Instituut voor natuur educatie & duurzaamheid

Instituut voor natuur educatie & duurzaamheid

29e jaargang nr. 1 voorjaar 2013

HET BESTUUR Voorzitter: Monique Wyfker Tel: 0181-482117

Duinen 8 3233 EA Oostvoorne E-mail: [email protected]

Secretaris: Marianne Blanken Tel: 0181-486555

Duinen 5 3233 EA Oostvoorne E-mail: [email protected]

Penningmeester en ledenadministratie: Erik de Boer Donjonweg 21 3233 AJ Oostvoorne Tel: 0181-484661 E-mail: [email protected] Public Relations: Bestuursfunctie vacant. Redactie: Gerard Dingemanse

E-mail: [email protected]

Anneke Nijholt

Zoutziederstraat 6

3231 AZ Brielle

Giro 3080792 t.n.v. IVN Voorne-Putten-Rozenburg Contributie 2013:

Leden: n.n.t.b. Gezinslid: n.n.t.b.

Wat is het IVN?

Het IVN heeft in Nederland meer dan 170 afdelingen met bijna 20.000 leden. Overwegend vrijwilligers, maar ook beroepskrachten zetten zich in om door middel van voorlichting, educatie en op de natuur gerichte activiteiten inzicht te geven in de schoonheid van de natuur en begrip te kweken voor de bescherming van het milieu. Het volgende koekoeksei zal rond half juni 2013 verschijnen, daarom ontvangen wij uw kopij en foto’s graag vóór 31 mei 2013. Indien mogelijk lettertype tahoma 14, en graag gestuurd als bijlage. Website: www.ivn.nl/voorneputtenrozenburg

Voorwoord van de voorzitter Beste IVN-ers, Tot mijn grote verrassing is er dit weekend veel sneeuw gevallen. Heerlijk gewandeld door het duin onder een strakblauwe lucht met een lekker zonnetje erbij. Vorige week hebben we met het IVN-bestuur vergaderd. De onderwerpen die aan de orde kwamen zijn in dit Koekoeksei te lezen, maar een paar zaken wil ik nog even noemen. Ria Mellegers heeft besloten om te stoppen met haar bestuursfunctie (Public Relations). Zij heeft lang deel uitgemaakt van het IVN-bestuur en samen met haar man Wim de redactie van het Koekoeksei verzorgd. Gelukkig hebben we Mariëtte de Kreij bereid gevonden om Ria op te volgen. Op 2 maart dragen we haar graag voor tijdens de Algemene Afdelingsvergadering. Op woensdagavond 20 maart is er weer een thema-avond, dit keer over duurzaamheid. Er komen interessante sprekers en de maaltijd zal ongetwijfeld weer verrukkelijk zijn! Op zaterdag 20 april is onze vereniging gastheer tijdens de regionale ledendag die gehouden wordt in het bezoekerscentrum. IVN-ers uit Zuid-Holland en Zeeland worden ontvangen in ons gebied. Wij verzorgen de excursies, maar ook een aantal lezingen en workshops. Uiteraard is een aantal ‘eerste zaterdag van de maand’ activiteiten ingevuld. Deze keer is er een bestemming bij waar we met het IVN al in tijden niet zijn geweest: het Arboretum Trompenburg. Je ziet het, je kunt deelnemen aan interessante, leuke en gezellige activiteiten. Ik verheug me erop om jou tijdens de activiteiten te zien! Hartelijke groet, Monique

Oostvoorne, februari 2013

Uitnodiging algemene ledenvergadering Geachte IVN-er/-ster, Het bestuur van IVN afdeling Voorne-Putten-Rozenburg nodigt alle leden uit tot het bijwonen van de jaarvergadering op zaterdag 2 maart 2013 in het bezoekerscentrum Tenellaplas te Rockanje. Aanvang: 9.30 uur; einde ongeveer 12.00 uur. In het eerste gedeelte van de vergadering zullen de jaarstukken behandeld worden. De statuten en het huishoudelijk reglement liggen ter inzage bij het bestuur. AGENDA: 1. 09.30 uur: Opening door de voorzitter. 2. Notulen jaarvergadering 3 maart 2012 (bijgevoegd). 3. Jaarverslag 2012, financieel verslag 2012, begroting 2013. 4. Benoeming nieuw kascontrolecommissielid. Momenteel: Albert Roodink en Wim van den Hoonaard. Ben Kuipers is reserve. 5. Bestuursverkiezing. Ria Mellegers treedt terug als bestuurslid. Het bestuur stelt Mariëtte de Kreij voor als nieuw bestuurslid. Eventuele tegenkandidaten kunnen zich aanmelden via [email protected] 6. Plannen voor dit jaar. 7. Communicatie e-mail leden. 8. Rondvraag PAUZE 9. Presentatie Natuur in Tanzania door Gerard Dingemanse 10. Afsluiting

Verslag Algemene ledenvergadering IVN afdeling Voorne-Putten-Rozenburg 3 maart 2012 in het bezoekerscentrum Tenellaplas te Rockanje Aanwezig: Jan Alewijn Dijkhuizen, Ben Kuipers, Monique Wyfker, Gerard Dingemanse, Ria & Wim Mellegers, Yvonne Röntgen, Albert Roodink, Simone Jongepier, Jannie Silvius, Eline Vis, Marianne en Martien Blanken, Erik de Boer, Wim van den Hoonaard, Gerda Hos, Anneke Nijholt Afgemeld: Julius Röntgen, Marty Duyve, Siem Snijders

1.

Opening De voorzitter Monique Wyfker opent de vergadering en heet iedereen van harte welkom.

2.

Verslag vorige vergadering De notulen van de vorige vergadering worden goedgekeurd.

3.

Jaarverslag 2011 Jaarverslag wordt goedgekeurd.

4.

Financieel verslag 2011 en begroting 2012 De kascontrolecommissie, bestaande uit Albert Roodink en Gerda Hos, zij hebben de boeken gecontroleerd en goedgekeurd. Eline presenteert de begroting voor 2012. Het lidmaatschap wordt € 18,25 en € 3 voor gezinsleden. De vergadering verleent de penningmeester decharge.

5.

Nieuwe kascontrolecommissie De kascontrolecommissie voor 2012 bestaat uit Albert Roodink en Wim van den Hoonaard. Ben Kuipers is reserve.

6.

Bestuursverkiezing Eline Vis treedt terug als bestuurslid. Het bestuur stelt Erik de Boer voor als nieuw bestuurslid. Er zijn geen tegenkandidaten aangemeld. De vergadering gaat akkoord met de benoeming.

7.

Plannen voor 2012 Maandelijkse excursies, elke eerste zaterdag van de maand. Het uitbrengen van het Koekoeksei 4 maal per jaar. Kindermiddagen, 7 gepland. Cursussen in samenwerking met KNNV. Weekend naar Zeeuws Vlaanderen en excursie Verdronken land van Saeftinghe. Er worden meerdere (2) avonden georganiseerd zoals Overleven in de winter, waarbij leden een presentatie geven. Er worden 2 postentochten georganiseerd, 22 april en 16 september. Samenwerking KNNV wordt besproken en in het algemeen als positief ervaren.

8.

Rondvraag Marty verzorgt altijd tijdens de jaarvergadering de zelfgebakken taart bij de koffie. Zij heeft zich echter wegens omstandigheden afgemeld. Wij wensen haar het allerbeste.

10.

Sluiting Om 10.30 uur sluit de voorzitter het officiële gedeelte van de vergadering. Na de koffie met koek geeft Wim Prins een presentatie over de “grote grazers”.

JAARVERSLAG 2012 Leden Op 31 december 2012 telde onze afdeling 92 leden. 2004 2005 2006

76 leden 75 leden 71 leden

2007 2008 2009

70 leden 72 leden 71 leden

2010 2011 2012

91 leden 94 leden 92 leden

Bestuur De samenstelling van het bestuur op 31 december 2012 is: Voorzitter: Secretaris: Penningmeester: Public Relations:

Monique Wyfker Marianne Blanken Erik de Boer Ria Mellegers

Redactie Koekoeksei: Website:

Gerard Dingemanse en Anneke Nijholt Martien Blanken

IVN-excursies De volgende excursies vonden op de eerste zaterdagen van de maand plaats: Zaterdag 7 januari: Nieuwjaarswandeling Een lekkere wandeling richting Groene strand en Oostvoornse meer. Zaterdag 4 februari: Brouwersdam en omgeving Met de auto richting Zeeland. Zeehonden en zeevogels bij de Brouwersdam. Overal ganzen. Zaterdag 7 april: Stinzenplanten in Mildenburg Een goede periode om deze planten te bewonderen in de stinzentuin. Zaterdag 5 mei: Kwade Hoek Welke invloed hebben zee en wind op de vorming van dit dynamische duingebied.

Zaterdag 2 juni: Roeien in de Biesbosch Een altijd mooie en enerverende tocht door dit unieke oude zoetwatergetijdengebied. Zaterdag 7 juli: Slikken van Voorne Een dynamisch kustlandschap waarin door getijdewerking geulen en zandplaten worden gevormd. Zaterdag 4 augustus: Panpad Wat is het resultaat na een paar jaar van de enorme inspanning om dit duingebied zijn oorspronkelijke vorm terug te geven?

Zaterdag 1 september: Hartelpark Een gevarieerd park aan de noordrand van Spijkenisse, dat een groene buffer vormt tussen industrie en stad. Zaterdag 6 oktober: Paddenstoelen Genieten van de mooie herfstkleuren in het Mildenburgbos en van de vele en bijzondere paddenstoelen. Zaterdag 3 november: Het eiland Tiengemeten Mooie nieuwe natuur, met de poëtische namen Weemoed, Weelde en Wildernis. Zaterdag 1 december: Snertwandeling Brede Water Het Brede Water een mooie wandeling, met mooie uitkijkpunten.

Andere activiteiten Algemene ledenvergadering Algemene ledenvergadering werd dit jaar afgesloten met een presentatie “de grote grazers” door Wim Prins. Thema-avonden Thema:

Overleven in de winter Met lezingen van Wim van den Hoonaard en Tanja Houweling. De avond werd gestart met een gezamenlijke maaltijd. Deze keer werden overheerlijke stamppotten geserveerd. Vogels Na een gezellige gezamenlijke maaltijd, lezingen over vogels in onze omgeving door Ad van den Berge en vogels op IJsland door Martien Blanken.

Excursies Zuid-Hollands Landschap Voor het leiden van excursies worden regelmatig natuurgidsen van het IVN ingezet. In 2012 zijn in de vakantiemaanden juli en augustus vaste excursies op woensdag en zondag georganiseerd. Postentochten In samenwerking met het Zuid-Hollands Landschap zijn educatieve postentocht georganiseerd. Negen posten worden door vrijwilligers van het IVN bemand. Deze postentochten worden door Simone Jongepier en Jan Alewijn Dijkhuizen georganiseerd. Ook in september is een tweede postentocht georganiseerd. Eén van de publiekstrekkers was een hoogwerker op de Sipkeslag van waaruit men een mooi uitzicht had over de Duinen van Voorne.

Weekend Zeeuws Vlaanderen Locatie: familiehuis recreatiepark De Vogel in Hengstdijk Excursies: Waterwingebied tussen Clinge en Heikant Sint Jansteen met gidsen Fonny en Josef, stichting Het Zeeuwse Landschap. Het Verdronken Land van Saeftinghe, vanaf bezoekerscentrum Emmadorp, gidsen Erik en Dick. Dorp Retranchement, het Zwin en over de dijk van de Westerschelde richting Breskens. Vogelcursus IVN en KNNV hebben samen een vogelcursus voor de beginnende vogelaar verzorgd. De belangstelling was groot; er waren meer gegadigden dan plaatsen! De cursus werd door de deelnemers zeer positief geëvalueerd. De samenwerking is de organisatoren goed bevallen, in de toekomst zullen meerdere cursussen volgen.

Jeugdactiviteiten Dit jaar zijn er verschillende kindermiddagen georganiseerd door het IVN en het Zuid-Hollands Landschap. De woensdagmiddagen zijn bedoeld voor kinderen van 6 tot 12 jaar. De middagen worden kort na de aankondiging in de regionale pers gepubliceerd. Simone Adriaanse heeft de kindermiddagen, bijgestaan door een team van vrijwillige IVN-ers, gecoördineerd. Hierbij willen we alle medewerkers van de kindermiddagen bedanken voor hun inzet. Koekoeksei Het Koekoeksei is afgelopen jaar 4 keer verschenen en de redactie was in 2012 in goede handen van Gerard Dingemanse en Anneke Nijholt. Website Het Koekoeksei wordt op de website als PDF-bestand gepubliceerd. Het aantal bezoekers van de website is in 2012 gegroeid tot bijna 200 bezoekers gemiddeld per dag. Afgelopen jaar is het CMS (Contence Management System) gewijzigd. Als een en ander goed op de rit staat, wordt de website van onze afdeling weer zoals gebruikelijk aangevuld met activiteiten, foto’s e.d. Financiën Zie het financieel verslag van 2012. Huishoudelijk reglement Dit ligt ter inzage bij het bestuur. Public Relations Wanneer daar gelegenheid voor is, treden we als IVN afdeling Voorne-Putten-Rozenburg, zoveel mogelijk naar buiten door middel van krantenberichten, lokale radio en kabelkrant. Dit gebeurt voornamelijk voor de aankondigingen van de kindermiddagen en excursies. De publicaties zorgen voor een hogere opkomst bij de excursies. Folders van het IVN zijn verkrijgbaar bij het bezoekerscentrum Tenellaplas.

Plannen voor 2013  IVN-excursies, elke eerste zaterdag van de maand.  zaterdag 20 april: regionale ledendag van IVN Zuid-Holland. Ditmaal in en rond het bezoekerscentrum Tenellaplas. Presentaties, workshops en excursies voor en door IVN-leden.  Kinderactiviteiten: 6 kindermiddagen in samenwerking met het Zuid-Hollands Landschap. De thema’s van de kindermiddagen zijn achtereenvolgend: Vogels in de winter plus vogelsnacks maken Braakballenpluizen Strand Waterdiertjes Paddenstoelen Braakballenpluizen  In samenwerking met de verschillende KNNV-afdelingen cursussen organiseren. Er zijn 2 cursussen gepland en al volgeboekt voor beginnende vogelaars. Het ontwikkelen van een plantencursus voor beginners.  2 educatieve thema avonden voor en door IVN-leden met gastronomisch hoogtepunt. Geplande avond in maart met als thema Duurzaamheid. Arie de Winter is gevraagd een lezing te geven over duurzaam groente telen en Peter Mol zal ook op deze avond invulling geven aan het onderwerp.  Het Koekoeksei verschijnt minimaal 4 keer per jaar, waarin de excursies van de eerste zaterdag van de maand zullen worden aangekondigd. Het koekoeksei wordt ook gepubliceerd op de website. De digitale versie kan gedownload worden.  In samenwerking met het Zuid Hollands Landschap 2 postentochten.  Op aanvraag excursies verzorgen.  De website van de afdeling zal opnieuw activiteiten, foto’s en artikelen publiceren.

Financieel verslag 2012 en begroting 2013 inkomsten: posten: contributies subsidies giften rente diversen

begroot 2012: € 1.500,00

totaal:

€

1.500,00

werkelijk 2012: € 1.493,25

begroot 2013: € 1.505,00

€ €

30,00 146,10

€

110,00

€

1.669,35

€

1.615,00

uitgaven: werkelijk 2012: € 25,00 € 402,11 € 44,50 € 24,08 € 309,41 € 695,85

posten: porto: koekoeksei: district: Kvkooph: activiteiten: Amsterdam:

begroot 2012: € 100,00 € 450,00 € 55,00 € 25,00 € 55,00 € 695,00

begroot 2013: € 25,00 € 450,00 € 45,00 € 25,00 € 270,00 € 670,00

girotel diversen

€ €

80,00 40,00

€ €

90,43 55,30

€ €

90,00 40,00

totaal:

€

1.500,00

€

1.646,68

€

1.615,00

Toelichting bij het financieel jaaroverzicht 2012 - Positief resultaat van € 22,67 dat is 1,5% van de totale begroting; - Inkomsten € 169,35 hoger dan begroot, wordt in hoofdzaak verklaard door het niet begroten van € 30,00 aan giften en € 146,10 aan rente op spaartegoeden; - Uitgaven € 146,68 hoger dan begroot, wordt in hoofdzaak verklaard door het € 75,00 lager zijn van portokosten, het € 47,89 lager zijn van kosten Koekoeksei (minder pagina’s) en het € 254,41 hoger zijn van kosten activiteiten (kosten thema-avonden en excursie tijdens weekeinde Zeeuws-Vlaanderen niet begroot). Toelichting bij de begroting 2013 - Alle bedragen afgerond op € 5 nauwkeurig; - Per 1 januari 2013 heeft de afdeling 77 leden (waarvan 2 landelijk lid zijn) en 15 gezinsleden. Bij een afdelingscontributie van € 19 per lid en € 3,75 per gezinslid en een afdracht door Amsterdam van € 12 per landelijk lid zijn de verwachte inkomsten aan contributies € 1.505; - Bij een afdracht aan Amsterdam van € 8,65 per lid en € 1,25 per gezinslid is de verwachte afdracht € 670; - Onder activiteiten is € 270 opgenomen voor kosten van de Nieuwjaarswandeling en 2 thema-avonden. Contributie 2013 Gelet op de begroting 2013 is het voorstel om de contributie 2013 vast te stellen op € 19 per lid (+4%) en € 3,75 per gezinslid (+25%). De verhoging bedraagt € 0,75 per lid/gezinslid. Deze verhoging is in absolute zin gelijk voor zowel leden als gezinsleden omdat de toename van de afdelingskosten met name in de post activiteiten zit. Bij deze post is er geen verschil in kosten voor een lid of een gezinslid.

Dier onder de loep Spitsmuis

Soricidae, 5-9 cm lang

Enige tijd geleden kwam boswachter Jan Alewijn naar schooltje Tintestein te Tinte om met de leerlingen uit groep 7 & 8 braakballen te pluizen. De eerste reactie van de kinderen was: ‘wat vies en het stinkt’, maar naarmate er meer braakballen ontleed werden steeg het enthousiasme. Wat is dat toch leuk om te zien! Vooraf was er uitgelegd wat er gevonden kon worden in de braakballen van kerkuilen en hoe de botjes en kaakjes gedetermineerd moesten worden. Vol belangstelling ben ik bij alle kinderen langsgegaan om te zien wat er zoal gevonden werd, en het viel me op dat er heel veel kaakjes van spitsmuizen gevonden waren. Dit muisje met zijn spitse snuit (een soort slurfje!) is eigenlijk geen muis. En zelfs geen knaagdiertje. Hij behoort tot de familie van de insecteneters. Net als de egel en de mol. En qua snuit lijken ze inderdaad op elkaar. Omdat ze zeer beweeglijk zijn, een snelle stofwisseling hebben en geen vet op kunnen slaan, moeten ze vrijwel constant eten anders gaan ze dood. Al na een paar uur zonder voedsel sterven ze van de honger. En door een extreem hoge hartslag (600-1.200 slagen per minuut; bij de mens is dat rond de 70!) leven ze toch al relatief kort, namelijk maximaal 2½ jaar. Ze eten naast insecten ook spinnen, slakken en vaak regenwormen. Een jong muisje en kikkertje staat af en toe ook op het menu. Ter afwisseling wordt er soms plantaardig voedsel genuttigd. Om dit alles te kunnen nuttigen hebben ze naaldscherpe tandjes en kiezen. Hiermee wordt de prooi levend naar binnen gewerkt. Geen leuk idee! Ja, de natuur is niet alleen wonderschoon, maar ook heel wreed. Door de gepunte tanden en kiezen zijn de kaakjes vrij makkelijk te determineren. Het onderscheid tussen de huis-, dwerg-, bos- en veldspitsmuiskaakjes lukt minder snel en daar hadden we de kennis van Jan Alewijn toch echt wel bij nodig.

Spitsmuizen leven in principe alleen en zijn zeer twistziek van aard. Ze markeren met hun geurklieren hun territorium en verdedigen dit zeer fel tegen indringers. Hierbij maken ze een hoog piepgeluid. Let maar eens op als je buiten bent. Je ziet ze niet, maar hoort ze wel. Door de uitscheiding van een vieze muskusgeur hebben ze weinig gevaar te duchten van roofdieren. Al houdt de kerkuil wel van een spitsmuisje. Een kat wil ze nog wel eens vangen, maar eet ze voor geen goud op. Het hele jaar door kan er gepaard worden door de spitsmuizen, maar het hoogtepunt ligt letterlijk en figuurlijk in het vroege voorjaar en late zomer. Na de paring verdwijnt het mannetje weer en na ± 3 weken worden er in een bolvormig nestje, dat verstopt zit in een zelf gegraven holletje, 4-6 blinde en naakte jongen geboren. Na 9 dagen hebben ze al een vacht en na 18 dagen gaan de ogen open. Na eerst gezoogd te zijn krijgen ze op dag 21 het eerste vaste voedsel en snel daarna worden ze aan hun lot overgelaten. Helaas overleeft 50% van de jongen de eerste 2 maanden van hun leven niet. Moeder spitsmuis zorgt dat ze nog een tweede nest jongen krijgt, maar daar blijft het bij voor dat jaar. Spitsmuizen zijn dus zeer nuttig doordat ze insecten en andere schadelijke dieren eten. Ze kunnen echter wel hinderlijk zijn door hun stank en het hoge gepiep (als ze binnenshuis zijn). Verder is een beet van een spitsmuis giftig. Wordt een muis gebeten, dan is hij al nu een paar minuten dood. Wordt een mens gebeten, dan geeft dit een akelig en brandend gevoel. Dus wees altijd voorzichtig met het oppakken van een levend spitsmuisje! Al met al een leuk beestje dat dus veel voorkomt op Voorne-Putten. Dit weten we inmiddels door alle resultaten van het pluizen van braakballen van kerkuilen, die door Jan Alewijn netjes in een braakbal-pluisresultaten-formulier worden verwerkt. Deze gegevens gaan naar de Nationale Databank en naar de Landelijke Zoogdierenvereniging en worden verwerkt in een landelijke en provinciale atlas (zie: www.zoogdieratlas.nl en www.uilenballenpluizen.nl). Braakballenpluizen is dus niet alleen leuk, maar ook zeer nuttig. Waar het leven van een spitsmuisje al niet toe kan leiden. Gerda

Oproep e-mailadressen Best IVN-lid, Vier keer per jaar ontvang je ons afdelingsblad Het Koekoeksei. Dat geeft het bestuur vier keer de kans om je ergens van op de hoogte te brengen. Wij willen je echter ook tussentijds wel eens ergens over vertellen of ergens aan herinneren. Dat doen wij per e-mail. Van een aantal leden hebben wij echter geen of geen juist e-mailadres. Wil je graag tussentijds informatie van het bestuur ontvangen en sta je in onderstaande lijst? Geef dan zo spoedig mogelijk je e-mailadres door aan [email protected] - Ad van den Berge - Henny de Deken - L. Deur - Dick Kammeraad - Edith Krijgsman - Antje Luijendijk - Harry Ottevanger - Pieter Paauwe - Jan Willem Rijkenbarg - Hester Schöntaler - Ben Tinkhof - Liesbeth Verschuren - Liesbeth Vorm - Cees van Wamelen

Nieuwjaarswandeling 4 januari 2013 De kop is er af. De eerste zaterdag van de maand excursie is voor de IVN-ers een mooie nieuwjaarswandeling over het Groenestrand en omgeving geweest. De opkomst was groot. Allemaal behoefte aan een lekkere frisse neus na al die decemberdagen? Ik in ieder geval wel. Dus het was een goed begin van het nieuwe jaar. Na de begroetingen en de beste wensen, onder aanvoering van onze voorzitter Monique op stap. Een beetje miezerregen is prettig als je tussen het riet doorloopt, vind ik persoonlijk. Het geeft een mystieke sfeer. De rietzangertjes waren al paraat, minimaal eentje liet z’n vrolijke melodietje horen. Welke soort het was?? Wim Prins zag hem/haar in het riet zich verplaatsen, mogelijk weet hij het dus. De groep was groot en er werd wat bijgekletst onderling, maar alles in een goede sfeer. Ook gewoon eens lopen zonder direct speurwerk is ontspanning ten top. Het advies van passende kleding was niet overbodig. Drassigheid en goed werk van de mollen zorgden voor natte wiebelende passen. Op naar de uitkijkpost/het vogelscherm. Veel grauwe ganzen en na lange waarneming bleek de zilverreiger een lepelaar. Daar de beloofde koffie erg aanlokkelijk was zijn we niet te lang gebleven, maar verder gelopen. Want ja de koffie moet verdiend worden. Als je af en toe een stukje alleen loopt hoor je overal de vogeltjes kwetteren. Zo komen we op een tussenstop waar ook de 2 hondjes die bij ons waren vrij mochten lopen en wij een blik op het Oostvoornse meer konden werpen. Druk was het er niet wat watervogels betreft. Zouden we dan eindelijk op weg gaan naar de koffie bij Hotel van Marion, maar neen per verrassing maken we de tussenstop bij Restaurant Aan Zee in Oostvoorne.

Dat betekent gauw even bellen naar Hotel van Marion om te vertellen dat we bij hun andere onderneming koffie gingen leuten en Henk Dries te vragen ook naar ons toe te komen. Die zagen we gelukkig vanmorgen ook bij de groep met zijn telescoop, maar uiteraard keek hij graag naar de vogels en daar is stilte bij geboden. Dus ja dan moet je hem wel waarschuwen waar de pauze wordt gehouden, zodat hij ook tijdig van een kopje koffie kan komen genieten. Het was erg gezellig met z’n allen rondom de open haard en de traktatie smaakte ons goed. Maar het was nog niet het einde van de tocht. Henk achterlatend zijn we door de Voornse duinen terug gelopen naar de verzamelplaats. Nou als IVN-er en redactielid hoop ik dat we ook dit jaar volop gaan genieten van de excursies, met z’n allen. Anneke

AGENDA IVN Zaterdag 2 maart: jaarvergadering

Onder het genot van koffie met koek maken we de balans op van het afgelopen jaar en blikken we vooruit naar 2013. Voor de agenda en overige stukken voor de vergadering zie elders in dit Koekoeksei. 09.30 uur, bezoekerscentrum Tenellaplas

Woensdag 20 maart: Thema-avond duurzaamheid Na een heerlijke maaltijd volgen inleidingen door Arie de Winter (tuinder in de duinen van Oostvoorne) en Rachelle Eerhart (projectleider bij IVN Zuid-Holland). Vanaf 18.00 uur in het bezoekerscentrum Tennellaplas. De maaltijd begint om 18.30 uur.

Zaterdag 6 april: De Kwade Hoek

Evenals de Brouwersdam is dit een gebied waar we graag jaarlijks terugkomen. Is het vanwege de dynamiek en het onverwachte? Laat je verassen en zie wat we nu allemaal weer op ons pad tegenkomen. 09.30 Carpoolparkeerplaats N57/Zwarte dijk (bij de rotonde Hellevoetsluis/Rockanje aan de N57)

Zaterdag 20 april: IVN-ledendag regio Zuid-Holland Presentaties, workshops en excursies voor en door IVN-leden.

Nadere informatie met betrekking tot de definitieve inhoud van het programma volgt zo spoedig mogelijk. Van 10.00 uur tot 17.00 uur, bezoekerscentrum Tenellaplas

Zaterdag 4 mei: Natuurontbijt en duinexcursie

Dit jaar nemen we deel aan de landelijke IVN-campagne. De focus van de campagne ligt op de naamsbekendheid van IVN en onze activiteiten. Dat betekent dat iedereen een plek aan de ontbijttafel kan boeken, zonder eerst lid te worden. Zo kunnen veel mensen die nog geen lid zijn van IVN op een laagdrempelige manier kennis maken met IVN. Het verenigingsthema kind en natuur staat centraal. De activiteit die gekoppeld is aan het ontbijt, is leuk voor jong én oud. Nadere informatie volgt zo spoedig mogelijk.

Zaterdag 12 mei: Duinendag

Het IVN en het Zuid-Hollands Landschap organiseren weer een actieve middag voor jong en oud in de Duinen van Oostvoorne. Van 13.00 uur tot 16.30 uur, bezoekerscentrum Tenellaplas

Zaterdag 1 juni: kanoën in de Biesbosch

Hopelijk zijn dit jaar de kano’s weer wel beschikbaar en zijn we niet aangewezen op een roeiboot. Als het weer net zo lekker is als de afgelopen keer, hebben we in ieder geval niets te klagen. Dat we genoeg moois zullen zien is in ieder geval zeker. Dit is een dagexcursie. Neem dus iets te eten en te drinken mee. Aanmelden verplicht in verband met kanohuur. 08.00 uur, parkeerplaats De Magneet bij Heenvliet

Zaterdag 6 juli: Arboretum Trompenburg

Nadere informatie met betrekking tot deze excursie in het volgende Koekoeksei.

Agenda KNNV Vrijdag 12 april

20.30 uur

Zaterdag 4 mei Zondag 19 mei

05.00 uur

Zondag 21 juli

05.00 uur

05.00 uur

Vleermuisexcursie in Brielle met Jan Alewijn Dijkhuizen Vroegevogelexcursie met Hans op den Dries Libellenexcursie met Hugo van der Slot naar de Kampina Libellenexcursie met Hugo van der Slot naar Paarlo

Parkeerplaats Jumbo Brielle Parkeerplaats NM Kreekpad Parkeerplaats Jumbo Brielle Aanmelden! Parkeerplaats Jumbo Brielle Aanmelden!

Kijkt u voor de zekerheid even op onze internetsite of een activiteit doorgaat zoals die hierboven gepland staat. Dit voorkomt tevergeefs reizen en teleurstelling. http://www5.knnv.nl/voorne