+s ())'(+
@DGC8EKFCF>@<)%' M\ijcX^EMF@eXaXXijZfe^i\j
GIF<=J:?I@=K<E >\\ikJkfb\i IXcg_mXe9iXb\c
@DGC8EKJ8I<=FI<M
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX)
Evolution
Lamina
Distributed by:
Gel 40
Sp-Block
mp3
www.medicalbone.com
[email protected]
Putty
Gen-Os
mob : 0614 248 516
InterActive
TM
Conical Connection with added simplicity Innovatie De InterActive is het nieuwe innovatieve implantaat van Implant Direct. Het heeft alle kenmerken die een modern implantaat hoort te hebben. Het beschikt over een innovatieve fixturemount welke geschikt is om eerst als afdrukstift te gebruiken en vervolgens als definitief abutment of interface voor een verschroefde kroon.
ALL-IN-ONE PACKAGING
Uitgebreide prothetische mogelijkheden De prothetische onderdelen van de InterActive bestaan uit een brede range van narrow, standaard en wide vormgegeven onderdelen, zodat er geen concessie gedaan hoeft te worden aan de emergence profile in relatie met de diepte van het plaatsen. Compatibiliteit 78° Conische Connectie compatibel met NobelActive™* Efficiëntie All-in-One Packaging: implantaat, cover screw, healing collar, transfer en abutment.
*Registered Trademarks of Nobel Biocare™, prijs is excl. BTW
F
A CONCA
COMPATIBILITY
24h SHOPPING 24/7
Implantaat opties: Platform Ø:
3.0 3.4
Body Ø:
3.2
3.7
Lengtes:
6
8
4.3
5.0
10 11.5 13
16
www.implantdirect.nu
Scan voor video!
tel: +31 (0) 30 25 998 25
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX*
MXelnY\jklli De kou is in het land getrokken en ook voor de implantologie is de temperatuur behoorlijk gedaald. De aangekondigde tariefdaling medio volgend jaar houdt de gemoederen, ook binnen het bestuur, flink bezig. Eerder is er al eens een Implantologie Overleg Commissie opgericht. Het lijkt ons van groot belang op zo kort mogelijke termijn deze commissie een nieuw leven in te blazen. Op de rol staat een revisie van alle prestatiecodes. Ook de J-codes worden gereviseerd. Een dergelijke commissie buigt zich dan over de knelpunten, rekening houdend met alle belangen uit het veld. Dit betekent een speelveld van zorgverleners, zorgverzekeraars, zorginstituten en patiëntenorganisaties. Terugkoppeling vindt vervolgens plaats op de algemene ledenvergadering. Terugkijkend op het afgelopen jaar overheerst gelukkig toch een overwegend positief gevoel. Naast een goed bezochte en door de leden hoog gewaardeerde landelijke studiedag in april hebben we onlangs in november op een verrassende nieuwe locatie het grote NVOI najaarscongres georganiseerd met fraaie voordrachten van eigen bodem betreffende de digitale toekomst van de implantologie.
Ook zijn er weer diverse nascholingscursussen georganiseerd door de PAOI waaronder een nieuwe hands-on dissectiecursus in Groningen. Ook voor het volgend jaar zijn er weer nieuwe initiatieven te verwachten op nascholingsgebied, houdt u hiervoor de website in de gaten. In april van dit jaar is het Zorginstituut Nederland ingesteld na een wijziging van de Zorgverzekeringswet. Deze wet stelt onder meer dat professionele richtlijnen nodig zijn, met daaraan gekoppeld meetinstrumenten om de toepassing van de richtlijnen te kunnen vastleggen. Gelukkig waren we met richtlijnontwikkeling al voortvarend bezig en zijn we een serieuze gesprekspartner van het zorginstituut geworden. Daarnaast zijn wij van mening dat er gedragsregels dienen te worden ontwikkeld waaraan zorgverleners, die zich bezig houden met de implantologie, zich dienen te houden. Aan het einde van het jaar betekent dat dus een positieve terugblik en enige zorg voor de toekomst. Wij kunnen u toezeggen met volle toewijding onze verantwoordelijkheid te zullen nemen. Het bestuur van de NVOI
9lcc\k`e)'(+'+ Gif\]jZ_i`]k>\\ikJkfb\i'+ :feZ\gk^\[iX^ji\^\cjEMF@'. 9\i`Z_kmXe_\k:fej`c`ld@dgcXekfcf^`Zld( ( M\ijcX^mXe_\kEMF@eXaXXijZfe^i\j)'(+( ) EfY\c?`^_c`^_kj)'(+$\\em\ijcX^(0 L`ki\`b`e^EMF@Jk`g\e[`ld)'(+)* M\ijcX^;\ekjgcpbXXbZ_`ili^\ejkl[`\i\`jIfd\)+ Kfkfg_\k9fk$\\em\ijcX^)0
**E`\ln\EMF@nfibj_fgj1@dgcXekfcf^`\;\<jj\ek`\ *+Gif\]jZ_i`]kIXcg_mXe9iXb\c *0@dgcXekj8i\=fi\m\i$EMF@mffiaXXijZfe^i\j)'(, +(`;\ek*,$<\eXmfe[d\kJaf\i[Jd\\b\ej +*E`\lnj`e_\kbfik ++8YjkiXZkj +-8^\e[X +.Gif^iXddXEMF@gfjk$XZX[\d`jZ_fe[\in`aj
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX+
gif\]jZ_i`]k 9`fjkf 8Zk`m\$`e$Fe\$;Xp 8e\mfclk`fef]dXe[`YlcXi`dgcXek fm\i[\ekli\ki\Xkd\ek >\\ikJkfb\igifdfm\\i[\fg mi`a[X^)*d\`)'(+`e8djk\i[Xd Gifdfkfi\e1gif]%[i%;%N`jd\`a\i\egif]%[i%D%8%A%mXeNXXj
De edentate patiënt heeft in de afgelopen decennia
de periode 1994 tot 2000 en maakten onderdeel uit van het
kunnen profiteren van de toepassing van implantaten als
proefschrift van Daniël Wismeijer.
anker voor de houvast van de conventionele prothese op een sterk geslonken onderkaak. Deze verrichting is sinds
Het proefschrift 'BIOS to 'Active-in-One-Day'' bestaat uit
1989 opgenomen als verstrekking vanuit toentertijd de
twee delen waarvan het eerste deel gebaseerd is op de
Ziekenfondsverzekering en later vanuit de Basisverzekering
bevindingen van de lange-termijn evaluatie van de BIOS
zoals die voor iedere Nederlander geldt.
studie. Het onderzoeksprotocol van BIOS was gebaseerd op het conventionele belastingsprotocol voor implantaten
In de 90-er jaren is veel klinisch onderzoek verricht om aan
en kende dus een wachttijd van drie maanden. Echter het
te tonen dat een implantaat gedragen onderprothese leidt
toen gebruikte type implantaat had een TPS oppervlak en
tot een hogere patiënt tevredenheid zowel in functionele
geleidelijk kwamen er implantaten op de markt met nieuwe
zin als in een verbeterd sociaal functioneren. Tijdens de
geavanceerde implantaatoppervlakken met een kortere
McGill consensus conference in 2002 werd op basis van
osseointegratie-tijd. Dit maakt het mogelijk om implantaten
alle tot dat moment verzameld wetenschappelijk onderzoek
sneller te belasten en daarmee de duur van een behandeling
geponeerd dat voor de onderkaak een implantaat gedragen
in te korten voor de patiënt. De resultaten van een nieuw
overkappingsprothese op 2 implantaten als 'The Standard
behandelprotocol voor de edentate patiënt, gebaseerd op
of Care' mocht worden gezien. Echter studies op basis van
directe belasting van de implantaten worden gepresenteerd
een langere evaluatietijd waren toentertijd nog vrij schaars
in het proefschrift en is als behandelconcept geïntroduceerd
en de beste keuze van behandelingstrategie was nog niet
als 'Active-in-One-Day'.
gedefinieerd.
De lange-termijn evaluatie van de Breda Implant De Breda Implant Overdenture Study was opgezet als een
Overdenture Study
controlled randomized clinical trial (RCT) en de geïncludeerde
De Breda Implant Overdenture Study (BIOS) startte in 1991
patiënten zijn behandeld in de periode 1991-1993. In deze RCT
en was een van de eerste RCT's die een antwoord moest geven
werden drie verschillende behandelstrategieën voor edentate
op de vraag welke behandelstrategie niet alleen succesvol is
patiënten
rustend
op basis van 'survival of implants' maar ook op grond van
op twee implantaten met drukknop verankering, op twee
patiënttevredenheid, van de kosten van de behandeling en
implantaten verbonden door een steg en op vier implantaten
van klinische parameters. De resultaten van de eerste BIOS
onderling verbonden door drie steggen. Er werd gekeken
met een evaluatietijd van 19 maanden waren zeer succesvol
naar patiëntentevredenheid, kosten van behandeling, nazorg
maar kende geen significante verschillen, maar mogelijk
en onderhoud en naar klinische aspecten. De resultaten van
zou een langere evaluatietijd wel onderlinge verschillen
de korte termijn evaluatie zijn gepubliceerd in de literatuur in
laten zien. De oorspronkelijke studie was opgezet met 110
vergeleken:
Overkappingsprothesen
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX, patiënten verdeeld over drie groepen. Deze patiënten waren verwezen naar het Amphia Ziekenhuis te Breda vanwege ernstige retentieproblemen met hun onderprothese. In de lange termijn evaluatie met een gemiddelde evaluatieperiode van 8.3 jaar participeerden nog altijd 103 patiënten waardoor de studie nog altijd zeer waardevol is.
=`^%(Y ]`^lli( In hoofdstuk 2 is de patiënttevredenheid geëvalueerd op basis van dezelfde vragenlijsten als gebruikt in de eerste BIOS. Toen waren er geen onderlinge verschillen tussen de drie behandel strategieën en maakte de patiënttevredenheid na afronding van de behandeling een enorme sprong in vergelijking met die van voor de behandeling toen de patiënt nog een conventionele volledige prothese droeg. In de vervolgstudie blijkt de patiënttevredenheid nog steeds hoog
]`^lli)
te zijn ongeacht de behandelstrategie met uitzondering voor de retentie en stabiliteit van de overkappingsprothese in de onderkaak. Voor deze items nam de patiënttevredenheid af in de groep met drukknopverankering en waren de factorscores nog maar iets hoger dan de scores voorafgaand aan de behandeling. Op grond van dit hoofdstuk mag gesteld worden dat de patiënttevredenheid onafhankelijk is van het aantal implantaten maar hoger is voor steg(gen) dan voor drukknoppen als retentiemechanisme.
]`^lli*
In hoofdstuk 3 is gekeken naar de kosten van de totale behandeling dus zowel de initiële kosten van behandeling als de kosten van nazorg en onderhoud gedurende de evaluatie periode. Na een evaluatieperiode van 16 maanden concludeerde implantaten
Wismeijer met
dat
behandeling
drukknopverankering
de
met
twee
voordeligste
behandeling was met dien verstande dat toen bleek dat u
]`^lli+
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX-
het retentiemechanisme in deze groep de meeste aandacht
resulteert in een twee implantaten situatie niet automatisch
nodig had vanwege het regelmatig reactiveren van de
in minder botverlies. De groep met vier implantaten met
matrices in de prothese. In de acht jaars evaluatie waren
steggen vertoonde ongeveer 75% meer botverlies rond de
er geen significante verschillen in de kosten van nazorg en
implantaten dan de andere groepen met twee implantaten.
onderhoud tussen de drie groepen (p=0.94). De initiële kosten van behandeling bedragen 71-78% van de totale kosten
Het verschil in botverlies tussen rokers en niet-rokers was
over acht jaar. Ook tijdens de lange termijn evaluatie bleek
significant en onafhankelijk van de gekozen behandeling:
het reactiveren van de matrices veelvuldig voor te komen
rokers hadden bijna twee keer zoveel botverlies rond
hetgeen leidt tot een significant verschil tussen de groepen
de implantaten dan niet-rokers. Op grond hiervan mag
in consulten met specifieke verrichtingen. Acht jaar na
verondersteld worden dat roken een risicofactor is voor de
behandeling blijken de relatieve verschillen in de totale kosten
overleving van implantaten op de lange termijn.
van behandeling als volgt uit te vallen: twee implantaten met drukknopverankering 100%; twee implantaten met een steg
Op grond van de uitkomsten van de lange termijn evaluatie
104%; vier implantaten met drievoudige steggen 133%.
met betrekking patiënttevredenheid, de kosten van de totale behandeling, inclusief nazorg en onderhoud, en de
De evaluatie van klinische en röntgenologische effecten is
klinische parameters mag geconcludeerd worden dat een
besproken in hoofdstuk 4. Zoals verwacht was de plaque
overkappingsprothese in de onderkaak op twee implantaten
index voor de groep met twee implantaten en drukknoppen
met een steg de eerste keuze van behandeling is met een
significant lager ten opzichte van de andere twee groepen met
bewezen stabiliteit voor de lange termijn.
steg(gen) (vs. Twee implantaten met steg, p=0,013; vs. Vier implantaten met steggen, p=0,001). Er was geen correlatie
'Active-in-One-Day':
met andere peri-implantaat parameters, zoals bloedingsindex
De behandeling van de edentate patiënt in één dag.
en peri-implantair botverlies. Dit betekent dat drukknoppen
Door de introductie van nieuwe implantaatoppervlakken
eenvoudiger en beter zijn te reinigen dan steg(gen) maar dit
is de osseointegratie periode verkort en daarmee ook de behandeltijd voor de patiënt. Echter voor de edentate patiënten wordt al jarenlang het conventionele belasting protocol gevolgd. In hoofdstuk 5 wordt een studie gepresenteerd met het 'Active-in-One-Day' behandelprotocol uitgevoerd
bij
124
patiënten
met
een
gemiddelde
evaluatietijd van 2.0 jaar (12-40 maanden). Om de implantaten direct te kunnen belasten, start de behandeling met het vervaardigen van een nieuwe conventionele prothese die tijdens het implanteren wordt gebruikt als boormal voor de positie van de te plaatsen implantaten.
]`^lli,
Direct na het plaatsen van de implantaten wordt de onderprothese gebruikt als afdruklepel voor het maken van de gesoldeerde steg in het tandtechnisch laboratorium. Daar wordt ook de ruiter geplaatst in de onderprothese middels een rebasing en zo wordt de onderprothese omgevormd tot een overkappingsprothese (figuur 7). Deze behandeling heeft meerdere voordelen ten opzichte van de behandeling gebaseerd op conventionele belasting: de totale behandeltijd neemt significant af, de oude onderprothese hoeft niet te worden aangepast aan de
]`^lli-
geplaatste implantaten, geen afsluitschroefjes nodig en de patiënt kan nog diezelfde dag eten met de nieuwe overkappingsprothese. De wond wordt niet belast door de
]`^lli,\e;\Zfem\ek`fe\c\ gifk_\j\nfi[k k`a[\ej_\k `dgcXek\i\e ^\Yil`bkXcj YffidXcmffi[\ gfj`k`\mXe[\k\ gcXXkj\e ]`^lli. Fm\ibXgg`e^jgifk_\j\
nieuwe overkappingsprothese omdat deze rust op de steg met als gevolg dat patiënten weinig hinder ondervinden van de behandeling. Slechts drie van de 248 geplaatste implantaten gingen verloren in de eerste drie maanden, wat betekent dat het succespercentage van dit behandelprotocol vergelijkbaar is met dat van behandelingen gebaseerd op grond van
]`^lli.
conventionele belasting. Gedurende de evaluatieperiode
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX.
werden alle soorten nazorg en onderhoud bijgehouden. Daaruit
bleek
dat
de
nieuwe
overkappingsprothese
nauwelijks aanpassing behoefde. Dit bleek wel voor te komen voor de bovenprothese, welke blijkbaar de zwakste schakel was geworden. Het aantal contactmomenten patiëntbehandelaar nam significant af en de acceptatiegraad van de nieuwe prothese was hoog. In hoofdstuk 6 wordt de SFI-bar geïntroduceerd; een geprefabriceerde steg die Stress Free is en de twee Implantaten passief verbindt. De SFI-bar kan een alternatief zijn voor de gesoldeerde, de gelaserlaste of de gefreesde steg en kan aan de stoel passend worden gemaakt in de mond van de patiënt. De ruiter zou dan direct daarna met koud-polimeriserende kunsthars kunnen worden bevestigd in de onderprothese. Door de SFI-bar toe te passen in het 'Active-in-One-Day' protocol wordt met name het tandtechnisch laboratorium ontlast omdat het solderen van een steg een tijdrovende klus is. Een mogelijk nadeel van het SFI-systeem is dat het stegdeel recht tussen de twee implantaatkappen ligt en dus bij een spitse kaakvorm ten dele boven de mondbodem kan liggen. De studie omvatte 46 patiënten en had een evaluatie periode van gemiddeld 4.3 jaar (41-60 maanden). Bij drie patiënten bleek het niet mogelijk te zijn om de SFI-bar te gebruiken vanwege de spitse vorm van de onderkaak. Vijf implantaten in drie patiënten gingen verloren binnen vier maanden na behandeling. Het succespercentage (N=43) lag dus lager dan in de studie met een gesoldeerde steg. De nazorg focuste zich met name op de ruiter die bij dit systeem hoort: 18 patiënten hadden problemen met een ruiter die los zat in de prothese of helemaal uit de prothese los kwam. Vier patiënten hadden deze ervaring meer dan één keer. In drie patiënten brak de steg op de verbinding met de implantaatkap. Reparatie van dit laatste is door de geprefabriceerde onderdelen binnen een paar minuten uit te voeren aan de stoel zonder dat er een aanpassing nodig is aan de overkappingsprothese.
:lii`ZlcldM`kX\ >\\ik Jkfb\i jkl[\\i[\ eX [\ d`[[\cYXi\ jZ_ffc GcXek\em\i\[\c`e^XXe[\NX^\e`e^\eLe`m\ij`kpXe[I\j\XiZ_ :\ek\i \e jkl[\\i[\ X] d\k [\ jg\Z`Xc`jXk`\ N`jble[`^\ \e Kf\^\gXjk\ JkXk`jk`\b% 8c k`a[\ej q`ae [fZkfiXXc m`e^ _`a XXe d\k[\jkl[`\kXe[_\\cble[\XXe[\BXk_fc`\b\Le`m\ij`k\`kk\ E`ad\^\e%
In hoofdstuk 7 worden de belangrijkste onderzoeksresultaten besproken en in een toekomstig perspectief geplaatst. De lange termijn evaluatie studies (BIOS) onderschrijven de Standard of Care voor de edentate patiënt zijnde een overkappingsprothese in de onderkaak op twee implantaten, maar laten zien dat de combinatie met een steg superieur is boven die met drukknoppen. Het 'Activein-One-Day' concept laat zien dat een protocol gebaseerd op directe belasting niet complex hoeft te zijn en geen speciale vaardigheden vereist van alle behandelaars. De edentate patiënt kan vanaf de eerste dag profiteren van de
J`e[j q`ae X]jkl[\i\e _\\]k _`a giXbk`ab ^\mf\i[ `e \\e ^if\gjgiXbk`ab\en\ibkj`e[j)''(m\i[\i`e[\GiXbk`abmffi @dgcXekfcf^`\k\Jg`ab\e`jj\% EXXjk[`kn\ib_\\]k_`akfkmffibfik^\n\ibkmffi_\k:\ekild mffi9`aqfe[\i\KXe[_\\cble[\mXe_\k8dg_`XQ`\b\e_l`jk\ 9i\[X#nXXi\\e[\\cmXe_\kfe[\iqf\bmffiq`aegif\]jZ_i`]k `j l`k^\mf\i[% 8cj ^Xjkd\[\n\ib\i Y`a 8:K8 k\ 8djk\i[Xd _\\]k_`aq`aegifdfk`\fe[\iqf\bblee\eX]ife[\eXXe^\mlc[ d\kfe[\iqf\b[Xk`jl`k^\mf\i[`eq`ae\`^\egiXbk`ab%
geplaatste implantaten, ervaart minder pijn en heeft minder afspraken nodig. Met de introductie van directe belasting als
L blek _\k mfcc\[`^\ gif\]jZ_i`]k mXe >\\ik
standaardbehandeling voor de edentate patiënt is een stap
Jkfb\i#d\k\\efm\iq`Z_kmXe[\i\]\i\ek`\j#
voorwaarts gezet in 'the evolution of mandibular implant
[fnecfX[\e^\Yil`bdXb\e[mXe[\HI$Zf[\
overdenture treatment'.
n
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX/
EMF@><;I8>JI<>
Kern van hun advies is dat na het bereiken van consensus over het behandelplan, door
t Het behandeltraject bestrijkt het geheel van onderzoek,
behandelaars en patiënt
diagnostiek, indicatiestelling, therapie van zowel het
een zorgplan dient te worden opgesteld. Dit zorgplan
plaatsten van de implantaten als ook het vervaardigen van
beschrijft stapsgewijs het behandelplan en benoemt de
de suprastructuur en/of prothetische voorziening. Verder
verantwoordelijkheden van de behandelaars. Hierin
dient ook de nazorg gedurende ten minste 24 maanden
worden ook de plichten van de patiënt genoemd. Voorts wordt duidelijk vermeld wie van de behandelaars het aanspreekpunt is.
geborgd te zijn. t Een
eventuele
kaakreconstructie,
noodzakelijke uitgevoerd
pre-implantologische
door
een
behandelaar
die niet de implantaten plaatst, behoort niet tot de
Ten
concept
verantwoordelijkheid van de eerder bedoelde, voor het
gedragsregels aanvullend zijn aan de Gedragscode
overvloede
wordt
gemeld
dat
deze
gehele behandeltraject verantwoordelijke, zorgverlener.
Tandarts, zoals deze is opgesteld door de KNMT.
Laatstgenoemde is wel verantwoordelijk voor de coördinatie (verwijzing, registratie van de rapportage etc.).
Graag roepen we alle leden van de NVOI willen op
t Het uitvoeren van gedeelten van de behandeling in het
deze concept gedragsregels kritisch door te nemen en
zorgtraject, door anderen dan de hoofdverantwoordelijke
ons uw eventuele op- of aanmerkingen laten weten via
zorgverlener, kan uitsluitend worden uitgevoerd door
[email protected].
daartoe bekwame en bevoegde zorgverleners op verwijzing van de hoofdverantwoordelijke zorgverlener.
Algemeen
t Hoofdverantwoordelijke zorgverleners kunnen uitsluitend
t Behandeling van patiënten met een indicatie voor een
tandartsen en MKA-chirurgen zijn, die voor het gehele
prothetische voorziening op implantaten, kan uitsluitend
behandeltraject bekwaam zijn. Dat wil zeggen, de expertise
worden uitgevoerd door daartoe bevoegde en bekwame
bezitten voor zowel de prothetiek als de chirurgie.
zorgverleners. Er dient slechts één zorgverlener (tandarts
t De behandelend zorgverlener dient op de hoogte te zijn
of MKA-chirurg) hoofdverantwoordelijk te zijn voor het
van de meest recente stand der wetenschap en techniek en
gehele behandeltraject.
daarnaar te handelen.
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX0
E<;
@E> MFFI FI8C< @DGC8EKFCF>@<
UW ook aan de orde te RO belasting van de behandeling behoort EL T zorgverlener, zullen in eerste instantie teruggestuurd R komen, evenals de duur van de behandeling. E t Een goed behandelresultaat kan alleen Ivan lange duur worden naar deze zorgverlener om de klacht te verhelpen.
t Patiënten, die zich melden met een klacht met betrekking
mag verwachten van het uiteindelijke resultaat. De fysieke
Zorgplan
CONCEPT
K J
... V . . . ..
tot een recent uitgevoerde behandeling door een andere
zijn indien mondhygiëne, nazorg en regelmatige controles adequaat worden uitgevoerd. De patiënt dient hiervan op
t Het zorgplan wordt opgesteld, gedragen en verdedigd
de hoogte te worden gesteld.
het gehele behandeltraject. Het zorgplan omvat het
onder welk lid van het behandelteam de verantwoordelijkheid
behandelplan, de nazorgfase en vermeldt de taken en
hiervoor valt. De hoofdverantwoordelijke zorgverlener is
.
t Ten aanzien van de te voeren nazorg dient duidelijk te zijn
......
door de zorgverlener, die hoofdverantwoordelijk is voor
.
uiteindelijk degene die er voor dient te zorgen dat in een
In het zorgplan worden ook de plichten van de patiënt
voorkomend geval elk teamlid zijn verantwoordelijkheid
....
.................... erkent en op zich neemt.
...
.. . . ..
genoemd.
.
verantwoordelijkheden van de betrokken behandelaars.
t Het behandelplan wordt opgesteld aan de hand van de
t Voordat met de behandeling gestart kan worden, zal de
verkregen gegevens uit de zorgvraag, anamnese, klinisch
patiënt een informed consent tekenen, die vervolgens bij
en röntgenologisch onderzoek en indicatiestelling.
zijn dossier gevoegd wordt. Hierin zijn ook de plichten
t Het behandelplan voorziet in het totale behandeltraject tot
van de patiënt opgenomen. De patiënt dient minimaal één
en met de uiteindelijk te plaatsen prothetische voorziening.
keer per jaar bij één van de behandelaars voor controle
Hiermee
van de implantaten, suprastructuur en/of prothetische
behoort
ook
de
noodzaak
tot
eventuele
chirurgische voorbehandeling tot het behandelplan. t Het
behandelteam,
en/of
MKA-chirurg
zijnde en/of
de
voorziening te verschijnen. Bij klachten meldt de patiënt
tandarts(implantoloog)
tandprotheticus,
zich bij het in het zorgplan genoemde aanspreekpunt.
komen
in een behandelprotocol overeen hoe de taken en
Chirurgie
verantwoordelijkheden onderling zijn verdeeld. Hierin
t De chirurgische fase in het behandeltraject kan en
staat ook opgesteld wie voor welk deel van de behandeling
mag uitsluitend worden uitgevoerd door een tandarts
verantwoordelijk is, en op welke wijze gecontroleerd
(implantoloog) of MKA-chirurg, die daartoe bekwaam is.
wordt of de uitvoering ook volgens planning verloopt. De
t De chirurgie zal worden uitgevoerd volgens de daarvoor
hoofdverantwoordelijke zorgverlener is uiteindelijk degene
bekende richtlijnen en huidige stand der wetenschap.
die er voor dient te zorgen dat in een voorkomend geval
t De chirurgie wordt uitgevoerd in een praktijkruimte die
elk teamlid zijn verantwoordelijkheid erkent en op zich
voldoet aan de eisen zoals geformuleerd in de Richtlijn
neemt.
Infectiepreventie.
t Het financiële aspect dient met de patiënt te worden
t Uitsluitend implantaten, (bio)materialen en technieken
besproken (zoals eigen bijdrage en eigen risico), zo nodig
die op wetenschappelijk niveau zijn beoordeeld en goed
aangevuld met een begroting.
bevonden, mogen worden aangewend of verwerkt.
t In het licht van de zorgvraag kan aan de hand van de
t Wanneer de chirurgische fase wordt uitgevoerd door
diagnostiek/indicatie en het voorgestelde behandelplan
een andere zorgverlener dan de hoofdverantwoordelijke
een prognose gegeven worden voor wat de patiënt kan en
zorgverlener, zal voorafgaand aan de chirurgie overleg u
e m f ` × g f j k X Z X [ \ d ` j Z _ f e [ \ i n ` a j ` d g c X e k f c f ^ ` \
Q`\knk\Xd_\kXc%%%6 NXkq`ae[\df^\c`ab_\[\e d\k`dgcXekXk\e# nXk`j[Xe_\ki\jlckXXk\e _f\Y\_fl[\en\[Xk6
`dgcXekfcf^`\)'(,
implantologiedeessentie .nl
nvoicursussen.nl
vervaardigd worden door een tandprotheticus. Indien
tot het behandelplan. Hierbij zullen de te gebruiken
gekozen wordt voor een dergelijk behandeltraject, verdient
materialen, locatie van de implantaten en de te vervaardigen
het aanbeveling de tandprotheticus te betrekken bij het
suprastructuur uitvoerig worden besproken. Ook deze
opstellen van het behandelplan.
(overleg)fase wordt in het behandelplan gedocumenteerd en vastgelegd.
Nazorg t Na plaatsing van de suprastructuur met de daarbij behorende
Prothetiek
schriftelijke instructie, volgt de fase van nazorg.
t De suprastructuur kan vervaardigd worden door de
t Hierna dienen zowel patiënt als hoofdverantwoordelijke
eigen tandarts of de tandarts-implantoloog. Wanneer
zorgverlener te bevestigen of het beoogde resultaat behaald
de eigen tandarts de suprastructuur vervaardigt, is in
is. Het is van belang dat dit schriftelijk wordt vastgelegd.
de behandelplanfase goed overleg noodzakelijk met
t ;PBMTFFSEFSHFOPFNE EJFOFOJNQMBOUBUFO TVQSBTUSVDUVVS
de tandarts-implantoloog of MKA-chirurg, zodat elke
en/of prothetische voorziening minimaal één keer per jaar
zorgverlener betrokken bij de behandeling zijn onderdeel
door één van de behandelaars te worden gecontroleerd. n
conform behandelplan en afspraak uit kan voeren. Ook deze (overleg)fase wordt in het behandelplan gedocumenteerd L blek [\q\ ZfeZ\gk i`Z_kc`ae\e k\m\ej Xcj G;=
en vastgelegd.
[fnecfX[\em`X[\emf`$n\Yj`k\\e&f]^\Yil`bdXb\e[
t De prothetische voorziening (de suprastructuur) mag op
mXe[\q\HI$Zf[\
verwijzing van de hoofdverantwoordelijke zorgverlener
9\i`Z_kmXe_\k:fej`c`ld@dgcXekfcf^`Zld `eqXb\k\id`ae\e
[ffi;i%K_\fA%D%?fgg\ei\`aj#mffiq`kk\i:fej`c`ld@dgcXekfcf^`Zld
In het laatste Bulletin is uiteengezet welke koers het Consilium
(150) 300 statussen overleggen waaruit blijkt dat hij/zij de
Implantologicum de komende tijd zal varen. Een van de
afgelopen vijf kalenderjaren zelfstandig implantologische
thema's is het verbeteren van het (her-)registratie proces.
behandelingen heeft verricht.' In de praktijk zit er enige tijd tussen het moment van
De voorwaarden voor erkenning als implantoloog NVOI is
aanleveren van de vereiste gegevens voor een (her-)
opgenomen in het Reglement Implantoloog. De beoordeling
registratie en de uiteindelijke erkenning door het bestuur van
van de ingeleverde formulieren geschiedt conform deze
de NVOI. Het is niet altijd duidelijk wat het begin en wat het
voorwaarden. Pas als de ingestuurde bescheiden zijn
einde is van de termijn van vijf kalenderjaren tot de volgende
beoordeeld en goedgekeurd, kan een visitatieteam worden
herregistratie.
samengesteld.
Het Consilium stelt voor om de datum van de eerste registratie
De meeste aanvragen zijn gelukkig in orde en hebben in de
leidend te maken en iedere termijn van herregistratie te laten
regel een korte doorlooptijd. Het komt echter toch nogal eens
ingaan op de dag en maand van de eerste registratie. Zo is
voor dat een aanvraag niet of onvoldoende door het Consilium
het voor iedereen duidelijk wanneer de volgende termijn
kan worden beoordeeld omdat eenvoudigweg niet de juiste
van vijf jaar ingaat en wordt er niet meer gesproken over
of onvolledige bescheiden worden aangeleverd. Dit resulteert
kalenderjaren.
dan helaas in brievenschrijverij over en weer met als gevolg
Zes maanden vóór de expiratiedatum van de registratie wordt
toenemend onbegrip en ontevredenheid.
door het secretariaat van de NVOI een herinnering gestuurd
Hoewel er soms signalen tot ons komen die suggereren dat het
dat de erkenning als implantoloog NVOI opnieuw moet
Consilium strenger is geworden, kan ik u verzekeren dat dit
worden aangevraagd. Alle formulieren voor de herregistratie,
niet het geval is. De voorwaarden om voor (her-)registratie in
inclusief het Excel-bestand en de vijf gedocumenteerde
aanmerking te komen, zijn niet gewijzigd en zullen voorlopig
casussen dient u uiterlijk twee maanden voor het verstrijken
ook niet worden aangepast.
van de registratie in te leveren bij het secretariaat van het
Het consilium meent evenwel dat met enkele praktische
Consilium.
aanpassingen of verduidelijkingen het (her-)registratie proces
Voor diegenen bij wie een eerstvolgende herregistratie na 1
soepeler kan verlopen. De komende tijd zal het consilium
januari 2015 gepland staat, zal de datum van herregistratie
hiertoe in dit Bulletin voorstellen doen.
voor de toekomst bepalend worden gemaakt. Indien er een tussentijdse hervisitatie wordt opgelegd zal dit niet leiden tot
In deze editie van het Bulletin wil ik graag stilstaan bij
een verschuiving van de volgende herregistratie datum. De
hoofdstuk 3A en 5 van het Reglement Implantoloog. Hierin
hervisitatie wordt gezien als een tussentijdse beoordeling en
wordt gesteld: 'De (kandidaat) implantoloog kan tenminste
niet als een volledige nieuwe visitatie.
n
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX((
plaatsvinden tussen beide zorgverleners met betrekking
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX()
Zfm\ijkfip @DGC8EKFCF>@<)%'
;\fgdXijmXe*;K\Z_efcf^`\ <\em\ijcX^mXe_\k EMF@eXaXXijZfe^i\j)'(, [ffi:Xi`eXmXe9fm\e&]fkf jD`Z_`\cE`acXe[
Onder de noemer Implantologie 2.0 werd dit jaar het NVOI najaarscongres 2014 gehouden in Amersfoort. Voor ons Groningers op zich wel prettig dat het deze keer iets minder ver reizen was en dus ook iets minder vroeg opstaan. Het congres werd gehouden in de Rijtuigenloods, vlakbij het station. Alhoewel de buitenkant er daadwerkelijk als een loods uitzag, was de binnenkant verassend mooi aangekleed en was het er zelfs lekker warm.
M\ijcX^[ffi:Xi`eX9fm\e&]fkf jD`Z_`\cE`a_l`j
Na een kop koffie en een lekkere koek te hebben gescoord,
elke gemaakt foto bepaalde principes van toepassing zijn,
werden we door de voorzitter van de NVOI Felix Guljé
zoals; rechtvaardiging en het as low as reasonably achievable
met de nu bekende bel de zaal ingeluid. Hij deed eveneens
principe (ALARA-principe).
het welkom woord. Hij begon met de zin: 'Welkom in deze analoge ruimte, we zijn hier om ons digitaal voor te laten lichten.' Verder vroeg hij zich af of zijn eerst gekochte computer van 12 MB al aan vervanging toe was, of dat deze nog wel even mee kon. Prof. dr. Gert Meijer Gebruik Cone-Beam CT: Erkenning en Herkenning De eerste spreker werd ingeleid door Laurens den Hartog en Kees Heijdenrijk, de dagvoorzitters. Prof. dr. Gert Meijer sprak over het gebruik van de cone-beam computed tomography (CBCT). Hij begon met een inleiding over de herkomst van de röntgenstraling. Hij liet ons de eerst gemaakte 'bitewing'
Verder wees prof Meijer ons op het feit dat je uit zo'n CBCT
zien. Het maken van deze foto kostte een belichtingstijd van
beeld door middel van computer technieken (zoals kleuren
maar liefst 20 minuten! Gelukkig is er sindsdien een hoop
en door het beeld scrollen) veel informatie kunt halen en
veranderd en kunnen we nu met een CBCT door de vorm van
dat je hier ook gebruik van moet maken. Sterker nog; het is
de stralenbundel een afbeelding van een gebied maken, met
verplicht van elke CBCT, die je maakt, een klein verslagje op
minder stralingsbelasting dan een orthopanthomogram (OPT)
te nemen in de patiëntenkaart. Hierbij moet niet alleen gelet
geeft. Wel moeten we altijd in ons achterhoofd houden dat
worden op het beeld wat noodzakelijk is voor de behandeling,
indien ogen, speekselklieren, schildklier en hersenweefsel
maar ook op andere delen van het beeld. We werden door
meegescand worden, dat de effectief schadelijke dosis
prof Meijer verder nog verrast door een heel (on)aangenaam
verhoogd wordt. Natuurlijk spreekt het voor zich dat er bij
filmpje van het eruit trekken van een mes uit het hoofd
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX(* van een meneer. Verder vertelde hij over het nut van een
van tevoren gefabriceerde platen waarbij de zaagsneden
CBCT. Indien je behandeling of diagnose erdoor zou kunnen
zijn aangegeven. Vervolgens wordt het onderbeen weer
veranderen of als de patiënt er baat bij heeft, is het maken
open gemaakt en wordt hier ook met behulp van een
van een CBCT gerechtvaardigd. Hiervoor is overigens wel
van te voren gemaakte mal de fibula losgezaagd en in
een cursus stralingsniveau 4A voor verplicht! Dit geldt zelfs
stukken gezaagd. Op de, inmiddels geosseointegreerde,
ook voor het aanvragen van een CBCTscan. Meijer vertelde
implantaten wordt een prothetische constructie gezet. Dit
over de klassieke fout van het zetten van een implantaat in
geheel wordt vervolgens naar de mond verplaatst en aan
de onderkaak met een linguale perforatie door een mogelijke
de resterende mandibula vastgezet, met, eveneens van te
'balcony' van de onderkaak. En dat als dit gebeurt en een
voren gefabriceerde, osteosyntheseplaten gefixeerd.
patiënt krijgt last, er met daadkracht gehandeld moet worden, aangezien de patiënt anders het vertrouwen in de arts zou
De voordelen van deze techniek zijn enorm. Door de 3D
kunnen verliezen.
planning kan van te voren al goed worden bekeken waar de uiteindelijke reconstructiedelen zich moeten bevinden.
Rutger Schepers
Er kan vanuit de prothetische voorziening gewerkt worden
3D reconstructieve planning van de fibula graft met
in plaats van andersom. Het bleek dat het plaatsen van de
implantaten: van planning naar operatie
implantaten in het onderbeen de meest lastige klus was.
Na dit verhaal was het de beurt aan Rutger Schepers. Hij kwam
Dit omdat de gaten voor de implantaten met de boormal
met een verhaal waar menigeen de mond van open viel. De titel van zijn voordracht was 'Van planning naar operatie'. Hij beschreef de behandeling van patiënten waarbij (door een tumor) een deel van de onderkaak verwijderd moest worden. Hij beschreef een analoge methode welke veel tijd kostte en een volledig digitaal geplande methode. Omdat het plaatsen van implantaten in een gereconstrueerde kaak vaak lastig bleek, heeft men in het UMCG een methode ontwikkeld waarbij tijdens een eerste operatie implantaten in de fibula gezet worden met een huid transplantaat om een aangehechte gingiva te creëren. Het onderbeen wordt vervolgens weer dichtgemaakt en de implantaten worden
gemaakt konden worden, maar de implantaten zelf vaak
even met rust gelaten.
free-hand erin gezet moesten worden om perforatie te
In een tweede operatie wordt eerst de tumor uit de
voorkomen. Ondanks deze fout geeft de 3D planning toch
onderkaak gehaald, hierbij wordt gebruik gemaakt van,
betere resultaten dan de analoog geplande patiënten. u
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX(+
<\ek\mi\[\e mffiq`kk\iY\[Xebk [\ b\pefk\ jg\Xb\i
meer te hoeven uitvoeren en dat fouten zo tot een minimum
koffiepauze. Er waren gebakjes en we hadden ruim de tijd om
beperkt kunnen worden. Een echt wetenschappelijk bewijs
alle stands op het 'sponsorplein' goed te bekijken. Van mooie
van de grotere accuraatheid van guided surgery is er nog niet,
videobrillen voor angstige patiënten tot milling machines
het advies is dan ook om altijd op je eigen kunde te varen!
alles werd goed vertegenwoordigd.
Dr. Ali Tahmaseb How (mis)guided is guided surgery? Na de koffiepauze was de beurt aan dr. Ali Tahmaseb. Hij hield een presentatie over resultaten van zijn onderzoeken naar de accuraatheid van guided surgery. Hij gaf ons een kijkje bij hen in de keuken. Bij zijn onderzoek wordt gebruik gemaakt van camera's en een soort gps tracking. Op de boor en de patiënt zijn gekleurde vakjes te zien, welke live worden gevolgd door camera's. Op de computer worden deze beelden dan in de CBCT beelden gesuperponeerd en zo kun je tijdens
And the winner is...
het plaatsen van implantaten precies zien waar je boor zich
Na deze presentatie was het tijd voor de uitreiking van het
bevindt. En of deze zich op de geplande plek bevindt. Uit het
NVOI Stipendium 2014. Dit jaar gewonnen door Christiaan
onderzoek blijkt dat een bot ondersteunde boormal de minste
Pol voor zijn onderzoek naar 3-delige bruggen op implantaten.
accuraatheid geeft. Ook flapless plaatsen van implantaten
In zijn korte presentatie liet hij zien dat hij bezig is met
geeft een slechte accuraatheid. Misleidend is wellicht dat bij
onder andere een in vitro studie naar de sterkte van 3-delige
flapless plaatsen vaak een botondersteunde boormal gebruikt
zirkoniumoxide bruggen. Het prijzengeld zal dan ook gebruikt
wordt. Tevens gaf hij (net als Schepers) aan dat het free-hand
worden om zijn onderzoek verder uit te breiden en dieper op
plaatsen van het implantaat zorgt voor een minder precieze
de materie in te gaan.
plaatsing van het implantaat, dan wanneer je gedurende de hele plaatsing gebruik maakt van een boormal. Tevens is het
Wiebe Derksen
gebruik van een boormal bij het plaatsen van implantaten in
Digitalisering in de implantologie: de toepassing
een verse extractiealveole ten sterkste aanbevolen, omdat
van de intra-orale scanner
anders de boor de weg van de minste weerstand zal zoeken.
Na de uitereiking van het NVOI Stipendium werd het
Een paar nadelen van de gehele procedure zijn dat er af en
programma vervolgd met Wiebe Derksen. Na alle exotische
toe nog wat analoge tandtechnische stappen tussen zitten, de
praatjes was het tijd voor een praatje waarbij tips en trucs
boormal een zekere flexibiliteit heeft en de boorsleuf in de mal
voor in de algemene praktijk naar voren kwamen. Derksen
vaak net niet helemaal strak om de boor heen zitten. Hierdoor
vertelde over de verschillende mogelijkheden voor het
is een kleine afwijking tussen geplande en werkelijke situatie
digitaal afdrukken en mogelijkheden voor de verschillende
mogelijk. Hou altijd de maximaal verkrijgbare afwijking in je
materialen van abutments en kronen. Hij gaf aan dat de computer aided designing, computer aided manufacturing (CAD/CAM) techniek al redelijk oud is. Deze bestaat al jaren. Het grote voordeel volgens Derksen is het feit dat er bij CAD/CAM een stuk minder stappen zijn in het hele proces en dat de stappen die gemaakt worden minder cruciale stappen bevatten. Zo bestaat het hele CAD/CAM proces maar uit vier tot acht stappen, welke maar 1 cruciale stap bevat. Namelijk het intra-oraal scannen. Doordat je op deze stap zelf enorm veel controle hebt, heb je veel invloed op het eindresultaat. Naar zijn ervaring lijkt het scannen met een poedercoating een nauwkeuriger beeld van de werkelijkheid
achterhoofd, zo kun je beslissen of de te gebruiken methode
te geven en blijkt ook dat het scannen van grote edentate
nog veilig is om bij je patiënt te gebruiken.
gebieden een lastige klus is. Dit omdat de intra-orale scanner hiervan in de war raakt. Alle stukjes tandvlees lijken op elkaar
Uit de praktijk blijkt dat een 3D planning bij een solitair
en zo kan het beeld niet goed samengevoegd worden. Voor
implantaat 2-3 keer meer tijd kost dan de reguliere behandeling,
het scannen van implantaten kun je verschillende abutments
maar dat het gebruik van 3D planning bij uitgebreide
gebruiken. Een cilindrische, welke goed gebruikt kan worden
behandelplannen tijdwinst oplevert. Zijn conclusie was dat de
voor brugconstructies. Een cilindrische met een index (een
digitale planning niet meer weg te denken is in de huidige tijd
klein hoekje eraf), welke goed gebruikt kan worden voor het
en dat er enorm veel mogelijkheden zijn op dit gebied, mits de
scannen van alle overige constructies. Het is verstandig om
communicatie tussen tandarts en tandtechnicus optimaal is.
de index richting buccaal te laten wijzen, omdat deze volledig
In de toekomst zou het mooi zijn om geen enkele analoge stap
duidelijk in de scan moet komen te staan. Overige plastic u
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX(,
Na Schepers zijn mind blowing verhaal, was het tijd voor de
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX(-
abutments (bijvoorbeeld die die je op een Ti-base abutment
eventueel uit zou kunnen om een eigen tandtechnische lab
kunt klikken) komen vaak niet goed op de plek en zijn om deze
te beginnen bij de praktijk. Hij is daar geen voorstander van
reden niet nauwkeurig genoeg. Ook zijn er encoded healing
maar ziet liever dat laboratoria voor een deel zouden fuseren
abutments op de markt. Dit zijn healing abutments met een kleine inkeping. Omdat deze abutments vrij laag zijn, is de angulatie van het implantaat lastig vast te leggen. Dit is vooral bij brugconstructies verre van ideaal. Let bij het aanschaffen van een scanner of de door jou gekozen scanner wel samen gaat met het door jou gebruikte implantaat merk. Let er ook op of het stereolithography bestand (STL file) te openen is. Soms zijn deze bestanden vergrendeld en betaal je click fees (elke keer als je het bestand wilt gebruiken moet je betalen). Ook gaf Derksen de tip om altijd originele onderdelen voor je implantaten te gebruiken en dat een partiële scan vaak beter is dan een volledige scan.
(of nauwer gaan samenwerken) om zo gezamenlijk gebruik
Over het gebruik van abutments en kroon materialen vertelde
te kunnen maken van de dure apparatuur die in de moderne
hij het volgende. Het type abutment kan zijn: goud, een
tandtechniek nodig is. Ook Gerrit van Dijk is voorstander van
conventioneel abutment, een CAD/CAM abutment of een
het gebruik van originele componenten. Verder gaf ook hij
Ti-Base abutment. Een CAD/CAM abutment geeft vaak de
ons een kijkje in zijn keuken door klinische voorbeelden over
mooiste resultaten, maar is ook erg prijzig om te laten maken.
de vervaardiging van protheses, kronen, splints, kunstoren en het kiezen van de juiste huidskleur voor deze kunstoren en gezichtsprotheses.
Prof. dr. Daniël Wismeijer Een auto is meer dan een snellere fiets Na een kleine theepauze mocht prof. dr. Daniel Wismeijer het congres afsluiten. Hij gaf in zijn presentatie aan dat verandering van alle tijden is en dat we niet bang moeten zijn voor nieuwe technieken. Ook vertelde hij dat de industrie (door patenten) veel vooruitgang tegenhoudt, maar dat 3D printen wel de toekomst is. Waarschijnlijk zullen de kosten Een voordeligere methode is het gebruik van een Ti-Base. Dit
voor al deze technologie in de toekomst dalen, aangezien
is een abutment met een vaste configuratie (welke gescand
bijvoorbeeld in de Xbox kinect dezelfde gps apparatuur
kan worden), waarop het lab vervolgens een kroon kan maken
gebruikt wordt als bij de techniek welke ook al door
en verlijmen. Het emerge profile wordt minder fraai, omdat
Tahmaseb was omschreven. Het is slechts een kwestie van
de onderkant van dit abutment rond is en niet ovaal en kan
tijd dat alle technieken met elkaar verbonden worden en
alleen geplaatst worden in diameters van meer dan 6 mm.
we het volledige scala aan mogelijkheden kunnen benutten.
Tevens is het het mooist als de kaak een beetje vlak is. Gezien
Naar inschatting van Wismeijer gebruiken we nu nog maar
het soms zichtbare metalen randje van dit abutment, kun je
zo'n 20% van de capaciteit en dat de toekomst ons veel kan
in het front gebruik maken van een hybride abutment. Dit is
brengen. Die analoge modellen hebben we niet meer nodig,
een Ti-Base, waar overheen een zirconia abutment geplaatst
alles kan digitaal!
is. Een monolithisch zirconia kroon geldt als een van de sterke kronen en is ideaal in combinatie met de Ti-Base. Het is reproduceerbaar en hierdoor kun je makkelijker garantie op je werkstukken geven. E-max is een mooi materiaal om in het front te gebruiken, maar zal voor de molaarstreek vaak niet sterk genoeg zijn. Dit is afhankelijk van de eigenschappen van de patiënt. Deze moet dit functioneel aankunnen.
Gerrit van Dijk Met software van A naar Beter Na Derksen was het de beurt aan Gerrit van Dijk om ons iets te vertellen over de andere kant van het verhaal, namelijk die
Met dit motto werd de dag afgesloten en kon, na het bedanken
vanuit het perspectief van de tandtechniek. Van Dijk vertelde
van de dagvoorzitters met een telefoon oplader op zonne-
eerst wat achtergrond informatie over de huidige situatie in de
energie, iedereen na een kleine borrel met een voldaan gevoel
tandtechniek. Ook wist hij ons te vertellen dat als je meer dan
naar huis gaan. En Felix, ja die moest zijn 12 MB computer
500.000 euro aan omzet uit kroon- en brug werk hebt, het
toch maar de deur uit doen!
n
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX(.
e m f ` × g f j k X Z X [ \ d ` j Z _ f e [ \ i n ` a j ` d g c X e k f c f ^ ` \
`dgcXekfcf^`\)'(,
)$;8PJ?8E;J$FE?LD8E:8;8M
e ` \ l n\ ) $ [ X X ^ j \ d X j k\ iZ c X j j $ d X o % )' [ \ \ c e \ d \ ij mf f i kX e [ X i k j \ e \ e bX X bZ _ ` i l i^ \ e d \ k \ i mX i ` e ^ ` e [ \ ` d g c X e kf c f ^ ` \ \oZ c l j ` \ ] mf f i c \ [ \ e mX e [ \ emf ` [ffi Ilk^\i9Xk\eYli^ Ifee`\>f\e ?\eepD\`a\i >\iipIX^_f\YXi [XkX [fe[\i[X^)( \emi`a[X^))d\`)'(, cfZXk`\ L e ` m \ i j ` k X ` i D \ [ ` j Z _ : \ e k i l d # > if e ` e ^ \ e € ( % - 0 , # ' ' X c c $ ` e × ( ) b i k g l e k \ e `eZclj`\][`e\i\e_fk\cXiiXe^\d\ek`eE??fk\ck%f%LD:>>ife`e^\e
gif^iXddX\e`ejZ_i`am\e emf`Zlijljj\e%ec `dgcXekfcf^`\[\_ff][qXXb%ec
nvoi.nl
implantoloognvoi.nl
@ nvoionline
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX(0
?`^_c`^_kj)'(+ $?\kEfY\c9`fZXi\eXaXXijjpdgfj`ld De alweer 4e editie van het Nobel Biocare najaarssymposium stond dit jaar volledig in het teken van nieuwe dimensies in de implantologie. In het gerenoveerde 'de Flint' te Amersfoort werd vrijdag 19 september een uiterst boeiend wetenschappelijk programma getoond, bestaande uit prikkelende onderwerpen, 3D films, pittige stellingen en een uitdagende battle. Het publiek (100) zat op het puntje van de stoel. Net als in voorgaande edities werd de interactie met het publiek gezocht. Leest u mee met de highlights uit alle voordrachten.
M\ijcX^\eY\\c[dXk\i`XXcjXd\ej^\jk\c[[ffi:_X`i`e:_`e$bfe$jle^#d\k[XebXXeXcc\jgi\b\ij
Voor en na elke lezing werden stellingen aan het publiek
contact, mede omdat tijdens het indraaien van het implantaat
voorgelegd, de uitkomsten werden vergeleken en zorgden
kleine botsegmenten afbreken, die zich voegen tussen het
voor interessante debatten. Moderatoren prof. dr. Edwin
implantaat en implantaatbed (figuur 1).
Winkel en prof. dr. Jan de Lange leidden de stellingen en discussies.
Vandaag de dag is 12% van de mensen boven de 16 jaar volledig tandeloos en nog eens 5% draagt alleen een onder- of een bovengebit (totaal bijna 3 miljoen inwoners). Toegeven dat je een kunstgebit draagt is taboe. In geval van een bottekort dient de bovenkaak eerst opgebouwd te worden. Door de ontwikkeling van computerprogramma's voor 3D-planning is het tegenwoordig mogelijk om op basis van Cone Beam CT-gegevens de implantaten 'flapless' te plaatsen (figuur 2). De nauwkeurigheid van deze methode is sterk verbeterd door gebruik te maken van de osteosynthese
Prof. dr. Gert Meijer
schroeven, die tijdens de augmentatie worden gebruikt om
Basic research on osseointegration (3D)
de botblokken vast te zetten.
Vrijwel alle implantaten hebben tegenwoordig een opgeruwd implantaatoppervlak. Hierdoor ontstaat een verbeterde
Met de huidige stand van kennis op het gebied van implataat-
verankering met het omliggende bot. Ook door 'undersized'
oppervlaktes, 3D-implantaatplanningen en 3D-printen is in
implanteren, het plaatsen van een implantaat in een smalle
2014 het project gestart 'de bovenprothese de wereld uit!'.
implantaatpreparatie, ontstaat een verhoogd bot/implantaat
Haalbaar moet zijn om binnen 5 jaar tandeloze patiënten, in u
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX)'
Classificatie
]`^lli(
]`^lli+
Waarom immediate implant placement?
]`^lli)
]`^lli,
Waarom geen immediate implant placement?
]`^lli*
]`^lli-
plaats van een plastic kunstgebit, te voorzien van een brug
planning eenvoudiger en leidt tot een resultaat dat gebaseerd
op implantaten. Daarmee neemt zowel kauwvermogen,
is op het aangezicht van de patiënt, in plaats van enkel de
esthetiek, als de 'quality of life' significant toe.
mond met haar elementen. Daarnaast helpen foto's en vooral video's met het inzichtelijk maken van de behandeling, gericht op de individuele patiënt. Zij zijn immers niet geïnteresseerd in de mogelijke behandelingen, maar in het resultaat en dit kan op een prachtige manier visueel gemaakt worden met behulp van video.
Drs. Paul de Kok Digitale revolutie: voorspelbare esthetiek binnen handbereik Met de grote vooruitgang in de orale implantologie is niet alleen de slagingskans van implantaten toegenomen, maar ook de esthetische verwachting. Mondige patiënten met hoge eisen in een toenemende claimcultuur maken van het werken
Dr. Eelco Bergsma
in de esthetische zone een uitdagende bezigheid. Daarom
Delayed implant placement, the natural way
is voorspelbaarheid het sleutelwoord tot succes. Digitale
Delayed placement, de natuurlijke manier, betekent:
fotografie, video en smile designing kunnen helpen om het
adaptatie van de weke delen, adaptatie van het bot en een
esthetisch behandelplan vooraf inzichtelijker maken. Om zo
geleidelijke belasting. We spreken dan over een type 2 of 3
te komen tot reële verwachtingen, betere communicatie en
plaatsing (zie tabel figuur 4).
een mooier resultaat (figuur 3). De laatste jaren lijkt er een tendens om vaker over te Met goede fotoapparatuur in de praktijk kan het Digital Smile
gaan tot immediate implant placement. In de tweede
Design-concept geïntegreerd worden. Dit toegankelijke diag-
tabel (figuur 5) worden de mogelijke voordelen hiervan
nostische hulpmiddel maakt lastige esthetische behandel-
opgesomd. Met name punten 4 en 5 lijken belangrijk in het
nam gedurende het eerste jaar af met gemiddeld 0.6 mm.
een sterk argument zijn voor immediate placement. Als we
Daarentegen nam de mid-faciale bothoogte toe met een
naar de literatuur kijken zien we dat er geen significant
gemiddelde van 1.6 mm corresponderend met gemiddeld
verschil is in marginaal botverlies bij immediate of delayed
1.2 mm boven de schouder van het implantaat. Dit komt
implantaatplaatsing. De plaatsing van een implantaat zorgt
overeen met de mid-faciale winst die wordt gezien in
dus niet voor behoud van het cruciale cervicale bot. Bij
de weke delen na behandeling, zich uitend in een PES
de beoordeling van de weke delen lijkt er in de literatuur
score van gemiddeld 11.8 op een schaal van 1-14. De
geen duidelijk verschil in het niveau van de cervicale
patiënttevredenheid scoorde in dit onderzoek 8.7 op
gingivacontour of het niveau van de interproximale
een schaal van 1-10. Momenteel vindt er landelijk een
papillen. Ook immediate restauration geeft geen duidelijk
longitudinaal prospectief multi-centeronderzoek plaats op
betere uitkomst van de weke delen ten opzichte van
dit onderwerp. Niet het moment van implanteren bepaalt
delayed plaatsing.
of een behandeling succesvol zal zijn maar het botvolume en daarmee gepaard gaand de conditie van de weke delen
Waarom een delayed procedure vaak de voorkeur verdient
tezamen met de positie van het implantaat.
staat in tabel 3 (figuur 6). De eerste punten lijken voor zich te spreken, het 4e punt behoeft toelichting. Uit een aantal studies blijkt dat de uitgangsituatie van het bot en de weke delen in grote mate voorspellend is voor de uiteindelijke uitkomst na implantatie en restauratie. Daarom is het dus van groot belang een goede analyse te maken van het botniveau, de resorptie in horizontale en verticale zin, de dikte en vorm van de gingiva en het aanhechtingsniveau bij de buurelementen. Indien deze analyse gunstig is kan mogelijk worden gekozen voor immediate placement, in de
Prof. dr. Eric Rompen
andere gevallen biedt delayed placement de mogelijkheid
The success of maintaining peri-implant tissues
om de verschillende factoren te verbeteren voor het
Peri-implantitis is een multifactorieel probleem. De
behalen van een optimaal resultaat.
prevalentie ervan blijkt enorm te zijn toegenomen, sommige studies noteerden zelfs prevalenties van meer dan 30%. Men veronderstelt dat peri-implantitis veroorzaakt wordt door pathogene bacteriën in de mond. Recent onderzoek wees echter meerdere 'niet microbiologische' oorzaken aan als verantwoordelijk voor ernstig botverlies rondom implantaten. Hierbij wordt veel belang gehecht aan o.a.: het adaptatievermogen van het bot na implantaatplaatsing, het negatief effect van overcompressie, de rol van occlusale overbelasting, de reinigbaarheid van de suprastructuur,
Drs. Edith Groenendijk
een vreemd-voorwerp-reactie, biocompatibiliteit, als ook
Immediate replacement: op weg naar voorspelbaarheid
de kwaliteit/dikte van de peri-implantaire weefsels.
Plaatsing van tandheelkundige implantaten in de esthetische zone is een technisch gevoelige procedure en laat weinig
Om peri-implantitis te vermijden is het behoud van het
ruimte voor fouten. Om een optimaal esthetisch resultaat
marginale botniveau rond implantaten en de bovenliggende
te bereiken spelen vele parameters een rol. Immediate
zachte weefsels van groot belang. Het type abutment, de
(re)placement heeft vergelijkbare succespercentages ten
configuratie en het herhaaldelijk afhalen ervan, zijn van
opzichte van het early- of delayed protocol op het gebied van
invloed op het hechtingsoppervlak en het botniveau. Niet-
osseoïntegratie, maar liet in het verleden sterk wisselende
originele componenten brengen risico's met zich mee. Het
resultaten zien op esthetisch vlak. Bepalend voor het
is de moeite waard om een onderscheid te maken tussen
eindresultaat zijn optimaal behoud van de harde en weke
een primaire peri-implantitis (puur op basis van bacteriën),
weefsels èn de implantaatpositie. Deze uitgangspunten
en een secundaire peri-implantitis, waarbij initieel bot
hebben geleid tot het Protocol Staas & Groenendijk, waarbij
verloren is gegaan door andere factoren, waarna de
met minimaal invasieve behandeling een maximaal en
gevormde pockets zich koloniseren met pathogenen.
voorspelbaar eindresultaat kan worden bereikt met gebruik van het NobelActive®-implantaatsysteem. Dit protocol baseert zich op de resultaten van een retrospectief onderzoek waarvan de resultaten veel
Mfc^\e[aXXim`\ik?`^_c`^_kjq`ae\\ijk\cljkild$efk\\ikl
belovend zijn; direct postoperatief was de mid-faciale
XcmXjk`elnX^\e[X1mi`a[X^0fbkfY\i)'(,
botdikte op 1 mm van de crest gemiddeld 2.4 mm. Deze
n
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX)(
behalen van een optimaal esthetisch resultaat en zouden
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX))
PERSBERICHT
Allograft biomaterialen van LifeNet Health Donorselectie en veiligheid van LifeNet Health LifeNet Health hanteert de strengste eisen ten aanzien van donorselectie, donorscreening en medische testprocedures (bacteriologie, serologie, etcetera): tDonoren zijn uitsluitend Amerikaans en er is altijd toestemming gegeven. tDe humane weefselproducten van LifeNet Health zijn net zo steriel (en dus veilig) als medische hulpmiddelen (steriliteitniveau SAL 10-6). tMemodent voert als importerende weefselinstelling een extra ingangscontrole uit op de donorgegevens, testresultaten en verklaring van vrijgave van alle ontvangen lichaamsmaterialen.
Memodent introduceert de allograft materialen van LifeNet Health uit Virginia Beach (VS). LifeNet Health is één van ‘s werelds meest gerenommeerde Tissue Banks en vervult al meer dan 30 jaar de dringende behoefte aan donorweefsels van ziekenhuizen, (tand)artsen en patiënten wereldwijd. LifeNet Health heeft het langst lopende Tissue Bank certificaat van alle Amerikaanse botbanken en heeft een onovertroffen reputatie qua veiligheid en betrouwbaarheid: sinds 1995 zijn er meer dan 4 miljoen bio-implantaten gedistribueerd, welke zijn verwerkt met de gepatenteerde Allowash techniek. Dit alles zonder één geval van ziekteoverdracht.
Weefselinstelling Memodent Memodent is een door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport erkende weefselinstelling en kan hierdoor allogene weefsels - zonder aanvullende voorwaarden - uit voorraad leveren.
Breed assortiment Het assortiment allografts is omvangrijk en biedt aanzienlijke voordelen bij het regenereren van bot en soft tissue. De OraGraft® producten zijn al sinds 1983 op de markt en behoren tot ‘s werelds best wetenschappelijk gedocumenteerde allogene botmaterialen. Het assortiment bestaat o.a. uit:
OraGraft® botblokken De blokken bestaan uit spongieus bot en zijn verkrijgbaar in meerdere maten. Ze zorgen voor een snelle remodelling in patiënteigen bot.
botkorrels. Tevens verkrijgbaar als
OraCell® acellulaire dermis Dit huidtransplantaat is ideaal voor soft tissue grafting. Door de gepatenteerde Matracell® technologie is de huidmatrix
50-50 mix verpakking.
volledig gedecellulariseerd zonder
OraGraft® gemineraliseerde botkorrels (MFDBA) Corticale of spongieuze
OraGraft® gedemineraliseerde botkorrels (DFDBA) Gedemineraliseerd via het gepatenteerde PAD® proces. Dit proces legt zorgvuldig de groeifactoren (BMP’s) bloot die in het corticale bot zijn opgesloten, zonder dat deze hun osteoinductieve eigenschappen verliezen.
ReadiGraft® DBX Putty Deze PAD® gedemineraliseerde DBM botputty laat zich excellent vormen, is osteoinductief en zorgt voor een zeer snelle integratie. De putty biedt een ideale handling en migratieweerstand.
Memodent B.V. T +31 (0) 53 430 66 63 E [email protected] I www.memodent.nl
afbreuk te doen aan de biomechanische of biologische eigenschappen. Native groeifactoren, collageen en elastine worden behouden.
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX)*
EMF@Jk`g\e[`ld)'(+l`k^\i\`bkXXe:_i`jk`XXeGfc J`dlcXk`\mXe]leZk`fe\c\Y\cXjk`e^mXe`dgcXekXXk^\[iX^\eZfejkilZk`\j Inmiddels traditiegetrouw werd tijdens het NVOI najaarscongres in Amerfoort het NVOI Stipendium 2014 door secretaris Laurens den Hartog uitgereikt aan Christiaan Pol, tandarts onderzoeker binnen de Sectie Orale Functieleer, Biomaterialen en Prothetische Tandheelkunde van het UMCG. Het vervangen van meerdere ontbrekende elementen in de
Tegelijkertijd zorgt de gekoppelde 'thermocycling' voor extra
zijdelingse delen door een implantaatgedragen constructie,
stress in het geteste materiaal door afwisselend te spoelen met
kan op vele manieren. De klassieke een-tand-een-implantaat-
koud en warm water. In enkele dagen kan op deze manier een
methode is een beproefde keuze, maar soms is een andere
veroudering gesimuleerd worden die overeen zou moeten
optie logischer. Ingegeven door beschikbare prothetische
komen met enkele jaren veroudering in een patiënt.
ruimte of bot, maar ook simpelweg uit oogpunt van de kosten, wordt vaak gekozen voor een oplossing met minder
Het NVOI Stipendium 2014 is een grote steun voor dit
implantaten dan elementen: een brug.
onderzoek. Door de bijdrage van de NVOI zijn we in staat om meer verschillende materialen en meer verschillende
Dat de huidige implantaten een meervoudige vervanging
opstellingen te testen.
aankunnen, lijkt wel aangetoond. Prothetische complicaties komen echter voor: breuk van keramiek leidt tot dure vervanging van de suprastructuur. Het gebruik van minder implantaten leidt, op de langere termijn, alleen tot lagere kosten als ook deze suprastructuur duurzaam blijkt. De toevoeging van extra tussendelen, of van cantilevers, stelt nog hogere eisen aan de materialen. Nieuw ontwikkelde keramische materialen beloven nog
]`^lli(
betere eigenschappen. Maar omdat deze materialen meestal sneller ontwikkelen dan wij ze bij patiënten kunnen beproeven, is er behoefte aan een snellere route. Een
]`^lli( *$[\c`^\Yil^fg `dgcXekXk\e`e jXdgc\_fc[\i
mogelijkheid is de veroudering van brugconstructies in het
]`^lli) bXlndXZ_`e\
de bruggen door het maken van kauwbewegingen, zowel
laboratorium, bijvoorbeeld met een kauwsimulator. Een kauwsimulator geeft een dynamische belasting van horizontaal als verticaal, met instelbare lengte en druk.
]`^lli)
n
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX)+
M\ijcX^('\;\ekjgcpbXXbZ_`ili^\ejkl[`\i\`j Ifd\*'fbkfY\i$(efm\dY\i)'(+ Op initiatief van Dentsply is dit jaar voor de tiende maal een gezelschap van twintig kaakchirurgen, vergezeld door een viertal tandarts-implantologen, bijeen gekomen om inhoudelijke discussies te voeren over de stand van zaken in de implantologie. Waar anders dan in Rome verenigt het oude zich met het nieuwe? Deze stad was daarmee een uitstekende locatie om het implantologische verleden, heden en toekomstige ontwikkelingen te bespreken.
M\ijcX^[ffi9XlZb\mXeD`ee\e&]fkfYife;\ekjgcp
Het Italiaanse gevoel voor esthetiek Dr. Denis Cecchinato verzorgde op de eerste middag een lezing
De deelnemers waren het hier niet geheel mee eens. Bij de
met als titel 'Implant placement in fresh extraction sockets'.
overwegingen voor het direct plaatsen of het uitstellen van
Aan de hand van de artikelen van Cardaropolis (2003) en Aurojo
het implantaat zou ook de verticale hoogte van de buccale
(2005) werden de veranderingen van de alveole na extractie
botlamel op het moment van extraheren moeten worden
besproken. In het esthestisch gebied is het verlies van buccaal
meegenomen. Ook werd vanuit de groep geopperd dat een
bot aanzienlijk in de eerste maanden na extracties. Dit proces
buccale gap van minimaal 2 mm in combinatie met het vullen
treedt in sterkere mate op als het buccale bot na extractie een
van de gap met bot of een botsubstituut voldoende zou moeten
dikte heeft van 1 mm of minder. Juist in de frontregio is er vaak
zijn voor het verkrijgen van een goed esthetisch resultaat in
sprake van een dunne buccale botlamel. Het verlies van het
geval van direct placement. Cecchinato hield de toehoorders
dunne buccale bot treedt ook vaak op bij het direct plaatsen
op dit gebied nog in het ongewisse: de conclusies van zijn
van een implantaat in het frontgebied, waarmee Cecchinato
eigen lopende onderzoek op dit gebied konden nog niet
het direct plaatsen van implantaten in het esthestisch gebied
worden gepresenteerd.
nog altijd als risicovol beschouwt. Hij besprak aanvullende maatregelen voor het maximale behoud het van buccale bot,
De tweede lezing van dr. Cecchinato richtte zich deels op de
zoals het vergroten van de 'buccale gap' door het palatinaal
geschiedenis van de implantaatontwikkeling, van gladde lange
plaatsen van het implantaat en het opvullen van de gap met een
implantaten tot steeds kortere implantaten met een bewerkt
botsubstituut. Desondanks gaf Cecchinato aan op dit moment
implantaat oppervlak. Een en ander werd geïllustreerd door
nog een voorkeur te hebben voor het opvullen van de alveole
casuïstiek met een lange follow-up. De bespreking van de
met een botsubstituut en het plaatsen van een implantaat uit te
ontwikkelingen mondde uit in de presentatie van het Astra
stellen tot zes maanden na de extractie.
Tech EV implantaat. Door aanpassingen in de apicale regio,
naar intracranieel met eventueel neurochirurgisch ingrijpen
en het implantaat, wordt er een hogere primaire stabiliteit
werden ook besproken. Hoe de mogelijkheden en nadelen
verkregen.
van de verschillende donorgebieden zich exact tot elkaar verhouden is op dit moment nog niet duidelijk en zal verder
Bestaande procedures verlaten in 2014?
in vergelijkende studies moeten worden uitgezocht. Ook op
De centrale vragen aan alle deelnemers waren dit jaar: 'Wat
de vraag of dergelijke augmentaties alleen kunnen plaatsvinden
deed je in 2013 nog wel en in 2014 niet meer?' en 'Wat
in een centrum waar eventueel neurochirurgisch ingrijpen
deed je in 2014 voor het eerst?'. Deze vragen werden op dag
mogelijk is werd geen definitief antwoord geformuleerd.
twee en drie door iedere deelnemer op geheel eigen wijze beantwoord. De presentatie van Joost Frenken ging opvallend genoeg niet over implantologie, maar over een bekend alternatief voor implantaten in de jonge leeftijdsgroep: autotransplantatie.
Ondanks de
successen van de implantologie kan autotransplantatie een zeer bruikbaar alternatieve behandeling zijn bij het ontbreken van een gebitselement. Net als bij het plaatsen van implantaten kan een beperkt botvolume ten opzichte van de sinus maxillaris de behandeling bemoelijken. Frenken toonde aan de hand van een aantal casus aan dat het mogelijk is om een autotransplantie te
Het afnemende gebruik van de klassieke donorplaatsen, zoals
combineren met een sinusbodemelevatie.
de kinregio en de crista iliaca anterior kan ook andere redenen hebben. Zo presenteerde Koos Timmenga een alternatief
Het is niet verbazingwekkend dat in een kaakchirurgisch
voor de laterale benadering van de sinusbodemelevatie. Bij
gezelschap de procedures voor uitgebreide botaugmentaties
de MIAMBE techniek (Minimal Invasive Antral Membrane
en hun alternatieven onderwerp van gesprek zijn. Een
Balloon Elevation) wordt via een benadering vanaf de top
veelbesproken onderwerp bleek het gebruik van schedeldakbot
van de processus alveolaris een ballonnetje ingebracht die
(tabula externa) voor diverse augmentatieprocedures. Theo
ruimte creëert tussen de sinusmembraan en de bovenkaak.
Brouwer besprak en illustreerde de chirurgische procedure.
De techniek werd door Koos ook zichtbaar gemaakt vanuit
Zijn positieve ervaringen met twintig patiënten werden
de sinus maxillaris met scopische beelden. Een discussiepunt
;\[`jZljj`\fm\iYffijaXYcfe\ejg\\ckq`Z_X]fg[\^i\ejmXe fi^Xe`jXk`\mXeqfi^\ekXe[_\\cble[`^`e_fl[\c`ab\Xi^ld\ek\e gedeeld door Erik Nout, die aangaf dat in zijn kliniek enkel nog
was de (on)zichtbaarheid van een eventuele perforatie van
het schedeldak als donorplaats wordt gebruikt. In de discussie
de membraan.
werd beaamd dat er een duidelijke trend is richting het gebruik van schedeldakbot. Aansluitend rees de vraag of er op dit
De noodzaak voor augmentaties en de bijbehorende donor site
moment voldoende bewijs is om volledig over te stappen op het
morbiditeit neemt ook af bij het gebruik van korte implantaten.
gebruik van schedeldakbot en het crista iliaca anterior gebied
Felix Guljé ging hier op in met zijn overzichtspresentatie van zijn
te verlaten. Uiteraard zijn er nabezwaren en complicaties
proefschrift. Hoewel u zelf alles na kan lezen in zijn proefschrift
van het nemen van een transplantaat uit de crista iliaca
zette enkele opmerkingen de groep aan het denken. Waarom doen
anterior. Deze werden onder andere door Baucke van Minnen
korte implantaten met relatief lange kronen het zo goed? Een deel van het antwoord is in de literatuur terug te vinden: de breedte van het implantaat draagt meer bij aan een gunstige krachtverdeling dan een toename van de lengte (Himmlova 2004). Wanneer vervolgens aandacht wordt besteed aan de reinigbaarheid (inclusief nazorg) en vormgeving rond de overgang implantaat-kroon (platform switch) is stabiliteit in de peri-implantaire harde en zachte weefsels gewaarborgd. Daarom stelde Guljé: 'De hele implantologie speelt zich af op deze zeven millimeter'. Het is nog niet zo lang geleden dat de 3D guided surgery als
besproken. Nadelen en mogelijke complicaties van het nemen
dé grote verandering in de implantologie werd gepresenteerd.
schedeldakbot, zoals contourdefecten en plaatselijk verlies van
Jan Peter Wymenga gaf in zijn presentatie aan 3D guided
haargroei, maar ook ernstiger complicaties, zoals perforaties
implantaatplaatsing in de edentate bovenkaak steeds minder u
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX),
met name in de verhouding tussen de diameter van de boor
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX)-
discussie werd besproken hoever je hiermee moet gaan als implantoloog. In het algemeen waren de aanwezigen van mening dat socket preservation in het front tot de standaard zou moeten behore, terwijl dit in de distale delen juist niet nodig is. Steven Zijderveld en Gerald Springer lieten zien dat je met vergelijkbare resultaten tot verschillende conclusies kan komen. Onderwerp was het immediaat (in één werkdag) plaatsen van een prothese op 2 implantaten in de edentate toe te passen. De kosten, maar vooral de matige accuratesse
onderkaak (Stoker 2011).
van de implantaat posities werden door hem als oorzaak
hoge patiënt tevredenheid. Het nadeel is dat je niet met een
aangegeven. De presentatie van Gert Meijer sloot hier op aan.
gefreesde steg kan werken en dat de patiënt als het ware een
Hij presenteerde een alternatieve methode voor het exact
prothese krijgt die meteen al een keer gerepareerd is. Dit is
positioneren van het boorsjabloon, waarbij gebruik wordt
duidelijk nog voer voor discussie. Waar Steven Zijderveld goed
gemaakt van de osteosynthese schroeven die bij de augmentatie
gedocumenteerd de positieve kanten van deze methode liet
zijn aangebracht. Voorbeelden van deze methode hebt u ook
zien, gaf Gerald Springer aan vooral vanwege de hoge kosten
op het NVOI najaarscongres kunnen zien.
deze methode niet meer toe te passen.
De geaccepteerde behandelmethoden: the edge and beyond
Organisatie en administratie
Naar aanleiding van de uitgangsvragen kwamen ook de grenzen
van organisatie van zorg en de tandheelkundig inhoudelijke
van diverse beproefde behandelmethodes aan bod. De extreem
argumenten. Deze discussie werd door Márton Vidra op gang
geresorbeerde onderkaak werd door Sophie Kuijpers ingebracht.
gebracht. Ook bracht hij op in hoeverre je als kaakchirurg aan
Beiden presenteerden een zeer
De discussie over boorsjablonen speelt zich af op de grens
Wim Verhoeven blikte terug op zijn promotieonderzoek over dit onderwerp. De extreem geresorbeerde edentate mandibula's werden tot een aantal jaar geleden sterk verhoogd, eventueel gecombineerd met het direct plaatsen van implantaten. Dit leidt echter tot botverlies rondom de implantaten. Als augmentatie noodzakelijk is bij een extreem geresorbeerde mandibula wordt tegenwoordig de kaak minder verhoogd. De kortere implantaten worden in een tweede zitting geplaatst. Vanuit de groep werd aangegeven dat iedereen met deze ontwikkeling is meegegaan. De implantaatpositionering en het behandelen van complicaties van de extreem geresorbeerde onderkaak werden besproken aan de hand van de literatuur (Soehardi 2011).
je verwijzend tandarts zou moeten dicteren hoe de kroon gemaakt zou moeten worden en met welke componenten. Kan je
NXk[\\[a\`e)'(*ef^n\c\e nXk[f\a\`e)'(+e`\kd\\i6
aan je verwijzer vragen om altijd originele componenten van de implantaatfirma te gebruiken of houdt je verantwoordelijkheid daar op?
Socket preservation werd door Gerry Raghoebar toegelicht.
De organisatie binnen je eigen ziekenhuis kwam ook ter sprake.
Hoewel er vele manieren zijn om volumebehoud van de
Erik Nout presenteerde zijn positieve ervaringen met een
alveole te bewerkstelligen is het in de frontregio inmiddels
gecombineerd spreekuur met een tandarts-implantoloog. Hoewel
geaccepteerd om in ieder geval iets aan botbehoud te doen
de formule van het gecombineerde spreekuur niet nieuw is was
op het moment dat een element wordt verwijderd. In de
de opname van de tandarts in de maatschap wel een eye-opener voor de aanwezigen. Een aantal onderwerpen die werden besproken zijn te vangen onder de vraag: 'Hoe hou je het leuk voor de patiënt, de implantoloog en de assistentie?'. Met de laatste categorie weet Gerald Springer wel
;\Yfm\egifk_\j\ k`a[\c`abm\ijZ_if\][% <\eY\gif\][\ ]`oXk`\d\k_f[\[ffi AXeG\k\iNpd\e^X fge`\lnfe[\i[\ XXe[XZ_k^\YiXZ_k%
raad, getuige zijn presentatie van de ' verwendag voor assistentes'. Maar wat wil de patiënt eigenlijk? Theo Hoppenreijs heeft daar bij een enquête wel meer inzicht in gekregen. De patiënt wil bij de verwijzing in ieder geval globaal op de hoogte zijn van de kosten en eventuele alternatieve behandelingen. Vanuit de deelnemersgroep kwam vrijwel unaniem naar voren dat er tijdens
het gebruik van dieptemeters bij autotransplantatie waardoor het
als frameprotheses, bruggen en noodzakelijke voorbereidende
te transplanteren element minder kans op beschadiging oploopt.
parodontale behandelingen. Er blijkt bij de patiënten wel behoefte
Bij vragen over de fabrikanten of leveranciers kunt u terecht bij
aan gerichte (online) informatie, maar weinig behoefte aan online
ondergetekende.
communities of lotgenoten contact. Met de bespreking van zirconia implantaten zette Marco Cune
>\i`Z_kfm\ic\^d\k[\X[m`j\i\e[ kXe[XikjYc`abkk\^\enffi[`^cXjk`^\i
een stap in de toekomst. Is het ideale toekomstige implantaat van zirconia? Gaat allergie voor titanium een klinische rol van betekenis spelen? Baant de mogelijkheid voor individuele vormgeving van zirconia de weg voor het individuele implantaat?
De communicatie met de verzekeraar werd door vele deelnemers
Veel vragen, nog niet zoveel antwoorden, maar wel veel stof voor
als steeds moeizamer ervaren. Gericht overleg met de adviserend
de discussie. Gelukkig waren de avonden in Rome lang genoeg om
tandarts blijkt tegenwoordig lastiger dan vroeger. Klaas de Vries
hier uitgebreid over door te praten.
presenteerde een aantal langlopende procedures, geïllustreerd met alle correspondentie. De opinie vanuit de groep was, ondanks alle administratieve eisen, de aanvragen bij de verzekeraars van
C`k\iXklli
goede begeleidende brieven te voorzien en desgevraagd een
8iXaf D># Jlb\bXmX =# N\eejkid AC# C`e[_\ A% I`[^\
aanvullende brief of gebitsmodel te zenden. Koos Timmenga: 'Met
Xck\iXk`fej ]fccfn`e^ `dgcXek gcXZ\d\ek `e ]i\j_ \okiXZk`fe
een opgeheven hoofd, een glimlach en met goede argumenten,
jfZb\kj1 Xe \og\i`d\ekXc jkl[p `e k_\ [f^%A :c`e G\i`f[fekfc%
geduld en enig doorzettingsvermogen kan toch nog veel worden
)'',Ale2*) - 1-+,$,)%
bereikt' Gekoppeld aan de discussie over de verzekerde zorg is ook de discussie over het implanteren bij jonge mensen. Waar de
:Xi[Xifgfc` ># 8iXlaf D# C`e[_\ A% ;peXd`Zj f] Yfe\ k`jjl\ ]fidXk`fe `e kffk_ \okiXZk`fe j`k\j1 Xe \og\i`d\ekXc jkl[p `e [f^j%A%f]:c`e%G\i`f[fek%)''*2*' 0 1/'0Æ/(/%
verzekeraar nog wel wil vergoeden voor het 18e levensjaar blijft
>lca =C% J_fik [\ekXc `dgcXekj% K_\j`j# )'(+% @J9E 0./$0'$
er veel discussie of het verstandig is om net voor het 18e jaar
0')/*-)$*
te implanteren, laat staan op nog jongere leeftijd. Het geslacht van de patiënt en het feit of de patiënt een verticaal groeipatroon vertoont zijn bekende onderdelen van deze discussie. Jan Willem
?`ddcfm}C(#;fjk}cfm}K#B}Zfmjb 8#Bfem`Zbfm}J%@e]cl\eZ\ f]`dgcXekc\e^k_Xe[[`Xd\k\ifejki\jj[`jki`Ylk`fe1X]`e`k\ \c\d\ekXeXcpj`j%AGifjk_\k;\ek%)''+AXe20( ( 1)'$,%
ter Meulen presenteerde een casus van een verticale groeier die op 14-jarige leeftijd was geïmplanteerd. Uit de discussie bleek dat
Jf\_Xi[` 8# D\`a\i >A# DXe[\ij I# Jkf\ce^X GA% 8e
dit duidelijk voer voor kaakchirurgen was.
`em\ekfip f] dXe[`YlcXi ]iXZkli\j XjjfZ`Xk\[ n`k_ `dgcXekj `eXkifg_`Z\[\eklcfljdXe[`Yc\j1Xjlim\pf];lkZ_fiXcXe[
Tips & tricks voor vandaag en het implantaat van de toekomst
dXo`ccf]XZ`Xcjli^\fej%@ekAFiXcDXo`ccf]XZ@dgcXekj%)'((J\g$
Tijdens de formele en informele bijeenkomsten kwamen er
Jkfb\i>K#N`jd\`a\i;%@dd\[`Xk\CfX[`e^f]Knf@dgcXekjn`k_
ook veel Tips&Tricks ter sprake zoals, handige apparaatjes en
XDXe[`YlcXi@dgcXek$I\kX`e\[Fm\i[\ekli\18E\nKi\Xkd\ek
boortjes om bot te oogsten en te malen, de herontdekking van de
GifkfZfc%:c`e%@dgc%;\ek%I\c%I\j%)'((2(* + 1),,Æ)-(
midpalatinale schroef om een prothese tijdelijk te fixeren (foto) en
FZk2)- , 1('/.$0*%
n
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX).
de consultatie ook veel tijd wordt besteed aan de uitleg over zaken
27 03 2015 / DE REEHORST - EDE
THE DUTCH ASSOCIATION OF ORAL IMPLANTOLOGY PRESENTS
MICHAEL NORTON HONORABLE SPEAKER FEATURING JOYCE VAN DER HORST STEPHAN VAN DER MADE AT THE BI-ANNUAL NVOI SPRING CONFERENCE 2015
I M PL A NT S A R E F OR E V ER nvoivoorjaarscongres.nl
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX)0
KFKFG?
M\ijcX^[ffiBXi\c>fjj\c`eb&]fkfYife9`f:fdg
Eerste spreker was Gerry Raghoebar, hoogleraar implantologie
(3,2 mm) tot botnecrose. Conclusie: de botpreparatie hoeft
en preprothetische reconstructieve chirurgie in Groningen.
maar een beetje smaller te zijn dan de implantaatdiameter.
Hij schetste een aantal inzichten voortkomend uit studies van zijn promovendi. Onder meer blijkt uit een recent Gronings
Vitamine D
promotieonderzoek dat bot oogsten uit het retromolaar gebied
MKA-chirurg Steven Zijderveld sprak over het verband tussen
minder zenuwbeschadiging oplevert dan oogsten uit het
bisfosfonatengebruik en osteonecrose in het kaakbot, wat tot
kingebied. Ander onderzoek richt zich op de vraag of smallere
problemen bij implantaten kan leiden. Probleem is dat niet
implantaten goed te gebruiken zijn in een smalle bovenkaak.
altijd duidelijk is dat een patiënt bisfosfonaten gebruikt en
Een eerste analyse laat zien dat dit goed functioneert indien
dat botnecrose pas na drie tot vijf jaar bisfosfonaatgebruik te
er voldoende bothoogte is, aldus Raghoebar.
zien is. Veel patiënten vergeten bisfosfonaten te melden. Als een patiënt op het anamneseformulier meldt dat hij vitamine
De Nijmeegse hoogleraar orale implantologie Gert Meijer
D en calciumtabletten gebruikt, dan is de kans groot dat
ging in op een promotieonderzoek naar de rol van de diameter
hij ook bisfosfonaten gebruikt. Zijderveld adviseert om in
van de botpreparatie ten behoeve van implantaatplaatsing.
het anamneseformulier een aparte vraag op te nemen over
Drie implantaten met eenzelfde doorsnee (4,2 mm) werden
bisfosfonaatgebruik. Hij verwijst verder naar de richtlijn op
bij geiten geplaatst in botpreparaties met een steeds smallere
nvmka.nl.
diameter: 4,0 mm, 3,6 mm en 3,2 mm. 'Pressfit'- plaatsing
Maarten de Jong van het Centrum voor Craniofaciale
waarbij de botholte een net iets kleinere diameter (4,0 mm)
Epithetiek in Brussel gaf een inkijkje in de anaplastologie,
heeft dan het implantaat - leverde het mooiste resultaat op.
dat zicht richt op vervangen van zachte weefsels door
Daarentegen leidde 'undersizing' met een te kleine holte
kunststof. Anaplastologie wordt toegepast bij mensen die u nvoi.nl
implantoloognvoi.nl
@ nvoionline
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX*'
bijvoorbeeld een oor, neus of een deel van de kaak missen.
significante correlatie met de hoeveelheid straling. Volgens
Deze gezichtsdelen kunnen tegenwoordig met digitale
Poort is er altijd een kans op osetoradionecrose na bestraling.
3D-technieken heel natuurgetrouw worden nagebootst.
Hij pleit er voor om de mandibula zo veel mogelijk te sparen
Ben Derksen, presenteerde als implantoloog casuïstiek uit
bij bestraling en voorafgaand aan de bestraling te implanteren.
zijn Arnhemse praktijk. Hij waarschuwde voor het volstoppen
Bassam Hassan, die zich op ACTA bezighoudt met medische
van de alveole met botvulmaterialen, omdat dit tot pathogene
beeldvorming en onderzoekscoördinatie, behandelde de
reacties kan leiden. Hij riep op kritisch met botvulmaterialen
rol van beeldvorming om botopbouw in de implantologie
om te gaan.
te beoordelen. Om nieuw bot goed te kunnen beoordelen, moet volgens Hassan zowel de kwantiteit als de kwaliteit
Varkenskaken
van het bot worden bekeken. Uit zijn onderzoek blijkt dat
Spreker Lucas Poort, kaakchirurg-onderzoeker in Maastricht,
röntgenfoto's wel botkwantiteit laten zien, maar weinig over
onderzocht het verband tussen bestraling van de mandibula
de botkwaliteit zeggen. Over het algemeen is bot beter te
en osteoradionecrose. In een dierexperiment bestraalde hij de
beoordelen met Conebeam CT-opnamen, hoewel dit ook
kaken van zestien varkens met verschillende stralingsniveaus.
voornamelijk iets zegt over botkwantiteit. Botkwaliteit meten
Botmineraaldichtheid- en doorbloedingsmetingen gaven geen
blijft dus lastig.
n
BOTREGENERATIEMATERIALEN
The Natural Fit "
!
> Niet resorbeerbaar
> Resorbeerbaar
# # ' ''' ,
&'$&, &'$&, & $ &'$&,'( %'( $&")! '( ",%'( $&")! $& '$&,
> Membraan % ) ,
$$"% #(!* # $ $$"% ) +++ $$"% )
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX*(
Geen punch – Seal! Geen punch – Seal! Een ronde matrix vergemakkelijkt het restaureren van een extrac ealveole. Geistlich Mucogra ® Seal wordt gebruikt bij Ridge Preserva on. Het vervangt een autologe punch uit het Een ronde matrix vergemakkelijkt het restaureren van een extrac ealveole. Geistlich palatum. Mucogra ® Seal wordt gebruikt bij Ridge Preserva on. Het vervangt een autologe punch uit het palatum. Al 20 jaar worden punch gra s uit het palatum gebruikt voor Ridge Preserva on. Landsberg
en Bichacho beschreven in 1994 al “socket seal surgery”1. Zowel een gingivatransplantaat als Al 20 jaar worden punch gra s uit het palatum gebruikt voor Ridge Preserva on. Landsberg een bindweefselgra zijn reeds bewezen transplantaten.1 Een bindweefselgra is bedoeld om en Bichacho beschreven in 1994 al “socket seal surgery” . Zowel een gingivatransplantaat als voor een goede bedekking van het zachte weefsel te zorgen, zodat het botbed op maal een bindweefselgra zijn reeds bewezen transplantaten. Een bindweefselgra is bedoeld om wordt voorbereid voor de plaatsing van het implantaat of voor een brugrestaura e. De voor een goede bedekking van het zachte weefsel te zorgen, zodat het botbed op maal alterna eve techniek, het mobiliseren van een so ssue flap om de primaire wond boven wordt voorbereid voor de plaatsing van het implantaat of voor een brugrestaura e. De de socket te sealen, laat de mucogingivale grens verschuiven in crestale rich ng 2. alterna eve techniek, het mobiliseren van een so ssue flap om de primaire wond boven de socket te sealen, laat de mucogingivale grens verschuiven in crestale rich ng 2. Oogsten van soŌ Ɵssue graŌs kent risico’s Diverse studies hebben de voorspelbaarheid en betrouwbaarheid van so ssue regenera e Oogsten van soŌ Ɵssue graŌs kent risico’s met behulp van punchtransplantaten aangetoond 3. Maar ook de nadelen werden al snel Diverse studies hebben de voorspelbaarheid en betrouwbaarheid van so ssue regenera e herkend. Het oogsten van een punch uit het palatum zorgt voor een tweede opera eplaats. met behulp van punchtransplantaten aangetoond 3. Maar ook de nadelen werden al snel Het veroorzaakt extra morbiditeit en een verhoogd risico op ontstekingscomplica es en herkend. Het oogsten van een punch uit het palatum zorgt voor een tweede opera eplaats. transplantaatnecrose4. Het afstemmen van de kleur en de textuur van het omringende Het veroorzaakt extra morbiditeit en5 een verhoogd risico op ontstekingscomplica es en zachte weefsel kan ook cruciaal zijn . transplantaatnecrose4. Het afstemmen van de kleur en de textuur van het omringende zachte weefsel kan ook cruciaal zijn 5. Geistlich MucograŌ® Seal: het behandelconcept Geistlich Mucogra ® Seal werd ontwikkeld als alterna ef voor de so ssue punch uit het Geistlich MucograŌ® Seal: het behandelconcept palatum en werd in oktober 2013 interna onaal gelanceerd. De 8 mm cirkelvormige matrix Geistlich Mucogra ® Seal werd ontwikkeld als alterna ef voor de so ssue punch uit het wordt gehecht over de extrac e socket, gevuld met Geistlich Bio-Oss® Collagen. Terwijl het palatum en werd in oktober 2013 interna onaal gelanceerd. De 8 mm cirkelvormige matrix botsubs tuut het volumeverlies compenseert en zo de fragiele botstructuur beschermt, wordt gehecht over de extrac e socket, gevuld met Geistlich Bio-Oss® Collagen. Terwijl het regenereert de collageen matrix zacht weefsel van hoge kwaliteit6. Voorafgaande aan de botsubs tuut het volumeverlies compenseert en zo de fragiele botstructuur beschermt, behandeling dient de status van de buccale botlamel te worden onderzocht. regenereert de collageen matrix zacht weefsel van hoge kwaliteit6. Voorafgaande aan de behandeling dient de status van de buccale botlamel te worden onderzocht. Intacte buccale botlamel: in dit geval is het zinvol om Geistlich Mucogra ® Seal te gebruiken in combina e met Geistlich Bio-Oss® Collagen. Intacte buccale botlamel: in dit geval is het zinvol om Geistlich Mucogra ® Seal te gebruiken in combina e met Geistlich Bio-Oss® Collagen. ErnsƟg beschadigde/geresorbeerde buccale botlamel: hier wordt het gebruik van een membraan geïndiceerd. Geistlich Bio-Gide® wordt geplaatst als een beschermende barrière ErnsƟg beschadigde/geresorbeerde buccale botlamel: hier wordt het gebruik van een tussen het botsubs tuut en het buccale zachte weefsel, omdat botregenera e in de socket membraan geïndiceerd. Geistlich Bio-Gide® wordt geplaatst als een beschermende barrière niet gegarandeerd is als het botmateriaal en het zachte weefsel met elkaar in contact zijn. tussen het botsubs tuut en het buccale zachte weefsel, omdat botregenera e in de socket niet gegarandeerd is als het botmateriaal en het zachte weefsel met elkaar in contact zijn. Flexibele Ɵming voor de plaatsing van het implantaat Geistlich Mucogra ® Seal kan worden gebruikt bij vroege, Flexibele Ɵming voor de plaatsing van het implantaat vertraagde of late implantaat plaatsing. In 2013 hee de Geistlich Mucogra ® Seal kan worden gebruikt bij vroege, Geistlich Mucogra ® Seal Advisory Board, voorgezeten door vertraagde of late implantaat plaatsing. In 2013 hee de prof. Mariano Sanz, beves gd dat de matrix al na 8 weken Geistlich Mucogra ® Seal Advisory Board, voorgezeten door uitstekend zacht weefsel waarborgt6. prof. Mariano Sanz, beves gd dat de matrix al na 8 weken fi d uitstekend zacht weefsel waarborgt6. Defini eve situa e, 7 maanden na extrac e (occlusaal).
Situa e voor extrac e van tand 1 4.
De extrac esocket schoongemaakt en ontdaan van granula eweefsel.
Extrac esocket gevuld met Geistlich Bio-Oss® Collagen en afgedekt met Geistlich Mucogra ® Seal.
Geistlich Mucogra ® Seal gefixeerd met single-interrupted hech ngen.
Pre-opera eve klinische situa e 10 weken na extrac e.
Implantaat plaatsing met minimaal invasieve prepara e van de flap.
Referen es: 1 Landsberg CJ, Bichacho N: Pract Periodon cs Aesthet Dent 1994; 6(2): 11-17. 2 Kotsakis G, et al.: Int J Oral Implantol Clin Res 2012; 3(1): 24-30. 3 Jung RE, et al.: Int J Periodon cs Restora ve Dent 2004; 24(6): 545-53. 4 Tal H, et al.: Clin Oral Implants Res 1999; 10(4): 289-96. 5 Nevins M, et al.: Int J Periodon cs Resora ve Dent 2011; 31(4): 367-73. 6 Geistlich Mucogra ® Seal report on the Advisory Board mee ng, 2013 Data on file, Geistlich Pharma AG, Wolhusen, Switzerland.
Casus: Dr. Raffaele Cavalcan , Italië
Voor meer informa e: [email protected]
Defini eve situa e, 7 maanden na extrac e (buccaal).
Klinische situa e van het zachte weefsel, 4 maanden na implantaatplaatsing.
, )+/, -.# .$ & ) .//,'$%& )-. ,& *+'*--$)" . ., /( ))3 , ($ $(+' ). . $- # . , -/'. . 0 ) ))$ ' )" ,0 ,$)" ) $ ./ )/)$ & -.# .$- # *+'*--$)" *(+ .$4). )( .-+ $!$ & 1 )- ) ) #* !. ). # ) ' ) Π$. , $ $)" 0 ) /1 + .$4). ) -. ) ( . ) $))*0 .$ 0 *+'*--$)" Π*" 0**,-+ ' ,# $ ( . , 0*'/.$*) $, *-- * $). ", .$ $" )- # ++ ) " '$%&1 , $" ) # . 1 2 )3*++ ,0' & Π.,*/1 , $(+' ). .-. ,&. " " , ) , **, . 0 ) $(+' ). . )2$%)" . -. Π**"1 , $" -.# .$- # *+'*--$)" )&2$% # . $0**,&' /,$" ( . ,$ ' , $)!*,( .$ 0 ,&**+-., /( )) *( 111-., /( )))'
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX**
Le`\b\XXegXbY`aEMF@nfibj_fgj@dgcXekfcf^`\;\<jj\ek`\ GiXbk`ab^\i`Z_k\#ZfdgXZk\\e`ek\iXZk`\m\j\k$lgmffi_\k_\c\k\Xd De NVOI hecht er aan dat alle werkers in de tandheelkundige praktijk op de hoogte zijn van de mogelijkheden die implantologie biedt. Daarom heeft de vereniging er voor gekozen om de informatie naar iedereen toe te brengen: op een locatie bij u in de buurt en op een tijd die de praktijk (denkelijk) beter uitkomt. Met De Essentie biedt de NVOI een unieke, interactieve workshop over de essentiële onderwerpen uit de hedendaagse implantologie voor het héle praktijkteam!
Wat ieder lid van het team moet leren zien en weten is de rode draad door deze nieuwe NVOI workshop, waabij uw team telkens weer de volgende vragen wordt gesteld: Wat zijn de mogelijkheden met implantaten, wat is dan het resultaat en vooral ook, hoe behouden we het resultaat? Antwoorden op die vragen en uitleg van de volgende essentiële onderwerpen worden gegeven in de presentaties door Ronnie Goené, Henny Meijer, Gerry Raghoebar en Rachel Sweet: ƅ de frequentie en de uitvoering van een periodieke controles bij patiënten met implantaten, ƅ het leren diagnosticeren van peri-implantaire ontstekingen ƅ praktische tips om adequate peri-implantaire zorg, inclusief reiniging, te leveren, ƅ inzicht in de mogelijkheden die implantologie biedt bij patiënten die een tand of kies missen, en
;\EMF@ nfibj_fg @dgcXekfcf^`\ ;\<jj\ek`\ `jgfn\i\[Yp
ƅ voorlichting kunnen geven over de chirurgische-, en prothetische procedure. Daarnaast wordt in workshopachtige set-ups en aan de hand van twee simulatie patiënten geoefend in het maken van behandelplannen, waarbij implantologie een integraal deel
nfibj_fgmffiXcc\giXbk`abd\[\n\ib\ij dXo%XXekXc[\\ce\d\ij+/ [`ej[X^)(Xgi`c Qnfcc\ ?fk\cmXe[\iMXcb [`ej[X^)-d\` ?flk\e ?fk\cmXe[\iMXcb [`ej[X^)-d\` <`e[_fm\e ?fk\cmXe[\iMXcb Zlijljk`a[\e(+1''$)(1''lli €0,#''`eZclj`\]bf]]`\#k_\\\em\ij\Yiff[a\j ,BIK&BIDglek\e
uitmaakt van het totale plan. Meer weten, meer kunnen en goede voorlichting geven, maakt de waarde van een teamspeler nog groter en het vakgebied voor hen nog leuker!
n
Mffil`k^\Yi\`[\`e]fidXk`\ \e[`i\Zkfec`e\`ejZ_i`am\e `dgcXekfcf^`\[\\jj\ek`\%ec
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX*+
gif\]jZ_i`]k Q`iZfe`XXe[k`kXe`ld`dgcXekXYlkd\ekj :c`e`ZXc#d`ZifY`fcf^`ZXc#_`jkfcf^`ZXc Xe[fgk`ZXcXjg\Zkj IXcg_mXe9iXb\cgifdfm\\i[\fg mi`a[X^('fbkfY\i)'(+`eLki\Z_k Gifdfkfi\e1gif]%[i%DXiZf:le\\egif]%[i%B\\j[\Glkk\i
Gezonde weke delen rond implantaat opbouwen zijn
goede weergave van gezondheid van de weke delen als
belangrijk voor de levensduur van het implantaat. Het
daarbij het histologisch beeld als standaard wordt genomen,
bewerkstelligen van een stabiel en gezonde permucosale
in relatief gezonde omstandigheden?
barrière die de onderliggende weefsels afschermt
4. In welke mate beïnvloeden zirconia en titanium implantaat
van het mondmilieu is afhankelijk van de adhesie,
opbouwen de lichtreflectie van bedekkende weke delen bij
proliferatie en kolonisatie van fibroblasten en micro-
mensen?
organismen. Oppervlakte-eigenschappen van de opbouw zoals biocompatibiliteit (bijv. chemische samenstelling),
Er werden 2 klinische studies ontworpen en uitgevoerd. De
oppervlakte textuur (bijv. ruwheid) en vrije oppervlakte-
klinische, microbiologische en histologische vragen komen
energie zijn belangrijke factoren.
ter sprake in studie 1 en de optische effecten in studie 2.
Titanium was de gouden standaard voor implantaatopbouwen,
In de eerste studie werd bij twintig edentate proefpersonen
maar het gebruik van versterkte keramieken neemt toe.
2
Zirconia in het bijzonder is veelbelovend vanwege de hoge
implantaten werden voorzien van een zirconia of titanium
breuktaaiheid en gunstig optische eigenschappen. Er zijn
opbouw (1 fase geplaatst, vergelijking binnen dezelfde
weinig klinische data beschikbaar met betrekking tot de
patiënt, links-rechts gerandomiseerd).
enossale
mandibulaire
implantaten
geplaatst.
De
weke delen reactie op zirconia en hoe zich die verhoudt tot titanium in mensen. Dat vormde dan ook het algemene onderwerp van onderzoek in dit proefschrift. In het bijzonder werden vier onderzoeksvragen geformuleerd ten aanzien van klinische, microbiologische, histologische en optische aspecten wanneer zirconia en titanium opbouwen worden vergeleken:
]`^lli( 1. Worden rond zirconia en titanium implantaatopbouw oppervlakken vergelijkbare klinische en microbiologische
Plaquebemonstering uit de sulcus, pocketdiepte metingen
karakteristieken gezien gedurende de eerste 3 maanden in
(PPD), recessiemetingen (REC) en bloeding na sonderen
functie?
(BOP) werden uitgevoerd op 2 weken en 3 maanden
2. Vertonen weke delen in contact met zirconia en titanium
na plaatsing. Statistische testen werden toegepast om
implantaat opbouwen een vergelijkbaar histologisch beeld
de verschillen in aantallen van 7 marker-bacteriën
na 3 maanden in functie in de mond?
en de klinische parameters die werden geassocieerd
3. Vormen klinische en microbiologische parameters een
met zirconia en titanium opbouwen te testen, op de 2
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX*, Gifdfm\e[ldmXe9iXb\c#Y`a^\jkXXe[ffiq`aeZ_XidXek\gXiXe`d]\e
observatiemomenten. Na 3 maanden in functie werden
weken en 3 maanden. Klinisch gezonde omstandigheden
weke delen biopten genomen en histologisch beoordeeld.
werden gevonden bij zowel zirconia als titanium opbouwen
De monsters werden blind geëvalueerd, zowel kwalitatief
gedurende de hele studie, zonder significante verschillen in
als kwantitatief. Het aantal bloedvaten per meetoppervlak
de meeste klinische parameters van peri-implantaire weke
was de primaire uitkomstmaat bij de collageen IV kleuring
delen gezondheid. Gemiddelde pocketdiepte metingen rond
en het aantal ontstekingscellen bij de HE kleuring.
de titanium opbouwen waren iets dieper dan bij zirconia opbouwen na 3 maanden.
Tenslotte
werd
onderzocht
hoe
microbiologische
uitkomsten
zich
de
klinische
verhielden
tot
en de
histologische uitkomsten. Histologie zou geacht kunnen
Gepaarde testen bij 17 patiënten werden bruikbaar geacht voor histologische evaluatie na preparatie.
worden de meest accurate weergave van weke delen gezondheid te zijn, daar waar klinische en microbiologische
Alle
monsters
vertoonden
goed
verhoornd
meerlagig
bevindingen een meer indirecte indicator vormen.
plaveiselcel epitheel, verlopend naar het aangehechte gingiva epitheel dat tegen het opbouwoppervlak lag. Een normale
Het bleek dat zirconia en titanium opbouwen vergelijkbare
opbouw van het epitheel kon worden herkend. Er werd geen
hoeveelheden van de 7 marker bacteriën herbergen na 2
verschil in vaatdichtheid tussen de gebieden grenzend u
]`^lli( C`ebjfg[\]fkf \\eQ`iZfe`X gif\]XYlkd\ek\e i\Z_kj\\eK`kXe`ld gif\]XYlkd\ek ]`^lli) ?<bc\li`e^ ]`^lli* :fccX^\\e@M bc\li`e^ ]`^lli+ Gif\]XYlkd\ekd\k n\b\[\c\eY`fgk
]`^lli)
]`^lli*
]`^lli+
]`^lli,
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX*-
]`^lli-
]`^lli.
]`^lli0
aan zirconia of titanium waargenomen. Er lijkt tussen beide
parameters in omstandigheden met relatief gezond peri-
materialen een vergelijkbare weke delen reactie bij mensen
implantaire weke delen in vivo.
op te treden. Eenvoudige
lineaire
en
lineaire
regressiemodellen
In de studie naar optische aspecten werden vijftien fronttand
onthullen dat de klinische en microbiologische parameters
implantaten (Astra Tech Implant System, OsseoSpeed™
niet geassocieerd zijn met de histologische parameters.
implants, Dentsply Implants, Mölndal, Sweden) bij elf
Geconcludeerd werd dat klinische en microbiologische
patiënten voorzien van een zirconia en titanium opbouw
parameters niet accuraat aansloten bij de histologische
(kruislings, binnen een en dezelfde patiënt vergeleken). Opnamen werden gemaakt met een hyperspectrale camera gemonteerd op een chirurgische microscoop. Hoog-resolutie opnamen met een interval van 70 nm tussen 440 nm en 720 nm werden verkregen in 30 seconden (1392x1024 pixels). Zowel zwart- en witbalans referentiepunten werden gebruikt voor ruimtelijk en spectrale normalisatie als correctie voor beweging tijdens de opname. Reflectiespectra werden verkregen van een lijn mid-buccaal door het implantaat, beginnend 1 mm boven de gingiva tot 3 mm apicaal op de figuur. Op gipsmodellen werd vastgesteld dat de gemiddelde weke delen hoogte 2,3 mm is (min: 1,2 mm en max: 3,1 mm). De dikte van de labiale mucosa neemt snel toe in apicale richting. Op 2,2 mm van de gingivarand is de dikte 3 mm. Geen waarneembare verschillen tussen zirconia en titanium opbouwen kunnen worden gevonden als de bedekkende mucosa meer dan 2 mm dik is. Geconcludeerd kon worden dat verschillen in lichtreflectie
]`^lli('
van de weke delen die zirconia of titanium opbouwen
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX*. ]`^lli/?pg\ijg\ZkiXc\ZXd\iXfgfg\iXk`\d`ZifjZffg
bedekken niet meer kunnen worden waargenomen als de mucosa meer dan 2 mm dik is. In het reflectiespectrum kunnen hemoglobinepieken worden waargenomen. Die maken hyperspectraal opnamen mogelijk een praktisch en bruikbaar middel om weke delen gezondheid te meten.
Conclusies samengevat en klinische relevantie Met betrekking tot de onderzoeksvragen kan worden samengevat dat in het algemeen weke delen op zirconia en
titanium
klinische
opbouw
karakteristieken
oppervlakken vertonen
qua
vergelijkbare gezondheid,
microbiologische samenstelling en aantallen bacteriën en histologische uitkomsten, gedurende de eerste 3 maanden in functie bij mensen.
]`^lli, JZ_\dXk`jZ_Y\\c[ mXe`dgcXekXXk\e XYlkd\ek ]`^lliQ`iZfe`XXYlkd\ek
IXcg_ mXe 9iXb\c `j fg (. dXXik (0-, ^\Yfi\e `e ;\c]k% ?\k \`e[\oXd\e MNF fg _\k ?lp^\ej CpZ\ld `e MffiYli^ n\i[ `e(0/+X]^\c\^[% @e (0/+ Y\^fe _`a d\k [\ jkl[`\ KXe[_\\cble[\ XXe _\k
Klinische en microbiologische uitkomsten associëren matig met histologische bevindingen in relatief gezonde permucosale omstandigheden. Optisch gezien kunnen verschillen in lichtreflectie van de mucosa, die grijs
8ZX[\d`jZ_ :\ekild KXe[_\\cble[\ 8djk\i[Xd 8:K8 \e `e aXelXi` (00' n\i[ _\k kXe[Xikj\oXd\e d\k jlZZ\j X]^\c\^[% EX _\k X]jkl[\i\e mfc^[\ \\e g\i`f[\ mXe nXXie\d`e^ \e jfcfgiXbk`ab%
titanium of wit zirconia opbouwen bedekken, worden waargenomen als de mucosa dunner is dan 2 mm.
J`e[j (000 n\ibk _`a jXd\e d\k kn\\ Zfcc\^X j `e \\e ^if\gjgiXbk`ab `e NXjj\eXXi \e j`e[j )'', `j _`a gXik k`d\
]`^lli. K`kXe`ldXYlkd\ek
Met betrekking tot klinische relevantie kan worden gesteld
]`^lli0 ;\kX`cmXe d\\kglek\e(dd jlgiX^`e^`mXXc kfk*ddXg`ZXXc
delen reactie tussen zirconia en titanium opbouwen is,
dat er uit biologisch oogpunt niet veel verschil in weke en dat beiden wat dat betreft zonder voorkeur kunnen worden gebruikt. Voorzichtigheid moet worden betracht als conventionele klinische parameters worden gebruikt bij het beoordelen van de conditie van de weke delen
]`^lli(' >`gjdf[\cmffi d\k`e^mXe_ff^k\ \e[`bk\mXe[\ n\b\[\c\e
:lii`ZlcldM`kX\
in relatief gezonde omstandigheden. Ze geven mogelijk niet een juiste indruk. Optisch zijn zirconia opbouwen in het voordeel bij esthetisch veeleisende gevallen, als de bedekkende mucosa dun is.
n
m\iYfe[\eXXe[\X][\c`e^Y`aqfe[\i\kXe[_\\cble[\mXe_\k LD:Lki\Z_knXXi`e)''0[\\`j\emffikXe[Xikj$D=Gn\i[\e Y\i\`bk% JXd\e d\k gif]% [i% DXiZf :le\ \e [i% AXe N`cc\d M\i_f\m\e n\i[`e)''.Y\^fee\ed\k[\bc`e`jZ_\jkl[`\[`\l`k\`e[\c`ab _\\]k^\c\`[kfk_\kgif\]jZ_i`]k%
e m f ` × g f j k X Z X [ \ d ` j Z _ f e [ \ i n ` a j ` d g c X e k f c f ^ ` \
`dgcXekfcf^`\)'(,
FM < I 9 FK# 9 FK J L 9 J K @ K L K < E 8 L > D < E K8K @ < J
e [ X X ^ j \ d X j k\ iZ c X j j $ d X o % )' [ \ \ c e \ d \ ij mf f i kX e [ X i k j \ e \ e bX X bZ _ ` i l i^ \ e d \ k \ i mX i ` e ^ ` e [ \ ` d g c X e kf c f ^ ` \ ` e Z c l j ` \ ] _ X e [ j $ f e k iX ` e ` e ^ \ e f g bX [ Xm\ ij [ffi :_i`jk\e9il^^\ebXk\ Ifee`\>f\e ?\eepD\`a\i >\iipIX^_f\YXi [Xkld m i ` a [ X ^ * ' f b k f Y \ i )' ( , cfZXk`\ B X j k \ \ c ; \ MX e \ e Y l i ^ # G l k k \ e € .+ , # ' ' X c c $ ` e × . b i k g l e k \ e gif^iXddX\e`ejZ_i`am\e emf`Zlijljj\e%ec `dgcXekfcf^`\_\k]le[Xd\ek%ec
nvoi.nl
implantoloognvoi.nl
@ nvoionline
HET NVOI VOORJAARCONGRES 2015 OP 27 MAART IN DE REEHORST IN EDE Diamanten staan erom bekend het eeuwige leven te hebben. Geldt dit ook voor de orale implantologie? Blijven implantaten altijd met ons verBonden? Om deze vraag te beantwoorden schakelen wij de hulp van MI6, de Britse inlichtingendienst in. Zij sturen ons Norton, Michael Norton, een Bondgenoot op dit vakgebied. Met Britse stijl zal dr. Norton aan de hand van twee lezingen ingaan op twee uitdagende missies om implantaten het eeuwige leven te geven. In de esthetische zone zijn dubbeltandsvervangingen niet de meest eenvoudige opdracht. Dr. Norton zal in de eerste lezing ingaan op de chirurgische technieken, planning en timing om deze operatie te laten slagen. In de tweede lezing zal blijken dat niet elke missie in de implantologie slaagt. Wanneer een restauratie faalt komt dit door de zwakste schakel in de keten. Michael Norton zal belichten hoe de zwakke schakel mogelijk uitgeschakeld kan worden. De dag zal worden voortgezet met een discussieforum tussen jonge en oude implantologen die zich buigen over mission impossibles in de implantogie om uiteindelijk tot een verbond te komen. Zonder de gadgets en technische vernuften van Q zou Bond nergens zijn. Dit geldt ook voor lastige problemen waar de creativiteit en inzichten van onze tandtechnieker uitkomst brengen. In een parallelsessie zal tandtechnieker Stephan van der Made zijn technische kwaliteiten op dit gebied laten zien. In de andere sessie zal mondhygiëniste Joyce van der Horst, als een partner in crime, de peri –implantitis problematiek bespreken met een non chirurgische benadering. Durft u de uitdaging aan en wilt u deelnemen aan deze enerverende missie? Schrijf u dan nu in!
n
Mffi l`k^\Yi\`[\ Zfe^i\j`e]fidXk`\# \\e mfcc\[`^ gif^iXddX# XYjkiXZkj [`i\Zk fec`e\ `ejZ_i`am\e1 ^X eXXiemf`mffiaXXijZfe^i\j%ec
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX*0
I M PL A NT S ARE F OR E V ER
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX+'
PERSBERICHT
Cerasorb® Paste, het botsubstituut mét hyaluronzuur 'Een ß-tricalciumfosfaat pasta voor implantatie'
BioComp Dental bv heeft sinds kort, naast Cerasorb® M en Cerasorb® Perio, ook Cerasorb® Paste in haar assortiment. Cerasorb® Paste is een synthetisch botsubstituut met als toevoeging hyaluronzuur voor een veilige en voorspelbare groei van botcellen. Kenmerken Cerasorb Paste bestaat uit een resorbeerbaar, biocompatibel -tricalciumfosfaat (zeer weinig kans op afstoting door het menselijk lichaam) dat voor zowel eenvoudige als complexe behandelingen, uitermate geschikt is. Zij dient als matrix voor een begeleide botgroei. Het unieke aan Cerasorb Paste is dat aan de succesvolle formule hyaluronzuur is toegevoegd. Hierdoor kunnen groeifactoren, proteïnen en mineralen, die nodig zijn voor botformatie, nog sneller en beter hun werk doen. Snel en eenvoudig in gebruik Het grote gemak van Cerasorb Paste is dat het direct uit de voorgevulde spuit in het defect kan worden aangebracht. Hierdoor kunnen operatieve behandelingen voorkomen worden. Zo nodig kan het, maar het is niet noodzakelijk, gemixt worden met bloed of spongiosa. De pasta van Cerasorb Paste is volumestabiel maar hardt niet uit. Onderzoek Cerasorb, een van oorsprong Duits product, kan bogen op een wetenschappelijke ontwikkeling van meer dan 30 jaar. Het heeft bewezen dat synthetische materialen veilig en consistent voor een natuurlijk botherstel zorgen. Recente onderzoeken van Cerasorb Paste tonen aan dat hyaluronzuur de omvorming van stamcellen naar osteoblasten nog meer bevordert maar dat het de kans op ontstekingen verlaagt. Toepassing Cerasorb Paste is toepasbaar voor het opvullen of reconstrueren van één- of meerwandige, niet geïnfecteerde botdefecten:
· · · · · ·
Defecten na extirpatie van botcyste Sinusbodemelevatie Opvulling van alveoledefecten na tandextractie voor instandhouding van kaakwal Opvulling van extractiedefecten voor het maken van een implantaatbed Opvulling van twee- of meerwandige botpockets, evenals bij bi- en trifurcatiedefecten Opvulling van defecten na wortelpuntresectie
Informatie Cerasorb Paste is leverbaar per spuit met een inhoud van 0,5 cc, 1,0 cc of 2,0 cc. De pasta heeft een dichtheid van 2 gram/cm3. Meer informatie over Cerasorb Paste of andere botregeneratieproducten kunt u vinden op www.biocomp.eu. Voor vragen kunt u telefonisch contact opnemen via 073-684 7202 of stuur een e-mail naar [email protected].
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX+( Aan de vooravond van het NVOI najaarscongres 2015 Implantologie 2.0 maakte dr. Sjoerd Smeekens voor een groep jonge enthousiaste collega's zijn opwachting in The College Hotel te Amsterdam. Sjoerd denkt en spreekt vanuit de reconstructieve tandheelkunde, of te wel iets in zijn oorspronkelijke vorm herstellen of nabootsen. Nu staat Amsterdam eerder bekend om constructie dan reconstructie. Desalniettemin hierbij een reconstructie van het verloop van de avond... M\ijcX^[ffiB`ijk\eJcX^k\i
De twee kernbegrippen duurzaamheid en voorspelbaarheid
De casus wordt vervolgens bekeken door een risico
stonden centraal. In de Dikke van Dale staat duurzaam voor
analyse te maken die kijkt naar parodontale, biologische,
lang durend, weinig aan slijtage of bederf onderhevig en
structurele of functionele problemen. Een belangrijk
weinig belastend voor het milieu. Voorspelbaarheid wordt
aspect is of er sprake is van een 'Restricted Envelope'.
als verwachting uitsprekend gedefinieerd.
Deze ligt vaak ten grondslag aan één van de eerdere genoemde problemen. Uiteindelijk kan elke behandeling
Sjoerd genoot een groot deel van zijn opleiding in Zwitserland,
alleen maar tot een goed einde worden gebracht als er
daar weet men wel raad met deze twee begrippen. Hij leerde
van te voren een duidelijk behandeldoel is opgesteld. Een
daar met andere ogen naar de tandheelkunde te kijken. Aan de
doel dat werkt naar het kopiëren of herstellen van de
hand van 4 verschillende casussen leerde hij ons uit te zoomen
natuur.
om vervolgens in te zoomen en tandheelkundige mogelijkheden en oplossingen vanuit verschillende perspectieven te bekijken.
Vroegdiagnostiek kan een uitgebreide restauratiecyclus voorkomen. Ongunstige krachtenverdeling heeft invloed
De kern van elke problematiek draait in feite om een
op de hele dentitie, dus ook op de orale implantologie.
ongunstige krachtenverdeling in de dentitie. Er kan uiteraard
Wanneer parafuncties tijdig worden gediagnosticeerd
niets gebeuren dwz 'functioneel inactief.' Maar vaak uit
en opgelost kan er duurzaam en voorspelbaar worden
dit krachtenspel in de mond zich in tandweefselverlies
gewerkt. Sjoerd propageert niet voor niets dat kwaliteit,
(attritie), fractuur van tanden of restauraties, het loslaten
duurzaamheid en voorspelbaarheid geen toeval zijn.
van restauraties, parodontale symptomen, endodontische
Misschien dat naast collega's ook de gemeente Amsterdam
symptomen of temporale mandibulaire stoornissen.
hier een voorbeeld aan kan nemen.
n
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX+)
?\kY\jklli mXe[\emf` n\ejkl gi\kk`^\]\\jk[X^\e \e\\e^\qfe[\e mffijgf\[`^e`\lnaXXi
Straumann introduceert een nieuw implantaat: het Straumann® Pure Ceramic-implantaat. Dit 100% keramische implantaat combineert uitzonderlijke estheƟsche eigenschappen met sterkte en een uitstekende osseo-integraƟe. Het Pure Ceramic-implantaat is ontworpen en geproduceerd om het risico op breuk en instabiliteit te verminderen. De implantaten zijn vervaardigd uit een hoogwaardig zirkonium (Y-TZP). Elk implantaat ondergaat een 360° kwaliteitscontrole (proof test) op mechanische sterkte. Het Pure Ceramicimplantaat heeŌ het ZLATM-oppervlak dat is gebaseerd op het goed gedocumenteerde SLA®-oppervlak en heeŌ een inhelingsƟjd van zes tot acht weken.
PMFEE<;<N88CFEKM8E>K GI<JK@>@# gi\j\ek\\i[\ _XXi fe[\iqf\b ^\k`k\c[ =XZkfij XjjfZ`Xk\[ n`k_ jlZZ\jj fi ]X`cli\ f] jli^`ZXc g\i`$ `dgcXek`k`jki\Xkd\ek % ?`\id\\n\i[mffi[\[\i[\b\\i`eq\m\eaXXi$B\\j Jk\cc`e^jdX ^`e^ _XXi `e )''. \e )'(* mffi $ [\q\ gi\jk`^\lq\ gi`aj [ffi \\e LD:>$fe[\iqf\b\i Y`ee\e ^\_XXc[% Pmfee\e `j k\m\ej q\\i ^\nXXi[\\i[ i\[XZk`\c`[ d\k Y\ki\bb`e^kfkXYjkiXZkj`e[`kEMF@9lcc\k`e n
Dankzij de natuurlijke ivoorkleur en de goede aanhechƟng van de weke delen kan het Pure Ceramic-implantaat de oplossing bieden voor estheƟsche casussen bij paƟënten met een dun biotype gingiva. Daarnaast kunnen paƟënten behandeld worden die om een metaalvrije implantaatbehandeling vragen. De voordelen op een rij: • Hoge voorspelbaarheid • Betrouwbare implantaatsterkte door 100% proof test • Hoogwaardige estheƟsche oplossing dankzij het ivoorkleurige materiaal Meer informaƟe: www.straumann.nl/e-shop of www.straumann.nl
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX+*
NIEUW KERAMISCH IMPLANTAAT EEN INNOVATIEF BEWEZEN ALTERNATIEF
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX++
?fi`qfekXci\jfigk`fef]]i\j_$]ifq\eZfik`ZfZXeZ\ccfljYfe\YcfZbj`ek_\ i\ZfejkilZk`fef]k_\Xkifg_`ZdXo`ccXXk,dfek_j G\i\`iX<#D\jj`Xj8#;`XjI#Al[Xj=#JXcmfe`8#>l\iiX= :c`e`ZXc@dgcXek;\ek`jkipXe[I\cXk\[I\j\XiZ_)'(+#;F@('%((((&Z`[%())-/
Inleiding Hoewel autoloog bot nog steeds als de gouden standaard wordt beschouwd voor de reconstructie van grote botdefecten, is er een toenemende interesse voor het gebruik van allogeen botmateriaal, verkregen van een humane donor. Een probleem van zowel autoloog als allogeen botmateriaal, is dat het weefsel kan resorberen. Het doel van deze prospectieve studie was het evalueren van de resorptie van allogene blokjes bot toegepast in de ernstig geatrofieerde maxilla. Methode 8 partieel en 14 volledig edentate patiënten ondergingen onder lokale anesthesie een botaugmentatieprocedure met gevriesdroogd allogeen botmateriaal. Het bot was afkomstig van de crista iliaca en bestond uit een corticale en spongieuze laag. Blokjes bot werden middels osteosyntheseschroeven gefixeerd aan de buccale zijde van de processus. Na vijf maanden werden de implantaten geplaatst en na vier maanden volgde plaatsing van de prothetische voorziening. Met behulp van een schuifmaat werd de breedte van de processus gemeten voor en na opbouw en op het moment van implantaatplaatsing. De breedte van de processus werd gemeten op vaste plaatsen, te weten juist naast de osteosyntheschroeven. De schroeven bevonden zich zo'n 6 mm apicaal van de top van de processus. Een biopt werd genomen bij 16 patiënten ter beoordeling van botingroei. Resultaten De breedte van de processus vóór augmentatie was 3,41 ± 1,36 mm. De winst in botbreedte na augmentatie bedroeg 3,63 ± 1,28 mm. Bij vier patiënten ontstond een wonddehiscentie en blootligging van bot. Na sluiting resulteerde dit bij één patiënt in het verlies van een botblokje. Op het moment van implantaatplaatsing, bleek de breedte van de processus met 0,49 ± 0,54 mm te zijn afgenomen. Omgerekend naar een percentage betekende dit een verlies c.q. resorptie van 7,1%. Er werden 130 implantaten geplaatst, alle met goede primaire stabiliteit (≥ 30 Ncm). Vier implantaten gingen vroegtijdig verloren (96,7% overleving op korte termijn). Histomorfometrische analyse toonde 20,9 ± 5,8% vitaal bot in nauw contact met het allogene materiaal. Er bleek een positieve correlatie met inhelingstijd en het percentage vitaal bot. Conclusie Deze studie toont aan dat allogeen gevriesdroogd botmateriaal verkregen uit de crista iliaca en toegepast ter verbreding van de maxilla, op de korte termijn slechts weinig resorbeert en implantaatplaatsing met goede stabiliteit mogelijk maakt. De auteurs beschouwen dit bot daarmee als een geschikt alternatief voor autoloog bot.
8YjkiXZk
JXd\emXkk`e^[ffiCXli\ej[\e?Xikf^#LD:>ife`e^\e
EXjXc]cffi\c\mXk`fe]fi`dgcXekki\Xkd\ek`ek_\Xkifg_`Zgi\dXo`ccX1 Xn`k_`e$gXk`\ekZfdgXiXk`m\jkl[p Kfii\j>XiZ`X$;\eZ_\A#8YYlj_`8#?\ie}e[\q>#=\ie}e[\q$Ki\j^l\ii\j@#Cfg\q$:XYXiZfj<#KXd`d`= :c`e`ZXc@dgcXek;\ek`jkipXe[I\cXk\[I\j\XiZ_)'(+#;F@('%((((&Z`[%())/(
Inleiding In geval van beperkte bothoogte in de premaxilla voor implantologie, kunnen korte implantaten worden toegepast of een augmentatieprocedure met bijvoorbeeld een botonlay. Een andere, minder bekende en onderzochte techniek, is het liften van het neusslijmvlies. Deze procedure vertoont gelijkenis met een sinusbodemelevatie waarbij het sinusslijmvlies naar craniaal wordt verplaatst. Het verschil met het sinusslijmvlies is dat het neusslijmvlies vaak dikker is en minder vatbaar voor een perforatie. Deze studie vergeleek de uitkomst van implantaten geplaatst na een neusbodemelevatie met implantaten geplaatst na een sinusbodemelevatie. Materiaal / methode In deze prospectieve studie werden 14 patiënten ge ncludeerd met een atrofische edentate premaxilla en missende elementen in de zijdelingse delen. Bij elke patiënt werden implantaten geplaatst in de premaxilla na een neusbodemelevatie alsook implantaten in de zijdelingse delen na een sinusbodemelevatie. De augmentaties werden uitgevoerd met xenoloog bot. In totaal werden 78 implantaten geplaatst: 37 implantaten na een neusbodemelevatie (N-groep) en 41 implantaten na een sinusbodemelevatie (S-groep). 10 patiënten ontvingen de implantaten in dezelfde ingreep als de augmentatieprocedure, terwijl 4 patiënten de implantaten in een tweede ingreep ontvingen. De follow-up bedroeg 4,5 ± 2,2 jaar. De primaire uitkomstmaat van deze studie was implantaatsucces, gedefinieerd als de aanwezigheid van een functioneel implantaat met een pocket < 4 mm en < 0,2 mm botverlies per jaar na het eerste jaar. Resultaten Het implantaatsuccespercentage in de N-groep bedroeg 89,2% en in de S-groep 95%. Dit verschil bleek niet significant. Er gingen zes implantaten verloren, alle in dezelfde patiënt (vier in de N-groep, twee in de S-groep). Er werden tijdens de ingreep geen perforaties van het sinus- of neusslijmvlies waargenomen en er traden geen postoperatieve complicaties op. Conclusie De auteurs van deze studie concluderen dat een neusbodemelevatie een effectieve en veilige procedure is die kan worden toegepast voor implantologie in de atrofische premaxilla. Het implantaatsuccespercentage is vergelijkbaar met het
8YjkiXZk
succespercentage van implantaten geplaatst na een sinusbodemelevatie. JXd\emXkk`e^[ffiCXli\ej[\e?Xikf^#LD:>ife`e^\e
K_fdX;J#?XXjI#KlkXbD#>XiZ`X8#JZ_`eZX^c`X>G#?dd\ic\:?= AflieXcf]:c`e`ZXcG\i`f[fekfcf^p)'(+2[f`1('%((((&aZg\%()*)* Inleiding Het primaire doel van deze multicenter studie was te onderzoeken of het gebruik van korte implantaten (6 mm) resulteert in een vergelijkbare implantaat-overleving als het gebruik van lange implantaten gecombineerd met een sinusbodemelevatie. Secundaire doelstellingen waren het vergelijken van patiënt-gerapporteerde uitkomsten, veiligheid, behandeltijd en kosten van beide behandelopties. Materiaal / methode In totaal werden 101 patiënten met een posterieure maxillaire bothoogte van 5-7 mm geïncludeerd. De patiënten werden gerandomiseerd toegewezen aan behandeling met korte implantaten (6 mm) (korte groep) of behandeling met lange implantaten (11-15 mm) gecombineerd met een sinusbodemelevatie (augmentatie groep). Zes maanden na implantaatplaatsing werden implantaat-gedragen kronen vervaardigd en werden de implantaten belast. De evaluatie vond plaats één jaar na belasting van de implantaten. De volgende uitkomstparameters werden gemeten: behandeltijd, kosten, veiligheid, patiënt-gerapporteerd uitkomsten (OHIP-49) en implantaatoverleving. Resultaten In totaal werden er 137 implantaten geplaatst in 101 patiënten. Gemiddelde behandeltijd bedroeg 52,6 minuten in de 'korte groep' en 74,6 minuten in de 'augmentatie-groep' (p<0,05). De gemiddelde kosten bedroegen € 941,- (korte groep) en € 1946,- (augmentatie-groep). Er waren geen statistische verschillen tussen beide groepen in aantal en ernst van complicaties. Verder waren er geen statistische verschillen in OHIP-49 scores tussen beide groepen op de diverse meetmomenten, behalve in scores voor fysieke pijn, ten voordele van de 'korte groep' (minder pijn) op het moment van hechtingen verwijderen (p<0,05). Er waren 97 patiënten met 132 implantaten beschikbaar voor de evaluatie één jaar na belasting van de implantaten. De implantaatoverleving bedroeg 100%. Conclusie Zowel het gebruik van korte implantaten als het gebruik van lange implantaten gecombineerd met een sinusbodemelevatie zijn geschikte behandelopties voor implantologische behandeling van de geresorbeerde posterieure maxilla. Het gebruik van korte implantaten heeft voordelen op het gebied van korte termijn morbiditeit, behandeltijd en kosten.
8YjkiXZk
JXd\emXkk`e^[ffiPmfee\[\NXXc#LD:>ife`e^\e
;fj\ejXk`fe[`]]\i\eZ\j\o`jkY\kn\\e[\ekXc`dgcXekjXe[eXkliXck\\k_6 8d\kX$XeXcpj`j ?`^Xb`E#>fkfK#@j_`[XP#NXkXeXY\D#KfdfkXb\P#@Z_`bXnXK :c`e`ZXcFiXc@dgcXekjI\j\XiZ_)'(+#),1(*'.$(*('
Inleiding Doel van deze meta-analyse was het onderzoeken of er verschillen in gevoel bestaan tussen natuurlijke elementen en geosseointegreerde tandheelkundige implantaten. Methode De PubMed database, Cochrane library en de Scientific Citation index werden doorzocht op klinische studies waarin gevoelswaarnemingen van natuurlijke elementen en implantaten werden vergeleken, ten minste 3 maanden na het plaatsen van de implantaten. Alle implantaten hadden vaste implantaat-gedragen prothetische voorzieningen. Door middel van meta-analyses werden gemiddelde verschillen in drempelwaarden en bijbehorende 95%-betrouwbaarheidsintervallen (CI) berekend. Resultaten Er werden 23 publicaties geïncludeerd, waarvan uiteindelijk 6 in de meta-analyse werden opgenomen. Vier studies hadden betrekking op verschillen in tactiel gevoel en twee studies op onderscheidend vermogen voor dikte. De tactiele drempelwaarden van implantaten bleken gemiddeld 4 tot 20 keer hoger te liggen dan van natuurlijke elementen (gemiddeld 8,36; 95%CI 6.39-10.33; p< 0.0001). De drempelwaarden van onderscheidend vermogen voor dikte waren 1.2 tot 2.3 keer hoger voor implantaten dan voor natuurlijke elementen (gemiddeld 1,24; 95%CI 0.87-1.60; p<0.0001). Conclusie Deze meta-analyse toont aan dat de drempelwaarden van tactiel gevoel en onderscheidend vermogen voor dikte van implantaten significant hoger zijn dan van natuurlijke elementen, oftewel gevoelswaarnemingen met implantaten zijn minder nauwkeurig dan met natuurlijke elementen. Het is onduidelijk of deze verschillen ook effect hebben op kauwgedrag.
8YjkiXZk
JXd\emXkk`e^[ffiPmfee\[\NXXc#LD:>ife`e^\e
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX+,
IXe[fd`q\[Zfekifcc\[dlck`Z\ek\ijkl[pZfdgXi`e^j_fik[\ekXc`dgcXekj -dd mj%cfe^\i[\ekXc`dgcXekj (($(,dd `eZfdY`eXk`fen`k_j`elj]cffi\c\mXk`fe gifZ\[li\j%GXik(%[\df^iXg_`ZjXe[gXk`\ek$i\gfik\[flkZfd\jXk(p\Xif]cfX[`e^
EMF@Ylcc\k`e+s( ) )'(+gX^`eX+-
EMF@gXike\ij)'(+
8^\e[X&:fcf]fe Q\c]jkXe[`^`dgcXek\i\e`e[\\`^\egiXbk`ab [XkX cfZXk`\ jgi\b\ij bfjk\e BIK `e]fidXk`\
jkXikmi`a[X^)'dXXik)'(, kfkXXc(+[X^[\c\e M`ccX;\Cfb\\e[#M`eb\m\\e [`m\ij\jgi\b\ij €*%,''#''\oZc%9KN +'glek\e `dgcXekZfcc\^\%\l
EMF@mffiaXXijZfe^i\j)'(, @dgcXekj8i\=fi\m\i [Xkld cfZXk`\ jgi\b\ij bfjk\e BIK `e]fidXk`\
mi`a[X^).dXXik)'(, ;\I\\_fijk#<[\ D`Z_X\cEfikfe# - $ dXej]fild#AfpZ\mXe[\i?fijk \eJk\g_XemXe[\iDX[\ €*+,#''mffic\[\eEMF €*0,#''mffie`\k$c\[\e ,glek\e `eXXemiXX^ emf`mffiaXXijZfe^i\j%ec
`:X[\dp)'(, \oZclj`\m\dXjk\iZcXjjmffi[\`dgcXekfcff^EMF@ [Xkld cfZXk`\ ;fZ\ek\e Bfjk\e BIK @e]fidXk`\
nf\ej[X^(.ale`)'(, BXjk\\c[\N`kk\eYli^#NXjj\eXXi ;Xe`\c9lj\i J €*.,#'' +glek\e `ZX[\dp)'(,%ec
EMF@dXjk\iZcXjjdXo%)'[\\ce\d\ij @dgcXekfcf^`\?\k=le[Xd\ek e[XX^j\Zlijljd\k_Xe[j$fekiX`e`e^ [XkX cfZXk`\ [fZ\ek\e bfjk\e BIK `e]fidXk`\
mi`a[X^*'fbkfY\i)'(, BXjk\\c;\MXe\eYli^#Glkk\e :_i`jk\e9il^^\ebXk\#Ifee`\>f\e# ?\eepD\`a\i\e>\iipIX^_f\YXi% €.+,#'' .glek\e `dgcXekfcf^`\_\k]le[Xd\ek%ec
*;;`X^efjk`\b GcXee`e^1 Mffibfd]X`cli\jY`a`dgcXekXXkY\_Xe[\c`e^\e \em\iY\k\ilngXk`ek\eqfi^ [Xkld cfZXk`\ jgi\b\ij bfjk\e `e]fidXk`\
('Xgi`c)'(, @dgcXZX[\dp#>Xi[\i\e ;ij%?%B%K%[\Afe^\# ;ij%N%G%mXe[\iJZ_ffi\eD%C\ek`eb €+,,#'' `dgcXZX[\dp%ec
EMF@nfibj_fgjdXo%+/[\\ce\d\ij @dgcXekfcf^`\;\<jj\ek`\ `ek\iXZk`\m\nfibj_fgjfgn`jj\c\e[\cfZXk`\j mffiXcc\giXbk`abd\[\n\ib\ij [XkX k`a[\e cfZXk`\j [fZ\ek\e bfjk\e BIK `e]fidXk`\
[`ej[X^)(Xgi`c)'(,$Qnfcc\ [`ej[X^)-d\`)'(,$?flk\e [`ej[X^( -ale`)'(,$<`e[_fm\e (+1''$)(1''lli ?fk\cmXe[\iMXcb\oZclj`\]#Qnfcc\ ?fk\cmXe[\iMXcb\oZclj`\]#?flk\e ?fk\cmXe[\iMXcb#<`e[_fm\e Ifee`\>f\e#?\eepD\`a\i# >\iipIX^_f\YXi\eGXki`Z`XJn\\k €0,#'' `eZc%bf]]`\#k_\\\em\ij\Yiff[a\j ,glek\e `eXXemiXX^ `dgcXekfcf^`\[\\jj\ek`\%ec
EMF@dXjk\iZcXjjdXo%)'[\\ce\d\ij @dgcXekfcf^`\;\?ff][qXXb kn\\[XX^j\Zlijljd\k_fk\cXiiXe^\d\ek [XkX cfZXk`\ [fZ\ek\e bfjk\e BIK `e]fidXk`\
[fe[\i[X^\emi`a[X^)(&))d\`)'(, Le`m\ij`kX`iD\[`jZ_:\ekild >ife`e^\e LD:> #>ife`e^\e E??fk\c#>ife`e^\e k%f%LD:> Ilk^\i9Xk\eYli^#Ifee`\>f\e# ?\eepD\`a\i\e>\iipIX^_f\YXi% €(%-0,#'' ()glek\e `dgcXekfcf^`\[\_ff][qXXb%ec
EMF@9lcc\k`esaXXi^Xe^(0seldd\i+ \\el`k^Xm\mXe[\EJF@$@JJE(,-0.((/ GfjkYlj*+#(-**Q>8m\e_fie k"*( ' ))0,+'*)0 ]"*( ' ))0,+*+-. emf`Ylcc\k`e7emf`%ec <`e[i\[XZk`\ B\\j?\`a[\ei`ab Mfid^\m`e^ AXeN`cc\dM`j78ik;`i\Zk\[%ec ;ilb C`Y\ikXj%ec ;\EMF@KXi`\]bXXik)'(+bleklXXemiX^\em`X _\kj\Zi\kXi`XXkf][`i\Zk[fnecfX[\em`X emf`%ec&m\i\e`^`e^&i\[XZk`\j&
?\kfm\ie\d\emXen\cb[\\c[XeffbmXe[\`e_fl[ mXe[`kYlcc\k`e`jjc\Z_kjkf\^\jkXXeeXjZ_i`]k\c`ab\ kf\jk\dd`e^mffiX]mXe_\kY\jkllimXe[\EMF@% JXd\ejk\cc`e^mXe_\kY\jkllimXe[\EMF@ =\c`o>lcamffiq`kk\i mffiq`kk\i7emf`%ec @e\qmXe[\Gfccm`Z\$mffiq`kk\i m`Z\mffiq`kk\i7emf`%ec
e m f ` × g f j k X Z X [ \ d ` j Z _ f e [ \ i n ` a j ` d g c X e k f c f ^ ` \
`dgcXekfcf^`\)'(,
;\ E\[\icXe[j\ M\i\e`^`e^ mffi FiXc\ @dgcXekfcf^`\ EMF@ _fl[k q`Z_ Xcj n\k\ejZ_Xgg\c`ab\ m\i\e`^`e^ mXe kXe[_\\cble[`^\ qfi^m\ic\e\ijY\q`^d\k_\kY\mfi[\i\e\em\iYi\`[\emXe[\b\ee`j[\ifiXc\`dgcXekfcf^`\#_\k[`\ejkYXXidXb\emXe[\q\ b\ee`j XXe [\ giXbk`ab# [\ mfcbj^\qfe[_\`[ \e _\k fe[\in`aj% Fe[\i ble[`^\ c\`[`e^ mXe [\ [ffi _\k Y\jklli mXe [\ EMF@ XXe^\jk\c[\ :fdd`jj`\ Gfjk 8ZX[\d`jZ_ Fe[\in`aj @dgcXekfcf^`\ G8F@ Y`\[k [\ m\i\e`^`e^ \\e l`k^\Yi\`[ \e lg$kf$[Xk\# df[lcX`ifg^\Yfln[kiX`e`e^j$\efgc\`[`e^jgif^iXddXXXe%EXXjk[`kl`k^\Yi\`[\gif^iXddXY`\[k[\EMF@k\m\ej_\kaXXic`abj\ EMF@EXaXXijZfe^i\j\e[\kn\\aXXic`abj\CXe[\c`ab\Jkl[`\[X^@dgcXekfcf^`\%Mffil`k^\Yi\`[\Zlijlj $ \eZfe^i\j`e]fidXk`\# bfjk\e\e[`i\Zkfec`e\`ejZ_i`am\ebleklk\i\Z_kfgemf`Zlijljj\e%ec#[\`e[`m`[l\c\Zlijljn\Yj`k\j\eemf`%ec%
@dgcXekfcf^`\;\<jj\ek`\E@
`dgcXekfcf^`\[\\jj\ek`\%ec
nXkXcc\d\[\n\ib\ijdf\k\ec\i\eq`\e\en\k\e`e[\[X^\c`abj\giXbk`ab `ek\iXZk`\m\nfibj_fgfm\i_\kkf\gXjj\emXe`dgcXekXk\e`e_\kqfi^gcXe
@dgcXekfcf^`\;\M\i[`\g`e^
`dgcXekfcf^`\[\m\i[`\g`e^%ec
gi`eZ`g\jmffi`dgcXekfcf^`jZ__Xe[\c\e )$[XX^j\m\i[`\g`e^jZlijljmffikXe[Xikj\e\ebXXbZ_`ili^\e
@dgcXekfcf^`\?\k=le[Xd\ek
`dgcXekfcf^`\_\k]le[Xd\ek%ec
fm\iYfk#YfkjlYjk`klk\e\eXl^d\ekXk`\j dXjk\iZcXjjmffikXe[Xikj\e\ebXXbZ_`ili^\e#`eZclj`\]_Xe[j$fekiX`e`e^fgbX[Xm\ij
@dgcXekfcf^`\;\?ff][qXXb
`dgcXekfcf^`\[\_ff][qXXb%ec
)$[Xpj_Xe[j$fe_ldXeZX[Xm\iZflij\ dXjk\iZcXjjmffikXe[Xikj\e\ebXXbZ_`ili^\ed\k\imXi`e^`e[\`dgcXekfcf^`\
@dgcXekfcf^`\?\kM\imfc^
`dgcXekfcf^`\_\km\imfc^%ec
mffibfd\e\eY\_Xe[\c\emXeZfdgc`ZXk`\j k_\dXZlijljmffikXe[Xikj\e\ebXXbZ_`ili^\ed\k]fZljfgqfi^`e_\km\imfc^kiXa\Zk
`:X[\dp)'(,
`ZX[\dp)'(,%ec
`dgcXekfcf^`jZ_[\eb\e\e_Xe[\c\efg_\k_ff^jk\e`m\Xl \oZclj`\]mffiEMF@^\i\^`jki\\i[\\ib\e[\`dgcXekfcf^\e
100% GEACCREDITEERD
Mffifm\i`^\`ec`Z_k`e^\e :fe^i\jYli\XlEMF@AfcXe[X8m\e_fie
NVOI CURSUS
KRT-PUNTEN
emf`Zlijljj\e%ec
\Zfe^i\jYli\Xl7emf`%ec
nvoi.nl
implantoloognvoi.nl
@ nvoionline
Mffi d\\i `e]fidXk`\ \e [`i\Zk fec`e\ `ejZ_i`am\e1 `dgcXekfcf^`\[\_ff][qXXb%ec
XXe^\miXX^[Y`a_\kBnXc`k\`kjI\^`jk\iKXe[Xikj\e BIK mffi( )glek\e%Gif^iXddX#k`a[\e\ejgi\b\ijfe[\imffiY\_fl[%
9`aXeelc\i`e^Y`ee\e[\g\i`f[\mXe)n\b\emffiX]^XXe[XXe[\Zlijlj[Xkldm`e[k^\\ei\jk`klk`\d\\igcXXkj%;\Zlijlj`j
mXe [\ `ejZ_i`am`e^ [`\ek jZ_i`]k\c`ab k\ ^\jZ_`\[\e Y`a _\k :fe^i\jYli\Xl EMF@% 9`a Xeelc\i`e^ mi (' Xgi`c )'(, nfi[k
€ *'#'' X[d`e`jkiXk`\bfjk\e `e i\b\e`e^ ^\YiXZ_k# [XXieX nfi[k ), mXe ln `ejZ_i`am`e^jbfjk\e `e i\b\e`e^ ^\YiXZ_k%
@ejZ_i`am`e^ ^\jZ_`\[k fg mfc^fi[\ mXe XXed\c[`e^# eX fekmXe^jk mXe [`k ]fidlc`\i fekmXe^k l \\e Y\m\jk`^`e^% 8eelc\i`e^
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% _Xe[k\b\e`e^%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% [Xkld
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% @98Eeldd\i %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% k%e%m%
EMF@XXe^\Yf[\eZlijljj\emXcc\efe[\i_\kY\_\\imXe[\EJF@%
[\q\ dXjk\iZcXjj qXc mXeX] (' Xgi`c )'(, nfi[\e l`k^\mf\i[ k\e ^lejk\ mXe @98E eldd\i EC+-89E8'+,0+.*)()k%e%m%[\E\[\icXe[j\Jk`Z_k`e^FiXc\@dgcXekfcf^`\ EJF@ %8cc\[ffi[\
Yfm\ejkXXe[\ `ejZ_i`am`e^ X] k\ jZ_i`am\e mXe q`ae&_XXi YXebi\b\e`e^% ;\ `eZXjjf mffi
Fe[\i^\k\b\e[\ dXZ_k`^k _`\iY`a _\k :fe^i\jYli\Xl EMF@ fd edXc`^ [\ bfjk\e `eqXb\
`eZclj`\]cleZ_\j#[`e\i\e_fk\cXiiXe^\d\ek`eE?_fk\ck%f%LD:>ife`e^\e
€ (%-0,#'' Bfjk\eEMF@dXjk\iZcXjj@dgcXekfcf^`\;\?ff][qXXb
✓ )( &))d\`)'(,
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% \dX`c k\c\]ffe
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% gcXXkj gfjkZf[\
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ]XZklliX[i\j
eXXdgiXbk`ab %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% 9@>$ eldd\i %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ;_i&D\mi
Y\cXe^[Xklk\eY\_f\m\mXe[\XlkfdXk`jZ_\`eZXjjfln@98Eeldd\i\e[\k\eXXdjk\cc`e^Zfii\Zk`emlck%Lblek[`k]fidlc`\i
]Xo\e f] m\ijkli\e eXXi1 :fe^i\jYli\Xl EMF@# GfjkYlj *+# (-** Q> 8m\e_fie% DXXb [Xe \\e bfg`\ mffi ln \`^\e X[d`e`jkiXk`\%
N`a m\iqf\b\e l mi`\e[\c`ab [`k `ejZ_i`a]]fidlc`\i [l`[\c`ab# d\k \\e qnXik\ g\e \e `e Ycfbc\kk\ij `e k\ mlcc\e% ?\k `j mXe ^iffk
EMF@D8JK@<;<?FF=;Q88B @EJ:?I@A==FIDLC@
" @EJ:?I@A==FIDLC@@<;<<JJ<EK@<)'(, N`am\iqf\b\elmi`\e[\c`abe`ejZ_i`a]]fidlc`\ig\igiXbk`ab\eg\icfZXk`\k\^\Yil`b\e%9`ad\\i[Xe[i`\[\\ce\d\ijm\in`aq\en`aeXXi`dgcXekfcf^`\[\\jj\ek`\%ecmffi_\kfec`e\`ejZ_i`a]]fidlc`\i%;`k]fidlc`\i^iXX^d\k\\eqnXik\g\e\e`e Ycfbc\kk\ij`ek\mlcc\e%?\k`jmXe^iffkY\cXe^[Xklk\eY\_f\m\mXe[\XlkfdXk`jZ_\`eZXjjfln@98E$eldd\i\e[\k\eXXdjk\cc`e^Zfii\Zk`emlck%Lblek[`k]fidlc`\i]Xo\ef]m\ijkli\eeXXi1:fe^i\jYli\XlEMF@#GfjkYlj*+#(-**Q>8m\e_fie%
eXXdgiXbk`ab
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
]XZklliX[i\j
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
gfjkZf[\
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% gcXXkj
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
k\c\]ffe
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% \dX`c
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
EMF@nfibj_fg@dgcXekfcf^`\;\<jj\ek`\)'(, bfjk\eg\i[\\ce\d\i€0,#''
[XkX\ecfZXk`\j ●;`ej[X^)(Xgi`c)'(, Qnfcc\$?fk\cmXe[\iMXcbiXX^[\[ffil^\n\ejk\[Xkld\ecfZXk`\XXebil`j\e ●;`ej[X^(-ale`)'(, <`e[_fm\e$ ?fk\cmXe[\iMXcb
;_i%&D\mi%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% 9@>&BIDeldd\i %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
;_i%&D\mi%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% 9@>&BIDdd\i %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
;_i%&D\mi%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% 9@>&BIDdd\i %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
Fe[\i^\k\b\e[\dXZ_k`^k_`\iY`a_\k:fe^i\jYli\XlEMF@fdedXc`^[\bfjk\e`eqXb\Yfm\ejkXXe[\`ejZ_i`am`e^X]k\jZ_i`am\emXeq`ae&_XXiYXebi\b\e`e^%;\`eZXjjfmffi[\q\nfibj_fgqXcmXeX]-dXXik)'(,nfi[\el`k^\mf\i[k\e^lejk\ mXe@98Eeldd\iEC+-89E8'+,0+.*)()k%e%m%[\E\[\icXe[j\Jk`Z_k`e^FiXc\@dgcXekfcf^`\ EJF@ %8cc\[ffi[\EMF@XXe^\Yf[\eZlijljj\e#Zfe^i\jj\e#jkl[`\[X^\e\enfibj_fgjmXcc\efe[\i_\kY\_\\imXe[\EJF@%
@98Eeldd\i
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% k%e%m%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
[Xkld
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% _Xe[k\b\e`e^
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
@ejZ_i`am`e^^\jZ_`\[kfgmfc^fi[\mXeXXed\c[`e^%EXfekmXe^jkmXe[`k]fidlc`\ifekmXe^kl\\eY\m\jk`^`e^%8eelc\i`e^mXe[\`ejZ_i`am`e^[`\ekjZ_i`]k\c`abk\^\jZ_`\[\eY`a_\k:fe^i\jYli\XlEMF@%9`aXeelc\i`e^mi-dXXik)'(,nfi[k €*'#''X[d`e`jkiXk`\bfjk\e`ei\b\e`e^^\YiXZ_k#[XXieXnfi[k,' mXeln`ejZ_i`am`e^jbfjk\e`ei\b\e`e^^\YiXZ_k%9`aXeelc\i`e^Y`ee\e[\g\i`f[\mXe)n\b\emffiX]^XXe[XXe[\Zlijlj[Xkldm`e[k^\\ei\jk`klk`\d\\igcXXkj%;\EMF@ nfibj_fg@dgcXekfcf^`\;\<jj\ek`\)'(,`jXXe^\d\c[Y`a_\kBnXc`k\`kjI\^`jk\iKXe[Xikj\e BIK \e_\kBnXc`k\`kjI\^`jk\iKXe[Xikj\e BID mffi,glek\e%Gif^iXddX#k`a[\e\ejgi\b\ijfe[\imffiY\_fl[%
e m f ` × g f j k X Z X [ \ d ` j Z _ f e [ \ i n ` a j ` d g c X e k f c f ^ ` \
`dgcXekfcf^`\)'(,
?@
)$ ;8PJ ? 8 E ; J$ F E ? L D 8 E :8 ;8M < I :F L I J <
e ` \ l n\ ) $ [ X X ^ j \ d X j k\ iZ c X j j $ d X o % )' [ \ \ c e \ d \ ij mf f i kX e [ X i k j \ e \ e bX X bZ _ ` i l i^ \ e d \ k \ i mX i ` e ^ ` e [ \ ` d g c X e kf c f ^ ` \ \oZ c l j ` \ ] mf f i c \ [ \ e mX e [ \ emf ` [ffi Ilk^\i9Xk\eYli^ Ifee`\>f\e ?\eepD\`a\i >\iipIX^_f\YXi [XkX [ f e [ \ i [ X ^ ( , \ e m i ` a [ X ^ ( - d \ ` ) '( , cfZXk`\ L e ` m \ i j ` k X ` i D \ [ ` j Z _ : \ e k i l d > if e ` e ^ \ e # > if e ` e ^ \ e € ( %- 0 , # ' ' X c c $ ` e × ( ) b i k g l e k \ e `eZclj`\]cleZ_\j#[`e\i\e_fk\cXiiXe^\d\ek`eE?_fk\ck%f%LD:>>ife`e^\e
gif^iXddX\e`ejZ_i`am\e emf`Zlijljj\e%ec `dgcXekfcf^`\[\_ff][qXXb%ec
:fe^i\jYli\XlEMF@ GfjkYlj*+ ( -**Q>8m\e_fie
e m f ` × g f j k X Z X [ \ d ` j Z _ f e [ \ i n ` a j ` d g c X e k f c f ^ ` \
`dgcXekfcf^`\)'(,
?@
N8K GI8BK@ABD<;
`)e$k\ nf` \igbj` e_^fjgZlfij g lc fj Z $X kd` \X o$%d [ XiX X ^Zjk \` \m\ m\ i[ *-Xo[% \ +\/c e [\\d\\c eij\ d \ ij fm\ i n\ mf fii\kXj je\[eXki`kjc\\e f \ee[\bX X bZi g_\` iel li^` k\e[ \ _ \ [ \ e [ X X ^ j \ ` d g c X e kf c f ^ ` \ d \ k i ` Z _ k c ` a e \ e \ e k ` g j mf f i ` e [ \ [ X ^ \ c ` a bj \ g iX bk ` a b mf [ fffii ` \ [ \ i d \ [ \n\ i b\ i X X e [ \ j kf \ c e D X iZ f : l e \ [Ifffeie ` \ > f \ e I>f\ei ke`D\ \>` af\\ie ?\eepD\`a\i >\iipIX^_f\YXi GX 9 \kiik`ZJ`ZX_ Jn l c k\\\ek ;Xe`cN`jd\`a\i [XkX\ecfZXk`\j [ `XekjX[ X ^ ) ( X g i ` c Qn f c c \ $ ? f k \ c m X e [ \ i MX c b < o Z c l j ` \ ] ( + 1 ' ' $ ) ( 1 ' ' [ `feej[[\Xi^[ X)^ d ) '\`\ e m?if` la [k X\ ^e )$ (? effk m\ \c dm XY e\i[ )\ 'i (MX + cb
gif^iXddX\e`ejZ_i`am\e emf`Zlijljj\e%ec ` d g c X e k f c f ^ ` \ [ \ \m j\ ji \[ e` \k g` \` e% e^c% e c
:fe^i\jYli\XlEMF@ GfjkYlj*+ ( -**Q>8m\e_fie
