Bijlagen voor het Regionaal Marktbewerkingsplan Holland Rijnland
Inleiding, leeswijzer en samenvatting Inleiding Marktbewerking is essentieel voor de werkgeversdienstverlening van de samenwerkende partners van gemeenten, sociale werkvoorziening en UWV in Holland Rijnland. De werkzoekenden in onze regio hebben in de ene sector meer kans om naar werk uit te stromen dan in de andere sector. Het is de kunst om uit de veelheid aan informatie die relevante speerpuntsectoren te benoemen. De te benoemen speerpuntsectoren zijn voor het Afstemmingsteam het stuurwiel om concrete projecten en andere initiatieven te benoemen en te laten uitvoeren. De werkgroep Werkgeversdienstverlening heeft de opdracht gekregen om een gedragen marktbewerkingsplan voor de regio Holland Rijnland te ontwikkelen en uit te voeren. De werkgroep heeft daarvoor geluisterd naar de behoeften en suggesties in haar omgeving. Er is gekozen voor een dynamisch proces met twee keer per jaar een actualisatie. Het voor u liggende marktbewerkingsplan is een groeimodel. Belangrijk is, dat de partners in verschillende sessies hebben meegedacht bij de ontwikkeling van het voor u liggende plan. Er is voor gekozen om de verschillende onderliggende cijferreeksen in een bijlage onder te brengen. Het management wil sturen op de conclusies, oftewel het advies dat per sector wordt uitgebracht. Op 30 oktober heeft het Afstemmingsteam het voorstel overgenomen om deze adviezen in een matrix als oplegger bovenop de bijlagen aan te bieden. Diverse bronnen en een afweging van meerdere factoren leiden tot dit advies voor mogelijke speerpunten. Daarbij is afgesproken dat de partners op grond van eigen inzichten de matrix kunnen aanvullen met subregionale speerpunten, waaronder speerpuntsectoren van werkvoorzieningschappen. De conclusies worden op deze manier op het niveau van Holland Rijnland verbonden met die van de deelnemende partners. Op basis hiervan kunnen er gerichte projecten ontwikkeld worden. Leeswijzer Dit document vormt de bijlage bij de eerder genoemde oplegger “Confrontatiematrix” in het kader van de regionale marktbewerking. Achtereenvolgens wordt het aanbod van werkzoekenden, de vraag van werkgevers, de kansen en de berichtgeving met betrekking tot de economie in kaart gebracht. Het uiteindelijke advies, een afweging van meerdere factoren, is vastgelegd in de matrix en in de samenvatting. Samenvatting Aanbod van werkzoekenden Het aantal geregistreerde werkzoekenden, ook wel niet-werkende werkzoekenden (nww) 1 genoemd, in juni 2012 is vergeleken met juni 2011 heel licht gestegen. Daarmee laat de regio een gunstiger beeld dan landelijk zien. De stijging is geheel voor rekening gekomen van de werkzoekenden ouder dan 45 jaar. Er staan in juni 2012 ruim 10.000) werkzoekenden bij UWV geregistreerd. De verwachting (Arbeidsmarktprognose, UWV 2 ) is dat het aantal geregistreerde werkzoekenden dit jaar en volgend jaar zowel regionaal als landelijk nog flink door zal stijgen. Voor de regio Holland Rijnland wordt, vergeleken met het landelijk gemiddelde, echter een benedengemiddelde stijging van het aantal geregistreerde werkzoekenden verwacht 3 . Van de geregistreerde werkzoekenden staat het grootste deel ingeschreven met een beroep op laag niveau. Dit gaat dan vooral om een technisch/industrieel of verzorgend/dienstverlenend beroep op lager niveau. Dit komt min of meer overeen met het landelijk beeld. Het werkzoekendenbestand in de regio Holland Rijnland kenmerkt zich verder door een groter deel ouderen, hoger opgeleiden en langer werkzoekenden, vergeleken met het landelijk gemiddelde. In de concrete vertaling van het marktbewerkingplan naar acties is het van belang rekening te houden met deze specifieke samenstelling van het werkzoekenden bestand.
Vraag van werkgevers 1
Dit zijn mensen die bij UWV geregistreerd zijn en geen werk hebben of minder dan 12 uur per week werkzaam zijn. Zij kunnen onder meer een WW, WWB of geen uitkering ontvangen.
2
De arbeidsmarktprognose verschijnt jaarlijks in juni en komt tot stand in samenwerking met onderzoeksinstituut EIM. De prognoses van UWV zijn gebaseerd op de macro-economische vooruitzichten van het CPB van eind maart 2012. Prognoses zijn omgeven met onzekerheden. Dat geldt dit jaar in het bijzonder vanwege de turbulentie op de financiële markten als gevolg van de Europese schuldencrisis 3 Een demografische factor hierin is de dempende werking van de ontgroenende en vergrijzende beroepsbevolking in de regio Holland-Rijnland.
Bijlagen bij RMBP versie 4/MvD/7-12-2012
1 van 14
De (landelijke) vacaturegraad in het tweede kwartaal van 2012 is 15 en daarmee al enkele kwartalen op rij op hetzelfde (lage) niveau. In deze regio zijn er vooral vacatures voor economischadministratieve beroepen en verzorgende- en dienstverlenende beroepen. De meeste vacatures in 2011 zijn ontstaan in de sectoren groot- en detailhandel, zorg en welzijn en financiële en zakelijke diensten. Dit biedt op zich kansen voor werkzoekenden op basis van het vacaturevolume. Sectoren met de meeste werkzame personen in Holland Rijnland zijn de financiële en zakelijke diensten, gezondheidszorg, industrie en detailhandel. Groeisectoren in 2012 zijn naar verwachting zorg & welzijn en informatie & communicatie. Dit biedt kansen voor werkzoekenden door banengroei. Ook sectoren die zowel gaan groeien als vergrijzen bieden mogelijk kansen voor werkzoekenden. In deze regio is dat vooral de sector zorg en welzijn. Om inzicht te krijgen in de kansen voor de verschillende beroepsniveaus en kwalificaties is verder onderzoek nodig. Verschillende initiatieven in het land en de regio (bijvoorbeeld Kernteam Zorg) proberen hier vat op te krijgen en beleid op te ontwikkelen om vraag en aanbod zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen. Volgens landelijke cijfers van ROA (Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt) zijn er tot 2016 goede kansen op werk voor de volgende, grotere groepen, geregistreerde werkzoekenden: hulpkrachten horeca en verzorging, interieurverzorgers en verzorgend personeel. Deze beroepen komen vooral voor in de zorg. Volgens de berekeningen van UWV is er momenteel krapte op de arbeidsmarkt voor (para)medische beroepen en informaticaberoepen. Gezien het bestand geregistreerde werkzoekenden (veel ouderen, laag opgeleiden) en de resultaten uit het landelijke onderzoek (Vacatures in Nederland 2011) kunnen de volgende sectoren vooral interessant zijn: de agrarische sector voor laagopgeleiden en overheid, zorg & welzijn, vervoer en bouw voor ouderen. Verder is inzicht in het arbeidsaanbod dat nog geschoold wordt ook van belang voor arbeidsmarktbeleid. Er wordt gewerkt aan specifieker inzicht op opleidingsrichting, niveau en moment van afronding. Voorlopig doen we het met de huidige beschikbare data waaruit blijkt dat het totaal aantal leerlingen min of meer gelijk over de opleidingsniveaus (mbo, hbo en universitair) verdeeld is. Samenvattend advies Speerpuntsectoren: de (deel)sectoren tuinbouw, detailhandel, groothandel, informatie & communicatie en zorg & welzijn. Sectoroverschrijdende speerpunten: 1. Technisch personeel vanwege veel laaggeschoold aanbod (vooral productiemedewerkers) maar ook vanwege de te verwachten tekorten voor werkgevers van middelbaar en hoger technisch personeel. 2. Administratief personeel vanwege het grote aanbod van werkzoekenden Economie CPB: Het voorzichtige herstel van de Nederlandse economie na 2012 gaat gepaard met een matige groei van de werkgelegenheid van een kwart procent per jaar in de periode 2013-2017. De werkloosheid piekt in 2014 op 6¼procent, om in 2017 weer af te zijn afgenomen tot het 470.000 mensen (5¼ procent van de beroepsbevolking), dat ook voor dit jaar wordt verwacht. COEN: In de landelijke media wordt gesproken over een zeer voorzichtige groei van de economie in het tweede kwartaal van 2012. De ondernemers in Zuid-Holland zijn - net als de collega’s in de rest van Nederland - echter allesbehalve te spreken over het afgelopen kwartaal. In het derde kwartaal ziet het Zuid-Hollandse bedrijfsleven nog geen echt herstel optreden. Nederland is een exportland met een open economie en een grote (internationale) financiële sector. De Nederlandse welvaart, economische groei en werkgelegenheid hangen voor een groot deel af van de export. Als het in Europa economisch niet goed gaat, heeft dat ook gevolgen voor Nederlandse exporteurs, pensioenen, spaargelden en banen.
Bijlagen bij RMBP versie 4/MvD/7-12-2012
2 van 14
Inhoudsopgave Inleiding, leeswijzer en samenvatting .......................................................................................... 1 Inhoudsopgave .............................................................................................................................. 3 1. Aanbod werkzoekenden............................................................................................................. 4 Trends arbeidsaanbod en uitkeringen ................................................................................................ 4 Opleidingsniveau ............................................................................................................................6 2. Vraag van werkgevers ............................................................................................................... 9 Vacaturegraad (Nederland totaal) ..................................................................................................... 9 Totale vacaturemarkt in de regio Holland Rijnland ............................................................................... 9 Structuur en prognose werkgelegenheid regio Holland Rijnland............................................................ 10 3. Kansen..................................................................................................................................... 11 Vergrijzing per sector .................................................................................................................... 11 ROA kansen voor de geregistreerde werkzoekenden (top 10) .............................................................. 11 Spanningsindicator........................................................................................................................ 12 Vacatureonderzoek 2011 (landelijk)................................................................................................. 12 Leerlingen in het onderwijs 2010..................................................................................................... 13 4. Economie ................................................................................................................................. 13 CPB, CEP ..................................................................................................................................... 13 COEN.......................................................................................................................................... 14
Bijlagen bij RMBP versie 4/MvD/7-12-2012
3 van 14
1. Aanbod werkzoekenden Trends arbeidsaanbod en uitkeringen Overzicht WWB Eind 2011 waren er in Holland Rijnland 5.730 WWB-uitkeringen 4 aan personen onder de 65 jaar, dat is 22,4% meer dan er eind december 2008 waren.
+5%
dec 2010: +14,5%
dec 2011: +22,4%
+10%
dec 2009: +6,8%
+15%
dec 2008: 0,0%
+20%
dec 2007: +6,6%
+25%
dec 2006: +12,8%
Uitkeringen WWB aan personen onder de 65 jaar, percentuele ontwikkeling t.o.v. eind 2008
0,0%
dec-11
sep-11
jun-11
mrt-11
dec-10
sep-10
jun-10
mrt-10
dec-09
sep-09
jun-09
mrt-09
dec-08
sep-08
jun-08
mrt-08
dec-07
sep-07
jun-07
mrt-07
dec-06
-5%
WWB - uitkeringen in Holland Rijnland aan personen onder de 65, eind 2011 <65jaar <27 jaar 27 - 44 45 - 64 Holland Rijnland
5.730
570
2.290
2.890
Alphen aan den Rijn
750
70
310
380
Hillegom
170
20
60
80
Kaag en Braassem
110
20
40
60
Katwijk
540
60
240
230
Leiden
2.620
210
1.050
1.360
Leiderdorp
280
30
100
150
Lisse
150
20
50
80
Nieuwkoop
130
20
50
60
Noordwijk
200
20
70
110
Noordwijkerhout
100
10
30
70
Oegstgeest
160
20
70
70
Rijnwoude
100
20
50
30
Teylingen
180
20
70
90
Voorschoten
200
20
80
100
Zoeterwoude
40
10
20
20
Bron: CBS
4
Aantal WWB uitkeringen in augustus 2012 is 5900 (bron: CBS).
Bijlagen bij RMBP versie 4/MvD/7-12-2012
4 van 14
Ontwikkeling ww- en wwb-uitkeringen in Holland Rijnland en Nederland per einde kwartaal, laagste punt = 100 (bron: CBS)
afbeelding 210 200
195 190 180 170 160 150 144
140 130
124 122
120 110 100
20 09
4e
kw
ar ta al kw 20 ar 10 ta al 1e kw 20 ar 10 ta al 2e kw 20 ar 10 ta al 3e kw 20 ar 10 ta al 4e kw 20 ar 11 ta al 1e kw 20 ar 11 ta al 2e kw 20 ar 11 ta al 3e kw 20 ar 11 ta al 4e kw 20 ar 12 ta al 1e kw 20 ar 12 ta al 2e kw 20 ar 12 ta al 3e kw ar ta al
ar ta al 3e 20 09
2e 20 09
20 09
1e
kw
kw
ar ta al
90
WWB Nederland
WWB Holland Rijnland
WW Nederland
WW Holland Rijnland
Bovenstaande afbeelding laat de geïndexeerde ontwikkeling (laagste punt: stand 1e kwartaal 2009 = 100) van zowel de WWB als de WW uitkeringen in Nederland en de regio Holland Rijnland zien. Te zien is een grillig verloop van de WW uitkeringen met de laatste vier kwartalen op rij een stijging. Het aantal WW-uitkeringen aan het einde van het derde kwartaal 2012 (voorlopige cijfers CBS) is 6290. Ook het aantal WWB uitkeringen stijgt de laatste 4 kwartalen. Laatste bekende aantal WWB-uitkeringen volgens CBS is 5900. Beide soorten uitkeringen liggen op een fors hoger niveau dan in het eerste kwartaal van 2009 het geval was en laten een sterkere stijging dan het landelijk gemiddelde zien. Dit zou kunnen betekenen dat de verwachtte benedengemiddelde stijging van het aantal geregistreerde werkzoekenden in de UWV-prognose van juni 2012 (zie ook: voetnoot 2 pagina 1) een onderschatting blijkt te zijn. Hierbij moet gezegd worden dat een prognose altijd met de nodige voorzichtigheid bekeken moet worden. Dat geldt des te meer voor de regionale doorvertaling (dus meer gedetailleerd). Overzicht WSW Gegevens sociale werkvoorziening per gemeente in Holland Rijnland in 2012* Aantal personen werkzaam in de sociale werkvoorziening naar dienstverband. dienstbetrekking begeleid werken totaal aantal werknemers detachering 51 25 7 83 167 116 25 308 60 20 8 88 64 29 4 97 37 19 5 61 103 40 16 159 41 13 0 54 628 190 36 854 92 40 6 138 39 15 6 60 40 16 2 58 15 13 4 32 391 59 6 456 51 12 0 63 34 10 1 45 1813 617 126 2556
Aantal wachtenden en gemiddelde wachtduur voor een sociale werkvoorziening. aantal wachtenden gemiddelde wachtduur in maanden hillegom 17 14,5 katwijk 71 17,1 lisse 17 10,2 noordwijk 31 17,4 noordwijkerhout 6 5,5 teylingen 22 14,8 kaag en braassem 13 12,3 leiden 110 14,2 leiderdorp 18 15 oegstgeest 8 18,5 voorschoten 14 16,1 zoeterwoude 1 8 alphen aan den rijn 88 11,4 nieuwkoop 4 18,4 rijnwoude 8 13,3 Holland Rijnland 428 13,78
hillegom katwijk lisse noordwijk noordwijkerhout teylingen kaag en braassem leiden leiderdorp oegstgeest voorschoten zoeterwoude alphen aan den rijn nieuwkoop rijnwoude Holland Rijnland
Bron: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Bron: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
intern
* gebaseerd op gegevens van peildatum 31‐12‐2011.
In Alphen aan den Rijn, Katwijk en Leiden zijn de gemeenten in deze regio met het grootste aantal werkzame personen in de sociale werkvoorziening. Overzicht geregistreerde werkzoekenden Bijlagen bij RMBP versie 4/MvD/7-12-2012
5 van 14
Ontwikkeling geregistreerde werkzoekenden in de arbeidsmarktregio Holland Rijnland per ultimo maand, en indicatieve ontwikkeling 2012 (Bron:UWV WERKbedrijf)
afbeelding 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000 9.500 9.000 8.500 8.000 7.500 7.000
2009
2010
december november oktober september augustus juli juni mei april maart februari januari december november oktober september augustus juli juni mei
april maart februari januari december november oktober september augustus juli juni mei april maart februari januari december november oktober september augustus juli juni mei april maart februari januari december november oktober september augustus juli juni mei april maart februari januari 2008
2011
2012
Het aantal geregistreerde werkzoekenden, ook wel niet-werkende werkzoekenden (nww) in de regio Holland Rijnland ligt iets hoger dan een jaar geleden (juni 2011). In Nederland is het totaal aantal geregistreerde werkzoekenden in dezelfde periode iets sterker gestegen. Richting het einde van het jaar 2012 wordt een flinke stijging van het nww verwacht, waarmee ook het aantal uitkeringen zal stijgen. Vooralsnog wordt verwacht dat deze stijging benedengemiddeld (afgezet tegen landelijk gemiddelde) zal zijn. Geregistreerde werkzoekenden regio Holland Rijnland, ultimo juni 2012 Holland Rijnland
< 65 10.314
<27 875
27-45 3.885
45 - 65 5.554
1.761
165
683
913
Hillegom
411
27
142
242
Kaag en Braassem
448
43
147
258
Katwijk
841
69
339
433
Leiden
3.233
270
1.351
1.612
Leiderdorp
477
28
158
291
Lisse
418
29
127
262
Nieuwkoop
442
51
157
234
Noordwijk
417
28
159
230
Noordwijkerhout
224
22
71
131
Oegstgeest
314
16
101
197
Rijnwoude
290
35
100
155
Teylingen
499
49
180
270
Voorschoten
434
30
142
262
Zoeterwoude
105
13
28
64
Alphen aan den Rijn
Van het aantal geregistreerde werkzoekenden in de arbeidsmarktregio Holland Rijnland is eind juni 2012 8% jonger dan 27 jaar, is 38% tussen de 27 en 45 jaar oud en 54% is 45 jaar of ouder. Landelijk is 11% jonger dan 27 jaar, 39% tussen de 27 en 45 jaar en 50% 45 jaar of ouder. Op basis hiervan kun je concluderen dat het deel jongeren in het werkzoekenden bestand van Holland Rijnland kleiner is dan het landelijk gemiddelde. Het deel ouderen in de regio is juist groter dan het landelijk gemiddelde (54% Holland Rijnland; 50% Nederland). Opleidingsniveau In de afbeelding hieronder is te zien dat meer dan de helft (54%)van het aantal geregistreerde werkzoekenden geen startkwalificatie heeft. Hoewel dit een grote groep betreft is dit aandeel iets lager dan het landelijk gemiddelde (56%). Verder valt op te merken dat er in de regio Holland Rijnland een groter deel hoog opgeleid is dan landelijk (20% versus 15%). Deze groepen blijven in de genoemde periode min of meer van gelijke omvang. Vooral in de sectoren industrie, landbouw en visserij, horeca en bouw zijn relatief veel laagopgeleiden werkzaam (bron: ROA, landelijke gegevens).
Bijlagen bij RMBP versie 4/MvD/7-12-2012
6 van 14
Ontwikkeling geregistreerde werkzoekenden naar opleidingsniveau, regio Holland Rijnland juni 2011 t/m juni 2012 (bron: UWV WERKbedrijf)
Afbeelding
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
0 geen startkwalificatie
Havo/VWO
MBO (2,3,4)
juni 2011
december 2011
Hbo/bachelor
WO/master
juni 2012
Duur werkzoekend Het grootste deel van de werkzoekenden (juni 2012; 53%) is langer dan 12 maanden als werkzoekend geregistreerd. Dit is een groter deel dan landelijk (48%). Voor deze regio kan dus gezegd worden dat op dit moment een groter dan gemiddeld deel van de werkzoekenden langdurig werkzoekend is. Over het algemeen gaat vaak op dat hoe langer een werkzoekende zonder werk hoe kleiner de kans op werkhervatting. Daarnaast is er een samenhang met het grote aandeel ouderen in het werkzoekenden bestand. Bij een verslechterende economische situatie zijn het vaak de jongeren die als eerste zonder werk komen. Als uiteindelijk de ouderen ook hun baan verliezen hebben zij een flink kleinere kans om weer aangenomen te worden (zie ook Vacatureonderzoek 2011) en blijven zij dus over het algemeen langer zonder werk. Ontwikkeling geregistreerde werkzoekenden naar duur werkzoekend, regio Holland Rijnland, juni 2011 t/m juni 2012 (bron: UWV WERKbedrijf)
Afbeelding Afbeelding
6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 korter dan 3 maanden
3 - 6 maanden juni 2011
6 - 12 maanden december 2011
langer dan 12 maanden
juni 2012
Toptelling naar ROA-beroepsgroep (12) In onderstaande tabel is een rangorde gemaakt naar beroepsgroep in de ROA5 indeling. In juni 2012 staan de meeste werkzoekenden geregistreerd met een beroep in de economisch- en administratieve richting (vooral op middelbaar niveau). De grootste groep in absolute aantallen heeft een technisch en industrie beroep op laag niveau. (Voor een uitgebreide beschrijving van deze beroepsgroepen zie ook: http://www.roa.unimaas.nl/pdf_publications/2002/ROA-R-2002_3.pdf)
5
ROA= Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt
Bijlagen bij RMBP versie 4/MvD/7-12-2012
7 van 14
toptelling ROA beroepsgroep (12) excl. onbekend, regio Holland Rijnland, ultimo juni 2012 opleidingsniveau Economisch-administratieve beroepen
Totaal 2.760
laag 723
middelbaar 903
hoog 815
Technische en industrieberoepen
2.660
1.658
600
236
Verzorgende en dienstverlenende beroepen
2.174
1.307
627
104
Transportberoepen
916
507
326
39
Sociaal-culturele beroepen
612
76
128
352
Agrarische beroepen
269
161
58
25
Pedagogische beroepen
260
22
51
177
Informatica beroepen
255
28
71
132
Medische en paramedische beroepen
240
37
50
120
Openbare orde- en veiligheidsberoepen
130
46
67
8
nWajong afgegeven beschikkingen nWajong afgegeven beschikkingen per woongemeenten regio Holland Rijnland Alphen aan den Rijn Hillegom Kaag en Braassem Katwijk Leiden Leiderdorp Lisse Nieuwkoop Noordwijk Noordwijkerhout Oegstgeest Rijnwoude Teylingen Voorschoten Zoeterwoude Totaal
1-1-2012 tot 1-9-2012
2011
2010
44 12 7 34 86 13 7 9 9 7 8 10 20 7 1 274
53 16 19 41 97 27 9 22 19 7 16 7 29 15 4 381
48 1 13 35 102 15 5 17 13 1 11 6 17 12 6 302
Het aantal afgegeven beschikkingen is op het peilmoment iets hoger dan de relatieve omvang (2/3 van het jaar) in 2011. Met het oog op het marktbewerkingsplan is het vooral interessant om te weten welke groep van deze nWajong mogelijk beschikbaar is voor werk. In de Factsheet Wajong (UWV, oktober 2011) wordt voor de toen nog actuele Wet Werken Naar Vermogen een beeld geschetst van de groep klanten die in 2010 in de werkregeling of de studieregeling van de Wajong is ingestroomd. Het toepassen van deze factsheet op de huidige groep nWajong gebiedt de nodige voorzichtigheid. Van de onderzochte groep klanten was destijds 30% beschikbaar voor begeleiding naar werk.
Bijlagen bij RMBP versie 4/MvD/7-12-2012
8 van 14
2. Vraag van werkgevers Vacaturegraad (Nederland totaal) Ontwikkeling vacaturegraad per ultimo kwartaal (o.b.v. CBS/Statline)
afbeelding 24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0
18
17
16
2010 4e
2011 1e
16
2011 2e
2011 3e
15
15
15
2011 4e
2012 1e
2012 2e
Vacaturegraad
De economie blijft kwakkelen. Ondanks de lage vacaturegraad 6 (15) zijn er altijd vacatures. De vacaturegraad is een landelijke indicator van het aantal vacatures per 1.000 banen.
Totale vacaturemarkt in de regio Holland Rijnland In de regio Holland Rijnland zijn er in 2011 bijna 20.000 vacatures ontstaan. Dit waren vooral veel vacatures in de detailhandel. Deze sector heeft een groter aandeel in de regionale werkgelegenheid dan in de landelijke werkgelegenheid (zie Hoofdstuk Structuur en Prognose Werkgelegenheid). In Holland Rijnland omvat de detailhandel circa 12 % van de regionale werkgelegenheid. Nadere analyse (niet zichtbaar in de afbeelding) wijst uit dat de meeste vacatures op gedetailleerder niveau voor verkopers (425), commercieel employés (364) en hulpkrachten horeca en verzorging (339) zijn. Voor 2012 wordt een daling verwacht van het totaal aantal vacatures in deze regio. Ontstane vacatures naar beroepsniveau, 2011
afbeelding 4
Detailhandel (incl. autos) Zorg en welzijn Financiële en zakelijke diensten Groothandel Horeca Industrie Onderwijs Openbaar bestuur Informatie en communicatie Vervoer en opslag Bouwnijverheid Landbouw, bosbouw en visserij Overige diensten (incl. huishoudens) Cultuur, sport en recreatie 0 elementaire beroepen
6
500
lagere beroepen
1.000
1.500
middelbare beroepen
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
hogere en wetenschappelijke beroepen
Vacaturegraad: Het aantal openstaande vacatures per 1.000 banen van werknemers (indicator discrepantie
CBS). Bijlagen bij RMBP versie 4/MvD/7-12-2012
9 van 14
Structuur en prognose werkgelegenheid regio Holland Rijnland Afbeelding
Samenstelling werkgelgenheid Holland Rijnland en Nederland, 2010 (Arbeidsmarktprognose UWV)
gezondheidszorg onderwijs openbaar bestuur financiële en zakelijke diensten informatie en communicatie horeca transport detailhandel groothandel bouwnijverheid industrie agrarische sector 0%
5%
10%
15% Holland Rijnland
20%
25%
30%
Nederland
In de regio Holland Rijnland (zie rode staven) hebben de sectoren gezondheidszorg, financiële en zakelijke diensten, industrie en detailhandel het grootste aandeel in het aantal banen van werknemers, oftewel de werkgelegenheid. In totaal zijn er ongeveer 218.000 banen in de regio Holland Rijnland. Afbeelding
Verwachte werkgelegenheidsontwikkeling in 2012, arbeidsmarktregio Holland Rijnland en Nederland (UWV Arbeidsmarktprognose 2012-2013)
totaal openbaar bestuur bouwnijverheid industrie financiële en zakelijke diensten transport horeca detailhandel onderwijs groothandel agrarische sector informatie en communicatie gezondheidszorg -6%
-5%
-4%
-3%
-2%
-1%
Holland Rijnland
0%
1%
2%
3%
4%
Nederland
De hier gepresenteerde prognoses (door Panteia en UWV) geven de arbeidsmarktverwachtingen in juni 2012 weer en zijn gebaseerd op de macro-economische vooruitzichten van het CPB van eind maart 2012. Prognoses zijn per definitie omgeven met onzekerheden. Ondanks de onzekerheden blijft een arbeidsmarktprognose relevant voor het maken van plannen en beleid. Prognoses geven, gebaseerd op een modelmatige aanpak, zoveel mogelijk een objectieve inschatting weer. Zonder een dergelijke objectieve inschatting moet men terugvallen op subjectieve gevoelsmatige verwachtingen. Door de arbeidsmarkt modelmatig te beschrijven neemt het inzicht in de werking van de arbeidsmarkt toe. Met bovenstaande in het achterhoofd is de verwachting dat in deze regio de werkgelegenheid in de sectoren informatie en communicatie en gezondheidszorg gaat groeien. Per saldo wordt er, gemiddeld voor alle sectoren in deze regio, voor dit jaar en volgend jaar een krimp van de werkgelegenheid verwacht. De regionale werkgelegenheidsontwikkeling is daarmee gelijk aan het landelijk gemiddelde. Landelijk wordt daarnaast echter ook nog een, zij het bescheiden, groei verwacht voor de sectoren onderwijs, groothandel en de agrarische sector. Bijlagen bij RMBP versie 4/MvD/7-12-2012
10 van 14
3. Kansen Vergrijzing per sector afbeelding
Vergrijzing per sector, regio Holland Rijnland
60 tot 65 jaar
Overige dienstverlening
55 tot 60 jaar
Financiele instellingen Horeca en catering Landbouw, bosbouw en visserij Bouwnijverheid Vervoer en telecom Industrie
vergrijsd
Overheid
sterk vergrijsd
Handel en reparatie Zakelijke dienstverlening Onderwijs Zorg en welzijn 0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
De komende tien jaar zullen ongeveer 34.000 personen de arbeidsmarkt verlaten in de regio Holland Rijnland. Het grootste deel (tweederde) daarvan zal “pas” de komende 5-10 jaar de arbeidsmarkt verlaten. Vooral de sector overheid en onderwijs zijn in deze regio sterk vergrijsd. Alleen al in de sector zorg en welzijn de komende 10 jaar ongeveer 7.000 personen de arbeidsmarkt verlaten. Om in te kunnen schatten wat de impact hiervan is voor de sector en de afzonderlijke werkgevers is meer onderzoek nodig naar de specifieke beroepen en de verwachte ontwikkeling. Wanneer een sector tot speerpuntsector wordt benoemd kan hier verder op worden ingegaan met de betrokken partijen.
ROA kansen voor de geregistreerde werkzoekenden (top 10) Voor de gehele tabel zie bijgevoegd Excel-bestand(ROA-nww koppeling) tabel
Niet werkende werkzoekenden in Holland Rijnland naar leeftijdsklasse, opleidingsniveau en beschikbaarheid, juli 2012 Leeftijdsklasse
1 juli 2012
Roa
< 27 jaar
27 tot 45 jaar
>= 45 jaar
Laag (geen startkwal)
Middelbaar
Hoog
10.614 1321 827 604 586 522 509 449 445 436 325
900 92 89 36 64 27 44 23 65 74 46
4.049 538 309 217 203 215 222 160 201 159 111
5.665 691 429 351 319 280 243 266 179 203 168
5.750 1.113 581 339 430 458 183 175 200 325 222
2.792 156 218 218 126 57 192 177 210 97 100
2.072 52 28 47 30 7 134 97 35 14 3
Knelpunten personeelsvoorzi ening (landelijk AIS tot 2016)
Totaal
Beroepsgroep (127) Grand Total Productiemedewerkers Chauffeurs Receptionisten en administratieve employés Hulpkrachten horeca en verzorging Interieurverzorgers Commercieel employés Boekhouders en secretaresses Verzorgend personeel Verkopers Bouwvakkers
Opleidingsniveau
* enige enige vrijwel geen groot groot vrijwel geen vrijwel geen groot groot groot
Voor 5 van de 10 meest voorkomende beroepen bij de geregistreerde werkzoekenden verwacht ROA (Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt) tot 2016 grote knelpunten in de personeelsvoorziening. Dit zijn hulpkrachten horeca en verzorging, interieurverzorgers, verzorgend personeel, verkopers en bouwvakkers. De verwachting is dus dat werkgevers voor die functies tot 2016 grote problemen in de vervulling van hun vacatures gaan ondervinden. Dit biedt kansen voor werkzoekenden (rekening houdend met onder meer regionale werkgelegenheid). Tegelijkertijd is dit een aandachtspunt voor de scholing: “Hoe kun je voldoen aan de vraag van werkgevers op de arbeidsmarkt?”.
Bijlagen bij RMBP versie 4/MvD/7-12-2012
11 van 14
Spanningsindicator Spanningsindicator, Holland Rijnland Q4 2011 en Q2 2012
Afbeelding
Verzorgende en dienstverlenende beroepen Transportberoepen Technische en industrieberoepen Sociaal-culturele beroepen Pedagogische beroepen Openbare orde- en veiligheidsberoepen 2012q2
Medische en paramedische beroepen
2011q4
Informatica beroepen Economisch-administratieve beroepen Agrarische beroepen Totaal 0,0
0,5
1,0
Zeer ruim
1,5
2,0
Gemiddeld
2,5
3,0
3,5
Zeer Krap
Over het geheel genomen is de arbeidsmarkt in deze regio ruim. Er is momenteel krapte op de arbeidsmarkt voor (para)medische beroepen en informaticaberoepen. Dat betekent dat hier in verhouding relatief weinig werkzoekenden beschikbaar zijn voor het aantal vacatures. Dit biedt kansen voor werkzoekenden die mogelijk niet volledig aan de functie-eisen voldoen, bijvoorbeeld door omscholing enzovoort.
Vacatureonderzoek 2011 (landelijk) Aangenomen personen naar opleidingsniveau, Vacatures in Nederland 2011
Afbeelding
70% 60%
64%
51%
50%
60%
57%
57%
46%
49%
47%
39%
40% 33%
30% 23%
38%
38%
32%
31% 25%
45%
43%
43%
31% 27% 22%
20%
17%
18%
17%
12%
11%
10%
10%
10%
5%
0%
Totaal
Overige dienstverlening
Overheid, zorg en welzijn
middelbaar opgeleid
Zakelijke dienstverlening
Horeca
Vervoer
Handel
Bouw
Industrie
Agrarische sector
laag opgeleid
hoog opgeleid
In bovenstaande afbeelding staan de resultaten weergegeven afkomstig uit een landelijk onderzoek uitgevoerd in opdracht van UWV. Daaruit is onder meer af te leiden wat de relatieve kans is om aangenomen te worden met een bepaald opleidingsniveau en leeftijd. Deze data zijn alleen beschikbaar op landelijk niveau. Kans om aangenomen te worden is voor laagopgeleiden het grootste in de agrarische sector (33%), voor middelbaar opgeleiden de sector horeca (64%) en voor hoopopgeleiden is dit de sector overige dienstverlening (60%).
Bijlagen bij RMBP versie 4/MvD/7-12-2012
12 van 14
Aangenomen personen naar leeftijd, Vacatures in Nederland 2011
Afbeelding 80%
69%
70%
62%
60%
55%
50% 40%
40%
37%
30%
26%
23%
21%
24%
21%
20% 10% 1%
3%
2%
3%
1%
3%
2%
1%
Totaal
Overige dienstverlening
Overheid, zorg en welzijn
55 jaar en ouder
Zakelijke dienstverlening
Horeca
Vervoer
Handel
Bouw
Industrie
Agrarische sector
Jonger dan 25 jaar
1%
0%
0%
Kans om aangenomen te worden voor personen jonger dan 25 jaar is het grootste in de sectoren horeca (69%), overige dienstverlening (62%) en de handel (55%). De laatste kolom laat zien dat het over het totaal genomen in een derde van de aangenomen personen gaat om iemand jonger dan 25 jaar. Voor 55+ is de situatie een stuk minder rooskleurig. In slechts 2% van de aangenomen personen gaat het om iemand van 55 jaar of ouder. De meest kansrijke sectoren zijn: Overheid, zorg en welzijn (3%), Vervoer (3%) en Bouw (3%).
Leerlingen in het onderwijs 2010 Afbeelding
Aantallen leerlingen in het onderwijs naar woongemeente, Holland Rijnland (bron: Regiometer) 15000
12500
10000
7500
5000
2500
0
2005
2006
2007
2008
2009
2010
wetenschappelijk onderwijs
12042
12069
12284
12277
12904
12944
hoger beroepsonderwijs
10192
10224
10401
10637
11421
11757
middelbaar beroepsonderwijs
12981
13247
13665
13507
13736
13545
wetenschappelijk onderwijs
hoger beroepsonderwijs
middelbaar beroepsonderwijs
Het totaal aantal leerlingen (ca. 38.000) is redelijk gelijk verdeeld (1/3 per niveau) over de verschillende opleidingsniveaus. Aanknopingspunten met een marktbewerkingplan biedt bijvoorbeeld inzicht in welk deel zich met welke kwalificaties op welk moment beschikbaar stelt op de arbeidsmarkt. Daarna kan bezien worden of dit voldoet aan de vraag van de werkgevers. Onderzoek naar het verkrijgen en analyseren van deze data loopt.
4. Economie CPB, CEP Voor meer informatie kijk bij Centraal Plan Bureau (CPB).
http://www.cpb.nl/persbericht/3211671/juniraming-2012-lage-economische-groei-tot-2017 Bijlagen bij RMBP versie 4/MvD/7-12-2012
13 van 14
COEN Voor meer informatie kijk bij COEN van de Kamer van Koophandel.
COEN derde kwartaal 2012 Zuid-H
Bijlagen bij RMBP versie 4/MvD/7-12-2012
14 van 14
