Toespraak drs. H.C.M. Middelplaats (hoofd afdeling Beroepen, Opleidingen en Arbeidsmarkt van het ministerie van VWS) ten behoeve de opening NAPAcongres INVEST 2012 d.d. 9 november 2012. Intro - Het ministerie van VWS krijgt regelmatig verzoeken om op congressen een lezing te verzorgen. Het is echt niet doenlijk om op al die verzoeken in te gaan. - De uitnodiging van de NAPA om vandaag het congres INVEST 2012 te openen, heb ik echter mede namens de minister met genoegen geaccepteerd. - Niet alleen omdat de NAPA de laatste jaren voor VWS een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de totstandkoming van de wijziging van de wet BIG. Een wetswijziging die taakherschikking binnen de zorg mogelijk maakt. - Maar ook omdat de NAPA voor VWS in de praktijk een belangrijke gesprekspartner is, voor het implementeren van taakherschikking. 1.
Waarom is taakherschikking zo belangrijk? Voor VWS en naar mijn mening voor de samenleving. - De financiële en personele houdbaarheid van de zorg staat ter discussie: Wat ook het resultaat van de discussie rond de inkomens afhankelijke zorgpremie mag zijn.
Duidelijk is dat de kosten van de zorg sterk toenemen. a. Nu betaalt een gezin ruim € 11.000 aan zorg. En als we echt niets doen dan kan dat wel verdubbelen. b. Kan de overheid niet op andere zaken bezuinigen? Laat ik u wat voorbeelden geven. Bijvoorbeeld geen tweede JSF aanschaffen, dat levert ongeveer een ochtend zorg op. Of stel dat we de politie afschaffen. Dat levert maar een maand zorg op. Wat we uitgeven aan basisonderwijs staat gelijk aan twee maanden zorg. - Kortom we zullen primair de zorg moeten beheersen, onder andere via het doelmatiger organiseren van de zorgverlening. - Er is sprake van een stijgende en steeds complexer worden zorgvraag. - Vanuit beroepsgroepen worden veel goede ideeën ontwikkeld om doorgroeimogelijkheden te stimuleren. - Maar dit al vraagt om een andere organisatie van de zorgverlening: a. alleen méér opleiden is niet genoeg; ook ànders opleiden is nodig; b. behalve gebruik van nieuwe technologie ook het ànders inzetten van personeel “De juiste zorgverlener op de juiste plaats!”
- Taakherschikking is daarvoor een prima instrument: daardoor wordt het proces van zorgverlening doelmatiger georganiseerd: door meer effectiviteit ook meer productie uit bestaand arbeidspotentieel, en meer carrièreperspectief voor mensen die in de zorg werken. Het stimuleert behoud van mensen die al in de zorg werken en maakt het aantrekkelijker voor mensen om in de zorg te gaan werken. En niet te vergeten het leidt ook tot kwalitatieve zorg. - Het RVZ-advies Taakherschikking in de Gezondheid in 2003 is belangrijk ijkpunt voor de ontwikkeling van taakherschikking in de Nederlandse gezondheidszorg - Belangrijkste advies richting rijksoverheid: neem wettelijke belemmeringen voor het implementeren van taakherschikking weg - Ten tijde van het verschijnen van dit advies studeerden tevens de eerste physician assistants af, en traden ook steeds meer verpleegkundig specialisten (toen nog nurse practitioners geheten) toe tot de arbeidsmarkt - Naast de VS is de PA het eerste concrete nieuwe beroep, die in het kader van taakherschikking minder complexe medische taken over is gaan nemen van artsen en medisch specialisten
c.
-
-
-
-
-
-
Wat is er sinds 2003 op dit punt gebeurd? Er is op dit punt sinds 2003 veel gebeurd? Sinds 2004 financiert VWS samen met OCW de opleidingen tot PA en VS teneinde de toetreding van deze nieuwe beroepen tot de arbeidsmarkt te stimuleren In 2004 is begonnen met een jaarlijkse bekostigde instroom van 250 opleidingsplaatsen in beide opleidingen gezamenlijk Deze instroom is sindsdien verhoogd van 325 bekostigde opleidingsplaatsen in 2006 naar 400 bekostigde opleidingsplaatsen in 2008 Met ingang van het studiejaar 2012-2013 is deze instroom opnieuw verhoogd naar 550 En per het studiejaar 2013-2014 gaat de bekostigde jaarlijkse instroom zelfs naar 700 opleidingsplaatsen in beide opleidingen gezamenlijk. Dus een groei van 250 naar 700 opleidingsplaatsen. Dit heeft er toe geleid dat er per maart 2012 495 PA’s en 1235 VSen met succes zijn afgestudeerd (uit: rendementscijfers Hogescholen) In aansluiting op het advies van de RVZ heeft de minister van VWS een aantal wettelijke belemmeringen voor het implementeren van taakherschikking weggenomen: Bijvoorbeeld:
a.
De Wet op de Geneesmiddelen is aangepast zodat ook verpleegkundigen medicijnen kunnen voorschrijven; b. Aan de Wet Big is artikel 36a toegevoegd, wat mogelijk maakt dat ook nieuwe beroepen zelfstandig voorbehouden handelingen kunnen gaan uitvoeren;handelingen die voorheen alleen zelfstandig door artsen tandartsen en verloskundigen verricht kunnen worden c. De deskundigheidsgebieden in de AMVB van de fysiotherapeut en de mondhygiënist zijn aangepast, zodat patiënten zonder verwijzing door de arts gelijk naar hen toe kunnen gaan. - Per 1 januari 2012 zijn een aantal wijzigingen in de wet regelgeving doorgevoerd. Daarin wordt geregeld dat zij bij wijze van experiment PA’s en VS’en voor de duur van 5 jaar een aantal voorbehouden handelingen zelfstandig mogen indiceren en uitvoeren. - Daarnaast financiert VWS het Landelijk Platform Verpleegkundig Specialist/Physician Assistant. Daarin werken de ministeries van VWS en OCW samen met veldpartijen als de NAPA, V&VN, KNMG, HBO-raad, Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen om de inzet van de PA en VS inhoudelijk te begeleiden.
d. -
-
-
-
-
Wat mag u verwachten dat de komende 4 jaar gebeurt? De huidige experimenten met de PA en de VS in het kader van artikel 36a wet BIG zijn in volle gang Deze worden gemonitord en geëvalueerd door een wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd door de Universiteit Maastricht Centrale vraag in het onderzoek: a. In hoeverre is het doelmatig en/of effectief om zelfstandige bevoegdheid toe te kennen aan PAs en VSen voor het uitvoeren van voorbehouden handelingen? En bij welke handeling is dat effectief? Er heeft eerst een 0-meting plaatsgevonden. Die is afgerond in februari 2012 De 0-meting maakt duidelijk dat de ingevoerde wetswijziging voor een deel van de PA’s en VSen een legalisering is van werkwijzen in de dagelijkse praktijk. Op veel plaatsen werken PA’s en VSen dus al zelfstandig! Voor anderen biedt het nieuwe mogelijkheden voor een verdere ontwikkeling van hun functie. Vervolgonderzoek is aan de gang en zal worden afgerond per 1 maart 2015 Aan de hand de resultaten, conclusies en aanbevelingen zal de minister van VWS een besluit nemen op welke wijze de PA en de VS
-
-
-
-
structureel in de wet BIG zullen worden opgenomen. Naast de wettelijke positionering van de PA en VS is het tevens van belang de zelfstandige inzet van de PA en de VS ook in de bekostigsystematiek van de zorg zichtbaar en mogelijk te maken. Daarom heeft de minister van VWS de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) om advies gevraagd over mogelijke bestaande belemmeringen in de huidige bekostigingssystematiek van de zorg, en tevens over hoe deze zijn weg te nemen. De NZa heeft hierover inmiddels aan de minister van VWS advies uitgebracht over de tweedelijns somatische zorg en de curatieve GGZ, evenals over de huisartsenzorg en de geïntegreerde zorg. Het nieuwe Kabinet zal een standpunt in gaan nemen over de adviezen van de NZa U zult begrijpen dat ik daar nu niet op kan vooruitlopen. e.
Wat is het perspectief op de langere termijn? - De inzet van de PA en de VS is een rijdende trein. Die ontwikkeling is ingezet en zal in onze visie niet meer stoppen. - De definitieve wettelijke regeling van deze nieuwe beroepen in de wet BIG, en daarmee het als beroepsbeoefenaar zelfstandig kunnen
-
-
-
-
-
indiceren en uitvoeren van een aantal voorbehouden handelingen zònder dat daarbij de tussenkomst van een arts of medisch specialist is vereist, is naar mijn stellige overtuiging een kwestie van tijd. Ook voor het zichtbaar positioneren van de PA en VS in de bekostigingssystematiek van de zorg wordt een oplossing gezocht. Daarbij zal het mogelijk moeten worden voor zorgverzekeraars om kwalitatief goede zorg te contracteren voor scherpere prijzen. Zorg die niet meer feitelijk geleverd wordt door een medisch specialist, maar door een PA zal dan ook voor een lagere prijs gecontracteerd moeten kunnen worden. Er is een breed gedragen besef dat de betaalbaarheid en toegankelijkheid hoe dan ook overeind moet blijven. Taakherschikking kan naar mijn stellige overtuiging daarbij oplossing bieden. Daarvoor is het nodig dat partijen oprecht bereid zijn ‘over eigen grenzen heen te kijken’, het domeindenken los te laten. Zij zullen binnen de wettelijke en financiële randvoorwaarden in praktijk de zorgverlening beter en doelmatiger moeten organiseren, teneinde elke patiënt die zorg nodig heeft, die ook te kunnen bieden. Daarmee rust een belangrijke verantwoordelijkheid op hun schouders.
f. -
-
-
-
-
Wat is de rol van de NAPA, maar ook van u als PA hierbij? De introductie en inzet van de PA als zelfstandige zorgverlener in de Nederlandse gezondheidszorg is een relatief recente ontwikkeling. Zeker als je dat bekijkt in relatie hoe dat in een aantal andere landen tot ontwikkeling is gekomen. Bijvoorbeeld Engeland en de Verenigde Staten. Uit contacten met het buitenland blijkt dat daar grote waardering en bewondering bestaat voor hetgeen op dit gebied in Nederland in de laatste 10 jaar is bereikt. Waar wij 10 jaar over hebben gedaan, heeft men in de VS 40 jaar voor genomen. Die snelheid was ons nooit gelukt zonder de samenwerking tussen alle partijen. Bij de voorbereiding en realisering van de wetswijzigingen voor taakherschikking hebben zowel de NAPA als de V&VN, maar zeker ook de KNMG een essentiële en constructieve rol gespeeld. Ook de Handreiking voor de implementatie van taakherschikking die deze drie partijen gezamenlijk hebben eind september 2012 vastgesteld en ondertekend, is een goed voorbeeld van de constructieve manier waarop partijen met elkaar kunnen samenwerken en taakherschikking verder kunnen brengen. Het is nu zaak om op instellingsniveau op de werkvloer daar uitwerking aan te geven. De
-
-
-
-
landelijke vastgestelde Handreiking door de NAPA, V&VN en de KNMG biedt daar het juiste kader voor. Een specifiek aandachtspunt hierbij is het voorschrijven van medicijnen door PA’s en VS’en. Zij mogen dit nu zelfstandig doen, en VWS gaat er van uit dat dit in de praktijk door de partijen ook geëffectueerd wordt. Met name voor de PA als ‘nieuwe beroep’ betekent dit dat bijvoorbeeld apothekers ook daadwerkelijk voorschrijvingen door daartoe gerechtigde PA’s accepteren en de voorgeschreven medicijnen uitgeven. Ik heb begrepen dat de NAPA met de Koninklijk Nederlands Maatschap ter bevordering van de Pharmacie (KNMP) hierover in gesprek is. Ik ga er van uit dat beide partijen snel tot afspraken komen in de geest van de wetswijziging taakherschikking. Ik doel dan vooral op het gebruik van het Kwaliteitsregister van de NAPA als ijkpunt voor apothekers om te controleren of de betreffende PA ook daadwerkelijk gerechtigd is medicijnen voor te schrijven. Ook binnen specifieke ketens en specialismen, zoals de cardiologie of oncologie, is het zaak dat de betreffende beroepsorganisaties in de geest van deze Handreiking tot gezamenlijk gedragen afspraken komen, hoe de zorgverlening op hun terrein beter en doelmatiger te organiseren.
- Vandaag zijn veel PA’s hier aanwezig. U speelt hierbij een belangrijke rol. - Taakherschikking is een veelbelovende ontwikkeling. Nu is het tijd om door te pakken op de werkvloer. Dat gaat niet vanzelf! - U kunt als PA beter dan geen ander aangeven en uitdragen wat uw potentie is met betrekking tot de kwaliteit van zorg. - U kunt als PA beter dan geen ander aangeven en uitdragen wat uw bijdrage is aan de continuïteit van zorg. - In die zin doe ik dan ook een appèl op u. - Ook de NAPA speelt daarbij naar mijn mening een belangrijke rol. - De NAPA is een relatief jonge beroepsorganisatie die zijn definitieve plaats in het bestuurlijke krachtenveld in de zorg in Nederland nog moet verwerven. - Ik zeg nadrukkelijk ‘nog moet verwerven’. - Ook de komende jaren zal op het gebied van zorgverlening en financiering tal van zaken, vraagstukken en oplossingen op ons afkomen en besproken worden op verschillende niveau’s. - Het is zaak dat de NAPA zorgt dat zij daar als gesprekspartner bij aanwezig is en haar specifieke geluid namens de PA laat horen: - Ik kan dan ook alleen maar zeggen: a. Zorg dat je zichtbaar bent. b. Zorg dat je uitgenodigd wordt.
c.
Zorg dat ook andere partijen overtuigd worden van de specifieke meerwaarde die de PA voor een kwalitatief goede en doelmatige zorg kan hebben. d. Doe dit vooral vanuit de eigen kracht. e. Zoek samenwerking en strategische allianties met partijen met wie je samen kan optrekken, bijvoorbeeld met de V&VN en de KNMG. - Ik zeg dit niet zonder reden. Ik denk dat de NAPA nog veel meer potentie heeft. Dat is lastig, maar ook zeer lonend. Voor u als beroepsgroep maar vooral voor de zorg in Nederland. - Daarbij is de steun van U als PA, hier vandaag aanwezig, onontbeerlijk.
Ik dank u voor uw aandacht en verklaar het congres hiermee voor geopend.
