Instructie signaleringskaart Inleiding De signaleringskaart is een instrument waarmee inzichtelijk wordt wat de beperkingen van de sw-werknemer, kandidaat via DWI/UWV of kandidaten in andere trajecten zijn. De signaleringskaart is bedoeld voor die ziektebeelden of gedragskenmerken die een terugkerend karakter hebben en die tot incidenten en/of gezondheidsrisico’s kunnen leiden voor de persoon zelf of collega’s, leidinggevenden of bezoekers in zijn werkomgeving. Voor deze personen moet de consulent of personeelsadviseur een signaleringskaart maken en aan de leidinggevende (werkleider) van die persoon geven. Op de signaleringskaart staat concreet gedrag beschreven waar de leidinggevende op moet letten en de acties die hij vervolgens moet doen, wanneer hij dit gedrag signaleert.
“top tien” 1.
a. b.
2.
a. b. c.
3.
4.
a. b.
5.
a. b. c.
6.
7. 8. 9. 10.
Psychiatrische ziektebeelden Schizofrenie Psychoses, meer dan een keer doorgemaakt hebben van een psychose zonder duidelijk vastgestelde oorzaak Depressie Manie Manisch-Depressiviteit (Bipolaire stoornis) Autisme Persoonlijkheidsstoornis Borderline Anti-sociale persoonlijkheid Gedragsproblemen Verslavingen (alcohol en alle soorten drugs) Agressie Manipulatief gedrag Specifieke problemen in de criminele achtergrond (zedendelinquenten, pedosexualiteit, dealen, notoire dieven, fraude, TBS) Fysieke ziektebeelden Hiv en Hepatitis A/B/C Epilepsie Diabetes Mellitus I en II Hart en vaatziekten
2 a/b/c Depressie, Manie en manische depressiviteit
Informatie in dossier doorlezen: - indicatie aanvraag/besluit - informatie van opdrachtgever - overige informatie
Intake vragen Depressie: Wanneer was u voor het laatst depressief? Hoe ernstig is de depressie? Bent u suïcidaal (geweest)?
Bij onvoldoende zekerheid over de informatie helpdesk inschakelen
OPTIE
Signalen
Manie: Wat zijn uw triggers om in een manie te raken? Wat is het risicogedrag wat u tijdens een manie vertoont? Hoe kunnen we een manie bij jou herkennen? Wat verwacht je dat Pantar dan doet? Wanneer was de laatste manie, hoe heeft deze zich geuit, behandeling?
Depressie: Uiterlijk onverzorgd Somberheid Passiviteit Manie: Overwaardering Weinig slaap Erg druk, energie voor 10 Uiterlijke verzorging vaak extreem
Allebei: Gebruikt u medicatie?? Dag/nacht/slaappatroon. Sociale contacten. Organisatie van huishouden/administratie ed. Heeft u behandeling (gehad). Is er toename in alcohol/drug gebruik. Hoe is de energie-huishouding Hulverleners contact.
Schrijf instructie signaleringskaart
Stap 1: Omschrijf het ziektebeeld in de verschijningsvorm bij deze persoon
Stap 2: Beschrijf de signalen die kunnen leiden tot een depressie/manie of beiden en waar de leidinggevende dus alert op moet zijn.
Stap 3: Beschrijf wat de leidinggevende moet doen als hij de signalen opmerkt (concrete acties, bv. Bel psychiater of huisarts)
Neem eventueel contact op met de helpdesk om samen de signaleringskaart te controleren op volledigheid en duidelijkheid.
OPTIE
Stap 4: Noteer de contactgegevens van hulpverleners en/of andere personen in de signaleringskaart met naam, adres en telefoonnummer
Signaleringskaart is nu ingevoerd in Pview
Draag de signaleringskaart over aan de leidinggevende en stel de personeelsadviseur op de hoogte. Vanaf nu start het werkproces driehoek en komt de signaleringskaart in voortgangsgesprekken aan de orde.
Depressie
2.a
b.
Manie
c.
ManischDepressiviteit
Een depressie is een heftige neerslachtigheid, met als kernsymptomen: een sombere stemming, vermoeidheid, verlies van energie interesse en plezier. Gaat vaak samen met lichamelijke klachten, eeten slaapproblemen. Duurt langer dan twee weken. Negatief zelfbeeld. Neiging om zich te isoleren. Leerproblemen Slechte concentratie, veel afwezig. Soms uit het zich in: - toename drugs of alcoholgebruik - prikkelbaarheid, agressiviteit - afwezig, onbeschoft of ongeïnteresseerd gedrag. Manie is een periode van overdreven opgewektheid, waarbij men de realiteit uit het oog verliest. Het wordt gekenmerkt door overmatige bewegelijkheid, ondernemingslust, dadendrang, snel en oppervlakkig denken en uitbundige vrolijkheid zonder dat de betrokkene werkelijk tot iets in staat is. De manie gaat gepaard met het gevoel tot alles in staat te zijn en soms met grootheidswaan, vooral rijkdom, macht en lichamelijke kracht. Vaak worden perioden van een manie afgewisseld met perioden van depressie. Dan is er sprake van een manische depressie, ook wel bipolaire stoornis genoemd.
Mensen in een depressie hebben vaak een heel ander dag/nacht ritme. Dit heeft gevolgen voor de mogelijkheden om te werken. Als iemand in een depressie zit of herstellende is, dan is het slim om iemand niet te vroeg in de ochtend te laten beginnen omdat ze vaak moeite hebben met het opstarten van de dag. Ook is het van belang om te weten of iemand suïcidale gedachten heeft (gehad) zodat bij afwezigheid de juiste acties ondernomen kunnen worden. Namen en telefoonnummers van contactpersonen/behandelaars zijn hier essentieel voor.
Manieën kunnen desastreuze gevolgen hebben. Mensen kunnen enorme schulden maken, relaties op het spel zetten en vriendschappen gaan kapot door het gedrag van die persoon. Op tijd signaleren en stappen ondernemen is dus essentieel. De meeste mensen met manieën gebruiken medicijnen, maar vaak omdat ze zich weer goed voelen stoppen ze er ook mee. Een manie geeft een euforisch gevoel, veel willen dit gevoel terug maar overzien de gevolgen van hun gedrag dan niet.
Veel voorkomende gedragingen waar je bij de intake op kan letten. Verward Het verhaal is niet goed te volgen, onderwerpen wisselen elkaar op een onlogische manier af en er wordt slecht geluisterd. Dat is iets anders dan ongeloofwaardig of bizar. Verwardheid kan voorkomen bij schizofrenie en dementie, maar ook bij allerlei vergiftigingsverschijnselen. Vanwege dat laatste is het belangrijk dat iemand die niet bekend is met verwardheid, op korte termijn een arts bezoekt. Angstig Angst kan door vele oorzaken ontstaan. Iemand kan bijvoorbeeld extreem angstig worden bij de gedachte uit huis gezet te worden. Daarbij speelt de vraag of die gedachte terecht is, geen rol. Bij psychiatrische patiënten kan angst ontstaan bijvoorbeeld doordat zij dingen zien/ voelen/ ruiken die angst oproepen (dieren, brand) of waanideeën hebben (bijvoorbeeld en complot). Achterdocht Soms zijn mensen ervan overtuigd dat de ander iets in zijn schild voert. Dat kan ontstaan door slechte ervaringen in het verleden. De meeste mensen zijn door redelijke argumenten tot rede te brengen. Mensen met een waan zijn dat niet. Elke poging hen te laten zien dat hun achterdocht onterecht is, bevestigt en versterkt hen in hun overtuiging. Iemand die tracht te overtuigen, loopt grote kans een onderdeel van het vermeende complot te worden. Terugtrekken Bij verschillende psychiatrische ziekten hebben mensen de neiging zich terug te trekken. Contact wordt vermeden waardoor het sociale netwerk (tezamen met het afwijkende gedrag) minimaliseert. In een later stadium wordt er niet meer opengedaan of komen mensen zelfs hun bed niet meer uit. Dit gedrag gaat vaak samen met zelfverwaarlozing. Schaamte kan ook een rol spelen, maar ook onvermogen om de wereld het hoofd te bieden. Ontremd/ druk Mensen vertonen een vrolijkheid die niet past bij de situatie. Er worden grootse initiatieven genomen en onhaalbare plannen gestart, die meestal weer leiden tot torenhoge schulden. Pogingen mensen te overtuigen leiden tot niets, een ‘normale’ discussie is zelden mogelijk doordat mensen van de hak op de tak springen en steeds nieuwe argumenten aandragen of je straal negeren. Niet zelden gaat dit gedrag samen met het idee een bijzonder (geniaal, steenrijk, intelligent, beroemd) persoon te zijn. Manipuleren Bij manipulatie moet je vooral denken aan het verdraaien van de waarheid, waarbij de persoon in kwestie zich er nauwelijks van bewust is dat hij dat doet. Bijvoorbeeld suggereren dat een collega een toezegging heeft gedaan of zeggen dat ‘jij de enige bent die hem begrijpt’. Ook hulpeloosheid voorwenden of onderhuidse dreigementen vallen hieronder. Er wordt altijd geappelleerd aan een zwakke plek bij de ander. Suïcidaal uiten Verkapt of onomwonden stellen dat je een eind aan het leven wilt maken. Het is nog steeds een taboe en daardoor moeilijk bespreekbaar. Daarbij zijn en talloze misvattingen zoals: ‘mensen die het zeggen doen het niet, en ‘een poging tot zelfmoord is altijd een manier om aandacht te vragen’. Uiteraard komt het voor dat mensen zeggen dood te willen, in de hoop dat de ander iets voor ze gaat regelen. Agressief Agressie kan in woorden (schelden, dreigen) of in daden (slaan, vernielen). Bijna altijd kun je een persoon daar zelf verantwoordelijk voor stellen, een enkele keer gebeurt het uit angst.
