terweel, Idem 3de k l , te Steenwijk, voor de gem. Steenwijkerwold en Giethoorn H . J . van den Berghe, Commies 2de k l , te Oldemarkt, voor die gem. W. J . Broekhuizen, te Ommen, voor de kant. Ommen en Avereest. E. Ten Napel, Commies 3de k l , te Hellendoorn, voor die gem. C. J . van Son, te Deventer, voor het kant. Deventer. D. van Leeuwen, Commies 2de kl., voor de gem. Raalte.

73 , voor de kant. Hardenberg, Gramsbergen en de gem. den Ham. 3. C. Melis, Commies Sde k l , te Olst, voor die gem. W. Stork, Commies 3de k l , te Wijhe, voor die gem. J. C. Peters, Idem 3de k l , voor de gemeente Heino. P. van der Meer, Idem 2de k l , te Almelo, voor de gem. Stad en Ambt Almelo. C. P. Gangel, Idem Isle k l , te Hone, voor die gem. H. Grevers, Commies 2de k l , te Rijssen, voor de gem. Rijssen, Wierden en Hoi ten. H. Botike, Commies 3de k l , te Vricseneecn, voor die gem. J. G. Bennink, Commies Sde k l , te Goor, voor de gem Goor en Hiepenheim. J. J. de Boer, Commies Sde k l , te Markelo, voor die gem. D, J . van Wyaarda, Commies 3de kl.. te Helden, voor de gem. Stad en Ambt Helden. Ii. Visser, Commies 3de k l , te Hengelo, voor die gem. 3. C. M . Textor, Commies 3de k l , te Emchede, voor Enschede. H. J. van Rietschoten, Commies 3de kl. te Enschede, voor lonneker. 3. Prins, Idem 3de k l , te Haaksbergtn, voor die gemeente. J. K. Velthuijzen, te Ootmarsum, voor de kant Ootmarsum en Weerselo. 3. Masseus, Commies 2de k l , te Tubbergen, voor die gem. P. H. Knlwrj , Commies Sde k l , te Oldrntaal, voor die gem. G. Vermeuleu, Commies 3de k l , te losser, voor die gem.

E N T R E P O T S .

Entreposeurs. Be Zwolle,

Ontvangers

der

regten

Kampen,

Part,,

accijnsen

wijn,

te

Part.,

Almelo,

w

Deventer,

en

Enscliede,

Publiek.

wijn.

F i c t i e f voor kat. garens.

gedis.,

F i c t i e f v o o r katoenen garens.

W a a r b o r g en belasting op de G o u d e n en Zilveren w e r k e n i n Overijssel. ZWOLLE. H.

Oudorp Kortebrant,

E.

G.

J.

S.

Staal,

Ontvanger.

Laatsman,

Controleur. 4 Jan.

Essayeur.

27

8 Dec.

Mrt.

1854.

Directe belastingen en T E W.

M . M . Koster,

A.

van

L.

C. B l o m ,

Surnumerair.

kadaster.

ZWOLLE.

Controleur.

Harencarspel,

1852.

1830.

30

Jan.

Adjunct-Controleur. 29

Sept.

1864. 30

Jan.

1864.

1863. 4

Directeur. Jhr. Jhr.

0 . van den Santheuvel ( @ ) . 22 J a n . 1 8 5 5 . P . C . v a n der D o e s , Commies ter directie. 17 Sept. 1 8 5 9 .

Mr.

S. M . S. M o d d e r m a n . 12 D e c .

Rijks-Advocaat. 1846.

Betaalmeesters. J . G . S p a n d a w , te Groningen. C . J . J . L o d e r , te Winschoten.

21 J u l i j 1 8 6 5 . 17 Sept. 1 8 5 7 .

Controleurs. W . C r a e y v a n g e r , te Groningen. 5 N o v . 1852. Jhr. J . L . A . v a n H a e f t e n , te Zuidhorn. 29 M e i 1864. J . M . W a l e s o n , te Delfzijl. 29 A u g . 1 8 5 9 . J . N e i s z e n , a. i., te Bedum. A . K e c k , te Hoogezand. 9 Apr. 1856. J . H . L e o p o l d E z . , te Oude Pekel-A. 16 N o v . 1 8 5 9 .

Ontvangers. Controle

GRONINGEN.

1 8 3 4 . G . M e i n e s z ( 1 ) , voor de d i r . bel., te Groningen ( 2 e k l . ) . 21 M r t . 1 8 6 5 . Gro1 8 6 5 . C . Scheltus (2), voor de regten en accijnsen, te ningen (3e k l . ) . 8 M e i . 1 8 6 5 . 1 8 5 5 . N . J . Sevenstern, voor Noorddijk ( 8 e k l ) . 1 Feb. 1855. Stationement te Groningen. C o n t r o l e ZUIDHORN. 1 8 6 0 . VfM.Baron v a n T i l l , voor Zuidhorn 1 8 5 4 . G . B o u r i c i u s , voor Hoogkerk 25 A u g . 1 8 5 8 . 1 8 5 9 . A . H . van A n d e l , voor Ezinge 26 M e i 1 8 5 9 . 1 8 4 6 . Jhr. B . v a n Herenthals E v e r t s , ( 6 e k l . ) . 26 J u l i j 1 8 5 2 . (1) (2)

Voorheen Controleur te Delft. Vroeger Controleur te Sneek.

(7ekl.). 6 N o v . l 8 6 3 . en Aduard (6e k l . ) . en Oldehove voor

(6e k l . ) .

G r i j p s k e r k

75 1 8 4 7 . H . J . E o o s e b o o m , voor Gr ootegast en Oldekerk ( 6 e k l ) . 4 Oct. 1854. 1 8 5 4 . W . E . v a n N o u h u y s , v o o r Leek en Marum (6e k l ) Dec. 1865. 1858. H . A . S t e y n P a r v e , voor Haren (7e k l . ) . 3 J a n . 1 8 6 2 . S t a t i o n e m e n t e n te Zuidhorn , Leek , Grootegast, Ezinge , Hoogkerk en Haren. Controle

BEDUM.

1 8 3 3 . A . J . v a n S a n t e n , voor Bedum (5e k l . ) . 16 J u l i j 1 8 4 9 . en Adorp (6ekl.). 1 8 3 5 . J . A . v a n I d d e k i n g e , v o o r Winsum 12 A u g . 1840. 1 8 3 8 . E . v a n S n o e k e v e l d , v o o r Leens en Kloosterburen ( 5 e k l . ) . 22 J u l i j 1854. 1 8 6 1 . H . H a m s t r a , v o o r de d i r . bel., i n - en u i t g . regten en a c c i j n s e n , te Z ol t k amp c. a. (7e k l . ) . 2 3 M r t . 1 8 6 1 . 1 8 5 5 . L . G . A . D . D e n i s , voor Eenrum en Baflo (6e k l . ) 6 Julij 1855. 1 8 4 7 . J . W . V e e n V a l c k , voor W a r f f u m en Usquert ( 6 e k l ) . 20 A p r . 1 8 5 8 . 1 8 4 0 . J . de D r e w s van der F e l t z , v o o r Uithuizermeeden en Uithuizen (5e k l . ) . 6 Sept. 1 8 4 0 . 1 8 5 4 . M . H . P . P i c h o t d u P l e s s i s , v o o r Middelstum en Kantens (6e k l . ) . 28 J u l i j 1 8 5 8 . Stationementen te Onderdendam , Winsum , Warfhuizen , Zoltkamp , Pieterburen , Hornlmizen , Warffum , Uithuizen en Roodeschool. Controle DELFZIJL. 1832.

J . J . G a t s o n i d e s , voor Appingedam

1844.

A , Werneke

(5ekl.). 11 J a n . 1 8 5 9 .

Cz., voor de dir. bel,, regten en accijnsen

te D e l f z i j l ( 5 e k l . ) . 24 O c t . 1 8 6 2 . 1 8 3 3 . J. H . M e i j e r , voor L opp e r s urn en Stedum (6e k l ) 8 Junij 1854. 1 8 5 7 . M . P . J . P . G r o s h a n s , voor'tZandt (6ekl.). 27 A u g . 1 8 6 3 . 1 8 5 4 . L . E a d i j s E l l e n s , voor Bierum (6ekl.). 26 D e c . 1 8 6 0 . 1 8 5 3 . H . L u n s i n g h , voor Slochteren (6ekl.). 11 M e i 1 8 6 3 . voor de d i r . bel., i n - en u i t g . reo-ten en a c c i j n s e n , te T e r m u n t e r z i j l . Boer (6e k l . ) . 3 J u l i j 1 8 6 4 . 1 8 6 4 . E . S c h o t a n u s , voor ten

76 1859.

P . M . S c h w e i g , voor Nieuwolda Stationementen te Appingedam, Bierum, Slochteren, Termunterzijl,

(lekl.). 13 O c t . 1 8 6 3 . Loppersum, Delfzijl, Nieuwolda en ten Boer.

Controle HOOGEZAND. 1 8 3 2 . B . H . K o o p s , voor Zuidbroek, Noordbroek en Mun5e k l . ) . 3 J u n i j 1 8 6 3 . tendam (residentie Uiterburen, 1 8 4 0 . A . W . V e r s f e l t , voor W% IdeTvank en Stadskanaal (5e k l ) . 11 M e i 1 8 6 3 . 1 8 3 5 . J . C . T e m m i n c k , voor Veendam (5e k l . ) . 7 D e c . 1 8 6 0 . 1 8 3 6 . J . K e r k h o v e n , voor Scheemda en Meeden (5e k l . ) . 3 Junij 1863. 1844. R . B o l h u i s , voor Mo o g e z an d en Sappemeer (4e k l . ) . 2 Oct. 1858. Stationementen te Zuidbroek, Westerlee, Veendam, Stadskanaal, Scheemda, Hoogezand en Sappemeer. C o n t r o l e OUDE-PEKEL-A. 1836.

J . J . H . de

Ponthier,

a c c i j n s e n , te Oude-Pekel-A

voor de

dir.

bel.,

en Nieuwe-Pekel-A

regten

en

(5ekl.).

22 M e i 1 8 6 5 . 1 8 3 3 . Jlir. Mr. T . van G e s s e l e r , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Winschoten (5e k l . ) . 15 Sept. 1839. 1 8 2 6 . J . U . M o d d e r m a n ( 1 ) , voor Beerta en Finsterwolde (5e k l . ) . 14 A p r . 1 8 6 0 . 1 8 3 9 . K . E . G r o e n e v e l d , voor de d i r . bel., regten en a c c , te Nieuweof Langakkerschans (grensk., 7e k l . ) . 15 Sept. 1 8 3 9 . 1 8 5 9 . P . C . G . van M o t m a n , voor Bellingwolde, OudeSchans, Vriescheloo en Ulsda (6e k l . ) . 13 A u g . 1 8 6 3 . 1 8 3 9 . Jhr. E . W . P o l m a n G r u y s , voor Vlagtwedde en Wedde (2 k a n t o r e n , res. Wedde, 6e k l . ) . 11 A u g . 1 8 4 6 . 1 8 5 2 . C . G . van H u i s , voor Midwolda (6e k l . ) . 21 O c t . 1 8 6 3 . 1 8 5 4 . D . J . P . N . G a i j m a n s , voor St ads k anaal (gemeente Onstwedde, 7e k l . ) . 25 A u g . 1 8 5 8 . 1 8 6 3 . G . M o e s m a n , voor de regten en a c c i j n s e n , te Bourtange (grenskantoor, 8e k l . ) . 13 O c t . 1 8 6 3 . 1 8 5 4 . R . S. S c h o r t i n g h u i s , voor de regten en a c c i j n s e n , te T e r - A p e l (grenskantoor 8e k l . ) . 23 A p r . 1 8 5 4 . (1)

Vroeger Linie-Controleur te

Bellingwolde.

77 1865.

K . P e l , voor de r e g t e n , te B e l l i n g w o l d e

(grens-

k a n t o o r , 9e k l . ) . 25 J u n i j 2 8 6 5 . Stationementen te Oude-Pekel-A, Winschoten, Oude-Dijk, Nieuwe-Sclians, Bellingwolde, Oude-Schans, scheloo, Blijham, Wedde, Vlagtwedde, Jipsinghuizen, tange, Zellingen, Ter-Apel, Onstwedde, Stadskanaal, en Laude. Pekel-A, finsterwolde, Midwolda

Beerta, VrieBourNteue-

S u r n u m e r a i r s i n de Directie. A . Keiser. 1 Oct. 1 8 6 1 .

8. N . H o e k . 29 Sept. 1 8 6 3 .

W . Roegholt. 1 Oct. 1861.

Visiteurs. H. J. M. H. D. M.

D e k k e r s , 3e k l . , te Groningen. C . P . B o r l e f f s , 4e k l . , H . V e r n i e r s v a n der L o e f f , 3e k l . , i j) if ;ji P . R o g a a r , 2e k l . , I S c h e e n , 4e k l . , te Termunterz'jl. J . M . J o r i s s e n , 4e k l . , te Winschoten. t

e

e

z

Commiesen. Hoofd-Commiesen. K- D. Hubbcling. r. 3., te Bourlange. H . C. van Drongelen , te Warffum.

I J. H . Schildkamp , te \

Bellingwolde.

Van de eerste Masse. II. H . Tamminga. 11. Brugmans. J . Zuidema. F, J. H . Straatmaker. J . D. lluizinga. II. J . Valk. P. J. Kieveringa. r. 2 B. Pothoff.

C G. Oosteiling. r. 3. E. J . Kiert. R. H. Reiudera, T. J. Jeener. r. S. 1L. W. de Boer. r. ! Z. J. de Langen. J. Groeneveld. r. 3. G. A. Meyer.

G. Valk. J. Groustra. r. 3. J. de Leeuw. J. Enter. J. H. Leicher. r. 3. J. Wichers. r. 3. II. J. Schuur. r. 3.

Van de tweede Masse. II. H . Schaank. P. H . Kuiper. H . N. Kamphuis. W. A. Gravelanr. r. J. Hulat. H . K. Timmer. S. van lloogdalen. H . J . Homan. P. L Rouppe. H . E . Doeabnrg. J. Leopold. J. A. Neuijen. F. J. G. Furda. J. Wolterson. J. E . Haykena. B. L . G. 1'okkens. A. Verwey. r. S.

J. B. Jager. A. Bernards, r. 3.

M . C. J . Koenen. J . P. de Korte.

D. Scbevcers. A. iNaarding. J. A. M. Dames. P. Last. II. H. Middel. K. B. Schreuder. P. Ooslerveld. J. L . Mulder. A. van Drongelen. A. van den Berg. J . J . van Velden, W. C. L , Steinmeyer. J. Mulder. E Boots ma.

H . K. Rcmmiuga. G. Swanenberg. C. Romyn. r. 3. P. Hartenberg. J. L . Neuteboom. r. 3. J . S. Kiewiet. L. Wieringa. p. 3. W. Rademaker. k , K. de Boer. W. A. Mulder. M . R. Feddema. A. Hageubcek. 0. Blomaroa. J . E . Bootsma,

J P. Smit.

A. f'eringa.

73 Van de derde h

R. C. Romer. M. F. Engers. G. J . Mulder. H. Robbers. H. van Leeuwen. W. P, K. Broera. P. B. van Reen. J. H . Atzema Az. P. E. Hoeksema. 0. Grimruius J. E Philipsen. J. Roelio. A. G. Hollert. B. Braaksma. K. Limberger. A. Huijzers. J. Waanders. T. J . Valk. K. Lambo. P. Stroband. J. Beukinga. K. J. Zeven. J. G. Sutherland. H. Albrouda. W. Vermenlen. p . 3. J. Mendels. J. C. Rinke. D. H . Hillinga. W. G. Loeff Schuphoven. p . 3. P. Woltman. S. Wesselink. W. Benink. 0 J . Bakker. J. H . Briuckman. M. Lorje. r . 3. D. J. Kruize. H. Busch. H . M . Bosveld. J. C. Scheffer. J. M. vau Kelkhoven.

Van de vierde E. J. 0. L. W. H. K. K. M. H. II.

D. de Rapper. J . Baart. van Eck. W. Caron. J . Dokkuma. Richie. Tiddens. Schweig. A. Beek. 11. Weaselink. H . Belgraver.

J. Dekker. p . 3. P. A. vao Reusel. E. Theijsseu. W. Veeuhoven. p . S. C. J . Legro. J. Emeus. J. Vulk. H. Reelick. B. Westerman. J. van Vriesland. W. A. J. Dassel. J. Dekker. W. A. Big. J . A. L. Gokkel. J . H . C. Uenie. 0. M. Janssen. J. Koopman. C. L. Deurwaarder. 8. X . Scbortinghuifl. 11. Veltman. p . 3.

klasse.

J. Broekhoff. r . 3. J . van Cuy'k. C. Gerrietsen. H . van den Berg. C. J . Groothoff. A. J . van Berger. L. J . P. Clement. S. P. Kooymans. D. W. Pettinga. A. de Hard.

L . de Lange. J . Kok. R. J . Bevort. J . H . A. Kettman. C. Rix. A. C. van den Abeelen. J. T. G. Muller. J . Vos. R. de Jong. S. Antonides.

J . van Soest. p . 3., Tijdelijk Commies.

Scheepsmeters (1). a. a. a. 4. b. l>.

J . G. P. Borleffs, Visiteur, te Groningen. H . Dekkers, Visiteur, te Groningen. H . P. Rogaar, Visiteur, te Delfzijl. C. G. Oosterling, Commies der lste kl., te Zuidbroek. H . W. de Boer, Commies der lste kl., te Groningen. A . Verweij , Commies der 3de kl., te Afpingedam.

D e u r w a a r d e r s der directe belastingen. A. T. Huisinga, voor de gem. Groningen en Noorddijk. H . J . Stecrnbergh, voor de gem. Groningen. 0. P. H . Lofvers, voor de gem. Hoogezand, Sappemeer, Zuidbroek, Scheemda.

(1)

a. Voor de zeeschepen.

Noordbroek

5. Voor de binnenschepen.

79 h. E . de Haan, voor de gem. Lselc, Marum, Zuidhorn, Eoogkcrk, Aduard en Harm. S. J . van Ham, voor de gem. Winsum, Adorp, Leans, Ulrum, Kloosterburen, Eenrum, Baflo en Bedum. J . de Leeuw, Commies der lste k l , voor de gem. Appingedam en Nieuwolda. L. Wieringa, Idem 2de kl., voor de gem. Delfeijl. R. H . Reinders, Idem lste kl., voor de gem. Termunlen. J . T. Wieringa, voor de gem. Loppersum, Stedum, 'I Zandt, Bierum, Slochteren en ten Boer. J. H . Brandsma, voor de gem. Grijpskerk, Oldehove , Ezinge , Grootegast en Oldekerk. T. P. Oosterhuis, voor de gem. Uithuizen, Vithuizer.neede, Usquert, Warffum, Mid. delstum en Kantens. G. K . Heusens, voor de gem. Wildervank, Veendam, Meeden en Muntendam. H . H . Kuper, voor de gem. Vlagtwedde, Wedde, Oude Pekel-A, Nieuwe Pekcl-A, Onstwedde, Bellingwolde, Nieuwe Schans en Midwolda. J . Groeneveld, Commies der lste kl., voor de gem. Winschoten. J . B. Jager, Idem der Sde k l , voor de gem. Beerta. G. Swanenberg, Idem der 2de kl., voor de gem. Finsterwolde.

E N T R E P O T S .

Entreposeurs. De Groningen,

Ontvangers

der

regten

P a r t . , w i j n , gedest. en

D e l f z i j l , Part.,

en

accijnsen

ruwe

te

suiker.

wijn.

W a a r b o r g en belasting op de Gouden W e r k e n in Groningen.

en Zilveren

GRONINGEN. A.

van

der

Voort,

C.

Scheltus,

Controleur.

Ontvanger.

J.

P.

Lameer,

J.

D.

Houtman,

12

8 Mei

Essayeur.

21

Apr.

1852.

1865.

Oct.

1848.

Commies-stempelaar.

17

Feb.

1860.

Controleur der directe belastingen en v a n bet K a d a s t e r . W. A.

te

Groningen.

18

R. Wittop K o n i n g ,

J.

van

de

Poll,

S u r n . te

Groningen.

Sept.

1860. 2 Nov.

1865.

Directeur. J . J . C . Pfister. 28 N o v . C . M . B r e m e r , Commies

ter

1860. Directie.

14 O c t .

1864.

Rijks-Advocaat. D e waarn. opgedragen aan Mr. S. M . S. M o d d e r m a n , R i j k s - A d v . te Groningen.

Beraalmeester. H.

J . Oosting,

(®) (K.

E . K . ) te Assen.

16 M e i

1847.

Controleurs. G . M . T e t r o d e , te Assen. 31 D e c . 1 8 4 9 . H . J . M o l l , te Meppel. 29 A u g . 1 8 5 9 . J . A l m a , te Emmen. 29 M e i 1 8 6 4 .

Ontvangers. C o n t r o l e ASSEN. 1835.

Jhr.

G . v a n H a e f t e n , voor Assen

6 Oct. 1863.

en Rolde

(4e k l . ) . '

1 8 5 4 . J . R e i j n d e r s , voor Zui dlar e n, Anloo en Vries ( 6 e k l . ) . 21 N o v . 1 8 6 5 . 1 8 4 3 . R V e i t h , voor Peize en Eelde (8e k l . ) . 24 J u n i j 1 8 4 3 . 1 8 6 4 . J . H . W i e r s m a , voor N o r g , (8e k l . ) , resideerende te Smilde. 17 F e b . 1 8 6 4 . 1 8 6 1 . A . J . M . D i b b i t s , voor Gieten en Gasselte (Sekl). 15 J a n . 1 8 6 5 . 1 8 6 5 . T h . K o c k ( 1 ) , voor Borger (8e k l . ) . 26 A p r . 1 8 6 5 . 1 8 5 9 . Jhr. H . C . van P a n h u y s , voor Roden en Nietap ( 7 e k l . ) . 20 J a n . 1 8 6 0 . 1 8 4 8 . N . E . S e r v a t i u s , voor Smilde (6e k l . ) . 5 Sept. 1 8 5 6 . eu Westerbork (le k l . ) 1 8 5 4 . G . J . Soetekou, voor Beilen 3 Oct. 1865. Stationementen te Assen, Zuidlaren, Peize, Gieten, Gasselte, Nieuwbuinen , Smilde en Beilen. (1) Benoemd met bepaling dat hij rang zal nemen boven den bij besluit, dd. 18 Maart 1865 , tot Ontvanger te Swalmen benoemden Surnumerair, F. W. H . Zufang.

81

Controle MEPPEL. 1 8 6 0 . H . T u i n h o u t ( 1 ) , voor Meppel (4e k l . ) . 6 J u l i j 1 8 6 0 . Dwingelo en Vledder 1 8 5 4 . G . v a n B a a l e n , voor Diever, (residentie Dwingelo, 6e k l . ) . 11 Sept. 1 8 6 3 . 1 8 6 3 . C . P o t h o f f H u l s t , voor Ruinen, de Wijk en Ruinerwold ( 7 e k l . ) . 1 Dec. 1863. 1 8 5 6 . H . J . W . O o s t i n g , v o o r H a v e l t e en Nijeveen (resid e n t i e Nijeveen, 7e k l . ) . 20 M r t . 1 8 5 9 . 1 8 3 6 . J . C . U i t e n h a g e de M i s t , v o o r Hoogeveen en Zuidwolde (4e k l . ) . 5 A u g . 1 8 6 3 . Stationementen te Meppel, Ruinen, Wapserveen, Hoogeveen en Hollandsche-veld. Controle EMMEN. 1 8 4 7 . P . C . L . S w a a n , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n sen, te Coevorden. (grenskantoor, 6e k l . ) . 20 J u n i j 1 8 5 7 . (8e k l . ) . 3 D e c . 1 8 6 5 . 1 8 6 5 . H . L a m b e r s , voor Dalen 1 8 6 4 . J . N y e n h u i s , voor Zweelo, Sleen en Oosterhesselen (residentie Oosterhesselen, 7e k l . ) . 6 M r t . 1 8 6 4 . , voor Emmen en Odoorn (7e k l . ) . 1 8 6 4 . J . E . R o m e r , v o o r de regten en a c c , te Nieuw-Schoonebeek (8e k l . ) . 18 F e b . 1 8 6 4 . Stationementen te Coevorden, Weijerswold, Vlieghuis, Klooster, Sleenwijksmoer, Dalen, Dalerveen, Oud-en NieuwSchoonebeek, N. Schoonebeek ( b u i t e n p o s t ) , Emmen, Exloo, Zandberg, de Maten, Weerdinge, Zuidbarge, Nieuw-Amsterdam, Valthe, Roswinkel, Erm, Oosterhesselen en Nieuw-Dordrecht.

Surnumerairen i n de

Directie,

H. G. Badijs Ellens. 16 Sept. 1862. J.

S y t s m a G z . 16 Sept.

1861.

Commiesen.

Hoofd- Commiesen. U. Berents, te Conoricn. (1)

| J . Uri, te M»t»i*ktl.

Vroeger Controleur van het Kadaster.

83

Van de eerste klasse. A. H . Vriend. C. F. vau Guldener. C. Gaasbeek.

J . Staal. r. 3. S. T. Tjassens. G. J . Alieli.

A. de Boer. J . J . Jalvingh, J . Jonkers. C. A. vau Marie. .7. C. vau LeeuweD. M . Bruining. A. G. Hatzntanu. F. F . Frericha.

G. Loos. J. Ebela. J. J . Kramer. J . de Boelf. J . S. Wineke. J. H . Ebels. F. D. vau Getzen.

W". F . Rebensdieydt. H. Scholtens. r . 3. J. van den Berg.

Van de tweede klasse. F. K. Glas. B. Ter Haar. J . Ter Haar. r . 3. H. Ter Haar. C. Bogaars. S. Heut. r. S. H. A. van der Form.

Van de derde klasse. C. J . Roelin. C. Eenstroom. J . Boufs. R. Kaber. .1. Moving. G. Manescbijn. P. C. von Pickarts. J. Moolbuizeu. H . J . Claassens. T. Ebels. H . W. Eilbracht. B. Rutgers, p . 3. R. C. C. I). von Gemmingeu. J . Wever. H . V. Kremer. E.Bar.lwe van Middelstum, E . E . Eites. H . J . Pot. J. Beunder. H . A. Vrieud. r. 3. C. A. H . Stous.

P. t . Dambrink. R. Bergsma. G. C. de Reiger. U. Buiting. C. J . Olirlers. H. ter Poorten. S. 11. J . Tjassens. K. S. Moolenbeek. M. J . Holwarda. W. T. Muller. r . !

Van de vierde klasse. A. M. van Blokhuijseu. H. Bonkes. P. Henkel. 0. J . B. Gerk. G. Blljstra. A. H . Weatphal. G. J . Klobbie. K. J . Kisjes. G. M . van der Kiev. J . H . \V. van Driessen. J . J . van Iddekinge. J . Heijt. J . Jongeo. P. \V, l'aher. II. Rodermoud. W. F. Gaasbeek. Buitengewoon Commies

Scheepsmeters. K. Wildeboer, te Meppel.

| j . Ter Haar, commies

D e u r w a a r d e r s der directe

kl., te Assen.

belastingen.

G. W. Petersen, te Am*, voor de gem. Assen, Rolde, Norg en Smilde. A. Hageman, te Zuidlaren, voor de gem. Anloo, Fries, Zuidlaren, Peize, en Eelde. H . A. van der Form, Commies 2de kl., te Cassette, en Borger.

voor de gem. Gieten,

Roden Gasselte

C J . van Huffelen, te Lalen voor de gem. Coeeordea, Dalen, Emmen, Odoorn, Oosterhesselen, Sleen en Zweelo. A. de Boer, Commies 2de kl., te Beilen, voor de gem. Beilen en Westerhorl. H. Scholtens, Idem, lste kl., te Meppel, voor de gem. Meppel. G. J . Abels, Idem, lste kl., te Dieter, voor de gem. Dieter, Vledder, Havelte en Nineteen. J. A. Beutinck, te Hoogeveen, voor de gem. Hoogeveen, de Wijk eu Zuidwolde. A. G. Hatzmann, Commies 2de kl„ voor de gem. Dwingelo, Ruinen en Ruinerwold.

E N T E E P O T S . Entreposeurs. Be Assen,

Ontvangers

der regten

P a r t . , w i j n , gedest.

en accijnsen

| Meppel,

W a a r b o r g en belasting op de G o u d e n werken in Drentbe. B e h o o r t onder de p r o v i n c i e

te

Part., w i j n ,

gedest.

en Z i l v e r e n

Groningen.

Controleur der directe belastingen en v a n bet K a d a s t e r . F . H . L u d e w i g , te Smilde. 30 M r t . 1 8 6 5 . J . H . D r i e l s m a , Surnumerair. 5 Oct. 1864.

Directeur. J . A . N u i j t s . 24 M r t . 1 8 6 0 . J . H . H e c k i n g , Commies ter Directie.

23 M e i 1856.

R i j ks-Advocaat. Mr,

A . J . Korteweg.

Waarnemend.

18 J u l i j 1 S 5 1 .

Betaalmeesters. J . B a r e n d s , te ' s Hertogenbosch. 8 Sept. 1 8 5 5 . J . Spoor ( ® ) , te Breda. 25 J u l i j 1 8 4 9 .

Controleurs. C . v a n der S c h o o t , te 'sHertogenbosch. 1 A u g . 1847. P . C . K o o i j , te Tilburg. 1 N o v . 1847. W . B a e r t s , te Oss. 2 4 A p r . 1 8 6 5 . E . L . B o g a e r t , te Heusden. 16 O c t . 1 8 6 2 . Jlir. E . C . L . v a n N i s p e n , te Eindhoven. 31 J a n . 1 8 5 3 . J . A . v a n der D r i e s , te Helmond. 1 Oct. 1862. P . J . A . C l a v a r e a u , te OirscJwt. 28 Sept. 1 8 6 5 . W . C . v a n K h i j n , te Boxmeer. 13 M e i 1 8 4 0 . A . P . B o e l l a a r d , te Breda. 6 Sept. 1 8 5 0 . J . A . M e u l e m a n s , te Oosterhont. 22 J u n i j 1 8 5 9 . L . J . S a l a , te Roozendaal. 1 Peb. 1852. J . H . Cateau v a n B o s e v e l t , te Bergen-op-Zoom. 16 N o v . 1 8 5 9 . W . F . H . T e u p k e n , te Zevenbergen. 29 A u g . 1 8 5 9 .

Ontvangers. C o n t r o l e 's BOSCH. 1 8 2 6 . G . Sterk J r . , voor de d i r . b e l . , te 's Bosch (3e k l ) 19 Sept. 1 8 6 1 . 1 8 3 2 . A . V o e r m a n , voor de regten en accijnsen, te 's Bosch (3e k l . ) . 12 N o v . 1 8 5 5 . 1 8 4 7 . Jhr. E . J . J . v a n E i j c k e v o r s e l v a n K e s s e l , voor St. Michielsgestel en den Dungen (7e k l . ) . 25 J a n . 1 8 5 4 . 1 8 4 4 . E . G . de H a r t i t z s c h , voor Vught, Cromvoirt en Helvoirt (7e k l . ) . 2 4 J u n i j 1 8 5 3 . 1 8 6 0 . Jhr. H . J . J . B o w i e r , voor Berlicum, Heeswijk en Dinther (7e k l . ) . 19 J u n i j 1 8 6 0 .

86 1 8 4 3 . D . van Sonsveld B r i n k , voor Ravenstein, Huisseling, en Megen (6e k l ) . 22 J u n i j 1 8 6 3 . Deursen, Bieden 1 8 5 1 . H . A . E s s e r s , voor L i t h , Lithoijen, Maren en Oiien (6e k l . ) . 22 J u n i j 1864.

J. A. Vlug,

Herpen)

1863. voor R e e k ,

1 8 3 9 . A . van W i n k e l , v o o r 15 M r t .

Herpen

en ScJtayh

(resid.

(7e k l . ) . 6 A p r . 1 8 6 4 . Uden,

Mill

en Zeeland

(6e k l . ) .

1856.

1 8 4 4 . B . B i t t e r , voor Veghel

(6e k l . ) . 27 M r t .

1865.

Stationementen te Oss, Ravenstein, Megen, Lith, Uden, Mill, Veghel, Vorstenbosch en Volkel. C o n t r o l e BOXMEER.

Schayk,

1 8 3 7 . Jhr. T . E . J . H . v a n G r o t e n h u i s tot O n t s t e i n , voor de d i r . b e l . , regten en a c c i j n s e n , te Boxmeer, Sambeek, (5e k l . ) . 1 M r t . 1 8 6 2 . Oploo, Haps en Wanroy 1 8 3 9 . P . T . B o g a a r d , v o o r de d i r . belast., regt. en a c c , te Grave, Gasselt, Escharen en Velp ( 5 e k l . ) . 1 M r t . 1 8 6 2 . 1 8 6 0 . K . P f e i f f e r , voor de d i r . b e l . , regten en a c c i j n s e n , te Maashees en Vierlingsbeek (8e k l ) . 27 J u l i j 1 8 6 0 . 1 8 3 9 . J . A . K e s s e l s , v o o r de d i r . b e l . , regt. en a c c , te Cuyk, Beers, Linden, Beugen en Oeffelt (6e k l . ) . 1 M r t . 1 8 6 2 . Stationementen te Boxmeer, Grave, Maashees, Vierlingsbeek, Cuyk, Katwijk, Oeffelt, Beugen en Groollinden. Controle

EINDHOVEN.

1 8 2 3 . P . van L e l y v e l d v a n C i n g e l s h o u c k , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Eindhoven, Stratum, Strijp en Gestel (4e k l ) . 12 J u n i j 1 8 3 9 . 1 8 6 4 . H . C o o p s , voor B e r g e i j k , Schqft, Westerhoven, Valkenswaard

17 Junij 1864.

Luiksgestel, en Bommelen

Borkel en (7e k l )

1 8 5 8 . A . de R e u s , voor Veldhoven en Meerveldhoven, Waalre, Aalst, Oerle, Zeelst en Riethoven (6e k l . ) . 19 O c t . 1 8 6 4 . 1 8 4 1 . J . H . C . K r e m e r , v o o r IVoensel, Son, Breugel, Nuenen en Tongelre (6e k l . ) . 18 J a n . 1 8 6 3 . 1 8 3 9 . W . S c h o o n h e n , v o o r de regten aan de B er g eij ksche B a r r i e r e (grensk., 7e k l . ) . 12 J u n i j 1 8 3 9 . 1 8 4 8 . P . P . v a n B e u s e k o m , v o o r Heeze, Leende, Zesgehuchten, Geldrop en Mierlo (res. Geldrop, 5e k l . ) . 29 N o v . 1 8 6 3 .

85 1 8 5 4 . C . M . G e r a r d de M i e l l e t van C o e h o o r n , voor len, Nuland en Geffen (7e k l . ) . 31 J a n . 1 8 6 4 . 1 8 5 8 . W . C . G . A b b e m a , voor Engelen, Empel hoven (9e k l . ) . 8 M r t . 1 8 5 8 . Stationementen te 'sBosch, Vught, Berlicum en

Rosmaen

Bok-

Rosmalen.

C o n t r o l e TILBURG. , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Tilburg en Goirle (3e k l . ) (grensk., 1 8 5 2 . L . 11. J . T h i s s e n , voor de r e g t e n , te Goirle 7e k l . ) . 31 J u l i j 1 8 6 4 . en Udenhout 1 8 3 9 . F . J . B . M o n t f o r t s , voor Loon-op-Zand (6e k l . ) . 12 O c t . 1 8 5 3 . , v o o r Gilze, Rijen en Cliaam (7e k l . ) . 1 8 4 5 . H . F . J . O t s , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Baarle-Nassau, Alphen en Riel (grenskant., 6e k l . ) 1 Oct. 1 8 5 4 . Stationementen te Tilburg, Baarle-Nassau, Alphen, Riel,

Goirle, Loon-op-Zand, Alphen-Oisterwijk en

Gilze, Chaam.

C o n t r o l e HEUSDEN. 1 8 3 7 . H . van der C o l f f , voor Heusden, Herpt, Bern en Oudheusden (5e k l . ) . 3 A p r . 1 8 6 5 . 1 8 4 4 . J . A . S c h i f f e r , voor Giessen, Andel, Rijswijk en Woudrichem (6e k l . ) [residentie Woudrichem]. 21 A p r . 1844. 1 8 6 4 . W . v a n N o u h u i j s , voor Wijk en Veen ( 8 e k l . ) . 3 J u l i j l 8 6 4 . 1 8 5 5 . L . E . K r a b b e n d a m , v o o r Eethcn, Meeuwen en Drongelen (8e k l . ) . 13 A p r . 1 8 5 8 . 1 8 4 8 . J . A . van H o o f t , voor Bus sen, Almkerk en Emmichoven (6e k l . ) . 6 A u g . 1 8 6 3 . 1 8 5 2 . K . J . v a n G e y van P i t t i u s , voor Werkendam en de Werken (7e k l . ) . 17 O c t . 1 8 6 3 . 1 8 4 2 . H . G . J . H . V e r m e u l e n , voor Vlijmen, Hedikhuizen, Drunen en Nieuwkuik (6e k l . ) . 17 N o v . 1 8 6 0 . Stationementen te Heusden, Woudrichem, Dussen, Werkendam

en

Nieuwkuik. Controle

1832. rode

J . G . N i e h o t , voor Oss, (5e k l . ) . 9 M r t .

1859.

Oss. Heesch,

Berchem

en

Nistel-

87 1 8 6 2 . F . M . de l a F o n t a i n e S c h l u i t e r , voor de d i r . belast., regten en a c c i j n s e n , te Budel, Maarheeze en Soerendonk (8e k l . ) . 5 N o v . 1 8 6 2 . Stationementen te Eindhoven, Eersel, Veldhoven, Bergeijk, Luiksgestel, Bergeijksche-Barriere, Heeze, Leende, Budel. Geldrop, Valkenswaard en Nuenen. C o n t r o l e HELMOND. 1833. P . Verschooff,

voor de d i r . bel.,

regten en accijnsen ,

te Helmond (Be k l . ) . 21 M r t . 1 8 5 3 . 1 8 5 5 . F . F . C . Steinmetz, voor A arle - Bi x t e l , Beek Bonk ,' Lieshout en Sliphout (7e k l . ) . 5 Sept. 1 8 6 1 . 1856.

A . G . Reighard,

voor

Gemert

en Bakel

en

en

Milheeze

(7e k l . ) . 6 N o v . 1 8 6 3 . 1 8 5 3 . B . L . H . B o r r e t , voor de d i r . bel., regt. en a c c i j n s e n , te A s t e n , Vlierden, Deurne en Liessel, Sotneren en Lierop (6de k l . ) . 2 M r t . 1 8 5 9 . 1 8 5 9 . P . A . B r o e r s , voor Erp en Boekel (8e k l . ) . 15 O c t . 1 8 5 9 . Stationementen te Helmond, Gemert, Asten, Deurne en Someren.

Controle OIKSCHOT.

1855. S. P . W . J . van G o c h , voor Oirschot

en Best

(6e k l . ) . 14 O c t . 1 8 5 5 . 1 S 5 6 . G . D . P . S. H u b a r , voor H i l v a r e n b e e k , Diessen en Moergestel (7e k l . ) . 7 J a n . 1 8 5 8 . 1 8 4 2 . J . M e i j e r , voor H oo g el o on , Vessem , Hoogeen Lage-Mierde, Oost-, Westen Middelbeers en Eersel en Duizel (7e k l . ) . 29 M r t . 1 8 6 3 . 1 8 4 0 . F . G . B o g e r s , voor Boxtel, Esch en Liempde (6ekl.). 27 J a n . 1 8 5 3 . 1 8 5 6 . J . A . R i j p p e r d a , voor Oisterwijk, Berkel en Haar en (7e k l . ) . 22 J u n i j 1 8 6 3 . 1 8 4 1 . P . S c l m t j e s , v o o r / S X Oedenrode en Schijndel (6e k l . ) . 18 J a n . 1 8 6 3 . 1 8 6 2 . P . A . B r o e r s , voor de d i r . bel., regten en accijnsen te Reusel en Bladel (7e k l . ) . 14 O c t . 1 8 6 2 . Stationementen te Oirschot, Hilvarenbeek, Esbeek, Diesen, Hoogeloon , Lagemierde, Hoogemierde, Boxtel, Oisterwijk, St. Oedenrode, Reusel, Bladel, Moergestel, Hapert en Nelersel.

88

1823 J . G te Breda 1 8

13

Controle BKEDA. N e i s z e r . , voor de d i r . bel., (3e k l . ) . 17 A p r . 1 8 6 0 .

JviliJTset

3

K

a

S

t

e

e

l

e

'

V

0

0

r

P

r

i

regten en accijnsen

n s e n h a g e

1 8 4 4 A . G . J . H a m m i n g , voor Zundert Rijsbergen (6e k l . ) . 28 M r t . 1 8 5 9 .

en

(6e k l . ) .

Wernhout

en

1 8 6 2 . C . K e m p e n e e r s , v o o r de regten te Wernhout grensk a n t o o r , (7e k l . ) . 7 A u g . 1 8 6 5 . 1 8 4 0 . C . de B r a u w , voor de d i r . bel., regten en accijnsen te Ginneken en Teteringen (6e k l . ) . 11 M r t . 1 8 5 5 . I 8 6 0 . J . P . E e e d e , voor de regten te St r ijb e e k G r e n s kantoor 8e k l . ) . 27 A u g . 1 8 6 3 . Stationementen te Breda, Prinsenhage, Ginneken, Rijsbergen, Zundert, Anker, Wernhout, Galderen, Strijbeek en Ulvenhout. Controle OOSTEKHOUT. 1 8 3 5 . W . H o p m a n s van (5e k l . ) . 24 J a n . 1 8 6 5 .

Wurmond,

voor

Oost

er

hout

1 8 4 7 . W . P . G . L . van T e n g n a g e l l de R a a d , voor Ter hey den en Hooge- en Lage Zwaluw (6e k l . ) . 9 D e c . 1 8 6 5 . 1848. W . M o l e n a a r , voor Dongen (7e k l . ) . 3 Sept. 1 8 5 7 . 1 8 3 9 . A . E . v a n D u l l e m e n , voor Geertruidenberg en Made en Drimrnelen (6e k l . ) . 24 A p r . 1 8 4 6 . 1 8 3 5 . J . W . v a n M o o c k , voor Raamsdonk (5eki). 8Auo- 1856 1 8 6 0 . J C . K i i h l m a n C z . , voor Waspik en 's Gravemoer (6e k l ). 5 O c t .

1860.

1 8 5 4 . L . P . J . B a e r v e l d t , voor Capelle, Vrijhoeve-Capelle en Sprang (6e k l . ) . 17 M e i 1 8 6 5 . 1 8 2 8 . J . P . R i c h e l m e , voor W a a l w i j k , Baardwijk en Besoijen (5e k l . ) . 3 A p r . 1864. Stationementen te Oosterhout, Ter hey den, Geertruidenberg, Raamsdonk, Waalwijk, Capelle en Zwaluwe. C o n t r o l e ROOZENDAAL. 1 8 3 9 . P . J . S. E e r e n s , voor de d i r . bel., regten en accijnsen te Roozendaal en Nispen (3e k l . ) . 12 J u n i j 1 8 3 9 . 1 8 5 7 . J . J . A . W i i l e m s e , v o o r Rucphen en Hoeven (7e k l ) 17 N o v . 1 8 5 7 . ' ;

89 1865.

B . C . C h a r b o n , voor de regten te Nispen

8e k l . ) . 26 1829.

Sept.

J . M . v a n der

Leur,

M e e , voor Etten

6 e . k l . ) . 16 A p r . Leur

en

en

Leur

(resid.

1853.

S t a t i o n e m e n t e n te Roozendaal, pen,

(grensk.,

1865.

Rucphen,

Sprundel,

Nis-

Moerdijk. C o n t r o l e BERGEN-OB-ZOOM.

1 8 2 3 . J . S t a p e l s , voor de d i r . b e l . , regten en accijnsen te B er g en - op- Zoom (3e k l ) . 22 J u n i j 1 8 5 9 . 1 8 4 2 . J.A.Bou-vvhuizen, voor Steenbergen (6ekl.). 3 M e i l 8 5 2 . 1 8 4 7 . W . M . D . van W e l i j , v o o r H a l s t e r e n en NieuwVossemeer (7e k l , ) . 15 J u n i j 1 8 6 1 . 1 8 4 1 . J . G . de B o s s o n , voor Wouw (7e k l . ) . 3 J u l i j 1 8 6 4 . 1 8 6 1 . W . C . S m i t s , voor de d i r . bel., regten en accijnsen te Butte (7e k l . ) . 29 Sept. 1 8 6 5 . 1 8 4 7 . V . J . F . v a n Steenacker, v o o r de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Ossendrecht, Woensdrecht en Huibergen (8e k l . ) . 24 O c t . . 1 8 5 9 . Stationementen te Bergen-op-Zoom, Steenbergen, Wouw, Ossendrecht, Huibergen, Hoogerheiden en Putte. C o n t r o l e ZEVENBERGEN. 1823.

J . O . van D u g t e r e n ,

voor

24 J u n i j 1 8 5 3 . 1 8 4 6 . H . Scholtens, voor Dinteloord 1 8 3 0 . J . A . B r a n d , voor Willemstad

Zevenbergen

(6e k l . ) .

( 7 e k l . ) . 22 A p r . 1 8 4 6 . en Fijnaart (6e k l . ) .

9 M r t . 1830. 1 8 1 7 . F . A . de K l e r c k J z . , v o o r K l u n d e r t en Standdaarbuiten (residentie Standdaarbuiten, 6e k l . ) . 26 A p r . 1 8 3 1 . 1 8 2 4 . J . B . de P l o n n i e s , voor Oudenbosch en Oud- en Nieuw-Gastel (5e k l . ) . 15 M e i 1 8 6 2 . Stationementen te Zevenbergen, Willemstad en Oudenbosch.

S u r n u m e r a i r e n i n de Directie. W . F . J . Pastoors. 1 O c t . 1 S 6 1 . B . H . J . F . Endtz. l O c t . 1861. J.C.v.Voorthuysen. 5 0 c t . l 8 6 4 . J . van der B u r c h . 5 O c t . 1 8 6 4 .

A.P.R.v.Beusekom. 50ct.l864. J.H.Sclmijlenburg.2Nov.l865. P.F.G.A.leCocq d'Armandville. 2 N o v . 1865.

90

Visiteurs. J. J. G. fy.

H . B o s s c h a r t , 3e k l . , te Jacobs, l e k l . , A . W e t h m a r , r . 2., l e k l . , C. K . Leonhardi, l e k l . ,

Bergen-op-Zoom. i i te Roozendtul. |

Commiesen. Hoofd- Commiesen. J. L. H. C

F. Cerutti, to Biltarenbeek. van den Wildenberg, le Roozendaal. van den Dolder, te Eoogerheiden. H . Witzel, te Alphen.

R. C. 3. H.

J . H . Rock, te Rijsbergen. van Soest, p . 3. te Valkenswaard. A. Roy. p . 3. te Bladel, waarnemend. F . B. Brouwers. P . 3. te Budel, id.

Van de eerste Masse. J . Hannik. p . 2. G. F . Jaquet. H . A. Janssen. N. C. A. Ampt. W. H . van Ommeren. C. Potters, p . 3. I. de Graaff. W. F. Middelkoop. W. Wilbers. C. H . Bus. J . C. Klotz. H. Walder. •T. H . H . Zipp. L. Rietdyk. D. van Perls. J. F. Baerveldt H . Wissink. J. Veratraeten. p . 8. J . F . C. Baesjon. p . 8. M. Hoffmann. T. J . van de Wiel. J . van de Wiel, p . 8. G. van Galen, p . 3. R. A. W. Kieffer. L. P. van Orten. P. Hentzen. K. C. D. van Bnuren. p . S, J . H . Heyerman. J . Ravesteyn. N. van der Schalk. J . J . Veerman. p . 3. J. H . Stute. p . 8. L. B. van Ballaert. 3. E . Saalbach. p . 3. S. Vosters (* 4 kl.) J . N. M . van Dingstee. E. J . F. Clement. A. C. Pesant. p . 3. G. J . Immink. p . 3. C. W. G. Hetterschy.

J. Blaupot.. p . 3. C. \Y. J . Croes. p . 3. J. P. Gemeu. I. W. Wiertz. J. W. Wenniger. B. Bomer. p . 8. P. J. d'Haenens. p . 8. J. G. Witmer. P. Courtens. B. M. Blommers. p . 3. H . Muller. A. van Meenen. A. A. van Steenbergen. J. P. Noman. p . 3. A. N. van der Schoot. C. van Dis. A. Dingemans. K. van dan Berg. L. Oosterlee.

Van de tweede Masse. H . J . Peper. p . 3. A. J . A. Nissen. I. A. Marecbal. G. F. Knebel. p . 8. T. B. Verbaere. W. G. F. Gbppel. P. Rassers. i . Fy'ten. p . 3. A. Tooneo. A. A. Bresson. F. Smita. W. A. Everts. C. J. A. van Esseveld. J. Weyers. A. J. Beaumont. F. van Meenen. J. A. van Reeken. J. H. Houbreghs. D. van der Meiden.

P. van RaveBtein. W> van Ooy'en. p . 2. 3. P. Kappel. p. 3. A. vau den Muysenberg. 3. W. van Hooreu. G. B. Pas. A. Valkiera. P. Morgenstern. BL Vink. A. H . Chattelin. A. van der Hoeven. p . 8. C. de Joug. J. B. Fit. p . 3. A. van Rookhuy'sen. p . 3. A. Driedotiks. p . 3. G. van Byuen. W. Beneens. S. T. Tromp. p . 3. P. A. Bartbel.

J . Bunselman. p . 3. M. Kooy. p . 3. C. van Damme. 3. F. van der Sanden. p. 3. M. E . Nozeman. W. C. Dyk. p . 3. G. van Oscb. J. Held. A. Blewanus. M. M A . Neomagus. p . 3. P. C. Zcy'lmans van Emmikhoven. p . 3. 3. H . Jockin. p . 3. A. J . Rietdyk. C. G. Beekman. H. A. Wolvers. . 3. J. van Eggermond. p . 8. J. E . Roomer. A. Wilbelm. p . 3. r

91 C.B.van Helden lacker, r. 3. A. vau Alphen. J . B. Brandts. A. vuu Hall. r. 8. J. F. J. P. van der Borght. H . Scheermakers. J . R. I . Straatman. r. 3. P. Visser. r. 3. A. J . Keulsdom. r. 3. A. C. Christ, r. 3. J. C. Sluijters. P. van der Kuijten. W. van Deursen. A. van de Wildenberg. V. A. C. Jarnazette. r. 3. P.

A. P. A. A. L. P.

KTOCB.

C. I). BotkS. r. 3. J. Brink. Nuiten. A. Hollert r. 3. van Langen. Elsing.

J . van Breupel. A. van den Heuvel. F. M. Bosschart. E. W. Wolvera. Wm W. Donath. B. J . \V. Busch. J . Fooij. G. J.M. Bar, van Slingelandt. W. van Lelyveld van Cingelshouck. J . Q. van der Ven. r. 3, J. Struik. r. 3. L. van den Burg. r. 3. P. J . den Dekker. J. H . Heijutjes. r. 8. J . H . Waalwijk. J, I), van der Borght. J , M . Roolant. L. J . Weijermans. J . Kiippena.

A. A. Leith. r. 3. J. Kuijpers.

Van de E. J. D. Breyl. J. Upes. L. J . F. Gram. B. Morgeustern. K. W. Lier. T. Paro. R. T. Mango. C. J. van Aalst. r. 3. H . Olden. J . T. Rutten. \V. Bosnians. A. P. Colley. B. Rutten. P. Webbers. H . Blommers. H . G. van Poppe]. P. "Wagemakers. J. Looijens. J. Gaberel. r. 3. H. Pijneuburg. P. Bakx. J. Louette. G. P. II. Weymar. A. Stamberpen. H . C. Kuypers. J. P. Enserinck. H . 3. Behellens. A. Kersscmakers, A. Slokkers. J. M. Moors. W. P. Rovers. E. P. H . de Gruijter. P. N. Smits. J. A. Rubers.

j . c. D. Enler.

C. L. Hanewinckel. K. W. Brandt.

derde

C. Passier. r. 3. J . D. Scheffer. J . C. J . Romaug. H . Weslij. W. L. Hermans. D. Kraan. F. F. H . Waleson. r. 3. M. Kamerman. A. Deijnen. G. J . Chahot. r. 3. L. A. Muller. r. 3. W. Slangen. H . W. Lem. E. W. van Kraanen. L. H . Coleon Aberson. r. 3 L. A. H . Gram. H . B. van der Kellen. r. 3 P. van Vugt. J. Hoekmau. r. S. A. Boo^aarta. L. van Riel.

klasse,

J . It. Bouwens. J. KIop. J. F Kerstens. F. F, Calame. 3. V. P. Appela. J. C. Meijbaum. J. van Eggermond. W. C. Vogels. P. J. Comelissen. J , M. Roolant. r. 3. P. Bertrams. J. Rodenburg. J. W. Andrea. J. M. Witters. E. 8. Vorstman. J. A. L. van Steenacker. P. Engel. M. J. van Diemen, W. C. Neomagus. K. E . Euler. J . H. van Daalen. A. Selhorst. J. M. van Hoek. K. Andnessen. Ii. 3. van den Dungen. A. G. D. Lurjten. H. Vrijdag. P. A. H . Gatzen. F. R. H . Weymar. B. W. Ulehake. H. van den Burg. 3. 3. F. de Ridder. K. Keunen. J. J. Bo^aarts. A. SprenkeIs. H. van de Werff. A. J. Euler.

H. A. Court. G A. Posthumus. F. J . A. van de Wakket. A. TJuyten. H. Meyer. J. H . F. Marechal. E. G. Hendriks. W. A. van Poppel. J. Bogaerts. J. de Ring. C. de Moor. J. C. Hanewinckel. F. J. de Visser. P. P. van de Wiel. F. G. Enghardt. L. van Ghert. W. van Baardwijk. H. Fooy. P. F. Vrijdag. J. F. Stravena. F, J . Heijntjes. G. J . van Kraandi. J. C. van Rietschoten. F. Oosterbaan. C. F. Sweunen. G. H. J. van Haarlem. W. P. Bastiaanse. C. A. van Genuip. M. van Setten. J . Leliveld. J . van de Wildenberg. J. Martens. K, B. Sanderson. W. L . Ziegenhoock. A. vau Milt. J . J. Dijkshoorn.

92

Van de vierde 0. A. .T. J. P. A J. N. J.

K. F. Gobius. Voerman. Musairac. Diminicus. W. Minsfeld. L Visser. Bouwens. W. A. Overbroek. H . Boymans. J. Okhnyzen. L J. Meyer. T. A. Motke. C. M. Poot. 1

Buitengewone J. Tweitman. P. A. Jansen. P. A. Kusters.

Basse.

H. Vosters. A.. II A Giesen. G. W. van Egmonl. J. Groos C. L Valkenaar. F. Neomagus. G. Hoytingb. D. H . H de Warem. W. A. Withers. P N. Marcel is. P. van Dieteu. J. L. Sala. H. L . M. Absil.

J. J. Gebcniau. A. vau Gaiteren. C. C. J . Witbraad. E. J . J. Kip. J. A. A. Rutten. M. .1.1 r. T. J B,sachem C. \V. van Leeuwen. M. Kustera. C. Moerdijk. G. L. L. Motke. J. Donhuysen.

Commiesen.

W, van der Laan. J. H . Hoffman. H. Zaudijk.

J. M. Wagenaar. [M. Steussy. J. A. Groeneboom.

Scheepsmeters. A. C. Pesant, Commies lste kl., te '> Bosch. J. Q. van der Ven, Commies Sde kl., te Orate. P. van Santen, voor Zevenbergen en Bergen-op-Zoom.

D e u r w a a r d e r s der directe J. van Bee, Commies lste kl., (e 's Bosch. H. Dam, voor de kant. Vught, Rosmalen, Engelen, en Vlijmen.

belastingen. Berlicum,

St Michiels

Gestel

>'. de Groot, voor de kant. Tilburg, Gilte en Loon-op-Zand. A. C. Christ, Commies 2de kl., voor het kant. Baarle-Nassau. J . P. Kappel, Idem 2de kl., voor de kant. Heusden en Eelhen. A. 't Hoolt, voor de kant. Wijk , Giessen , Werkendam en Dussen. H . J . Peper, Commies 2de kl., voor het kaut. Oss. R W. Brandt, Idem. 3de k l , voor bet kant. Ravestein. C. J . F. van Esseveld, Idem. 2de kl., voor het kant. Lith. S. S. Langeraap, voor de kant. Uden, Reek en Veghel. H . A. Wolvers, Commies 2de kl., voor het kant. Boxmeer. M. Hoffman, Idem, lsto kl., voor het kant. Maashees. T. A. Motke, Idem 4de kl., voor het kant. Cuyk. J. Q. van der Ven, Idem 2de k l , voor het kant. Grave. I. Voets. voor de kant. Eindhoven, Woensel, Heete, Budel, Bergeijk en Veldhoven. C. Potters, Commies lste k l , voor de kant. Helmoni en Aarle-Rixlel. P. P. van de Wiel, Idem Sde kl., voor bet kant. Asten. L. P. van Orten , Idem lste kl., voor de ka'it. Gemert en Erp. H . Scheermakers, Idem 2de kl., voor het kant. St. Oedenrode. R. A. W. Kieffer , Idem lste kl., voor het kant. Boxtel. A. N. van der Schalk, Idem lste kl., voor het kant. Oisterwijk. A. Wilhelm, Idem 2de kl., voor het kant. Oirschot.

93 M. G. Pfeiffer, Idem. 4de kl., voor Let kant. Hilvarenbeek. , Hoogeloon. Reusel. A de Bie, voor de kant. Breda, Zundert, Prinsenhage en Ginneken, W. F. Middelkoop, Commies lste kl., voor de kant. Ooslerkout en Dongen. J. P. Noman, Idem Sde kl., voor het kant Terhegden. i . van den Burg, Idem 2de kl., voor het kant. Geertruidenberg. C. van Dia, Idem lste kl., voor het kant. Waalwijk. F W. Donath, Idem 2de kl., voor de kaut. Waspik en Capelle. A. de Groot, voor de kant Bergen-op-Zoom,

Halsteren,

Steenbergen,

Wouw,

Putte

en Ossendrecht. D. van Perls, Commies lste kl., voor het kant. Roosendaal. B. W. Ulehake, Idem 3de kl., voor het kant. Rucphen. M E . Kozeman, Idem 2de kl., voor het kant. Etten. P. A. de Groen, voor de kant. Willemstad, Dinteloord en Klundert. G. f. Jaquet, Commies, lste kl., voor het kant. Zevenbergen. J. Rodenburg , Idem 3de kl., voor het kant. Oudenbosch. }. A. van lleeken, Idem 2de kl., voor bet kant. Raamsdonk. E N T E E P O T S .

Entreposeurs. De 's Bosch,

Ontvangers

der

P a r t . , w i j n en

Bergen-op-Zoom, ruwe

gedist.

P a r t . , w i j n en

suiker.

Roozendaal,

en accijnsen

Boxmeer,

Publiek.

Breda,

regten

Part.,

wijn.

Tilburg,

»

//

Grave,

»

11

te

Part.,

wijn.

Einahoven,

n

t

Helmond,

u

n

Oosterhout,

«

Geertruidenberg, Oudenbosch

it Part.

wijn.

, Part, ruwe suiker.

W a a r b o r g en belastine; op de Gouden en Zilveren w e r k e n i n lVoordbrabant. 's H E R T O G E N B O S C H . A.

J.

A.

Voerman,

Cats,

Controleur.

L.

E . H . Haenen,

J.

E . Simon,

Ontvanger.

16 M r t . 1 8 3 5 . 12 N o v . 1 8 5 5 .

Essayeur.

Commies-Stempelaar.

7 A u g . 1845. 8 Dec. 1864.

94 BREDA.

S. L . M . P o p t a , Controleur. 3 Junij 1857. J . G . N e i s z e n , Ontvanger. 17 A p r . 1 8 6 0 . W . H . H a e n e n , Essayeur. 19 M e i 1 8 3 5 .

Directe belastingen en K a d a s t e r . H . v a n der B u r g , Controleur, te 'aHertogenbosch. 30 M r t . 1 8 6 5 . P . H . de G e l d e r , Adjunct-Controleur aldaar. 30 M r t . 1 8 6 5 .

Directeur, C . M . v a n der H e i j d e n , ( R . A . 4. k l . ) . 31 F e b . 1 8 6 3 . A . T . M . v a n T h i e l , Commies ter Directie. 16 D e c . 1 8 6 1 . J . F u l k e n s , waarn. %de Commies ter Directie. 28 J a n . 1 8 6 5 .

Rijkf-Advocaat. Mr.

E . G . P . G e r t s e n . 14 A p r .

1846.

Betaalmeesters. Jlir. Mr. H . Repelaar van D r i e l , te Maastricht. A . H . N a u s , te Roermond. 14 M e i 1 8 5 8 .

3 Junij 1854.

Controleurs. P . E . J a n s s e n s , v o o r de l s t e a f d . , te Maastricht. 1 Julij 1848. J . R . R u i j t e r s , v o o r de 2de a f d . , te Maastricht. 27 J u n i j 1 8 3 9 . M . H a e n t j e s , te Gulpen (resid. Valkenburg). 12 D e c . 1 8 6 3 . A . J . R . A . de C e v a , te Heerlen. 6 A p r . 1854. E . L . A . H . A r i e n s , te Sittard. 28 Sept. 1 8 6 5 . P . A . P . J . S a s s e n , te Roermond. 27 J u n i j 1 8 3 9 . J . A . H . G . W i l m a r , te Weert. 9 A p r . 1856. J . J . F . H . G e e l e n , te Venlo. 6 Jan. 1858. G . H . E L M o t k e , te Gennep. 16 N o v . 1 8 5 9 .

Ontvangers. C o n t r o l e MAASTRICHT (lste 1857.

A . J . Gulje (1),

(2e k l . ) . 9 D e c .

Afd.)

voor de d i r . bel., te

Maastricht

1857.

1 8 4 1 . F . P e l e r i n , voor Meerssen, Borgharen, Bunde, Itteren, Schimmert en Ulestraten (6e k l . ) . 21 A p r . 1 8 4 4 . 1 8 5 9 . H . J . H . B e r n t z N a u s , voor de r e g t e n , te EysdenStation ( g r e n s k a n t o o r , 7e k l . ) . (Zie ook onder de C o n t r o l e Maastricht, %de afd.). 28 D e c . 1 8 6 4 . 1 8 6 4 . C . F . L . G r a m , r. 3 , voor de r e g t e n , te Eysden-Land ( g r e n s k a n t o o r , 8e k l . ) . 28 D e c . 1 8 6 4 . (1)

Vroeger Controleur tc

Maastricht.

96 1 8 5 0 . W . T . van T h i e l , voor de d i r . b e l . , regten en a c c i j n s e n , te Ey sdenMaas, Mesch, Rijcholt en St. Oeertruide (grenskantoor, 7e k l . ) . 26 A u g , 1 8 5 9 . voor de dir. bel. en a c c i j n s e n , te Am by , Bemelen, Berg en Terblijt, Cadier en Keer, Gronsveld en Heer (7e k l . ) . Stationementen te Maastricht, Bunde, Meerssen, Itteren, Eysden (Land) By sden (Maas), Heer, Grondsveld en St. Geertruide. C o n t r o l e MAASTRICHT (2de

Afd.)

1 8 5 8 . E . B . J . Mo'ise de Chateleux ( 1 ) , voor de regten en a c c i j n s e n , te Maastricht ( l e k l . ) . 20 M e i 1 8 5 8 . 1 8 4 8 . J . H . J a n s e n , voor den i n - , u i t - en doorvoer l a n g s den A k e n - M a a s t r i c h t s c h e n , M a a s t r i c h -Hasselt9chen e n M a a s t r i c h t - L u i k s c h e n s p o o r w e g , te Wijk (6e k l . ) . 25 A p r . 1 8 5 9 . 1843. 0 . T . A . C o e n e g r a c h t , voor de d i r . bel., regten en acc i j n s e n , te St. Pieter, langs het kanaal tusschen Luik (grenskantoor, 7e k l . ) . 12 M r t . 1858. en Maastricht 1 8 5 9 . J . P . J a n s s e n s , voor de d i r . bel., regten en a c c , te (grensk., 7e k l . ) . 31 O c t . 1 8 6 1 . Oud-Vroenhoven 1 8 6 3 . M . G . A . C o l e n , voor de r e g t e n , te Caberg (grensk., 9e k l . ) . 2 D e c 1 8 6 3 . 1 8 6 2 . W . L a a t s m a n , voor den i n - , u i t - en doorvoer langs den A k e n - M a a s t r i c h t s c h e n s p o o r w e g , te Simpelveld (8e k l . ) . (Zie ook onder de C o n t r o l e Gulpen.). 15 A u g . 1 8 6 2 . 1 8 5 9 . H . J . H . B e r n t z N a u s , voor den i n - , u i t - en doorvoer langs den L u i k - M a a s t r i c h t s c h e n s p o o r w e g , te EysdenStation (7e k l . ) . (Zie ook onder de Controle Maastricht lste afd.). 28 Dec. 1 8 6 4 . Stationementen te Maastricht, Maastricht ( s t a t i o n ) , Biesland, Caberg, Oud-Vroenhoven, St. Pieter, Simpelveld en Eysden (station). Controle GULPEN. 1824. (6e 1862. sen, (1) (2)

J . P . O o s t e r m a n , voor Gulpen, Wittem en Wylre k l . ) . 15 M e i 1 8 4 3 . A . E . C o r b e y ( 2 ) , voor de d i r . b e l , regten en a c c i j n te Vaals (grenskantoor, 5e k l . ) . 2 N o v . 1 8 6 2 . Vroeger Controleur te Rotterdam. Vroeger Controleur te Gulpen.

97 Sim1 8 6 2 . W . L a a t s m a n , voor de d i r . bel., regten en acc., te pelveld en Bocholtz (grenskantoor, 8e k l . ) . (Zie ook o n der de C o n t r o l e Maastricht, 2de afd.). 15 A u g . 1 8 6 2 . 1 8 4 2 . J . F G h i j s e n s , voor Valkenburg, Houthem, Hnlsberg, Klimmen, Oud- Valkenburg, Schin op Oeulle en Strucht (7e k l . ) . 21 J u l i j 1 8 6 2 . 1 8 4 1 . J . L . Beckers, voor de d i r . b e L , regten en accijnsen v a n M'heer, Margraten, Noorbeek en Slenaken, kantoor en residentie te Hoogcruts (grensk., 7e k l . ) . 17 N o v . 1 8 5 7 . Stationementen te Gulpen, Vaals, Valkenburg, Bocholtz, Epen, M'heer, Hoogcruts en Nieswieller. Controle

HEEBLEN.

1 8 3 3 . J . W . de G e r a r d , voor Heerlen en Voerendaal (6e k l . ) . 1 3 M r t . 1 8 5 7 . 1 8 5 3 . A . J . T u m m e r s , voor de r e g t e n , te Locht (grensk 8e k l . ) . 2 D e c . 1 8 4 3 . 1 8 4 1 . S. B o e b r o e k , v o o r de d i r . bel., regten en accijnsen, te Kerkrade ( g r e n s k a n t o o r , 7e k l . ) . 6 Sept. 1 8 5 5 . 1 8 5 9 . P . C . N . V a l e t t e , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Nieuwenhagen, Bygelshoven, Rimburg, Schaesberg en Ubach over Worms (kantoor en residentie Waubach, grensk 7e k l . ) . 2 J u l i j 1 8 6 4 . 1 8 5 9 . J . F . M u l l e m e i s t e r , voor Brunssum, Amstenrade, Bingelrade, Hoensbroek, Jabeek en Merkelbeek (res. Amstenrade, 8e k l . ) . 18 N o v . 1859. 1 8 3 3 . J . W . C r e m e r s , voor Schinnen, Nuth, Oirsbeeh en Wijnandsrade (8e k l ) . 2 9 J u n i j 1 8 3 9 . 1 8 6 2 . F . A . T h o r b e c k e , voor de d i r . bel., regten en acc. te Schinveld (grenskantoor, 8e k l . ) . 25 J u n i j 1 8 6 5 . Stationementen te Heerlen, Locht, Kerkrade, Schinveld, Oirsbeek

,

Waubach,

Heerlerheide,

Schinnen

en

Brunssum

Controle SITTARD. 1 8 4 1 . W . H . H . B o v i j , voor de d i r . bel., regten en a c c , te Sittard en Broek-Sitlard (grensk., 6e k l . ) . 5 D e c . 1 8 5 7 . 1 8 4 1 . E . H . L . V r i j e n s , voor Beek, Elsloo, Geulle en Stein (6e k l . ) . 21 M e i 1864. 1 8 5 3 . J . J . H . B e r d e n , voor Born, Grevenbicht, Limbricht, Nieuwstad en Obbicht en Papenhoven (7e k l . ) . 9 D e c 1857'. 5

98 1 8 6 5 . D . W . M i d d e l h o v e n , voor Geleen, Spaubeek (9e k l . ) . 25 N o v . 1 8 6 5 .

Munsteraeleen

en

1848. A . T. K e i j e n b e r g , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Urmond, kantoor en residentie te Bera forensk 7e k l . ) . 14 M e i 1 8 6 0 . ^ D

1864. G . B . Jhr. de Sigers Ther B o r c h , voor de d i r . bel., regten en a c c , te Roosteren (grenskantoor, 8e k l . ) . 2 J u l i j 1 8 6 4 . Stationementen te Sittard, Broek-Sittard, Nieuwstad; Limbricht, GrevenbicM, Berg, Roosteren, Susteren, Beek', Elsloo, Stein en Visserweert. C o n t r o l e ROERMOND. 1 8 3 4 . W . M . A r i S n s , voor de d i r . bel., regten en a c c , te Roermond en Maasniel (oe k l . ) . 7 J a n . 1 8 4 0 . 1 8 5 3 . A . J . A . H . v a n de W e e g h , voor Odilienberg, Herten, Meliek en Herkenbosch , MaasbracM, Linne en Montfort (7e k l . ) . 16 O c t . 1 8 6 0 . 1839. A . H . D i n r a t h s , voor Echt en Susteren (7e k l 1 ''' 7 Sept. 1 8 6 1 . 1 8 6 5 . F . W . H . Z u f a n g , voor de d i r . bel., regten en accijns e n , te Swalmen (grensk., 8e k l . ) . 1 8 6 4 . W . H . G . van S a n t e n , voor Neer, Buggenum, Nunhem en Haelen (9e k l . ) . 22 M e i 1 8 6 4 . 1 8 6 3 . T . F . C . L e c l e r q , voor de d i r . bel. regten en accijnsen, te Posterholt en Vlodrop (grenskantoor, 8e k l ) 25 N o v . 1 8 6 5 . 1 8 6 2 . J . V o l k e r s , voor de d i r . bel., regten en accijnsen, teStevensweert en Ohe en Look (grensk., 8e k l . ) . 8 M r t . 1 8 6 2 . (Rothen1 8 6 0 . P . J . B o o m s , voor de r e g t e n , te Vlodrop bach) (grenskantoor, 8e k l . ) . 22 D e c 1 8 6 0 . Stationementen te Roermond, Swalmen , Buggenum , Maasniel , Herkenbosch , Montfort, Stevensweert, Schilberg , Posterholt , Vlodrop, Echt en MaasbracM. ;

Controle WEEET. 1 8 2 5 . J . G e e l e n , voor de d i r . bel., regten en accijnsen, te Nederweert en Stamproy (grenskantoor, 4e k l . ) . 15 E e b . 1854. J . W . F . J . P . H i l g e r s , voor Heythuizen, Roggel en Baexem (7e k l . ) . 22 M e i 1864.

Weert, 1842^ Horn,

99 1 8 5 3 . P . P . A . van W i n t e r s h o v e n , voor T h o r n , Beegden , Orathem, Heel, Pol en Panheel, Wessem en Hunsel (7e k l . ) . 1 M e i 1 8 5 6 . 1854. J . C a s p a r i , voor de d i r . bel., r e g t e n en accijnsen, te I t t e rvoort en Neeritter ( g r e n s k a n t o o r , 7e k l . ) . 29 A p r . 1 8 5 4 . 1864. H . W . S t o l t z e n b e r g , v o o r de r e g t e n , te Sluis no. 16 ( g r e n s k a n t o o r , 8e k l . ) . 6 O c t . 1 8 6 4 . Stationementen te Weert, Nederieeert, Sluis no. 16, Altweert, Nevenshut, Oolder , Heythuizen, Thorn, Neeritter , Stamproy , Wessem , Tungelroy en Hunsel. Controle VENLO. 1 8 3 3 . B . J . B . B a s c h , voor de d i r . bel., regten en a c c , te Venlo (3e k l . ) . 19 J u n i j 1 8 5 1 . 1 8 3 9 . J . W . H o e f n a g e l s , voor Helden, Kessel en Maasbree en Meijel (6e k l . ) . 9 M r t . 1 8 4 7 . , voor Horst en Sevenum (8e k l . ) . 1 8 4 1 . L . B e r d e n , voor de dir. b e l . , regten en a c c , te Arcen (grenskant., 7e k l . ) . en Velden, Broekhuizen en Grubbevorst 20 M r t . 1 8 4 3 . 1 8 5 2 . C . J . P . A . v a n G e s t e l , voor de d i r . bel., regten en a c c i j n s e n , te Tegelen ( g r e n s k a n t o o r , 7e k l . ) . 2 A p r . 1 8 5 7 . 1 8 4 0 . J . H . J a n s s e n s , voor de d i r . b e l . , regten en a c c v a n Beesel en Bel/eld, k a n t o o r Reuver (grensk., 7 e k l . ) . 7 J u l i j 1 8 4 2 . 1 8 6 1 . A . v o n G e u s a u , voor de regten, te Keulsche-Barrier e (grenskantoor b i j Venlo, 8e k l . ) . 31 J u l i j 1 8 6 4 . 1 8 6 4 . J . H . P e l , voor de regten te Wezelsche-Barriere (grenskantoor b i j Venlo, 8e k l . ) . 31 J u l i j 1 8 6 4 . Stationementen te Venlo, Wezelsche-barriere, Keulschebarriere , Arcen , Velden , Broekhuizen , Horst , Tegelen ,

Reuver, Helden, Bmrlo en Belfeld. Controle

GENNEP.

Ottersum en Mook 1 8 4 1 . P . T . W a r d e n b e r g , voor Gennep, 8 e k l . ) . 5 A u g . 1841. 1 8 6 4 . J . R e i s e r , voor de r e g t e n , te Hekkens (grensk., ( 8 e k l . ) . 18 N o v . 1 8 6 4 . 1 8 5 0 . M . H . v a n Slijpe, voor de d i r . bel., regten en a c c , te Bergen, k a n t o o r Well (grenskant., 8e k l . ) . 25 J u l i j 1 8 5 6 .

100

Teki!). f a

lllTis^T

F e n r a y

'

Stationementen te Gennep , Moot, Heyen Bergen , Augnstinus, Afferden terswijk en Venray.

Meerh

en

Middelaar , Hekkens , , Well, Hamert, Blit-

Plaatselijke O n t v a n g e r , belast

met >

v

o

de ontvangst o

r

van

het geslagt,

te

Rijks-accijnsen. Maastricht.

Surnumerairen in de Directie. A.O.J.Schindler. 16Sept.l862. J . J . H . Q u a e d v l i e g . S O c t . 1864.

J . H . van der H e i i d e n . 1865.

2

Visiteurs. M . Bissac, E. E. J. F. J. J. C. J. J.

3e k l . ,

]

G. E . S t r e n g n a e r t s , 3e k l . ( C . P . Soetens, 3e k l . , ( Maastricht. C . A h r e n s , 4e k l , ' ) J . B o t s , 3e k l . , te St. Pieter. H . Sehoenmaekers, te Vaals. M e e u w i s s e n , 4e k l . , te Sittard. N . A . F . P e l t z e r , 4e k l . , te Roermond. H o o z e m a n s , 3e k l . 1 M . C . E o s s , 3e k l . , / °t e

t e

V

m

l

Commiesen. (Nin {« r

anclennltelt.)

Hoofd- Commiesen. i . E. Naire, te Thorn. I. J. Sistermans, te Foals. P. Tribulet, te Posterholt. H. Sebrender, te Heerlen. W. J . Offermans, te Grenenhichl.

P. T, V. J. G.

J. de Bie, te Amhy. T. Meeuwissen, te Well. 1. Telders, r. 3, te Maastricht. P. Wetzels, te Tegelen. A. Kieu, p. 3, te Maastricht.

Nov

101 Van de eerste klasse. W. M . E. Smitshuizen. C. F. J. Javaux. P, B. C. Daris. S. R. van Oeyen. p. 3. P. F. Leijendekkers. W. L. H . Hustinx. C. Perolles. J . H . Sarton. C. Ruyten. C. van Vooren. r, 8. J . H . Quaedvlieg. M. Bruls. H. Ramakers. D. F. Harms. C. Absil. P. Scheeren. J. Jorisaen. H. F. J. Struyk. M. Lonissen. K,. F. Vogel. r. 8. P Vermeeren. C. Stadbouder. C. JanBsens.

F. A. Vink. H. W. Graulich. J. G. Jilderda. p. 3. J. Kirch. H. Brouwcrs. A. Janssen. A. Logger van Koch. p. 3. C. Brandt. J. A. Mnller. J . van Siutfyt. N. Kauffmann. A. van Eeden. P. 3. J. J Staal. p. 3. H. A, Vrydenberger. M. F. Deben. N. Marx. P. L . van Mackelenberg. J. A. Nolet. K. H . Roosendaal. r. 3. J. M . Libois. p. 8. J . W. Clermont. J. D. AVijndorps.

H. H . J. Hardmann. J. G. Dorge. S. Si mar. W. Guinee. r. 3. C. Verhoef. C. van Andel. P. 8. F. J . Pluyraaekers. J. G. Roggeveen. J. Ploem. p. 3. W. C. Guise. P. J . Rutten. G. B. Jansen. C. van Rooie. F. Hofman. p. 3. H. G. Trappenberg. J. Tellings. H. Knoth. P. Visser. J. F. Dambacher. J. van Kalken. p. 3. M. N. Schroders.

L. Dinnessen. F. HazelhotT. J. Krischer. G. Kolkman. P. 8. J. J . SchrijverB. C. Schalley. H. van Mierlo, J. P. Le^ro. T. G. J. HermBen. D. W. Visser. P. A. H . Vaessen. G. S. Spee. II. van den Wildenberg p. 3. A. L. Naire. J. H . Vaassen. M. Ensennck. K. H . Gulikers. J. L. V. Eras. H . Poldervaart. C. van Lent. p. 3. A. Folmer. p. 3.

L. J . A. Jamart, J. H . Campiot. J. J . Vrankeu. A. Knibbeler. W. KempeneerB. T. Zegen. J. Baron. J. J. Hniberse. F. J . Hufkens. A. Daenen. R. B. Fryns.

J . Schoens. T. Kersten. A. J . Versaan. M. van de Berg. F. J. Gysen. L, Cantelberg. p. S. J. P. Paris. A. Donders. F. J . BosBy. A. Leeuw. P. R. Godding.

L. Nnlenfl. H. Passau. T. P. Claassen. H. Nypels. P. Maasbroek. J. H . Kumans. K. A. G. J. Kueuen. F. W. Charles, p. 3. L. G. van de Pas. J. M. Didden. E. C. V. D. de Munck. J. Janssen. J . van Poppe!. J. F. M. H . C. Duran.r.S. J. P. Hendriks. p. 8. P. Ronmcn p. 3, A. P. van der Schoot. P. 8. W. Kircbner. J. H . Schaeken. J. W. G. Frackers. p. 3. H . H . Vreydenberger. J. Sassen.

Van de tweede klasse.

Van de derde

V. A. Vreuls. J. B. Pijls. C. G. Mot. p. 3. P. van Egmond. p. 3. P. T. Moors, p. 3. H . H . Blanken. p. 3. J. M . Schell. p. 3. J . M. Rueb. p. 8. H. Zondervan. p. 8. G. Daenen. r, 8. L. Berghof. N. H . Bossy. M. Hennus. G. Ignatius. G. H . E. Scoth. F. A. J. Corbeij. p. 3. L. N. H. Burton. J. G. Dickeracheid. F. J. J . H . de By. F. J. Meyer.

klasse. A. George. M. Wouters. H. Habets. J . J . K. E . Heuman. L. Jansen. F. de Glas. F. van der Beele. W. Leysen. A. J . van Lierde. J . W. Knuijver. F. D. Nijseen.

102 H . A. van der Veen. J . F. A. Oosterman. r . 3. J. C. van der Geer. A. H . X. van Eecke. G. V H U Hall. H . M. Janssen. L. Frackers. R. W. Severijns. P. W. F, Sciieepers. S. Alberts. C. L . van Quaillie. C D. W. Zielkens. A. M. H . F. Gubbels. P. E . Ii. Claessena. G. A. R. van der Widen. L. J. Rock. E . C. J . Chantilion. J . H . Toby. H . Konings. EU van den Bergh. W. Hamerslag. P. de Koning. J . Bruvs. H . S. j . van de Wall. F. W. H . Maeaaen. J. L . Anten. J. H . op den Oordt. J . H . Verhorst. H . J . van Engelahoven. E. 0. C. Lintsen. A. Baumgardt. J. W. Slangen. J . T. Poll. M. de Schwartz. V. E . T. LiuBsen. H . Steegemans. M . It a4 Maquine. F. H . Biasac. J. L. Michiels. p. 3. J. H . van den Bolder.

M. H . S. Derriks. W. Plessen. H . Booten. A. de Gerard. J . H . van der Bieseu, Moertnans. G. van Kempen. Scbuun'ng. H . A. van Lierde. W. Koniuga. r. 3. L. H . van Herck. J . Bouwens. A. Simmers. K. J . Absil. r. 3. van Buggenom. 13am me r. J. George. H . E . Scheffer. Richel. J. A. H. Linssen. Laiesse. J. Auteunis. F. Riddcrhoff. Lmsaen. Ktaaasen. H . L . Prins. H . Bus. L. Schell. H . Driesten. M. Kneepkens. C. Berger. Smeets. van Duck. Hon ben. J . J . van Turnhout. H . McrckeuB. G. Bouwena. H. Willenis. J . Verhagen. Evers.

M. G. J . H . van Wii P. A. H . Claessen. E. George. J. T. Verwaayen. L. H . Collaert. A, W. Jacobs. F. H . Massa, C W. Foliner. I. B. Sauter. W. van Kooten. J- A. Claessen. J.' W. Meijers. P. C. Bellanger. P. N. E . Odekerkeu. P. F. Wulfaert J . G. Katzers. K. A. Durlinger. G. P. Gielen. A. S. Krijthe. A. J. M. de Magnee. C J. J. Tesch. J. Lafaille. M. J . J. Motke. II. Maste. C. P. Masthoff. L Gooren. G. J . Bach. T. E. Woonings. C. H . WarnaB. A. W. Erkens. J. H . Lemmens. K. A. Zanolie. F. Barthel. F. C H. Haeijen. J. Mers. A. C. J. Steffen. A. L . Snoeck. J. C. H. Kemnierling. J. U. Rib. T. W. van Bergen.

Van de vierde klasse. A. Fz. Engers. L . H . Heulting. W. Romang. A. Tander. P. J . C. Deijbel. W. Spec. A. J . H . van den Eertwegh. P. L . Stenmana. S. H . A. Begemann. H. van Vliet. J- van Egmond. F. A. A . J . M . Valkenhoff. H . L . E . Gotfin. A. C. L . F . van Haereu. C. W. Beth. J . W. van Leent. G. Coppes. J. J . A. Janssen. H . A. Overman,

J . C. Bekker. C. F. Timmers. G. V. L . Hilgeia. M. P. Raach. J . F . A. Torneur. A. van dc Voort. J. J . Molbutjsen. W. F. Baumgartuer. C. Loman. F. J . TellingB. J. Maine. F. B. Sclioonhen. J . H . Mulkens. C. F. Ties. S. P. van der Valk, P. Clerkx. J. M. Jacobs. H. C. Abbenhuijs. A. G. van Krimpen.

J. B. van Weteriug. G. van de Polder. W. G. Dieniel. E. Hutten. L. M. Wienands. J . A. Peters. J. C. Verhoef. A. Groeneveld. W. J. Oldeuhof. A. H. Spec. P. Daniels. A. Dekkers, C. A. Vdlekoop. H. J. A. de Warem. D. Wytman. H. F. C. Stapel. J. Heller. F. T. H Claeren. J. H . Lentz.

103 J . van Leeuwen. W. F, Slangen. S. Pffeniugs. P. Visser. T. Mom. J. Wijuperle. A. Consten. J. Janssen. G. E . A. van Hall.

T. G. W. De la Haije. F. van Welering. P. J. Umniels. It. E . P. Boekmeulcn. P. J. Hendriks. N. Robeerst H. F. Hommes. W. Peeters Jr. A. W. Alsdorf.

Buitengewone BL H . Linskens. H . F. van Engelshoven. K. L . Visser. H . H . Coenians. J. G. F. Stevens. J. 1. llogesteeger. J. M . Nijssen.

J. G. Rosenveldt. K. Coenders. R. H . Godding. C. F. Derj. J. G. F. Kozel. J. H . Walder. J. B. C. Bonekanip. J. Hulscber. BL J. Volkers.

Commiesen.

M. H . Vastbinder. II. A. Nabbe. E Nyssen. N. P. A. Koemans. DiBCO. E. C. J. de Munck. (Tijd.). E. van den Brink. F. D. A. Meeuwen. C. B. J. Bles. {Tijd.). Servaes. W. C. Koeh. id. H . J . G. Krynen. A. vau den Dolder. id.

Wakers. W. Bruinink. J. W. Servaes.

| H . A. Garama.

| M . van Aken.

Sloeproeyers. G. Jockin, te Eijsden.

I G. Fraucot, te

Stevensweert,

Scheepsmeters. M. Bissac, Visiteur, te Maastricht.

| J. lloozemans, Visiteur, te Venlo.

D e u r w a a r d e r s der directe belastingen. W. Schoondermark, te Maastricht,

voor de kant. Maastricht,

St. Pieler en Oud.

Vroeuhoven. G. Pypers, te Meerssen, voor de kant Eysden, Amby, Meerssen en Beek. % T. van Lierop, te Gulpen, voor de kaut. Gulpen, Vaals, Simpelveld, Valkenburg en Hoogcruts. . G. J . Pelt, te Heerlen, voor de kant. Heerlen, Brunssum, Schinveld, Schinnen Kerkrade en Waubach. J. J. Christoffels, te Sittard, voor de kant. Sittard, Bom, Geleen, Obbicht en Roosteren. A. van Eeden, Commies lste kl., voor het kant. Echt. J. P. H . Rademaekers, te Roermond, voor de kant. Roermond, Swalmen, Posterholt }

en Odilunberg. II. van den Berg, Commies Sde kl., voor het kant. Stevensweert. F. W. Charles, Commies lste kl.; voor het kant. Keer. 3. 11. op den Oordt, Comm. 3de k l , voor het kant. Weert. J. M. Schell, Comm. Sde kl., veor het kant. Beijthuuen. P. W. F. Scheepers, Comm. Sde kl., voor het kant. Iltercoort. C F. J. Javaux, Comm. lste kl., voor her kant. Thorn. S. Snydera, te Venlo, voor de kaut. Venlo, Arcen, Horst, Tegelen, Reuver en Helden. F. G. Noman, te Gennep, voor de kant. Gennep, Well en Venray.

104 E N T E E P O T S . Entreposeurs. Be Ontvangers Maastricht, Publiek. Roermond, „ Vinto, n Heerlen, Part., wijn. Sittard, II Weert, Tegelen, H Gulpen, n Afferden (gem. Bergen), ongel. kluitkalk.

Waarborg

der regten

Fictief,

en accijnsen

te

Arcen , F i c t i e f , ongel. k l u i t k . Fictief, Berg ( g e m . Urmond), ongel. k l u i t k . Gennep, F i c t i e f , o n g e l . k l u i t k . Hamert (gem. Bergen), Fictief, ongel. k l u i t k . Linne, F i c t i e f , ongel. kluitk. „ Swalmen, Well (gem. Bergen), Fictief, ongel. k l u i t k . n

en belasting op de Gouden en Z i l v e r e n werken in Iiimburg. M A A S T R I C H T .

P . H a e s e b r o e c k , Controleur. 28 Sept. 1 8 4 7 . E . B . J . M . de C h a t e l e u x , Ontvanger. 20 M e i 1 8 5 8 a. W e s l i j , Essayeur. 19 N o v . 1 8 2 8 . R O E R M O N D .

w ^ ' ^roleur. 25 O c t . 1 8 6 0 W . M . A n e n s , Ontvanger. 16 N o v . 1 8 4 1 . F . R . W e i c k m a n s , Essayeur. 4 Feb. 1826. M

>

G

V

a

n

K

e

r

v

e

l

Controleur der directe belastingen het kadaster.

en

van

C . A . L u d e w i g , te Maastricht. 5 Dec. 1843. Jhr. F . S. v a n P a n h u i j s ( a d j u n c t ) , te Maastricht. 30 M r t . 1 8 6 5 .

STATISTIEKE

BUZONDERHEDEN.

VERANDERING

V A N KANTOREN.

K o n m k l i j k e Besluiten.

7 J a n . 1 8 6 5 . H e t k a n t o o r de Wijk o p g e h e v e n : de gemeente de W i j k gevoegd bij het k a n t o o r R u i n e n , en de gemeente Z u i d w o l d e b i j H o o g e v e e n . 1 4 J a n . 1 8 6 5 . Leeuwarden aangewezen als los- en l a a d plaats v a n u i t zee aangevoerde a c c i j n s v r i j e goederen. 28 E e b . 1 8 6 5 . H e t kantoor Vinkeveen en Waverveen opgeheven en g e v o e g d b i j L o e n e n . 13 M r t . 1 8 6 5 . H e t kantoor '« Gravendeel opgeheven, die gemeente gevoegd b i j het k a n t o o r S t r i j e n en de gemeenten M a a s d a m en Puttershoek bij H e i n e n o o r d . 2 2 M e i 1 8 6 5 . H e t kantoor Nieuwe-Pekel-A opgeheven en g e v o e g d b i j dat te Oude-Pekel-A. 25 M e i 1 8 6 5 .

Aanwijzing

eener

t i j d e l i j k e heerbaan

naar

Venlo. 3 J u l i j 1 8 6 5 . D e C o n t r o l e s Gorredijk en Bergum opgeheven en d a a r u i t zamen gesteld de nieuwe C o n t r o l e D r a g t e n ; d o c h het k a n t o o r A k k e r w o u d e i s b i j de C o n t r o l e D o k k u m g e v o e g d en de kantoren N o o r d w o l d e en W o l v e g a b i j de C o n trole H e e r e n v e e n . 31 J u l i j 1 8 6 5 . A a n w i j z i n g v a n de kantoren langs d e n spoorweg v a n de Pruissisc/ie grenzen naar Nijmegen. 1 Sept. 1 8 6 5 . D e C o n t r o l e 's Hertogenbosch buitengemeent e n , gevoegd b i j die t e ' s H e r t o g e n b o s c h Stad (met 1 J a n u a r i j 1 8 6 6 ) ; het kantoor V l i j m e n is bij de C o n t r o l e H e u s d e n gevoegd. 14 Sept. 1 8 6 5 . O p e n s t e l l i i g v a n het kantoor Zevenaar, voor d e n u i t v o e r v a n zeep met a f s c h r i j v i n g . 25 Sept. 1 8 6 5 . D e gemeente Zeddam v a n het k a n t o o r D o e t i n c h e m overgebragt b i j het k a n t o o r '* Heerenberg.

106 27 Sept toezigt m

1865. Wijziging van Zeeland.

den

loop

der

linien

van

7 Oct. 1865. H e t kantoor St. Jacobi-Parochie opjreheven dat dorp gevoegd bij het kantoor St. A n n a - P a r o c h i e en de dor-pen M i n n e r t s g a , F i r d g u m en T z u m m a r u m gevoegd b i i het kantoor Sexbierum. " J

1 D e c . 1 8 6 5 . H e t kantoor Warmenhuizen c. a. ingetrokken die gemeente gevoegd bij het kantoor N o o r d - S c h a r w o u d e en de gemeente H a r i n g c a r s p e l bij dat te N i e u w e - N i e d o r p .

Resolutien. 13 M r t 1 8 6 1 . V e s t i g i n g v a n voor w i j n te Bodegraven. 5 Julij 1865. V e s t i g i n g v a n een Usselmonde. t r o l e u m te VERANDERING Kantoren Harlingen . . . . Zwolle ( D B ) Hoogeveen . . . , St. A n n a - P a r o c h i e Loenen Schagen . . , . . Akkrum Schagen Oude-Pekel-A . Steenwijk Slochteren . Leek 's Heerenberg. Gendringen. . Wilnis Strijen . . . .

gebragt i n de 2e k l . 3e

II

II

//

II ^

n

4e 5e II 5e H 5e II 5e II 5e „ 5e

n „ „ „ „ „ „ „

// 6e 6e II 6e II 6e u 6e n 6e

„ „ „ „ „ „

// II II II II

„ // // // »

II

//

II

II

II

ff

een

particuUer

fictief

entrepot

entrepot v o o r pe-

V A N KLASSEN. Kantoren gebragt N o o r d - S c h a r w o u d e i n de 6e k l . N i e u w e - N i e d o r p . // // 6e „ S e x b i e r u m . . . . // // 6e „ Zuidlaren . . . . // * 6e „ Ruinen u n 7e „ Wehl II n 7e „ Beilen // II 7e „ Aalsmeer // n 7e „ T e r s c h e l l i n g . . . // n 7e „ Gieten II II 8e „ Borger // // 8e „ Dalen II II 8e „ Veldzigt u II 8e „ Babberik // // 8e „ Angerloo II II 9e „

HWS0U3S

BE

N a a m l i j s t v a n de A m b t e n a r e n der directe b e l a s t i n g e n , i n - en uitgaande regten en a c c i j n s e n : B i j de H o o f d - A d m i n i s t r a t i e „

i,

A m b u l a n t e Becherche te water

Bl.

3.

»

6.

I n de navolgende provincien : Gelderland

n

U .

Zuid-Holland

•

22.

Noord-Holland

II

37.

Zeeland

//

49.

Utrecht

*

56.

Friesland

//

60. 67.

Overijssel

«

Groningen

»

74.

Drenthe

#

80.

Noord-Brabant

//

84.

Limburg

//

95.

Statistieke bijzonderheden

n

105.

IN DIT JAARBOEKJE V O O R K O M E N D E .

(@ &. ® > 0

-8.)

beteekent:

Kommandeur ,

Broeder der O r d e v a n den Nederlandschen (sH

Eidder

en

Leeuw.

en * 4. k l . ) beteekent: E i d d e r v a n de

4de klasse

der

Militaire Willemsorde. (K

E . K . ) beteekent: K o m m a n d e u r ,

Eidder

der

Orde

v a n de E i k e n K r o o n . (tfr) beteekent: B i d d e r van het L e g i o e n van

Eer.

( A . 2) beteekent: E i d d e r v a n de 2de klasse der O r d e van St.

Eussische

Anna.

( W . 3. k l . ) beteekent: E i d d e r v a n de 3de klasse der E u s s i sche O r d e van St

Wladimir.

( R . A . 4. k l . ) beteekent: E i d d e r der Pruissische O r d e den Eooden

Adelaar,

4de k l .

van

M E N G E L W E R K

1868.

1

r

L

UIT D E N VREEMDE. D e s k u n d i g e n zeggen w e l eens dat vele planten alleen dan goed g e d i j e n , wanneer ze i n hare j e u g d verplant w o r d e n ; de k o o l m i s t het s t o k k e r i g e , de v r u c h t w o r d t g e u r i g e r , de eik groeit w e l i g e r , als men dien raad v o l g t . V e l e n houden het er v o o r , dat het met den mensch even zoo of ongeveer zoo gesteld i s ; eene v e r p l a a t s i n g , eene a f w i s s e l i n g van g r o n d e n k l i m a a t , i n een w o o r d een reisje doet hem g o e d ; z u l k eene o n t s p a n n i n g geeft f r i s c h b l o e d , versche k r a c h t e n , nieuwe denkbeelden! en g e d a c h t i g aan d i e n raad pakte i k een paar hemden en sokken b i j elkaar o m . . op a v o n t u u r u i t te zeilen? — M i s geraden. I k ben een ijverig voorstander van plannen m a k e n , voor dat i k eene reis aanvaard; het moge dwaas zijn z i c h i n te sterke ketens vast te s n o e r e n , zeer zeker behoort een o o r d e e l k u n d i g p l a n tot de reisgenoegens; men vergast z i c h reeds l a n g v o o r u i t , men herinnert z i c h later alles beter, m e n waarborgt z i c h tegen t i j d v e r l i e s , men w o r d t v a n een colis een d e n k e n d en handelend w e z e n , als men op eigen w i e k e n d r i j f t . D i e eigen w i e k e n moet m e n echter eerst aanschanen; eene paar degelijke beschrijvingen van het l a n d en het v o l k , die men w i l bezoeken, moeten voorafgaan en dan met lust

en ijver eon of meer goede reiswijzers bestudeerd worden. D i t m a a l g o l d t het Z w i t s e r l a n d en B e r l e p s c h „ S c h w e i z e r k u n d e " h a d m i j m e n i g w i n t e r a v o n d leerrijk gezelschap g e h o u d e n ; h i j leert de Z w i t s e r s , die flinke Zwitsersche natie haarlijn k e n n e n ; hoe z i j leven en wonen en z i c h regeeren, hoe zij bestaan en wat zij e t e n , hoe zij z i c h vermaken en met welke gebreken zij behebt z i j n ; dat a l l e s , v o o r a l het laatste, wist i k vdor m i j n vertrek w e l l i g t beter d a n m e n i g bewoner v a n dat l a n d — althans als de z o r g v u l d i g e B e r l e p s c h niet jokte en i k heb bespeurd dat h i j d i t niet deed. T o e n het plan r i j p w e r d , de

4

zomerwarmte tot reizen n o o d i g d e , iedereen reeds zesmaal had gevraagd „ waar gaat de reis h e f n ?" werden een paar der beroemdste wegwijzers geraadpleegd en met den h a n d i g e n , c o n scientieusen en dus onontbeerlijken Baedeker i n den zak, g i n g het r a t e l e n d , en s n u i v e n d , en fluitend en sissend op M a i n z l o s . I k weet n o g niet of m i j n opstel i n een dagverhaal zal onta a r d e n , i k weet evenmin of i k w e l iets b e l a n g r i j k s zal hebben mede te d e e l e n , alleen koester i k het stel'lige voornemen U zoo mogelijk deelgenoot v a n het door m i j gesmaakt genoegen te maken , en daar i k het doorvliegen v a n 8 0 u u r dist a n c e niet onder mijne genoegens r e k e n , z w i j g i k over d i e n eersten dag. K e e n , toch niet geheel. D a a r k o m t m i j de overtogt v a n den B i j n b i j K l e e f voor den geest: de P r u i s s i sche B i s m a r c k s c h e p o l i t i e k gedoogt er geene b r u g , en onze b u r e n hebben het ingenieuse denkbeeld verwezentlijkt o m over d e n snelvlietenden s t r o o m , m a n en m u i s , met wagens en bagaadje te v o e r e n , zonder dat een slapend reiziger het z o u behoeven te bemerken. 't Is een i n zijn soort b e w o n d e r i n g s w a a r d i g f e i t , dat tot n o g toe met enorm goed succes b e k r o o n d w o r d t , maar als de winterstormen en de i j s g a n g parten gaan s p e l e n , verzeker i k u l i e v e r te huis d a n op den ijzeren pont te z i t t e n ; de t i j d z a l 't leeren! I n het donderjaar 1865 , z a l n i e m a n d zich verwonderen dat ook een d o n d e r b u i i n het E i f e l g e b e r g t e was losgebarsten ; maar w e l k eene verwoesting k a n z u l k een b u i i n een bergl a n d a a n r i g t e n ; door het Brohlthal was de geheele massa w a ter E i j n w a a r t s g e s t r o o m d , beesten en boomen medegevoerd en tallooze b o u w - en weilanden verwoest; z a n d i n plaats v a n h o o i , kiezelgruis i n stede v a n k o r e n , keijen i n plaats v a n o o f t , ziedaar wat het oog heinde en ver ontwaarde; een roekelooze l o k o m o t i e f , die meende d i e n s l i k s t r o o m w e l te k u n n e n b r a v e e r e n , w e r d u i t het spoor geligt en l a g neven den herstelden spoorbaan als een b e w i j s , dat de mensch niet a l te zeer op eigen krachten moet v e r t r o u w e n , wanneer de n a t u u r een w o o r d j e medepraat. D a a r aan d i e n B o v e n - E i j n zitten ze hoog en d r o o g , d e n k e n v e l e n , maar k i j k het A h r d a l eens i n , hoe daar die k l e i n e stroom t w a a l f en t w i n t i g voet rees en zie ook elders eens goed r o n d , om tot de o v e r t u i g i n g te g e r a k e n , dat i n zeker

5 opzigt het

water

b i j ons

nog

beter

te temmen i s , d a n

in

hoogere streken. N a eene s c h o m m e l - en hotspartij van r u i r a een half etmaal, was het eene regt aangename a f w i s s e l i n g o m een d e l i c i e u s e n a v o n d s t o n d doortebrengen op de d r u k bewandelde M a i n z e r s c h i p b r u g ; onafgebroken wemelden dames en m i l i t a i r e n , w a gens en k u d d e n slagtvee, beauraonde en b e d r i j v i g h e i d d o o r elkander. G e e n w o n d e r ! de l i g g i n g v a n M a i n z i n het h a l f r o n d e heuvelbekken is b i j n a p r a c h t i g , t a l v a n torens en o n deuo-ende vestingwerken werken de n a t u u r i n de h a n d e n leveren scherpe kontrasten van gebogen l i j n e n en regte hoek e n , en o m het landschap een t i n t v a n den t i j d te g e v e n , begrenst een spoorwegbrug het ten z u i d e n ; maar w e l k eene b r u g ? G e e n hemelhoog t r a l i e w e r k , waarmede men onze slappe rivieroevers aan elkaar moet s n o e r e n , maar d r i e , vier w i j d e en l i g t e bogen m a k e n zulk een aangenamen („ w o h l t h u e n d e " zegt de D u i t s c h e r ) i n d r u k , dat men zeer noode dat b o u w w e r k u i t d i t landschap zou w i l l e n m i s s e n , want laten w i j het maar e r k e n n e n , de mensch i s zoo i j d e l , overal en a l t i j d , dat h i j gaarne de schepping v a n den A l m a g t i g e n door eene geniale schepping van een zijner natuurgenooten ziet versieren of bederven , a l naar gij het noemen w i l t ; 't is i m m e r s als of een o o r d eerst bijzonder f r a a i w o r d t , als men eene b r u g , of eene s t a d , of eene v i l l a als p o i n t de depart voor 't o o g heeft. W a t leeft dat D u i t s c h e v o l k t o c h g e m a k k e l i j k , toch geheel anders d a n w i j . M i d d e n i n de stad t r o f een groote g a s l a n taarn en een w e i n i g rauziek m i j n o o r ; 't was negen u u r , dus k o n i k gerust n o g even b i n n e n w i p p e n . H e t l o k a a l was aan d e n handwerkstand g e w i j d ; overdekte g a a n d e r i j , t u i n en nevenzaaltjes waren o p g c v u l d met f a m i l i e s , de man i n k i e l of w e r k p a k , de v r o u w en k i n d e r e n niet meer o p g e s i e r d , e u a l l e d r o n k e n er h u n glas bier voor 6 c e n t , — 't was heerl i j k bier i n groote glazen — vele soupeerden met een paar e i j e r e n , d r o o g b r o o d en w o r s t , of allerlei ander goed dat een D u i t s e h e maag v e r s l i n d t , en dat tegen fabelachtig ger i n g e p r i j z e n ; de winst zat d a n ook nergens anders i n , d a n i n de i m m e n s e hoeveelheid bezoekers; zes jongens bragten i e dere twee m i n u t e n ieder 6 , derhalve 36 glazen b i e r , af en a a n , eene dame de bureau h i e l d het oog op aller behoeften

6 en w e n s c h e n , zou i k er b i j n a bij voegen, terwijl de eetwaren door een ander departement werden gereed gemaakt en u i t gereikt. G e l i j k i k reeds z e i d e , ontbrak de muziek er niet • trouwens waar zoekt men die i n D u i t s c h l a n d te vergeefs. B a d e n was eigenlijk m i j n eerste r e l a i s ; i k z o u er"een m i d d a g en a v o n d d o o r b r e n g e n , om de souvenirs van d i t bekoorl y k e o o r d bij m i j te verlevendigen. » P a k j e d r a g e n , m i j n h e e r ! " W a s n a t u u r l i j k ook aan dat station s c h e e n n g en i n s l a g , en toen i k het logement naderde en m i j n j o n g e n bekeek, k o n i k m i j n g l i m l a c h niet weerhoud e n , a l w e r d h i j bij nadenken eenigermate getemperd. Wie k a n op aarde meer weelde b i j e e n v i n d e n , meer goede smaak en fijne manieren vertegenwoordigd z i e n , meer coquetterie en b e v a l h g h e u l v a n m e n s c h e n , h u i z e n , k l e e d i n g en landschap i n een oogopslag o v e r z i e n , dan de bezoeker v a n het P a r i j s v a n den z o m e r , v a n het o n o v e r t r o f f e n , charmante B a d e n ; en m i j n j o n g e n ! leelijk en m i s v o r m d , geen vierkante el k l e e d i n g aan zijn l i j f , een morsigen schouder, a r m , r u g en dij b l o o t g e v e n d e , was h i j een hemeltergend kontrast met hetgeen B a den te verwachten geeft, Gevvoonlijk eet i k niet te schielijk als i k aan een goeden tafel z i t , en hier weet men zeer goed wat l e k k e r eten i s , maar toch repte i k m i j d i t m a a l o m van het fraaije weder te prohteeren, want de environs zijn zoo heerlijk en zoo a f w i s s e l e n d , dat i k m i j n t i j d h o o g n o o d i g h a d , w i l d e i k de reunie bij de muziek vddr de koerzaal niet misloopen. H e t oude Slot l a g n o g op de oude plaats, niets n a t u u r l i j k e r , maar voor het gezigt is d i e plek telkens n i e u w , a l naar men zijn standpunt neerat, die trotsche sparren en beuken verbergen het grootendeels, maar telkens verraadt een afgebrokkehle m u u r dat het er n o g l i g t ; d i t m a a l moest i k m i j tot eene d a h v a n d e l i n g bepalen, ru'ines en r i i l d e r b u n r e n l i g gen meestal hooger • i k w i e r p dus n o g een b l i k op 'het slot en wandeide door de liefelijke avenues v a n B a d e n , naar de wereldberoemde Lichtentlialer-auee. Is de boomenrij er zoo v o o r b e e l d i g trotsch ? O c h neen. Z i j n de u i t z i c h t e n zoo buitengewoon p r a c h t i g ? O c h neen. Is de w e g zoo breed of zijn de buitengoederen zoo f r a a i , dat i k van wereldberoemd d u r f spreken? N o g r a a a l s neen; maar alles is zoo s m a a k v o l aangelegd, zoo w e l i g b e g r o e i d , zoo r i j k met bloemen g e t o o i d ,

7 zoo opgeluisterd door wandelaars en equipages, door elegante toiletten en v l u g g e cavaliers, door schoothondjes en ponies dat men er spoedig een paar u u r v e r d r o o m t ; toen i k w a k k e r w e r d , was m i j n e eerste gedachte een nevendal op te zoeken om de ondergaande z o n i n k a l m e rust te zien w e g z i n k e n ; het t o e v a l , het g e l u k k i g toeval deed m i j den weg naar F r e m e r s bern- i n s l a a n en b i n n e n een k w a r t i e r was i k alle gewoel ontweken en b i j n a o n t w e n d ; rijke bergweiden door statig geboomte ino-esloten, vergulde bergtoppen en eene f r i s s c h e , heerlijke k a l m t e boeiden m i j n o g meer dan zoo even de smaakvolste p a r k w a n d e l i n g ; en t o c h was v a n d i e honderde wandelaars n i e m a n d m i j g e v o l g d en toch toeven er duizende gasten i n B a d e n , die onbewust b l i j v e n met het heerlijk g e n o t , die weinio-e honderde schreden h u n k o n d e n verschaffen. Dit b r a ° - t ° m i j i n h e r i n n e r i n g hoe i k reeds zoo m e n i g o n b e k e n d overschoon plekje op m i j n e m e n i g v u l d i g e voetwandelingen heb opo-espoord, door duizenden voorbijgeloopen en g e r e d e n ; terw i j l de meesten tocb dankbaar zouden z i j n als zij er een b l i k aan hadden gewaagd. T o e n i k het centrum der b e w e g i n g , de k o e r z a a l , naderclc, beo-on het 37ste Pruissische j u i s t met eene opwekkende ouvert u r e ; zij stemde alien a a n g e n a a m , zelfs knoopte m i j n b u u r m a n , een r a s - P r u i s , een discours met m i j aan. J a m m e r dat ons gesprek door eene ondeugende o p m e r k i n g , die m i j later o n t s n a p t e , p l o t s e l i n g w e r d a f g e b r o k e n ; hij was j u i s t b e z i g met de v e r k l a r i n g hoe D u i t s c h l a n d v i e r bondsvestingen en v i e r v r i j e steden bezat, toen mij de u i t d r u k k i n g o n t v i e l „ z o o , d a n z i j n er i n D u i t s c h l a n d toch vrije p l a a t s e n ? " D e brave m a n begreep m i j n e bedoeling maar a l te g o e d , w e r d b o o s , s t o n d op en l i e t m i j a l l e e n ; het was e v e n w e l BISMARCK met. I k k o n m i j n u ruimschoots v e r m i j e n i n de b e s c h o u w i n g v a n 't o-een r o n d o m m i j v o o r v i e l ; andere personen zouden de l u x e e n ° elegance der toiletten moeten b e s c h r i j v e n , genoeg zij het dat ieder badgast tusschen 7 en 9 ure daar op 't appel i s , vele z i t t e n i n rijen en c i r k e l s , i n hoopjes bijeen of geisoleerd, maar noo- meer wandelen i n 't o n e i n d i g e r o n d o m te b e w o n deren o f b e w o n d e r d te w o r d e n , o m te gispen of gegispt te worden. N e r g e n s v i n d t men z u l k een gedrang van fashionablen t e r u ° - , nergens i s men zoo o n g e l u k k i g wanneer het ten 7 ure recent a l s ' t e B a d e n , nergens hoort men meer talen en t o n g -

8 v a l l e n , of ziet men grooter verscheidenheid van personen en kleedingen. H e t was een heerlijke a v o n d s t o n d , de g a s v l a m m e n rieden vergeten dat de zon reeds l a n g naar bed w a s , maar p l o t s e b n g zag men een paar regenschermen openen en de 6 0 0 regendruppels w e l k e er v i e l e n , jaagden meer dan 6 0 0 gasten naar de koer- en speelzalen. W a t i k daar zag? vraagt o-jj. d i t m a a l niets b i j z o n d e r s , i k vertoefde er te k o r t o m mij l e ergeren aan veler speelwoede, of medelijden te hebben met de l o u i s d o r , die een of ander snoeperig popje op de tafel w i e r p , o m ze reddeloos te zien verdwijnen. I n die vergulde holen toef i k zelden l a n g , vooral sedert i k tijdens een b a d k u u r te W i e s b a d e n gezien h a d , hoeveel ellende daar v a l t o p t e m e r k e n , hoe het gezigt van dat r o l l e n d g o u d en d i e heren derwaarts fladderende bankbiljetten op velen een hooo-st de ongunstigen i n v l o e d u i t o e f e n t , hoe de een er tot speler ander tot d i e f , de derde tot zelfmoordenaar w o r d t g e v o r m d b e l u k k i g was de l u c h t weder o p g e k l a a r d , de temperatuur even zacht als vroeger, de bloemen verspreidden de geurigste p a r f u m s , en i k h a d volkomen t i j d o m v o o r i k slapen g i n g i n eene allergenoegelijkste s t e m m i n g te g e r a k e n , opgetogen over het genot dat het korte verblijf i n B a d e n m i j d i t m a a l h a d verschaft. D a g e l i j k s c h werpen de spoortreinen honderde vreemdelingen i n deze fraaije d r e v e n , en alle moeten t o c h weder eens vert r e k k e n , derhalve is er aan het station veel optemerken als men t i j d i g genoeg het p l a a t s b r i e f j e heeft b e m a g t i g d o m n o g eens r o n d te k i j k e n . D e bureaulist is te b e w o n d e r e n : i n een dozijn talen en accenten worden hem kaartjes voor alle h o o f d steden der wereld g e v r a a g d en toch m a g h i j z i c h niet v e r g i s sen de een brengt g u l d e n s , de andere f r a n k e n of roebels o f thalers of dollars m e d e , even wel moet h i j zorgen niet te talmen • yragen omtrent a a n s l u i t i n g der t r e i n e n , omtrent verkorte traj e k t e n , of omtrent bagaadje-kwestien moet h i j beantwoorden en wee h e m , als de i n l i c h t i n g verkeerd is. H e t is eene beste plaats om er a l l e bureaulisten te examineeren, want w i e daar te h u i s i s , kan z i c h overal doorredden. ;

D e drukste t r e i n naar Z w i t s e r l a n d is een * B u m m e l z u g , " w i e zou dat ooit d e n k e n , wanneer men althans weet wat d i t w o o r d i n D u i t s c h l a n d beteekent; hoeveel stations en opontD i t m a a l zes houden er i n die negen letters besloten l i g g e n .

9 cn twintig. E e n e H o l l a n d s c h e f a m i l i e v u l d e het c o m p a r t i m e n t bijna t o t a a l ; n i e t de v i e r personen maar vooral de zoogenaamde kleine b a g a a d j e , mandjes en doosjes en reiszakken enz.; m i j n o-ewone r e i s l e k t u u r , eene T a u c h n i t z - e d i t i e , deed m i j zeker v o o r Eno-elschraan doorgaan en i k h a d er pret i n hoe neef en n i c h t h u n o o m en tante p l a a g d e n , hoe de goede oude heer een speelbal was v o o r zijn n o g a l gaar gebakken n e e f j e ; i k lachte soms o n w i l l e k e n r i g m e d e , d i t verraadde mij en o m m i j n i n coo-nito te v e r b r e k e n , maakte i k de wijsgeerige o p m e r k i n g dat het zeer w a r m was. T o t heden heb ik n o g geen ber o u w v a n die u i t d r u k k i n g , want zij bezorgde mij een aangenaam o n d e r h o u d , een paar heerlijke v r u c h t e n en delicieuse eau de coloo-ne. A l s i k alleen reis , m a g i k graag k e n m s m a k e n en een praatje aanknoopen, d i t is een bijzonder soort v a n o-enoen-en, dat m e n totaal ontbeert als men zelf i n gezelschap r e s i s t - " m e n i g m a a l heb ik d a n ook vriendschapsbanden aangek n o o p t , die "nog v o o r t d u r e n , en hoe b l i j d e i k ook was i n Z w i t serland een flinken reiscompagnon te z u l l e n v i n d e n , zoo z a l i k t o c h n o o i t i e m a n d b e k l a g e n , d i e alleen op reis t r e k t , m i t s hij den t o n g k a n roeren. H e t grijze B a s e l onthaalde m i j op slechten b o u i l l o n , ot i t d a a v o m ° d i e r i j k e stad zoo o n r e g e l m a t i g en w e i n i g a a n l o k k e n d v o n d , d u r f i k niet beslissen, te meer omdat iedereen v a n m i j n o-evoelen i s . N u z i j n wij op Z w i t s e r s c h g e b i e d , maar t o c h valt n i e m a n d u l a s t i g met pas- en goederenvisitatie , want i n dat wijze l a n d laat men den r e i z i g e r i n vrede b m n e n t r e k k e n , zonder ooit i e m a n d te vragen o f er wat te declareeren i s . H e t was m i j vreemd o m ' t h a r t , als b e l a s t i n g m a n , dat m e n zoo l i b e r a a l d u r f d e z i j n , t e r w i j l i n ons v r i j g e v i g l a n d n o g ieder pepermentdoosje wordt geopend (een feit bij de t e r u g komst o n d e r v o n d e n ) ; konden w i j dat schoone voorbeeld n i e t voln-en, dacht i k en zeker dacht i k o v e r l u i d , want m i j n b u u r m a n zeide „ o c h , dat k a n men o v e r a l n a v o l g e n , w a n t a l w o r d t er enkele duizende guldens regten d o o r o n t d o k e n , m e n v i n d t er ruimsehoots v e r g o e d i n g voor i n het groot aantal v r e e m d e l i n g e n , dat daardoor i n 't l a n d w o r d t g e l o k t . " D e kortste en tevens ook de fraaiste w e g voert t e g e n w o o r d i g langs het R i j n d a l over W a l d s h u t naar Z u r i c h ; Baedeker geeft d e n r a a d „ regts" te gaan z i t t e n en i k h a d er geen berouw v a n d i e te hebben o p g e v o l g d , want v o o r a l b i j L a u f f e n b u r g

10 L L V " '' . S t r o m s c h n e l l e n " alleen van die plaatsen goed te omvatten; de r i v i e r wordt daar d o o r steile oevers en rotsgevaarten erg i n 't naauw gebrao-t • een goed gymnast.cus heeft het zelfs gewaagd o m met e e n ° p o l s t o k i n eemge sprongen den stroom te passeeren, maar het moet een roelceloos heer z i p geweest, want vader R i j n is er bep a a k i i n een k w a a d h u m e n r , hij r a t e l t , en r u i s c h t , en s i s t , en kookt, en s c h u i m t , en bruischt, hij schiet voorwaarts, maar w o i d t i n de vaart gestuit o m eerst door eene buiten o- wone k r a c h t s i n s p a n n i n g de belemmeringen te o v e r w i n n e n ; de° L a u f enburgers schnnen er goed aan gewend te z i j n , zoo v e r t r o u w e l j k hangen hunne w o n m g e n aan de k l i p p e n , zoo snediowenden ° ^ r k r a c h t n u t t i g aan te l e t s verder voert een spoorwegbrug i n het A a r d a l , de a f v l o e y i n g van vele Zwitsersche m e r e n , i n w a t e r r i j k d o m d i k w e r f den hoofdtak _ den B o v e n r i j n - overtreftend. Weder eene andere n a t u u r zien w i j r o n d o m o n s , alles i s v r i e n d e l i j k en de oude H a p s b u r g is daar j u i s t zoo geplaatst, dat de oemruchte voorzaten v a n dat beroemde, thans keizerlijke H u i s a l hunne w i j d uitgestrekte bezittingen k o n d e n overzien - ^ B a den roept de spoorwegconducteur en werkelijk is men hier weder i n een badplaatsje v a n d i e n n a a m ; nette hotels, sierl i j k e r y t u i g e n t a l v a n wandelaars laten geen t w i j f e l over of ook h.er heerscht d r u k t e , en hoe w e i n i g bekend het plaatsje by ons zijn m o g e , toch leggen hier j a a r l i j k s 10 i i 20 0 0 0 r e m g e r s een korter of langer bezoek af. N o g een paar m a a l g

g

d

e

S

t

r

u

d

e

l

e

n

d

e

e

Z 1 J

1

g

e

t

r

k

k

e

n

o

m

d

e

w V V u S n W te Z u r i c h , welks krachtig groeijende voorstad i n 't naauw gebragt w o r d d o o r den alles beheerschenden U e t l i b e r g en het hooggele-en p o l y t e c h n i k u m , Z u r i c h s trots. A a n deze landzijde is de l i e " g i n g der stad reeds boeijend f r a a i , maar wat z u l l e n w i j w e l zeggen als w i j de L i m m a t k a d e volgende het meer hebben bem k t ; zoo stelt men zich Venetie v o o r ; w e l m i s t m e n St M a r k u s k e r k en D o g e p a l e i s , maar het kristalheldere water schenkt daar vergoeding v o o r , dozijnen gondels en rank* v a a r t u i g e n , met zeilen overladen o f door staande roeijers i n h e w e - i n ^ gebrag , hebben het d r u k met het vermijden der stoombooten" die telkens af- en a a n v a r e n , groote l o g e m e n t e n , b a d h u i z e n ! v i l l a s en een charmant beschaduwd eilandje leveren een v e r P

P

r

t

r

e

i

n

i

u

b

e

w

e

g

i

n

e

n

11 rassenden a a n b l i k en het is aan alle toeristen aanteraden hunne n i e u w s g i e r i g h e i d en b e l a n g s t e l l i n g te dempen en m e t i n de straten der oude stad door te d r i n g e n , want z u l k een v e r s c h i l v a n goede smaak en sombere ellende ziet men b i j n a nero-ens; de stad is namelijk de leelijkste aller leehjke Z w i t s e r sche s t e d e n , maar heeft een allerliefst voorschootje aangetrokk e n • w a a r o m z o u m e n dat o p l i g t e n ? I k waarschuw daartegen. M i j n e reis h a d ten doel om de grootsche natuur der A l p e n te gaan bewonderen en met voile teugen de frissche b e r g l u c h t i n te aderoen, derhalve h i e l d e n de stedelijke m u r e n inn m e t l a n ° - besloten; toch mag Z u r i c h niet verlaten worden zonder althans twee gebouwen b i n n e n te t r e d e n : het k o l o s s a l e , v a n 1 8 6 1 — 1 8 6 4 gebouwde p o l y t e c h n i k u m , alwaar reeds verscheidene N e d e r l a n d s c h e ingenieurs h u n n e s t u d i e n v o l t o o i d e n ; o n der de 6 0 0 studenten treft men er d a n ook v a n allerlei n a t i e n en teregt is de stad en geheel Z w i t s e r l a n d trotsch op d i t prachtio-e wetenschappelijke m o n u m e n t , dat niet ongepast j u i s t boven de beroemde machinefabriek v a n Esscher l i g t en de j o n o-elieden met d e n v i n g e r a a n w i j s t , tot w e l k e n hoogen trap v a n w e l v a a r t zij het k u n n e n b r e n g e n , als zij z i c h de gevorderde k u n d i ° - h e d e n eigen m a k e n ; het andere gebouw is de stadsb i b l i o t h e e k , die bezocht moet w o r d e n , omdat zij het u i t g e breidste en z o r g v u k l i g s t zaaingestelde relief-plan v a n Z w i t s e r l a n d bevat. D a a r k a n men de A l p e n - k e t e n i n hare g r i l h g e vorinen v o k r e n , zijn reisplan h e r z i e n , de gevaren en moeijel i j k e k l i m p a r t i j e n leeren vermijden of er zich op v o o r b e r e i d e n ; de trotsche sneeuwgevaarten z i j n k w a l i j k een paar voet h o o g , maar zij l o k k e n reeds u i t tot k e n n i s m a k i n g ; alleen h i e r o m is Z u r i c h als point de depart voor eene A l p e n r e i s aan te bevelen. W a t is l i e f e l i j k e r d a n een t o e r t j e over het v n e m l e l n k e met V i l l a ' s en l a n d e l i j k e oeverwoningen omgorde meer van Z u r i c h , tot daar waar de een half u u r lange R a p p e r w e i l e r b r u g het stouter z u i d e l i j k gedeelte afsluit. H e t was zondag en de booten w a r e n o p g e v u k l met Zwitsers en h u n n e vrouwen en k i n d e r e n , die t o c h ° o o k het schoone w i s t e n te waardeeren en nog niet door zoo veel heerlijks verwend w a r e n ; overigens is het reizen met z u l k e l a n d s k i n d e r e n i n de spoor wagens d i k wij Is eene b r o n v a n ero-ernis, w a n t b i j het eerste zonnestraaltje gaat het g o r d n n t j e ^ n e e r en men mist de helft v a n het landschap. Reeds «poedi°- z o u i k d i t g e v o e l i g gewaar w o r d e n ; de spoorweg

12 nam m i j op zijne ijzeren a r m e n , 't was snik heet en de z u i d zijde was dan ook dadelijk achter de blaauwe zijde verschol e n ; i k troostte mij dat i k dien weg toch n o g eens zou m a k e n en bewonderde de doeltreffende i n r i g t i n g der spoorwegwao-ens • een breede g a n g loopt m i d d e n door a l i e n , men kan elkaar o-emakkehjk een bezoek b r e n g e n , een deur scheidt de niet-rookende van de rookende passagiers en zelfs als de t r e i n i n bewe-insi s , w i p t men n o g gemakkelijk b i n n e n ; menigeen w a a o ^ h e t dus even een glas bier te d r i n k e n , als het fluitje heeft c . klonken k a n men immers n o g mede komen. e

E e n alleraangenaamste Weener maakte de reis mede de man was zoo d i k w e r f i n deze streken geweest dat h i j zelfs het u l i o o m verstond en dat had i k a l lane; opgeo-even • t o c h praat i k gaarne met het v o l k j e en op de tusschenstations was hij mij i n 't navragen behulpzaam; i k merkte er onder anderen o p , dat het l a n d v o l k j e d o l gesteld was op hazardspel het even en oneven h i e l d er honderden bezig. ' „ W o h i n ?" was m i j door den conducteur gevraagd en reeds een paar m a a l h a d i k „ R a g a t z " g e a n t w o o r d , toen eindeliik een der aanwezigen m i j vertelde, i k dan i n een desolaten boedelkamer k w a m ; de warme b r o n , die de beide badplaatsen Ffaffers en E a g a t z het leven h a d geschonken, was door een wolkbreuk verstopt, de ingenieurs zochten er reeds d a gen l a n g n a a r , maar de badgasten liepen als hazen we°want geen spoor was er te v i n d e n v a n de beroemde H e i l q u e l l e ' D a t i k geen badgast maar een toerist w a s , die de interessante weg langs de T a m i n a en de daarop volgende d u i s tere „ S c h l u c h t " g i n g i n oogenschouw n e m e n , verbeterde de zaak w e i n i g , want deze boosaardige stroom had den we»- op v i j f t i g plaatsen vernield. T o c h waagde i k met een paar D u i t schers den togt en reeds aan den i n g a n g van het naauwe d a l k w a m ons de woedende T a m i n a te gemoet, een k r a c h t i gen maar thans troebelen waterval vormende ; k l a u t e r e n d en over planken en hulpbruggen k r u i p e n d , k w a m e n w i j alle bezwaren te boven en naderden B a d Ffaffers. I n eene k l o o f waar slechts een paar u u r daags de zon k a n doordrino-en' l i g t een verbazend groot en zwaar g e b o u w ; om de moo-elijke a f b r o k k e l m g der rotsen zijn alle kamers en gangen o v e r w e l f d • hoe men het er eene week k a n u i t b o u d e n , begrijp i k n i e t ' want binnen een paar u u r was i k reeds melancholiek g e s t e m d -

13 toch v e r w i j l d e n er r u i m 200 b a d g a s t e n , die r u i m 600 m a a l daags vroegen of de bron reeds was opgespoord; trouwens hier logeeren meestal de m i n d e r d o o r v r o u w F o r t u i n b e g u n s t i g d e n , de beaumonde prefereert te regt het v e r b l i j f te R a g a t z , werwaarts het wonderwater i n houten pijpen w e r d gel e i d , zonder veel warmte te v e r l i e z e n . M a a r er v i e l iets m e r k w a a r d i g s te zien en onze f r a n k e n rolden i n een k i s t j e w a a r u i t de entreekaartjes te v o o r s c h i j n k w a m e n ; hier en o v e r a l heeft n a m e l i j k de Z w i t z e r de n a t u u r zooveel mogelijk b e t i m m e r d o m het genot te v e r h u r e n ; een regte Zwitzer verhuurt d a n ook a l l e s , zijn os en zijn e z e l , zijn waterval en zijn berg, z i j n . . . . laat i k maar e i n d i g e n , het w o o r d alien is immers v e e l o m v a t t e n d genoeg. E e n e met gletschers opgevulde bergketel heeft eindelijk een u i t w e g voor zijn water geboord d o o r eene b i j n a geheel d u i s t c r e , ontzagwekkende k l o o f ; met helsch geraas s p r i n g t , kraakt, spat en s c h u i m t de T a m i n a er d o o r h e c n , eene houten gaanderij voert een k w a r t i e r uur ver i n d i t sombere maar g r o o t sche tooneel en het is die m e r k w a a r d i g e t o g t , welken men voor een f r a n k kan maken. N e r g e n s elders zag i k zoo iets i n Z w i t s e r l a n d geevenaard, zelfs de G o r g e d u T r i e n t is zoo h u i v e r i n g w e k k e n d niet. A l s i e m a n d z i c h ooit i n R a g a t z verveelt — die geheele badplaats schenk i k u — laat h e m dan b i j den herbergier „Im G r i m d l i " gaan z i t t e n ; n i e t alleen is z i j n bier heerlijk maar de vent zelf is onovertreffelijk i n zijne grappen en n i e t m i n d e r i n zijne j u i s t e o p m e r k i n g e n ; Baedeker had hem moeten noemen. N o g l a g c h e n d stapte i k i n den spoorwagen naar C h u r , o f C o i r e , o f C o i r a , o f Q u o i r a , o f C u e r a , a l naar men D u i t s c h ,

Fransch, Italiaansch, Romaansch of lietisch spreken wil, w a n t i n a l d i e talen k u n t ge i n deze hoofdstad van G r a a u w b u n d e r l a n d w o r d e n aangesproken. L i n k s en r e g t s , onder en b o v e n , voor en achter, o v e r a l bergen en geen k w a j o n g e n s , v a n 7 a 8 0 0 0 v o e t , wat z o u dat een eerzame H o l l a n d e r op den d u u r gaan vervelen. Op m i j n gemak bekeek i k de s t a d , dat is i n 5 m i n u t e n , bewonderde den k o m i s c h beschilderden gevel v a n de h o o f d k e r k en maakte dat i k aan den a v o n d d i s c h k w a m ; m i j n hervonden Wceaer gaf m i j een goed w i j n m e r k o p , dat is i n Z w i t s e r l a n d

14 eene g e w i g t i g e z a a k , en i k m o g t tot elf u n r o v e r d e n k e n , wat i k a l zoo gezien en genoten h a d , want de n a c h t d i l i g e n c e z o u mij eerst d a n verder brengen. N o o i t r u s t ! z a l m e n zeggen en i k b i l l i j k d i e n u i t r o e p , w a n t werkelijk biedt Z w i t s e r l a n d w e i n i g rustpunten aan en moet men zorgen v a n goede reisgelegenheden te profiteeren o m niet te veel t i j d te v e r l i e z e n ; thans h a d i k bijzondere haast o m dat i k m i j n reiscompagnon den volgenden d a g moest opzoeken; derhalve met de diligence naar den S p l i i g e n , terugw a n d e l i n g langs denzelfden w e g en 's avonds per spoor i n Z u r i c h ; al die moeite getroost men zich om de vermaarde V i a m a l a (booze weg) goed te zien. E n wordt die moeite b e l o o n d ? J a , ruimschoots. T e n 4 u u r zette de conducteur m i j te A n deer, j u i s t 8000 voet boven onzen beganen g r o n d , voor een herberg neder; k l o p en bel n u m a a r , zeide h i j , d a n k u n t g i j n o g een paar uren onder de dekens k r u i p e n . M a a r j a w e l ! i k was genoodzaakt het o p t e g e v e n , keek eens r o n d , zag de eerste zonnestralen een paar sneeuwtoppen k l e u r e n , het heerlijkste r o o d , maakte plaats voor een werkelijk sneeuwwit en i k bedacht mij niet l a n g ; m i j n toilet was spoedig aan eene f o n t e i n gemaakt, v o o r n i e m a n d behoefde i k m i j toch te geneeren, en met den jas over den arm sloeg i k den d a l w e g i n . W a t had de natuur hier h u i s g e h o u d e n , geen oogenblik zou men zijn leven zeker w a n e n , zoo h a d het overal steenen en rotsblokken g e h a g e l d ; geen levend wezen bewoog z i c h en voor mij opende z i c h de enge k l o o f waar R i j n en chaussee z i c h beide een w e g gebaand hebben. E v e n als overal speelt de natuur hier de h o o f d r o l ; de reeds breede stroom moet en zal tot een l i n t vernaauwd w o r d e n , de r u i m 1500 voet hooge, loodregte rotswanden g n n n e n hem geene meerdere r u i m t e , en daarboven zweeft de straatweg, j a ! dat is het regte w o o r d , soms over b r u g g e n , meestal langs den w a n d , gemeenlijk door uitgehakte gewelven o v e r d e k t , enkele malen het leigesteente d o o r b o r e n d e , steeds onafscheidelijk met de r i v i e r v e r b o n d e n , want er is geen u i t w e g m o g e l i j k ; b i j de middelste b r u g moeten w i j toch eens bedaard r o n d k i j k e n , de r i v i e r borrelt en k o o k t i n eene diepte v a n 3 0 0 v o e t , nergens is de k l o o f ontzagwekkender; de hemelhooge rotspunten — toch hier en daar bewassen — naderen elkander b i j n a v a n beide z i j d e n , zon of maan zijn hier o n b e k e n d , k i l

15 en koel is het er, en even wel h o u d i k m i j o v e r t u i g d dat het open d a l heden zucht onder de zonnehitte. W a t is het h i e r merkwaardig schoon! A n d e r h a l f u u r verder b e k l i m t m e n den zoogenaamden k a n sel o m het m e r k w a a r d i g e u i t k i j k j e ; n o g a l t i j d is de spleet even e n g , maar v o o r u opent zij z i c h en als 't ware i n eene lijst van rotswanden ziet men het w a r m e , helverlichte R i j n d a l voor z i c h , het pas n i e u w opgebouwde T h u s i s v o r m t een lieve h o o f d groep en men vraagt zich a f , w a a r o m men v a n dit snoeperig tafereel n o g n o o i t eene photographie z a g ; een deskundige zeide mij later dat er i n de kloof geen goed l i c h t was te v a n g e n . B i j het betreden v a n het breede d a l wachtte mij d a d e l i j k eene vreemdsoortige v e r r a s s i n g : de N o l l a vereenigt zich met den B i j n , maar f o e i ! wat is zij z w a r t ; zwart is hare b e d d i n g , zwart z i j n de uitgestrekte steenachtige oevers, zwart is haar w a t e r , alles veroorzaakt omdat zij i n stormachtige vaart over een zeer donkeren leibodem naar beneden s u i s t ; i k v o n d hare weerga i n dat o p z i g t niet. H e t v r o l i j k e , zonnige d a l vormde een aangenaam kontrast en i n het nette s t a d j e , dat even als alle Zwitsersche stadjes ten m i n s t e eenmaal totaal was afgeb r a n d , v o n d i k v e r g o e d i n g voor de doorgestane o n t b e e r i n g , w a n t dat m i j n e nachtelijke reis en m o r g e n w a n d e l i n g i n z u l k een b e r g l a n d eetlust hadden o p g e w e k t , behoeft geen betoog. M i j n e voorgenomen w a n d e l i n g naar C h u r moest i k opgeven: eene plaats op den bok v a n d e n snelwagen v e r v i n g mijne goede p l a n s , w a n t het was te w a r m en voor een n i e u w e l i n g i n de A l p e n w e r e l d was het een raadsel hoe de sneeuwbergen o n d e r z u l k een heete zon ook n i e t h u n n e p r u i k e n afzetten. D e spoorweg naar Z u r i c h scheen m i j te verwachten en l e verde m i j een genotrijken m i d d a g o p ; een aartsbergbeklimmer

zat neven mij, on wees mij veel bijzonderlieden Moi een uit de 13de eeuw a f k o m s t i g berg w e r k , waarvan de i n g a n g w e l 3 0 0 0 voet boven het d a l l a g en dat n o g duurzaam bearbeid w o r d t , geen w o n d e r dat er i n Z w i t s e r l a n d w e i n i g mijnen w o r den c n t g o n n e n , als men de ertsen zoo h o o g moet halen en dan de oogst n o g zeer schraal i s . M i j n e nieuwe vriend wees mij de 7 K e u r v o r s t e n , die zoo s t a t i g u i t het pitoreske W a l lenstadter meer o p r i j z e n , en vertelde m i j veel van zijne p e l g r i m s togten van spits tot s p i t s , zoodat i k er w a a r l i j k van duizelde. Bergspitsen en reusachtige boomen waren zijne hartstogten :

it Gaat gij mede o m er eenige te ontdekken? vroeg h i j . M i j n a n t w o o r d was a f w i j z e n d , want als i k het katoen-industrie d i s t r i c t van het k a n t o n Z u r i c h zou zijn d o o r g e s t o o m d , w a c h t t e mij een v r i e n d , d i e waarschijnlijk m i n d e r ' leerzame b e r i g t e n omtrent Z w i t s e r l a n d k o n mededeelen, maar die ook zeker m i n der van m i j n klautervermogen z o u vergen. E e n zomerconcert aan het Z u r i c h e r meer besloot den d a g , zoodat het te laat w e r d het gerenommeerde K r o n e r b i e r i n het u i t s p a n n i n g s l o k a a l v a n dien naam n o g eens te proeven. 't W a s j a m m e r , maar M o r p h e u s troostte m i j s p o e d i g .

A l s gij ooit met een reiscompagnon de w i j d e w e r e l d i n g a a t , maak d a n eerst eene amicale maar bepaalde afspraak, dat een uwer de teugels v a n het b e w i n d i n handen moet h e b b e n , dat er een parlement bij te pas kan k o m e n , d o c h dat het h o o f d van den k l e i n e n staat w i k t en beschikt. 't Is m i j o n v e r s c h i l l i g of i k die v e r a n t w o o r d i n g heb dan o f een ander die lasten en lusten op zich neemt, i n beide gevallen heb i k mij steeds goed geamuseerd en g i n g thans ook goede dagen te gemoet, want m i j n reisgezel zeide d a d e l i j k „ gij hebt een plan gemaakt, dat volvoeren w i j . " D a a r amendementen aan de orde van den d a g z j j n , liet i k m i j die volgaarne welgevallen c n zoo verviel het Stachelberger b a d , dat i k zoo gaarne bezocht h a d , v a n m i j n e l i j s t ; niet alleen de route over G l a r u s , maar de l i g g i n g aan den T b d i - v o e t moeten anders bekoorlijic z i j n . W i j r i g t t e n onze b l i k k e n en schreden en onze bagaadje dus naar westelijk Z w i t s e r l a n d en de R i g i l a g het eerst aan de beurt. Reeds i n de w i e g praten de k i n d e r e n over d i e n b e r g , d i e als voorpost van de A l p e n zoo heerlijk tusschen de meren gelegen is en een zeer afwisselend panorama aanbiedt. O v e r Z u g en A r t h r u k t e n w i j naar G o l d a u op om den b e r g v a l i n oogenschouw te n e m e n , d i e v o o r 60 jaren het rijke dorp en een gedeelte van het L o w e r z e r meer met steenen, g r u i s en r o t s b l o k k e n overs t e l p t e ; de gewaarschuwde bewoners w i l d e n niet luisteren e n werden letterlijk eenklaps b e g r a v e n ; n a zulk een l a n g t i j d s v e r loop is het g r u i s b e g r o e i d , de steenen zijn bemost, de r o t s b l o k ken met sparren en kreupelhout bewassen, maar toch is het een ontzettcnde a a n b l i k z u l k eene verwoesting naauwgezet te b e s c h o u -

•wen. V a n waar k w a m het gevaar? E e n b l i k naar het noorden heldert d i t d a d e l i j k o p , want de vaneengereten rots is n o g naakt en k a a l , vloek schijnt te rusten op een plek die zooveel verderf aanbragt. Meermalen ziet men oorden i n Z w i t s e r l a n d , die vrees v o o r een soortgelijk o n g e v a l doen koesteren, maar w e i n i g e z i j n w e r k e l i j k ernstig b e d r e i g d ; slechts een e n k e l d o r p j e i n het pas genoemde N o l l a d a l w e r d mij aangewezen als o n v e r m i j d e l i j k z u l k eene toekomst te gemoet gaande, maar het helpt niet of men de inwoners w a a r s c h u w t , hunne leus is steeds dat het n o g w e l wat zal aanhouden. V o o r het eerst w e r d de alpenstok ter hand genomen o m den R i g i te b e k l i m m e n , onze dubbele zolen waren reeds te Z u r i c h met nagels voorzien en het g i n g er op los. M e n i g zweetdruppel zou k u n n e n g e t u i g e n hoeveel i n s p a n n i n g de b e k l i m m i n g v a n dezen slechts 5 5 0 0 voet hoogen b e r g k o s t t e ; maar waar op aarde w o r d t genoegen en vooral genot gesmaakt zonder dat er iets voor opgeofferd w o r d t ; en i s het geen genot v a n de edelste soort een uitgezocht schoon vergezigt te. bewonderen. Reeds tijdens de b e s t i j g i n g biedt m e n i g r u s t p l e k j e een allerliefst k i j k j e of een m e r k w a u r d i g u i t z i g t a a n ; d a n is net Z u g e r m e e r t j e , hoewel 1^ u u r l a n g , een schijnbaar n i e t i g w a t e r p l a s j e , dan weder z i j n het de n a b u r i g e rotswanden o f de v r i e n d e l i j k bebouwde d a l e n , of de woeste G o l d a u e r b c r g v a l , welke het o o g boeijen. D o c h p l o t s e l i n g k o m t eene reg e n b u i ons s t o r e n ; j a , i n die fraaije oorden regent het ook en d i t m a a l zoo m a l s c h dat het regt aangenaara was er b o v e n , i n h e l kolossale logement op den R i g i - K u l r a , gezorgd w e r d voor droogen en warmen van onder- en bovenkleederen. D i e r e g e n b u i h a d evenwel n o g eene andere s c h a d u w z i j d e , met name de s c h a d u w die er d o o r geworpen werd op het l a n d schap. Z o u d e onze moeite geheel vergeefs z i j n , zouden w o l ken en nevels alle u i t z i g t e n b l i j v e n v e r h u l l e n , en dergelijke v r a g e n stelt men zich zelf o n w i l l e k e u r i g . G e l u k k i g werd de a v o n d h e l d e r , de honderde gasten waren d i t m a a l niet te vergeefs g e k o m e n ; allerlei t i n t e l i n g e n en lichtspiegelingen vert o o n d e n het landschap in de afwisselendste k l e u r e n , het aantal meren dat r o n d o m den voet l i g t u i t g e s p r e i d herinnerde zoow e l aan het blankste zilver als aan het doodsche l o o d , blaauw en g r o e n , seel en rose waren de wecrkaatsingen van die oogen i n het l a n d s c h a p , gelijk m e n de Zwitsersche meren n o e m t ;

18 vooral de g r i l l i g gevormde Vierwaldstiidtersee speelt eene h o o f d r o l , vier- vij'fmaal w o r d t dit meer door vooruitspringende r o t sen i n zoovele afdeelingen gesplitst. H e t is waarlijk p r a c h t i g en toch zien w i j n o g het i n d r u k w e k k e n d s t n i e t , want de reeks sneeuwtoppen i n het z u i d e n bleef verholen. A l s men gelieft nategaan dat ieder m a n d met eetwaren v i j f frank kost v o o r het vervoeren naar d e n t o p , moet men z i c h verwonderen een perfekt d i n e r voor eenen m a t i g e n Zwitserschen prijs te k r i j g e u . I n a l de berglogementen v a n d i t l a n d wordt laat g e d i n e e r d , meestal ten 7 of 8 u r e , omdat de toeren zoo worden i n g e r i g t , dat men 'savonds eene goede halte-plaats v i n d t . A l s men dan flink ontbeten h e e f t , later op d e n d a g eene enkele versterking of v e r f r i s s c h i n g heeft g e b r u i k t en e i n ° delijk n a een paar u r e n rust v o o r een goed voorzienen d i s c h k o m t te z i t t e n , moet er a l heel wat gebeuren als men z i c h niet v o l k o m e n aangenaam g e v o e l t ; de lastigste gastronomen v i n d e n zelfs het nagemaakte gemzenvleesch delicieus en iedereen bejammert het, dat er dan niet v o o r d r i n k b a r e n w i j n w o r d t g e z o r g d , want aan de gefronste wenkbraauwen en de b e w e g i n g der l i p p e n ziet men maar a l te d i k w e r f dat de patient een zoogenaamden „ S t r u m p f e n f l i c k e r " onder handen heeft. D i t w o o r d geeft d u i d e l i j k te k e n n e n , dat de w i j n zoo zamentrekk e n d w r a n g i s , dat als men er een kous i n doopt o n m i d d e l lijk alle gaten van zelf d i g t t r e k k e n ; een p r a c h t i g recept voor niet a l te aktieve huismoeders. V r o l i j k en o p g e r u i m d te zijn i s geen kunst als alles v l o t , de zon liefelijk schijnt en de gezondheid i n blakenden toestand v e r k e e r t ; maar als men eene bergreis voor oogen heeft en d e n voet v e r s t u i k t , d a n n o g de v r e u g d r o n d o m z i c h te vers p r e i d e n , is zoo niet g r o o t s c h , dan toch s t e l l i g een bewijs dat men geestkracht genoeg bezit o m z i c h niet door onspoed te laten n e c r d r u k k e n . Z u l k een i n d i v i d u ontmoetten w i j i n d e n v o r m v a n een B e l g i s c h advokaat, die het geheel op zijne rek e n i n g h e e f t , dat de halve b e v o l k i n g v a n het hotel een u u r later naar bed t o o g dan anders. D e zon vertoonde z i c h 'smorgens n i e t , de h o o r n b l a z e r , d i e anders t i j d i g w a a r s c h u w t , h i e l d zich s t i l en met even s t i l l e n t r o m begonnen w i j onze a f d a l i n g . D o c h toen spoedig daarop de R i g i - S t a f f e l een heerlijk u i t z i g t aanbood en R i g i - K a l t b a d zich als 't ware i n de stralen der dagtoorts b a a d d e , w e r d

19 alle leetl vergeten. N a a u w e l i j k s een v a n de twaalf reizigers ziet er de z o n onbeneveld opgaan en w i e heeft regt exception te vergen. N a R i g i - K a l t b a d k o m t m e n geen logement meer v o o r b i j , maar het is a l genoeg, w a n t deze berg alleen draagt 8 of 9 l o g e m e n t e n , waaronder er een paar zijn met meer d a n 200 k a m e r s ; d i t geeft w e l l i g t eenigermate een denkbeeld v a n het a a n t a l reizigers i n de Zwitsersche b e r g s t r e k e n ; en niettegenstaande de duurte dier tijdelijke v e r b l i j v e n — een n o o d w e n d i g g e v o l g van het k o r t e , d r i e - o f viermaandsche reissaizoen — neemt dat aantal n o g telkens toe. D e a f d a l i n g naar W a g g i s aan het Vierwaldstiittermeer is verbazend s t e i l maar levert fraaije u i t z i g t e n o p , L u c e r n verliest men b i j n a niet m t het oog en derwaarts zijn aller p l a n n e n gerigt. V e l e n roemen de l i g g i n g d i e r stad n o g boven Z u r i c h , en zeer zeker heeft deze niet z u l k een pitoresken b e r g tot b u u r m a n als de P i l a t u s , die bij L u c e r n behoort als de V e s u v i u s b i j N a p e l s ; een en onverdeeld op alle platen en s c b i l d e r i j e n ; de scherpe spitsen v a n dezen maar a l te d i k w e r f i n nevels en w o l k e n gehulden berg z i j n h i e r n o g u i t z o n d e r i n g e n , golvende l i j n e n begrenzen overigens het w i j d e panorama, dat zelfs sneeuwtoppen i n 't verschiet k a n a a n w i j z e n , maar des te krasser is het kontrast en des te meer boeit d i e capricieuse P i l a t u s . H e t enorme S c h w e i z e r h o f met zijne v i j f verd i e p i n g e n en de k e u r i g nette protestantsche k e r k vormen te zamen L u c e r n ' s g l a n s p u n t ; w a n t de stad levert anders w e i n i g op. W t l is de met verbazende s n e l h e i d afstroomende R e u s s door twee m e r k w a a r d i g e bruggen o v e r s p a n n e n , welke ons d r i e eeuwen t e r u g plaatsen en onder hare soliede houten b e d e k k i n g het l e v e n v a n eenige H e i l i g e n en den Doodendans i n een paar h o n d e r d gesclulderde tafreelen v e r t o o n e n , w e l zijn er restantjes v a n verbazend sterke m u u r w e r k e n z i g t b a a r , d o c h dat verfraait de onbeduidende stad n i e t ; v e r z a d i g d van het genot o m v a n de nieuwe kade het meer en de heerlijk begroeide oevers te b e k i j k e n , betraden w i j de plek waar de vermaarde L u c e r n e r leeuw i n 3 of 4 m a l i g e levensgrootte i n den harden rots i s u i t g e b e i t e l d ; men erkent er de v i n d i n g v a n een genie als T h o r w a l d s e n i n en verheugt z i c h dat die trouwe l i j f w a c h t van L o d e w i j k X V I , die zich i n 1 7 9 2 bij de v e r d e d i g i n g der T u i l e r i e n o p o f f e r d e , op zoo edele wijze is herdacht. Jammer dat i n een l a n d met zoo veel f r i s c h stroomend w a t e r , j u i s t

20 hier een s m e r i g , archi-smerig vijverrje den v o o r g r o n d v o r m t , maar n o g meer te bejammeren, dat de natuur hier parten speelt aan de k u n s t , want de kolossale rotswand begint te s p l i j t e n . Trouwens i n L u c e r n wordt er vreemd oragesprongen met de rotsen; m i d d e n i n de stad verrijst er een tusschen een paar bewoonde huizen en op l i c h t k l a r e n dag l i e t m e n daar busk r u i d i n s p n n g e n o m bouwsteenen te v e r k r i j g e n ; de buren sloten even de vensters en l u i k e n , de voorbijgangers werden gewaarschuwd en rataplan bom bom daar v l o g e n de stukken i n alle n g t i n g e n . H a d i k het niet gezien, i k z o u het bezwaarl i j k geloofd hebben. E e n paar schreden verder staat het bekende panaroma v a n den R i g i en den P i l a t u s v a n M e i j e r , die den toerist alles laat zien wat hij bij helder weder h a d k u n nen zien. M o g t die m a n ooit met zijne k u n s t g e w r o c h t e n i n N e d e r i a n d k o m e n , d a n m a g niemand er vandaan b l i j v e n , zoo f r a a i en treffend j u i s t is de v o o r s t e l l i n g ; dat de v o o r g r o n d bij beide en relief i s , verhoogt zeker de waarheid v a n het t a f r e e l , dat door zons op- en o n d e r g a n g , on weder en re°-en wordt afgewisseld en opgeluisterd. I n dat genre z a l m e n moeijelijk iets fraaijers v i n d e n . Onaangenamer deed het ons aan hier op de verdere w a n d e l i n g een v i j f t i g t a l vrouwen te ontmoeten, die onder opzigt eener oudere van jaren van den veldarbeid huiswaarts keerden; maar welk een huis wachtte hen? D e gevangenis. B i j n a op den voet werden zij d o o r eene ongeveer even talrijke groep m a n n e n g e v o l g d , waarvan sommige geboeid waren. O v e r a l elders verbergt men die s c h a n d e , maar i n Z w i t s e r l a n d schijnt men die lieden tegen schaamte te verharden door ze aan de beleed i g i n g der b e v o l k i n g bloottestellen, gelijk w i j helaas zagen gebeuren. K a n z u l k eene herhaalde tentoonstelling ooit goede resultaten o p l e v e r e n , vroegen wij elkander af. E e n boodschap v a n onzen B e l g i s c h e n v r i e n d , die g e n o o d zaakt was o m zijn voet te L u c e r n achter te b l i j v e n , noopte ons hem d i e n a v o n d gezelschap te h o u d e n ; maar waar logeerde hij ? B i j n a alle logementen werden afgewandeld, d o c h vergeefs. H e t eenige dat w i j v o n d e n , was n o g een d r i e t a l eigenaars van v e r s t u i k t e voeten, hetgeen voor ons eene v r i j k r a c h t i g e waarschuwing w a s , o m op de hoede te z i j n , want bij het afdalen w o r d t men maar a l te l i g t door een van die d u i z e n d e losse steenen, welke als treden moeten d i e n e n , gefopt.

21 D a t men ons t i j d i g wekte om ten h a l f 5 ure met stoomboot en postwagen naar d e n St. G o t t h a r d t o p te r u k k e n i s i n Z w i t serland precies zooveel als een w o n d e r ; i n eene streek alwaar men steeds v r o e g op 't p a d moet wezen o m de zonnehitte te m i s s e n , laat m e n iedereen a l t i j d o n b a r m h a r t i g uitslapen en dus k o o p t m e n d e n huisknecht gaarne v o o r een f r a n k o m , als m e n bepaald w e g moet, en onze plaatsen waren reeds b e t a a l d . D e Zwitsersche posten, d i e en passant gezegd u i t n e m e n d z i j n i n g e r i g t , schijnen echter o p d a t verslapen ook a l verdacht te w e z e n , w a n t de reglementen behelzen een magnifiek a r t i k e l , dat ieder d i e te laat k o m t niet t o t a a l z i j n g e l d k w i j t i s , maar met eene t a m e l i j k e suppletie v a n de v o l g e n d e gelegenheid k a n profiteeren. E i l i e v e , i s dat niet breed gehandeld v a n eene staats-inrigting. Niettegenstaande er versche sneeuw op de bergen was gev a l l e n — d a t i s een extra-best voorteeken — bleef een goed gedeelte v a n het Vierwaldstadtermeer v o o r ons n o g i n nevelen v e r h u l d , eerst b i j het fraaiste p l e k j e , nabij B r u n n e n k w a m de z o n te v o o r s c h i j n en met w e l g e v a l l e n vestigden w i j d e n b l i k o p de stoute rotsgroepen l a n g s de oevers; z i j naderen d e sneeuwgrens, immers de veel bereisde Surenen-pas, d i e v r i j s t e i l naar A l t o r f a f d a a l t , voert d o o r dat i j z i g gebied. N i e t t e genstaande de rotswanden o n m i d d e l l i j k i n het meer rusten, heeft het k l e i n e k a n t o n U r i toch eenen v e r b i n d i n g s w e g langs d e n oostelijken r a n d a a n g e l e g d , thans k a n men te l a n d van B r u n n e n naar A l t o r f k o m e n ; maar welk een reuzenwerk! g a l e r i j e n , t u n n e l s , terrassen e n m u r e n v o l g e n elkander onafgebroken o p ; het p l e i t v o o r de v o l h a r d i n g d e r bewoners. E e n paar v a n de liefelijkste plekjes v a n Z w i t s e r l a n d , E l u e l e n en A l t o r f zagen w i j niet i n het goede l i c h t , zon en regen k a m p ten n o g ; g e l u k k i g dat w i j den bergpas naar den S t . G o t h a r d t , de S c h o l l e n e n e n de daaraan grenzende D u i v e l s b r u g met d e n b r u i s s c h e n d e n E e u s s v a l i n v o l l e n l u i s t e r k o n d e n bewonderen; w i j w a r e n i n het r i j k der steenen gearriveerd en vroegen o n * toen a f , even als n o g d i k w e r f l a t e r , z o u de geheele b e r g w e r e l d i n g r u i s v a l l e n ? G r o o t e en k l e i n e b l o k k e n , huishooge gevaarten en n i e t i g gruis versperren telkens r i v i e r b e d d i n g e n of v e r n i e l e n wegen en p a d e n , o f bedekken het z o r g v u l d i g aangebouwde l a n d , o f spoelen b e r g w e i d e n m e d e , o f banen zich een w e g d o o r d i g t b o s c h ; men z o u het leven geen oogen-

22 b l i k zeker a c h t e n , ware de zomer geen r u s t t i j d v o o r de nat u u r k r a c h t e n , die aan de s l o o p i n g der bergen arbeiden; doc/i '3 winters valt er n o g w e l een enkel slag toner, a l is de bewoner er op verdacht zijn huis of schuur op eene beschutte plek te zetten en a l kent hij de gevaarlijkste plaatsen op z i j n d u i m p j e . I n lange en tallooze s l i n g e r i n g e n voert de chaussee door de enge Schollenen tot dat de laatste w i n d i n g over den vermaarden D u i v e l s b r u g v o e r t , die v i j f t i g voet boven de oude bemoste, thans vervallene b r u g den o n s t u i m i g e n v l o e d overspant; w e l k een gedruisch i n dat eenzame o o r d , welk een i n d r u k w e k k e n d s c h o u w s p e l ; h u i v e r i n g overvalt ieder toes c h o u w e r , a l is h i j o v e r t u i g d dat hem geen gevaar d r e i g t en men zou er uren b l i j v e n staan als de d i l i g e n c e niet met l a n g zamen maar zekeren t r e d naderde. W e i n i g e passen verder gaat m e n door een i n de rots gehouwen t u n n e l , het U r n e r l o c h , en is p l o t s e l i n g i n een geheel ander o o r d verplaatst; het vriendelijke A n d e r m a t t en Hospenthal l i g g e n v o o r o n s , maar dat is niet het eenige; steenen en verwoesting l i e t e n w i j achter ons en het v i j f u u r lange U r s e n e n d a l breidt z i c h u i t voor het o o g , zonder dat men iets anders dan gras en groen ontdekt. H e t is als of de weiden u i t een H o l l a n d s c h l a n d schap z i c h aan beide zijden van den wandelaar tot duizende (zes tot acht d u i z e n d ) voeten hebben opgeheven en hem gevangen h o u d e n ; zeer zeker is het d a l op den d u u r eentoonig, maar even zeker is het bijzonder m e r k w a a r d i g en zoo als w i j het begroetten, i n v r i e n d e l i j k e n zonnenglans g e h u l d , b o o d het een verrassend schouwspel aan. D e d i l i g e n c e verliet ons te H o s p e n t h a l o m alweder langs eindelooze zigzags den St. Gotthardtpas te b e s t i j g e n , voor zij i n de Italiaansche valleijen aan de andere zijde nederdaalde. E n die w e g w i l men thans een concurrent g e v e n , d o o r den b o u w van een spoorbaan u i t het hart v a n Z w i t z e r l a n d naar b o v e n - I t a l i e , G r a a u w b u n d e r l a n d pleit voor den L u k m a n i e r , maar de grijze St. G o t t h a r d t heeft toch n o g a l kans v a n overw i n n e n en met b e l a n g s t e l l i n g v o l g i k de d e b a t t e n , want de m o g e l i j k h e i d m a g i k niet b e t w i j f e l e n , maar w e l k o v e r l e g , hoeveel i n s p a n n i n g en geestkracht is er n o g n o o d i g o m dien. chaos v a n rotsgevaarten te bestijgen en te d o o r b o r e n ; een t u n n e l van ten minste d r i e u u r gaans is o n v e r m i j d e l i j k . ' L a a t ons dat p l a n i n stilte rijpen laten en zorgen wij v o o r

23

ons zelven; w i j hebben een girls n o o d i g en l'embarras d n c h o i x maakt d i t tot eene netelige zaak j er staan w e l t w i n t i g van die m a n n e n voor het l o g e m e n t , maar g e l u k k i g v i e l ons d a d e l i j k eene gunstige p h y s i o n o m i e i n 't oog. Gelukkig zeg i k , o m d a t z u l k een persoon zeer veel toebrengt tot de a a n g e n a a m h e i d eener reis als h i j zoo flink en h u l p v a a r d i g als H a n s K o l e r i s , maar veel last veroorzaakt als h i j l u i , o f n o r s c h , of i n h a l i g , of d o m i s , en zoo z i j n er. O n z e m i d d a g w a n d e l i n g voerde ons b i j n a v o o r t d u r e n d over d e n n i e u w e n strategischen w e g , d i e dwars door Z u i d - Z w i t s e r l a n d l o o p t , naar den F u r k a - p a s , w e l k e op 7419 voet hoogte ligt. W i j raakten d a n ook b e p a a l d i n de w o l k e n v e r w a r d en hieven reeds klaagliederen aan over het gemis v a n alle u i t z i g t , toen j u i s t aan de andere zijde v a n den pas de a v o n d z o n z i g t b a a r w e r d en de W a l l i s e r sneeuwbergen met hare stralen koesterde. W i j moeten h i e r een oogenblikje h a l t h o u d e n , w a n t er is n o g meer te z i e n ; regts z i j n de hooge b e r g toppen n o g i n nevelen g e h u l d , maar l i n k s wacht ons een majestueus s c h o u w s p e l ; de 6 u u r lange Rhone-gletscher l i g t grootendeels onder ons en rijst noordwaarts met zijne i j s n a a l den en sneeuwvelden tot eene o n t z a g l i j k e h o o g t e ; spleten en s c h e u r e n , tanden en k a m m e n , glinsterende punten en gladde sneeuwbanen v e r m e n i g v u l d i g e n z i c h d u i z e n d v o u d i g , maar a l les heeft eene en dezelfde b e s t e m m i n g , naar het d a l , waar de R h o n e als een flinke stroom geboren w o r d t ; j a a r l i j k s s c h u i f t de i j s - en sneeuwmassa ongeveer d r i e h o n d e r d voet benedenw a a r t s , zooveel heeft de r i v i e r voor hare v o e d i n g n o o d i g , hoe w e i n i g i s d i t i n v e r h o u d i n g tot de uitgestrektheid v a n den g l e i s c h e r . E e n e bijzondere o n t m o e t i n g wachtte ons hier. D a a r s t o n d op een b o r d te l e z e n , dat het p a d tusschen 7 en 9 ure o n v e i l i g w a s , omdat men d a n de rotsen met b u s k r u i d deed s p r i n g e n , ten behoeve van d e n n i e u w e n w e g . O f i k m i j a l boos m a a k t e , dat de Zwitsers h u n l a n d voor Oostenrijkers e n F r a n s c h e n open zetten, d o o r z u l k een fikschen heerbaan over a l l e h i n d e r p a l e n heen te l e i d e n , d i t h i e l p n i e t , goede r a a d was en bleef d u u r . O n z e H a n s rekende ten slotte u i t , dat w i j n o g b i j n a een v r i j u u r v o o r ons hadden en het gevaar d a n genoegzaam geweken w a s , b o v e n d i e n wees een weg-opzigter ons een b i j n a

24 gevaarloos v o e t p a d , maar voegde er tot onze troost b i j , dat de wegwerkers meestal I t a l i a n e n w a r e n , d i e o m geen o-idsen of reizigers g a v e n , maar voortwerkten. D e r h a l v e naraen w i j v a n ons verheven standpunt een wat a l te s n e l a f s c h e i d , het u i t z i g t was toch zoo s c h o o n , en hals over k o p g i n g het de diepte i n ; maar dat was geen gekscheren, w a n t met a l dezen spoed hadden w i j een u u r l a n g te dalen en l a n g voor d i e n tijd. begonnen de ontploffingen te r a t e l e n , te d o n d e r e n , te weergalmen en op n i e u w te k n a l l e n . D a t de verzekering er geen gevaar meer w a s , ons w e l k o m i n de ooren k l o n k , z a l w e l geen nader betoog behoeven, w a n t van eene hoogte van t w e e , drie o f v i e r d u i z e n d voeten k o m t ieder steentje met v r i j wat kracht benedenwaarts. I n het hotel aan den voet v a n den Rhone-gletscher hoorden w i j het g e k n a l n o g l a n g d a a r n a ; o f het verbeelding of werkelijkheid was d u r f i k b i j n a niet beslissen. D e maan i s eene lastige coquette; w i j hadden haar v o o r onzen gletscher zoo n o o d i g , maar zij w i l d e z i c h niet o n t s l u i jeren en wat hadden hare stralen keurige licht-effekten op de glinsterende sneeuwmassa's k u n n e n t o o v e r e n ; de ochtendzon stelde ons g e l u k k i g schadeloos, maar ook zij bleek niet w e l gemutst te z i j n , want halverwege den e n o r m steilen M a i j e n w a n d , die het diepe d a l aan de noordzijde a f s l u i t en met f r i s c h groen en alpenrozen l e v e n d i g geschakeerd i s , keken w i j elkander bedrukt a a n , omdat er geen u i t k o m s t scheen te k o m e n en de regen eene t r o u w e begeleidster was g e w o r d e n . E n d a n een marsch van negen uren voor den b o e g , met diverse k l i m partijtjes gestoffeerd. E n f i n , men gewent z i c h aan alles en toen w i j boven op den G r i m s e l w a r e n , wisten w i j niet beter o f er behoorde regen b i j ; trouwens op de geheele aarde ii moeijelijk een troosteloozer plekje te v i n d e n . Scherpe, k a n t i g e rotsblokken vormen b o d e m , w a n d e n , h e l l i n g e n en h o r i z o n , zelfs het mos k a n er k w a l i j k tieren en d i t s c h e i d i n g s p u n t tusschen B e r n , W a l l i s en U r i wordt dus v r i j algemeen S p i t s bergen g e n o e m d ; j a , die troostelooze regen maakte h i e r eene goede u i t w e r k i n g , zonneschijn ware misplaatst geweest; v a n achter elk rotsblok k w a m een beek, een stortvloed o f een waterval te v o o r s c h i j n s c h i e t e n , de sneeuw v e r v i n g op deze hoogte ( 6 7 0 0 voet) den r e g e n , ofschoon het m i d d e n i n A u gustus w a s , de rotsspitsen werden er p r a c h t i g mede gemar-

25

m e r d , en a n g s t i g zocht de b l i k naar eene u i t k o m s t u i t d i t cntzettende d o o l h o f van d o o r elkaar geworpen steengevaart e n , dat op de hoogste plaats eene i n z i n k i n g v o r m t , waarvau de met v o i l e regt zoogenaamde Doodenzee het m i d d e n p u n t uitmaakt. I n 1 7 9 9 w e r d hier een h a r d n e k k i g gevecht tusschen de F r a n s c h e n en Oostenrijkers en Zwitsers geleverd en bezigde m e n d i t eenzame meer als grafplaats der t a l r i j k e gesneuvelden j het strekte zoodoende als grenswacht tegen de smokkelaars., d i e hier i n vroeger j a r e n over de A l p e n h u n b e d r i j f des naehts en b i j o n t i j d e n u i t o e f e n d e n , maar i n h u n n e b i j g e l o o v i g h e i d d i t woeste o o r d later v e r m e d e n , omdat zij s t e l l i g meenden spookgestalten te zien r o n d w a r e n . Zoo ergens was z u l k eene v e r b i j s t e r i n g van z i n n e n en verbeelding 7der te vergeven. E e n i g e tusschen de steenen vastgeklemde stangen wijzen de r i g t i n g van het pad a a n ; die v o o r z o r g is n o o d i g , want b i j n a het gehecle jaar d o o r v i n d t men hier sneeuw en 's winters l i g t zij er zeven maanden l a n g voeten h o o g . D e w e g is met v r i j w a t z o r g aangelegd en bestaat geheel u i t r o t s b l o k k e n ; v o o r a l naar de B e r n e r zijde is de z o r g het grootst en het verdient o p m e r k i n g dat het bestuur v a n d i t k a n t o n alle handelswegen en m u i l d i e r p a d e n goed o n d e r h o t u l t , maar evenzeer s p r i n g t het i n het o o g dat de n i t s l u i t e n d voor het toeristenverkeer bestemde bergwegen verbazend verwaarloosd w o r d e n ; 't is w a a r , dat de steenen, het g r u i s o f de klei d o o r duizende menschel i j k e voeten w o r d e n o m g e w o e l d , maar e v e n m i n v a l t het te loochenen dat men tallooze reizigers en reizigsters met v o i l e regt hoort pruttelen en k l a g e n en schelden over den grondeloozen bodem v a n belangrijke b e r g p a d e n , zoodat dames bepaald genoodzaakt worden een o f ander dier of draagzetel ter h u l p te nemen. „ C'est une i n f a m i e ! " hoort men menige F r a n s c h e v r o u w uitroepen. T r o u w e n s i n een l a n d waar herbergiers , gidsen , voerlieden , d r a g e r s , w a s c h v r o u w e n , kellners en k a m m e r m i i d c h e n zich dagelijks oefenen i n 't „ p r e l l e n " o f rantsoeneeren der v r c e m d e l i n g e n , v e r w o n d e r t het bijna niet dat a l i e n medewerken o m dat stelsel te b e v o r d e r e n ; onze g i d s was d a n ook niet vreemd v a n de w e l l i g t gewaagde vero n d e r s t e l l i n g , dat sommige plekjes met voordacht bedorven werden j d i e n i e u w s g i e r i g e E n g e l s c h e n , F r a n s c h e n , D u i t s c h e r s en H o l l a n d e r s k o m e n t o c h en vele zouden het bejammeren 1866.

2

28 als het reizen a l te gemakkelijk w e r d geraaakt, dat z o u te prozai'sch z i j n . E i n d e l i j k zien w i j het G r i m s e l - h o s p i c e onder ons l i g g e n en langs tallooze w i n d i n g e n naderen w i j d i t eenzame g e b o u w , dat zoo m e n i g reiziger tot toevlugt strekte, k r a c h t i g en f o r s c h is g e b o u w d , maar z i c h somber voordoet. E e n e treurige vermaardheid verkreeg het door den v o r i g e n h e r b e r g i e r , die d i t r i j k s - e i g e n d o m i n b r a n d s t a k , hopende dat het d a n door een eleganter hotel z o u v e r v a n g e n w o r d e n ; zijne wensch is b l i j k baar niet v e r v u l d , het nieuwe gebouw is geheel naar het mod e l v a n het oude i n g e r i g t en hij zelf, g e v o n n i s d en g e b a n n e n , w e r d v a n een algemeen geacht mensch een z w e r v e n d bedelaar. Steeds dwarrelen de sneeuwvlokken en w i j mompelen tot e l k a n d e r , dat men w e l k a n begrijpen i e m a n d hier op den d u u r m i s m o e d i g w o r d t , w a n t a l zijn we reeds 9 6 0 voet g e d a a l d , b o o m en plantengroei laten zich n o g v e r zoeken. E e n paar u u r k l a u t e r e n , w a n t bet is k l a u t e r e n a l gaat het d a l w a a r t s , voert ons v o o r een herberg i n een w i l d r o m a n t i s c h o o r d ; een smerige Sennhut — ze z i j n alle v u i l — i s i n een logementje herschapen. H e t regent en de w i n d i s g u u r , maar toch zit b i j n a voor elk geopend raara een schilder een croquis te ontwerpen o f uittewerken ; w i j treden b i n n e n en te midden* v a n togt en r o o k w a l m , kirschwater-odeur en k a g c h e l w a r m t e , m o k k a - en kaasgeuren woelen d e r t i g menschen door e l k a n d e r , dames i n e n o r m e e n v o u d i g t o i l e t , w a n t alles wat zij kontlen roissen hangt te d r o o g e n , heeren die met g e w e l d overmeesteren wat de bediende niet spoedig genoeg a a n r e i k t , d r i e , vier s c h i l d e r s , die de herrie b e j a m m e r e n , en een k u n s t i g beeldhouder en h o u t s n i j d e r , welke zijn waar aanprijst aan allerlei soort van m e n s c h e n , v\ ant hem gaat het n i e t aan of h i j zijne doosjes, gemzen en vouwbeenen aan eene preutsche E n g e l s c h e of eene j o l i g e Francaise i n b l o o m e r k o s t u u m v e r k o o p t , tc zamen leveren zij een uiterst k o m i e k tafereel. W i j ontdekken er een H o l l a n d e r , die de reukorganen vergast op het verbranden zijner z o l e n , en I t a l i a n e n e n D u i t s c h e r s lagchen o m het hardst dat h i j n u naar h u i s m a g hinken. B l e v e n w i j h i e r , het zou n o g m o o r d en d o o d s l a g geven o m te b e s l i s s e n , w i e n een deel van het t w a a l f t a l b e d den t o e k o m t , derhalve is daar geen kwestie v a n ; maar w a t d o e n a l die toeristen h i e r , z a l men vragen. W e l , waarde

27 l e z e r , w i j z i j n hier op een der m e r k w n a r d i g s t e plekjes van het pitoreske gedeelte v a n Z w i t s e r l a n d . L u i s t e r slechts a a n d a c h t i g en op het g e l u i d a f , z u l t g i j het voetpad v i n d e n dat b i n n e n weinige m i n u t e n naar den schoonsten waterval dezer streken v o e r t ; het i s de H a n d e c k - v a l , a l w a a r de reeds waterrijke A a r p l o t s e l i n g i n eene diepte v a n 225 voet nederstort; eene met l e u n i n g e n omgorde rotsspits en eene d i g t daarneven gebouwde b r u g verschaffen de beste u i t z i g t e n op den kokenden en b r u i schenden r e u z e n v a l ; reeds d a d e l i j k v a l t het i n 't oog dat de naauwe k l o o f geen lager s t a n d p u n t gedoogt o m a l dat woeden en spatten en suizen onder aan den voet w a a r t e n e m e n ; maar danrentegen w a c h t hier een ander p r a c h t i g s c h o u w s p e l ; de zon d r i n g t d o o r en een sterk geteekende regenboog spiegelt z i c h i n het s c h u i m e n d nat en i n de dampen die allerwege u i t de diepte o p r i j z e n ; te m i d d e n der woeste rots- en boschpartijen u i t het w i l d v o o r t j a g e n d water g e b o r e n , is zij hier eene ware vredebode. H o e k r a c h t i g spreekt het alvermogen der n a t u u r op d i t p l e k j e , men wordt v r e e m d te moede als m e n dat rusteloos beuken en brnischen a a n s c h o u w l , maar een l a g c h e n d en snaterend gezelschap wekt ons u i t den poctischen d r o o m en de k i l l e h u i v e r i n g die z i c h van ons meester heeft g e m a a k t , w a a r s c h u w t d u i d e l i j k dat het een te v o c h t i g o o r d i s om er l a n g e r te verwijlen. N o g was de o v e r w i n n i n g s k a m p v a n zon en regen niet v o l e i n d i g d toen w i j G u t t a n n e n n a d e r d e n ; z u l k een d a l moet m e n met z u l k weder z i e n . Pas heeft de zon een liefelijk v e r g e z i g t i n het H a s l i - d a l voor oogen g e t o o v e r d of een regenbui verj a a g t haar en brengt onze g e m o e d s t e m m i n g i n overeenstemming met het enge d a l dat w i j d o o r w a n d e l e n en dat overal l u i d e v e r k o n d i g t wat zoovele reizigers reeds z e i d e n , dat G u t t a n n e n het steenrijkste d o r p van Z w i t s e r l a n d i s . W a t z o u een H o l landsche k l e i b o e r w e l zeggen als h i j eens derwaarts w e r d verp l a a t s t ; j a a r l i j k s c h e o p r u i m i n g der vervoerbare steenen; beb o u w i n g met veel moeite van k l e i n e , o n b e d u i d e n d k l e i n e akkers r o n d o m i n steenhoopen verborgen , h i e r en daar door kolossale r o t s b l o k k e n v o o r a l t i j d o v e r d e k t ; onzekerheid wat een v o l g e n d j a a r z a l o p l e v e r e n , want d a n is w e l l i g t de geheele trotsche P f a f f c n k o p f naar beneden g e k o m e n , n e e n , z u l k een a k k e r b o u w is niet b e n i j d e n s w a a r d i g . O o k de r i v i e r speelt hare parten en niet g e r i n g ! E e r s t w i l d e n w i j niet geloven dat a l d i e

28

a f g e r o n d e , ellenhooge keijen u i t hare b e d d i n g werden opgek r u i d langs den steilen o e v e r ; maar e i n d e l i j k werden w i j o v e r t u i g d ; v o o r w e i n i g m a a n d e n , n a t u u r l i j k i n 't v o o r j a a r , h a d eene verbazende sneeuwlawine z i c h i n b e w e g i n g g e s t e l d , het bed der r i v i e r g e v u l d , alles her- en derwaarts v o o r z i c h u i t g e j a a g d , en de grootste steenen als w a r e n ze v a n k u r k geweest u i t de b e d d i n g op d e n oever tot op grooten afstand v e r s p r e i d ; hier k w a m geen t w i j f e l meer te p a s , de sporen waren te versch en toch groeide er weder vreedzaam haver of ander g r a a n , o v e r a l waar een plekje bebouwbaar was gebleven. L a n g z a m e r h a n d waren w i j ook weder i n het gebied der bosschen a f g e d a a l d , maar t o c h was de b o o m g r o e i niet algemeen, w a n t die w o r d t er te veel verontrust en verscheidene hellende w a n den z i j n i n deze v a l l e i v o l k o m e n g l a d geschuurd door het v o o r t d u r e n d of telkens h e r n i e u w d a f g l i j d e n van sneeuw- en i j s l a w i n e n . N a m e n als de „ h e l l i g e P l a t t e " zijn hier dus w e l geplaatst. I n eene t a m e l i j k breede v l a k t e , door de v e r e e n i g i n g v a n drie dalen g e v o r m d , l i g t het v r i e n d e l i j k e I m H o f , maar v d d r ons snijdt een hooge b e r g ons den pas naar het lager l i g gende d a l a f ; die hoogte heet de K i r c h e t en schijnt een reusachtigen d a m te w e z e n , welke de A a r i n haren voortg a n g z o u moeten s t u i t e n ; d o c h deze heeft z i c h d o o r eene donkere k l o o f v a n een half u u r lengte een w e g weten te b a n e n , t e r w i j l de reiziger genoodzaakt is de hoogte te b e k l i m men o m verder te k o m e n . A l g e m e e n houdt men het er v o o r , dat deze b e l e m m e r i n g aan een b e r g v a l i s toe te schrijven en derhalve ook a l een bewijs oplevert van de verbazende vera n d e r i n g e n , welke de oppervlakte der aarde v a n t i j d tot t i j d ondergaat. E i n d e l i j k o v e r w i n t de zon en het is d u b b e l feest, want j u i s t h i e r , als w i j de K i r c h e t hebben overschreden, opent z i c h het d a l v a n M e i r i n g e n , v r i e n d e l i j k e r w o r d t het l a n d s c h a p , het vergezigt op de B r u a i g p a s v e r w i j d t z i c h meer en meer en de stralen v a n den levenswekker hebben hier dubbele w a a r d e ; v o o r a l doornatte reizigers steilen een zonnetje op p r i j s , w a n t het is reeds veel gewonnen als m e n d r o o g i n behouden h a v e n arriveert. D i e haven was b u i t e n d i e n alleraangenaamst; aan den voet v a n den het gebergte i n vier groote en verscheidene k l e i n e sprongen a f h u p p e l e n d e n R e i c h e n b a c h l i g t een zeer v r i e n -

20 delijk h o t e l , e n eene pas u i t P a r i j s teruggekeerde ,> haar vaderl a n d boven alles beminnende en d o o r de n a t u u r i n 't geheel niet stiefraoederlijk bedeelde k e l l n e r i n maakt het d e n v e r m o e i den r e i z i g e r zoo aangenaam m o g e l i j k ; verveelt u haar g e k o u t , d a n i s i n eene nevenzaal eene t e n t o o n s t e l l i n g v a n Z w i t s e r s c h h o u t s n i j w e r k geopend en eene k l e i n e bibliotheek verschaft o o k a f w i s s e l i n g . E n d a n het d i n e r o f s o u p e r ! hoe z a l men d i e n V o o r de meesten is het een acht-uurschen disch noemen? d i n e r en i n de meest bereisde deelen v a n d i t b e r g l a n d z i j n de herbergiers, gelijk w i j b o v e n reeds hebben v e r m e l d , zoo v e r s t a n d i g gcweest dat g e w i g t i g e werk tot z u l k een laat a v o n d u u r uittestellen. N a den d i s c h een sigaar en het b e d w e n k t alien o zoo v r i e n d e l i j k toe. O n z e g i d s k w a m reeds ten £ 5 s p o k e n , omdat h i j g u n s t i g e b e r i g t e n v a n de berggeesten h a d o n t v a n g e n . H e t fraaije weder z o u "zich bestendigen en t o c h z o u het i n de eerste d a g e n n i e t te heet w o r d e n o m eene flinke w a n d e l i n g te maken. H i j had het w e r k e l i j k , gelijk later b l e e k , b i j 't regte e i n d en m e t n i e u w e n moed zag de ochtendzon ons naar den Z w i r g - e n g e l k l a u t e r e n ; eerst h i e l d e n w i j halt b i j verschillende l i e f e l i j k e k i j k j e s op de charmante E e i c h e n b a c h e r w a t e r v a l l e n ; het d a l v a n M e i r i n g e n l a g zoo v r i e n d e l i j k onder ons u i t g e s p r e i d , dat m e n moeite h a d te gelooven zoo d i g t b i j de woeste n a t u u r tafreelen v a n gisteren te z i j n . N o g een paar stoere k l i m p a r t i j e n en w i j hooren den g i d s v r a g e n : „ Is de Z w i r g - e n g e l thuis?" O n g e l u k k i g is het a n t w o o r d o n t k e n n e n d , w a n t d i t n e d e r i g herbergje herbergt het schoonste en t e g e l i j k d e u g d zaamste meisje dat er u r e n i n 't r o n d te v i n d e n i s . Haar broeder zeide heel na'ief, „ ' t Is j a m m e r m i j n e h e e r e n , maar i k k a n 't n i e t h e l p e n . " W i j bewonderden zijne h o u t s n e e - a r b e i d , w a n t ieder landbew o n e r i s h i e r , geloof i k , zoo wat kunstenaar en i n ieder l o gement v i n d t men r u i m s c h o o t s gelegenheid de k o o p l u s t te v o l d o e n ; die s l i m m e vogels leveren zelfs op krediet tot i n H o l l a n d en K u s l a n d . H i e r betreden w i j n u dat zoogenaamde, veel bereisde B e r n e r O b e r l a n d ( i n engeren z i n ; i n r u i m e r e n z i n behooren a l de Bernsche A l p e n s t r e k e n tot het O b e r l a n d ; toeristen verstaan hieronder gemeenlijk de A l p - s t r e e k t u s s c h e n M e i r i n g e n en L a n t e r b r u n n e n ) , alwaar men ieder k w a r t i e r u u r s d o o r den een o f ander o m eene g i f t w o r d t l a s t i g gevallen ,

30 maar a l t i j d onder eenig v o o r w e n d s e l ; hier is het een a l p e n h o o r n , daar een gesloten h e k , elders een enorme m a r m o t , d a n weder een g e m s , o f een koraalirczang, o f een g y m n a s t i e k - t o e r , of een v i e r s t e m m i g l i e d door jonge meisjes aatigeheven, d o c h steeds is het op uwe beurs gemunt en men verdenkt de bewoners ook zwaar van het weg-bederven , o m bij r e g e n a c h t i g weder met een p l a n k o f een draagstoel enz. n u t t i g te kunnen wezen. M o g e n de bewoners z i c h bevlijtigen om v o o r de afwisselinoder reizigers te z o r g e n , de natuur heeft hier n o g beter voor g e z o r g d ; een paar heerlijke dagen wachten o n s , de eene verr a s s i n g z a l op den ander volgen. Vooreerst verlaten w i j de boschrijke oevers van den bruischenden R e i c h e n b a c h n i e t , maar n a a u w e l i j k s heeft een alp hoornist ons levendis; h e r i n n e r d aan een seraphien-orgel, door de w e l l u i d e n d e t r i l l i n g e n w e l k e zijn kolossaal i n s t r u m e n t te voorschijn r o e p t , of een der boeijendste Zwitsersche landscliappen biedt z i c h aan ons oog even voor dat w i j het R o s e n l a u i - b a d n a d e r e n ; de besneeuwde W e t t e r h o r n vormt den achtergrond van eene met honderde r u n deren bczaaide b e r g w e i d e , aan alle z i j d e n d o o r beboschte berg e n o m r i n g d , alleen l i n k s w i j k e n de g r i l l i g e , spitse E u g e l horner eenigzins t e r u g o m een pad naar de gletscherwereld te b a n e n ; en a l die reuzen zijn tien en t w a a l f d u i z e n d voet h o o g ; dus hoeden a f ! v l a k k e l a n d - b e w o n e r s , v o o r zulke gevaarten. T e vergeefs meet m e n den sfstan.J; b i n n e n een paar u u r z a l men d i e n berg toch w e l v o o r b i j l o o p e n , maar j a w e l ! m o r g e n i s hij n o g u w b n u r m a n . A f s t a n d e n , v o o r a l als er ijsspitsen o f sneeuwvelden bij i n 't spel k o m e n , zijn hier zoo b e d r i e g e l i j k , dat men zich telkens laat beetnemen ; alleen als er vaste p u n ten van v e r g e l i j k i n g z i j n , een h e r b e r g , sennhut of zoo i e t s , k a n men er m o u w e n aan passen. 3

D e E o s s n l a u i g l e t s c h e r l i g t op een h a l f u u r f j e a f s t a n d v a n het n o g niet u i t den asch herrezen b a d h u i s , en verdient ten v o i l e een bezoek, v o o r a l v a n ieder reiziger die z i j n bem-reis tot deze streken b e p a a l t ; i n rein azuurblaauwe p l o o i j e n ° v a l t z i j n i j s m a n t e l dalwaai t s , geen andere gletscher is zoo w e i n i g bestoven en voert zoo w e i n i g g r u i s en rotsbrokken mede. V o d r ons rees de G r o o t e of H a s l i Scheideck tot eene hoogte van ongeveer 6 0 0 0 v o e t ; g e l u k k i g zijn wij reeds twee derden op w e g , w a n t niettegenstaande de frissche berglucht en de

31 naburige sneeuwtoppen oefent de zon hare kracht uit. Daar wacht ons de groote rust voor dien dag, een terugblik op den pas afgelegilen weg paart zich daar aan den eersten blik in het diepe Grindelwaldthal, dat geheel in de bergen verscholen l i g t , olschoon de Lutschine, die uit de beide, ver vooruitspringende gletschers ontstaat, zich een weg heeft weten te banen naar de lager liggende meren. Wie hoorde nooit van dit romantische dal spreken ; 3500 voet hoog gelegen, bezit het toch rijke bergweiden of matten e:i is geheel aan veeteelt gewijd; 6000 runderen vinden hier het geheele jaar door voedsel, 's winters in het dal zelf, thans op de hoogere Alpenhellingen. Bosschen deelen verschillende tinten mede aan het landschap en de dalbodem is met kersenboomen bezaaid; deze vruchten zijn hier pas rijp, hoe wel wij Augustus 1865 schrijven en zouden ons weinig belang inboezemen, als wij niet wisten, dat eene aanzienlijke hoeveelheid kirschwasser uit hare pitten wordt gestookt. Uren ver weidt het oog overal over tallooze landwoningen en nog talrijker schuren en sennhutten en het bevreeindt ons dat slechts eene enkele kerk in de behoefte van al de bewoners kan voorzien j men zou wanen dat de Zwitsers bij hun kerkgang om geen klimpartijtje geven moeten, en toch houden zij alle het stijsren voor een rnoeijelijk werk en vorderen even als de nieuweling slechts voetje voor voetje; gelukkig zijn er ten behoeve der schooljeugd dan ook meerdere lokalen gebouwd. Belangwekkend is de blik op de beide Grindelwald-gletschers, die den dorpskom schijnen te zullen omarinen; doch de natuur heeft reeds lang haar tot hiertoe en niet verder uitgesproken en de inwoners besehouwen ze thans als eene bron van inkomsten , want duizende reizigers worden er door uitgelokt het dal te bezoeken ; logementen en winkels zijn derhalve ook hier de hoofdgebouwen. Voordat wij afdalen, moeten wij toch nog even eens hartelijk lagchen om den bediende van dit klein hotel; een vijftigjarige kapper scheen in deze landelijke herberg dienst te doen; das en rok, bewegingen en stemgeluid, niets ontbrak aan de illusie, dat men zich zoo vele duizende voeten hoog kon laten friseeren, en toch was het werkelijk maar een ci-devant jot-gen van het land, die gemeend had zich zoo bespottelijk te moeten metamorphoseeren om een weinig in

32 overeenstemming te z i j n met de manieren en eigenaardigheden der F r a n s c h e en E n g e l s c h e b e a u m o n d e , welke hij hier 's zomers moet bedienen. V a n die zijde b e k e k e n , boezemde h i j medelijden i n , en toch hoevele z i j n er op de w e r e l d , d i e hunne o o r s p r o n k e l i j k h e i d ten offer b r e n g e n , o m later niets dan aperijen te v e r r i g t e n . „ L i n k s a f " k l i n k t h e t , want w i j mogen d e n O b e r - G r i n d e l wald-gletscher niet onbezocht l a t e n ; de k l e i n z o o n v a n CHLIISTIAAN BOHREN heeft hier een g a n g en salon i n den gletscher g e b o u w e n , waar men voor een halven frank een b i j n a onbetaalbaar genot s m a a k t ; een houten b r u g voert u i n de u t t e r l i j k v u i l bestoven ijsmassa, maar hoe verrassend i s h e t , dat eens binnengetreden alles eene helder azuurblaauwe k l e u r h e e f t ; b o d e m , w a n d e n , zo.ldering zijn zonder eenige s c h a d u w t i n t h e e r l i j k , p r a c h t i g , delicieus b l a a u w , men vergeet door ijs o m r i n g d te z i j n en waant door den ether te w a n d e l e n , ware de g r o n d niet te vast en te v o c h t i g . H o e of dat gletscherijs zoo b l a a u w w o r d t , dat weet n o g n i e m a n d goed op te l o s s e n : als grove sneeuw b l i j f t de massa b o v e n op den berg en langs zijne h e l l i n g e n b l i n k e n d w i t l i g g e n , l a n g z a m e r k a n d pakt die sneeuw b i j e e n , de zware vracht d o o r n i e u w e aanvoeren g e s p i j s d , d r u k t op de onderste l a g e n en helpt taaije ijsmassa's v o r m e n , t e r w i j l tegelijk met die toenemende vasth e i d de sneeuwwitte k l e u r i n het helder- en d i e p - b l a a u w overgaat. E e n e w a n d e l i n g op den gletscher i s m i n d e r aangenaam, w a a r o m z o u men z i c h wagen een a r m o f been i n eene o n verwachte spleet achter te l a t e n ; die klauterpartijen zijn alleen verdedigbaar voor h e n , die d o o r l u s t tot wetenschappelijk onderzoek gedreven w o r d e n . L u i s t e r slechts hoe het met o n zen pas genoemden CHRISTIAAN BOHREN g i n g . E e n zijner schapen v e r d w a a l d e , met zijn knecht t o o g hij aan 't zoeken en v o n d het beest, dat hij op zijn r u g h i e l d o m er zoo d e n gletscher mede over te k l i m m e n ; plotseling ziet de k n e c h t z i j n meester i n eene zeer diepe k l o o f verdwijnen j hij k i j k t naar b e n e d e n , ziet hem bewegenloos l i g g e n en i j l t naar 't d o r p o m zoo m o g e l i j k h u l p te verschaffen. BOHREN was eerst bewust e l o o s , maar o n t w a a k t e , z i j n schaap h a d waarschijnlijk d e n v a l gebroken 5 hij hoort r u i s c h e n , voelt het k i l l e water l a n g s h e m stroomen en denkt dat daar waar het water een u i t g a n g v i n d t ook w e l l i g t voor hem een u i t k o m s t i s ; d r i e u u r l a n g

33 k r o o p h i j met een gebroken a r m onder de ijskorst d o o r en verraste zijne r e d d e r s , die h e m reeds verloren w a a n d e n , toen zij hem niet' i n de k l o o f v o n d e n . D i e z c l f d e gletscher is thans voor z i j n a f s t a m m e l i n g een b r o n v a n welvaart. O p deze route betraden w i j v o o r het eerst eene s e n n h u t , maar even als men vergeefs naar eene i d y l l i s c h e h e r d e r i n i n Z w i t s e r l a n d z o e k t , e v e n m i n v i n d t m e n onder de duizende dier h u t t e n eene enkele die de poe'zie r e g t v a a r d i g t , waarmede m e n ze heeft bekleed. G e e n w o n d e r , w a n t wat te verwachten v a n een hoogst e e n v o u d i g h o u t e n g e t i m m e r t e , ten v e r b l i j v e strekk e n d e aan een ongeschoren en d i k w e r f ver van het water verw i j d e r d levenden koeherder, r o o k e r i g omdat de melk er half gekookt o f gebroeid w o r d t , r i e k e n d naar zure melk en versche k a a s , o m r i n g d van een m o d d e r i g moeras d o o r de melkbeesten i n 't a a n z i j n geroepen; ziedaar een j u i s t portret en dat w o r d t v o l s t r e k t niet vergoed door de v e r v e r s c h i n g e n , welke m e n er soms k a n b e k o m e n ; g e w o o n l i j k i s versche m e l k , en die is er k o s t e l i j k , het eenige; want b r o o d k o m t schaarsch te v o o r s c h i j n , o m d a t de herder meestal rijst en n a r e , afgeroomde kaas eet, zoodat de eenige v e r s n a p e r i n g , die m e n er a a n b i e d t , bestaat i n de randjes welke v a n de voor den h a n d e l bestemde kazen w o r d e n a f g e s n e d e n ; n a t u u r l i j k k a n men z u l k een v e e r t i g ponder niet opsnijden v o o r de zeldzame n a v r a g e r s , die l i e v e r i n eene der vele gei'raproviseerde zomerherbergjes aan den w e g b i n n e n w i p p e n , w a n t bosch-aardbezien , m e l k , b i e r , w i j n e n f r i s c h bronwater staan daar onder een a f d a k j e i n slagorde geschaard , en n o o d i g e n v a n zelven tot den a a n v a l a l is de eigenaar soms n i e t eens a a n w e z i g . T u s s c h e n W e t t e r h o r n en E i g e r d o o r s c h o u w t eene geheele groep sneeuwbergen i n het v r i e n d e l i j k e G r i n d e l w a l d s c h e d a l , het zijn de reuzen die B e r n v a n W a l l i s scheiden en waartusschen de z w a r t e , sneeuwlooze spits v a n den teregt F i n s t e r a a r h o r n genoemden bergtop z i c h k e n n e l i j k het hoogst verheft. Hoe spreken die gevaarten l u i d e v a n het a l v e r m o g e n v a n d e n S c h e p p e r , hoe boeijen ze het o o g als de a v o n d z o n een b i j n a d o n k e r r o o d e n k l e u r i n 't leven toovert of de morgenstralen a l l e r l e i gloeijende t i n t e n op de eeuwige sneeuw te v o o r s c h i j n roepen. I n z u l k e oogenblikken b e n i j d t men de A l p b e w o n e r , d i e d a a r d o o r veel k r a c h t i g e r i n d r u k k e n v a n G o d s g r o o t h e i d en almagt o n t v a n g t , d a n de bewoner der v l a k t e n , i n d r u k k e n die

84 n o o d w e n d i g op a l zijn doen en laten i n v l o e d moeten u i t o e f e nen en naar mijne m e e n i n g w e l de ware oorzaak v a n z i j n heimwee z u l l e n zijn , a l gaat het liem i n den vreemde g o e d O m G n n d e l w a l d te v e r l a t e n , dient men zich weder op scherp te zetten, w a n t voetreizigers keeren zeldzaam lan»-s de r i v i e r naar de v l a k t e , er is immers te veel dat hem hier op de bergen l o k t , hetzij de F a u l h o r n w o r d t bestegen, die d e n n o o r d e h j k e n voet i n het vriendelijke B r i e n z e r m e e r baadt en v a n de zuidzijde een trotsch en overheerlijk sneeuwber"--panorama te genieten g e e f t , als het weder bestendig en zeer h e l der i s , of dat men den n o g meer gebruikelijken weo- over d e n k l e i n e n S c h e i d e c k , naar den Wengern-alp k i e s t ; w i j besloten tot het laatste en hadden dus een zwaren taak i n het v e r s c h i e t , maar de b e l o o n i n g zou heerlijk wezen. E e r d e n E i g e r en M o n n i k zijn langs g e w a n d e l d , heeft men eene hoo°-te v a n r u i m 6 2 0 0 voet bereikt, doch n u l i g t ook een kostelljk tooneel voor u u i t g e s p r e i d ; n o g even een b l i k achter u i n den pas verlaten bergketel geslagen en dan het o o g naar de trotsche J u n g f r a u g e w e n d ; een w e r e l d van sneeuw en IJS op een chaos van rotsen r u s t e n d e , rijst voor u o p , het o o g k a n z i c h niet wennen aan d i e n schitterenden sneeuww'itten m a n t e l der J o n k v r o u w en i k set dus m i j n blaauwen b r i l op. — P r o z a en p o f z i e gaan toch d i k w e r f h a n d aan h a n d . — R e g t over d i e massa r o t s e n , a l p e n w e i d e n , sneeuwspitsen en ijskegels heeft een ondernemend B e r n e r een hotel g e b o u w d en als w i j zijn v r o u w i n haar zondagspakje bekijken , bespeur e n wij dat die o n d e r n e m i n g n o g niet zoo k w a a d w a s , w a n t zij is rijk u i t g e m o n s t e r d , als een huzaar v a n den o u d e n s t e m p e l , maar i n massief z i l v e r . Z i l v e r e n ketens hangen over de borst en onder de armen d o o r , zilveren platen en zilveren agraffen voltooijen het opsieringsstelsel. D e kleederdragten v e r s c l n l l e n i n ieder k a n t o n even als de b o u w o r d e , en als de staatsregeling en als de geaardheid v a n het v o l k ; de 22 k a n tons z i j n eene staalkaart van allerlei nuanees tusschen d e n i n d u s t r i e e e l en den l a n d b o u w e r , tusschen sierlijke n e t h e i d en s l o r d i g e v e r w a a r l o z i n g , tusschen demokraat en a r r i s t o k r a a t , tusschen O b e r l a n d e r chalets en W a l l i s e r v a r k e n s k o t t e n , tusschen d e n gespierden U r - Z w i t z e r en den i d i o t e n kvoplijder. W e n d e n w i j den b l i k weder naar onze b u u r v r o u w , d i e prachtige J u n g f r a u ; zij beheerscht het geheele l a n d s c h a p , w a n t

35 slechts een e n g d a l v o l v e r s c h r i k k i n g e n en bergstortingen en overblijfselen v a n l a w i n e n l i g t tusschen den W e n g e r n - a l p , waar w i j onze cafe-au-lait v e r o r b e r e n , en het enorme sneeuwgevaarte. W i e kan hier echter afstanden m e t e n , wie z i c h een waar b e g r i p v a n de o n t z a g l i j k e uitgestrektheid v o r m e n , w i e d u r f t het v e r s c h i l i n hoogte van d e n b l i n k e n d e n S i l b e r h o r n met de neven hem oprijzende spits op 8 0 0 voet s c h a t t e n ; t o c h i s d i t z o o ! H o o r t , daar d o n d e r t en kraakt en weerg a l m t het gebergte, w a n t eene s n e e u w l a w i n e heeft z i c h i n b e w e g i n g g e s t e l d , maar nicttegenstaande dat geweld behoort er het geoefend o o g v a n onzen g i d s toe o m de s t o f w o l k op te z o e k e n , d i e de plaats verraadt waar de v a l gebeurde; zoo v a l l e n er d a g e l i j k s dozijnen l a w i n e n v a n n o g niet zaamgepakte s n e e u w , als s t o f w o l k e n naar beneden en dragen er toe b i j o m het grootsche schouwspel n o g i n d r u k w e k k e n d e r te m a k e n . M i d d e l e r w i j l zijn ons honderde l a n d l i e d e n v o o r b i j g e s t a p t , meestal j e u g d i g e i n de kracht des l e v e n s , want het geldt een echt n a t i o n a a l feest, een A l p e n - z w i n g f e s t op den Scheideck. Sedert eeuwen vereenigen de j o n g e l i e d e n u i t de n a b u r i g e d a l e n z i c h o m hier of elders op eene r u i m e bergweide r a p h e i d en k r a c h t te m e t e n ; het gaat er v r o l i j k t o e , de deems spoeden z i c h ook naar het feest en w a k k e r e n alien door haar b i j z i j n a a n ; het worstelen i s de hoofdzaak en aan vaste regelen g e b o n d e n , onderanderen m a g men den tegenstander a l leen o m de lendenen a a n g r i j p e n ; maar welk een l e e u w e n k r a c h t w o r d t daarbij ten t o o n g e s p r e i d , hoe meestcrlijk v o o r k o m t de aangevallene z i j n v a l en z w a a i t op z i j n beurt d e n tegenpartij b i j n a v a n de b e e n e n ; e i n d e l i j k is de o v e r w i n n i n g beslist en als o v e r a l w o r d t de g e l u k k i g e de k o n i n g v a n het feest, deelt hij z i j n l o t met eene niet m i n d e r fiere k o n i n g i n en is d a n sen en s t o e i j e n , scheering en i n s l a g v a n de daaropvolgende pret. D a t vermaak zij h u n g e g u n d zij moeten het gemeenlijk v e r genoeg opzoeken. B i j z u l k eene gelegenheid k o m t de beste p l u n j e u i t de k i s t en bespeurt m e n m e n i g a a r d i g g e z i g t j e onder de levenslustige meisjes , die anders d o o r den z w a r e n l a n d a r b e i d i n d i e bergstreken spoedig genoeg lelijk w o r d e n ; met de m a n n e n is het i n d i t o p z i g t beter g e s t e l d , die z i j n er g e m e e n l i j k fliuk o n t w i k k e l d , met open , fermen b l i k . H e t fraaije weder lokte d o z i j n e n reizigers b e r g w a a r t s ; a l i e n , z o o w e l voetgangers als rijders en rijdsters zwoegden o n d e r

3(1 de vermoeijemssen der o p s t i j g i n g n i t het d a l v a n L a u t e r b r u n n e n , dat daar diep onder onze voeten l i g t ; hoe m e n i g z i g zag moeten w i j n o g maken o m den steilen r o t s w a n d a f te k l a u t e r e n , w a n t diit is het regte w o o r d . M a a r heerlijk is het u i t z i g t , want het d i g t bewoonde d a l is f r a a i b e b o u w d en bew a s s e n , helle zonnesehijn en duistere schaduwbeelden tooveren allerlei lieve k i j k j e s te voorschijn en de trotsche, 800 voet lijnregt nederstortende Staubbach is een waar sieraad van het l a n d s c h a p , a l wenschten w i j haar wat meer water toe. Ook de r i d door de enge v a l l e i naar Interlaken is a l l e r v r i e n d e l i j k s t , w e l begeleid ons eene schuimende beek en w o r d e n w i j h i e r en daar door een berggevaarte b e d r e i g d ; maar n a zooveel woeste k l o v e n en sneeuwtoppen maakt d i t d a l w e r k e l i j k een h e f e l i j k e n i n d r u k , w i j r i j d e n over eene g e m a k k e l i j k e chaussee, tallooze reizigers kruissen elkaar op den weo- i n a l l e r l e i l i g t e r i j t u i g e n , i n een w o o r d , w i j begroeten de° bes c h a v i n g weder. 1\ ie hoorde of las niet w e l eens iets v a n I n t e r l a k e n , dat j u i s t e m i d d e n p u n t van Z w i t s e r l a n d , waar j a a r l i j k s duizende v r e e m d e l m g e n h u n anker ncderleggen o m v a n de bergtoeren u i t te r u s t e n , o f orn er versche krachten voor te verzamelen, o m voor de regenbuijen een g e z e l l i g v l u g t o o r d te zoeken of o m op helder weder te w a c h t e n , ten einde zeker te z i j n dat men m e t te vergeefs naar boven klautert. H i e r k a n men w e l zoo s p r e k e n , w a n t overal rijzen dc bergreuzen u i t de vlakte en waar het d a l niet op zoo kraehtige wijze van de overige deelen der wijde wereld is a f g e s l o t e n , daar s l u i t e n meren den pas af. D e waarschijnlijk vroeger vereenigde T h u n e r en Brienzermeren zijn thans door eene strook l a n d van een k l e i n u u r "-aans gescheiden en hebben die s c h e i d i n g vermoedelijk te d a n k e n aan de steenen, het zand en het g r u i s dat de bruischende L u t c h i n e u i t het Berner O b e r l a n d aanvoerde, maar zeker i s h e t , dat de mensch van die aanspoeling of a a n s l i b b i n g partij heeft g e t r o k k e n , b o u w l a n d e n , grasvloeren en prachtige lanen bedekken de landengte en sedert den aanvang dezer eeuw i s Interlaken het d r u k s t bezochte plekje v a n Z w i t s e r l a n d en v o o r enkele dagen s t e l l i g eene der liefste rustplaatsjes v a n M i d d e n Europa. W a t i s die r i j v a n elegante hotels daar alleraardigst o n d e r het groen der eeuwenheugende notenboomen v e r s c h o l e n , w a t

87 wemelt het v a n r i j t u i g e n en w a n d e l a a r s , van k e u r i g e t o i l e t t e n en bestoven reisjassen; w i j schroomen onze genagelde laarzen op het v o e t p a d zoo d i g t neven het luchte voetje v a n die trippelende F r a n c h i s e te p l a a t s e n ; omnibussen , leeskamers , w i n k e l s , b l o e m p e r k e n , tables d ' h o t e , gidsen eu muilezels w e melen ons v o o r de o o g e n , de B a b y l o n i s c h c s p r a a k v e i w a r r i n g b r e n g t bovendien het hare b i j en schuchter vlieden w i j i n het l o g e m e n t , want zoo groot kontrast met hetgeen w i j de laatste dagen d o o r l e e f d e n , hadden w i j ons n i e t k u n n e n voorstellen ; m a a r ook i n dat h o t e l i s het n i e t r u s t i g , t e l k e n s , ieder u u r k o m e n nieuwe g a s t e n , nieuwe kamers zoeken en de schoone a v o n d s t o n d noopt immers weder tot eene w a n d e l i n g . H e t d a l i s reeds i n ' t half duister g e h u l d , maar schitterender en glanzender dan o o i t staart de sneeuwwitte J u n g f r a u ons a a n , zij beheerscht d e n geheelen omtrek en tooit z i c h i n de laatste stralen der z o n met a l l e r l e i „ f a r b e n s p i e l . " M a a r aan alles is een e i n d e , die laatste stralen verlaten ons e i n d e l i j k ook en de nette koerzaal wacht o n s ; zij is met hare leeskamers en concerten o n der de verandah's n a t u u r l i j k het t o e v l u g t s o o r d van alle leegl o o p e r s , cn iedereen is dat hier m i n of meer, w a n t wie i n de A l p e n reist moet alle zorgen en beslommeringen gebannen hebben. D e m u z i e k is d r a g e l i j k , maar hoogst w e l k o m , w a n t z o n d e r l i n g genoeg is dat genot hier schaars, j a 't i s schier ongelooflijk "dat men zoo nabij D u i t s c h l a n d b i j n a nergens een troepje m u z i c k a n t e n a a n t r e f t ; i n 't l a n d der b l i n d e n is uenoog k o n i n g , en zoo wordt deze koerzaalmuziek d a n ook toegefelijk beoordeeld. I n t e r l a k e n is v r i e n d e l i j k en v r o l i j k e n v e r d r i n g t o f l i e v e r o v e r s c h a d u w d geheel het n a b u r i g e stadje U n t e r s e e n , w a a r u i t het als eene v e r t a k k i n g ontsprongen i s ; maar zelden ziet m e n neven zooveel smaak en weelde z u l k eeu somber o u d - Z w i t sersch plaatsje als gemeld stedeke, dat n o g i n 't bezit i s v a n de k a n t o n n a l e gebouwen en i n r i g t i n g e n , d o c h e i g e n l i j k niets bijzonders aanbiedt dan het nederige postkantoor; niet o m het o n a a n z i e n l i j k e u i t e r l i j k , maar o m a l hetgeen daar v o o r v a l t . H o e v e e l v e r w a c h t i n g e n zijn er aan dat klapraampje teleurges t e l d , hoeveel j o b s t i j d i n g e n zijn daar u i t handen van den postbeambte o n t v a n g e n , hoe d i k w e r f maakt die m a n i e m a n d z o n der dat h i j het zelf weet tot een g e l u k k i g s t e r v e l i n g ! D a g i n en u i t staat h i j te grabbelen en te zoeken i n de honderde

38 brieven poste-restante waar de duizende vreemdelingen op w a c h ten. E n wat deed B e r n voor a l die vreemdelingen? niets want i n w i n d en regen o f brandenden zonnenschijn staat daar iedereen zijn beurt te verbeiden, steeds hoort men k l a g e n over die middeleeuwsche i n r i g t i n g en het is te v e r w o n d e r e n , dat niet een of ander eigendunkelijke B r i t eens een paar l u cifers gewaagd heeft om het d i n g i n b r a n d te steken en op eigen kosten een n i e u w g e b o u w te doen v e r r i j z e n . H e t glanspunt v a n Interlaken zijn de e n v i r o n s , die allerlei uitstapjes a a n b i e d e n , van w e i n i g e uren of enkele d a g e n , te water op een der meren of te l a n d op berg en i n d a l , per m u i l d i e r of per wagen of te v o e t , ieder mensch k a n hier b'evred i g d w o r d e n en het fraaiste toertje v a n alle w e r d door ons ondernomen. H e t g o l d t de G i e s b a c h , die r i j k aan w a t e r , stout van s p r o n g e n , p r a c h t i g b e l o m m e r d en d o o r parkwegen g e m a k k e l i j k genaakbaar tegenover B r i e n z i n 't meer v a l t . D e stoomboot brengt er u , de stoomboot haalt ons weder a f en de stoomboot heeft gezorgd dat het v e r b l i j f er alleraangenaamst i s , want nabij de fraaiste v a l l e n , een half u u r t j e van de l a n d i n g p l a a t s , l i g t een elegant en uitgestrekt h o t e l , dat v a n eene hoogte v a n 500 voet een p r a c h t i g u i t z i g t heeft, door wandeldreven i s o m r i n g d , en a l de g c m a k k e n aanbiedt die men i n een first r ite etablissement k a n v e r w a c h t e n , nergens w o r d t men zoo fatsoenlijk en door z u l k e charmaute k e l l n e r i n netjes bediend. T e m i d d e n van w e l i g e planten en s c h a d u w r i j k e dreven huppelt de o n s t u i m i g e beek daar meerwaarts, eenige b r u g g e n brengen den wandelaar tot regt voor de w a t e r v a l l e n , eene gaanderij voert zelfs achter een g o r d i j n v a n water heen dat door een koenen s p r o n g g e v o r n i d w o r d t . M e n zoude er dagen achtereen k u n n e n v e r d r o o m e n ; maar er i s meer te zien en de reiziger wordt weder voortgetrokken en voortgezweept; v e r d e r , verder! voelt h i j z i c h toeroepen. G e l u k k i g dat de h e r i n n e r i n g hem b i j b l i j f t , a l w i j k t het beeld op den a c h t e r g r o n d . 't Is j a m m e r dat men i n zulke dreven zoo d i k w e r f d o o r het proza des levens w o r d t wakker g e s c h u d ; dat proza n o e m i k onderanderen de p r e l l e r i j der I n t e r l a k e r s , die gedurende de vier zomermaanden aan niets d a n aan geldverdienen d e n k e n en het soms a l te bont m a k e n , getuige de z a m e n s p a n n i n g tusschen ons kamermeisje en de w a s c h v r o u w , die alleen d o o r d u c h t i g d u i m k r u i d k o n d e n bewogen worden ons verder r e i s p l a n niet i n de w a r te sturen.

89 M e t eenigzins loome schreclen zetten w i j ons i n b e w e g i n g o m B e r n te gaan bezoeken; de Zwitsersehe steden hebben b u i ten de l i g g i n g aan de meren zoo w e i n i g a a n l o k k e l i j k s dat er a l onze o v e r t u i g i n g bij te pas k w a m , dat de hoofdstad niet mogt w o r d e n gepasseerd, om ons de reis te doen a a n v a a r d e n , w a n t B e r n l i g t aan geen meer, maar te m i d d e n van heuvelen. ' I Is even w e l ieder aanteraden ons voorbeeld te volgen : de l i e f e l i j k e e n v i r o n s , het bijzondere karakter der s t a d , de m e r k w a a r d i g e fraaije u i t z i g t e n m a k e n het bezoek n o o d z a k e l i j k , w i l m e n zich als toerist niet met beschaamde kaken later genoopt z i e n te erkennen dat men Z w i t s e r l a n d ' s hoofdstad m i s k e n t als men er geen k i j k j e van neemt. De A a r omringt b i j n a de geheele s t a d , die als 't ware op een s c h i c r e i l a n d l i g t en d o o r de hooge l i g g i n g der meeste w i j k e n eene menigte p u n t e n o p l e v e r t , alwaar men zich i n een aangenaam vergezigt tot aan de A l p e n k e t e n k a n vergasten. H e t is niet alleen het sierlijke B o n d s p a l e i s , of de v e r n i e u w d e beerenkuil waar B e r n trotsch op moet wezen en die den v r e e m d e l i n g moeten b o e i j e n , maar w i e verheugt z i c h niet iets bijzonders te z i e n , iets eigenaardigs i n oogenschouw te nemen. D a t wacht u h i e r ! Een d r u k marktbezoek verlevendigde de straten en de flinke B e e renplaats, men had geen oogen genoeg voor den z o n d e r l i n g e n t o o i der l a n d b e w o n e r s , die op a l l e r l e i w a g e n s , met allerlei voortbrengselen stadvvaarfs waren g e s n e l d ; en d a n die h o o f d s t r a a t , met hare fantastische f o n t e i n e n van dansende beeren en kinder-etende m a n n e n en k o d d i g uitgemonsterde g o d i n n e n , met hare reinigingsbeek i n het m i d d e n en de z w a r e , sombere arkaden langs de k a n t e n , waaronder de tallooze w i n k e l s w e g s c h u i l e n , maar die op een warmen d a g als eene heerlijke u i t v i n d i n g w o r d e n g e r o e m d ; dat alles domineerende S c h i i n z l i , vanwaar men de sneeuvvreuzen weder eens i n vollen l u i s t e r z i e t , o f de trotsche domkerk en de n i e u w e gebouwde byzantijnsche r o o m s c h - k a t h o l i e k e k e r k ; voorzeker B e r n is eene flinke stad en maakt als z o o d a n i g beter i n d r u k d a n B a s e l of Z u r i c h o f Lucern. D e s p o o r w e g voerde ons vervolgens weder naar het T h u nerraeer dat w i j gister (op reis naar B e r n ) w e l gepasseerd waren maar niet gezien hadden , zoo spookte en raasde de gure w i n d , zoo kletterde de regen en verborgen w o l k e n en nevels zelfs de naauwelijks een half u u r verwijderde k u s t e n .

!

40 E n t h a n s , w e l k een o n d e r s c h e i d ! niet alleen k u s t e n en o m s t r e k e n , maar J u n g f r a u en B l u m l i s - a l p verrezen reeds v o o r ons l a n g voor dat w i j T h u n hadden b e r e i k t , dat gezegende p l e k j e , door zooveel E n g e l s c h e n en andere vreemdelingen u i t g e k o z e n als een zomerverblijf per exellence, gelijk de p r a c h t i g e v i l l a ' s aan 't meer daarvan dan ook krachtige getuigenis afleggen. H e t weder was o v e r h e e r l i j k , helder en w a r m , j u i s t goed v o o r eene speelvaart en langer duurde onze overtogt naar het p i toresk gelegen Spiez trouwens n i e t , maar dat u u r g a f veel te g e n i e t e n , w a n t de b l i k k o n z i c h naauw v e r z a d i g e n aan dat azure water en d i e n azuren h e m e l , die groene k u s t e n en die b l i n k e n d e sneeuwgevaarten. L a t e n w i j t o c h i n N e d e r i a n d niet over a f w i s s e l i n g van weder k l a g e n , want h i e r bcvestigde z i c h w e d e r , wat i k zoo d i k w i j l s op reis i n 't hart v a n 't vasteland en i n meer z u i d e l i j k gelegen streken heb o p g e m e r k t , de afw i s s e l i n g v a n k l i m a a t en temperatuur van d e n eenen d a g tot d e n anderen is i n ons vaderland niet gvooter d a n daar. Te S p i e z , dat haventje aan 't T h u n e r m e e r , waar men geen andere handelswaar dan reizigers schijnt te k e n n e n , werden w i j aan l a n d gezet met het d o e l den wandeltogt naar W a l l i s , het P i h o n e - d a l , te aanvaarden. H o e veel moeite het kostte o m v o o r m a t i g e n prijs een drager v o o r ons goed te k r i j g e n , hoe w a r m het w a s , vooral i n den a a n v a n g toen het terrein steeds stijgende w a s , zijn zaken die geleden zijn en n i e m a n d k u n n e n interesseeren; maar t o c h moge eene w a a r s c h u w i n g h i e r gepast z i j n : hadden w i j onzen BAEDEKEK niet goed van b u i ten geleerd, d a n had onze domme g i d s ons eenige uren ver i n een d a l g e v o e r d , dat i n gletschers en steile sneeuwbergen e i n d i g d e ; g e l u k k i g dat w i j v o l h i e l d e n en door een v o o r b i j ganger i n 't gelijk werden gesteld. Is m e n eenmaal i n het K a n d e r - d a l g e k o m e n , d a n verlaat die r i v i e r ons niet m e e r , w a n t het d o e l onzer reis is K a n d e r s t e g , dat te m i d d e n v a n stoute r o t s p u n t e n , ijsvelden en bergweiden boven i n het d a l l i g t ; eerst. is de v a l l e i b r e e d , honderde hutten en s c h u r e n hangen aan de b e r g e n , de dalbodem zelf is v r i j sterk b e w o o n d en i n eene v r i e n d e l i j k e streek aan de zamenvloeijing v a n een paar beekjes l i g t het nette F r u t i g e n , hoofd-lucifersfabriekplaats van Z w i t s e r l a n d ; maar die beekjes zijn verraders! V d d r 25 j a r e n , meen i k , vereenigden zij hunne p l o t s e l i n g g e z w o l l e n waterloopen en spoelden het geheele oude F r u t i g e n w e g ; g e l i j k

41 meer g e b e u r t , w e r d het fraaijer h e r b o u w d en p r i j k t het o n derandercn met een paar l o g e m e n t e n , die m e n i g stadje tot sieraad zouden s t r e k k e n ; even b u i t e n het dorp l i g t eene soort v a n g e v a n g e n i s , d i e a l de d r i e h i e r zamenloopende dalen beheerscht, en vroeger d a n ook eene andere besternming h a d . T o e n zete.lde er de heer v a n d i t o o r d ; n o g noemt m e n d i e bergveste de „ Z w i n g e r , " w a n t zij h i e l d de b e v o l k i n g i n bed w a n g en ieder weet dat de Z w i t s e r een afkeer v a n d w a n g heeft. E e n pak v i e l ons v a n 't h a r t , toen een paar aardige boerenj o n g e n s de plaats v e r v i n g e n v a n onzen meer bejaarden d r a g e r ; w a t keuvelden d i e j o n g e n s g r a p p i g over h u n n e v o o r u i t z i g t e n v a n 's zomers als dragers en g i d s e n g e l d te verdienen en i n den herfst op de gemzenjagt te g a a n ; wat waren ze v e r h e u g d den v o l g e n d e n d a g h u n n e carriere met onze bagaadje te z u l l e n a a n v a n g e n ; w a t a n t w o o r d d e n zij k o m i s c h op de v r a a g , hoe ze zoo k l e i n v a n stuk bleven? met de b e w e r i n g , dat het o n denkbaar was sterk te groeijen als m e n niets dan aardappelen te eten kreeg e n dat zij j u i s t d a a r o m hooger op w i l d e n . H e t l a n d s c h a p w e r d hoe l a n g e r hoe h a r d e r , de a v o i i d z o n bescheen de sneeuwtoppen en k l e u r d e ze oranje en n o g was er geen e i n d aan onze w a n d e l i n g ; de pastorie hadden w i j reeds een u u r achter den r u g en n o g waren w i j niet aan het d o r p dat onze zielenherder moest behoeden; rotsen stapelden z i c h op rotsen en w i j hadden w e l w i l l e n w e d d e n , dat het o n m o g e l i j k was anders d a n met handen en voeten k l a u t e r e n d u i t d i t d a l te geraken. , D a a r staat de k e r k e i n d e l i j k , " zei een onzer spotvogels, en wees ons een herberg a a n , waar de p r e d i k a n t w e r k e l i j k wekelijks p r e d i k e n k w a m ; maar w i j moesten n o g een u u r t j e verder „ Z u m B i i h r e n , " en de s c h e m e r i n g w e r d a l v a l e r , en de stroom r u i s c h t e a l k r a c h t i g e r en o n s t u i m i g e r , en de bergtoppen schenen elkander boven ons h o o f d ;

te naderen , D r o m m e l s c h e j o n g e n s , waar b r e n g je ons been?" vroeg i k . H i e r m i j n h e e r ! " was het a n t w o o r d , w a n t w i j waren e i n d e l i j k gearriveerd en v o n d e n i n d i t afgelegen o o r d eene f l i n k e h e r b e r g , een goed souper en u i t m u n t e n d e , f o n k e l e n d e M a l v a s i , eene k r a c h t i g e w i j n s o o r t u i t het k a n t o n Wallis. ;

; ;

D e trotsche en merkwaardigste aller A l p e n p a s s e n , de G e m m i , wachtte o n s ; reeds v r o e g t i j d i g k e k e n w i j u i t en zagen het smalle k r o n k e l e n d d a l , dat w i j d o o r w a n d e l d h a d d e n , maar

42 voorts niets d a n berggevaarten. O n z e jongens waren ook b i j tijds onder de wapens en voort g i n g h e t ; maar zoo h e e l gaauw ook a l n i e t , want een paar d u i z e n d voet k l i r a m e n s stond ons voor de deur en het pad was zoo s t e i l , dat w i j i n onze e e n v o u d i g h e i d meenden het niet w e l steiler wezen k o n . M a a r w i j zouden dienzelfden d a g w e l w a t anders zien. D o c h eerst moeten w i j boven z i j n i n 't w o u d en k i j k dan eens even benedenwaarts. L o o d r e g t onder ons l i g t een d a l , s t i l en w o e s t , w a n t geen menschelijke voet betreedt d i e n g r o n d zonder n o o d z a a k ; genaakbaar is die w i j d e k l o o f , w e l k e ^ ' u i s l door de morgenzon v e r l i c h t w o r d t , maar het is een verraderl i j k o o r d , omdat de rotsverweeringen, de s n e e u w l a w i n e n en dergelijke dreigende spookgestalten meer, telkens verwoestende b l o k k e n en g r u i s en boomstaramen en sneeuw naar beneden storten ; t o c h is het een p r a c h t i g gezigt i n dat d a l v o l verw o e s t i n g te s t a r e n , niet l i g t ziet men zoo iets elders. L a n g z a m e r h a n d verlaten ons de booinen of liever w i j de b o o m e n , w i j moeten r u i m 7 2 0 0 voet h o o g opstijgen en daar boven wachten ons niets d a n rotsen en s n e e u w ; maar eerst leidt de w e g langs uitgestrekte A l p e n w e i d e n aan den voet van eene trotsche reeks r o t s e n , d i e de sneeuwreuzen v a n deze centrale A l p e n k e t e n , tusschen de kantons B e r n en W a l l i s , v o o r onzen blik v e r b e r g t ; daar boven op de spits staat een man op de w a c h t ! — 't k a n niet mogelijk zijn I — och k o m , gij ziet hem voorover k i j k e n ! — hoe k o m t h i j daar? roept en vraagt g i j , maar 't is b e g o o c h e l i n g , die m a n is een g r i l l i g e r o t s s p i t s ; het is b i j n a o n m o g e l i j k den b l i k van h e m af te w e n d e n , want n o g b l i j f t m e n t w i j f e l e n . Zoo naderen w i j eindelijk den S c h w a r e n b a c h , eene eenvoud i g e herberg i n een der meest troostlooze plekjes van de a a r d e ; de omringende bergen belemmeren het u i t z i g t , m e n ziet er niets dan naakte rots, gletschers en sneeuwvelden en den helderen h e m e l ! maar als de sombere dagen k o m e n en de nevels dat azuur verbergen, als de stormen d o o r niets g e b r e i d e l d hier loeijen en b u l d e r e n , hoe moet het h i e r d a n z i j n ? en t o c h moet deze herberg den geheelen w i n t e r b e w o o n d wezen , w a n t het is eene handeisroute en er moet eene s c h u i l plaats v o o r den v e r k l e u m d e n reiziger z i j n . W a a r d e l e z e r ! verplaats u van u w w a r m e n haard eens i n gedachte naar z u l k een o o r d , als de sneeuw alle n a d e r i n g v a n menschelijke wezens o n m o g e l i j k m a a k t .

43 Een half uurtje verder ligt boven op den bergpas de Daubensee ; dat is ook al een bijzonder merkwaardig verschijnsel, want ondriukbaar is het water, het geheele oord van plantengroei beroofd, visschen kunnen in het meer niet leven en waar zendt het de toevloed van gesmolten sneeuw heen, die van de naburige gletschers komt; dat weet niemand. Maar al die verschrikkingen, die doodsche natuur, die sombere tafereelen — al blakert ons de zon, toch is het hier somber — hebben een einde, nog slechts weinige schreden en wat zien wij? . . . . een hijgenden en blazenden Duitscher, die van dorst versmarht, van hitte gloeit, van uitputting bijna radeloos is, want hij steeg uit het Rhonedal herwaarts en weet kwalijk zijne dankbaarheid lucht te geven , toen wij hem uit onzen veldflesch laafden. Maar wij zien meer: regt onder onze voeten , men kan er een steentje op werpen, ligt Leukerbad, 3000 voet diep, een romantisch dal voert naar de breede vallei der Rhone en daarboven verrijst een 20 uur lange keten van sneeuwbergen met de Monte Rose en den treurig vermaarden Matterhorn tegenover ons. Men wordt niet moede van het kijken ; hoe schijnbaar nietig is dat dorp, hoe nabij schijnt die Rhone, hoe duidelijk teekenen die verwijderde jjsgevaarten zich tegen het donkerblaauw des hemels. Lang stonden wij hier en gisten waar wij wel zouden moeten afdalen, maar dit bleef ons een geheim totdat wij eindelijk weder in beweging rakende de eerste winding onder ons zagen van de tallooze zigzags waarmede wij Leukerbad moesten naderen. Eere den aanlegirer van dien weg. Hetzij men boven, of onder, of halverwege i s , steeds is het raadsel onoplosbaar waar men zich over 5 minuten zal bevinden , links of regts; hier en daar heeft men eene zwakke leuning geplaatst om voor een duizend voet diepen afgrond te waarschuwen, maar anders is er weinig voor duizehge reizigers gedaan, zoodat er gevallen zijn voorgekomen dat de voorgenomen togt werd opgegeven; intusschen is het pad meestal 5 voet breed. Wat beklaagden wij de dragers die de koffers der badgasten, welke over Zwitserland huiswaarts keerden tegen die steilte moeten opdragen, toch ontmoet men er dozijnen en werkelijk verlevendigen de karavanen reizigers, dragers en muildieren dikwerf het woeste landschap op eene verrassende wijze. Als men eindelijk na anderhalf uur Leukerbad bereikt, wordt de verwachting totaal ontnuchterd, want de kinder-

44 speeldoos die m e n daar z a g u i t g e p r e i d , b l i j k t eene verzamel i n g van allerellendigste hutten en van enkele m i n o f meer smaakvolle hotels te z i j n , te zamen op de onregelmatigste wijze op eene verheffing van het d a l door elkander g e w o r p e n , toch v i n d e n w i j er veel gasten, immers w e r k t het water w o n deren u i t . K l i e r z i e k t e n en hardnekkige scherpte i n de v o c h ten l o k k e n de meesten herwaarts en dat de k u u r 27 dagen d u u r t — 9 dagen o m de u i t s l a g te bevorderen , 9 dagen om d i e te laten u i t w e r k e n en 9 dagen ter v e r d o v i n g o f v e r d w i j n i n g — is w e l l i g t m i n d e r algemeen bekend dan de z o n d e r l i n g e wijze van baden. M e n doet d i t hier i n gezelschap: de b a d k o m m e n z i j n 3 voet d i e p e , gemetselde kelders door een h o o g dak o v e r d e k t ; daar z i t t e n de lijders i n badmantels gedoken uren l a n g op de heilzame w e r k i n g te wachten en o m de v e r v e l i n g te v o o r k o m e n heeft men die gezelligheid bedacht; eene m e n i g t e p l a n k j e s en d r i j v e n d e tafeltjes en schaakborden z w e m m e n r o n d , de een leest zijn c o u r a n t , de ander maakt zijn partijtje met een b u u r man of b u u r v r o u w , een derde d r i n k t zijn kopje k o f f i j , aan het babbelen is geen einde en de vragen des tijds w o r d e n er met de n o o d i g e h e f t i g h e i d of warmte b e s p r o k e n ; slechts een onderwerp i s verboden b l i j k e n s de annonce aan den i n g a n g , dat is de g o d s d i e n s t , want meermalen w a r e n daar i n vroeger t i j d zeer onaangename t w i s t e n door ontstaan. V o o r een gezond m e n s c h , die geen bepaalde specialiteit i n 't k l i m m e n i s , k a n het v e r b l i j f niet aangeraden w o r d e n , want behalve het bezoek v a n eenige naburige b e r g t o p p e n , w a t e r v a l l e n en gletschers is de eenige m e r k w a a r d i g e w a n d e l i u g v a n zeer bijzonderen a a r d ; m e n k a n n a m e l i j k een dorp i n de n a b i j h e i d alleen langs ladders naderen en toen w i j een k i j k j e v a n die k l i m - i n s t r u m e n t e n genomen h a d d e n , v e r g i n g ons de l u s t o m verder te gaan ; maar n a t u u r l i j k dvvepen de E n g e l schen met die a a r d i g h e i d , a l brengen zij het n i m m e r zoo ver i n de k u n s t als de dorpsbewoners, d i e nuchter of d r o n k e n , v r i j of beladen de sporten af- en ophuppelen o f ze k o o r d e dansers z i j n . D e D a l a stroomt door het L e u k e r d a l en heeft een g r i l l i g e n l o o p , soms v e r d w i j n t ze i n eene k l o o f om elders als w a t e r v a l te v o o r s c h i j n te k o m e n en het is geen geringe moeite geweest o m het stadje L e u k met het B a d te v e r b i n d e n ; een r o m a n t i sche b r u g overspant het d a l en voert den r i j w e g v a n de r e g -

48 ter- naar de l i n k e r z i j d e , maar o v e r a l i s het o o r d boeijend schoon, a l vormt d i e b r u g het g l a n s p u n t j e . W a t l i g t dat L e u k bew o n d e r e n s w a a r d i g schoon aan d e n m o n d v a n het d a l , maar wat is dat stadje ontzcttend leelijk als men er eenmaal b i n n e n de m u r e n i s ; g e l u k k i g k a n m e n z i c h dadelijk troosten met een k i j k j e i n de R h o n e - v a l l e i , w a n t geheel W a l l i s l i g t v o o r u u i t g e s p r e i d , en de vreemclsoortige r i v i e r b e d d i n g is nergens beter optemerken d a n h i e r . V r e e m d s o o r t i g is z i j , als m e n z i c h h e r i n n e r t hoe elke andere r i v i e r i n z u l k een breed d a l k a l m z o u v o o r t v l o e i j e n en z i c h i n bebouwde oevers zou v e r h e u g e n ; m a a r neen ! de R h o n e heeft eene andere wijze bedacht o m lan<>-s d i e statige bergreuzen te s t r o o m e n ; h i e r b r e e d , daar s m a l , dan weder een h a l f d o z i j n t a k k e n v o r m e n d e , o m a r m t zij telkens een of ander rotsgevaarte dat de b e d d i n g b e d e k t ; de d a l b o d e m is eene v o o r t d u r e n d e a f w i s s e l i n g v a n woeste h e u v e l s , beboschte rotsen , schrale w e i d e n en treurige moerassen en poelen ; de dorpen en k l e i n e steden l i g g e n langs de hellino- der bergen en naderen den s t r o o m slechts op een afstand. ° W i j n g a a r d e n sieren v o o r a l den n o o r d e l i j k e n k a n t en onder deze t r e k k e n de M a l v a s i - r a n k e n dadelijk de a a n d a c h t , v o o r a l i n d i t kostelijk d r u i v e n j a a r . A a n de zuidzijde w i j k e n de bergen soms v o o r een oogenblik t e r u g o m toegang te verschaff e n ^ o t een of ander d w a r s d a l , dat op zijne beurt strekt o m d e i j s w e r e l d , d i e daar achter l i g t , te naderen. D i e woeste d a l e n , enkele m a l e n met heerlijken wasdom g e t o o i d , zijn t e g e n w o o r d i g zeer i n de m o d e , omdat er gevaren te o v e r w i n n e n zijn en er z i j n zooveel m e n s c h e n , die steeds n i e u w e c m o t i e n n o o d i g hebben. H e t k l e i n e Sierre of Siders is eene g u n s t i g e u i t z o n d e r i n g op a l de W a l l i s e r plaatsjes; de a d e l v a n het l a n d w o o n t h i e r bij v o o r k e u r en het o o r d is m e r k w a a r d i g o m den w e e l d e r i g e n , z u i d e l i j k e n p l a n t e n g r o e i , daardoor staan er knappe h u i z e n en flinke b u i t e n g o e d e r e n . M a a r de k w a a l v a n het l a n d heerscht ook h i e r ; k r o p g e z w e l l e n en cretins bederven hier b i j n a o v e r a l den eetlust als m e n r o n d k i j k t , w a n t w e i n i g k w a l e n z i j n z i g t baarder en ontsieren meer; en w e l k een l o t w a c h t z u l k een k r o p l i j d e r , d i e g e w o o n l i j k a l zijne k r a c h t e n aan zijn l a s t i g gezwel moet a f s t a a n ; ziet m e n d a n daarbij d i e wezenlooze gezigten der c r e t i n s , dan verbetert de zaak z i c h n i e t , maar i n s t i l t e verheugt men zich dat z i n d e l i j k h e i d , beter voedsel en v e r a n d e r i n g v a n levenswijze t e g e n w o o r d i g k r a c h t i g werken o m deze k w a l e n te v e r m i n d e r e n en te v o o r k o m e n .

44 N e r g e n s rijzen stouter rotsen uit de r i v i e r dan daar waar men de hoofdstad S i o n of S i t t e n heeft g e b o u w d ; n a t u u r l i j k heeft men die hooge plaatsen tot kloosters en kasteelen ingeri<>t en zij maken een sieraad van het landschap u i t , dat h i e r v o o r a l zeer f r a a i i s , omdat het d a l er zeer w i j d i s , goed beb o u w d w o r d t en met geboomte p r i j k t . De s p o o r w e g , die eenmaal over den S i m p l o n Geneve met Italie moet v e r b i n d e n , e i n d i g t vooreerst hier en scheen de kosten v a n aanleg n o g niet te beloonen, a l heeft hij het b a d plaatsje S a x o n les bains eenigzins i n de mode g e b r a g t , evenw e l is het er ver v a n af dat de etablissementen en genoegens aan de programma's beantwoorden en m e n i g elegant toilet ziet men u i t een zoldervenster c f u i t het l u i k j e v a n eenen boerenstulp g l u r e n ; maar hoop doet leven en er is een speelb a n k , en waar deze zijn komen de gasten en de genoeo-ens als paddestoelen uit den g r o n d te v o o r s c h i j n . N o g een k l e i n r i d j e en het s e i n f l u i t j e waarschuwt u dat M a r t i g n y , d i t c e n t r u m der touristen bereikt is. K o m h i e r ' s morgens ten elf ure en alles i s er doods en l e d i g en toen w i j met een der laatste treinen aankwamen , vonden w i j a l de hotels tot het n o k j e v a n 't dak bezet. Een klein p l e k j e w e r d n o g g e v o n d e n , de a v o n d d i s c h w e r d gespreid en als men de r u i m e zaal met die menigte gasten en dat n o g a l flinke d i n e r a a n s c h o u w d e , zou men niet wanen i n een dorpje te zitten dat i n 1 8 1 8 totaal van de aarde was verdwenen. T o e n was eene massa ijs en rotsblokken i n de Dranse gevallen en had het geheele r i v i e r t j e v e r s p e r d ; maanden l a n g arbcidden de i n g e n i e u r s aan eene geleidelijke afstroom i n g , het zou g e l u k k e n , n o g een paar dasren en de voorber e i d i n g e n waren g e r e e d ; maar p l o t s e l i n g w'ijkt ijs en rots en g r u i s voor den d r a n g , er was naauwelijks t i j d de bewoners v a n M a r t i g n y te w a a r s c h u w e n , zoodat v i j f t i g menschen en met hen a l de huizen en boomen en runderen o n v e r b i d d e l i j k werden weggesleurd. D e groote weg door W a l l i s , de passen naar den St. B e r n h a r d en naar den M o n t b l a n c k r u i s e n z i c h hier en zoo i s het d o r p weder h e r b o u w d , en de meeste i n woners zijn de geleden ellende vergeten, en de meeste r e i z i gers hebben er n i m m e r iets van g e h o o r d , maar wie de gebeurtenis k e n t , slaat n o g eens een belangstellenden b l i k °op het schijnbaar nietige stroompje dat zooveel verderf schiep en

47 d e n k t aan de l o t w i s s e l i n g e n waaraan de mensch onderworpen i s , hetzij hij de v l a k t e of de A l p e n s t r e k e n bewoont. M e r k w a a r d i g is de l i g g i n g v a n M a r t i g n y , oordeel s l e c h t s : nabij het e i n d e van de 20 u u r l a n g e W a l l i s e r v a l l e i l i g t j u i s t de plaats waar de R h o n e z i c h met een scherpe hoek naar 't n o o r d e n w e n d t en k a n m e n de bergreuzen die deze r i v i e r i n hare j e u g d b e g e l e i d e n , met denzelfden b l i k volgen d i e tevens de poort ziet o n t s l u i t e n waardoor zij z i c h u i t dat enge d a l i n de w i j d e w e r e l d b e g e e f t , w a n t geheel W a l l i s is zoo goed v a n alle overige n a b u r e n a f g e s l o t e n , dat m e n w e l eens z e g t , dat door een e n k e l e n ijzeren d e u r b i j het stadje St. M a u r i c e d i e uitgestrekte v a l l e i te verdedigen i s ; er z i j n evenwel meerdere toegangen en onderanderen is M a r t i g n y g e w i g t i g doord i e n daar de gelegenheid bestaat o v e r den St. B e r n h a r d o f langs den M o n t b l a n c zuidwaarts been te v l i e g e n ; maar 't is eene v l u g t met s l a k k e n t r e d te v o l v o e r e n , w a n t w i n d i n g op w i n d i n g ziet m e n voor zich oprijzen eer dat m e n het d a l k a n v a a r w e l zeggen. D o b e k e n d h e i d v a n den eerstgenoemden b e r g , z i j n beroemd hospitaal waar zoo vele d u i z e n d e n kostelooze herb e r g i n g v o n d e n , trok ons zeer a a n , maar m e n k a n niet alles zien en w i j lieten den St. B e r n h a r d met zijne afgronden en rotsmassa's l i n k s l i g g e n o m den M o n t b l a n c met een bezoek te v e r e e r e n ; twee passen l i g g e n voor o n s : een k a l e , naakte zeer k l i m m e n d e w e g over den C o l de B a l m e en een r o m a n t i s c h e , veeltijds beschaduwde d o o r den veel lageren C o l de l a Tete n o i r e . D e kens is n i e t m o e i j e l i j k , w a n t is het weder zeer helder d a n moet m e n den eersten nemen wegens het o n v e n r e l i j k e l i j k prachtige u i t z i g t over den geheelen b e r g m a s s a , welke men M o n t b l a n c g i d o o p t h e e f t , t e r w i j l het v i j f u u r lange d a l v a n C h a m o u n y aan de voeten l i g t u i t g e s p r e i d , maar is er s p r a k c v a n nevels of w o l k e n dan v o l g t m e n den g e m a k k e l i j ken w e g , d i e veel meer a f w i s s e l i n g aanbiedt. W i j moesten ons met d e n laatsten vergenoegen ofschoon het weder later zoo opknapte dat w i j er berouw over h a d d e n ; maar f o e i ! zoo m o g e n w i j e i n d e l i j k niet s p r e k e n ; w a n t wat leverde de Tete n o i r e eene aangename v e r s c h e i d e n h e i d op als men eerst d e n d u c h t i g e n k l i m naar de F o r c l a z achter d e n r u g h e e f t ; d a n o m g e z i e n en het W a l l i s e r l a n d l i g t o n d e r u ; tallooze g r i l l i g e r o t s s p i t s e n , de besneeuwde B e r n e r h o o g a l p e n v o r m e n eene lijst o m het z o n n i g e landschap en ketenen den b l i k . l e t s verder

48 daalt men naar de k l o o f waar de T r i e n t zK-h door heen spoedt, gij hoort den bruischenden stroom v o o r t d u r e n d hoewel hij meestal onzigtbaar b l i j f t ; t u n n e l s , gaanderijen en allerlei k u n s t werken zijn er n o o d i g geweest om den w e g te v o r m e n en weldra wachten u op P r a n s c h (Savooisch) gehied nieuwe verr a s s i n g e n , want te m i d d e n der reuzen die de toegangen tot den M o n t b l a n c b e w a k e n , zoo als de A i g u i l l e s r o u g e s ° e n a n d e r e n , dartelen m e n i g v u l d i g e beken naar beneden en vormen w a l e r v a l l e n die het fraaiste landschap tot sieraad k u n n e n strekk e n ; het eenzaam dorpje V a l l o r c i n e l i g t h i e r , te m i d d e n v a n de vcrwoestingen door de lawines a a n g e r i g t , de kerk w o r d t met een stouten d a m v a n r o t s b l o k k e n voor de v e r n i e l i n g behoed. W a a r wonen er a l geen menschen. D a a r k o m t p l o t s e l i n g de k o e p e l v o r m i g e M o n t b l a n c te voorschijn en men betreedt het C h a m o u n y d a l . D a d e l i j k begrijpt men waarom hier de naam van A i g u i l l e s (Naalden) aan die spitsen gegeven i s , want nergens ziet men die zoo f i j n uitgewerkte kanteeltjes t e r u g ; 't is o f de k u n s t ze g e v o r m d h e e f t , z o u men op den eersten a a n b l i k z e g g e n , maar als men weet dat ze t w a a l f , dertien d u i z e n d voet hoog z i j n , v e r d w i j n t elk denkbeeld van k u n s t en met onverholen b e w o n d e r i n g staart men op die majestueuze werkstukken der natuur. B i n n e n een paar u u r z i j n w i j i n de hoofdplaats v a n het d a l , te le P r i e u r e , thans gemeenlijk ook C h a m o u n y genoemd, omdat het tot centraalpunt voor alle reizigers s t r e k t , de l o gementen er vereenigd z i j n , de gidsen hier wonen en alle uitstapjes van u i t d i t oord worden ondernomen. G r o o t e verscheidenheid bieden die w a n d e l i n g e n niet a a n , a l leveren ze verschillende k i j k j e s op den bergrcus, op zijne s n e e u w v e l d e n , gletschers en ijszeeen, maar m e r k w a a r d i g zijn ze toch , v o o r a l als men nergens elders die hooge bergwereld v o o r z i c h ontsloten zag. E e n k i j k j e van de F l e g e r e , eene hoogte tegenover den M o n t b l a n c , en een bezoek v a n de M o n t - a n v e r s o m de zoogenaamde M e r de G l a c e te o v e r z i e n , vallen het meest i n den smaak; men k a n aan het laatste toertje een togt over een gletscher-arra paren o m l a n g s den M a u v a i s - p a s de C h a p e a u te b e r e i k e n , maar wees v o o r z i g t i g d a m e s , want het is n i e t ieders werk zoo over afgronden te zweven a l zijn er ijzeren l e u n i n g e n a a n g e b r a g t ; tijdens ons bezoek bekocht eene moed i g e reizigster d i t betrekkelijke genot met eene ernstige o n -

49 g e s t e l d h e i d , zoozeer had angst en o n t z e t t i n g haar gestel aangegrepen. W a a r o m zouden w i j niet eens naar boven gaan o m de S o m met d u M o n t b l a n c te b e k l i m m e n is de na'ieve v r a a g welke men z i c h op het eerste o o g e n b l i k d o e t ; die glinsterende sneeuwmassa schijnt zoo nabij , m e n k a n zich niet voorstellen de m o e i j e l i j k h e d e n zoo groot z i j n en rekent het eene schand e l i j k e eisch voor z u l k een uitstapje / 1 5 0 te moeten betalen. M a a r eenige tentoongestelde stereoskopen l o k k e n ons a a n , w i j zien daar d e n bergreus en d e t a i l b e h a n d e i d en k u n n e n verg e l i j k i n g e n maken ; die kleine zwarte stippen te m i d d e n van de sneeuw z i j n de M u l e t s , alwaar de bergbeklimmers den nacht gemeenlijk doorbrengen, b e k i j k ze eens door dat glas en v e r g e l i j k die ontzettende r o t s b l o k k e n met de reizigers die er h u n b i v o u a c nedersloegen en met de h u t ten h u n n e n behoeve daar opgerigt. Eerst d a n ziet men hoe het oog bed r i e g t , hoe die zwarte stippen i n w e r k e l i j k h e i d honderde voeten metende bergspitsen z i j n , hoe die even verwijderde sneeuw toppen alleen door de doorzigtige helderheid der b o v e n l u c h t zoo nabij schijnen. T r e f t m e n een hijzonder schoonen a v o n d , dan is het d a l reeds l a n g i n het duister gehuld en n o g weerkaatsen de b e r g spitsen het zonnelicht en spiegelt het a v o n d r o o d zich i n vel e r l e i k l e u r e n op de onbegrijpelijk reine sneeuw. D i t was niet voor ons w e g g e l e g d , weken k a n m e n op z u l k een a v o n d s t o n d wachten en soms v o l g e n ze elkander weken l a n g , dat k w a m ons te g v i l l i g voor en dus beidden w i j niet langer dan nood i g was o m nieuwe wonderen i n oogenschouw te nemen. M a a r eerst n o g den b l i k v e r z a d i g d aan die a f w i s s e l i n g v a n spitsen en k o e p e l s , aan dien chaos v a n naalden en rotsblok-

ken, aan die onmctelijke groep van door gletschers omarmde en d o o r eeuwige sneeuw gedekte bergen. W a t baat het of w i j veel namen opsommen, genoeg zij het te weten dat een half dozijn gletschers aan deze zijde het C h a m o u n y d a l n a d e r e n , tot op den bodem afdalen en de A r v e en andere beken v o e d e n , te zamen een tooneel voor de oogen o n t r o i l e n d e , dat een onvergetelijken i n d r u k te weeg b r e n g t , w a n t al dat ijs is o m z o o m d d o o r grasrijke weiden en die h e l l i n g e n en afgronden zijn gedrapeerd met bosschen. 1866. 3

50 M a a r w i j moeten n o g eens i n le P r i e u r e r o n d k i j k e n , want werkelijk dat vlek is m e r k w a a r d i g : reeds sedert de 12de eeuw was hier een klooster gevestigd en het afgelegen d a l b e w o c n d , maar naauwelijks eene eeuw geleden werd het als 't ware door een paar E n g e l s c h e reizigers o n t d e k t , die er de algemeene aandacht op v e s t i g d e n ; thans is het een der meest bezochte plekjes der aarde, ofschoon de toegang n o g alles behalve g e m a k k e l i j k i s , want onze w a n d e l i n g h i e l d ons negen u u r l a n g op de been, en wie zich dat trajekt hetzij te voet of per viervoet niet getroost, moet de route v a n of naar Geneve v o l g e n , die een geheelen dag v o r d e r t , a l geschiedt het vervoer i n l i g t e char-a-bancs, welke i n ijlende vaart over de smalle bergwegen v l i e g e n . D e paar d u i z e n d i n w o n e r s w i j d e n z i c h d a n ook 's zomers geheel aan de v r e e m d e l i n g e n en bestellen hunne schrale akkers zooveel m o g e l i j k i n de overige m a a n d e n ; houthakkers en herders zwerven evenwel het geheele jaar door over de omringende A l p e n en verdienen er h u n sober kostje. Pas was een groot deel van het dorp i n den asch g e l e g d , g e l u k k i g werden de groote hotels door de v l a m m e n gespaard en de K e i z e r h a d bevolen dat C h a m o u n y n u ook eens eene hoofdstraat zou k r i j g e n , i n overeenstemming met de t a l r i j k h e i d der v r e e m d e l i n g e n ; als NAPOLEON zoo iets bepaalt, dan geschiedt het v l u g en v a a r d i g , en m e n i g gebouw w e r d wegg e r u i m d . W i j bespeuren dadelijk dat w i j i n F r a n k r i j k z i j n ; niet aan de t a a l , want geheel zuidoostelijk Z w i t s e r l a n d spreekt f r a n s c h , niet aan de h o t e l s , a l k l i n k e n zij met weidsche „ i m p e r i a l e " t i t e l s , niet aan de d i n e r s , i m m e r s is de fransche k e u k e n tegenwoordig overal d o o r g e d r o n g e n , maar aan de gens d'armes, die zich door een flink uiterlijk onderscheiden, overal bij z i j n , steeds beleefdheid i n acht n e m e n , maar met de over elkander geslagen armen zoo d o o r d r i n g e n d r o n d k i j k e n , dat men er o n w i l l e k e u r i g respekt voor k r i j g t , a l hebben ze h u n sabel thuis g e l a t e n ; i n C h a m o u n y zijn ze ware l a m m e r e n , w a n t de K e i z e r weet w e l dat hier de menschen alleen o m de w i l l e der natuurschoonheden komen. Wilt geef u en drie ten u ;

g i j deze plaats van hare voordeeligste zijde z i e n , bedan i n den n a m i d d a g op den weg naar A r g e n t i n e s vierde der toeristen en nieuw aankomenden o n t m o e 't is een d r u k t e en een g e j o e l , o m a l die lastige

31 m u i l d i e r e n i n b e d w a n g te h o u d e n , toiletten van allerlei a a r d komen te v o o r s c h i j n , de m a n n e n met voiles en p l a i d s ziet men i n de verte v o o r dames a a n , en omgekeerd nadert het k o s t u u m v a n verscheidene v r o u w e n aan dat der heeren. Op onzen r i d v a n het pas genoemde dorpje naar de hoofdplaats w a r e n w i j b i j n a slagtoffers v a n dat gewoel g e w o r d e n : ons l i g t r i j t u i g w e r d door een m u i l d i e r v a n de lastigste geaardheid g e t r o k k e n ; die beesten zijn g e w o o n l i j k n u k k i g , maar deze was het i n e x t r a - o r d i n a i r e mate; rennen was zijne eenigste beweg i n g , d r a v e n of stilstaan k w a m n i e t i n z i j n woordenboek v o o r , en zoo g i n g het langs de oevers der r i v i e r de A r v e , soms b i j n a i n den s t r o o m , dan weder tegen steenen o f b o o m s t a m m e n , m i d d e n tusschen honderde heeren, en d a m e s , e n g i d s e n , en m u i l d i e r e n , en p a a r d e n , en koeijen d o o r , tot e i n d e l i j k een onzer den t o l moest b e t a l e n ; g e l u k k i g was het de v o e r m a n ! i k zeg g e l u k k i g h i j , o m d a t i k mij s t e l l i g o v e r t u i g d h o u d onze ai m e n , beenen, r i b b e n o f halzen niet tegen z u l k een l u c h t s p r o n g bestand zouden z i j n geweest; met een fikschen schok w e r d hij namelijk een paar voet h o o g geworpen en k w a m tusschen v i j f amazones op den harden w e g neder. G i l l e n geen g e b r e k ; ze wisten t r o u w e n s v o l s t r e k t niet waar de b o m van daan k w a m of met w e l k soort v a n p r o j e k t i e l er g e w o r p e n was. N i e t m i n d e r l e v e n d i g gaat het 's morgens t o e , als de met elkander concurreerende messageries i m p e r i a l e s , nationales en internationales g e l i j k t i j d i g inspannen en o p l a d e n ; tot Sallanches bezigt m e n de k l e i n e char-a-bancs w a a r v a n i k zoo even sprak en l i g t e l i j k is er een 3 0 - of 5 0 - t a l n o o d i g , daar dagelijks een g e w e l d i g e aan- en afvoer van reizigers plaats g r i j p t ; de meeste wagentjes z i j n met een paard en een m u i l d i e r bespannen, de

een vertegenwoordigt de bedaarde kalmte, de ander de ons t u i m i g e v o o r t v a r e n d h e i d en zoo v o r m e n zij te zamen een goed s p a n ; maar eer a l die beesten bij elkander zijn gebragt, eer a l de passagiers z i j n opgestapt, eer de honderde koflfers en k i s t e n en reiszakken zijn vastgesjord, hebben er komieke tooneelen plaats en hoort men menige v e r z u c h t i n g van d i k k e dames en lastige E n g e l s c h e n . E e n w e g , d i e n de gids niet k e n d e , moest ons weder naar het K h o n e d a l en verder naar het meer v a n Geneve v o e r e n , maar h i j was als zoo f r a a i a f g e s c h i l d e r d , dat w i j er ons aan

52 w a a g d e n ; trouwens de T r i e n t zou ons grootendeels de r i g t i n g aanwijzen. O n s bergpad voerde ons hoog boven de Tetenoire-pas door w o u d en k l o o f , langs a f g r o n d en r o t s , m a a r w i j hadden de v o l d o e n i n g dat de gids zelf meermalen met v e r r u k k i n g u i t r i e p , dat het u i t z i g t verrassend schoon w a s ; de top v a n den M o n t b l a n c en de meeste gletschers schenen d i g t neven ons te verrijzen en telkens wachtte ons eene nieuwe verrassing; d o r p e n te m i d d e n v a n A l p e n w e i d e n en bosschen, v a n w i e r bestaan onze gids niets w i s t , ofschoon hij er honderdmaal onder langs was g e w a n d e l d , verbaasden ons door de ge'isoleerde prachtige l i g g i n g en deden onze v e r r u k k i n g ten top s t i j g e n ; w i j vonden en volgden het regte p a d en genoten d i e n w e g v o l o p ; toen w i j met ontelbare w e n d i n g e n i n het E h o n e d a l b i j V e r n a y a z waren nedergedaald, was de beroemde Pissevache slechts eene versnapering i n v e r g e l i j k i n g met a l wat wij gezien h a d d e n ; doch een trotsch natuurtooneel wachtte ons en hoofdzakelijk daarom hadden wij d i t pad gekozen. D e w i s p e l t u r i g e T r i e n t , die zich zoo d i k w e r f een w e g baant waar er te voren geen w a s , boort een spleet i n de rotsen die het R h o n e d a l begrenzen en bruischt met o n s t u i m i g e woede door de zoogenaamde G o r g e d u T r i e n t ; de regeering v a n W a l lis heeft begrepen hiervan partij te moeten trekken en eene ligte houten gaanderij i n die woeste k l o o f o p g e h a n g e n , waardoor men een k w a r t i e r uurs ver i n deze naauwelijks verlichte spelonk k a n d o o r d r i n g e n tot aan eenen f r a a i j e n w a t e r v a l ; het is de T a m i n a k l o o f i n 't g r o o t , maar toch niet zoo h u i v e r i n g w e k k e n d , want daar is de kracht van het water o n e i n d i g grooter, de v a l s n e l l e r , het l i c h t n o g spaarzamer, de koelte n o g voelbaarder. U r e n zou men hier k u n n e n verdroom e n , o m over de scheppingswonderen n a te d e n k e n , maar helaas! de spoorwegen voeren telkens n i e u w e bezoekers aan , en i n d i t vreemdsoortig oord zou men b i j n a v a n g e d r a n g k u n n e n spreken. W i j worden daardoor verdreven en moeten ons dus ook d i t m a a l weder met de h e r i n n e r i n g aan zoo iets schoons te vreden steilen. M e t snelle w e n t e l i n g e n rolden de spoorwagenwielen ons u i t de b e r g w e r e l d , waar w i j eenige weken genoegen en genot hadden gesmaakt, w a n t het meer v a n Geneve l a g voor ons en voortaan zouden w i j de Alpenstreken slechts op v e r w i j d e r den afstand zien. D o c h mogen de i n d r u k k e n er m i n d e r k r a c h -

53 t i g z i j n , i n de liefelijke n a t u u r der boorden v a n het lac L e m a n w o r d t men weder geheel op andere wijze aangenaam g e s t e m d ; zonnegloed en f r i s c h g r o e n , een azure hemel en een b i j n a even b l a a u w e waterspiegel t r e k k e n g e h e i m z i n n i g a a n , v o o r a l als men op het terras achter het h o t e l M o n n e t te V e v e y , zoo regt g e m a k k e l i j k , zoo comfortable v a n natuur en k u n s t zit B i j n a nergens i s men zoo spoedig te h u i s als te g e n i e t e n . i n d a t etablissement; men denkt z i c h i n een besloten k r i n g e n waant z i c h de gast te z i j n v a n een o f ander r i j k kasteelbewoner. Z a l e n , vestibules en t u i n v o r m e n een g e h e e l , 's avonds v r i e n d e l i j k v e r l i c h t en d o o r een goed m u z i j k c o r p s v e r l e v e n d i g d , des daags te m i d d e n v a n delicieuse bloemen en s c h a d u w r i j k e boomen met een p r a c h t i g u i t z i g t op het m e e r , t e r w i j l a l l e r l e i coquette vaartuigjes tot een roeitogtje u i t l o k k e n : 't is er best u i t te h o u d e n . V e v e y zelf biedt w e i n i g b e l a n g rijks aan d a n de kaaijen l a n g s het m e e r ; v o l g t men deze tot v o o r b i j de doeltreffend i n g e r i g t e z w e m - en g y m n a s t i e k s c h o o l , d a n nadert m e n die onafgebroken reeks v a n meer dan 1 5 0 hotels-garnis die den Z u i d - o o s t e l i j k e n oever v a n dezen heerl i j k e n waterplas begeleiden door M o n t r e u x en V i l l e n e u y e , a U w a a r v o o r a l 's winters alles bezet i s , w a n t men is h i e r beschut v o o r alle soorten v a n l a s t i g e , gure w i n d e n , speciaal de n o o r d e n w i n d w o r d t door een hoogen b e r g r u g afgeweerd. H o l l a n d s c h e , B u s s i s c h e , Portugeesche en alle andere n a t i o n a l i t e i t e n v i n d e n h i e r gelegenheid tot i n k w a r t i e r i n g b i j l a n d g e n o o t e n , althans m e n b e l o o f t hier ieder eene k e u k e n en l i g g i n g enz. naar z i j n eigen l a n d a a r d ; M a d e m o i s e l l e B a z o u i n het pension C l a r e n t z i e geeft z i c h v o o r eene h o l l a n d a i s e u i t , haar doopceel zag i k n i e t , maar men heeft het er zeer goed v o o r 5 francs per e l m a a l . N i e t t e g e n s t a a n d e den zonnegloed stegen w i j toch naar de k e r k St. M a r t i n , die achter Vevey op een alleraangenaamst s c h a d u w r i j k terras i s g e b o u w d ; alleen 's zomers w o r d t h i e r voor de protestanten dienst gedaan, en l i g g i n g en o m g e v i n g l o k k e n tot z u l k een k e r k g a n g u i t , w a n t n a de eenvoudige dienst treedt men u i t den door menschenhanden gebouwden tempel i n een heerlijk schoonen tempel die l u i d e den l o f van d e n Schepper v e r k o n d i g t ; het a z u u r v a n den hemel w e l f t z i c h over een landschap dat door v r i e n d e l i j k e l i e f e l i j k h e i d der o n m i d d e l l i j k e nabuurschap een o n u i t w i s c h b a r e n i n d r u k m a a k t ,

54 t e r w i j l aan de overzijde v a n het meer, dus verder v e r w i j d e r d , de ronde heuvelvormen door brokkelige spitsen worden o- k r o o n d en hier en daar een sneeuwtop d o o r g l u u r t . W i j volgen een gedeelte onzer medekerksjangers naar de achterzijde der kerk en betreden het nette k e r k h o f ; daar zou men w i l l e n r u s t e n , weemoed en kalmte ademt men hier met r u i m e t e u g e n , en doen v r e e m d genoeg het hart g o e d , w a n t hier meent men niets te zien d a n eene rustplaats van a l het zwoeo-en en sloven dat ons v e r b l i j f op aarde ons oplegt. E v e n w e l mogen w i j hier niet te l a n g t o e v e n , w a n t w i j moeten het sieraad v a n V e v e i j , den prachtigen t u i n van d e n H e e r COTJVREU n o g bezoeken; even een deurknop omsredraaid en w i j zijn verplaatst i n een waar l u s t o o r d , v o l z u i d e l i j k e p l a n t e n , met de grootste z o r g aangelegd en o n d e r h o u d e n ; m e n w a n d e l t hier geheel vrij r o n d tusschen de kostbaarste gewass e n , maar wie z a l er een heiligschennende h a n d slaan aan het eigendom van i e m a n d , die zoo v o l vertrouwe.n aan alien zonder onderscheid zooveel genot schenkt; hier leerde i k eerst de hortensia waardeeren, hier zag i k geheele bedden v a n de veelkleurigste bloemen die b i j ons k w a l i j k een enkelen vertegenwoordiger hebben. W i j d a n k e n u uit veler naam m i j n heer COUVREU. e

N a regen v o l g t z o n n e s c h i j n , maar na zonneschijn ook regen. N a a u w had de stoomboot naar Lausanne ons opgenomen of het meer w e r d door een hevige onwedersbui geteisterd, vrees voor zeeziekte bekroop v e l e n , doch het was spoedig over en de vorige kalmte keerde w e d e r ; liefelijk is de Zwitsersche oever v a n het lac L e m a n , stout de Savooische; een der glanspunten v a n den eersten is de l i g g i n g v a n L a u s a n n e , a l verbergt het enorme hotel B e a u rivage i n de voorstad O u c h y de geheele stad aan de landingsplaats v o o r het oog. W i e heeft niet geh o o r d van die fraaije l i g g i n g , wie zou het liefelijke landschap niet bewonderen als hij er den voet aan l a n d zet? het z o u een o f ander gevoelloos wezen moeten z i j n . J a m m e r dat L a u sanne zelf te k o r t schiet i n de matigste eischen, welke men eene stad stelt; k r o m , b o g t i g , l e l i j k , naauw zijn de straten en o n a a n z i e n l i j k de h u i z e n ; maar wat bekommert men z i c h i n zulk een o o r d over hetgeen de menschen b o u w d e n , is dat u w h o o f d d o e l , ga dan i n B e a u rivage logeeren en w a n d e l dat hotel een paar keer daags d o o r , dan v i n d t g i j uwe lastigste wenschen i n d i t opzigt b e v r e d i g d .

55 W i e zou v a n d e n spoorweg g e b r u i k m a k e n als er z u l k een heerlijke meervaart tusschen L a u s a n n e en Geneve bestaat; d i t maal z u l l e n w i j met den stoomboot den Z u i d e l i j k e n oever v o l Eerst g e n ; a l z i j n de plaatsjes er k l e i n , het verkeer is er d r u k . lio-t E v i a n aan de beurt; het is eene b a d p l a a t s , maar w e l k eene middeneeuwsche b o u w o r d e ; het logement beroemt z i c h op eene V u e du l a c , doch l i g t i n een met mesthoopen versierde s t r a a t , evenwel zijn er bovenkamers die aan het u i t h a n g bord beantwoorden. H e t eenige m e r k w a a r d i g e dat w i j o n t d e k t e n , was de volgende a n n o n c e : table d'hote a 1 0 , 2 et 6 h e u r e s ; k a n m e n het diner vroeger steilen. T h o n n o n i s de b e l a n g r i j k s t e der Savooische plaatsen waar men a a n l e g t ; het i s de oude h o o f d s t a d v a n C h a b l a i s en doet zich n o g a l goed Toor, o m d a t het zoo l a n g verwoeste slot d o o r flinke n i e u w e g e b o u w e n is v e r v a n g e n ; spoedig d a a r n a vernaauwt het meer z i c h , aan beide oevers l i g g e n t a l r i j k e dorpen en stadjes en b i n n e n een paar u r e n zien w i j G e n e v e opdagen. Prachtige kaaijen met d e f t i g e huizen o m z o o m d maken een gunstigen m d r u k , de nieuwe b r u g der M o n t b l a n c vereenigt de beide oevers; m e n z o u z i c h i n een wereldstad wanen als m e n de l a n d i n g s plaats b e t r e e d t , zoo flink doet de stad z i c h v o o r , d o c h m e t tegenstaande de b e v o l k i n g i n k o r t e jaren v e r d u b b e l d en thans tot 4 0 , 0 0 0 inwoners geklommen is, b l i j k t Geneve bij de d o o r w a n d e l i n g een stad van den derden r a n g te z i j n ; de oude gedeelten zijn b o v e n d i e n weder zeer l e l i j k , maar velerlei p o g i n g e n tot verbetering zijn i n v o l l e n g a n g , de wallen w o r d e n i n boulevards herschapen en de p u b l i e k e gebouwen en m n g t i n g e n maken een goed f i g u u r ; eene eerste plaats bekleedt de fraaije p l a n t e n t u i n en regt veel genoegen deed het ons dat aan de slagthuizen of abattoirs z u l k eene doeltreffende plaats was i n g e r u i m d ; w i j dachten met eenige ergernis aan ons l a n d , zoo gehecht aan oude g e b r u i k e n , waar de stadsstraten n o g d o o r de slagterijen verpest w o r d e n . D i e kaaijen cn de charmante E n g e l s c h e l u i n e n , welke l a n g s de boorden van het meer of liever v a n den h a v e n k o m z i j n aang e l e g d , z i j n w e r k e l i j k a l l e r a a n g e n a a m s t ; flinke m a g a z i j n e n , t a l r i j k e u u r w e r k f i r m a ' s , eene m e n i g t e k o f f i j h u i z e n en veel vertier v e r l e v e n d i g e n d i t k w a r t i e r , het schaduwrijke e i l a n d j e v a n R o u s s e a u v o r m t een a a r d i g m i d d e n p u n t en m e n moet a l zeer v e r w e n d z i j n als m e n z i c h n i e t regt aangenaam v o e l t , w a n -

5C

n t e t e ( t t 1 T ^ y d ^ d e heuvels langs den oever v a n het meer, heeft oebedeeld; wij althans hebben daardoor een o- nU

fc?? ' " ^ d e smaak°die men i n de yoorsteden en i n sommige gebouwen ziet u i t k o m e n G

K aa tthhoXl ieekk ee k ¥ K kerk

e

n

6

v

e

V e ,

k r e g e n

e

d

e

fbevest.gt r ,d i e n goeden d u n k . 8

E

S

S

i

S

h

e

k

a

p

d

6

Q

d

e

n

i

e

u

^ S h W i eB eeni^zins

w

e

we t r v ' ' § ^ deze z S westebjke voorpost van het protestantismus, w i e zieh herinnert dat hier CALVUN leefde en ROUSSEAU geboren w e r d k a n begrijpen dat de stad een langer verblijf waard i s , d a n wH g e S C h

e d e m S

b < 5 k e n d

I S

W

i

e

b

e

l

a

n

s t e l t

P

no"eHik ?° i / T P ^ v e d mogelijk Zwitserlands natuur te bewonderen en zoo m i n m o gelijk gebouwen en i n r i g t i n g e n i n oogenschouw te nemen Ve uren die w i j n o g i n dit heerlijke l a n d zouden doorbren! ^ , i T t , f '.. spoediger v l o d e n zij o m en k w a b j k hadden w,j t i j d op te m e r k e n , hoe alles hier reeds op franschen leest geschoeid i s , hoe restauratien en cafes een C

n

n

T

t

e

l

d

m

a

a

r

e

e

n

d

e

s

m

a

t

a

l

W

a

s

0

n

s

v

a

s

t

l a n

e

en de E n g e l s c h e n , die zich hier bij duizenden o p h o u d e n , den stroom moesten mede doen.

met

D e fransche grenzen zijn dan ook niet ver v e r w i j d e r d , i m mers sedert Savoye door NAPOLEON is i n g e r e k e n d ligt Geneve aan drie zijden i n het keizerrijk besloten en b i n n e n een paar uren o v e r s c h n j d t men de grenzen; de spoorweg doet d i t s p o e d i g e r , vooral de trein de grande vitesse welke ons naar L y o n moest v o e r e n , maar helaas h a l f w e g i n een b u m m e l z u g ontaarde; 't is niet u i t s l u i t e n d i n N e d e r i a n d dat men over den w i l l e k e u r der spoorwegdirectien k a n klao-en Het eerste gedeelte v a n den weg is bijzonder b e l a n g w e k k e n d , de R h o n e heeft z i c h slechts met veel moeite een baan k u n n e n breken d o o r de kalkrotsen en a l heeft de menschelijke h a n d zel s geen eerbied voor de zoogenaamde Perte d u R h o n e gehad het landschap b l i j f t er even trotsch o m ; tunnels en a n dere k u n s t w e r k e n spelen dus op deze route de h o o f d r o l en op eene n a de langste t u n n e l v a n F r a n k r i j k is hier n o o d i e geweest; w e l 10 m i n u t e n bezigt de snuivende l o k o m o t i e f o m weder i n de vrije l u c h t te komen. E e n ^Messieurs vos passeports" v e r w i t t i g t u dat o-jj F r a n k r i j k zyt binnengetreden , maar het antwoord „ H o l l a n d a i s ,

57 monsieur !"j b e v r e d i g t zelfs dezen barren s n o r b a a r d , die zonder verdere n a v r a a g de Italianen en Oostenrijkers met zijne recherches gaat vereeren. O o k hier i s de grensvisitatie uitermate g e m a k k e l i j k en een „ v o u s n'avez que c a ? " v e r v i n g alle verder o n d e r z o e k ; elke p r i k k e l tot smokkelen is zoodoende v e r d w e n e n en dan doet men het ook m i n d e r , w a n t dat de meeste dames j u i s t o m de v i s i t a t i e z u l k een pleizier hebben iets te o n t d u i k e n , zullen ze alle avoueeren. H e t d o e l was volstrekt niet o m tot eene b e s c h r i j v i n g v a n L y o n en P a r i j s overtegaan en derhalve z u l l e n we daar zooveel m o g e l i j k v a n z w i j g e n . Zooveel m o g e l i j k , zeg i k , omdat w i j n u eenmaal te L y o n zijnde er geheel iets anders vonden d a n w i j d a c h t e n ; deze s t a d , de tweede v a n het k e i z e r r i j k , is m e r k w a a r d i g f r a a i ; de l i g g i n g langs de R h o n e en de S a o n e , die haar twee u u r l a n g d o o r s n i j d e n , draagt er veel toe b i j , maar v o o r a l de aangebragte verbeteringen, de prachtige k a a i j e n , het f r a a i j e uitgestrekte p a r k , de schoone pleinen waaronder v o o r a l d e vierkante place B e l l e c o u r u i t m u n t , de breede w i n k e l straten en avenues, de elegante f o n t e i n e n , het t w a a l f t a l sierl i j k e b r u g s e n over de r i v i e r e n , de geheel nieuwe beurs en m e n i g ander k a p i t a a l g e b o u w , m a k e n L y o n tot de fraaiste stad welke i k k e n , B e r l i j n en P a r i j s zelfs niet uitgezonderd. H e t moet erkend w o r d e n dat w i j het magnifiek troifen ; ' s m o r gens bragt het feest v a n M a r i a H e m e l v a a r t de halve b e v o l k i n g i n zondagstooi op de b e e n ; w i j v o l g d e n de geloovigen naar het hooggelegen bedevaartsoord dat de geheele stad beh e e r s c h t , de kerk N o t r e D a m e de F o u r v i e r e s ; de heuvel op welks top d i t schoon gebouw verrijst is geheel aan kloosters, hospitalen en kerkelijke i n r i g t i n g e n g e w i j d , maar het l o k t o n w i l l e k e u r i g een g l i m l a c h u i t , dat men te m i d d e n van a l die g e h e i m z i n n i g e m u r e n en poortjes en tralievensters een o p s c h r i f t leest „ B i b l i o t h e q u e m i l i t a i r e " ; die m o g e n hunne voeten w e l vegen voor zij deze heilige stee b e t r e d e n , meenden w i j . Thans zagen w i j hier geen m i l i t a i r e n maar dames en vrouwen v a n a l l e r l e i standen b i j d u i z e n d e n ; z o n d e r l i n g genoeg i n d i t z u i d e l i j k e l a n d m o g t geen enkele f r a a i genoemd worden en onze w e g wijzer schoof d i t grootendeels op de armoede die w e r d geled e n , w a n t v a n de 60 a, 7 0 , 0 0 0 zijdewevers, hadden er sedert een paar j a r e n slechts 2 0 , 0 0 0 w e r k . V a n die ellende bespeurden wij bij onze o p p e r v l a k k i g e b e s c h o u w i n g n i e t s , w a n t verder

58 was de d a g aan vermaak gewijd, immers was het heden het feest van NAPOLEON en heerlijk weder begunstigde de f e s t i v i t e i t e n ; eerst eene parade v a n 20 a 3 0 , 0 0 0 man op d e place B e l l e c o u r , die m e n i g liefhebber van soldaatjespelen i n extase bragt, maar mij k o u d l i e t , omdat i k bij m i l i t a i r e e v o l u t i o n steeds' aan machines en n o o i t aan redelijke wezens denk; toen allerl e i volkspelen op de r i v i e r Saone, later weder muziek doch deze slechts mondjesmaat — eindelijk l u i s t e r r i j k e i l l u m i n a t i e n en v u u r w e r k van bestuurswege, w a n t i k z o u j o k k e n als i k een half dozijn partikulieren beschuldigde v a n te hebben ge'illumineerd. O r d e en tevredenheid heerschten o v e r a l , nergens gedrang onder die honderdduizenden dan bij de k o k o verkoopers en de ijs-kramers; maar een glas koel water v o o r een cent en eene portie half vruchten- en h a l f vanille-ijs v o o r een halve s t u i v e r , waren bij het warme weder zeer verleidel i j k e zaken. D a t de gratis geopende schouwburgen goed gev u l d w a r e n , behoeft w e l s^een b e t o o , d o c h w i j beklaao'den de_ arme drommels die er 's middags ten 2 ure reeds als h a r i n g e n i n een ton opgepropt zaten te w a c h t e n ; ten 7 ure . z o u de g o r d i j n worden opgehaald 0,

D e i n d r u k die L y o n op ons m a a k t e , laat z i c h het best teruggeven door eene op alle muren voorkomende a n n o n c e : „ N i e u w e L e e n i n g van een zeker getal m i l l i o e n e n ! " het j u i s t e bedrag ben i k vergeten. B o u r g o n d i e scheidt L y o n van Parijs en daar i k , als er v a n w i j n sprake i s , m i j n hart het warmst voel kloppen bij het hooren noemen der fijne merken dier landstreek, zoo sloeg i k met dubbele belangstelling het oog op de oorden die w i j met snelle vaart passeerden; maar w e i n i g boeide o n s , w a n t stout i s de natuur hier niet en ook bij lange n a zoo a f w i s s e l e n d n i e t als noordelijk F r a n k r i j k , j a ! het landschap heeft zelfs eene bijzondere n a a k t h e i d , omdat de b e v o l k i n g op het p l a t t e l a n d u i t s l u i t e n d i n k l e i n e dbrpskommen w o o n t , en niet zooals w i j dat gewend z i j n ook op verspreide landhoeven l e e f t , t e r w i j l er a l zeer w e i n i g bosschen a f w i s s e l i n g bragten i n de eindelooze akkers c n uitgestrekte wijnbergen. D a t P a r i j s den vreemdeling steeds boeit en er telkens meer w o r d t ten koste gelegd om iedereen derwaarts te l o k k e n , i s niets n i e u w s ; het is en b l i j f t de stad der vermaken par e x c e l lence en gaarne m a g i k onderzoeken wat er ook i n d i t o p z i g t

S9 te k o o p i s , w e l k e r i g t i n g w o r d t g e v o l g d . Zoo w e n d d e n w i j d u s onze schreden ook naar een paar s c h o u w b u r g e n , maar werden b e v e s t i g d i n hetgeen m e n d i k w e r f genoeg hoort beweer e n , dat de smaak totaal bedorven is en hoe langer zoo meer w o r d t ; o n m o g e l i j k h e d e n v o r m e n de i n t r i g u e der s t u k k e n v a n de beste sehrijvers en n o g meer l o k k e n de als d r o o g z a n d aan elkander hangende spektakelstukken en balletten het p u b l i e k ; dat d e k o r a t i e n , g r o e p e e r i n g e n , v e r l i c h t i n g enz. allerverrassendst en superlatief p r a c h t i g z i j n , moet erkend w o r d e n ; de beruchte B i c h e d u bois kostte t r o u w e n s 3 0 0 , 0 0 0 f r a n c s v a n het m o n t e e r e n , maar wordt m i s s c h i e n een paar h o n d e r d m a a l telkens d o o r 1 8 0 0 toeschouwers b i j g e w o o n d . A l s m e n zoo een paar dagen i n P a r i j s rondwandelt en r i j toertjes m a a k t , k a n men zich b i j n a niet voorstellen er iets degelijks u i t de stad te v o o r s c h i j n k o m t , maar dat oordeel moeten w i j niet te v l u g t i g u i t s p r e k e n , w a n t toen i k v o o r een paar j a r e n meer opzettelijk m i j n e studie maakte v a n hetgeen er v o o r de wetenschap w o r d t g e d a a n , groeide m i j n eerbied b i j den d a g aan en moet i k b e t u i g e n d a t , niettegenstaande a l wat i k daareven v a n de komedies zeide, hier genot en v e r e d e l i n g h a n d aan h a n d schrjnen te gaan.

„ M i j n h e e r , i k was blijde toen i k de grachten van A m s t e r dam weder r o o k , " zeide m i j eens een b a k e r , die een d a g b u i t e n was geweest. Zoo prozaiesch ben i k n i e t , maar n a m t o c h n a a l het genotene en ondervondene met opregt genoegen weder plaats aan m i j n e s c h r i j f t a f e l . D a t i k evenwel behoefte

gevoelde om ook aiideren mijn gesmaakt genoegen medetedeelen,

z u l l e n naar i k hoop de lezers n i e t euvel d u i d e n .

ART.

1 6 5 — 1 6 9 , IN VERBAND MET ART. 185 E N 187 D E B A L G . WET MET

V A N 26

AUG. 1 8 2 2

D E BIJZONDERE

M.

P.

(STBL. N ° . 33)

EN

ACCIJNSWETTEN,

Troelstra,

Surnumerair in

Friesland.

W e l k e wetten zijn overtreden bij frauduleusen vervoer en nederlage v a n accijnsgoederen aan de zeezijde? E e n v o l d o e n d antwoord op deze vraag te geven is zeker met zoo gemakkelijk als het o p p e r v l a k k i g schijnt. b e benah n g e n toch van art. 1 6 5 , i n verband met de art. 185 en 187 der Algemeene W e t van 26 A u g . 1 8 2 2 (Stbl. no 38) °-even i n d i t opzigt tot vele twijfelingen a a a l e i d i n g ° T e n einde voor m i j zelven eenige zekerheid daaromtrent te v e r k r i j g e n , heb i k de bepalingen over 't o n v r i j t e r r i t o i r i n de atgeschafte, zoowel als i n de bestaande bijzondere wetten n a gegaan en die i n verband beschouwd met den z i n der b o v e n genoemde artikelen v a n de Algemeene W e t . I k acht het niet ondiens i g onderzoek mede te deelen.

hier

den"uitslag

van m i i n

VERVOER. V o l g e n s art. 165 der A l g . W e t van 26 A u g . 1 8 2 2 (Stbl. no. 38 zijn de bepalingen van art. 1 6 6 — 1 6 9 , omtrent den binnenlandschen vervoer v a n accijnsgoederen, alleen van toepassing op het terrein van t o e z i g t , bij art. 177 omschreven voor zooveel de landzljde betreft. H i e r u i t v o l g t d u s , dat de vervoer aan de zeezijde vrii i s wanneer de bijzondere wetten d a a r i n niet voorzien. Zien we n u wat deze daaromtrent bepalen.

61 1°. ZOUT. „ V e r v o e r v a n zout op het t e r r e i n , omschreven in art. 177 der A l g . W e t van 26 A u g . 1822 (Stbl. no. 3 8 ) , m a g , b o v e n de hoeveelheid v a n een p o n d , niet geschieden dan geclekt d o o r behoorlijk document: ( A r t . 49 W e t van 1 8 5 2 , zie § 7 9 , Verz. 1 8 5 2 , no. 70) „op het terrein, omschreven bij art. 177 der Alg. Wet." D e z e u i t d r u k k i n g is algemeen en ziet dus ook op de zeezijde. V o l g e n s art. 166 der meergenoemde A l g . W e t k o n 5 p o n d zonder document worden v e r v o e r d . D i t a r t i k e l i s derhalve, w a t de hoeveelheid betreft, g e w i j z i g d . N u is het de v r a a g : welke straffen moeten worden toegepast bij f r a u d u l e u s e n vervoer v a n zout op on vrij t e r r i t o i r ? H e e f t de vervoer aan de landzijde p l a a t s , dan is art. 166 der A l g . W e t , i n v e r b a n d met art. 4 9 der W e t v a n 26 A p r i l .1852 (Stbl. no. 93) overtreden en daarop moet, op g r o n d v a n den aanhef v a n art. 165 der A l g . W e t , de straf van art. 2 1 9 , i n v e r b a n d met art. 205 dier w e t , worden toegepast, G e dan is alleen art. 49 der schiedt de vervoer aan de zeezijde, wet v a n 26 A p r i l 1 8 5 2 (Stbl. no. 9 3 ) overtreden. D i t vereischt echter eene nadere o v e r w e g i n g . D e Zoutwet van 1 8 2 2 bepaalt niets bijzonders omtrent het terrein van toezigt. D a a r n u art. 165 der A l g . W e t alleen spreekt v a n vervoer aan de landzijde, is het zeker dat de zeezijde i n d i t o p z i g t gelijk s t o n d met vrij terrein. D a a r was dus bij f r a u duleusen vervoer v a n meer d a n 25 p o n d het zout verbeurd en den tiendubbelen accijns. E i j de wet v a n 2 6 A p r i l 1 8 5 2 (Stbl. no. 93) is echter de vrije vervoer beperkt tot cen p o n d , „ o p het terrein, omschreven i n art. 177 der A l g . W e t . " M a a r moet n u deze u i t d r u k k i n g ; zoo ook 165 daardoor w o r d t g e w i j z i g d en dus de straffen der A l g . W e t voor de zeezijde van toepassing z i j n ?

algemeen worden opgevat, dat

art,

B i j eene n a a u w k e u r i g e l e z i n g v a n bedoeld art. 49 der wet van 1 8 5 2 , k a n men d i t niet aannemen. I k ben v a n g e v o e l e n , dat de W e t g e v e r daar de w o o r d e n : „ a a n de l a n d z i j d e " o n w i l l e k e u r i g heeft weggelaten. Immers uit de i n s t r u c t i e ter u i t v o e r i n g d i e r wet b l i j k t , dat men de hoeveelheid heeft beperkt, o m het te keer gaan der m e n i g v u l d i g e frauduleuse i n voeren v a n b u i t e n 's lands en der nederl a g e n , d o o r m i d d e l van kleine vervoeren beneden 5 p o n d .

02 D a t die f r a u d e aan de landzijde g e m a k k e l i j k gepleegd k o n worden en daardoor der sehatkist gevoelige verl'iezen k o n d e n worden t o e g e b r a g t , r a i t niet te b e t w i j f e l e n ; maar d i t gevaar was aan de zeezijde m i n d e r groot. V e r m i t s echter het a r t i k e l algemeen schijnt te z i j n , bestaat er ook o v e r t r e d i n g bij vervoer van meer d a n e'en p o n d aan de zeezijde. M a a r n o g eens: welke straf n u toe te passen? _ H e t a r t i k e l zelve behelst alleen 't verbod, zonder a a n w i j z i n g der straf. D e A l g . W e t kan niet w o r d e n toegepast, w a n t art. 165 ziet u i t s l u i t e n d op de landzijde en het l f i d e hoofdstuk vordert dus geen document — iets, dat b i j art. 219 u i t d r u k k e l i j k als voorwaarde is gesteld, o m daarop de straf wegens fraudtileusen vervoer te k u n n e n toepassen. M a a r voorziet d a n de Zoutwet daar niet i n ? A r t . 44 der meergenoemde wet van 1852 bepaalt de straf op frauduleusen vervoer v a n zout i n hoeveelheden v a n meer dan 5 p o n d op vrij t e r r e i n , doch deze straf w o r d t nergens toepasselijk^ verklaard op vervoer van minder d a n v i j f maar meer d a n een p o n d op onvrij terrein aan de zeezijde. D i t bevestigt m i j n o g meer i n de v e r o n d e r s t e l l i n g , dat de W e t g e v e r i n art. 49 der wet van 1852, de w o o r d e n : „ aan de l a n d z i j d e " heeft vergeten. W a s d i t niet het g e v a l , dan ware alle t w i j f e l opgeheven. D a n t o c h was de zeezijde, voor zoo veel het den vervoer v a n zout b e t r e f t , vrij terrein en art. 44 daarop toepasselijk. N a deze overwegingen k o m i k tot de volgende c o n c l u s i e : V e r v o e r v a n zout op o n v r i j terrein aan de zeezijde, i n hoeveelheden v a n 5 p o n d en daar beneden, ongedekt v a n d o c u ment, i s niet straf baar. B o v e n 5 p o n d overtreedt men art. 44 der wet v a n 1852. 2o. ZEEP. ( W e t v a n 1832 en 1844) (Verz. 1845, no. 54). B i j art. 43 der wet v a n den 4 M e i 1832 (Stbl. no. 13) (Verz. 1845, no. 54) zijn de bijzondere bepalingen der A l g . W e t omtrent den vervoer enz. op het terrein van toezigt mede toepasselijk v e r k l a a r d op de zeep. D e r h a l v e zijn art. 165—169 v a n toepassing b i j vervoer a a n de landzijde. D e hoeveelheid d i e gedekt moet z i j n is echter bepaald op een p o n d .

63 H i e r is de zaak v o l k o m e n zuiver. Immers de z i n v a n bed o e l d art. 4 3 is d u i d e l i j k deze: d a t , ten opzigte van het terrein v a n toezigt v a n de bijzondere wet moet w o r d e n a f g e w e k e n , wanneer de A l g . W e t andere b e p a l i n g e n behelst. Deze s c h r i j f t n u o m t r e n t den vervoer aan de zeezijde niets v o o r , zoodat d i t als vrij terrein moet worden b e s c h o u w d , waar de vervoer v a n 5 p o n d en daar beneden niet gedekt behoeft te z i j n . (Zie art. 4 0 der aangehaalde wet v a n 1 8 3 2 ) . 3 ° . GEDISTILLEERD. O o k v o o r g e d i s t i l l e e r d was de zeezijde , onder de oude w e t , gelijk met vrij t e r r i t o i r . A r t . I l l , § 5 der wet v a n 20 J u n i j ' 1 8 6 2 (Stbl. no, 6 2 , Verz. 1863, no. 60) h o u d t eene w i j z i g i n g i n van de hoeveelheid, die op het terrein van toezigt aan de landzijde, volgens art. 166 der A l g . W e t , vrij k a n worden vervoerd. U i t de b i j v o e g i n g der w o o r d e n „ aan de l a n d z i j d e , " m a g men afleiden dat de W e t gever ook thans de zeezijde v o o r den vervoer als vrij terrein w i l hebben beschouwd. D o o r § 4, art. 6 der wet van 1 M e i 1 8 6 3 (St.bl. no. 47 , Verz. no. 76) w o r d t d i t niet g e w i j z i g d . W a n n e e r dus op onvrij terrein aan de zeezijde, gedistilleerd w o r d t v e r v o e r d i n hoeveelheden, welke na h e r l e i d i n g tot 5 0 % meer dan eene k a n b e d r a g e n , ongedekt door d o c u m e n t , d a n bestaat er o v e r t r e d i n g van art. 1 1 1 , 5 3 der wet v a n 20 J u n i j 1 8 6 2 (Stbl. 7io. 62) i n v e r b a n d met art. 7 der wet v a n 1 J u l i j 1 8 6 5 (Stbl. no. 8 0 ) . U i t de b e p a l i n g v a n § 3 , art. 6 der wet v a n 1 M e i 1 8 6 3 (Stbl. no. 47) v o l g t echter dat d i t g e d i s t i l l e e r d als buitenlandsch moet w o r d e n beschouwd. U i t een en ander blijkt dat er geen documenten volgens het ] 6 d e h o o f d s t u k der A l g , W e t , maar volgens de bijzondere wet w o r d e n g e v o r d e r d ; weshalve de boete van § 2 5 , art. 1 3 3 . der wet v a n 20 J u n i j 1862 (Stbl. no. 62) verbeurd i s . D i e boete bedraagt v i j f m a l e n 't bedrag v a n den ACCIJNS. B o v e n den accijns w o r d t echter v a n 't buitenlandsch gedistilleerd een invoerregt geheven. K o m t d i t ook i n a a n m e r k i n g b i j de berekening der boete? D e wet van 1 M e i 1 8 6 4 (St.bl. no. 47) bepaalt daaromtrent n i e t s ; zoodat de boete alleen over d e n accijns zal moeten worden berekend. B o v e n de boete behoort echter accijns en invoerregt te w o r d e n i n g e v o r d e r d .

4°. WIJN (Geraadpleegd de wet van 1822 , welke b i j § e van art. 4 der wet v a n 1829 vervallen verklaard i s . V e r d e r de vigeerende wet van 1819). Volgens art. 4 1 i n verband met art. 56 der vervallen wet van 1822 moest de binnenlandsche vervoer v a n 5 k a n of meer gedekt z i j n . I n a f w i j k i n g v a n die bepaling moest de vervoer op onvrij terrein aan de landzijde gedekt zijn i n hoeveelheden v a n meer dan 3 k a n . (Zie art. 165 en 166 A l g . W e t ) . O o k ten aanzien van den vervoer v a n wijn was de zeezijde dus vrij terrein en waren daarop de bepalingen der bijzondere wet v a n toepassing. D e wet v a n 1822 is echter vervallen v e r k l a a r d en vervangen 1842, door die van den 12 M e i 1819 (Stbl. no. 2 2 , Verz. no. 228.) Deze schrijft geen d e k k i n g v a n d e n binnenlandschen vervoer voor; zoodat thans de vervoer aan de zeezijde geheel v r i j i s . 5°. BIEK EN AZIJN. (Wet v a n 2 A u g . 1 8 2 2 , Stbl. no 3 3 , Verz. 1 8 4 0 , no. 2) D e bijzondere wet behelst geene b e p a l i n g e n over den b i n nenlandschen vervoer. M i t s d i e n is hier de Algemeene W e t v a n toepassing. A l z o o zal op o n v r i j t e r r i t o i r aan de landzijde meer dan 3 kan azijn en 40 k a n bier gedekt moeten z i j n , terwijl de vervoer aan de zeezijde ongedekt k a n plaats hebben. 6o. SUIKEK. A r t . 39 der wet van 2 J u n i j 1865 (Stbl. no. 6 3 , Verz. 1 8 6 5 , no. 48) stelt de zee- en landzijde g e l i j k , zooals d i t terrein omschreven is bij art. 177 der A l g . W e t van 26 A u g . 1 8 2 2 (Stbl. no. 8 8 ) , en w e l met dien verstande dat vervoer v a n meer dan 3 p o n d gedekt moet z i j n en daarop de straf van art. 219 i n verband met art. 205 der genoemde A l g . W e t toepasselijk i s . NEDEBLAGEN. A r t . 177 der A l g . W e t verbiedt de nederlage v a n goederen op de l s t e l i n i e aan de landaan de zeezijde. N . B . B i j art. 10 der wet v a n 7 J u l i j 1865 w o r d t d i t v e r b o d voor het Gedistilleerd de 2de l i n i e aan de landzijde.

of den opslag en op de l i n i e (Stbl. no. 8 0 ) u i t g e b r e i d tot

SB O p g r o n d van art. 1 8 4 i n v e r b a n d met art. 1 8 5 , sub l van genoemde A l g . W e t z a l het v e r b o d z i c h niet uitstrekken tot die accijnsgoederen „ welke zonder document kunnen worden vervoerd." Deze u i t z o n d e r i n g bepaalt z i c h dus tot wijn , bier en azijn w e l te verstaan alleen aan de zeezijde. D e vervoer der overige accijns-goederen moet <56k aan de zeezijde gedekt z i j n , zoodat ook daar de nederlage verboden i s . V o l g e n s art. 185 sub. 4° zal het v e r b o d mede niet v a n toep a s s i n g z i j n : op de goederen bij particulieren tot huisselijk gebruik voorhanden, m i t s de nederlage gedekt z i j , wanneer ze bepaalde hoeveelheden overtreft. Deze hoeveelheden z i j n bij de A l g . W e t aangewezen, d o c h bij de bijzondere wetten aldus g e w i j z i g d : Zout, een p o n d per l i d des huizes (kinderen beneden 12 jaar hieronder niet begrepen). Zeep, c c n p o n d per l i d des huizes (kinderen beneden 5 jaar hieronder niet begrepen). Gedistilleerd, e'en k a n per l i d des huizes v a n 18 jaar en daarboven. ( H i e r o n d e r niet meer d a n twee dienst- of w e r k boden gerekend). W a n n e e r de sterkte meer dan 5 0 % bedraagt, d a n w o r d t de hoeveelheid berekend n a h e r l e i d i n g tot deze sterkte. Is het sterker dan 7 0 % dan moet h e t , ongeacht de h o e v e e l h e i d , i n elk geval gedekt z i j n . Suiker, 3 p o n d per l i d des huizes (kinderen beneden 5 jaar hieronder niet begrepen). W a t de landzijde b e t r e f t , staan deze hoeveelheden gelijk met die welke vrij vervoerd k u n n e n w o r d e n , zoodat deze d e k k i n g daar geen bezwaar k a n opleveren. A a n de zeezijde k a n z i c h integendeel het geval v o o r d o e n , dat m e n v o o r den vervoer geen e

document benoodigd heeft, terwijl de nderlagt der vervoerde goederen gedekt moet z i j n ; b. v. i e m a n d heeft een gezin v a n d r i e leden (hij zelf er onder begrepen) en w i l inslaan 4 p o n d zeep. V o o r den vervoer is geen geleibiljet b e n o o d i g d ; maar hij m a g slechts 3 p o n d ongedekt i n z i j n huis v o o r h a n den hebben. H o e n u daarvoor een document te bekomen ? I k ben v a n gevoelen dat de O n t v a n g e r i n zoodanig g e v a l g e m a g t i g d moet zijn om een g e l e i b i l j e t af te g e v e n , ofschoon d i t d a n voor den vervoer niet n o o d i g z i j .

G6 Dezelfde meening ben i k toegedaan ten aanzien v a n de k o o p l i e d e n , w i n k e l i e r s en d e b i t a n t e n , ten einde zij k u n n e n voldoen aan de bepalingen van art. 187 der A l g . W e t . W a t dat a r t i k e l betreft, moet i k n o g opmerken dat sub 2 ° ook de wijn genoemd w o r d t , onder de accijnsgoederen w a a r van de u i t s l a g gedekt moet z i j n . D e reden h i e r v a n i s deze: B i j de u i t v a a r d i g i n g der A l g . W e t , was de wet op den w i j n van 1822 i n werking. V o l g e n s die wet moest de binnenlandsche vervoer v a n w i j n (evenals v a n zout en gedistilleerd) gedekt z i j n . D e u i t z o n d e r i n g v a n art. 185 sub 1° der A l g . W e t was dus op den wijn niet v a n toepassing. N u is het k l a a r dat de strekking van art. 187 i s , om den frauduleusen vervoer en de nederlage van accijnsgoederen des te krachtiger te keer te gaan. V e r m i t s de w i j n niet zonder document vervoerd k o n w o r d e n , moest art. 187 ook daarop toepasselijk worden gemaakt. L a t e r is echter de wet v a n 1822 weder vervangen door die van 1 8 1 9 . W i j hebben gezien dat deze den b i n n e n l a n d s c h e n vervoer v r i j laat. D e wijn staat ten dezen opzigte dus n u geheel gelijk met bier en azijn. I k meen daaruit te mogen b e s l u i t e n , dat men de b e p a l i n g van art. 187 sub 2° voor zooveel den wijn b e t r e f t , zou hebben k u n n e n laten v e r v a l l e n . V o o r zooveel i k weet is d i t evenwel niet geschied en z a l het daarom n o o d i g zijn dat ook hiervoor g e l e i b i l j e t t e n worden afgegeven.

W a n n e e r i k n u een en ander kort te zamen v a t , b l i j k t dat bij frauduleusen vervoer v a n zout, zeep en gedistilleerd op het terrein van toezigt aan de zeezijde, de bijzondere wetten moeten w o r d e n toegepast, doch voor suiker de bijzondere i n v e r b a n d met de A l g . W e t . D a t de nederlage dier accijnsgoederen 66k aan de zeezijde gedekt moet z i j n . D a t de vervoer en de nederlage v a n wijn, bier en azijn aan de zeezijde geheel v r i j i s .

TETS

OVER

DE

VERMENGING

OF

VERSNIJDING

VAN

GEDISTILLEERD , DOOB

O . H . van Batenburg-, Commies-Roeijer

bij 's Rijks belastingen

le

Vollenhove.

—«£*r&»§;«§e-»— D a a r het somtijds voor den d i s t i l l a t e u r en handelaar v a n b e l a n g i s , o m niet alleen h u n g e d i s t i l l e e r d met water, maar zelfs met g e d i s t i l l e e r d te versnijden en het v o o r den ambtenaar tevens v a n n u t k a n z i j n , ofschoon hij daartoe de w e r k t u i g e n moge bezitten , om i n z o o d a n i g geval de sterkte v a n het geestrijke vocht te k u n n e n b e r e k e n e n , zoo k w a m het m i j n i e t ongepast v o o r , hierover eene korte o p h e l d e r i n g , niet aan g e l e e r d e n , maar aan m i n d e r geoefenden b i j het vak der A d m i nistratie v a n 's R i j k s belastingen te geven. Hoe eenvoudig de b e w e r k i n g e n ook s c h i j n e n , alle ambtenaren zijn toch niet toegerust met die w i s - of n a t u u r k u n d i g e k e n n i s , die de regelen aan de h a n d geeft d u s d a n i g e v r a a g s t u k k e n te k u n n e n oplossen. D e n a t u u r k u n d e leert en heeft d o o r proeven bewezen, dat, wanneer m e n twee hoeveelheden g e d i s t i l l e e r d v a n verschillende sterkte met e l k a n d e r v e r m e n g t , de sterkte v a n het mengsel tusschen de beide sterkten z a l v a l l e n , en w e l z o o d a n i g , dat

de verschillen tusschen de nieuwe sterkte en de aanvankelijke sterkten i n eene omgekeerde reden staan met de twee hoeveelheden g e d i s t i l l e e r d . E e n b r a n d e r , b i j v o o r b e e l d , w i l eene hoeveelheid van A of 8 0 0 kannen g e d i s t i l l e e r d ter sterkte v a n a of 4 8 , 7 % v e r s n i j den met g e d i s t i l l e e r d van b of 4 0 , 7 % , ten einde hetzelve op c of 4 6 , 7 % te brengen. H o e v e e l k a n n e n v a n b of 4 0 , 7 % moet h i j er d a n bij doen ? a — c-.c — b = x : A o f i n g e t a l l e n : 4 8 , 7 % — 4 6 , 7 % : 4 6 , 7 % — 4 0 , 7 % = * : 800

OS ., waaruit

A(a—

c) _ = c— b

x

,

dat i s : 2 : 6 = x : 800

6x = 1 6 0 0 of x = 266* k a n van 4 0 , 7 % . M e n v i n d t bovenstaande proef door eene stelkundige o p lossing b e v e s t i g d ; want stelt men het aantal der bij te voegen kannen g e d i s t i l l e e r d v a n b of 4 0 , 7 % , = x, zoo heeft men de volgende v e r g e l i j k i n g : Axa + xxb = (A+x)c of A(a—c) = (c—b)x of c— b W a n n e e r men gedistilleerd v a n verschillende sterkten heeft en men eene bepaalde hoeveelheid v a n die vochten met e l kander w i l versnijden , ten einde eene zekere sterkte te bekom e n , zoo neme men het verschil van sterkte der beide hoogsten en dat der beide laagsten en tel die te z a m e n ; stel tot die som het eerste v e r s c h i l i n sterkte, en de gegevene hoeveelheid tot den v i e r d e n of onbekenden evenredige, welke de hoeveelh e i d der laagste sterkte, v o o r de v e r s n i j d i n g n o o d i g , z a l a a n w i j z e n ; t e r w i j l men om die der hoogste sterkte te v i n d e n , de gevondene hoeveelheid v a n de geheele partij k a n aftrekken , o f tot de zoo even genoemde som het tweede v e r s c h i l i n sterkte, en de gegevene hoeveelheid tot den vierden o f onbekenden evenredige moet steilen. E e n handelaar, b v . , heeft gedistilleerd van a of 5 0 , 7 % en ook v a n b of 44,7°/o- H i j moet A o f 2 0 0 k a n n e n , v a n e of 4 8 , 7 % , afleveren en w i l l i e v e r , zonder water te g e b r u i k e n , bovenstaande hoeveelheid door v e r s n i j d i n g v e r k r i j g e n . H o e v e e l kannen moet hij v a n ieder n e m e n ? D e som der verschillen v a n a—c-\-c—b is =a b d e r h a l v e ; a—b : c—b = A:x en a—b : a—c = A : x ., A(c—b) A(a—c) waaruit

—i—=

a—b of i n getallen 6 : 2 = 6a; = £ = en 6 :4 = waaruit x =

x

en —

i =

x

a— b 200 : x 400 66§- k a n v a n 4 4 . 7 ° / ° . 200 : x 133*. k a n van 5 0 . 7 %

69 Bovenstaande b e w e r k i n g door de stelkunst v e r r i g t e n d e , moet m e n s t e i l e n , dat h i j * k a n n e n v a n a of 6 0 , 7 ° / o en 2 0 0 — x of A—x k a n n e n v a n b of 4 4 . 7 % z a l moeten g e b r u i k e n , o m zijn m e n g s e l op c of 4 8 . 7 % te b r e n g e n , w a a r u i t de volgende vergelijking voortvloeit: xxa+(A—x)b = Axc of ax—bx—A(c—b) . A c - b ) of X = — a—o E n het tweede a n t w o o r d v e r k r i j g t m e n op de volgende w i j z e :

of Aa—Ab—(Ac—Ab) o f Aa—Ab—Ac+Ab 0

{

*

^

=

= =

(A—x)(a—b) (A—x)(a—b)

A - x

a—4

Z i j n de hoeveelheden g e d i s t i l l e e r d v a n meer dan twee verschillende s t e r k t e n , d a n valt eene rekenkunstige toepassing moeijelijker en men lost alsdan zoodanige vraagstukken door de stelkunst o p , b i j v o o r b e e l d : H o e v e e l k a n n e n gedistilleerd v a n c of 4 0 . 7 % , moet m e n b i j A of 6 0 0 k a n n e n v a n a o f 4 8 . 7 % en b i j B of 300 k a n n e n v a n b o f 4 7 . 7 % d o e n , o m een mengsel van d of 4 6 . 7 % te v e r k r i j g e n ? Stelt men het aantal der bij te voegen k a n n e n van 4 0 . 7 % = * , dan heeft men de volgende v e r g e l i j k i n g : Axa+Bxb+xxc = (A+B+x)d of Aa+Bb+cx = (J+B+x)d o f Aa+Bb—(A+B)d= (d— c)x . Aa+Bb—(A+B)d Of = X d—c E n i n getallen 6 0 0 x 4 8 . 7 % + 300 x 4 7 . 7 % + * X 4 0 . 7 % = ( 9 0 0 + a ' ) 4 6 . 7 ' / o 4 3 5 3 0 — 4 2 0 3 0 a= 4 6 . 7 * — 4 0 . 7 * 1500 = 6* 2 5 0 = * k a n n e n , van 4 0 . 7 % .

INDEELING van de bij ieder kantoor der directe belastingen, regten en accijnsen in Friesland behoorende kadastrale met aanwijzing der bevolking van de dorpen gemeenten, volgens de laatste volkslelling en der burgerlijke gemeente (vr. grittenij), waaronder zij ressorteeren.

M.B.

1°. Kantoren

m e t de k a d a s t r a l e

k a d a i t r a l e gemeenten.

gemeenten.

» • Indeeling der

3 ° . B u r g e r l U k e gemeenten.

L e e u w a r d e n : Leeuwarden 2 5 3 8 4 . — G e m . L e e u w a r d e n . H u i z u m en W i r d u m : H u i z u r n 9 3 2 , G o u t u m 28S, H e m pens 1 1 8 , T e e m s 3 8 ; W i r d u m en W i j t g a a r d 1 2 3 5 ' , S w i c h u m 1 1 9 . — G e m . Leeuwarderadeel. J e l s u m : Jelsum 4 1 1 , Meedum 7 0 , L e c k u m 4 5 4 , Cornj u m 3 1 9 , B r i t s u m 3 7 5 . — G e m . Leeuwarderadeel. H i j u m : H i j u m 3 3 5 , Stiens 1 8 2 3 , F i n k u m 5 7 8 . — G e m . Leeuwarderadeel. Deinum: D e i n u m 4 4 7 , M a r s u m 892 , E n g e l u m 2 7 8 , B o x u m 3 1 2 , Blessum 146. — Gem. Menaldumadeel. D r o n r i j p : Dronrijp 1672. — Gem. Menaldumadeel. Beetg-um en B e r l i k u m : B e e t g u m 1018, M e n a l d u m 1 5 4 3 ; B e r l i k u m 1 6 4 0 , Schingen 1 3 9 , Slappeterp 1 5 3 , W i e r 2 6 3 , Klooster A n j u m 57. — Gem. Menaldumadeel. H a r l i n g e n : Harlingen 9773. — Gem. Harlingen. F r a n e k e r en T z u m : Franeker 5 9 2 9 . — G e m . F r a n e k e r . Tzum 8 9 9 , H i t z u m 2 1 0 , A c h l u m 675. — Gem. Franekeradeel. R i e d : B i e d 3 2 4 , B o e r 1 0 4 , M i d l u m 8 7 0 , H e r b a i j u m 308, D o n g j u m 2 7 2 , Peins 222 , Zweens 2 3 6 , Schalzum 1 8 1 . — G e m . Franekeradeel. S t . A n n a p a r o c h i e , L i e v e Y r o u w e p a r o c b i e en S t . Jacobiparochie-. St. Annaparochie 2 7 5 0 ; V r o u w e p a r o c h i e 8 9 6 , O u d e b i l d t z i j l 1 2 6 0 ; S t . Jacobiparochie 2 8 9 5 . — G e m het B i l d t . S e x b i e r u m e n Minnertsg-a: Sexbierum 1 1 2 5 , A l m e n u m 6 6 2 , Oosterbierum 6 3 9 , Pieterburum 4 4 8 , W i j n a l d u m 5 0 8 ,

71 Klooster L i d l u m 7 6 ; Minnertsga 1 3 4 2 , F i r d g u m 1 4 9 , T z u m marum 1 3 7 4 . — G e m . Barradeel. D o k k u m : D o k k u m 4409. — G e m . D o k k u m . E e : E e 9 3 7 , Engwierum 7 1 3 , Oostrum 313. — G e m . Oost-Dongeradeel. A n j u m en N i j k e r k : A n j u m 1 3 0 0 , Lioessens 4 7 3 , M o r r a 4 3 6 ; N i j k e r k 7 4 3 , Wetzens 1 1 6 , A a l s u m 6 1 1 , N i a w i e r 4 3 2 , J o u s w i e r 6 9 , M e t s l a w i e r 5 4 8 , Paesens 5 7 8 . — G e m . O o s t Dongeradeel. T e r n a a r d e n Nes-. T e r n a a r d 1 0 3 8 , H a n t u m h u i z e n 3 1 5 , H a n t u m 470, Hantumer Uitburen 127, H i a u r e l 0 3 , Brandgum 299, Waaxens 6 9 , Foudgum 119 ( 1 ) ; N e s 6 1 5 , W i e r u m 7 4 1 , "Vischbuurt 1 6 6 , M o d d e r g a t 6 7 1 . — G e m . W e s t - D o n g e r a d e e l . H o l w e r d : H o l w e r d 1893, Betterwerd 204, Bornwerd 84, B a a r d 1 3 4 , F o u d g u m 119 (1). — G e m . W e s t - D o n g e r a d e e l . H o l l u m e n M a r r u m : H a l l u m 2559; M a r r u m 1 1 8 0 , N i j k e r k 2 8 4 . — G e m . Ferwerderadeel. F e r w e r d en B l i j a : F e r w e r d 1 7 5 6 ; B l i j a 1 0 7 1 , G e n u m 1 6 8 , Hoogebeintum 2 5 7 , Jislum 1 7 2 , Lichtaard 1 0 5 , Beits u m 7 7 , W a n s w e r d 4 4 9 . — G e m . Ferwerderadeel. A k k e r w o u d e : Akkerwoude 1 2 8 1 , Dantumawoude 727 , Driesum 7 7 6 , Wouterswoude 5 8 2 , Murmerwoude 667. — G e m . Dantumadeel. B i r d a a r d en V e e n w o u d e n : B i r d a a r d 4 8 3 , Binsumageest 8 8 1 , R o o d k e r k 2 5 4 , Sybrandahuis 1 5 0 , J a n u m 8 0 ; V e e n w o u d e n 698, Zwaag-Westeinde 1208. — G e m . Dantumadeel. A m e l a n d : H o l l u m 1028 , B a l l u m 3 0 4 , N e s 5 2 4 , B u ren 1 5 7 . — G e m . A m e l a n d . Schiermonnikoog-: S c h i e r m o n n i k o o g 8 2 3 . — G e m . S c h i e r monnikoog. S n e e k : Sneek 8 4 8 4 . — G e m . Sneek. W o u d s e n d en O p p e n h u i z e n : W o u d s e n d 1 2 4 7 , S m a l l e brugge 18, Ypecolsga 119, Indijk 4 4 ; Oppenhuizen 3 7 2 , U i t wellingerga 298, Jutrijp 2 0 1 , Hommerts 541. — Gem. W y m britseradeel. IVijland e n Scharnegroutum: N i j l a n d 5 6 5 , F o l s g a r e 1 9 9 , T j a l h u i z c n 6 2 , Ysbrechtum 2 4 1 , T i m s 3 3 6 ; Scharnegoutum (1) Het dorp Foudgnm ressorteert gedeeltelijk onder de kadastrale gemeente Ternaard en gedeeltelijk onder de kadastr. gemeente Holwerd.

72 3 8 6 , L o e n g a 9 9 , Goenga 341, G a u w 218, Offingawier 9 4 — G e m . Wymbritseradeel. f * %eeg 1 2 5 5 , Gaastmeer 2 7 1 , N i j a h u i z u m 92 Sandfirden 7 9 , Oudega 3 5 2 , Idzega 1 9 9 , Oosthem 3 3 5 Abbega 2 6 1 . — G e m . Wymbritseradeel. Ylst 1 3 8 5 . — G e m . Y l s t . H

Q

f

f

0

e

l

n

c

Y

l

s

:

1

R a u w e r d : E a u w e r d 7 0 4 , I r n s u m 8 0 3 , D e e r s u m 229 T e r zool 3 1 6 , P o p p i n g a w i e r 3 5 2 , Sybrandaburen 2 0 0 . — G e m Rauwerderhem. ^ ^ d a h u i z e n : Warrega 1 1 2 1 , Wartena 579 , Warstiens 3 9 ; R o o r d a h u i z u m 6 2 1 , F r i e n s 1 5 1 , Idaard 1 1 7 , A e g u m 6 1 . — G e m . Idaarderadeel. G r o u w : G r o u w 2 0 7 2 . — G e m . Idaarderadeel. B a a r d : B a a r d 3 2 8 , W i n s u m 5 9 1 , Oosterlittens 6 9 5 . — G e m . Baarderadeel. W

r

e

f

f

a

e

n

R o o r

J o r w e r d en O o s t e r w i e r u m : J o r w e r d 4 6 9 , W e i d u m 4 7 9 J e l l u m 1 1 4 , Beers 2 1 3 , H y l a a r d 2 5 0 , H u i n s 179, L i j o n s 5 0 Oosterwierum 3 2 7 , M a n t g u m 2 8 4 , W i e u w e r d 1 6 4 Britswerd 2 2 3 , B o z u m 5 9 1 . — G e m . Baarderadeel. W o r k u m : W o r k u m 2326. — G e m . W o r k u m . Stavoren en Hindeloopen: Stavoren 5 9 3 . — G e m . Stavoren Hindeloopen 9 6 6 . — G e m . Hindeloopen. B o l s w a r d en T j e r k w e r d : B o l s w a r d 4 3 8 0 — G e m . B o l s ward. T j e r k w e r d 4*66, A l l i n g a w i e r 1 5 2 , D e d g u m 1 2 9 , E x m o r r a 2 3 6 , Greonterp 1 6 5 , H i e s l u m 8 0 , L o n g e r h o u w 7 3 , Parrega 3 3 9 . — G e m . W onseradeel. ;

M a k k u m en G a a s t : M a k k u m 2 0 4 3 , Idsegahuizen 1 4 1 , E n g w i e r 2 5 , C o r n w e r d 1 5 3 , Schraard 2 4 3 , W o n s 3 8 6 , Z u r i c h 1 9 9 , P i a a m 1 0 0 (1); Gaast 2 9 0 , F e r w o u d e 2 5 3 , P i a a m 100 (1). — G e m . Wonseradeel.

W i t m a r s u m , A r u m en Burgrwerd: W i t m a r s u m 1 1 4 3 , Schettens 1'66, P i n g j u m 8 6 3 ; A r u m 1 1 9 1 , K i m s w e r d 6 0 2 , L o l l u m (Ruige-) 2 1 0 ; Burgwerd 357, Hartwerd 96, H i c h t u m 1 3 2 , Oldeklooster 4 7 , U g o k l o o s t e r 2 4 . — G e m . Wonseradeel. K o u d u m : K o u d u m 1 2 2 6 , Elahuizen 9 0 , Hemelum 3 8 5 , Kolderwolde 9 3 , M o l k w e r u m 432, Nijega 4 0 6 , Oudega 4 0 4 , (1) Piaam ressorteert gedeeltelijk onder de kad. gem. Makkum en gegeeltelijk onder die van Gaast.

73 S c h a r l 1 1 4 , W a r n s 5 6 3 . — G e m . H e m e l u m e r Oldephaert en Noordwolde. . B a l k : B a l k 1 3 6 5 , H a r i c h 4 0 1 , M i r n s en B a k h u i z e n 7 2 6 , N i j e m i r d u m 1 5 6 , Oudemirdum 4 0 8 , Ruigahuizen 3 9 , Sondel 3 6 8 , W i j c k e l 5 5 1 . — G e m . Gaasterland. W o m m e l s en Oosterend: W o m m e l s 7 8 0 , C u b a a r d 4 1 1 , W a a x e n s 6 9 , W e l s r i j p 425 , B a i j u m 1 1 9 , S p a n n u m 2 2 1 , E d e n s 6 4 , H e n n a a r d 1 2 4 ; Oosterend 7 0 5 , U t e n s 1 1 9 , L u t k e w i e m m 5 5 3 , H y d a a r d 1 6 7 . — G e m . Hennaarderadeel. Heerenveen, S t . Johannisga e n T j a l l e b i r d : H e e r e n veen 1 9 3 4 en ' t M e e r 5 1 0 ( G e m . Schoterland), Heerenveen 7 9 1 (Gem. Aengwirden). S t J o h a n n i s g a 3 7 6 , Botster G a a s t 5 5 , R o t t u m 3 5 3 , R o t sterhaule 4 8 9 , R o h e l 7 9 , D e l f s t r a h u i z e n 3 2 7 , Schoter u i t e r diiken 4 7 . — G e m . Schoterland. Tjallebird 1 0 5 2 , L u n j e b i r d 6 2 6 , Terband 4 4 7 , Gersloot 178. — G e m . Aengwirden. K n i j p e e n M i l d a m : Benedenknijpe 6 9 1 , B o v e n k n i j p e 6 1 0 , O u d e - S c h o o t 1 0 3 9 , N i e u w e - S c h o o t 3 1 0 ; M i l d a m 399 , K a t lijk 3 7 1 , Nieuwehorne 5 6 3 , Oudehorne 5 7 6 , Hoornsterzwaag 8 1 6 , J u b b e g a e n Schnrega 1 3 1 1 . — G e m . Schoterland. J o u r e en H a s k e : J o u r e 2 8 5 6 , S n i k z w a a g 1 1 1 , Westermeer 86; N i j e h a s k e 1 3 0 5 , Oudehaske 6 9 4 , H a s k e r h o r n e 1 7 7 , H a s kerdijken 4 1 7 . — G e m . Haskerland. Sloten e n L a n g w e e r : S l o t e n 8 5 5 . — G e m . S l o t e n . L a n g w e e r 5 1 8 , Idskenhuizen 3 6 9 , S t . N i k o l a a s g a 7 8 3 , Boornzwaag 7 5 , Broek 1 9 5 , Doniaga 1 4 3 , Dijken 98, G o i n g a r i j p 1 7 2 , Legemeer 6 7 , N i j e g a 1 1 2 , O l d e n o u w e r 1 3 0 , Oosterhaule 1 5 1 , Teroele 9 8 , Tjerkgaast 2 4 7 . — G e m . D o n i a werstal. _ L e m m e r e n Oosterzee: L e m m e r 2 7 9 7 ; Oosterzee 1 0 0 9 , E c h t e n 8 3 2 , F o l l e g a 2 1 6 , Eesterga 144. — G e m . L e m s t e r l a n d . A k k r u m , Oldeboorn en 'i'erhorne: A k k f u m 1 4 5 0 , N e s 1 8 2 ; O l d e b o o r n 1 7 8 9 ; Terhorne 5 4 0 , Terkaple 1 2 3 , A k marijp 1 1 0 . — G e m . U t i n g e r a d e e l . W o l v e g a en Oldetrijne: W o l v e g a 1 6 6 6 , Idzard 4 5 9 , N i j e h o l t p a d e 2 2 8 , Oldeholtpade 5 7 2 , N i j e h o l t w o l d e 2 9 1 , O l d e holtwolde 3 2 1 ; Oldetrijne 3 9 4 , M u n n i k e b u r e n 5 0 6 , Nijelamer 2 1 0 , O l d e l a m e r 4 2 9 , N i j e t r i j n e 1 0 7 , Scherpenzeel 2 8 6 , Spanga 3 7 3 , S o n n e g a 2 2 0 . — G e m . W e s t - S t e l l i n g w e r f . 1866.

4

74 Noordwolde en B l e s d i j k e : N o o r d w o l d e 2 6 2 0 , B o y l 4 8 7 Steggerda 8 1 8 , F i n k e g a 4 6 3 , F r e d e r i k s o o r d 4 5 5 ; B l e s d i j k e 609^ Peperga 2 9 3 , W i l l e m s o o r d 1 2 9 . - G e m . W e s t - S t e l l i n g w e r f D r a g t e n , O u d e g a en Rottevalle: D r a g t e n 5 2 0 7 ; O u d e g a 8 1 1 , N i j e g a 4 4 9 ; E o t t e v a l l e (1) en O p e i n d e 8 2 6 . - G e m bmallmgerland. Beetsterzwaag-, Ureterp, D u u r s w o l d e , L i p p e n h u i n ? w ^ o o r n b e r g u m : Beetsterzwaag 8 0 5 , Beets 2 0 8 Oldeterp 1 7 4 ; U r e t e r p 1 6 4 9 , Siegerswoud 4 9 5 ; D u u r s w o l d e en B a k k e v e e n 9 1 8 , W i j n j e t e r p 773 ; L i p p e n h u i z e n 1 1 6 0 , H e m n k 4 2 8 . — G e m . Opsterland. e

D

B o o r n b e r g u m 845, K o r t e k e m m e n 1 3 0 . — G e m . S m a l l i n g e r l a n d t o r r e d y k en L a n g e z w a a g : G o r r e d i j k 1 7 3 7 , T e r w i s p e l 1295, L a n g e z w a a g 1 0 2 3 , K o r t e z w a a g 6 9 5 , L u x w o l d e 9 7 . — Gem. Opsterland. Oosterwolde, D o n k e r b r o e k , M a k k i n g a en O l d e berkoop: Oosterwolde 1 1 4 1 , F o c h t e l o o 2 4 3 , A p p e l s c l i a 2 0 0 8 Donkerbroek 1 0 1 3 , H a u l e en H a u l e r w i j k 1 9 8 1 ; M a k k i n g a 430,' E l s l o o 3 7 3 , L a n g e d i j k e 1 6 0 ; Oldeberkoop 8 4 9 , N i j e b e r k o o p 156. — G e m . Oost-Stellingwerf. K o l l u m en B u r u m : K o l l u m 2 3 5 5 ; B u r u m 1 5 7 5 , A u g s buurt 1 3 7 . — G e m . K o l l u m e r l a n d en N i e u w - K r u i s l a n d . Westergeest: Westergeest en Veenklooster 1 2 1 5 , O u d woude 6 4 2 K o l l u m e r z w a a g 6 0 0 . — G e m . K o l l u m e r l a n d en meuw-Kruisland. Buitenpost, K o o t e n , D r o g e h a m en S u r h u i z u m Buitenpost 8 9 1 , Lutjepost 1 1 ; Kooten 8 6 6 , Twijzel 9 4 4 U r o g e h a m 6 1 9 , A u g u s t i n u s g a 6 7 4 , Gerkesklooster 686 , H a r kema-Opemde 7 6 1 , E o t t e v a l l e 3 7 4 ( 1 ) ; S u r h u i z u m 9 3 6 , S u r huisterveen 1 6 9 6 . — G e m . A c h t k a r s p e l e n . B e r g u m , H a r d e g a r i j p en G i e k e r k : B e r g u m 2767 , ,\ r T,. i' ° u d e 2 2 4 ; Hardegarijp 8 6 6 , Rijperkerk 4 o 8 T i e t j e r k 4 6 1 , Suawoude 2 5 6 ; G i e k e r k 4 7 6 , Oenkerk 9 2 8 O u d k e r k 6 3 2 , W i j n s 1 6 0 . — G e m . Tietjerksteradeel. Oostermeer: Oostermeer 1136, E e s t r u m 5 2 5 , Suameer 8 2 8 Gem. Tietjerksteradeel. a

i J P

8 0

E e r t l e w

(1) Met dorp Rottevalle behoort onder drie verschillende burgerlijke gemeenten : Achtkarspelen , kad. gem. Drogeham , — Smallingerland , kad. gem. Eottevalle en Opeinde, — en Tietjerksteradeel, kad. gem.

© I E ® A El B U H L ! ! D 53 ® 30NTROLES,

ONTVANGSTEN, MENTEN

VISITATIEN

E N

STATIONE-

V A N COMMIESEN,

Visitat.

Stationementen.

H

H

H

Sloeproeijers.

Ontvangsten en Klassen.

oel. Eoeil.

Controles.

Del. Schm.

HET BEDRAG DER TOEGEKESDE MAXIMUM BELOONINGEN EN TOELAGEN (1).

jel. Comm.jJ

MET

ILQ 32©

DIRECTIE NOORDBRABANT. 's B o s c h . . . 150] De overige posten . . 24

. . 's B o s c h , d. b. Id. , r.a. Tract. 2 0 0 0 S t . M i c h i e l s Gestel. . . Toelage 5 0 0 Vught. . . . Berlicum. . . Rosmalen . . Enselen. . .

's B o s c h .

Tilburg . . . G o i r l e , gr. . Tract. 1 8 0 0 L o o n op Z a n d Toelage 1 0 0 G i l z e Baarle-Nassau . . . .

Tilburg.

3 7 6 7

Tilburg . . . De overige posten . .

1. 1 . 4 5 120 2. 30

90 24

6

(1) Hoewel men vertrouwt deze lijst zoo juist mogelijk naar de organieke en nadere besluiten is zaamgesteld, zijn er afwijkingcn van tweeerlei aard: o. a. zijn er aan enkele oude ambtenaren, met name Commiesen, tijdelijke hoogere vergoedingen toegekcnd en genieten eenige Commies-roeijers toelagen voor hunne bemoeijingen op standplaatsen niet in de organisatie opgenomen. Het doe van dezen staat wordt echter in ieder geval bereikt, d. i. ieder ambtenaar zal zich kunnen overtuigen, hoeveel op elke standplaats als maximum by eene eventueele verplaatsing is toegelegd.

76

Controles.

Ontvangsten en Klassen.

Visitat.

Stationementen.

a" a a WM0

0

0

1 Heusden Tract.

Oss Tract.

. . Heusden. . . 5 Giessen . . . 6 1600 Wijk 8 Eethen. . . . Dussen. . . . Werkendam . Vlijmen . . .

8 6 7 6

Oss Ravenstein. . 1600 L i t h Reek Uden . . . . Veghel....

5 6 6 7 6 6

B o x m e e r . . Boxmeer. . . 6 Grave . . . . 5 Tract. 1 6 0 0 Maashees . . 8

Eindhoven. . Eindhoven. . Bergeyk... T r a c t . 1800 V e l d h o v e n . . Toelage 100 W o e n s e l . . . Bergeyksche barr., gr. . Heeze . . . . Budel . . . .

4 7 8 6

Helmond . . Helmond.. . Aarle-Rixtel. Tract. 1600 G e m e r t . . . Asten . . . .

5 7 7 6

Heusden . . Woudrichem Werkendam. De overige posten . .

....

CD O

H

30 30 30 24

Oss Ravenstein . Veghel . . . De overige posten . .

30 30 30

Boxmeer. . . Grave. . . . De overige posten . .

30 30 I . SO

Eindhoven . Geldrop. . . De overige posten . .

60 30

Helmond . . De overige posten . .

60

24

24

24

7 5 8

24

*CD 0

PS

*CO 0

H

1 cn CD CD O iS?

-a » CO 0 N

Stationementen.

posten.

24

B r e d a . . . . Breda . . . . 3 j • . . B r e d a . . . . Ginneken . . Prinsenhage. 6 Tract. 1 8 0 0 Prinsenhage. Zundert . . . 6 Toelage 3 0 0 De overige Wernhout,^/. 7 posten . . Ginneken . . 6 Strijbeek, gr. 8

90 36 80

Oosterhout . Geertruidenberg . . . Raamsdonk . Waalwijk . . Zwaluwe . . De overige posten . .

30

Oirschot. . . O i r s c h o t . . . 6 Hilvarenbeek 7 Tract. 1 6 0 0 Hoogeloon. . 7 Toelage 1 0 0 Boxtel. . . . 6 Oisterwijk. . 7 St. Oedenrode 6 Reusel. . . . 8

Oosterhout . Oosterhout. . Terheyden. . Tract. 1 6 0 0 Dongen . . . Geertruidenberg. . . . Raamsdonk . Waspik . . . Capelle. . . . Waalwijk . .

5 6 7 6 5 6 6 5

Alle

24

30 30 30 30 24

Roozendaal. 90 Eoozendaal. Roozendaal . 3 Koozendaal.

Rucphen. . . 7 Moerdijk . . Traet.1400 Tract. 1800 N i s p e n , gr. . 8 Toel. 200 L e u r Toelage 3 0 0 D e over. post. Etten . . . . 6

2. 3 0

90 36 24

Bergen op Z . B e r g e n op Z . 3 Bergen op B e r g e n op Z . 90 Steenbergen . 6 Zoom. Steenbergen. 30 Tract. 800 Tract. 1 6 0 0 De overige Halsteren . . 7 Toelage 1 0 0 posten . . 24 Wouw. . . . 7 Putte 7 Ossendrecht. 7

1.30 1. 3 0

Sloeproeijers.

Visitat.

Toel. Eoeil.

Ontvangsten en Klassen.

Toel. Schm.

Controles.

Toel. Comm.

77

Controles.

Ontvangsten en Klassen.

Zevenbergen Z e v e n b e r g e n . Dinteloord. . Tract. 1600 Willemstad . Toelage 100 K l u n d e r t . . . Oudenbosch.

Visitat.

6 7 6 6 5

Zevenbergen Oudenbosch. Willemstad .

DlKECTIE

Id.,

r.

. i

Tract.1100 Toel. 400

Arnhem.

Wageningen Dieren. . . . Brummen. . Velp

Apeldoorn. . Apeldoorn Barneveld Tract. 1600 Epe . . . Twello. . Voorst. .

Apeldoorn. Barneveld. Epe Heerde . . Twello. . .

. .

Harderwijk Elburg . . Ermelo . . Hattem . . Nijkerk . .

. . . . .

. 5 . 6 . 6 . 6 . 5

OO.

EH

CO EH

90 72 30

1 5 0 1.45

A r n h e m , bui- B r u m m e n . . 6 tengemeent. Renkurn. . Velp. . . . Tract. 1600 Dieren. . . Toelage 2 0 0 Ede . . . . Scherpenzeel. 9 Veenendaal Wageningen.

Harderwijk . Harderwijk Elburg. . . Tract. 1600 Ermelo. . . Toelage 100 Hattem. . . Nijkerk. . .

Oo

GELDEEEAND.

A r n h e m , stad A r n h e m , d. b. 3 Arnhem Tract. 2000 Toelasre 600

a a Jo

Stationementen.

oeil.

78

Lunteren

. .

. .

72 60 48 48 30

2. 30

2. 30

48 30 30 30 SO 72 80 SO SO 31!

1. 30

L o b i t h , gr. . 4 Lobith. L o b i t h . . . . Tract 1200 P a n n e r d e n . . 7 Toel. 300 Zevenaar . . Tract. 1800 M i l l i n g e n {te B a b b e r i k , gr. 8 Zevenaar Toelasre 4 0 0 D u i v e n . . . . 7 Tract.1200 water). . . Zevenaar. . . 5 Toel. 200 D e over. post.

Lobith.

. . . . . .

2 7 e 7 8 6

Doetinchem. Doetinchem . Doesborg . . Tract. 1 6 0 0 Angerlo . . . Toelage 2 0 0 Dinxperlo . . Gendringen . Terborg . . . Varsseveld. . Wehl 's H e e r e n b e r g

5 4

. . Zutphen . . Hengelo. . Tract. 1 8 0 0 Lochem . . Toelage 3 0 0 Steenderen. Vorden. . . Warnsveld. Zutphen.

9 7 6 6 7 7 6

Groenlo. . . Groenlo . . . 6 Aalten. . . . 6 Tract. 1 6 0 0 7 Toelage 1 0 0 Eibergen. . . 6 Holterhoek, 8 gr Heurne, gr. 8 K o t t e n , gr. . 8 Oldenkotten, S gr Ruurlo. . . . 9 Winterswijk . 6

Borculo . . .

....

....

Zutphen. . Lochem . . Warnsveld. Vorden . .

oel. Boe

Visitat.

9

oel. Sch:

Controles.

Stationementen.

iel. Com

5 Ontvangsten en Klassen.

EH

EH

EH

48 30

1. 30

24 1. 6 0 . 120 1 . 3 0 1. 4 5 . 48 . 48 . 48

48 30

Alle

24

posten.

24

4 ieder 48 t> ieOer 30

30

Doesborg . . Doetinchem. De overige posten . .

Slocproeijers

n

I. 3 0

Druten . . . Druten. . . Appeltern . Tract. 1600 Beuningen. Wamel. . . Wijchen . .

. . . . .

6 7 7 6 7

Visitat.

Stationementen.

Druten . . . Beuningen . Wamel . . . Wijchen. . . Maasbommel

U b b e r g e n . . Beek 6 Beek. Groesbeek . . 8 Tract. 800 Tract. 1600 Heumen... 7 Toelage 1 0 0 Alle posten. Millingen . . 8

1.

||

120

Ontvangsten en Klassen.

2. 30

48 30 30 30 30 24

Tiel

Tiel 3 Beest 7 Tract. 1 8 0 0 Beusichem. . 9 Toelage 3 0 0 Buren . . . . 8 Culenborg. . 6 Deil 8 Geldermalsen 7 Ingen . . . . 9 Lienden... 7 Maurik . . . 7 Ophemert . . 8 Wadenoijen . 7

90 1. 6 0 1. 3 0 C u l e n b o r g . . 120 1. 60 1. 45 Tiel Beest . . . . 48 B u r e n . . . . 48 48 Ingen . . . .

Zalt-Bommel Zalt-Bommel. 5 Ammerzoden. 6 Tract. 1600 Brakel.... 8 Toelage 1 0 0 Driel 7 Herwijnen. . 7 Hurwenen. . 8 Waardenburg 7|

Zalt-Bommel Hedel. . . . Zuilichem. . Waardenb. . Herwijnen. .

60 30 30 30 30

Sloeproeijers.

Toel. Schm. j

N i j m e g e n . . N i j m e g e n , d.b. 4 Nijmegen N i j m e g e n . . 120 Tract.1200 Id. r.a. 3 Tract. 1 8 0 0 Toel. 800 Hees 7 Toelage 3 0 0

Controles.

Toel. Eoeil.

Toel. Comm.

80

81

Controles.

a" a a

Ontvangsten en Klassen.

Visitat.

o O

Stationementen.

~v o EH

Elst Bemmel... 7 Tract. 1600 Dodewaard . 7 Heteren . . . Huissen... Valburg... IJzendoorn .

i

7 7 7 8

DlRECTEE

Lent Bemmel. . Gent . . . Huissen. . Heteren. . Valburg. . Dodewaard

. . . . . .

o

V O

EH

*
Rotterdam Tract.HOO Tract. Toel Toel. 600 Rotterdam. R o t t e r d . , d.b. 1 D. B. 2000 600 Stoomb. I d . „ 1 Act. D. 2000 900 Rotterdam Id. r. 1 -Brielle. Comp. 1800 600 Entr. 1800 600 Id. a. 1 Traet.1000 Toel. 400

1 tn

Delfshaven . 240 O v e r s c h i e . . 150

I. 6 0 1. 4 5 1. 3 0 1. 3 0

7. 60 7. 4 5

240

1. 6 0 1. 4 5 1. 3 0

(*)

.3

o

1. 6. 6 0 2. 120 6 . 4 5 Rest 2. 45 6. 30 1 0 0 180

74.

. 300

Schiedam . . S c h i e d a m , d.b. 3 Schiedam. S c h i e d a m . . 3 0 0 Tract.HOO Id. r.a. 3 Toel. 400 Tract. 2000 Toelage 7 0 0 D e l f t , d.b. Id. a. . Tract. 1 8 0 0 Pijnacker. . Toelage 5 0 0 Zegwaart. .

UJ

Si
36 36 36 36 36 36 36

Kralingen(*) 5

Delft

1 (U

ZUID-HOLLAND.

Rotterdam.

Delfshaven . Delfshaven. . 4 Hillegersberg 6 Tract. 1 8 0 0 Overschie . . 5 Toelage 4 0 0

M

Delft

. 1 . 8 . 6

Behoort onder de Controle Verificatie Accijnsen.

7.30

Visitat.

Stationementen

Maassluis . . V l a a r d i n g e n . Maassluis . . Tract. 1 8 0 0 Maasland . . Toelage 2 0 0 'sGravezande

3 6 6 4

Brielle. . . . Brielle. . . . Helvoetsluis. Tract. 1800 NieuwenToelage 3 0 0 hoorn. . . Spijkenisse. . Nieuwesluis.

6 Brielle. H e l l e v o e t s l . 240 Tract.1200 6 Toel. 400 B r i e U e . . . . 150 Hellevoct N i e u w e s l u i s . 72 7 sluis. Spijkenisse. . 48 6 Tract.l20f Toel. 401 6

Vlaardhifr Tract.lOOl V l a a r d i n g e n 240 Toel. 200 M a a s s l u i s . . 120 Maasslim Overige posTract.1000 ten . . . . 36 Toel. 200

Middelharn. Middelharnis 6 Dirksland. . 6 Tract. 1 6 0 0 Goedereede . 6 Ooltgensplaat 7 Oudetonge. . 7 Sommelsdijk. 6 D o r d r . 1" afd. D o r d r . , d. b. 3 Tract. 1 8 0 0 A l b l a s s e r d a m 5 Toelage 4 0 0 B l e s k e n s g r a a f 7

Middelharn. Goedereede . O v e r i g e posten . . . .

....

Alblasserdam.

Toel. Roeil. 1

Ontvangsten en Klassen.

Toel. Schm. J

Controles.

Toel. Comm.

82

i ai

C-i '—

5T « o UJ o

h

2. 30

1. 30 7. 90 1. 3 0 5. 9 0

<

90 48 36

72

1. 1. D o r d r . 2<>afd. D o r d r . , r. a. 2 Dordrecht. Dordrecht. . 240 Tract.1400 360 1. 45 100 Tract. 2000 Z w i j n d r e c h t . 3 Toel. 400 Uker Toelage 600 Z w i j n d r e c h t . 240 der I. 30 Ryns.

Oud-Beijer- Oud-Beijerl. 5 land. . . . Heinenoord . 6 Numansdorp. 5 Tract. 1 6 0 0 Strijen. . . . 6 Toelage 1 0 0 Ridderkerk . 6 IJsselmonde. 6 Pernis. . . . 6 Charlois. . . 6

Alle

posten.

36

S3

Controles.

Ontvangsten en Klassen.

Gorinchem.. Gorinchem. . Sliedrecht. . Tract. 1800 Hardinxveld. Toelage 4 0 0 Leerdam. . . Vianen . . . Meerkerk . . Nieuwpoort . 's H a g e . 1° a f d . Tract. 2 0 0 0 Toelage 6 0 0 's H a g e . 2° a f d . Tract. 2 0 0 0 Toelage 6 0 0

Visitat.

3 5 6 6 5 6 7

Stationementen.

a a

o O 'a; o H

a"

CO

*53 o tf

CJ

13

M

Q

o H

3 4 5 6 7 5

G o r i n c h e m . 120 V i a n e n . . . 72 L e e r d a m . . . 48 O v e r i g e posten . . . . 36

'sHage . . Schevening. Katwijk. . Voorburg . Wassenaar.

1. 6 0 . 300 1.45 1. 45 1. 30 300 . 150 . 90 . 90 I. 30

d.h.Z . . . . L e i d . l<=afd. L e i d e n , T r a c t . 1 8 0 0 Soeterwoude. 6 Toelage 300 L e i d e r d o r p . . 6 L e i d . 2 a f d . L e i d e n , r. a. 2 Tract. 1800 Oegstgeest. . 6 Toelage 4 0 0 N o o r d w i j k . . 6 e

L e i d e n . . . . 180 Oegstgeest. . 120 Noordwijk. . 72

2. 45 I. 30

Warmond . . 7 Alphen . . . A l p h e n . . . . Woerden. . . Tract. 1 6 0 0 Bodegraven . Nieuwkoop . Alkemade . . Woubrugge . Hazerswoude

4 5 5 6 6 6 6

A l k e m a d e . . 120 A l p h e n . . . 90 Woerden . . 90 Bodegraven. 48

ST ^ CO

's H a g e , d. b. 1 Id., d.b. 2

' s H a g e , r.a. Stompwijk. . Rijswijk... Voorburg . . Loosduinen . Katwijk . . .

> tn

CL,

o

Stationementen.

Gouda. . . . Gouda. . . . Boskoop. . . Tract. 1 8 0 0 Zevenhuizen. Toelage 2 0 0 Moordrecht .

3 5 6 6

G o u d a . . . . 180 Overige posten . . . . 36

Schoonhoven Schoonhoven O u d e r k e r k a. Tract. 1 6 0 0 d. I J s s e l . Oudewater. . Bergambacht

5

Schoonhov. . Oudewater. . Lekkerkerk .

6 6 6

DiRECTIE

1. 120

Sloeproeijers.

Visitat.

Toel. Eoeiljj

Ontvangsten en Klassen.

Toel. Schm. j

Controles.

Toel. Comm.

84

2. 30

72 72 48

NoORD-HoLLAND.

A m s t e r d a m . A m s t e r d , d.b. 1 Amster- A m s t e r d a m . 77. 1 . 6 0 5. 60 7. dam. Id, d.b. 1 Tract. Toel. 300 3. 45 5. 4 5 150 Tract.1400 Id, d.b. 1 Toel. 600 D. B. 2000 600 Rest By va- 5. 50 Id, d.b. 1 Act. D. 2000 900 180 cature wordt Comp. 1800 600 Id, d.b. 1 geea 4e ben. Id, r. 1 Id, a. 1 Id, a. 2 H a a r l e m . . . H a a r l e m , d.b. 3 Id, a. 3 Tract. 1800 Heemstede. . 6 Toelage 5 0 0 Bloemendaal 6 Spaarndam. . 8 Beverwijk . . 5

H a a r l e m . . . 150 1. 30 2. 30 O v e r i g e posten . . . . 36

Weesp. . . . W e e s p . . . . Muiden . . . Tract. 1600 Naarden. . . Hilversum. . s Graveland.

1.45 Weesp. . . . 150 I. 60 1. 3 0 H i l v e r s u m . . 60 M u i d e n . . . 90 Overige posten . . . . 86

6 5 6 6 7

85

Controles.

Ontvangsten en Klassen.

Visitat

Stationementen. o H Haarlemmer meer . . . O v e r i g e posten . . .

Ouder A m - Ouder Amstel Nieuwer A m stel. . . s t e l . . . . Tract. 1600 Aalsmeer. . . Haarlcmmermeer. . . .

8 7

Zaandam. . . Zaandijk. . . Tract. 1800 Wormerveer. Toelage 2 0 0 Krommenie .

150 1.72 3 Zaandam. Z a a n d a m . 60 5 Tract.1200 K r o m m e n i e Toel. 300 Wormerveer, 60 5 6

Zaandam

Alkmaar. Heilo . . Tract. 1800 Uitgeest. Toelage 2 0 0 Bergen . Schermerhorn. .

6

60 36

7

120 I . 30 Alkmaar. , O v e r i g e posten . . . 36

Alkmaar.

. 6

Schagen... Zijpe 1600 Wieringerwaard. . . N . Niedorp . N d . en Z d . Scharwoude

6

Helder. . . . Helder. . . . Vlieland. . . Tract. 2 0 0 0 Terschelling. Toelage 9 0 0 Texel . . . . Wieringen. .

2 4 7 6 9

Schagen. . Tract.

o H

Schagen. . , Zijpe. . . . , O v e r i g e posten . . . ,

5 6 8 6

Helder. Tract.1200 Toel. 400 Vlieland. Tract.1000 Toel. 200 Terschell. Tract.1000 Toel, 200

60 60 36

H e l d e r . . . . 2 4 0 1. 80 2. 30 2 . 9 0 T e r s c h e l l i n g . 60 80 Texel 1. 30 V l i e l a n d . . . 60 O v e r i g e posten . . . . 36

86

Controles.

Ontvangsten en Klassen.

Medemblik . Medemblik. Hoogwoud. Tract. 1 6 0 0 Midwoud . Toelage 1 0 0 Spanbroek.

Visitat.

a a

Stationementen.

o O

. . . .

5 7 6 6

Medemblik . Overige posten . . . .

Hoorn. . . . H o o r n . . . . Enkhuizen. . Tract. 1 6 0 0 Grootebroek. Toelage 2 0 0 Blokker . . . Wognum . . Berkhout . . Oosthuizen . Urk

4 4 6 6 7 7 7 9

H o o r n . . . . 120 E n k h u i z e n . . 90 O v e r i g e posten . . . . 36

Purmerend

. Purmerend. . 4 Edam . . . . 5 Tract. 1 6 0 0 Monnikend. 6 Toelage 1 0 0 Buiksloot . . 6 Beemster

Purmerend Edam. . . Monnikendam. . . Buiksloot.

. . 5

a

CO

-a o

'a o fA

o H

o H

cu
90 36

. 120 . 90 . 120 . 60 60

DIRECTIE ZEELAND. Middelburg. Middelb,d.«. Id, r.a. Tract. 1 8 0 0 Arnemuiden. Toelage 3 0 0 Veere . . . . Wissekerke. . Colijnsplaat .

3 Middel- M i d d e l b u r g . 120 1. 72 1. 30 burg. 5 Veere . . . . 48 8 Tract.1000 Toel. 200 Overige pos6 ten . . . . 30 6 6

V l i s s i n g e n . . V l i s s i n g e n . . 4 Vlissingen V l i s s i n g e n . . 120 Tract.1200 S o u b u r g . . . 6 Toel. 300 Overige posTract. 1 6 0 0 Domburg . , 6 Toelage 300

1.30 5 . 9 0

Ontvangsten en Klassen.

Visitat,

Stationementen.

Toel . Schm.

Controles.

Toel .Comm.

87

Zierikzee . . Zierikzee. . . 4 BrouwersB r u i n i s s e . . . 6 haven. Tract.1200 Tract. 1 8 0 0 N o o r d g o u w e . 6 Toel. 400 Toelage 3 0 0 Brouwershaven . . . . 6 Noordwelle . 6 Tholen. . . . 5 St. M a a r t e n s dijk.... 5

Zierikzee. . , 120 1. 30 Brouwershav e n . . . , 120 B r u i n i s s e . , 36 T h o l e n . . . , 36 O v e r i g e posten . . . , 30

5 . . . . Goes Heinkenszand 6 Tract. 1 6 0 0 's G r a v e n p o l Toelage 1 0 0 der . . . . 7 Ovezande . .,6 Kloetingen. . 7

Goes O v e r i g e posten . . . ,

Goes

90 30

120 I. 30 Bath Bath Bath 4 Bath. K r u i n i n g e n . 36 Tract. 1 8 0 0 K r u i n i n g e n . 4 Tract.1200 Toel. 300 O v e r i g e post. 30 Toelage 300 Oostburg . . Oostburg. . . Sluis Tract. 1 6 0 0 Aardenburg . Toelage 1 0 0 E e d e , gr. . . Breskens. . . IJzendijke. . V e l d z i g t , gr. Axel Sas v a n G e n t . Tract. 1 6 0 0 Neuzen. . . . Toelage 1 0 0 Hulst K a u t e r , gr. . Axel

6 7 6

Sluis IJzendijke. . Breskens . .

36 36 36

Overige pos5 6 8

ten . . . ,

30

120 Sas van N e u z e n Gent. Sas v a n G e n t 90 Tract.1000 36 Toel. 200 A x e l . . . . , Kapellebrug, O v e r i g e post

36 30

1. 45

Axel.

(Ferv.) K a p e l l e b r u g , gr. Hontenisse. . Overslag. . . Koewacht . . Boodesluis, gr.

Stationementen.

8 6 8 8 9

DIEECTIE UTRECHT. U t r e c h t . . . U t r e c h t , d.b. 3 Utrecht. U t r e c h t Tract. 2 0 0 0 Id, d. b. 2 Tract.1200 Toel. 300 Toelage 7 0 0 Id, r. 2

180 1 . 4 5 2. 45 1. 30

Amersfoort . Amersfoort. . 4 Baarn . . . . 5 Tract. 1 6 0 0 Hoogland . . 6 Toelage 1 0 0 De B i l d t . . 6 Zeist 5 Woudenberg. 8

Amersfoort Zeist. . . . Overige posten . . .

60 90

Breukelen. . Breukelen Abcoude. Loenen. . Maarssen Wilnis. .

Loenen . . Maarssen . Overige posten . . .

60 60

Driebergen . A m e r o n g e n Driebergen Tract. 1 6 0 0 Houten . . Toelage 1 0 0 Werkhoven Wijk bij D . Veenendaal

Driebergen . Overige posten . . . .

90

Tract. 1 6 0 0

36

36

36

Sloeproeijers.

Visitat.

Toel. Eoeil. ||

Ontvangsten en Klassen.

Toel. Schm. ||

Controles.

Toel. Comm.

88

IJsselstein. . IJsselstein. Harmelen . Tract. 1 6 0 0 Kamerik. . Kockengen. Lopik . . . Montfoort. Vreeswijk .

Vreeswijk . . O v e r i g e posten . . . .

.6 .7 .7 .7 . 7 .6 .6 DlKECTIE

Leeuwarden. Leeuwarden, d.b. Tract. 1 8 0 0 Id, r.a. Toelage 4 0 0 Huizum . . . Jelsum. . . . Hijum. . . . Deinum . . . Dronrijp. . . Beetgum. . .

Stationementen.

....

2 3

60 86

FKIESLAND.

L e e u w a r d e n . 150 1.96 D r o n r i j p . . . 36

fi 7 7 7 8 6

H a r l i n g e n . . H a r l i n g e n . . 2 Harlingen. H a r l i n g e n . . 180 F r a n e k e r . . . 4 Tract.1200 F r a n e k e r . . 90 Tract. 1 8 0 0 Toel. R00 S e x b i e r u m . . 36 Sexbierum. . 6 St. J a c o b i Hied 7 parochie. . 36 St. A n n a - p a rochie. . . 4

Toelage 300

Dokkum. . . Dokkum. Ee Tract. 1 6 0 0 Ternaard. Toelage 2 0 0 Holwerd. Anjum. .

. . 4 6 . . 6 . . 7 . . 6

Oostma- D o k k u m . . . Tract.1000 E z u m a z i j l . . Toel. 200 W i e r u m . . . Ameland. DokkumerTract.1000 Toel. 200 N . zijlen .

90 86 36 36

Sloeproeijers.

Visitat.

Toel. Roeil.

Ontvangsten en Klassen.

Toel. Schm.

Controles.

Toel.Comm.

80

. Hallum . . . Ferwerd. . . Akkerwoude. Ameland. . . Schiermonnikoog . .

(F'irvolg.)

Sneek .

. Sneek . . . j Woudsend. Heeg. . . . Nijland . . Rauwerd. . Warga. . . Grouw. . . Baard . . . Jorwerd. .

6 6 5 8

. 3 . 7

Heerenveen

. 5 . 6 . 7 . 7 .G . 6

Workum. . Stavoren. . Makkum. . Koudum. . Witmarsum Balk. . . . Wommels . Bolsward .

Heerenveen Tract. 1 6 0 0 K n i j p e . . . Toelage 3 0 0 A k k r u m . . Joure . . . Sloten . . . Lemmer . . . Wolvega. . . Noordwolde.

H

Sloep•oeijers. 11

H

Ameland . Schiermonnikoog . Holwerd . Ferwerd. .

.

36

. . .

36 36 36

Sneek. . . Woudsend. G r o u w (1). Jorwerd. .

. 120 1. 90 I. 30 . 36 . 36 CD Thana . 36 Ira.

8

}

Worknm.

Stationementen.

«L Eoeil. JJ

Visitat.

>el. Schm. |

Ontvangsten en Klassen.

Controles.

Toel. Comm.

DO

6 9 G

Bum.

5 G 5 4

Workum. . Balk Makkum . Bolsward . Koudum. . Wommels. Stavoren. . Arum . . .

4 G 5 G G G g 7

Heerenveen. Lemmer. . . Joure . . . . Knijpe. . . . Akkrum. . . Sloten. . . . Overige posten . . . .

fi

. . . . . . .

90 60 60 90 36 36 36 36 90 I1. 6 0 90 90 36 36 36 30

Controles.

Ontvangsten en Klassen.

. . Gorredijk . . BeetsterTract. 1600 zwaag. . . Toelage 2 0 0 D r a g t e n . . . Oosterwolde. Dragten.

Visitat.

a

Stationementen.

6 P4 o H

5

6 6 6 Bergum . . , 6 8 Oostermeer Kollum . . , Buitenpost. Westergeest

Dragten. . Gorredijk . Bergum. . Kollum . . Munnekezijl O v e r i g e pos- ten . . . .

60 60 SIS 36 36 30

DIRECTIE OVERIJSSEL.

1. 45 3 Zwolle. Z w o l l e . . . . 120 1. 60 1. 30 3 Tract.1200 D a l f s e n . . . 30 Toel. 300 Staphorst . . 30 6 7 8 1. 30 K a m p e n . . . K a m p e n . . . 4 Kumpen. K a m p e n . . . 72 I J s s e l m u i d e n 6 Tract.1000 Z w a r t s l u i s . . 48 1.90 Toel. 200 Tract. 1800 Hasselt. . . . 8 Toelage 1 0 0 Zwartsluis. . 6

Z w o l l e . . . . Z w o l l e , d. b. Id, r. a. Tract. 2000 Zwollerkersp. Toelage 4 0 0 Dalfsen . . . Staphorst . .

S t e e n w i j k . . Steenwijk . Oldemarkt. Tract. 1600 Vollenhove Blokzijl . . . . Deventer, Id, Tract. 1800 Wijhe . . Toelage 4 0 0 Raalte. Olst Deventer

. 5 . . . . . 6 . 7 . 5

d.b. r.a. . . ...

4 2 6 6 7

Steenwijk . Vollenhove Blokzijl. . Oldemarkt. De K u i n r e .

. . . . .

48 48 30 30 24

Deventer . . 120 30 Wijhe 30 Olst R a a l t e . . . . 30 O v e r i g e post. 24

I. 45 I. 30

Stationementen.

Visitat.

Ommen . . . Ommen . . . 7 Hellendoorn. 7 Tract. 1 6 0 0 Avereest. . . 5 Toelage 1 0 0 Hardenberg . 6 Gramsbergen 7 Veenebrugge, gr. 7

Ommen . Hardenberg. Avereest. . Overige pos ten . . .

Almelo .

Almelo . , Tubbergen Ootmarssum Overige posten . .

Almelo. . . . 5 Vrieseveen Tract. 1600 Tubbergen. . 7 Toelage 2 0 0 Ootmarssum. 7 Laagschepaal, gr. 7 M a n d e r , gr.. 8 Denekamp,yr.8 Weerselo. . . 8 Borne . . . . 8 Rijssen. . . . 6 Enschede . . Enschede . . 4 Oldenzaal . . 6 Tract. 1600 Glanebrugge, Toelage 2 0 0 gr. 7 B r a a m , gr. . 8 K n a l h u t t e , gr. 8 Haaksbergen. 7 Delden. . . . 6 Goor 6 | D e Poppe, gr. 8

Enschede. Enschede Tract.iooo D e l d e n . Toel. 300 „

,

Hengelo.

Oldenzaal. O v e r i g e posTract.lODO ten . . . Toel. 100

a a Q

a -a

CO

tf

H

H

30 30 30 24

60 1 . 4 5 30 30 24

60 30 30 24

DIRECTIE GROHINGEN. G r o n i n g e n . . G r o n i n g , d.b. 2 Gronin- G r o n i n g e n . . 120 gen. Tract. 1800 Id, r.a. 3 Tract.1200 Toelage 4 0 0 N o o r d d i j k . . 8 Toel. 300

1. 120

1.45 1. 3 0

Sloep•oeijers.

Controles.

Ontvangsten en Klassen.

oeil.

62

Zuidhorn . . Zuidhorn. . Hoogkerk . Tract. 1600 Ezinge. . . Grijpskerk. Grootegast. Leek. . . . Haren . . .

Zuidhorn . Hoogkerk. Ezinge . . Grootegast

Bedum .

Onderdendam . . . Zoltkamp . . Winsum. . . Warffum . . Warfhuizen . Uithuizen. . O v e r i g e posten . . . .

Tract. 1600

Bedum. . Winsum . Leens . . Zoltkamp Eenrum . Warffum. . . 6 Uithuizermeede 5 Middelstum. 6

Delfzijl. Delfzijl . . . Appingedam. Tract.1200 Delfzijl. . . . Tract. 1 6 0 0 Toel. 800 Loppersum. . Toelage 2 0 0 Termun 't Zandt . . . tertijl. B i e r u m . . . 6 Tract.1000 Toel. 100 Slochteren. . 6 Termunterzijl 6

Nieuwolda. . 7 Ten Boer . , Zuidbroek . Wildervank Tract. 1 8 0 0 Veendam . Toelage 2 0 0 Scheemda . Hoogezand. Hoogezand

. . . .

O v e r i g e posten . . . .

o H

o EH

a

-a «

36 36 36 36 36 30 60 60 36 36 36 36 30

D e l f z i j l . . . 120 1. 30 1. 30 72 Appingedam L o p p e r s u m . 36 T e r m u n t e n . 36 B i e r u m . . . 36 N i e u w o l d a . . 36 T e n B o e r . . 36

Overige posten . . . .

oepijers

Eoeil.

Visitat.

Stationementen.

Sch

Controles.

Ontvangsten en Klassen.

Toel.Comm.

93

30

H o o g e z a n d . 120 Sappemeer. . 120 Veendam . .

72

Zuidbroek. . Scheemda. . Westerlee. . Stadskanaal.

36 1. 75 36 36 36

2. 60 *. 45 1. 60 1. 45 I. 45 1. 80

CO o

O u d e Pekela. O u d e P e k e l a . 5 Nieuwe W i n s c h o t e n . W i n s c h o t e n . 5 Schans. N . Schans. . Tract. 1600 Tract.1000 B e e r t a . . . . 5 Toel. 100 O . Schans. . Toelage 2 0 0 N . Schans. . 7 Oude D i j k . . Bellingwolde 6 Stadskanaal. Vlagtwedde . 6 Oude Pekela. Midwolda . . 6 N . Pekela. . Stad s kanaal. 7 Beerta. . . . Bourtange,yr.8 Finsterwolde T e r A p e l , gr. 8 Midwolda. . Bellingwolde, Blijham. . . gr. 9 Bourtange. . Ter A p e l . . Bellingwolde O v e r i g e posten . . . .

EH

EH

72 36 36 36 36 36 36 36 36 36 36 36 36 36 30

DIRECTIE DRENTHE. A s s e n . . . . Assen . . Zuidlaren Tract. 1800 Peize. . . Toelage 2 0 0 Norg. . . Gieten. . Borger. . Roden. . Smilde. . Beilen. .

. . . . . . . . .

Meppel . . . Meppel . . Diever. . . Tract. 1600 Ruinen. . . Toelage 1 0 0 Havelte . . Hoogeveen. (1)

60 I. 30 30 30 30 30 30 30

. 4 .6 . 8 . 8 . 8 . 8 . 7 . 6 . 7

Assen. . . Smilde. . . Peize . . . Zuidlaren . Gasselte. . N . Buinen. Beilen. . . O v e r i g e posten . . .

24

. . . . .

Meppel . . Hoogeveen Holl. Veld D i e v e r (1). Ruinen . .

60 48 30 30 30

4 6 7 7 4

Voorloopig te Wapserveen gevestigd.

Sloeproeijers.

Stationementen.

Visitat.

>el. Roeil.

Ontvangsten en Klassen.

>el. Schm.

Controles.

lel.Comm.

94

E m m e n . . . Coevorden. . 6 Dalen . . . . 8 Tract. 1 6 0 0 Zweelo. . . . 7 Toelage 1 0 0 Emmen . . . 7 N i e u w Schoonebeek. . . 8

Stationementen.

Coevorden. . O v e r i g e posten . . . .

(| Sloeproeijers.

Visitat.

Toel. Eoeil.

Ontvangsten en Klassen.

Toel. Schm. j

Controles.

Toel. Comm.

95

30 24

DIKECTIE LIMBURG. Maastricht. Maastricht, 1<= a f d . d.b. 2 T r a c t . 1 8 0 0 Meerssen. . . 6 Toelage 2 0 0 E y s d e n - l a n d . 8 „ -stat. 7 „ -Maas 7 Amby . . . . 7 Maastricht. Maastricht, 2« a f d . r.a. 1 Tract. 2 0 0 0 W i j k 6 Toelage 2 0 0 St. P i e t e r . . 6 Oud Vroenhoven. . . 7 C a b e r g , gr. . 9 Eysden-stat. 7 SimpelveldIdem . . . 8 Gulpen . . . Gulpen . . Vaals Tract. 1 6 0 0 Simpelveld. Toelage 1 0 0 Valkenburg Hoogcruts.

Maastricht. . Meerssen . . Heer . . . . Eysd.-Maas. O v e r i g e posten . . . .

72 30 30 24

Maastricht. .

72

Maastr. O v e r i g e posTract.1200 ten . . . . Toel. 800

24

24

St. Pieter. Tract.1000 Toel. 100

. 6 Vaals. G u l p e n . . . 5 Tract. 800 V a l k e n b u r g . O v e r i g e pos.8 ten . . . . .7 .7

L 24

30 30 24

2. 45 2. 30

96

Heerlen.

Heerlen. . , O v e r i g e posten . . . ,

Heerlen . . L o c h t , gr. Tract. 1 6 0 0 Kerkrade . Toelage 100 Waubach . Brunssum . Schinnen. . Schinveld .

Sittard. . . . Sittard. . . . Beek. . . . Tract. 1600 Toelage 100 Geleen. . . .

6 Sittard, S i t t a r d (bin6 Tract. 800 nend.) . 7 O v e r i g e pos 9 ten . . . 7 Roosteren . . 8

30 24

Roermond. . Odilienberg . Tract. 1800 Echt Toelage 200 Swalmen. . . Neer Posterholt. . Stevensweert. Vlodrop . . .

3 Roermond. R o e r m o n d . . 7 Tract. »00 E c h t 7 Stevensweert 8 O v e r i g e pos9 ten . . . . 8 8 8

48 3d 24

Weert.

4 7 7 7

30 80

Roermond.

. . . Weert . . . . Heythuizen . Tract. 1600 Thorn . . . . Toelage 100 Ittervoort . . Sluis N o . 1 6 , gr.

8

Heythuizen . S l u i s N o . 16 O v e r i g e posten . . . .

24

24

rg

a>

M

CD Ho

H

O

oel

Visitat.

Stationementen.

. Sch

Controles.

a

Ontvangsten en Klassen.

Stationementen.

V e n l o . . . . V e n l o . . . . 3 Venlo. H e l d e n . . . . 6 Tract.1000 Tract. 1 8 0 0 Toel. 200 Horst . . . . 8 Toelage 2 0 0 Arcen . . . . 7 Tegelen . . . 7 Eeuver. . . . 7 Keulsche-barr i e r e , gr. . 8 Wezelschebarr., gr. . 8

Venlo.... Tegelen ( b i n nendienst) Reuver (id.). Helden . . . Baarlo. . . . O v e r i g e posten . . . .

60

2.30

80 30 30 30

L

Gennep . . . Gennep . . . 8 H e k k e n s , gr. 8 Tract. 1 6 0 0 Well 8 Toelage 1 0 0 Augustinus, gr. 8 Venray. . . . 7

A l l e posten.

24

1866.

30

24

5

Sloeproeijers.

Visitat.

Toel. Eoeil.

Ontvangsten en Klassen.

Toel. Schm.

Controles.

Toel. Comm.

;|

97

L IJ S T DER

BENOEMINGEN,

Namen.

Mr.W. A. P . Verkerk P i s t o r i u s . A . J . M . Dibbits. H . Lambers . . . J. W . Holtius. .

BEVORDERINGEN, S I N G E N I N 1865.

Vroegere betrekking.

VERPLAAT-

D a t u m der bevordering.

Hoofd-Comm. Fin. 7 Jan. 1865. O n t v . M i l l i n g e n 14 n » Meter-taxateur. II Ontv. Beunin23 gen. »

•

F . de B r u i j n Tengbergen . . Id. H e n g e l o . ff B . J o n k m a n s . . Com. Leeuwarden. » n C. J . Stakman. . Ontv. G r o n i n 24 gen d . b . t W. H o p m a n s van W u r m o n d . . . Id.Veghel. f n H . v a n der Colff. Id. V i n k e v e e n . H E . L . F r u i t i e r de Id.Oosterwolde 14 F e b . Talma 24 Id.Capelle. u G . C . H u l s t . . . Meter-taxateur. 27 II J . M . Kleeuvvens. O n t M o n t f o o r t . 13 M r t . Jhr. G . J . M . B o - Id.'s G r a v e n deel. // n F . W . H . Z u f a n g . S u r n . L i m b u r g . 18 II

Nieuwe benoeming.

Eeferendaris. r. a. Ontv. Gieten. Id. M i l l i n g e n . Id.

Sexbierum.

P.

II

Id.

n

Id.

u

Id. d. Id. Id.

II II

* * II

u M II

Wehl. Stavoren. Amsterdam. b . 4de arr. Oosterhout. Heusden.

Id. H i l v e r s u m . Id. M a a s s l u i s . Id. A a l s m e e r . Id. N i e u w e sluis. Id. M o n t f o o r t . Id. S w a l m e n .

99

N a m e n.

Vroegere betrekking.

G . Meinesz, . . . O n t . G r o n i n g e n r. a. R.W.vanRaabvan Canstein. . . . Id. Borger. B . Bitter . . . . Id. Oost-Souburg. Jhr. A . L . van Spengler. . . . I d . A n g e r l o . C . A . Penning. Jr. Id. Ingen. C . J . A . Stakman. K l e r k Entrepot. H . v a n den B u r g . C o n t r o l . K a d . Drenthe. P . A . de G e l d e r . A d j . i d . N . H o l l .

D a t u m der bevordering.

Nieuwe benoeming.

21 M r t . 1 8 6 5 .

Id. Groningen. d. b.

28

II

n

Id. Elburg.

27

H

a

Id. Veghel. Id. Hengelo. Id. Angerlo. Id. I n g e n . Contr. K a d . Noordbrabant. Adj. Kad. N - . brabant.

28

II

u

a it 30

ft n

II

II

II

n

H

II

„ N . B r a b . tt II Overijs. II „ G e l d e r l . II

II

it

II II

it n

II

II

II

W . J . A . van B e u J . v a n der V e e n . P. H . Ludewig. Jhr. P . S. van Panhuys. . . . W. H . J. Hien. Th. Kock N . Kantelaar . . C . L . de Smet. . C . Scheltus . . . L . P . J . Baerveldt. H . de Graaf. . .

„ II ,

S u m . Kadaster. Ontv.Schinveld S u r n . Overijssel Cont. Doetinchem. Ontv. Wernhout. C o n t . Sneek. Ontv. Driel. Id.St.AnnaPar.

II

12 A p r . 26 II

II

24

II

II

6 Mei 8 II 17 n II

J . J . H . d e P o n t h i e r Id. Nieuwe-Pe22 kel-A. J . J . B l a n k e r t . . I d . Goedereede. u Jhr. P . A . van Haeften . . . . Id.Doetinchem II

II

H

II II II II

u

II

II

II

II

II

Id. i d . N . - H o l l . Id. i d . G e l d e r l . Con.K.Drenth. Adj.id.Overijss. Ont. Beuningen Id. Borger. Contr. 'sBosch. b . g. Ontv. Sluis. Id.Groning.r.a. Id. Capelle. Id. Heinkenszand. Id. Oude-Pekel-A. I d . Oost-Sou burg. d . Z w o l l e . r. a.

100

N a m e n.

G . J . r a n Soest Jhr. P . A . van Holthe . . L . Waivers . H . Lunsingh F . H . Thorbecke.

Vroegere betrekking:.

Hoofd-Comm. Ontv. Beilen. Id. Putte. Id. K o u d u m . Id. Bellingwolde.

D a t u m der bevordering.

Nieuwe benoeming.

8 J u n i j l 8 6 5 . Ontv. Heurne. Ontv. Oosterwolde. 10 Id. Deinum. 25 Id.Slochteren.

K . Pel

Meter-taxateur

S. J . H o f f m a n N . C. J . Velius Baert . . . . H . K . Pel. . E . A . Tissot van Patot B. Hulst B. C. Wildrik. . J . P . L . A . Geselsehap C . Kempeneers . K . Boudewijn. .

Ontv. Lobith.

Id. Schinveld. Id. Bellingwolde. Id. Vlaardingen

Id. Bolsward. Id. Wolvega.

Id.Kampen. Id.Bolsward.

//

;/

n

H

Cont. Bergum, 3 J u l i j Id. Gorredijk. II II Ontv. Ried. 28 , Id. Schoonhoen. 7 Aug. Id. Kauter. Scheepm. D o r drecht. N . K a n t e l a a r . . C o n t . 's B o s c h , b. g. 1 Sept. Jhr. F . S . v a n P a n - A d j . C o n t . K a d . huys Overijssel. 4 II A . vanHarencarspel Id. Limburg. P . van A l t e n a . . O n t v . Heteren.

L . A . van G i f f e n . I d . T e r s c h e l l i n g P.D.vanBienema. A d j . Com. F i n . B . C . G . v a n E e l d e . Ontv.Pijnacker.

C o n t . Sneek. Id. Dragten. Ontv. Ee. „

Id.Zierikzee. Id. Wernhout. Id.Kauter.

„ M

Id.Dalfsen. A d j . Cont. K a d . Limburg. Id.Overijssel. O n t v . Terschelling. Id.Heteren. Id.Pijnacker. Adj. Comm. F i nancien.

101

Namen.

D a t u m der bevordering.

Vroegere betrekking.

7 Sept.1865 Cont. M i d d e l harnis.

H . P . van d e r T a k . Cont. Bedum. J . H . van D o o m . Ontv. den.

Terheij

O n t v . Beest.

15

J.

van Sandbergen B u w a l d a I d . T e r n a a r d . Id. Anloo. H . Bruins. Jr. B . C . C h a r b o n . . Sur. G e l d e r l . J.P.vanDugteren Ontv. Veldzigt T. E . M o t k e \ . . Id. Horst. P . J . A . C l a v a r e a u . Sur. Gelderland E . L . A . H . A r i e n s . Id. L i m b u r g . H . E . A n t i n k . . Cont. Oirschot J . P . S. J o n q u i e r e . O n t v . D e i l . J . H . van Assum. Sur.Z.-Holland W . C . S m i t s . . . O n t v . Overslag. J . L . de W e i l l e . H o o f d - C o m m D . L . H . van B a s sen J o n g b l o e t O n t v . D a l e n . A. M e r e n s . . . S u r . N . - H o l l a n d M . J . A . T i m m e r O n t v . Posterholt. van Geffen . Id. W a r m e n h u i G. Overhoff. . zen. I d . St. J a c o b i J. Tamson . . parochie.

II

25 26 29 n H II II

n n n it 2 Oct II

Id. W o l v e g a . Id.Doetinchem. Id. N i s p e n . Cont.Oostburg. Id. G r o e n l o . Id. O i r s c h o t . Id. Sittard. Id.Doetinchem. Ontv. B i e d . Id. D e i l . Id. Putte. Id. O v e r s l a g . Id. K o u d u m . Id. Dalen. Id.

Horst.

Id. Goedereede. Id. St. A n n a Parochie.

W . T h . de Jongh Id. Glanerbrugvan A r k e l ge. J. Manden. Jhr. E. J. Holthe. . Mr. P . C . J . v a n Ghert . . T. G . P . Arnold

Nieuwe benoeming.

Id.

Leek.

I d . Schagen. Id. L o b i t h .

Id.

Akkrum.

Id.

Id. Id.

Steenwijk. Muiden.

18 2S

Maarssen.

Id. Nijmeg.d.b. Ontv. Schoonhoven.

T

102

N a m e n.

J.

M . van der Minne G . D . Coninck Westenberg . . J . G . P e r k van L i t h E . T . Smeets.. . J . Eeynders. . , Th.P.C.LeClercq D . W . Middelhoven H. U g e s . . . . W. P . G . L . van T e n g n a g e l l de Eaad J . S. G r e y d a n u s . W.F.vanNouhuys

Vroegere betrekking.

D a t u m der bevorderino-.

Id. Hillegersberg.

2Nov.l865

Meter-taxateur Sur. K . G o u d a Id. Id. 'sBosch O n t v . Emmen. Ontv.

Id.Middelburg.

11 14

/, „

»

;/

21

„

Id.Veldzigt. Adj.Con.Priesl. I d . i d . Zeeland. Ontv.Zuidlaren (!)• I d . Posterholt,

Geleen. 25 N o v .

Meter-taxateur. ff II Comm. lste k l 1 Dec.

II

„

Ontv. Zwaluwe. Id. Enkhuizen. Id. T e r m u n t e r zijl. E . J. W o u d s m a . I d . W a r g a . A . Merens. . . . I d . D a l e n . H . Lambers. . . Id. Millingen. cT&r.M.A.P.T.Nahuys IdHazerswoude 2 0 (1) (2)

Voorheerj kantoor Anloo. OnderliDge railing.

Nieuwe benoeminsr.

I d . Geleen. I d . Denekamp.

I d , Terheijden. Id. Harlingen.

II

* j;

II

i

Id. Leek. Id. Ternaard. Id. Millingen. (2) I d . D a l e n . (2) B e t a a l m . Sas van Gent.

§ 09 IE BUS) ED [£ [ft A O IB @ DER

DIRECTE

BELASTINGEN,

REGTEN

EN

ACCIJNSEN.

2 N o v . l 8 6 5 . J. H. S c h u i j l e n b u r g ,

teAxel.

i,

J. H. v a n der H e i j d e n ,

n

P . F . A . Rooseboom

,

Maastricht.

;

Driebergen.

t

n

P.T.G.A.leCocqd'Armandville, „

II

D . G . Crans

„ 's

n

N . Glinderman ,

„

Lexmond. Ootmarsum.

a

J. G . B u e k e r s ,

„

II

C. Th. Knottenbelt,

„

II

K . W . van S a n d i c k ,

„

i,

D . van der Z w a a g ,

„

DER

DIRECTE

BELASTINGEN

2 N o v . l 8 6 5 . A . R. Wittop K o n i n g

EN

VAN

HET

Bergen-op-Zoom. Gravenliage.

Vlaardingen. Zwolle. Zuidbroek.

KADASTER.

te'«

Gravenhage.

PENSIOENEERINGEN IN 1865.

HOOFD-ADMINISTRATIE EN

HOOFD-AMBTENAREN.

M . B o w i e r A z . , Commies D e p a r t . F i n a n c i e n J . V o o r b a c h , C o n t r o l e u r Noord-Brabant H . J . E n g e l k e n s , Betaalmeester te Groningen.

/ „ . . . „

1120. 1472. 1750.

ONTVANGERS. J . C . J . Riemersma A . van Leent A. Roelans. • • . J. Muller G.G.Baron Sloet tot W a r m e l o . G. A . Hania J . Wentbolt S. H e m e r i j k T a k A. Mellink 4

te „ i, „ . „ „ „ „ „

Alkemade / 858. Oud-Vroenhoven . „ 1331. Zaandijk. . * . . . . „ 772. Oude-Pekela . . . „ 1108. Zwolle „ 1823. Slochteren „ 926. Harlingen „ 2253. Middelburg . . . . „ 1412. Nijmegen „ 1734.

VISITEURS. L. H.

P. M . Noel. Henken. . .

/ „

1120. 895.

D . van E l d i j k . . . . / A . J . A . P . Ehrenburg. „

1385. 479.

COMMIESEN. Van W. J. C. J. F. T.

—

/

Lingmond van D u y l . . . . . » B . Vrijman . . . . f B i j l . . . . . . . . ft F . Verhoeff • • • • n Snoeke . . . . H

de eerste 630. 676. 284. 619. 669. 497.

klasse.

J.G.deSigerstherBorch./ A. Nielander , J . Linssen « M . Erkens „ S. C . v a n N i s p e n . . . „ P. Willems

339. 399. 363. 327. 467. 725.

105 Van A . Westenberg. . . . H . Eisma D . F . M . Kroller . . F . E . Mickenschreiber.

de tweede

427. R. J . Schuur 381. H . E . Gewald. 3 8 3 . P . N . Sijsen 230.

/ „ „ „

Van G . van U u m / D . B . van W i e b e l . . „ G . J . Sprenkeling. . „ Van W.

/ . . . „ „

372. 289. 210.

328. T. L . Nauta . , . . . / „ 2 4 3 . C . Peeters » 213. J . J . Simons

271. 181. 433.

de derde

de vierde

A . van Raijen. . /

B r a u n , Deurwaarder/ W . Gutteling, Id. J . Grevenstuk, I d . Janse, Id. Posthumus, Id. B . H . G . Bartels, Id. yan A m e i d e , Sloepr. J . B a r t e l s , Deurw. P l a n ten, Deurwaar.

klasse.

klasse.

73. | J . Lotte

ANDERE AMBTENAREN J. P. H. G. J. J. A. L. T.

klasse.

„ // « » „ , „ » t

350. 138. 134. 536. 435. 166. 365. 226. 114.

/

145.

BIJ HET VAK.

J'. Oerder, Rijksroeijer f 1573. D . v a n R o o j e n , Deurw. 441. H . M . Napjus, Id. „ 379. A . Ossen, Id. , 266. T . R . de B o e r , I d . „ 193. C . G . Zillesen, Beziener bij de Rijnvaart „ 718. J . M e u r s , Deurw. „ 160. K

4

Uit den vreemde £ l z . 8. Art. 165—169 , in verband met art, 185 en 187 der Alg. wet van 2G A u g . 1822 (Stbl. no. 38) en met de bijzondere accijnswetten

»

60.

»

67-

»

70

lets over de vermenging of versnijding van gedistilleerd Indeeling van de bij ieder kantoor tier directe belastingen , regten en accijnsen in Friesland

behoo-

rende kadastrale gemeenten, met aanwijzing der bevolking van de dorpen volgens de laatste volkstelling en der burgerlijke gemeente (vr. grietenij),

vvaaronder zij ressorteeren

Orgnnieke indeeling van controles, ontvangsten , visitation cn stationementen van commiesen, met Let bedrag der toegekende maximum-belooningen en toelagen // 75. Lijst der benoemingen, bevorderingen, verplaatsingen in 1865 // 38. Surnumerairs der directe belastingen, regten en accijnsen Pensioeneenngen in 1865

» 103. » 104.

r

Bij

dc

uitgevers

D.

dezes

is

mede

uitgegevnn t

C. H E T T E R S C H T , Cutiim'tes-ltoeijer

fc

ruraierende,

GEDISTILLEERD UERLEID1NGS- E N V E R S M J D I X G S T A F E L S , TEN

DIENSTE VAN

H E E R E N CONTROLEURS, ONTVANGERS, RIJKS-COMMIESEN, BRANDERS, GROSSIEKS , SLIJTERS , TAPPERS, ENZ. a /

2.40.

HANDLEIDING BIJ H E T OPMAKEN V A N PROCESSENV E R B A A L V A N B E K E U R I N G , ENZ., wegeus o v c r t r e d i n g e n , bevindingen of benaderingen (Geslagt) tegen de verschillende's R i j k s belastingswetten begaan. TEN

DIENSTE

VAN COMMIESEN

a /

D E E RIJKS BELASTINGEN.

0.90.

ZESTIGTAL MODELLEN, PROCESSEN- VERBA AL V A N BEKEURING, op overtredingen der thans vigeerende R i j k s belastingswetten , als vervolg op bovenstaande Handleiding. /1.40.

TEN

f

*

D I E N S T E V A N C O M M I E S E N B I J 'S R I J K S B E L A S T I N G E N , TOT H E T A F L E G G E N V A N E X A M E N ALS ROEIJER D E R DERDE KLASSE. » / 1.00. . J.

K U I J P E R ,

Caniroleur der Rijks belastingen tn Amsterdam.

WET, HOUDENDE BEPALINGEN OMTRENT D E N ACCIJNS OP H E T B I N N E N L A N D S C H G E D I S T I L L E E R D V A N 20 J U L I J 1862. Sle* c m

uHnebreltl

a

/

A l p h a b e t i c It r r s l t t f r r .

0.60.

..

«