Is krachttraining voor kinderen ongezond?
Door: Sytse Reinstra en Masapait Saija Studentnummers: 292405 en 314475 Datum: 4 februari ’15 Klas: 2M
Zwoegen in de sportschool Bij krachttraining denken de meeste mensen meteen aan Arnold Schwarzenegger, de beroemde Amerikaanse bodybuilder die krachttraining internationaal op de kaart heeft gezet. Dag in dag uit bracht Arnold zijn dagen door in de gym en drukte hij met gemak 226 kilo van zich af. 1 Tegenwoordig wordt krachttraining in de westerse wereld steeds populairder en is bekend dat krachttraining voor volwassenen vele gezondheidsvoordelen heeft, ook wanneer we niet trainen als Arnold. De fitness branche is ‘booming’. In Nederland is tussen 1996 en 2011 het aanbod grofweg verdubbeld naar 1652 fitnessaanbieders.2 Kinderen en jongeren in een sportschool is echter een taboe omdat veel mensen denken dat krachttraining bij kinderen slecht voor hun ontwikkeling is. Maar is dit wel zo?
De kennis van toen en nu Er is lang gedacht dat krachttraining voor kinderen de lengtegroei in de weg zou staan. Dit is niet zo, aldus Martin Keesenberg, fysiotherapeut en klinisch gezondheidswetenschapper. “Het vooroordeel hierover komt uit de jaren ’70, toen werd geschreven dat krachttraining bij kinderen schade aan groeischijven veroorzaakte. Het ging hier om enkele gevallen, waarbij krachttraining zoals gewichtheffen werd gedaan zonder begeleiding. Als kinderen die aan krachttraining doen langer 3
worden gevolgd, kan geen negatieve invloed worden ontdekt.” Ook de groeicurve en uiteindelijke lengte zijn niet afwijkend voor kinderen die krachttraining
doen in vergelijking met leeftijdsgenoten die dat niet doen.
4
Wat wel een effect op de groei zou kunnen hebben is de verandering in de hormoonhuishouding van het kind. Nindl Bradley deed hier onderzoek naar. Hij vond de twee belangrijkste stoffen die vrijkomen gerelateerd aan groei: de hormonen ‘insuline-like growth factor 1 (IGF-1)’ en ontstekingsmediatoren als ‘cytokines’ en ‘TNF-A’. De IGF-1 hormonen zijn anabool en opbouwend. De ontstekingsmediatoren zijn de tegenhangers, zijn katabool en kunnen de aanmaak van de opbouwende hormonen remmen. De groei van een kind is afhankelijk van de opbouwende hormonen, die dan ook sterk toenemen als de pubertijd begint. Indien de functie van deze hormonen langdurig onderbroken zou worden kan dit de groei belemmeren. Vlak na een krachttraining is er een kleine toename van de IGF-1 concentratie. Als de oefening voldoende intens was, volgt er een daling onder normaal niveau. Na ongeveer een nacht lijkt het IGF hormoon terug op niveau. Krachttraining heeft erg weinig effect op de afbrekende hormonen. Kinderen die extreem katabole sporten beoefenen als marathonlopen of sporten waarbij een calorie arm dieet gevolgd wordt als bij worstelen lopen eerder een risico. Bij deze sporten komen juist veel katabole ontstekingsmediatoren vrij die de aanmaak van IGF-1 beïnvloeden. 5
1
(nattyornot.com, 2014) (nu.nl, 2012) 3 (Hof, 2014) 4 (Ijzerman, 2013) 5 (ncbi.nlm, 2001) 2
Essay - Is krachttraining voor kinderen ongezond?
Het gevaar Toch kunnen kinderen wel degelijk gevaar lopen bij krachttraining. Kinderen en tieners kunnen namelijk niet zomaar als kleine volwassenen worden beschouwd. Vooral tijdens de groeispurt in de pubertijd is het lichaam kwetsbaar voor externe krachten. Botten bevatten bij kinderen en tieners (naast dezelfde delen als bij een volwassene) groeischijven tussen het uiteinde en middengedeelte van het bot. De kraakbeencellen in deze groeischijf vermenigvuldigen zich waardoor het botstuk langer wordt. Deze lengtegroei gaat gefaseerd, waarbij de grootste groeisnelheid (de groeispurt) bij jongens rond het 14e en bij meisjes rond het 12e jaar ligt. In deze periode is de groeischijf extra gevoelig voor externe belasting. Wanneer er in deze tijd op een verkeerde manier wordt getraind, zal het lichaam ook verkeerd groeien.6 Denk hierbij aan X- of O-benen of een krom postuur. Goede begeleiding is dus essentieel. In de booming fitness branche is goede begeleiding een uitzondering. Klanten willen graag zo goedkoop mogelijk sporten, en zelfstandigheid lijkt de norm te zijn. Wil je extra begeleiding, dan moet je extra betalen. Veel sportscholen in Nederland hanteren een minimale leeftijd van 16 jaar om het krom staan van kinderen niet op hun geweten te hebben.
Geschikte training Voor kinderen is het erg belangrijk om een goede techniek van de oefeningen aan te leren. Kinderen die een nieuwe oefening aanleren, kunnen dit het beste eerst zonder extra weerstand doen zodat de nadruk op de juiste uitvoering ligt. Om vervolgens op de juiste manier kracht en flexibiliteit te ontwikkelen, moeten oefeningen gedaan worden met de volledige Range of Motion (de baan waarover de beweging van de oefening hoort te worden uitgevoerd). Pas wanneer de juiste techniek ontwikkeld is, kan er met meer weerstand gewerkt gaan worden. De fitnesstoestellen in de sportschool zijn vaak gebouwd voor een volwassen lichaam, en zijn voor kinderen niet geschikt. Oefeningen met vrije gewichten als dumbells hebben de voorkeur. Daarnaast moeten zware gewichten en weinig herhalingen, die in één keer een grote aanslag plegen op het lichaam, worden gemeden. 7
Gezondheidsvoordelen Uit verschillende onderzoeken blijkt dat er vele voordelen zijn door krachttraining bij kinderen en tieners. In het boek Fit kids for life: a parent’s guide to optimal nutrition and training for young athletes van J. Antonio & J.R. Stout zijn de vele voordelen van krachttraining bij kinderen onderzocht en opgesomd. Onder andere sterkere spieren en pezen, positieve invloed op de botdichtheid, balans en coördinatie en de vetwaarden in het bloed. Een herhaalde verhoogde belastingdruk op het skelet tijdens de groei vergroot de botdichtheid. In het bijzonder geldt dit voor de sporten gymnastiek/turnen en fitness/gewichtheffen. Naast de fysieke voordelen heeft krachttraining ook nog psychosociale voordelen, kinderen en tieners die fitnessen houden er vaak een gezonder voedingspatroon op na, daarnaast heeft het ook 6 7
(fitland.nl) (fitsociety.nl, 2014)
Essay - Is krachttraining voor kinderen ongezond?
een positief op de schoolprestaties. Ook voelen kinderen en tieners die fitnessen zich gelukkiger en hebben een beter zelfbeeld. Tot slot leidt krachttraining bij kinderen en tieners ook tot het verbeteren van gewichtscontrole en eetgewoonten. Een paar gezondheidsvoordelen zijn: een lagere kans op hoge bloeddruk, lagere kans op diabetes, lagere kans op osteoporose op latere leeftijd en het verminderen van cardiovasculaire risicovariabelen zoals een hartinfarct.8
Kansen voor een toekomstig sportcoach Door een steeds betere kennis van de effecten van sporten op het menselijk lichaam veranderd het beeld wat veel mensen hebben van krachttraining met de tijd. Ook over krachttraining bij kinderen is steeds meer bekend. Vroeger dachten mensen dat krachttraining voor een kind per definitie slecht was, nu zijn er studies die daartegen in gaan. Verkeerde groei van het lichaam of overtraining vormen echter wel een extra groot risico bij kinderen, wat door onjuist of te veel te trainen kan komen. Uit onderzoek blijkt dat kinderen een groot voordeel kunnen hebben bij krachttraining, mits de omstandigheden goed zijn. Goede begeleiding is dus essentiëel. Wanneer er op een juiste manier wordt getrained zijn er voor kinderen fysieke maar ook psychosociale voordelen, waar ze ook op latere leeftijd profijt van hebben. Helaas is goede persoonlijke begeleiding in veel sportscholen niet de norm: voor een personal trainer moet extra betaalt worden. Veel sportscholen laten de risicogroep kinderen zelfs helemaal niet binnen. Voor een toekomstig sportcoach liggen hier mooie kansen, ook maatschappelijk gebied. Mensen worden steeds ouder, werken langer door en hebben meer zorg nodig. Wanneer meer kinderen aan krachttraining gaan doen zullen de gezondheidsvoordelen op jonge, maar ook op latere leeftijd merkbaar zijn. Hierdoor zullen mensen langer gezond blijven waardoor we minder zorg nodig hebben. Als sportcoach of trainer is het een grote uitdaging om voor kinderen een geschikt krachttrainingsprogramma te ontwikkelen geschikte begeleiding aan te bieden.
8
(Stout, 2004)
Essay - Is krachttraining voor kinderen ongezond?
Bibliografie (sd). Opgehaald van fitland.nl: http://www.fitland.nl/files/fitlandXL_Geus/Is%20krachttraining%20geschikt%20voor%20kind eren%20en%20tieners.pdf (2001, april). Opgehaald van ncbi.nlm: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11247930 (2012, juni 22). Opgehaald van nu.nl: http://www.nu.nl/nuzakelijk-overig/2842141/explosievegroei-in-fitnessbranche-voorbij.html (2014, mei 3). Opgehaald van nattyornot.com: http://nattyornot.com/arnold-schwarzeneggersbest-bench-press/ (2014, april 28). Opgehaald van fitsociety.nl: http://www.fitsociety.nl/krachttraining/richtlijnenkrachttraining-voor-kinderen/ Hof, A. (2014, augustus 26). Opgehaald van tym.nl: http://www.tym.nl/effecten-en-risicoskrachttraining-bij-kinderen-9428/ Ijzerman, H. (2013, oktober 28). Opgehaald van topsporttopics.nl: http://www.topsporttopics.nl/kennisbank/krachttraining-is-ook-goed-voor-jonge-atleten Stout, J. A. (2004). Fit kids for life: a parent’s guide to optimal nutrition and training for young athletes.
Essay - Is krachttraining voor kinderen ongezond?
