GAZ0108_08_01_02_03_1:GAZ0108_p08_01_02_03
07-02-2008
16:06
Pagina 1
jaargang 4
Confederatie Gespecialiseerde Aannemers
nr. 1 - 2008
AR B EI DSZAKEN KRANT VOOR DE G ES P EC IALI S E ER DE AAN N EM ER “Lekker dan!!”: film over arbo
In dit nummer
4
■ De leerlingen van het Samenwerkingsverband Bouwstarters in Apeldoorn, kregen op maandag 21 januari als eerste de film “Lekker Dan!!” te zien. Met deze film wil Arbouw jongeren de realistische gevolgen laten zien van het niet omgaan met hun rug. De film maakt onderdeel uit van het les-pakket Lichamelijke belasting. Het pakket bevat een cd-rom waarmee jongeren informatie krijgen over wat de beste werkhouding is en dat het gebruik van hulpmiddelen uiterst belangrijk is.
Stop de mensenhandel
5 Aannemersfederatie Nederland; Bouw en Infra opgericht
8 Subsidie op arbovriendelijke
1,5 % beroepsbevolking uit Oost-Europa ■ In Nederland werken naar schatting ten minste 100.000 mensen uit de Midden- en Oost-Europese lidstaten die sinds 1 januari 2004 lid zijn van de Europese Unie. Dit komt overeen met circa 1,5 procent van de Nederlandse beroepsbevolking. Deze arbeidsmigranten werken deels in loondienst en deels als zelfstandige. De overgrote meerderheid van hen komt uit Polen. Dit blijkt uit de eerste rapportage van het onderzoek ‘De Europese grenzen verlegd’ van het bureau Regioplan. Uit het onderzoek blijkt dat de arbeidsmigranten vooral werken in sectoren waar werkgevers moeilijk aan mensen kunnen komen: land- en tuinbouw, transport, vlees, bouw en metaal. Er zijn 236.000 openstaande vacatures (derde kwartaal 2007) en de werkloosheid (4,3 procent) is sinds 2002 niet meer zo laag geweest. Bovendien neemt illegale tewerkstelling (werken zonder werkvergunning) af. Sinds 1 mei 2005 hebben Polen geen tewerkstellingsvergunning meer nodig. In 2006 constateerde de Arbeidsinspectie nog bij 23 procent van haar controles op naleving van de Wet arbeid vreemdelingen een overtreding. Over januari t/m april 2007 was dit bij 20 procent en over mei t/m oktober 2007 bij 17 procent van de controles het geval.
arbeidsmiddelen
VOGA gaat op in VWN
GA-BRANCHEVERENIGINGEN MAKEN WERK VAN TILNORM
Vertillen is duur en ongezond De controles van de Arbeidsinspectie op de tilnorm kunnen leiden tot boetes. Maar ook tot actie. Enerzijds voor innovatieve ontwikkelingen op het terrein van hulpmiddelen die het werk lichter maken. Anderzijds voor gesprekken over ‘tilsituaties’ die je niet langs de lat van de norm kunt leggen. Er komt geen bouwwerk tot stand zonder fysieke inspanning. Dat was ten tijde van de piramidebouw in Egypte zo en dat is nog steeds zo. Alleen gaan we nu wat zorgvuldiger om met ons lichaam. We weten hoe we moeten tillen en in de arbo-wetgeving is een tilnorm opgenomen. Deze is gebaseerd op Niosh-methode (zie kader). Je voegt wat gegevens in en er rolt een gewicht uit, dat je onder gegeven omstandigheden maximaal mag tillen. Als die omstandigheden optimaal zijn −
een vlakke en vaste ondergrond, vanaf heuphoogte tillen en recht voor je uit − dan kun je 23 kg zonder risico’s voor je gezondheid wel aan. Is de situatie minder gunstig, dan kan dat gewicht zomaar de helft worden. De Europese Richtlijn 90/269/EEG legt de lat ongeveer even hoog een noemt 20 tot 25 kilogram al bijna te veel. Wat voor de een echter te zwaar is, is voor een ander een fluitje van een cent. OR-medewerker aan de TU-Delft, Arthur MacGillavry,
constateert in een column voor www.arbo-online.nl dat het vermógen van de tiller in de berekeningen buiten beschouwing blijft. Een terechte opmerking en het OR-lid pleit dan ook voor een persoonsgebonden tilnorm. Van tijd tot tijd bepaalt een onafhankelijke instantie de belastbaarheid van een werknemer. Ook hieraan zullen ongetwijfeld haken en ogen zitten, maar het lijkt een zinvol voorstel. Vooralsnog echter >> vervolg op pagina 2
■ Het Verbond Ondernemers Gespecialiseerde Aanneming (VOGA) is opgegaan in de Vereniging Wapeningsstaal Nederland (VWN). De VWN zal gaan functioneren als branchevereniging voor de hele wapeningsbranche; de verschillende onderdelen van de branche zullen in secties worden ondergebracht. Tot nu toe behartigde de Stichting Promotie Wapeningsstaal (SPW) de belangen van de branche. De namen SPW en VOGA zullen verdwijnen. De nieuwe vereniging zal optreden als belangenbehartiger van de ledenwerkgevers tot de totstandkoming van collectieve arbeidsovereenkomsten of andere (loon)regelgeving. De leden van de VOGA die niet behoren tot de wapeningsbranche (zo’n 20 %) zijn uitgenodigd om lid te worden van MKB Bouw. Meer informatie: www.wapned.nl
GAzet 1-2008 | 1
Mario Tomaello: “Een strakke tilnorm is goed voor onze mensen en goed voor het imago van de branche”
Mario Tomaello, Bovatin
>> vervolg van pagina 1 zullen bouwondernemers geconfronteerd blijven met een Arbeidsinspectie die zich beroept op de Niosh-methode, die inmiddels een juridische onderbouwde status heeft. Want verleden jaar diende een arrest over het onderwerp voor de Hoge Raad, die de meetmethode uiteindelijke erkende. Door dit soort jurisprudentie is het nog maar een kleine stap of de maximale tilnorm van 23 kg is verankerd in de wet. Hoe gaan we vanuit de verschillende brancheverenigingen om met dat gegeven? We vroegen het aan Mario Tomaello (Bovatin), Mees van Wijngaarden (VWN) en John Kouwenberg (HHD).
inzetten om die tegels van de pallet te tillen en een eindje verderop in de lijm te vlijen. Kortom het loonkostendeel van de prijs stijgt met eenderde. En daar houden opdrachtgevers weer niet zo van. Op gezamenlijk verzoek van Mosa en Bovatin heeft Leenstra, producent van onder meer tilhulpmiddelen, daarom de T-Bo tegelhulp ontwikkeld. En daar zijn we hartstikke tevreden over. Foto’s en een beschrijving zijn te vinden op onze website www.bovatin.nl.” Maar zo’n apparaat is evenmin goedkoop. Het kost 5000 euro. Loont zo’n investering zich wel? “Ook in dit opzicht zijn de eerste resultaten direct al bemoedigend. Op een werk van 100 vierkante
Mees van Wijngaarden: “Opbouwende gesprekken met de Arbeidsinspectie over onze ‘tilnoden’”
Mees van Wijngaarden, VWN
Innovatie Mario Tomaello: “Architecten houden niet van naden en voegen in tegelwerk. Niet in esthetisch opzicht en niet in praktisch opzicht, want er blijft gemakkelijk vuil hangen en een voeg is een zwakke plek. Dus, hoe groter de tegel, hoe minder naden, des te beter is het. De grote tegel is trend. We moeten de laatste jaren bijvoorbeeld steeds vaker de Mosa XXL leggen. Dat is een tegel van 90x90cm met een gewicht van 30kg. Te zwaar volgens de Arbowet om door één man te laten tillen. Dus je moet een mannetje extra
Colofon Uitgever: Conga (Confederatie Gespecialiseerde Aannemers) Dukatenburg 90-03, 3437 AE Nieuwegein Contactpersoon: Truus Remkes Telefoon: 030-6381938 Fax: 030-6342040 E-mail:
[email protected] Webadres: www.conga-ic.nl Ontwikkeling en realisatie: MCP bv Doetinchemseweg 59, 7007 CB Doetinchem Telefoon: 0314-327523 Contactpersoon: Ad van der Salm Bladmanagement: Jasper Bosman (MCP bv) Telefoon: 0314-327523 Hoofdredactie: Arie Grevers Redactie: Arie Grevers, Henk Stam Eindredactie: Truus Remkes Fotografie: Joke Mulder-Mijdenga Illustraties: Hennie Vaessen, Coert de Boe Vormgeving: Klaas van Wieren, Margreet Hondebrink (MCP Studio bv) © 2008. MCP. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste geweten is samengesteld. Evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van deze uitgave wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.
2 | GAzet 1-2008
meter haal ik de investering er al dubbel en dwars uit. Normaal leg je met twee man zo’n tien vierkante meter per dag. Met de T-Bo halen we er twintig. Dat is een verdubbeling van de productie.” Tomaello ziet vooral positieve kanten aan de strenge controle op arbo-regels. “Ik weet uit ervaring dat je rug behoorlijk op zijn donder krijgt, als je op je knietjes een zware tegel op zijn plek moet leggen. Daar moeten we gewoon vanaf. Als het aan mij ligt, leggen we de tilnorm voor tegelzetters op 18 kg. Een strakke norm stimuleert de ontwikkeling van hulpmiddelen. Goed voor onze mensen en goed voor het imago. Als we maar vaak genoeg laten zien dat ons werk dankzij prachtige apparaten helemaal niet zwaar en smerig is, dan heeft dat ongetwijfeld een gunstig effect op de instroom van jonge mensen. Daar moeten we het uiteindelijk van hebben.”
Haken en ogen Mees van Wijngaarden is het in grote lijnen eens met Tomaello. Maar plaatst voor zijn branche, de betonvlechterij, wel enkele kanttekeningen. “Op dit moment is het zo, dat de Arbeidsinspectie op de bouwplaats verschijnt en vraagt wat er zoal per persoon getild wordt. Als dat gewicht boven de norm is, moet je maatregelen treffen, waardoor je het werk binnen de geldende Arboregels kunt uitvoeren. Blijf je in gebreke, dan heb je een boete aan je broek. Het vervelende is, dat wij er in specifieke gevallen niet aan ontkomen dat onze mensen over de norm gaan. Je mag bijvoorbeeld met twee man wel 46 kilo tillen, maar met vier man niet 92 kilo. Daardoor ben je haast gedwongen om op elke bouwplaats, ook al gaat het om een kleine verbouwing, een
bouwkraan te plaatsen. Wie draait er voor deze extra kosten op? Verder is de inzet van een bouwkraan ook niet in alle gevallen mogelijk. Dus het komt voor, dat je met z’n vieren een korf of mat moet oppakken, terwijl dat volgens de Arbo-regels niet mag. Wat moeten wij dan doen? Het werk neerleggen en wachten op een tilapparaat, dat specifiek ontwikkeld is voor die ene situatie? Dan komt er geen bouwproject meer van de grond.” Van Wijngaarden kan nog wel meer knelpunten noemen. “Constructeurs proberen op wapening te besparen. Hierdoor worden de mazen van de wapening waar onze mensen overheen moeten lopen doorgaans steeds groter. Dat maakt de ondergrond moeilijker beloopbaar. Of zeg maar gerust: erop lopen kan gevaarlijk zijn. Daarom willen we met diverse partijen naar een oplossing zoeken, zodat we wapeningsstaal op een verantwoorde wijze kunnen verwerken. Naast de genoemde punten zitten we ook nog met de Arbo-regel dat we alle materialen vanaf 50cm hoogte moeten tillen. In de praktijk is dit onuitvoerbaar.” De VWN is op dit moment volop in bespreking over de tilnorm en de knelpunten voor de branche. “Die gesprekken voeren we ondermeer met de Arbeidsinspectie en die verlopen buitengewoon
De NIOSH-methode Het arbobesluit formuleert de fysieke belasting van werknemers kort samengevat als volgt. ‘Je moet het werk dusdanig uitvoeren dat de fysieke belasting geen gevaren met zich kan brengen voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemer.’ Maar hoe bepaal je dat? De Arbeidsinspectie doet dat met de Niosh-methode. Dat is een meetmethode die in Amerika op basis van wetenschappelijke onderzoek geformuleerd is door de NIOSH (National Institute of Occupational Safety and Health), een instituut dat onderzoek doet naar veilig en gezond werken. De Niosh-methode is een rekenmethode waarmee je berekenen kunt, hoeveel kilogram je in een bepaalde situatie mag tillen zonder gevaar voor je gezondheid: het aanbevolen gewicht. Wanneer het aanbevolen gewicht lager is dan het gewicht dat daadwerkelijk wordt getild bestaat er een risico op gezondheidsschade. Je kunt het aanbevolen gewicht zelf berekenen. Kijk hiervoor ondermeer op www.arbobondgenoten.nl onder tillen.
latwerk moet lopen. Om die redenen hameren we bij voortduring op zichtbare permanente veiligheidsvoorzieningen die je kunt gebruiken als er een paar dakpannen aan vervanging toe zijn. Daar moet je al aan denken in de besteks- en de ontwerpfase. Ook in de nieuwbouw laten de omstandigheden buiten onze schuld vaak te wensen over. De steiger is een terugkerend verhaal. Wij kunnen onze werkzaamheden optimaal uitvoeren vanaf een steiger op vijftig centimeter onder de goot. Maar die is meestal ingericht voor de loodgieter, dus op ander-
halve meter onder de goot. Dat betekent, dat we het dak slechts kunnen bereiken via een korte ladder die op de steiger geplaatst is. Allemaal extra risico’s, die je eenvoudig kunt vermijden door het werkplatform een metertje hoger te plaatsen. Het is belangrijk dat we die zaken telkens weer onder de aandacht brengen. Ook bij de hoofdaannemer. Het betekent veiliger werken en ten slotte minder boetes. Ondertussen werken we keihard aan de arbocatalogus en proberen we onze veiligheidswensen te vertalen in concrete maatregelen.”
Tien gouden regels voor verstandig tillen 1
Buk en til niet onnodig, gebruik waar mogelijk hulpmiddelen.
2
Verstandig tillen kost net zoveel tijd als onverstandig tillen: doe het dus met verstand.
3
Bedenk vooraf hoe en waarheen je de last gaat verplaatsen, zodat je rekening kunt houden met eventuele moeilijkheden.
4
Bepaal vooraf het gewicht van de last; til niet te veel ineens. Vraag je collega’s om hulp bij zware en grote voorwerpen.
5
Sta steeds recht voor de last; til nooit met gedraaide rug: verplaats je voeten als je moet draaien.
6
Bepaal het zwaartepunt van de last en zoek een goede balans alvorens met het echte tillen te beginnen.
7
Til met twee handen, houd de last zo dicht mogelijk bij het lichaam, voorkom dat je moet reiken; til niet hoger dan schouderhoogte.
8
Buig door de knieën, houd de rug zoveel mogelijk recht, beweeg langzaam. Gebruik vooral je buik- en beenspieren. Hetzelfde geldt voor het neerzetten van de last.
9
Zorg dat de weg vrij is van obstakels als je moet lopen met de last, gebruik stroeve schoenen bij gladde vloeren.
John Kouwenberg, HHD
John Kouwenberg: “Tilnorm plaatsen in het breder kader van veilig werken” opbouwend. Men heeft begrip voor de specifieke noden van onze branche en ik verwacht, dat we er dit jaar nog op een goede en bevredigende manier uitkomen. Ook wij willen per slot van rekening niets liever dan gezond werk voor onze mensen op de werkvloer.”
Goede ondergrond John Kouwenberg: “De fysieke belasting valt voor ons in een breder kader van veiligheid. En dat moet je zien in het licht van een stabiele ondergrond op locaties voor nieuwbouw, verbouw en onderhoud. Dat je zonder gevaren met een normale last van enkele pannen het hellende dak op kunt. Zonder het risico dat je in onmogelijke posities te grote stappen moet maken of over vermolmd
10 Luister naar je lichaam: neem signalen serieus. Beginnende klachten kunnen snel erger worden. Je voelt zelf het beste wat je rug wel en niet kan hebben. Meer informatie: www.szw.nl >veilig werken >tillen.
Gebrekkig Nederlands is geen excuus H
N
A K E N
heden zou kunnen hervatten, maar ook daarna kwam de vrouw niet opdagen. Ze deed echter geen enkele poging om daarover contact te zoeken met haar werkgever.
M
ER SAU B N E M AC H
N O
A
O
LE
C
Na terugkomst van haar vakantie verscheen een schoonmaakster niet meer op haar werk. De bedrijfsarts concludeerde dat ze met twee weken haar werkzaam-
■ Nederland en Tsjechië gaan grensoverschrijdende fraude op sociale zekerheidsgebied aanpakken.
C
S
OYE R
N ET T
Een werknemer kan een gebrekkige beheersing van het Nederlands niet als excuus aanvoeren om niet te reageren op brieven van de werkgever en om niet mee te werken aan re-integratie na ziekte. Als de werknemer niets meer van zich laat horen, is dat reden voor ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Een en ander blijkt uit een uitspraak van het kantongerecht in Alkmaar.
Nederland en Tsjechië pakken samen sociale fraude aan
Bovendien ‘vergat’ de schoonmaakster een adreswijziging door te geven, waardoor de werkgever niet kon controleren of ze wel of niet arbeidsongeschikt was. Daarop vroeg de werkgever ontslag aan. De rechter vond het geen excuus dat de vrouw moeite had met de Nederlandse taal en daarom de brieven van de werkgever niet begreep. Ze had zich moeten realiseren dat ze contact
op moest nemen met de werkgever en dat ze haar adreswijziging moest doorgeven. Nu ze dat niet had gedaan, was de arbeidsrelatie verstoord en was er reden om haar arbeidsovereenkomst te ontbinden. De schoonmaakster kreeg geen ontslagvergoeding, omdat de verstoorde arbeidsrelatie aan haarzelf wijten was. De proceskosten dienden te worden gedeeld.
De overeenkomst tussen minister Donner van Sociale Zaken en zijn Tsjechische collega Necas bevat afspraken over het bestrijden van illegale arbeid en het werken zonder belastingen en sociale premies te betalen. Ook krijgt Nederland meer mogelijkheden om misbruik van de bijstand na te gaan. Zo gaat Tsjechië desgevraagd gegevens verstrekken over eventueel vermogen dat mensen in de bijstand in dat land hebben. De afspraken met de Tsjechen hangen samen met het opheffen van de beperkingen, per 1 mei 2007, voor werknemers uit de Midden- en Oost-Europese landen die in 2004 tot de Europese Unie zijn toegetreden. Nederland maakt met deze landen nu afspraken om zwart of illegaal werk en misbruik van sociale voorzieningen in Nederland te voorkomen. Vorig jaar bereikte Nederland al overeenstemming met Slowakije. Met Polen, Roemenië en Bulgarije lopen gesprekken. Nederlandse werkgevers hebben voor werknemers uit beide laatste landen (sinds 1 januari 2007 lid van de EU) overigens nog wel een werkvergunning nodig.
Voorkom boetes voor jeugdige werknemers Regelmatig komt het voor dat de Arbeidsinspectie aan bouwbedrijven boetes oplegt indien de arboregels ten aanzien van jeugdige werknemers worden overschreden. Jongeren van 16 en 17 jaar mogen allerlei soorten werk doen, maar werk dat gevaarlijk of schadelijk is voor de gezondheid is voor alle werknemers jonger dan 18 jaar verboden. Er zijn ook risicovolle werkzaamheden die werknemers van 16 en 17 jaar wel mogen verrichten, maar dan uitsluitend onder deskundig toezicht, zodat alle gevaar voorkomen wordt. Deze toezichthouder moet in de gaten houden of de jongere het werk goed doet, geen gevaar loopt of gevaarlijke situaties veroorzaakt. Diegene die toezicht houdt, moet zelf goed bekend zijn met het werk dat hij zijn pupil opdraagt. Als u er niet in slaagt om deskundig toezicht zo te organiseren dat het gevaar bij bijzondere werkzaamheden wordt voorkomen, dan
zijn de werkzaamheden alsnog verboden. De primaire verantwoordelijkheid voor het veilig en gezond werken door een jeugdige ligt bij de werkgever. Indien een jeugdige wordt ingeleend heeft ook de uitlener (bijvoorbeeld het uitzendbureau) verantwoordelijkheden. Bij kinderen dienen ook de ouders (of voogd of verzorgers) er op toe te zien dat het werk geen nadelige invloed kan hebben op de lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van het kind. De jeugdige zelf heeft dezelfde verantwoordelijkheden als alle andere werknemers.
Advies Leent u een jongere in via een uitzendbureau, informeer dan of zij een collectieve ongevallenverzekering hebben afgesloten. De uitzendkrachten vallen niet onder de Collectieve Ongevallen Verzekering Bouwnijverheid (COV).
Extra controles arbeidsinspectie ■ De Arbeidsinspectie gaat dit jaar intensiever controleren op misstanden bij de behandeling van Polen en werknemers uit andere landen in Midden- en OostEuropa. Zoals minister Donner van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in december in de Tweede Kamer heeft aangekondigd, komen er extra inspecties naar mogelijke onderbetaling, te lange werktijden en slechte werkomstandigheden. Voor het eerst deelt de Arbeidsinspecties boetes uit aan bedrijven die weliswaar het minimumloon betalen maar mensen daarvoor te lang laten werken. In het eerste kwartaal komen er achthonderd extra controles op ontduiking van het minimumloon in de sectoren waar van oudsher de meeste Oost-Europeanen werken: de bouw en de landbouw.
GAzet 1-2008 | 3
VRAAG &ANTWOORD
MALAFIDE PRAKTIJKEN KEIHARD AANPAKKEN
Maandelijks beantwoordt Conga tientallen vragen van leden. Ook niet-leden krijgen met deze rubriek een kijkje in de keuken. Een van mijn werknemers heeft de BBL3-opleiding Metselen gevolgd en recentelijk zijn diploma gekregen. Hij meent nu recht te hebben op het loon van Metselaar I, functiegroep D. Moet ik hem nu een hoger loon uitbetalen? Het hebben of behalen van een diploma is geen reden om een hogere functie-indeling te claimen. In eerste instantie is het van belang welke werkzaamheden er daadwerkelijk door de werknemer worden uitgevoerd. Daarnaast is het van belang welke functie in de arbeidsovereenkomst is of wordt vastgelegd en welke toezeggingen er zijn gedaan. Het feit dat een werknemer in staat is om ook zelfstandig te werken is niet doorslaggevend. Een goed personeelsbeleid en afspraken over het loopbaantraject zijn daarom belangrijk. Voorbeeld: Een 21 jarige werknemer heeft de opleiding metselen gevolgd en het diploma BBL3 Metselen behaald. Zijn dagelijkse werkzaamheden, eenvoudig metselwerk, verricht hij hoofdzakelijk onder begeleiding en soms voert hij zelfstandig eenvoudig reparatiewerk uit. Deze werknemer heeft recht op het loon van Metselaar II, functiegroep B. Advies: Deze werknemer zal zich verder ontwikkelen en ervaring op doen omdat hij ook ingezet zal worden bij meer specialistisch werk. Om een claim in de toekomst te voorkomen is het van groot belang om met deze werknemer een loopbaantraject af te spreken en schriftelijk vast te leggen. In overleg kan worden overeengekomen dat na een bepaalde periode en na goed functioneren de werknemer ingedeeld zal worden in functiegroep D – metselaar I. Belangrijk is om tussentijds door middel van functioneringsgesprekken de voortgang van zijn ontwikkeling vast te leggen.
Ook een vraag? Mail hem! Heeft u een vraag over bijvoorbeeld wetgeving, arbo, de cao of reïntegratie? Mail de vraag dan aan Conga (
[email protected]) en laat uw collega’s in de branche meeprofiteren van het antwoord. Een helder antwoord vindt u in de eerstvolgende editie van Gazet. Leren van elkaar, dat is ondernemen!
4 | GAzet 1-2008
Stop de mensenhandel
Ondanks intensivering van controles door Arbeidsinspectie is schijnzelfstandigheid onder gedetacheerde bouwvakkers uit de nieuwe EU-landen aan de orde van de dag. Iedereen lijdt daaronder. Niet in de laatste plaats de betroffen vaklieden zelf. Vakbonden, politiek en Conga laten zich uit over de bestrijding van misstanden en uitbuiting. Biedt de Belgische aanpak uitkomst? ‘Ik dacht toch werkelijk van doen te hebben met een officieel geregistreerde werknemer. Maar wat bleek. De man werkte op het paspoort van zijn broer. Ik had een kopie van een kopie van een kopie van zijn identiteitskaart voor me liggen. Gekregen van een ondernemer die af en toe werk voor mij uitvoert. Altijd een betrouwbare kerel geweest en ik kan me niet anders voorstellen, dan dat hij óók niet beter wist. Door dit voorval legde de Arbeidsinspectie een boete op van in totaal 22.000 euro aan alle ondernemers die volgens de wet
een poëtische klinkende afkorting voor het ambtelijke: Landenoverschrijdend Informatiesysteem ten behoeve van MigratieOnderzoek bij de Sociale Administratie. Het komt er in het kort op neer, dat iedereen die uit het buitenland komt en tijdelijk of gedeeltelijk in België wil werken zich voor aanvang van zijn werkzaamheden dient te melden. Daarbij heeft hij een paar cruciale documenten te overleggen. Dus de overheid bekijkt vóóraf of iemand aan de bak kan en mag binnen de landsgrenzen van onze Zuiderburen. Dat is een heel
“Uitbuiting, oneerlijke concurrentie en verdringing is eerder regel dan uitzondering” ketenaansprakelijkheid verantwoording dragen. Daar gaat je winst…’ De Conga krijgt met regelmaat dergelijke treurige verhalen in alle mogelijke varianten te horen. Hoe komt het toch, dat er in Nederland zoveel misstanden kunnen ontstaan met buitenlanders − in het bijzonder mensen uit de nieuwe EU-landen − die hier komen werken? In België weten ze het antwoord: door de manier waarop we het hier georganiseerd hebben. Zelfstandigen en schijnzelfstandigen via uitzendbureaus komen hier op een VAR (Verklaring ArbeidsRelatie) binnen en mogen aan de slag. De werkgever moet alles afchecken en de overheid controleert achteraf of de werkgever geen fouten gemaakt heeft. Als hij dat − vaak buiten zijn schuld − niet goed heeft gedaan, moet hij bij een eerste constatering 8000 euro per werknemer betalen en als hem hetzelfde binnen twee jaar nog een keer overkomt, mag hij 12.000 euro per ‘overtreding’ op de paal van vadertje Staat leggen. Is het in België dan zoveel beter geregeld? De Conga kan die vraag slechts met een volmondig JA beantwoorden. In België kennen ze de zogenaamde Limosa-aanpak,
andere benaderingswijze. En een veel betere, vindt de Conga. In toenemende mate hebben ze in België overigens last van ons, doordat buitenlanders bij ons even een Varretje komen doen en dan doorfietsen naar België in de veronderstelling, dat ’t bij de Belgen net zo werkt als bij ons. De visie van de Conga is duidelijk. Hoe zit het met de sociale partners, FNV en CNV. We vroegen het aan respectievelijk John Kersten en Maarten Post. We zijn vooral benieuwd naar de opvattingen van de politiek. We hebben CDAkamerlid Eddy van Hijum bereid gevonden daar iets over te zeggen.
Intensivering controle Van Hijum is onvoldoende op de hoogte van de Belgische situatie om een afgewogen oordeel te kunnen geven. Wel kan hij mededelen, dat zijn partij een vrij verkeer van werknemers binnen EU hoog in het vaandel draagt. “We zijn niet zo voor nationale beperkende maatregelen. Dat past niet bij ons land en ik vrees dat we ons daardoor allerlei kostenvretende administratieve rompslomp op de hals zouden halen. En misbruik? Ach, er zijn
altijd mensen die te kwader trouw zijn. En die moet je gewoon keihard aanpakken door intensivering van controle. We hebben onlangs een amendement aangenomen voor 30 fte’s bij Arbeidsinspectie. Kosten twee miljoen. In 2008 betekent dat een groei van het aantal inspecties met 8 % tot 17 % in 2009. Bovendien komt de bonafide uitzendmarkt ook zelf in het geweer tegen misstanden door certificering. Ik wil de GA’s adviseren daarop te letten als ze mensen inhuren via een uitzendbureau. Uitbuiting van mensen moet je afstraffen, zonder meer. Maar we moeten ervoor waken dat we niet in protectionistische kramp schieten. Per slot van rekening profiteert onze economie ook van het vrije verkeer van werknemers.”
Belangen John Kersten: “Zolang er voor het hetzelfde werk hetzelfde betaald wordt, is er natuurlijk helemaal niets tegen een vrij verkeer van werknemers. Controle op naleving van de regels is goed en ook gemakkelijk als het gaat om een productiefabriek in bijvoorbeeld de metaalsector. Maar de bouw is een rondtrekkend circus, dat zijn tenten opslaat waar gebouwd wordt. Dan blijkt de praktijk weerbarstig en een sluitende controle is ineens een stuk lastiger. Uitbuiting, oneerlijke concurrentie en verdringing is eerder regel dan uitzondering. Je ziet echt bizarre constructies waardoor die malafide uitzendbureaus een rookgordijn optrekken en proberen de regelgeving te omzeilen. Om nog maar te zwijgen van de particuliere markt; daar is vrijwel helemaal geen zicht op. Ik wil het georganiseerde en gereguleerde deel van bedrijfstak - Conga, CNV en wij - oproepen om gezamenlijk in het geweer te komen tegen dit onrecht. Niet alleen om op te komen voor het lot van die mensen; maar ook voor ons eigen belang.
Wat ons betreft komen er witte lijsten van bonafide uitzendbureaus. Desnoods aangevuld met zwarte lijsten van de malafide bureaus. En dan afspreken dat we alleen zaken doen met uitzendbureaus die op de witte lijst staan. Daartoe zouden we elkaar eens wat vaker moeten ontmoeten, dan alleen maar aan de cao-tafel. In andere branches zijn dergelijke tussentijdse ontmoetingen volstrekt normaal. In de bouwsector zien we elkaar uitsluitend als het over loon en arbeidsvoorwaarden gaat. Dan is er zelden tijd om wat nader in te gaan op dit soort zaken. Dus, wat ons betreft agenda’s trekken voor afspraken om gemeenschappelijke belangen te bespreken. Niet tegenover elkaar, maar met elkaar. Dan zijn we al een stap verder.”
Schrijnende voorbeelden Maarten Post: “Helemaal mee eens. Want de misstanden zijn ten hemel schreiend. We kennen werkelijke afschuwelijke voorbeelden. Mensen die gedetacheerd worden door een ‘uitzendbureautje’ op een subcontractje voor zes euro per uur. Ze betalen een borgsom van duizend euro en elke maand wordt er nog eens 420 euro afgetrokken van hun karig loon voor een slaapplaats op een kamertje van vijf bij zes meter die ze met vijf lotgenoten mogen delen. In mijn ogen gaat het hier om niets minder dan mensenhandel. Ze komen hier, spreken de taal niet, zijn niet verzekerd en hebben geen enkel recht. Als er een ernstig ongeluk gebeurt met zo iemand en je draagt als gespecialiseerde aannemer op één of andere manier de verantwoording, dan heb je een enorm probleem. Het is in Nederland ook zo gemakkelijk. Ik kan morgen bij wijze van spreken een uitzendbureau beginnen. Kwestie van dertig Polen halen, voor elke van hen een VARformulier invullen en een bankrekening openen en het zaakje loopt. Daar kan ik zomaar drie jaar mee bezig zijn, want ondanks de intensivering van de controle is de pakkans nog steeds klein. En loop ik een keertje tegen de lamp, dan betaal ik voor mijn part een ton. Uiteindelijk heb ik dan toch genoeg verdiend aan mensenhandel en uitbuiting. Aan dit soort praktijken moet gewoon een einde komen. Ja, en dan kun je inderdaad denken aan het Belgische voorbeeld.”
Wat zegt de Wet Arbeid Vreemdelingen? Wie precies wil weten hoe we in Nederland omgaan met buitenlandse werknemers die vallen onder de Wet Arbeid Vreemdelingen, moet even kijken op www.szw.nl onder Werk en vervolgens onder Vreemdelingen (WAV). Op de site tref je verder informatie aan over het handhavingsbeleid van de Arbeidsinspectie, een stappenplan waar je overal aan moet denken als je een buitenlandse werknemer of zzp-er werk laat verrichten. Meer informatie op www.szw.nl
Aannemersfederatie opgericht
BAAS&BEDRIJF
Investeren in jonge mensen Scholing staat hoog in het vaandel geschreven bij Fronik bv, het Mijdrechtse familiebedrijf voor grond-, water- en wegenbouw (www.fronikbv.nl), MKB INFRAlid. En daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen, aldus een enthousiaste directeur. “Ik kan eindeloos praten over een diepteriool met al zijn complexe aansluitingen en het subtiele afschot. Jammer eigenlijk dat al dat moois onder de grond zit en de burger er zo weinig van te zien krijgen. Soms zou je willen dat de bodem van glas was en hij kon zien wat wij daar hebben aangelegd. Dat hij kan zien, waar zijn afvalwater naartoe gaat als hij het toilet doorspoelt of de stop uit de badkuip trekt.”
Lyrisch René Fronik, sinds 1994 directeur van Fronik bv, slaat een lyrische toon aan als hij over zijn vak praat. Als kleine jongen kwam hij met regelmaat op de locaties waar zijn vader en oom, die het bedrijf in 1961 oprichtten, de riolering aanlegden of vervingen. Hij maakte toen nog de bouwketen schoon. In die tijd is zijn belangstelling voor het grond-, water- en wegenwerk gegroeid en raakte hij in de ban van het ambacht. En daar kan hij met veel enthousiasme over vertellen. Als er op basisscholen met dezelfde passie en kennis gesproken zou worden over het bouwvak en vakmanschap, zou er geen imagoprobleem bestaan. “Waar je niet mee in aanraking komt, leer je ook niet kennen. Als ik niet als kind de bouwplaatsen had bezocht, was ik waarschijnlijk iets anders gaan doen. De bouw is in de beleving van de doorsnee burger een bedrijfstak waar je terecht kunt als je helemaal niks anders kunt. Een bedrijfstak voor loosers. Ja, zulke vooroordelen bestaan en dan vragen wij ons nog af hoe het toch komt, dat de instroom achterblijft. We moeten een andere boodschap communiceren. Eentje die recht doet aan de waarheid. Want onze bedrijfstak levert een buitengewoon zinvolle bijdrage aan de samenleving en echt zwaar is het werk allang niet meer. Ik ken in mijn
René Fronik
bedrijf geen enkel WAO-geval. Ook niet onder de medewerkers die veertig jaar bij ons in dienst geweest zijn.”
Opleiding Opleiding en voorlichting, dat is een belangrijke opdracht aan iedereen die actief is in het bouwsegment. En op dat punt laat René zich niet onbetuigd. Hij is lid van het infrasamenwerkingsverband SPG, waar leerlingen een opleiding en tegelijk praktijkervaring opdoen bij de bedrijven. De theorie pakken ze mee via het ROC. Ook lopen er bij Fronik altijd één of twee jongens stage uit het middelbare beroepsonderwijs.” Verder is scholing een vast onderdeel van de bedrijfsstrategie. “Ik wil dat mijn mensen op de hoogte zijn van alles wat van belang is om het werk naar behoren uit te voeren. Bovendien krijgen de medewerkers die dat willen de kans en de ruimte om zich te ontwikkelen tot uitvoerder of tot hoofduitvoerder.”
“Imagoverbetering is cruciaal voor instroom van jonge vakmensen” Tussen de oren Bij Fronik bv hebben altijd zo’n veertig medewerkers gewerkt. “Dat was genoeg, maar we doen het kennelijk goed, want we zitten dik in het werk. Dus wil ik wel wat groeien. Tien tot vijftien man erbij.” Dat is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan. Adverteren levert nauwelijks resultaat op. “Alleen via de vakbladen sorteer je nog enig effect. Met organisaties die via internet mensen werven, ga ik niet meer in zee. Dat is weggegooid geld.” Voldoende instroom van jongeren blijft volgens René een kwestie van imagoverbetering. “Daar moeten we echt wat aan doen. Bij voorkeur op de basisscholen, zodat de vonk al op jonge leeftijd overslaat. Ons werk is boeiend, afwisselend en biedt uitdaging en perspectief. Hoe krijgen we die boodschap tussen de oren? Dát is de vraag.”
Dertien brancheorganisaties van hoofdaannemers en gespecialiseerde aannemers in Bouw en Infra hebben tijdens een bijzondere Algemene Ledenvergadering in Nieuwegein op 22 januari jongstleden Aannemersfederatie Nederland; Bouw en Infra, opgericht. Ook Conga en haar leden zijn opgegaan in de nieuwe brancheorganisatie. Aannemersfederatie Nederland is een koepel van brancheorganisaties die samen ruim 1600 bedrijven vertegenwoordigen, met een totale omzet van 3,5 miljard euro en een arbeidsvolume van 39.000 werkzame personen. Tot voorzitter van Aannemersfederatie Nederland is gekozen ing. Henk Klein Poelhuis, die daarnaast voorzitter is van de AVM. De nieuwe organisatie gaat de belangen behartigen van de aangesloten leden, onder meer op het gebied van de verbetering van de marktpositie. Ook wil de federatie een zwaardere stem in de CAOonderhandelingen en bedrijfstak gerelateerde regelingen zoals pensioenen en sociale regelingen.
De federatie wil daarnaast zwaar inzetten op arbeidsmarktvraagstukken, onderwijs en scholing. Samen met het eigen scholingsinstituut wordt een compleet arbeidsmarkttraject opgezet, gericht op alle functies bij de lidbedrijven. Ook innovatie is een speerpunt. Daarom heeft de federatie met innovatie-instituten en wetenschappelijke instellingen meerjarencontracten afgesloten. In de afgelopen jaren hebben de flinterdunne winstmarges waar
V.l.n.r.: Theo van der Kuil (vice-voorzitter), Henk Klein Poelhuis (voorzitter), Gijs Buijs (lid)
Depotstelsel vervangt g-rekening Staatssecretaris De Jager van Financiën heeft onlangs een wetsvoorstel ingediend om het g-rekeningstelsel te vervangen door een depotstelsel. Het g-rekeningstelsel werd meer dan 25 jaar geleden ingevoerd en is daarna nauwelijks aangepast aan de eisen van deze tijd. Daarnaast is er inmiddels een informeel systeem ontstaan waarbij inleners de loonheffingen rechtstreeks storten op een bankrekening van de belastingdienst, maar dat vereist veel werk
deze bedrijven mee werden geconfronteerd, de investeringsmogelijkheden in innovaties negatief beïnvloed. Wim van der Maas is benoemd tot directeur van de federatie. Hij zal ook leidinggeven aan het federatiebureau (secretariaat). Van der Maas was tot begin 2006 algemeen en beleidsdirecteur van MKB-Nederland. Aannemersfederatie Nederland Bouw en Infra is gevestigd in Nieuwegein, waar ook het secretariaat is gehuisvest. Meer info: www.aannemersfederatie.nl
en bevat juridische onduidelijkheden. Het nieuwe depotstelsel moet daar een eind aan maken. Als het stelsel wordt ingevoerd, kunt u als inlener aan de belastingdienst vragen een depot voor u aan te houden. Op dat depot kunt u via een vrijwaringsrekening de loonheffingen storten ten name van de
uitlener. De uitlener kan dat geld vervolgens gebruiken voor de afdracht van de loonheffingen. Als u geld op de depotrekening heeft gestort, bent u gevrijwaard van aansprakelijkheid tot het in het depot gestorte bedrag. De uitlener is zelf verantwoordelijk voor de aanwending van het saldo van het depot voor de betaling van de loonheffingen. Aardige bijkomstigheid is dat in de plannen gelden op een depot een hogere rentevergoeding krijgen dan gelden op een g-rekening. Bovendien kan het openen van een depot gewoon via internet worden geregeld waarmee bezoekjes aan de bank overbodig worden.
Aannemersfederatie sluit samenwerkingsovereenkomst ‘Verzuimloket’ Preventie en een snelle, gerichte aanpak van het ziekteverzuim zijn nodig om te voorkomen dat mensen onnodig arbeidsongeschikt worden en in de IVA of WGA terechtkomen. Werkgever en werknemer zijn daarvoor in de eerste plaats verantwoordelijk. Zij moeten alles in het werk stellen om definitieve uitval uit het werk als gevolg van gezondheids-belemmeringen of een arbeidshandicap tegen te gaan: door adequate behandeling van klachten, door aangepast werk, of door hervatting van ander werk, eventueel bij een andere werkgever. Ledenvoordeel Aannemersfederatie Nederland Bouw en Infra heeft ten behoeve van de lidbedrijven van de deelnemende organisaties het Verzuimloket tot stand gebracht.
Het Verzuimloket staat o.a. voor administratief gemak en is ondergebracht bij ArboDuo. In het kader van ledenvoordelen wordt samen gewerkt met twee verzekeraars: De Amersfoortse en Cordares Verzekeringen. Werkgevers die hun ziekengeldverzekering bij
De Amersfoortse of Cordares hebben ondergebracht ontvangen een korting op de premie en worden de kosten van de extra diensten in het Pluspakket vergoed. Op vrijdag 1 februari 2008 is de samenwerking vastgelegd in de ondertekening van de mantelovereenkomsten.
V.l.n.r. D.E.J. de Graaf (Wuthrich), H. Klein Poelhuis (Aannemersfederatie), T. Bosman (Cordares), P.J. Smits (ArboDuo) en F.J.M. Romijn (De Amersfoortse)
GAzet 1-2008 | 5
ARBOUW START CAMPAGNE LEEFSTIJL
Bouwplaats veiliger, maar personeel te dik Hoewel de bouw steeds veiliger wordt, loeren er ook gevaren. Steeds meer bouwmedewerkers blijken (te) dik. Arbouw wil hier iets aan gaan doen. Werken in de bouw is gemiddeld genomen veiliger en gezonder geworden. Het ziekteverzuim is het afgelopen jaar gedaald en ook het aantal ongevallen is verder afgenomen. Dit blijkt uit de cijfers over 2006 van Arbouw, de stichting die voor werkgevers- en werknemersorganisaties werkt aan veiligheid en gezondheid in de bouwnijverheid. Uit de cijfers blijkt echter ook dat de gemiddelde leeftijd van bouwmedewerkers sterk stijgt en dat velen een te hoog lichaamsgewicht hebben. Daarom start Arbouw binnenkort een campagne om een gezonde leefstijl te bevorderen. Het ziekteverzuim in de bouwnijverheid is in 2006 gedaald tot 4,6 procent. Dit is een verbetering ten opzichte van 2005, toen het verzuim 5 procent was. De daling geldt zowel voor bouwplaatsmedewerkers als zogeheten UTA (uitvoerend, technisch en administratief) personeel. Van het bouwplaatspersoneel
overkwam 4,2% een arbeidsongeval met verzuim tot gevolg. Dit is een verbetering ten opzichte van het gemiddelde in de periode vanaf 2001 (4,8%). Vergeleken met andere sectoren doet de bouw het goed. Zo ligt het percentage ongevallen met verzuim in de horeca op 6,1% en in de vervoerssector op 5,6%. Het gemiddelde percentage arbeidsongevallen onder mannelijke werknemers over alle sectoren is 4,1%.
Vergrijzing en overgewicht De gemiddelde leeftijd van werknemers in de bouw is de afgelopen jaren sterk toegenomen en verwacht mag worden dat deze trend de komende jaren doorzet. Met het toenemen van de gemiddelde leeftijd wordt ook een duidelijke toename van het percentage werknemers met een (ernstig) overgewicht verwacht. Uit onderzoek van Arbouw blijkt dat 64% van de volwassenen in de bouwnijverheid kampt met overgewicht en
Werkleerplicht voor jongeren tot 27 jaar Jongeren onder de 27 jaar kunnen geen beroep meer doen op de bijstand, maar moeten werken, leren of een combinatie hiervan. Gemeenten worden verplicht jongeren tot 27 jaar die niet werken of naar school gaan én die zich melden voor een voorziening (bijvoorbeeld een uitkering) een aanbod te doen. Dit kan een werkaanbod, een leeraanbod of een combinatie van beide zijn. Het aanbod wordt afgestemd op de situatie van deze jongeren. Als ze het aanbod niet accepteren dan krijgen zij ook geen uitkering van de gemeente. Jongeren zijn niet verplicht zich te melden
6 | GAzet 1-2008
als ze geen werk of opleiding hebben. Het doel van deze maatregelen is jongeren betere kansen te bieden op een baan en te voorkomen dat jongeren afhankelijk zijn van de bijstand. Het streven is dat jongeren die een startkwalificatie kunnen halen dit ook doen. Een startkwalificatie is een diploma op havo, vwo of mbo-2 niveau. Jongeren van 18 tot 27 jaar kunnen nu nog een beroep doen op de bijstand. Eind april 2007 hadden ongeveer 29.000 jongeren tot 27 jaar een bijstandsuitkering, hiervan zijn ongeveer 4.275 jonger dan 21 jaar.
15% heeft obesitas. Hiermee scoort de bouwnijverheid duidelijk slechter dan het landelijk gemiddelde waar ongeveer 50% kampt met overgewicht en ruim 10% obesitas heeft. Dit is zowel een maatschappelijk probleem als een economisch probleem voor de bedrijfstak. Uit recent onderzoek is gebleken dat werknemers met obesitas gemiddeld 14 dagen per jaar meer verzuimen dan werknemers met een normaal gewicht.
worden gestimuleerd om kritisch naar hun leefstijl te kijken en zonodig te veranderen. De activiteiten zullen vanaf het voorjaar van 2008 starten. De campagne is nog in de opstartfase, maar Arbouw is zeker niet van plan iedere bouwplaatsmedewerker met overgewicht een boek van Sonja Bakker cadeau te doen. Wat de plannen wel zijn, is nog niet helemaal duidelijk bij verschijnen van deze krant.
Aandacht voor leefstijl
Bewustwording
Voor Arbouw zijn de cijfers reden om in 2008 haar pijlen speciaal te gaan richten op leeftijdsbewust arbobeleid en leefstijl. Werkgevers worden geholpen om hun arbobeleid aan te passen op de ouder wordende bouwpopulatie. Werknemers zullen met gerichte acties
Volgens communicatiemanager Hanneke Bax zal de insteek ‘bewustwording’ en ‘verleiden tot ander gedrag’ worden. Ze realiseert zich dat dat trouwens makkelijker gezegd is dan gedaan. “Je roept niet snel een medewerker op kantoor met de woorden: ‘Ik moet je iets
zeggen, ik vind je te dik, je moet meer groente eten.’ Zeker niet als zo iemand op dat moment nog geen nadelen lijkt te ondervinden van zijn gewicht. We zoeken het vooral in een campagnematige aanpak, waarbij we individuen, maar ook bedrijven aanspreken op hun gedrag. We zijn ook nog op zoek naar een slogan.” De Arbouw gaat niet alleen inzetten op anders eten, maar ook op meer bewegen. Meer bewegen? Bouwplaatsmedewerkers doen toch de hele dag lichamelijk werk? Bax: “De meesten bewegen wel, maar nogal eenzijdig. Neem een stukadoor of een metselaar. Die verrichten steeds dezelfde handelingen. Terwijl de bedoeling is, dat je je veelzijdig beweegt.” De campagne start eind februari, begin maart.
Geen ziekengeld bij looninhouding Bij zieke werknemers met recht op ziekengeld die onvoldoende meewerken aan re-integratie, mogen werkgevers loon inhouden. Tot nu toe heeft dat nauwelijks financiële gevolgen voor de werknemer, omdat het ziekengeld doorloopt. Vanaf 1 januari 2008 verandert deze situatie voor nieuwe ziektegevallen van ‘vangnetters’: werknemers met een no-risk polis, werknemers die ziek zijn vanwege een zwangerschap, en orgaandonoren. Als de werkgever dan loon inhoudt wegens het niet meewerken aan re-integratie, keert UWV voor dat deel van het loon geen ziekengeld uit. U moet een inhouding daarom direct melden bij UWV.
Betaalt u aan een werknemer die na 1 januari 2008 ziek wordt geen of minder loon vanwege een conflict over de re-integratie, dan mag UWV voor dat deel geen ziekengeld uitkeren. U moet een looninhouding daarom uiterlijk in de eerste week van de maand waarvoor deze geldt aan UWV doorgeven.
Boete Bent u te laat, dan volgt een boete. Deze loopt op van 65 euro in de eerste week tot maximaal 450 euro. De maatregel geldt alleen voor werknemers die na 1 januari 2008 recht hebben gekregen op ziekengeld. Dat zijn werknemers met een no-risk polis, werknemers die ziek zijn vanwege een zwanger-
schap, en orgaandonoren. Bestaande gevallen, waarbij de werknemer op 1 januari 2008 al ziek is, blijven vallen onder de oude regels.
ONDANKS VOLDOENDE STAGEPLAATSEN SCHRIJNEND TEKORT AAN GESCHOOLDE ARBEIDSKRACHTEN
Het is vijf voor twaalf Maar liefst 2500 werknemers. Dat is het becijferde tekort waar de gespecialiseerde ondernemers mee kampen. Hoe komt dat? Wat kunnen we doen? En wat denkt BGA Nederland, het Bedrijfsopleidingscentrum Gespecialiseerde Aannemers dat anderhalf jaar geleden door enkele samenwerkende opleidingsbedrijven is opgericht, daaraan te kunnen doen? Met enige regelmaat besteedt Gazet aandacht aan de activiteiten van BGA Nederland. Als ze weer eens een convenant sluiten met een gemeente voor instroom van langdurig werkelozen. Als ze een nieuwe vestiging openen. Als ze in samenwerking met opleidingsbedrijven carrouseldagen organiseren waar vmbo’ers kunnen snuffelen aan GA-ambachten. Of zomaar om eens te vragen naar hun mening over scholing. Want dat is hun kernactiviteit. Scholing en opleiding van werknemers voor de GA.
Weinig aan te klikken Dus, waar moet u zijn voor leerlingen die u de kans wilt geven op een carrière in uw bedrijf? Juist, bij het BGA. Daarom fluks naar hun website en de button detachering aanklikken. Je kunt dan kiezen uit ‘Werknemers in portfolio’, ‘Leerbanen’ en ‘Aanmelden vacatures’. Het liefst wilt u ze alle drie tegelijk aanklikken, want u zit te springen om mensen. Maar, dat valt dan tegen. Er staan een hoop buttons op de site, maar er valt niet zoveel te klikker-de-klikken. Behalve op een beperkt aanbod standaardcursussen stuit je achter de meeste buttons op de tekst: Hier wordt nog aan gewerkt!!! met drie uitroeptekens. En dat geldt ook voor de drie buttons die betrekking hebben op detachering. Wel vind je uitvoerige informatie over het nieuwste initiatief EVC,
Erkenning van elders Verworven Competenties, dat ook al breeduit in de branchebladen gepresenteerd is. Het komt erop neer dat vaklieden op basis van praktijkervaring een diploma kunnen krijgen. Daartoe worden mensen opgeleid die de vaardigheden kunnen beoordelen. Een assessor wordt zo iemand genoemd en dat is op zich verwarrend. Bedoeld wordt kennelijk iemand die zich bezighoudt met assessment (beoordeling van geschiktheid van sollicitant), maar in Nederland is een assessor het hulpje van de voorzitter. Enfin, de assessor is een soort coach die de vaardigheden in kaart brengt en een opleidingstraject uitstippelt. Voor de onderdelen die de werknemer al beheerst, hoeft hij geen cursus meer te volgen. Kortom een snelle route naar een vakdiploma. Aardig, maar ook niet meer dan dat.
Resultaat vs inspanning Het ontbreekt de BGA Nederland niet aan initiatieven. Zoveel is duidelijk. Maar wat heeft het allemaal voor zin als je niet kunt vinden wat je zoekt. Namelijk mensen die het vak willen leren. We vragen het aan Bert van de Pol, BGA-medewerker. “Doet die website het nog niet? Daar zullen we dan op zeer korte termijn iets aan doen. Je moet niet vergeten dat we pas anderhalf jaar onderweg zijn. Het is nog te vroeg om de vruchten te plukken van
onze inspanning. Het convenant dat we met Nijmegen gesloten hebben, krijgt navolging. We zijn met zo’n 25 gemeenten in gesprek. Ze zijn eigenlijk allemaal positief over onze reïntegratie-initiatieven. En ook de UWV staat er vierkant achter. Je kunt niet op stel en sprong resultaten verwachten. De eerste acht mensen uit Nijmegen hebben we nu gehad. Als daar twee mensen uitrollen die geschikt zijn, dan hebben we een eerste resultaat geboekt.” Weegt het resultaat wel op tegen de inspanning? Als daar jaarlijks per gemeente twee vakmensen uitrollen. Dan levert dat bij participa-
we niet alleen; ook de bedrijven zelf hebben een taak bij de instroom van jonge mensen. Sommige bedrijven zijn daar succesvol in. Zo zijn we onlangs betrokken geweest bij de begeleiding en selectie van enkele tientallen jonge mensen, die een bedrijf uit de betonstaal-hoek op eigen kracht had geworven voor een carrière binnen het bedrijf. Dat soort steun hebben we hard nodig.”
EIM-rapport Steun is er. Dat blijkt ook uit de EIM-rapportage ‘Vacatureproblematiek en leerbedrijven in het Conga-domein’. Er is geen tekort
Bert van de Pol: “We kunnen de tekorten aan vakbekwame mensen binnen enkele jaren wegwerken” tie van 25 gemeenten 50 vakmensen op. Een druppel op een gloeiende plaat. “We kunnen geen ijzer met handen breken. Dit soort trajecten kosten tijd. We werken aan duurzame relaties met de gemeenten. En het is ook niet het enige wat we doen. We zijn gestart met de beroepencarrousel. Bij een eerste samenkomst in onze vestiging Boxtel hebben we 150 jongeren ontvangen waarvan de meesten wel weten dat ze in de bouw willen werken, maar nog niet wat er allemaal te koop is. Wij laten de diversiteit van beroepsmogelijkheden zien en hopen dan, dat ze via ons terechtkomen bij de GA’s. Op dit moment hebben we 160 leerlingen in opleiding. En dat aantal kan op korte termijn verdubbelen of zelfs verdrievoudigen. Maar dat kunnen
aan stageplaatsen. Dat wil zeggen dat vele bedrijven openstaan en ook leermeesters hebben opgeleid om de nieuwe aanwas te begeleiden. Verder staan er een aantal behartenswaardige conclusies en aanbevelingen in. En ook bij de bedrijven zelf ontbreekt het niet aan ideeën. In de rubriek Baas en Bedrijf doet René Fronik enkele interessante suggesties. Dus het gaat goed komen? Van de Pol: “Als we kunnen blijven rekenen op steun van de bedrijven, garandeer ik dat we binnen enkele jaren de tekorten aan geschoolde vakmensen hebben weggewerkt. En die website komt dik voor mekaar.” Gazet blijft de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en verrichtingen van BGA Nederland volgen en zal er in de komende uitgaven zeker op terugkomen. Kijkt u ondertussen met enige regelmaat op www.bga-nederland.nl en meldt uw vacatures zodra dat mogelijk is.
Loonkostensubsidie ■ De versoepeling van het ontslagrecht is weliswaar voorlopig van de baan, maar de loonkostensubsidies voor langdurig werklozen gaan wel gewoon door. Minister Donner van Sociale Zaken en Werkgelegenheid had oorspronkelijk het loonkostensubsidieplan gekoppeld aan de versoepeling van het ontslagrecht. De loonkostensubsidies komen er voor mensen die langer dan één jaar werkloos of arbeidsongeschikt zijn. De werkgever kan de helft van het minimumloon vergoed krijgen voor maximaal een jaar. Voorwaarde is wel dat het om een reguliere baan gaat en bovendien moet er zicht zijn op een gewone aanstelling.
COLUMN
(On)zakelijk lenen Bij een bedrijfsoverdracht binnen familieverband wordt de koopsom vaak schuldig gebleven. Op zich niet vreemd natuurlijk. Bedrijfsopvolgers beschikken meestal niet over voldoende eigen vermogen om de (vaak hoge) koopsom te voldoen. Dit neemt niet weg dat het risico dat de overdrager hiermee neemt groot is. Als de bedrijfsopvolger het niet redt, kan de overdrager naar zijn centen fluiten. Het is voor hem dan een schrale troost dat hij het verlies ten laste van de fiscale winst kan brengen. Maar zelfs dit laatste is, zo oordeelde de rechter onlangs, niet altijd mogelijk. Volgens de rechter kan het verlies alleen maar ten laste van het resultaat worden gebracht als de leenovereenkomst de zakelijkheidstoets kan doorstaan. Deze toets laat zich nog het beste samenvatten in de vraag: ‘Zou een onafhankelijke derde onder dezelfde voorwaarden het geld hebben geleend?’. In de zaak waarover de rechter moest oordelen waren over de rente en de opeisbaarheid gangbare afspraken gemaakt. Zekerheden werden niet gesteld. De bedrijfsopvolger beschikte ook niet over vermogensbestanddelen waarop hij zekerheid kon geven. Toch oordeelde de rechter dat de lening niet onder zakelijke voorwaarden is verstrekt. Een onafhankelijke derde zou, volgens de rechter, de lening nooit zijn aangegaan zonder zekerheden te bedingen. Hiermee heeft de overdrager, kennelijk vanwege de familierelatie, een onaanvaardbaar hoog risico geaccepteerd. En als het risico zich vervolgens voordoet kan het verlies niet ten laste van het fiscale resultaat worden gebracht. De uitspraak van deze rechter staat niet op zichzelf. Ook andere rechters hebben in het recente verleden het nemen van een verlies op een vordering niet geaccepteerd. ‘Nieuw’ is dat deze visie nu ook bij een bedrijfsopvolging is toegepast. En dan is het toch oppassen. Binnen familieverband bestaat van nature de neiging elkaar ‘vriendelijk’ te behandelen. Het bedingen van zekerheden voor een schuldig gebleven koopsom staat niet bovenaan het verlanglijstje. Zolang het goed gaat met de overgedragen onderneming is dit geen probleem. Maar als de markt tegenzit en het innen van de vordering in het geding is, keert het zich tegen u. Eens te meer blijkt dat bedrijfsopvolging maatwerk is, waarbij de hulp van deskundigen niet kan worden gemist.
Mr. F.J. Kerkhof Fb Alfa Accountants en Adviseurs te Wageningen
[email protected]
Bert van de Pol, BGA-medewerker
GAzet 1-2008 | 7
Werkende oudere WAO-ers minder snel beoordeeld
Subsidie op arbeidsmiddelen
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zet de Farboregeling ook in 2008 voort. Er is een budget van 1,9 miljoen euro beschikbaar. De Farbo-lijst is een jaarlijks door het ministerie vastgestelde lijst met innovatieve en arbovriendelijke arbeidsmiddelen, die de blootstelling aan fysieke belasting, lawaai en gevaarlijke stoffen verminderen. Wie een arbeidsmiddel aanschaft van deze lijst, kan een subsidie aanvragen van maximaal 10 procent van de aanschafkosten met een maximum van 25.000 euro.
■ Oudere gedeeltelijk arbeidsongeschikten die op 1 juli 2004 ouder dan 45 jaar waren, zullen pas vijf jaar nadat ze weer een baan hebben gevonden, worden beoordeeld. Nu gebeurt dat na zes maanden tot maximaal drie jaar. Het verlengen van deze periode maakt het voor deze groep aantrekkelijker om aan de slag te gaan. De maatregel geldt voor de groep van circa 400.000 arbeidsongeschikten die vallen onder de oude regels (het oude Schattingsbesluit). Een WAO-er die weer (gedeeltelijk) aan de slag gaat, moet na enige tijd worden beoordeeld op zijn mate van arbeidsgeschiktheid. Dat gebeurt nu binnen zes maanden tot maximaal drie jaar nadat betrokkene weer werkt. Dan wordt gekeken naar de nieuwe mate van arbeidsongeschiktheid. Deze snelle herbeoordeling (met eventueel (gedeeltelijk) verlies van een uitkering als gevolg) kan voor WAO-ers een drempel zijn om weer aan de slag te gaan. Minister Donner gaat nu de Wet op de Arbeidsongeschiktheid aanpassen waardoor deze groep pas vijf jaar na werkhervatting beoordeeld wordt. Tot aan dat moment is sprake van inkomstenverrekening.
Reageren? Heeft u vragen of opmerkingen over onderwerpen uit deze krant? Stuur uw reactie naar: Conga o.v.v. GAzet, Dukatenburg 90-03, 3437 AE Nieuwegein Of per e-mail naar:
[email protected]
VWN Een wereld zonder wapeningsstaal is ondenkbaar. Het doel van de Vereniging Wapeningsstaal Nederland (VWN) is de sector te promoten, haar belangen te behartigen en aandacht te schenken aan techniek en innovatie. De vier secties zijn: Wapenings- en prefabcentrales, Vlechtbedrijven, Producenten van wapeningsstaal en Toelevering, engineering en overige. Informatie: Dukatenburg 90-03 3437 AE Nieuwegein Tel.: (030) 638 19 39 E-mail:
[email protected] www.wapned.nl
Boorinfo Boorinfo B.V. is een snelgroeiende brancheorganisatie voor betonboorbedrijven met als doel een landelijk netwerk van samenwerkende betonboorbedrijven te realiseren. Goede bedrijfsvoering is meer dan alleen vakmanschap. Informatie: De Meerpaal 5 6916 DE Tolkamer Tel.: (0316) 54 74 57
[email protected] www.boorinfo.nl
Bovatin De Bond van Aannemers van Tegelwerken In Nederland (Bovatin) richt zich op belangenbehartiging voor de leden, met veel aandacht voor het bevorderen van hun vakbekwaamheid en economische zelfstandigheid. Leden kunnen verder terecht voor individueel advies.
VSB
De Vereniging van Steiger-, Hoogwerk- en Betonbekistingsbedrijven (VSB) vertegenwoordigt naar opdrachtgevers, overheden, instellingen en organisaties de belangen van de leden. De vereniging bepleit een rationeel en realistisch beleid, dat de leden in staat stelt om hun slagkracht te behouden. Informatie: Postbus 190 2700 AD Zoetermeer Tel.: (079) 353 12 66
[email protected] www.vsb-online.nl
Eekhoornsyndroom
8 | GAzet 1-2008
Informatie: Dukatenburg 90-03 3437 AE Nieuwegein Tel.: (030) 603 27 97
[email protected] www.avmmetselwerken.nl
Informatie: Postbus 85 7460 AB Rijssen Tel.: (0548) 53 85 05
[email protected]
COLUMN MIKE MORTEL
Het computersysteem van Eelco is nu 3 jaar oud. Zo’n vijftien jaar geleden had hij iedereen voor gek verklaard die had gezegd dat hij in de nabije toekomst geen bouwbedrijf meer kon runnen zonder computer. Beitels, schaven, boren, zagen, troffels, winkelhaken en lijmtangen, daar kon Eelco alles over vertellen. Maar bij die, voor hem onbegrijpelijke, computertaal brak het zweet hem uit. Anton, zijn boekhouder, had voorgesteld een nieuw computersysteem aan te schaffen. Er was een nieuw softwarepakket uitgekomen en dat ‘draaide’ niet goed op het bestaande systeem. Tja, men werkte tegenwoordig met zware ‘applicaties’ zo werd Eelco voorgehouden. Daarnaast had hij volgens z’n leverancier ook een snellere ‘router’ nodig. Router? Volgens de documentatie ging het om een uiterst snelle ‘wireless router’ met MIMO-technologie. Die was 12 keer sneller dan de huidige. Daarnaast is de router geschikt voor ‘streaming’ en ‘Voip’ toepassingen. Eelco was werkelijk sprakeloos. Hij kon zijn huidige systeem al nauwelijks volgen, dus dat kon wat worden als het ook nog eens 12 keer zo snel werd. Eelco was nog groot geworden
AVM Het doel van de Aannemers Vereniging van Metselwerken (AVM) is belangenbehartiging in de ruimste zin van het woord. Op dit moment wordt de prioriteit gelegd bij de maatschappelijke, financieel-economische, juridische, zakelijke en gezondheidsbelangen.
HHD
Het Hellende Dak (HHD) is een landelijk opererende vereniging voor bedrijven die zijn gespecialiseerd in het aannemen en uitvoeren van daken die worden voorzien van hellende bedekkingen. HHD werkt nauw samen met de Stichting Opleiding Hellende Daken. Informatie: Dukatenburg 90-03 3437 AE Nieuwegein Tel.: (030) 634 34 54
[email protected] www.hhd.nl
NVAF De Nederlandse Vereniging met de reclame: “Drink louter Kabouter”, een heerlijke bessenjenever. Nee, volgens zijn boekhouder had dat niets te maken met de router waar ze het nu over hadden. Het nieuwe systeem moest natuurlijk worden uitgevoerd met ‘flatpanels’. Voor Ine, zijn secretaresse, moest er natuurlijk een labelwriter bij. En nu ze toch bezig waren, konden ze beter meteen een ‘Colorlaser All-In-One’ aanschaffen, natuurlijk met netwerkkaart. Eelco knikte met z’n hoofd, wat door de boekhouder als instemming werd gezien, maar eigenlijk een spastische reactie was, ontstaan door verbijstering. Om Eelco over de streep te halen, merkte Anton nog op, dat het nieuwe systeem een 3 GB DDR werkgeheugen heeft. Bij GB denkt Eelco aan Groot Brittannië en bij DDR denkt hij aan de vroegere Deutsch Democratische Republik. Volgens Anton heeft Eelco ook een ‘Notebook’ nodig. Hier, Eelco kon het nu zelf lezen in de glimmende brochure: ‘Een Intel Core 2 Duo Processor T5450 met Centrino Technologie, een 5-in-1 Cardreader en video 256 MB, NVIDIA Geforce 8400-GS’. Eelco zuchtte nog eens diep en vertelde Anton dat hij zijn gang kon gaan. Hij was uiteindelijk een uitstekende kracht en hij zou het wel weten nietwaar? Anton keek Eelco nog eens goed aan en vroeg of er nog iets was. Eelco fluisterde dat hij behoorlijk veel last had van zijn ‘eekhoornsyndroom’. Eekhoornsyndroom? Anton schrok behoorlijk. Daar had de baas het nooit over gehad. Zou het besmettelijk zijn? Stamelend vroeg Anton of Eelco kon uitleggen wat het eekhoornsyndroom precies betekende. Eelco wenkte Anton iets dichterbij en wees naar zijn bureau. “Kijk Anton, gisteren heb ik hier een offerte voor een nieuwe aanhangwagen neergelegd en nu kan ik ‘m niet meer vinden. Vervolgens loop ik al een half uur te zoeken naar m’n autosleutels en ik had nog een cadeautje gekocht voor m’n vrouw, maar dat ben ik ook kwijt. Je weet toch dat eekhoorntjes in het najaar de beukennootjes verstoppen en ze in het voorjaar niet meer terug kunnen vinden? Nou, zo voel ik mij zo langzamerhand ook. Door al die afkortingen uit het alfabet en overige hubusculubustaal word ik zo langzamerhand stapelmesjokke en weet van voren niet meer dat ik van achteren leef. Of is het andersom? Als je daar een oplossing voor weet, mag je wat mij betreft het hele alfabet kopen.” Vervolgens opende Eelco z’n bureaula, pakte een fles en vulde 2 glazen met de heldere, donkerrode vloeistof en merkte op: “Maar voorlopig drinken we louter Kabouter.”
Aannemers Funderingswerken (NVAF) behartigt de branchespecifieke belangen van de aannemers van funderingswerken en eigenaren van funderingsmaterieel. De NVAF is voor Nederland lid van de European Federation of Foundation Contractors EFFC en het Deep Foundations Institute DFI (USA). Informatie: Ceintuurbaan 2 3847 LG Harderwijk Tel.: (0341) 45 61 91
[email protected] www.funderingsbedrijf.nl
NVK
De Nederlandse Vereniging van Kitverwerkende bedrijven (NVK) behartigt de belangen van ondernemers die (bijna) uitsluitend op professionele wijze kitten verwerken. De belangenbehartiging beslaat een breed terrein: arbeidsvoorwaarden, sociale en economische aspecten, vaktechnische zaken, milieuaspecten, opleiding. Informatie: Postbus 41 1483 ZG De Rijp Tel.: (0299) 68 26 12
[email protected] www.nvkit.org
VNV
De Vereniging Nederlandse Voegbedrijven (VNV) maakt zich sterk voor de kwaliteit van voegwerk, een duidelijke juridische positie van haar leden ten opzichte van opdrachtgevers en een goede en gedegen opleiding. Informatie: Dukatenburg 90-03 3437 AE Nieuwegein Tel.: (030) 638 19 38
[email protected] www.vnv-voeg.nl