Introductie. Veel leesplezier!

nieuwsbrief

Introductie

Zengroep Rotterdam Kanzeon

De redactie

Inhoud

Zesde jaargang 1e editie

Mei 2013

In de aanloop naar de zomervakantie hierbij een volle nieuwsbrief met veel inspirerende artikelen. Allereerst een verslag van Prabodh over de Samoerai- tentoonstelling in het Wereldmuseum. Daarna de rubriek ‘Gluren bij de buren’, ook van de hand van Prabodh, waarin hij verslag doet van een avond Vipassanameditatie. Vervolgens wordt een overzicht gegeven van de dharmales die Paul van Mechelen vorig jaar gaf over Steve Jobs. Daarop volgt een artikel van de hand van Annerieke, dat eerder verscheen in NRC Handelsblad. Prabodh introduceert de nieuwe rubriek: ‘Het je een Boeddha gespot?’ en beschrijft daarna in ‘Wat heb ik geleZen?’ het boek ‘Middernachtsberg’. In ‘De dharma, onuitputtelijk diep en grenzeloos subtiel’ beantwoordt Gretha een vraag over het opbouwen van een zitpraktijk thuis. Daarna volgt de rubriek ‘Oefeningen voor het zitten’. Tenslotte wordt een foto-overzicht gegeven van de reis die Ron van Briemen heeft gemaakt naar Tibet. De nieuwsbrief wordt afgesloten met de agenda en mededelingen. Veel leesplezier!

1

Prabodh Jongepier Samoerai Tentoonstelling 2 Prabodh Jongepier Gluren bij de buren 3 Paul van Mechelen Dharmales over Steve Jobs 5 Annerieke Goudappel Een nooit aflatende ontmaskering 7 Prabodh Jongepier Heb je een Boeddha gespot? 8 Prabodh Jongepier Wat heb ik geleZen? 9 Gretha Aerts Onuitputtelijk diep en grenzeloos subtiel 10 Eva Boomsluiter Oefeningen voor het zitten 12 Ron van Briemen Foto’s van Tibet 13 Redactie Agenda en mededelingen 16

Samurai Tentoonstelling

Wat getuigt van hun spritualiteit was de kleine Zen tempel in het museum. Sober ingericht met stenen, grind en een houten plankier. Aan het einde een afbeelding die mij het meest deed denken aan Shiva of Vishnu, met die vlammen erachter. Maar in een Zen tempel? Bij navraag bij de conservator van het museum blijkt dit beeld de ‘beschermheilige’ van de samurai te zijn. Indrukwekkend! Bij één van deze prachtige prenten van beroemde samurai vind ik zelfs twee maal de naam die ik van Gretha heb ontvangen: Kenshin. Dapper en moedig waren die samurai zeker! Zie hierbij een voorbeeld.

Krijgshaftig kijken ze me aan. Onverschrokken zelfs met hun zware wapenuitrusting. Twee lange rijen samurai in het Wereldmuseum. Allerlei harnassen, niet alleen van ijzer, ook van stof. Maskers, etc. Veel verhalen. Mooie beschilderingen op textiel. En een uitleg op film in de tentoonstellingsruimte. Meer dan zevenhonderd jaar, tot ca. 1860, heersten de samurai over Japan. Ze boezemden ontzag in met hun gevreesde zwaarden en wapperende vaandels. Maar samurai waren niet alleen maar uit op strijd. Ze streefden ook spiritueel inzicht en esthetiek na. En ze hadden hun eed van loyaliteit en eer hoog te houden.

2

Gluren bij de buren

In het restaurant wordt tot onze verrassing Vipassana een film geprojecteerd hoe ieder object door Daar zat ik dan op een dinsdagavond in Djoj. Twee maal veertig de medewerkers wordt opgebouwd uit de minuten mediteren en daartussenin veertig minuten langzame losse aangevoerde delen. kinhin. Ik was een kwartier eerder gekomen om uitleg te krijgen Volgens het Wereldmuseum: Deze tentoonwaar het bij Vipassana omgaat. Ik had mijzelf voorgesteld als stelling biedt een totaaloverzicht van de redacteur van de Nieuwsbrief van Zen Rotterdam. Simin Abravesh, de meditatieleidster en een deel van het bestuur gaven mij samuraicultuur met bruiklenen van musea en heel vriendelijk antwoord op al mijn vragen. Het blijkt eigenlijk privécollecties uit Japan en Europa. Zwaarden niet eens zoveel anders te zijn dan bij Zen. en kamerschermen die Shogun van Japan Op hun site www.vipassanarotterdam.nl kom ik de volgende aan Koning Willem III schonk, getuigen van de alinea tegen: ‘Vipassana meditatie is een proces van zelfobserbijzondere relatie tussen Japan en Nederland vatie, met als doel de geest tot in de diepste lagen te zuiveren sinds 1609. van negativiteit en onzuiverheden als woede, haat, hebzucht Hier wordt natuurlijk bedoeld de unieke en angst. Naarmate de invloed hiervan zwakker wordt, komen handelsbetrekkingen die via het eiland Desima tussen beide landen werden onderhouden. positieve eigenschappen zoals liefde, mededogen, vreugde en Met dank aan het Wereldmuseum! Open wijsheid vanzelf tot ontwikkeling. De overeenkomst met Zen t/m 26 mei 2013, is dus contemplatie en introspectie, maar ook van de vergan kelijkheid van alle dingen, leidend tot bevrijding’. Maar de vorm verschilt wel enigszins. Prabodh Kenshin Jongepier

Vipassana betekent helder en precies inzicht in de ware natuur van de werkelijkheid van een ‘object’, waarbij elk object apart wordt waargenomen. Het gaat hierbij in het kort om: opmerkzaamheid, inzet of energie, concentratie, vertrouwen en inzicht. Je observeert iets. Wat komt er binnen? Wat volgt daarop? Bijv. bij het hoorbewustzijn. Je gedachte concentreert zich op een ‘object’ dat je oor hoort. Vervolgens benoem je dat. Later wordt dit een autonoom proces, waardoor je beter in contact komt met het Niet-Zelf. Geleidelijk aan identificeer je je niet meer met je zelf en je krijgt daardoor minder voorkeuren en afkeuren. Het zitten gebeurt op rode kussens, en net als bij ons op zwarte matten, opgesteld in rechthoek, maar niet zo strak als

Kato Kiyomasa in vol ornaat 1867 portet door Yoshitoshi (1839-92)

3

bij ons. Gelukkig staat er een stoel voor mij klaar. Bij aanvang van de eerste meditatiefase wordt goede uitleg gegeven. De eerste 40 minuten kom ik goed door. Bij de kinhin lopen de ca. 13 deelnemers die tegenover elkaar zitten aan de lange zijde van de zaal, steeds tegen elkaar in. Op kousen of sokken. We moeten ons gedurende deze 40 minuten successievelijk concentreren op de voortgaande beweging van de voeten, daarna het optillen en dan de hele beweging van de voeten. Mijn doorgezakte voet begint op te spelen. En wat het hoorbewustzijn betreft, genoeg geluiden van de krakende parketvloer! De laatste 20 minuten van de tweede meditatiefase is een gevecht met mijzelf. Daarna volgt de metta meditatie. “Moge alle levende wezens inclusief mijzelf vriendelijkheid, liefde en geluk ervaren”. Heel mooi. Dan wordt er thee rondgebracht. Een leuk idee! Er vindt een korte en levendige nabespreking plaats. Ik besluit open kaart te spelen t.o.v. de rest van de groep en vertel waarom ik kom. Gelach. ‘Spionage!’ Er worden nu wederzijds vragen gesteld. ‘Kent Vipassana koans?’ ‘Nee, maar bij jullie (Zen) is er toch die koan: “Wat is het geluid van één klappende hand?” Wat is daar de oplossing van?’ Ik zeg dat ik die niet meer weet maar dat je de oplossing zelf moet vinden.

Een sympathiek idee om te vertellen over het mediteren in Rotterdam: ‘Boeddhahuis is een netwerk van een aantal boeddhistische groepen in Rotterdam. Voorlopig zijn we actief via deze website. Daarnaast streven we naar meer samenwerking en uitwisseling. Dat willen we doen door het creëren van plekken in de stad waar je kunt mediteren voordat je naar je werk gaat. Maar ook door laagdrempelige evenementen te organiseren die aansluiten bij wat er in de stad leeft.’ Rotterdammers hebben veel keus als het gaat om meditatie. Boeddhistische meditatiegroepen zijn geworteld in het oosten en combineren dat met westerse accenten en onderzoek naar wat hier past. Of het nu gaat om Tibetaans Boeddhisme, het Japanse Zen Boeddhisme of Vipassana uit India en Zuidoost-Azië. Deze website biedt informatie over een aantal Boeddhistische initiatieven in de stad. In de agenda staat een overzicht van hun activiteiten. Met dank aan Simin Abravesh. Prabodh Kenshin Jongepier

Vipassana kent ook een lineage. Een belangrijke leraar die Vipassana in 1973 naar Nederland bracht, is Mettavihari (1942-2007), een Thaise Theravada monnik. Studie en verdieping vindt in weekends plaats en in korte en lange retraites in verschillende centra in Nederland, veelal o.l.v. door Mettavihari gekwalificeerde meditatieleraren. Daar worden soms ook soetra’s gezongen. De gezamenlijke bron van Therevada en Vipassana is de Satipatthana Soetra. Op bovengenoemde site kom ik ook de term Boeddhahuis tegen.

4

Dharmales over Steve Jobs

Hierbij een verkort overzicht van de dharmales die Paul van Mechelen vorig jaar heeft gegeven over Steve Jobs.

Rejected and chosen

De persoonlijke geschiedenis van Steve Jobs was heftig (rejected en chosen): in 1955 geboren, afgestaan, geadopteerd, weer afgestaan en weer geadopteerd, getrouwd, dochter, gescheiden, uiteindelijk getrouwd met Laurene (let op de hand op zijn hara), samen drie kinderen. is the hardest thing to do. If we can’t accept ourselves, we are living in ignorance, this darkest night. We may still be awake, but we don’t know where we are. We cannot see. The mind has no light. Practice is this candle in our very darkest room.’ Bij het klooster van Steve Jobs stond: ‘Let me respectfully remind you, Life and death are of supreme importance Time passes swiftly by and opportunity is lost Each of us should strive to awaken… Awaken Take heed, do not squander your life’ The stone bridge of joshu The monk said, ‘I have long heard of the great stone bridge of Joshu, but now I am here and I don’t see the stone bridge, I see only a single-log bridge.’ Joshu said, ‘You don’t see the stone bridge; you see only a single-log bridge.’ The monk said, ‘What is the great stone bridge of Joshu?’ Joshu said, “Horses cross, donkeys cross.’

Kobun (1938-2002) was de spiritueel leraar van Steve Jobs en opvolger van Shunryu Suzuki. ‘Your challenge will be to find a way of life that is as meaningful to you as Zen practice.’

‘Kobun, why do we sit?’ ‘We sit to make life meaningful. The significance of our life is not experienced in striving to create some perfect thing. We must simply start with accepting ourselves. Sitting brings us back to actually who and where we are. This can be very painful. Self-acceptance

5

Stanford dharmales ‘Remembering that I’ll be dead soon is the most important tool I’ve ever encountered to help me make the big choices in life. Because almost everything — all external expectations, all pride, all fear of embarrassment or failure – these things just fall away in the face of death, leaving only what is truly important. Remembering that you are going to die is the best way I know to avoid the trap of thinking you have something to lose. You are already naked. There is no reason not to follow your heart… No one wants to die. Even people who want to go to heaven don’t want to die to get there. And yet death is the destination we all share. No one has ever escaped it. And that is as it should be, because Death is very likely the single best invention of Life. It is Life’s change agent. It clears out the old to make way for the new. Right now the new is you, but someday not too long from now, you will gradually become the old and be cleared away. Sorry to be so dramatic, but it is quite true.

Your time is limited, so don’t waste it living someone else’s life. Don’t be trapped by dogma — which is living with the results of other people’s thinking. Don’t let the noise of others’ opinions drown out your own inner voice. And most important, have the courage to follow your heart and intuition. They somehow already know what you truly want to become. Everything else is secondary.’ Leven en dood



6

Paul van Mechelen

Een nooit aflatende ontmaskering

Wat is vrijheid? Hoe tuimel je in de tijdloze ruimte van het oneindige bewustzijn? De zenleraar: ‘Een brein dat de werkelijkheid probeer te vatten is als een vingerhoed waarin in de oceaan moet passen.’

die zij in de groep ter sprake bracht. Zoals boeddhanatuur en oneindig bewustzijn. De anderen stelden nooit zulke vragen. De meesten zwegen, behalve als het om hun eigen ervaringen ging. De zenleraar zei te hopen dat ik de oversteek naar het ‘niet-weten’ kon maken en citeerde de boeddha die gezegd had dat je met het soort vragen dat ik stelde in een woud van meningen en theorieën terechtkomt. Niets is zeker te weten, alles is louter opvatting. Mijn tweede kwestie ging over de Tien plaatjes van de Os, een beeldverhaal over de stadia van de zenweg: een mannetje gaat op weg om een os te zoeken, hij vindt zijn sporen op de grond, vangt een glimp van hem op, krijgt hem te pakken, temt hem, berijdt hem, vergeet hem, vergeet zichzelf en de os, bereikt een of andere bron en keert terug in de wereld. Ik wilde weten waar het mannetje en de os voor staan, of preciezer: ik wilde de hele beeldspraak in twijfel trekken omdat die volgens mij ongefundeerde aannames bevatte over het menselijk bewustzijn. Ze zei dat het mannetje het ik-bewustzijn symboliseert, het ego, inclusief verlangen, lijden, denken, hopen, enzovoorts en de os het oneindige bewustzijn. Daar keek ik van op. Ik had gedacht dat juist dat ik-bewustzijn, aangewakkerd door verlangen en afkeer, getemd moest worden. De zenleraar zei: ‘Een brein dat de werkelijkheid probeert te vatten is als een vingerhoed waarin de oceaan in zou moeten passen.’ Oneindig bewustzijn moest je niet willen begrijpen.

De zenleraar kijkt de kring rond en vraagt ons, die voor de allereerste keer op een meditatiekussen zitten, wat we hier zoeken. In één woord. Ik probeer een pose aan te nemen die ik had afgekeken van mensen die de boeddha imiteren: gevouwen benen, rechte rug, handen in de schoot, ogen geloken, het begin van een glimlach. De meesten antwoorden dat ze rust zoeken, of andersom dat ze van de onrust af willen, en ze zijn naar Zen Centrum Rotterdam gekomen om te vinden wat ze zoeken. Ik weet niet of ik wat zoek, maar het woord dat me meteen te binnen schiet is: vrijheid. De vrijheid te kunnen denken en handelen zonder storende gedachten, die niets met dat denken en handelen te maken hebben. Lijkt me fantastisch. Ik wist die eerste keer op het kussen, nu vier jaar geleden, nog vrijwel niets van zen, maar ik had het vage idee dat je van zen een heldere geest kon krijgen zoals je van hardlopen gespierde benen krijgt. Dat leek zo te zijn, dus ik bleef naar de zendo komen. Toen leek dat weer niet, maar ik bleef toch gaan. Daarna weer wel. Dan weer niet. Zodra zich een nieuw inzicht aandiende, werd het kleed daar net zo hard weer onder vandaan getrokken. Zen bleek een nooit aflatende ontmaskering van ideeën en concepten.

Anderhalf jaar later ging ik voor het eerst op sesshin: een aantal aaneengesloten dagen zenbeoefening. Het idee is een innerlijke reset: waanvoorstellingen zien voor wat ze zijn, in een niet aflatende, alerte maar toch enigszins passieve jacht op de os. We zaten in een klooster net over de Belgische grens en de eerste avond had ik voor het eerst daisan bij zenleraar Nico Tydeman. We zaten tegenover elkaar in lotushouding en ik zei met een lachje: ik hou van denken, illusies en verlangens. Dat was waar, maar het was ook bedoeld als provocatie.

Zenleerlingen hebben geregeld een onderhoud onder vier ogen, een daisan, met hun leraar. Terwijl de anderen op hun kussen in de zendo blijven zitten, verdwijnt er om de beurt iemand naar de kamer van de zenleraar. Tijdens mijn eerste daisan bij zenleraar Gretha Aerts had ik twee kwesties. Ik had het gevoel dat ik een stoorzender was, met vragen over het ‘ontologische gehalte’ van de zaken

7

Maak een foto, zet er een klein tekstje bij en stuur het naar de redactie van de Nieuwsbrief. Dit mag natuurlijk ook je eigen Boeddhabeeld zijn. De redactie is zeer benieuwd naar jouw inzending!

Heb je een Boeddha gespot?

Ik las in die tijd oude boeddhistische teksten en struikelde over de Dhammapada waarin staat te lezen dat iemand pas vrij is nadat verlangen, begeerte, hartstocht en nog zo wat neigingen met wortel en tak zijn uitgeroeid. Onthechting van het aardse bestaan, dat is waar het om ging. Ik wilde de hartstocht helemaal niet kwijt, ik wilde alle menselijke al te menselijke sensaties horizontaal en vertikaal door me heen voelen stromen én ik wilde de diepte peilen van het onbekende, dat mysterieuze ‘niet-weten’, wat de belofte van vrijheid inhield, tuimelen in de tijdloze ruimte van dat oneindige bewustzijn, zonder vangnet of spoor dat naar de uitgang leidt. Stond het een het ander in de weg? Nico’s antwoord kan ik me niet meer herinneren, maar pas zocht ik hem op in zijn Amsterdamse zendo en we hadden het over de mens en de ingewikkelde verhouding tot zijn eigen verlangens. ‘Boeddhisme als het ‘uitroeien van verlangen’ is slecht begrepen’, zei hij. ‘Verlangen is het enige wat we hebben. Onthechting? Pfff.’ Zijn antwoord maakte duidelijk waarom ik aan zen was blijven hangen: alles is altijd weer anders dan het in tweede, tiende en tienduizendste instantie lijkt. Niets is altijd zo. Annerieke Goudappel

Hij stond in de zomer van ca. 1988 in Engeland. Lang voordat ik ‘aan Zen ging doen’. Maar hij wist het al. Nu staat er ook nog een lotusbloem voor. Zo één die ’s avonds het licht verspreidt dat overdag wordt opgevangen. Ik groet ze als ik de tuin in kom.

(Eerder verschenen in NRC Handelsblad, als onderdeel van de bijlage Verleiding van het Oosten, over de verspreiding van Oosterse tradities in Nederland, 26 juni 2012)



8

Prabodh Kenshin Jongepier

Wat heb ik geleZen?

Middernachtsberg

dhistisch monnik in en door nazi Duitsland, vlak voordat hij in het vliegtuig overlijdt; boven Berlijn. Middernachtsberg is enerzijds een korte roman over twee mensen die zich schuldig voelen, anderzijds een ontkrachting van een mythe: volgens welke een occulte tak van de nazi’s ontstaan zou zijn uit Tibetaans gedachtegoed. Een veronderstelling waar ook nu nog neo-nazi’s geloof aan hechten.
 Voordat hij aan zijn boek begon, ging Blas de Roblès na wat er waar was van deze verhalen. Het verhaal van Rose bleek waar, hij veranderde namen en plaatsen. Daarna onderzocht hij het verhaal van Bastien. ‘Er is nooit enig verband geweest tussen Tibet en de nazi’s. Ik heb alles tot op de bodem uitgezocht. Mijn verhaal bleek een sprookje – maar wel een heel gevaarlijk sprookje. Ik had weer een leugen te pakken, weer bedrog te ontrafelen.’ ‘Allemaal fabels’, ook volgens Rose. Deze theorieën worden nogal uitgediept in de Epiloog. De laatste twee hoofdstukken vond ik daarom ontluisterend.

Ik had het kunnen weten. Die oude Duitse letter waarmee de titel van dit boek gedrukt is, had mij eerder op het spoor kunnen zetten van de connectie tussen de reis naar Tibet en de Tweede Wereldoorlog. Maar daarover later meer. Van de tekst op de achterflap:
De alleenstaande Rose komt met haar zoontje Paul in een rustig flatgebouw in Lyon te wonen. Ze heeft niet door dat de andere bewoners haar buurman Bastien op afstand houden. Bastien is tegen zijn zin met pensioen gestuurd als conciërge van een jezuïetencollege en leeft bijna als een boeddhistische monnik. Paul raakt gefascineerd door de oude man met wie hij vriendschap sluit. Als Paul later een roman schrijft over zijn jeugd en zijn moeder vraagt de hoofdstukken te becommentariëren, blijkt dat Rose en hij heel anders op die jaren in Lyon terugkijken. En dan komen ook de oorlogsgeheimen van Rose’s moeder aan het licht. En die van Bastien in Duitsland, waar hij zijn grote kennis van het Tibetaans, Sanskriet, en de Pali canon zou hebben opgedaan. Maar wat is er nu waar van Bastiens verhalen? De schrijver Jean-Marie de Roblès maakte naam met de dikke pageturner ‘Waar de tijgers thuis zijn’. Roblès heeft zijn relaas ook ditmaal zeer zorgvuldig opgebouwd. Het boek heeft twee vertellers, speelt op twee plaatsen, telt twee hoofdpersonen en beschrijft twee levens. En aan het eind komt alles samen. Een tweeledige structuur schijnt Roblès nogal te inspireren. De auteur beschrijft met vlotte pen het leven in Lhasa met Bastien als gids voor Rose. De ‘verchinezing’ van Tibet; de beklimming van de Potala en de rondgang door de doolhof van het witte paleis. Bij het zien van de zendmast waar vroeger een tempel en een bedevaartsoord stond, krijgt Bastien een beroerte. Op de weg terug naar Frankrijk delen Bastien en Rose elkaars geheimen uit de Tweede Wereldoorlog. Rose over de werkelijke oorzaak van het overlijden van haar moeder. Bastien over zijn vorming tot Boed-

9

Ontroerend daarentegen vind ik de manier waarop deze Bastien in Lyon bezig is met het maken van zijn mandala. Hij raakt er door in trance; ‘een hulpmiddel bij meditatie, een minieme voortgang op weg naar het Ontwaken misschien’. En hoe hij de kleurige massa zand weer uitstrooit in een rivier in Tibet. ‘Weer terug geeft aan de grote zandloper van de wereld’. Middernacht roept veel associaties op met licht en duister en zo kan de titel symbool staan voor de verlichting die zowel Bastien als Rose zoeken. Jean-Marie Blas de Roblès: Middernachtsberg. Vert. Karina van Santen en Martine Vosmaer. Ailantus, 192 blz. € 17,95. Middernachtsberg komt binnenkort in onze bibliotheek te staan.

1. Maak een afspraak met jezelf In de introductieklas word je al uitgenodigd om iedere dag thuis te oefenen. Daarna begint het pas goed. Spreek met jezelf af dat je voor een bepaalde periode iedere dag de afgesproken oefening zal doen. Een mooi getal is 90 dagen. Dit is een symbolisch getal in de Zen Boeddhistische traditie. In de tijd van Boeddha, in het regenseizoen kwamen de monniken bij elkaar om met elkaar te mediteren. Daarna ging ieder zijns weegs en leefde als een nomade in de bossen, bij de steden. In de kloosters bestaat deze 90 dagen periode (ango genoemd) nog steeds. Een voornemen voor een langere periode maakt het mogelijk om echt te ervaren wat een praktijk voor je kan betekenen. Oefening baart kunst. En zonder een bepaalde mate van discipline komt er geen klank uit het instrument.

Prabodh Kenshin Jongepier

2. Voorbereiding Je begint aan een oefening, die gericht is op de directe ervaring van leven, een grote intimiteit met jezelf. Een goede voorbereiding is een belangrijk onderdeel van de beoefening.

NB: Wil je hier alleen maar de aandacht vestigen op een boek of wil je ook een boek bespreken? Stuur je reactie aan de redactie die er blij mee zal zijn!

10

‘Hoe kan ik thuis een meditatiepraktijk opzetten?’

De dharma, onuitputtelijk diep en grenzeloos subtiel

Het is een hele uitdaging om in een druk bestaan tijd vrij te maken voor stil zitten, voor ‘niets’ doen, terwijl er nog zoveel moet gebeuren, ligt te wachten of om aandacht vraagt. Er is een intuitie voor deze beoefening, waarvan we voelen dat het ons goed doet, waardoor we ons meer betrokken voelen op ons eigen leven, lichaam en gevoel, waarin we een dimensie van het bestaan betreden, die in het algemeen verdwijnt in de overweldigende drukte van alledag. Ziehier de paradox, die voor je ligt als je een meditatie praktijk begint. En… we gaan de uitdaging, deze paradox aan. Hierbij enige tips.

4. Hindernissen • Fysieke pijn. Ga eerst na of je het nog wat langer uit kan houden. Er kan een grens zijn en dan is het goed om te gaan verzitten. Verander langzaam en met aandacht van houding. Te abrupt geeft even verlichting, maar is al gauw weer pijnlijk. Door de oefening raakt het lichaam gewend aan deze houding en zal fysieke pijn verminderen of verdwijnen. • Mentale pijn en/of angst. Herinner je steeds dat je kan terugkeren naar de ademhaling en het fysieke lichaam. Hierdoor is het goed mogelijk om te gaan met wat zich ook voordoet in je geest. Lukt dat niet vraag dan aan de leraar om advies. • Geen zin. Toch gaan zitten. Dit zijn de meest interessante en vruchtbare zitperiodes. Effect van zazen is niet afhankelijk van zin of geen zin, prettig of onprettig, maar van gewoon doen. • Geen tijd op een dag om op je kussen te gaan zitten. Wat je wel kunt doen is om op verschillende momenten door de dag heen terug te gaan naar de ademhaling. Wees je bewust van het ademen, waar je bent en wat er om je heen is. Hierdoor hou je de oefening levend

• Zorg voor een goed kussen, bankje of stoel, zodat je een goede comfortabele houding in kunt nemen. • Kies een speciale plek in huis, waar je je prettig voelt en waar je niet direct gestoord wordt door huisgenoten. • Bepaal het tijdstip waarop je gaat zitten. Een vaste tijd is prettig, maar niet noodzakelijk. Als je geen vast tijdstip kunt vinden, bepaal wel de avond ervoor of aan het begin van de dag wanneer je zult zitten. • Bepaal ook van tevoren de tijdsduur, 10 – 30 minuten en wees realistisch. Misschien begin je met 10 minuten en dat kan later tot eventueel 30 minuten verlengd worden. Gebruik een timer, wekker of wierookstokje. De Japanse wierook brandt bv 30 minuten. • Bepaal of je de telefoon wel/niet opneemt en of je bij aanbellen de deur open doet. Als je besluit de telefoon op te nemen, laat hem een aantal keer overgaan, blijf bij je adem en beantwoord hem dan kort. Daarna weer terug naar de meditatie. • Je kunt een altaartje maken met kaars, wierook, beeldje, bloemen en wat je nog meer goed vindt om erop te zetten. • Met een gong kun je het begin van de periode aangeven en afsluiten. Je kunt ook nog beginnen met een zittende buiging aan het begin en het einde.

5. Beoefening Doen

3. Enthousiasme • Breng enthousiasme en vuur in je beoefening. Iets met plezier doen heeft ongekende effecten. • Neem voor om te blijven zitten, wat er ook gebeurt tijdens het zitten. Behalve als er zich een echte calamiteit voordoet.

6. Resultaat Ervaar het!

11

Ik moet hier denken aan de zes paramita’s of perfecties van een verlichte, die zich inzet voor het welzijn van iedereen. De bovengenoemde 6 punten komen overeen met de hieronder genoemde 6 punten. 1. Geven. Geef jezelf aan de beoefening. 2. Discipline. Regelmatige dagelijkse praktijk en steeds weer beginnen alsof het de eerste keer is. 3. Energie. Breng enthousiasme in je oefening, fysieke aanwezigheid. 4. Geduld en uithouden. Geef niet zomaar op. 5. Meditatie. 6. Wijsheid. Door de beoefening ontwikkel je wijsheid en mededogen.

De dans van Shiva

Oefeningen voor het zitten



Tijdens zazen zitten we met een rechte rug, in lijn met de zwaartekracht, en met het zwaartepunt in de onderbuik (hara). De volgende oefening kan behulpzaam zijn om te voelen waar het zwaartepunt en de zwaartelijn zich bevinden en hoe het lichaam op natuurlijke wijze in de richting van een houding beweegt die in overeenstemming is met de werking van de zwaartekracht. Deze oefening wordt ‘De dans van Shiva’ genoemd.

Staande oefening Sta rechtop met de voeten op heupbreedte. Voel hoe je voeten stevig op de grond staan en voel de verdeling van je gewicht over beide voeten. Laat je bekken en je benen zwaar worden. Beweeg dan langzaam je gewicht naar achteren, dan terug naar het midden, naar voren en weer terug naar het midden. Voel hoe de druk op de voet verandert: van de hielen naar de tenen en weer terug. De voet blijft daarbij volledig op de grond. Voel hoe je lichaam vanzelf steeds weer terug naar het midden neigt.

Gretha Aerts

Zittende variant Deze oefening kan ook zittend op een kussen gedaan worden. Let er dan wel op dat het hele bovenlichaam naar voren en naar achteren beweegt (dus niet alleen het bekken kantelen).Voel hoe de druk op de zitbotten en de knieën verandert. Verder is van belang dat vanuit zit de uitslag naar voren groter zal (kunnen) zijn dan de uitslag naar achteren, omdat het lichaam aan de voorkant nog twee extra steunpunten heeft; de knieën.

Rond de oefening af door de beweging steeds kleiner te maken, totdat je in het midden tot stilstand komt. Eva Boomsluiter

12

Foto’s van Tibet Tibet. Land van eindeloze leegte ingeklemd tussen China en het Indiase subcontinent.

Serene stilte, eenzaamheid en een gevoel van tijdloosheid. Slechts deze beelden en het ruisen van de wind.

13

14

Ron van Briemen

15

Agenda en mededelingen

Zengroep Rotterdam Kanzeon Noordmolenwerf 3, Rotterdam www.zenrotterdam.nl Marli Lindeboom Theo Miltenburg Redactie Eva van den Brande Leo Huijg Vormgeving Diederik Corvers

Nico Tydeman Op maandagavond 3 juni, van 19.30 - 21.00 u zal Nico Tydeman als gastspreker aanwezig zijn.

Sesshin met Gretha Aerts Datum: 28 juni - 30 juni, aankomst: vr 19.00 uur vertrek: zo 16.00 uur Plaats: de Weyst in Handel zie www.deweyst.nl Kosten: € 205,inclusief eten, drinken, slapen en onderricht Laatste avond van het seizoen De laatste avond van het seizoen, die wordt afgesloten met een hapje en een drankje, vindt plaats op resp. maandagavond 1 juli van 19.30 - 22.00 u, donderdagavond 4 juli van 19.30 - 22.00 u en vrijdagavond 5 juli van 20.00 - 22.00 u.

tel. 010-4186342 tel. 010-4340773 e-mail: [email protected] tel. 010–4525026 e-mail: [email protected] tel. 010–4768737 e-mail: [email protected] tel. 078–6138494 e-mail: [email protected]

Oproep nieuwe redacteur nieuwsbrief De nieuwsbrief is op zoek naar een nieuwe hoofdredacteur, met ingang van september 2013. Heb je interesse, neem dan contact op met de redactie.

16

Colofon

Big mind training Donderdag 16 mei t/m 13 juni; 18.00 - 19.30 uur O.l.v. Gretha Aerts in zendo Kanzeon Kosten: € 75