Inhoudstafel Voorstelling van de gids7 Inhoud van de gids7 Nuttige adressen8
Hoofdstuk 1
De betalingsachterstand in Europa15 Afdeling I – De economische crisis en de betalingsachterstand
15
Afdeling II – Cartografie van de betalingsachterstand tijdens het vierde kwartaal van 201118 Afdeling III – De evolutie van de betalingsachterstand van de ondernemingen in Europa in de laatste vijf jaar19 Afdeling IV – De betalingsachterstand van de overheden in Europa21
Hoofdstuk 2
De Europese regelgevingen voor de bestrijding van de betalingsachterstand en de niet-betalingen25 Afdeling I – De bestrijding van de betalingsachterstand bij handelstransacties26 1. De Europese richtlijn van 29 juni 200026 2. Herschikking van richtlijn 2000/35/EG en goedkeuring van richtlijn 2011/7/EU27 A. De essentiële punten van de richtlijn 2011/7/EU van 16 februari 201128 a) De betalingstermijnen28 b) De verwijlinteresten29 c) De forfaitaire vergoeding voor invorderingskosten29 ANTHEMIS
320
Praktische gids voor de invordering van schulden in België en in het buitenland
d) Een regeling van eigendomsvoorbehoud tot volledige betaling van de som29 e) Procedures voor onbetwiste schulden30 f) Onrechtmatige bedingenregeling30 Afdeling II – De Europese betalingsbevelprocedure30 1. Principe30 2. Toepassingsgebied31 3. Voor welke rechtbank moet de vordering aanhangig worden gemaakt?32 4. Verloop van de rechtspleging32 A. Inleiding van de vordering32 B. Onderzoek van de vordering en uitspraak van het bevel33 C. Het recht op verweer van de schuldenaar34 D. Kosten35 Afdeling III – De Europese procedure voor geringe vorderingen36 1. Principe36 2. Toepassingsgebied37 3. Voor welke rechtbank moet de vordering aanhangig worden gemaakt?37 4. Verloop van de rechtspleging38 A. Inleiding en kennisgeving van de vordering aan de verweerder38 B. Het vonnis en de tenuitvoerlegging ervan38 C. De rechtsmiddelen39 D. Het recht om om de heroverweging van het gevelde vonnis te verzoeken39 E. Kosten40 F. Conclusie40 Afdeling IV – De Europese executoriale titel41 Bijlage Richtlijn 2011/7/EU van het Europees Parlement en de Raad van 16 februari 2011, betreffende bestrijding van de betalingsachterstand bij handelstransacties (herschikking)
ANTHEMIS
43
321 Inhoudstafel
Hoofdstuk 3
De invordering van schulden in België55 Afdeling I – Juridische aspecten55 1. De preventiemaatregelen55 A. Bepaling van een bedrijfsbeleid ten aanzien van wanbetalers55 a) Stellen van de diagnose55 b) Vaststellen van doelstellingen57 c) Bepalen van interne procedures van de onderneming57 d) Toekenning van financiële middelen en keuze van de gepaste middelen57 B. Identificatie van de schuldenaar en raadpleging van alle informatiebronnen58 a) De identificatie van de schuldenaar58 b) De raadpleging van alle informatiebronnen en de verzameling van relevante informatie59 C. De toepasselijke betalingstermijnen kennen en ze laten naleven62 a) Betalingstermijnen van de aanbestedende overheden die onderworpen zijn aan de wet van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten63 b) Betalingstermijnen van de handelstransacties64 c) Opmerking65 D. Beschikken over aangepaste algemene voorwaarden67 a) De toepassing van de algemene verkoopvoorwaarden van de schuldeiser67 b) Valkuilen bij de opstelling van algemene voorwaarden69 c) De onrechtmatige bedingen en de wet van 6 april 201070 d) Welke zijn de nuttige bedingen?70 E. Van de schuldenaar waarborgen verkrijgen tegen het risico van niet-betaling75 a) De borgtocht75 b) De overeenkomst van loonoverdracht76 c) Het beding van eigendomsvoorbehoud77 d) Het voorrecht van de onbetaalde verkoper78 2. Te nemen maatregelen in geval van vertraging of niet-betaling79 A. Poging tot minnelijke invordering van de schuld79 ANTHEMIS
322
Praktische gids voor de invordering van schulden in België en in het buitenland
a) De verzending van een gewone herinneringsbrief79 b) De verzending van een ingebrekestelling79 c) Specifieke regels voor de minnelijke invordering wanneer de schuldenaar een consument is80 B. Het leggen van bewarend beslag84 a) Aard en grenzen84 b) Voorwaarden van het bewarend beslag85 c) Voorbeelden van bewarende beslagen87 C. De instelling van een gerechtelijke procedure89 a) De summiere procedure om betaling te bevelen in het Belgisch recht89 b) De klassieke gerechtelijke procedure93 c) De invorderingsprocedure in geval van gerechtelijke reorganisatie van de onderneming van de schuldenaar99 d) De invorderingsprocedure in geval van faillissement van de onderneming van de schuldenaar101 Afdeling II – De sleutels voor efficiëntie bij de invordering102 1. Gebruik de informatie die u heeft verzameld over de schuldenaar102 2. Treed tijdig op102 3. Denk eraan de rentabiliteit van de invordering van uw schuldvorderingen te analyseren104 4. Ontwikkel een vertrouwensrelatie met uw partners104 Bijlagen107 Bijlage 1
– Wet van 2 augustus 2002 betreffende de bestrijding van de betalingsachterstand bij handelstransacties (BS 7 augustus 2002)108
Tabel van de rechtsplegingsvergoedingen bedoeld Bijlage 2 – in artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek, geïndexeerd op 1 maart 2011112
ANTHEMIS
323 Inhoudstafel
Hoofdstuk 4
De invordering van schulden in het buitenland115 (Volksrepubliek) China116 Afdeling I – Precontentieuze fase: de ingebrekestelling116 Afdeling II – Praktische aspecten van de procedures117 1. De betalingsbevelprocedure117 2. De gewone procedure in eerste aanleg118 3. De beroepsprocedures121 4. Het vonnis en de procedure van tenuitvoerlegging121 Afdeling III – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar een consument is122 Afdeling IV – Waarborgen123 Afdeling V – Sancties wegens betalingsachterstand of niet-betaling124 Afdeling VI – Terugvordering van de invorderingskosten124 Afdeling VII – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar failliet is124
Duitsland126 Afdeling I – Precontentieuze fase: de ingebrekestelling126 Afdeling II – Praktische aspecten van de procedures127 1. De betalingsbevelprocedure127 A. De nationale betalingsbevelprocedure127 B. De Europese betalingsbevelprocedure (verordening (E.G.) nr. 1896/2006)129 2. De gewone procedure in eerste aanleg130 3. De beroepsprocedures131 4. Het vonnis en de procedure van tenuitvoerlegging132 Afdeling III – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar een consument is133 Afdeling IV – Waarborgen en bewarende maatregelen134 1. Waarborg134 2. Bewarende maatregelen134 ANTHEMIS
324
Praktische gids voor de invordering van schulden in België en in het buitenland
Afdeling V – Sancties wegens betalingsachterstand of niet-betaling135 Afdeling VI – Terugvordering van de invorderingskosten135 Afdeling VII – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar failliet is136
Engeland137 Afdeling I – Precontentieuze fase: de ingebrekestelling137 Afdeling II – Praktische aspecten van de procedures138 1. De betalingsbevelprocedure (Statutory Demand)138 A. De invereffeningstelling van een vennootschap na het verstrijken van eenentwintig dagen138 B. De vordering tot faillietverklaring van een schuldenaar wanneer hij een natuurlijk persoon is die handelt als zelfstandig ondernemer139 C. Het betalingsbevelformulier140 2. De gewone procedure140 3. De beroepsprocedures142 4. Het vonnis en de procedure van tenuitvoerlegging142 Afdeling III – Waarborgen en bewarende maatregelen143 1. Waarborgen143 A. Het beding van eigendomsvoorbehoud143 B. Het all monies-beding144 2. Bewarende maatregelen144 De bewarende bevelen144 Afdeling IV Sancties wegens betalingsachterstand of niet-betaling144 1. Interesten144 2. Schadebedingen145 Afdeling V – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar failliet is145 Bijlage Satutory Demand of the Insolvency146
ANTHEMIS
325 Inhoudstafel
Frankrijk149 Afdeling I – Preventiemaatregelen149 1. Identificatie van de schuldenaar en raadpleging van de informatiebronnen149 A. De identificatie van de persoon van de schuldenaar149 a) Het nagestreefde doel149 b) De schuldenaar is een particulier149 c) De schuldenaar is een onderneming (natuurlijke of rechtspersoon)150 B. Informatie in verband met de persoon van de schuldenaar150 C. De raadpleging van de juiste informatiebronnen151 a) Het fichier national des chèques irréguliers (F.N.C.I.)151 b) Het fichier national des incidents de remboursement des crédits aux particuliers (F.I.C.P.)151 c) Het fichier central des chèques (F.C.C.)152 d) Het fichier bancaire des entreprises (FIBEN)152 e) Het fichier national des comptes bancaires et assimilés (FICOBA)152 f) Het kadaster en het hypotheekkantoor153 g) Het bulletin officiel des annonces civiles et commerciales (B.O.D.A.C.C.)153 h) Het Registre du Commerce et des Sociétés (RCS)154 i) Het Registre spécial des entrepreneurs individuels à responsabilité limitée (R.S.E.I.R.L.)154 j) Het fichier national des interdits de gérer155 2. Beschikken over aangepaste algemene verkoopvoorwaarden155 A. Het belang om te beschikken over aangepaste verkoopvoorwaarden155 B. Bewijs van de aanvaarding156 C. Valkuilen bij het opstellen van algemene verkoopvoorwaarden156 D. De onrechtmatige bedingen157 E. De nuttige bedingen158 F. De vertragingsboeten158 3. Het verkrijgen van waarborgen vanwege de schuldenaar159 A. De borgtocht160 ANTHEMIS
326
Praktische gids voor de invordering van schulden in België en in het buitenland
B. C. D. E. F. G. H.
Het pand160 De inpandgeving van de handelszaak161 De inpandgeving van aandelen en roerende waarden161 De inpandgeving van octrooien, merken, software161 De inpandgeving van schuldvorderingen161 De hypotheek162 Het retentierecht162
Afdeling II – Maatregelen in geval van betalingsachterstand of niet-betaling162 1. Poging tot minnelijke invordering van de schuld162 A. Het contacteren van de schuldenaar162 B. Verzending van een ingebrekestelling163 a) Vorm en inhoud van de ingebrekestelling163 b) Gevolgen van de ingebrekestelling164 C. Invoering van een omkaderde onderhandeling165 2. De uitvoering van gerechtelijke procedures165 A. Het bewarend beslag165 a) Principe165 b) Voorwaarden166 c) Termijnen166 d) Kosten167 B. Het betalingsbevel167 a) De inleiding van de procedure167 b) Het verloop van de rechtspleging168 c) De fase op tegenspraak (de rechtsmiddelen)169 C. Het référé-provision169 a) Gevallen van opening169 b) Schuldvordering en betwisting170 c) Het voorschot170 d) Bevoegde rechtbank170 e) Inleiding van de procedure171 D. De beschikking171 a) Tenuitvoerlegging van de beschikking172 b) Kosten172 c) Rechtsmiddelen172
ANTHEMIS
327 Inhoudstafel E. De gewone procedure in eerste aanleg: de dagvaarding tot betaling173 a) Toepassingsgebied173 b) Bepaling van de bevoegdheid173 c) Inleiding van de procedure174 d) Verloop van de procedure tot het vonnis174 e) Het vonnis174 f) De tenuitvoerlegging van de beslissing175 g) Verhoging met verwijlinteresten175 h) Kosten175 i) Van welke kosten kan de schuldeiser terugbetaling verkrijgen?176 Afdeling III – De schuldenaar in financiële moeilijkheden177 1. De professionele schuldenaar: het faillissement of het “neerleggen van de balans”177 A. Informatie inwinnen177 B. Aangifte doen van de schuldvordering178 C. Onmiddellijke gevolgen van het vonnis van opening voor de rechten van de schuldeiser178 2. De niet-professionele schuldenaar: de overmatige schuldenlast179 A. Uitvoering179 B. De persoonlijke schuldenregeling (“rétablissement personnel”)180 BIJLAGEN181 Bijlage 1
– Décret no 2010-1706 du 29 décembre 2010 relatif à l’entrepreneur individuel à responsabilité limitée182
Bijlage 2
– Article L. 441-6 du Code de commerce192
Bijlage 3
– Décret no 2011-144 du 2 février 2011 relatif à l’envoi d’une lettre recommandée par courrier électronique pour la conclusion ou l’exécution d’un contrat195
Bijlage 4
– Article 1369-8 du Code civil198
Bijlage 5
– Loi no 2010-1609 du 22 décembre 2010 relative à l’exécution des décisions de justice, aux conditions d’exercice de certaines professions réglementées et aux experts judiciaires199 ANTHEMIS
328
Praktische gids voor de invordering van schulden in België en in het buitenland
Bijlage 6
– Demande en injonction de payer devant le tribunal d’instance (articles 1405 à 1424 du nouveau Code de procédure civile)211
Bijlage 7
– Demande en injonction de payer au président du tribunal de commerce (articles 1405 à 1425 du nouveau Code de procédure civile)213
Israël215 Afdeling I – Precontentieuze fase: de ingebrekestelling215 Afdeling II – Praktische aspecten van de procedures215 1. De betalingsbevelprocedure215 2. De gewone procedure in eerste aanleg217 3. De beroepsprocedures218 4. Het vonnis en de procedure van tenuitvoerlegging219 Afdeling III – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar een consument is220 Afdeling IV – Waarborgen en bewarende maatregelen220 1. Waarborgen220 2. Bewarende maatregelen220 Afdeling V – Sancties wegens betalingsachterstand of niet-betaling221 Afdeling VI – Terugvordering van de invorderingskosten221 Afdeling VII – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar failliet is221
Italië222 Afdeling I – Precontentieuze fase: de ingebrekestelling222 Afdeling II – Praktische aspecten van de procedures222 1. De betalingsbevelprocedure (decreto ingiuntivo)222 2. De gewone procedure in eerste aanleg225 3. De beroepsprocedures226 4. Het vonnis en de procedure van tenuitvoerlegging227 Afdeling III – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar een consument is228 ANTHEMIS
329 Inhoudstafel Afdeling IV – Waarborgen en bewarende maatregelen229 Afdeling V – Sancties wegens betalingsachterstand of niet- betaling230 Afdeling VI – Terugvordering van de invorderingskosten230 Afdeling VII – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar failliet is (procedure concorsuali)231
Japan232 Afdeling I – Precontentieuze fase: de ingebrekestelling232 1. De verzending van brieven met gecertificeerde inhoud232 2. Nuttige juridische mechanismen voor de minnelijke invordering232 Afdeling II – Praktische aspecten van de procedures233 1. De betalingsbevelprocedure233 2. De gewone procedure in eerste aanleg233 3. De beroepsprocedure235 4. Het vonnis en de procedure van tenuitvoerlegging235 Afdeling III – Bewarende maatregelen235 Afdeling IV – Terugvordering van de invorderingskosten237
Luxemburg (Groothertogdom)238 Afdeling I – Precontentieuze fase: de ingebrekestelling238 Afdeling II – Praktische aspecten van de procedures239 1. De betalingsbevelprocedure239 A. Voor het vredegerecht239 B. Voor de arrondissementsrechtbank (“le tribunal d’arrondissement”)240 2. De gewone procedure in eerste aanleg240 A. De “tribunaux de paix”: de dagvaarding241 B. De “tribunaux d’arrondissement”: de dagvaarding242 3. De beroepsprocedures het hoger beroep tegen de vonnissen die worden geveld door de “tribunaux de paix” en door de “tribunaux d’arrondissement”242 4. Het vonnis en de procedure van tenuitvoerlegging243 A. Procedure van tenuitvoerlegging – Belgisch vonnis243 B. Procedure van tenuitvoerlegging – Luxemburgs vonnis243 ANTHEMIS
330
Praktische gids voor de invordering van schulden in België en in het buitenland
Afdeling III – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar een consument is244 Tegenstelbaarheid van de algemene voorwaarden244 Afdeling IV – Waarborgen en bewarende maatregelen244 1. Waarborgen244 2. Bewarende maatregelen245 Afdeling V – Sancties wegens betalingsachterstand of niet-betaling245 1. Tussen handelaars245 2. Tussen consumenten en handelaars246 Afdeling VI – Terugvordering van de invorderingskosten246 Afdeling VII – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar failliet is247
Nederland248 Afdeling I – Precontentieuze fase: de ingebrekestelling248 Afdeling II – Praktische aspecten van de procedures249 1. De betalingsbevelprocedure249 2. De gewone procedure in eerste aanleg250 3. De beroepsprocedures252 4. Het vonnis en de procedure van tenuitvoerlegging252 5. De Europese verordeningen (E.G.) nr. 1896/2006 en (E.G.) nr. 861/2007253 Afdeling III – Waarborgen en bewarende maatregelen254 1. Waarborgen254 2. Bewarende maatregelen254 Afdeling IV – Sancties wegens betalingsachterstand of niet-betaling256 Afdeling V – Terugvordering van de invorderingskosten257 Afdeling VI – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar failliet is257
Oostenrijk258 Afdeling I – Precontentieuze fase: de ingebrekestelling258 Afdeling II – Praktische aspecten van de procedures258 ANTHEMIS
331 Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. 5. 6.
De betalingsbevelprocedure (Zahlungsbefehl)258 De Europese betalingsbevelprocedure259 De Europese procedure voor geringe vorderingen259 De gewone procedure in eerste aanleg259 De beroepsprocedures261 Het vonnis en de procedure van tenuitvoerlegging261
Afdeling III – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar een consument is261 Afdeling IV – Waarborgen262 Afdeling V – Sancties wegens betalingsachterstand of niet-betaling263 Afdeling VI – Terugvordering van de invorderingskosten263 Afdeling VII – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar failliet is264
Polen265 Afdeling I – Precontentieuze fase: de ingebrekestelling265 Afdeling II – Praktische aspecten van de procedures265 1. De betalingsbevelprocedure265 2. De vereenvoudigde procedure267 3. De gewone procedure in eerste aanleg268 4. De beroepsprocedure269 5. Het vonnis en de procedure van tenuitvoerlegging269 Afdeling III – Waarborgen en bewarende maatregelen270 Afdeling IV – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar een consument is270 Afdeling V – Sancties wegens betalingsachterstand of niet-betaling271 Afdeling VI – Terugvordering van de invorderingskosten271 Afdeling VII – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar failliet is271 Bijlage O rganisatie van de rechtbanken die betrokken zijn bij de invordering van schulden in Polen273 ANTHEMIS
332
Praktische gids voor de invordering van schulden in België en in het buitenland
Rusland (Russische Federatie)274 Afdeling I – Precontentieuze fase: de ingebrekestelling274 Afdeling II – Praktische aspecten van de procedures275 1. De betalingsbevelprocedure275 2. De gewone procedure in eerste aanleg276 3. De beroepsprocedures277 4. Het vonnis en de procedure van tenuitvoerlegging277 Afdeling III – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar een consument is279 Afdeling IV – Waarborgen en bewarende maatregelen280 1. Waarborgen280 2. Bewarende maatregelen280 Afdeling V – Sancties wegens betalingsachterstand of niet-betaling280 Afdeling VI – Terugvordering van de invorderingskosten281 Afdeling VII – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar failliet is281
Spanje283 Afdeling I – Precontentieuze fase: de ingebrekestelling283 Afdeling II – Praktische aspecten van de procedures283 1. De betalingsbevelprocedure283 2. De gerechtelijke procedure in eerste aanleg284 3. De beroepsprocedure285 4. Het vonnis en de procedure van tenuitvoerlegging286 Afdeling III – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar een consument is286 Afdeling IV – Waarborgen en bewarende maatregelen287 1. Waarborgen287 2. Bewarende maatregelen287 Afdeling V – Sancties wegens betalingsachterstand of niet-betaling287 Afdeling VI – Terugvordering van de invorderingskosten288 Afdeling VII – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar failliet is288 ANTHEMIS
333 Inhoudstafel
Turkije289 Afdeling I – Precontentieuze fase: de ingebrekestelling289 Afdeling II – Praktische aspecten van de procedures289 1. De betalingsbevelprocedure289 2. De invorderingsprocedure290 A. De minnelijke regeling290 B. De gerechtelijke procedure291 3. De beroepsprocedures292 4. Het vonnis en de procedure van tenuitvoerlegging292 Afdeling III – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar een consument is294 Afdeling IV – Sancties wegens betalingsachterstand of niet-betaling295 Afdeling V – Terugvordering van de invorderingskosten296
Verenigde Staten297 Afdeling I – Precontentieuze fase: de ingebrekestelling297 Afdeling II – Praktische aspecten van de procedures297 1. De betalingsbevelprocedure297 2. De gewone procedure in eerste aanleg297 3. De beroepsprocedures299 4. Het vonnis en de procedure van tenuitvoerlegging299 Afdeling III – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar een consument is301 Afdeling IV – Waarborgen en bewarende maatregelen301 1. Waarborgen301 2. Bewarende maatregelen302 Afdeling V – Sancties wegens betalingsachterstand of niet-betaling302 Afdeling VI – Terugvordering van de invorderingskosten302 Afdeling VII – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar failliet is303
ANTHEMIS
Zwitserland304 Afdeling I – Precontentieuze fase: de ingebrekestelling304 Afdeling II – Praktische aspecten van de procedures305 1. De betalingsbevelprocedure305 2. De gewone procedure in eerste aanleg308 3. De beroepsprocedures310 4. Het vonnis en de procedure van tenuitvoerlegging310 Afdeling III – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar een consument is311 Afdeling IV – Waarborgen en bewarende maatregelen312 1. Waarborgen312 2. Bewarende maatregelen313 Afdeling V – Sancties wegens betalingsachterstand of niet-betaling314 Afdeling VI – Terugvordering van de invorderingskosten315 Afdeling VII – Invordering van schulden wanneer de schuldenaar failliet is315 Bijlage Schema van de invorderingsprocedure317
