Inhoudsopgave LSB-plan

Inhoudsopgave LSB-plan 2008-2013 Voorwoord ………………………………………………………………………………………- 4 1

INLEIDING OP HET LOKAAL SOCIAAL BELEID................................................. - 4 1.1

WETTELIJK KADER .......................................................................................- 4 -

1.2

ONTWIKKELINGEN T.A.V. HET STAPPENPLAN 2006-2007 ...................................- 5 -

1.3 2

ONTWERPPROCES ........................................................................................ - 9 2.1

COÖRDINATIESTRUCTUUR.............................................................................- 9 -

2.3

STRUCTUUR VAN HET PLAN .........................................................................- 13 -

2.2 3

WERKAFSPRAKEN OCMW EN GEMEENTE ...........................................................- 6 -

PROCESOMSCHRIJVING ...............................................................................- 10 -

GEÏNTEGREERDE VISIE OP HET LOKAAL SOCIAAL BELEID ............................. - 14 3.1

EEN GEÏNTEGREERD LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN ...........................................- 14 -

3.1.1 3.1.2 3.2 4

GEÏNTEGREERDE VISIE VAN HET LOKAAL BESTUUR OP HET LOKAAL SOCIAAL BELEID ....- 15 -

SOCIAAL HUIS............................................................................................ - 19 4.1

HET IDEE ACHTER HET SOCIAAL HUIS ............................................................- 19 -

4.2

UITDAGINGEN VOOR HET SOCIAAL HUIS .........................................................- 20 -

4.2.1 4.2.2 4.3 5

Watbet ekenteen‘ geï nt egr eer d’bel ei d? ........................................ - 14 Afstemming sectorale plannen...................................................... - 14 -

Het Sociaal Huis, in werking op 22 mei 2009. ............................... - 20 Het Sociaal Huis, binnen dit lokaal sociaal beleidsplan .................. - 20 -

GESELECTEERDE BELEIDSKEUZES T.A.V. DE UITBOUW VAN EEN SOCIAAL HUIS ...........- 22 -

OMGEVINGSANALYSE................................................................................. - 24 5.1

GEOGRAFISCH EN DEMOGRAFISCH PROFIEL VAN DE GEMEENTE .............................- 24 -

5.2

ANALYSE PER THEMA .................................................................................- 28 -

5.2.1 Sociale dienstverlening ................................................................. 5.2.1.1 Inleiding................................................................................. 5.2.1.2 Cijfergegevens ....................................................................... 5.2.1.3 Kwalitatieve analyse –SWOT-model........................................ 5.2.1.4 Geselecteerde beleidskeuzes .................................................. 5.2.2 Zorg en gezondheid ..................................................................... 5.2.2.1 Inleiding................................................................................. 5.2.2.2 Cijfergegevens ....................................................................... 5.2.2.3 Kwalitatieve analyse –SWOT-model........................................ 5.2.2.4 Geselecteerde beleidskeuzes .................................................. 5.2.3 Wonen .......................................................................................... 5.2.3.1 Inleiding................................................................................. 5.2.3.2 Cijfergegevens ....................................................................... 5.2.3.3 Kwalitatieve analyse –SWOT-model........................................ 5.2.3.4 Geselecteerde beleidskeuzes .................................................. -1-

28 28 29 32 35 38 38 38 41 45 47 47 47 50 54

-

5.2.4 Kinderopvang en kinderen jeugdzorg ........................................ 5.2.4.1 Inleiding................................................................................. 5.2.4.2 Cijfergegevens ....................................................................... 5.2.4.3 Kwalitatieve analyse –SWOT-model........................................ 5.2.4.4 Geselecteerde beleidskeuzes .................................................. 5.2.5 Culturele en maatschappelijke ontplooiing ................................... 5.2.5.1 Inleiding................................................................................. 5.2.5.2 Cijfergegevens ....................................................................... 5.2.5.3 Kwalitatieve analyse –SWOT-model........................................ 5.2.5.4 Geselecteerde beleidskeuzes .................................................. 6

-

MEERJARENPLAN........................................................................................ - 70 6.1

SOCIALE DIENSTVERLENING .........................................................................- 70 -

6.3

WONEN ..................................................................................................- 82 -

6.4

KINDEROPVANG EN KINDER- EN JEUGDZORG ...................................................- 90 -

6.6

SOCIAAL HUIS .......................................................................................- 101 -

6.2

6.5 7

57 57 57 61 63 65 65 65 68 68

ZORG EN GEZONDHEID ...............................................................................- 77 -

CULTURELE EN MAATSCHAPPELIJKE ONTPLOOIING .............................................- 96 -

BLIK OP DE TOEKOMST ............................................................................ - 106 -

Bijlagen Bijlage 1:

Initiële kwantitatieve omgevingsanalyse

Bijlage 2:

Lijst lokale actoren themacafés

Bijlage 3:

Topiclijsten themacafés

Bijlage 4:

Statuten van het LOK Kapellen (Lokaal Overleg Kinderopvang)

Bijlage 5:

Verslagen, ontwerpteksten LOK Kapellen en advies rond LSB-plan

Bijlage 6:

Lokaal beleidsplan Kinderopvang 2007-2012

Bijlage 7:

Goedkeuring lokaal sociaal beleidsplan: uittreksel uit gemeenteraad

Bijlage 8:

Goedkeuring lokaal sociaal beleidsplan: uittreksel uit de raad voor maatschappelijk welzijn

-2-

Voorwoord Voor u ligt het Lokaal Sociaal Beleidsplan Kapellen 2008-2013. Dit Lokaal Sociaal Beleidsplan is het resultaat van maandenlang, intens overleg met diverse lokale actoren enerzijds, ambtenaren en politici anderzijds, die elk hun bijdrage hebben geleverd aan het groeiproces van dit plan. Dit overleg heeft tot resultaat een lijst van doelstellingen en acties met betrekking op kansarmoede, zorg, gezondheid, senioren, huisvesting, tewerkstelling, kinderopvang, culturele en maatschappelijke ontplooiing, met als maatschappelijk doel de dienstverlening optimaliseren. Het is nu de uitdaging om deze doelstellingen te realiseren vooral de komende 5 jaar, maar ook later. We zullen nagaan in hoeverre de timing en de resultaten gehaald worden en of de visie, doelstellingen, acties en middelen na tussentijdse evaluatie niet bijgestuurd moeten worden. De centrale doelstelling van het decreet van 19 maart 2004 is immers de toegankelijkheid van de dienstverlening voor elke burger te verhogen. Vandaag vinden mensen nog onvoldoende de weg naar de juiste hulpverlening, is informatie niet steeds toegankelijk, en is de dienstverlening soms ontoereikend. Dit geldt voor alle Kapellenaren wel eens, maar mensen die kwetsbaar zijn, mensen die minder kansen hebben worden hier vaker mee geconfronteerd. Zij verdienen extra aandacht en stimulans. Meer samenwerking, afstemming en coördinatie op verscheidene niveaus moeten zorgen voor een efficiënter, doorzichtiger en dus toegankelijker aanbod van de dienstverlening. Dit vereist blijvend overleg tussen de openbare besturen en de private lokale actoren. Gezamenlijk moeten we bepalen aan welke noden op welzijnsvlak we verder moeten werken de volgende jaren om de sociale grondrechten voor elke burger te garanderen. Hetui t wer kenvanhetconcept“ Soci aalHui s”i seveneenseenbelangrijke uitdaging voor 2009. Tot slot willen wij besluiten met een woord van dank aan iedereen die heeft meegewerkt aan het opmaken van dit plan, in het bijzonder onze coördinator Karolien Van de Steene, stafmedewerker van Kina. En laat dit Lokaal Sociaal beleidsplan helpen om van Kapellen een warme gemeente te maken, een gemeente waar het goed leven is voor iedereen, een gemeente waarin de toegang tot de sociale grondrechten optimaal gegarandeerd zijn. Namens de OCMW-raad,

An Stokmans Voorzitter

Paula Verhoeven Secretaris

Namens de gemeenteraad,

Luc Janssens Wnd. Burgemeester -3-

Hedwig Vandewalle Wnd. Secretaris

1 INLEIDING OP HET LOKAAL SOCIAAL BELEID 1.1 WETTELIJK KADER Op 3 maart 2004 werd het decreet lokaal sociaal beleid goedgekeurd in het Vlaamse Parlement. In dit decreet werd gesteld dat ieder lokaal bestuur tegen 31 december 2007 een plan diende uit te werken waarin het sociale beleid in de gemeente voor de komende zes jaar, nl. de periode 2008-2013, werd uitgetekend. Het lokaal sociaal beleid wordti n hetdecr eetomschr even al s“ hetgeheelvan de beleidsbepaling en acties van lokaal bestuur en de acties van lokale actoren, met het oog op het garanderen van de toegang van elke burger tot de rechten, vastgelegd in artikel 23 en artikel 24§3, van de Gr ondwet ” .Deze artikels moeten ieder mens verzekeren van het recht een menswaardig leven te leiden. De Belgische wetgeving waarborgt zo de algemene economische, sociale en culturele rechten, met expliciete aandacht voor (art. 23): 1°

2° 3° 4° 5°

Het recht op arbeid en op de vrije keuze van beroepsarbeid in het raam van een algemeen werkgelegenheidsbeleid. Het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning, het recht op informatie, overleg en collectief onderhandelen. Het recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale, geneeskundige en juridische bijstand. Het recht op een behoorlijke huisvesting. Het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu. Het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing.

En, in toevoeging (art.24 §3): 6°

Het recht op onderwijs, met eerbiediging van de fundamentele rechten en vrijheden.

Het uiteindelijke streefdoel van het lokaal sociaal beleid is een dienstverlening die optimaal inspeelt op vraag en aanbod, die samenwerkt, communiceert, det ect eer t … Om dit doel te bereiken dient het bestaande dienstverleningsveld op sociaal vlak, zowel in de private als in de overheidssector, op elkaar te worden afgestemd. Het lokaal sociaal beleidsplan is echter meer dan afstemming van dienstverlening alleen: het bevat de prioriteiten van gemeentebestuur en OCMW en maakt lokale beleidskeuzes publiek. In die zin is het een instrument voor permanente wisselwerking met andere openbare en private diensten. Hierin krijgen de lokale besturen, dus gemeentebestuur en OCMW samen, een sterke coördinerende rol toegewezen. Om te komen tot doelstellingen en acties die ook werkelijk het verschil kunnen maken, dient het lokaal sociaal beleidsplan volgens het decreet lokaal sociaal beleid en het uitvoeringsbesluit van 24 februari 2006 een aantal verplichte elementen te bevatten:

-4-



Een omgevingsanalyse gestoeld op onder meer de gegevens van de sociale conjunctuurbarometer.



Een geïntegreerde visie op het lokaal sociaal beleid, waarin beschreven wordt op welke wijze alle andere lokale beleidsplannen van het lokaal bestuur die implicaties hebben op het lokaal sociaal beleid afgestemd worden op het lokaal sociaal beleidsplan.



Een meerjarenplan met betrekking tot de gewenste acties en inzet van de lokale middelen, met ten minste: een verantwoording van de keuze van de doelstellingen en acties de te verwachten resultaten



Taakverdeling en werkafspraken tussen de gemeente en het openbare centrum voor maatschappelijk welzijn m.b.t. de uitvoering van het meerjarenplan en de coördinerende rol van het lokaal bestuur.



Een beschrijving van de wijze waarop de bevolking en lokale actoren bij de voorbereiding van het beleidsplan betrokken werden en bij de uitvoering en voortgang van het beleidsplan en van het lokaal sociaal beleid zullen betrokken worden



Een beschrijving van de ontwikkeling ten opzichte van het vorig lokaal sociaal beleidsplan



Opname van de sectorale plannen die het lokaal bestuur wenst te integreren in het lokaal sociaal beleidsplan

Belangrijk is dat het lokaal sociaal beleidsplan 2008-2013 moet worden ingebed in een nog uitvoeriger project: de oprichting van een Sociaal Huis, gericht op een maximale toegankelijkheid van de dienstverlening voor elke burger en een optimaal bereik van de doelgroep.

1.2 ONTWIKKELINGEN T.A.V. HET STAPPENPLAN 2006-2007 I n deomzendbr i even di evol gden op hetdecr eetl okaalsoci aalbel ei d( okt ober‘ 04 en‘ 05)wer dheteer st el okaalsoci aalbel ei dspl anbeper ktt oteenst appenpl anvoor de periode 2006-2007. Dit stappenplan moest een concrete timing bevatten, de werkwijze waarop lokale actoren en bevolking zouden betrokken worden bij het proces van het lokaal sociaal beleid, en de samenwerkingsafspraken tussen gemeente en OCMW. Lokaal bestuur Kapellen verbond zich er in haar stappenplan toe een algemeen gedragen en lokaal geïntegreerd welzijnsbeleid uit te werken voor de periode 20082013. De inhoud van het lokaal sociaal beleidsplan diende conform te zijn aan volgende vier principes: 1)

Maxi mal ei nt egr at i evan debel ei dsnot a’ svan bei debest ur en bet r ef f endehet sociaal en welzijnsbeleid.

2)

Streven naar continuïteit in het beleid en de projecten.

-5-

3)

Regelmatige terugkoppeling naar de gemeentelijke adviesraden, zoals de gezondheidsraad, cultuurraad, seniorenraad, gezinsraad, jeugdraad, sportraad en nu nieuw: het LokaalOver l egKi nder opvang( LOK) …,zodathetbel ei dende dienstverlening voortdurend kan geëvalueerd en bijgestuurd worden.

4)

Streven naar de één gezamenlijk en fysiek Sociaal Huis, waar gemeente en OCMW samen kunnen werken aan een geïntegreerde, klantvriendelijke en klantgerichte dienstverlening.

In het ontwerpproces, zoals dit in een volgend punt zal worden beschreven, werden deze principes nauwgezet opgevolgd. Rekening houdend met de verschillende onderdelen van het lokaal sociaal beleidsplan, werd een logisch en werkbaar tijdsschema uitgedacht. De timing in het stappenplan 2006-2007 voor de uitwerking van de diverse hoofdstukken voor het voorliggende plan werd net niet gehaald. Uitstel werd aangevraagd opdat het LSB-plan een ruim gedragen en praktisch werkbaar plan werd wat als leidraad kan gebruikt worden door de verschillende partners in het Welzijnsveld. Om deze dynamiek op gang te brengen hadden we 2 maand (tot februari 2008) extra nodig om tot de uitwerking van ons LSB-plan te komen. Het resultaat van deze extra inspanningen mag er zijn.

1.3 WERKAFSPRAKEN OCMW EN GEMEENTE Er bestond reeds voor de opmaak van dit plan een ontwerp voor taakafspraken en samenwerking tussen het OCMW en de gemeente (zie onder protocol tussen gemeente en OCMW Kapellen 2008-2012). Voor het lokaal sociaal beleid is van belang dat OCMW en gemeente in de toekomst meer gaan samenwerken om de sociale inslag in de verschillende beleidsdomeinen te kunnen verwezenlijken. Enkel op die manier kunnen inwoners op een snelle en efficiënte manier gebruik maken van de verschillende bestaande sociale voorzieningen. De basis van dit ontwerp van samenwerking blijft bestaan voor de toekomst, al zal dit verder met de oprichting van een Soci aalHui s wor den gespeci f i ceer d voor watbet r ef tde ‘ soci al et oet s’ binnen elk beleidsdomein. Het wordt erg belangrijk dat gemeente en OCMW samen werken aan de toegankelijkheid van de sociale dienstverlening voor ALLE inwoners van de gemeente. Ook samenwerking met andere lokale actoren binnen het welzijnsveld is daarbij uiterst belangrijk en dus een essentieel aspect van dit plan. In het meerjarenplan (zie hoofdstuk 6) wordt meermaals naar deze toekomstige samenwerking verwezen bij de kolommen verantwoordelijke(n) en samenwerking.

-6-

P R O T O C O L T U S S E N G E M E E N T E E N OCMW K A P E L L E N 200 8-2012 Artikel 88 §1 van de organieke OCMW wet bepaalt dat het meerjarenplan als bijlage een protocol bevat, in consensus opgesteld door het overlegcomité, dat de taakafspraken en samenwerking tussen het OCMW en gemeente vastlegt. Gemeente en OCMW hebben als lokale besturen een coördinerende rol in de opmaak en uitvoering van een geïntegreerd lokaal sociaal beleid, in samenwerking met de lokale actoren die actief zijn op het welzijnsvlak. Logischerwijze dienen er dus werkafspraken en taakverdelingen tussen het OCMW en gemeente op punt gesteld te worden. De wijze waarop beide besturen samenwerken en hoe de taken geconcretiseerd worden, dienen in dit protocol te worden opgenomen. Gemeente en OCMW overleggen nauw samen en de opvolging van het lokale sociale beleid wordt tevens een vast agendapunt in het overlegcomité tussen OCMW en gemeente. Gemeente en OCMW nemen een aantal specifieke welzijnszaken op zich, die complementair zijn. OCMW en gemeente zijn goed op de hoogte van elkaars dienstverlening en verwijzen de burger door indien het een welzijnsdomein betreft dat het andere bestuur behartigt. De taakverdeling van beide besturen zal tevens duidelijk naar de inwoners worden gecommuniceerd in een gezamenlijke infogids en in themabrochures die zullen opgemaakt worden rond specifieke welzijnsdomeinen. De welzijnsopdracht van het OCMW is wettelijk verankerd in artikel 1 van de OCMW wet. Het OCMW is bijgevolg het eerste aanspreekpunt voor kwetsbare en kansarme groepen. De taakverdelingen worden als volgt vastgelegd, hierna opgesplitst per doelgroep. Verdere werkafspraken dienen geconcretiseerd te worden bij de uitwerking van de meerjarenplanning (zie hoofdstuk 6).

DOELGROEP

OCMW

GEMEENTE

KANSARMEN

individuele sociale dienstverlening leefloon verlenen steun huurwaarborgen actief tewerkstellingsbeleid (sociale tewerkstelling, tewerkingstelling activa, tewerkstelling via systeem dienstencheques) budgetbeheer & schuldbemiddeling lokale adviescommissie voor levering gas en elektriciteit bedeling levensmiddelen

 gezondheidsraad  gezinsraad  tewerkstelling in bestuur webplus  samenwerking met PWA en werkwinkel

-7-

OUDEREN

gezinszorg poetshulp aan huis thuisopvang klusjesdienst maaltijden aan huis werking dienstencentrum werking rond vereenzaming hulp bij dagelijkse hygiëne (pedicure, kapster, bloeddrukmeting) restaurant ontmoetingsruimte ontspannende en vormende activiteiten sociale appartementen voor senioren (aantal=15)

 aanvraag pensioenen  aanvraag inkomensgarantie voor ouderen  tegemoetkoming hulp voor bejaarden met verminderde zelfredzaamheid  uitreiken drie-plus-pas  senioren- en gezondheidsraad

PERSONEN MET EEN HANDICAP

minder mobielen centrale (MMC) handicar samenwerking Ariadne voor het aanbod van zinvolle ontspanning en vorming voor gehandicapten en chronisch zieken, jonger dan 60 jaar.

 sociaal telefoontarief  inkomensvervangende tegemoetkoming  integratietegemoetkoming  reductiekaart openbaar vervoer visueel gehandicapten  parkeerkaart  blindenstok  sociaal medische toelagen

JEUGD EN JONGVOLWASSENEN

afsluiten geïndividualiseerde projecten voor maatschappelijke integratie (jongeren –25j) voogdij kinderen schooltoelagen tussenkomst in abonnementen openbaar vervoer voor jongvolwassenen wordt dezelfde vorm van steunverlening geboden als voor kansarmen (leefloon, financiële steun, huurwaarborgen) + intensieve samenwerking rond tewerkstelling.

 buitenschoolse kinderopvang  sociaal-pedagogische toelagen  dienst voor opvanggezinnen  jeugdraad, gezinsraad

ASIELZOEKERS

sociale dienstverlening steun à rato van het leefloon huurwaarborgen

 inburgeringbeleid

-8-

2 ONTWERPPROCES 2.1 COÖRDINATIESTRUCTUUR STUURGROEP

GEMEENTERAAD OCMW - RAAD EXTERNE DESKUNDIGEN

Een beleidsproces dat zo omvangrijk is als het ontwerp van een lokaal sociaal beleidsplan, heeft een stuurgroep nodig. Zulk een stuurgroep vraagt een beperkt aantal geëngageerde beleidsmensen en ambtenaren om de verschillende werkzaamheden uit het beleidsproces te sturen en voor te bereiden. De gemeente Kapellen koos ervoor om te werken met een ruim samengestelde gemotiveerde stuurgroep, waardoor de gedragenheid door zowel gemeentebestuur als OCMW verzekerd werd. Volgende personen maken deel uit van de stuurgroep lokaal sociaal beleid: -

de OCMW-voorzitter, mevr. An Stokmans (VLD) afgevaardigden uit de raad voor maatschappelijk welzijn: dhr. Roger Verbiest (CD&V) en mevr. Inge Wagemans (VLD) de schepen voor sociale zaken, wonen, emancipatiebeleid, gezondheidsbeleid en senioren, Mevr. Ria Janssens-Van Oncen (VLD) de schepen voor mobiliteit, verkeersveiligheid en gezinsbeleid, mevr. Lieve De Block (VLD) de schepen voor ruimtelijke ordening, dhr. Marc De Smet de OCMW-secretaris, mevr. Paula Verhoeven stafmedewerker OCMW, dhr. Tim Engels beleidscoördinator burgerzaken van de gemeente: dhr. Vincent Gabriëls hoofddeskundige gezinsdienst en sociale zaken gemeentebestuur: mevr. Anita Van Den Broeck

In de voorbereiding van het lokaal sociaal beleidsplan kwam de stuurgroep op zeer regelmatige basis samen. In elke fase van het ontwerp van het plan werd overlegd over de inhoudelijke vorderingen en de te nemen stappen. Er werden beleidsvoorstellen geformuleerd en de stuurgroep zorgde voor terugkoppeling tijdens de verschillende fases van het planningsproces naar: -

het overlegcomité tussen gemeente en OCMW de betrokken ambtenaren van OCMW en gemeente het schepencollege en de raad voor maatschappelijk welzijn) de gemeentelijke adviesraden -9-

Naast de stuurgroep bestaat er in Kapellen eveneens een groep externe deskundigen lokaal sociaal beleid. Deze groep werd gecoördineerd door de OCMWsecretaris. Deze personen werden belast met de taak voorbereidende documenten te maken die dienden ter stoffering en ondersteuning van de stuurgroep. Zij bewaakten de planning, timing en de doelstellingen die decretaal gezien moesten gerealiseerd worden om te komen tot een eerste ontwerp lokaal sociaal beleid. Voor de betr ef f ende bel ei dst hema’ swer dt el kenseen er var en ambt enaarbet r okken di e vanuit zijn of haar ervaring advies kon geven over één van de vijf geselecteerde bel ei dst hema’ sl okaalsoci aalbel ei d. Volgende personen/diensten maken deel uit van de groep externe deskundigen: -

clusterverantwoordelijke sociale dienstverlening; mevr. Ann Parein, maatschappelijk assistente sociale dienst OCMW clusterverantwoordelijke zorg en gezondheid; dhr. Tim Engels, centrumleider l okaaldi enst encent r um OCMW ’ tEr t br andj e clusterverantwoordelijke wonen; mevr. Indra Mommen, diensthoofd stedenbouw en ruimtelijke ordening gemeente clusterverantwoordelijke kinderopvang en kinderen jeugdzorg; mevr. Anita Van Den Broeck, hoofddeskundige gezinsdienst en sociale zaken gemeente clusterverantwoordelijke culturele en maatschappelijke ontplooiing; mevr. Kaat Wouters, beleidscoördinator vrije tijd gemeente stafmedewerker lokaal sociaal beleid KINA p.v., Mevr. Karolien Van de Steene

Er werd gekozen om de werkgroep samen te stellen uit vertegenwoordigers van de beide besturen aangezien het lokaal bestuur een coördinerende rol heeft bij het opmaken van het lokaal sociaal beleidsplan en het realiseren van het sociaal huis. Via de werkgroep werd aldus een politiek draagvlak gecreëerd. Door de actieve inbreng van betrokken personeelsleden, van zowel het OCMW als de gemeente zorgde de werkgroep voor een brug tussen het uitvoerend niveau en het beleidsniveau. Tijdens de uitwerking van het lokaal sociaal beleidsplan werd op regelmatige basis terug gekoppeld naar het schepencollege en OCMW-raad. Dit is een noodzaak, vermits zij immers de eindverantwoordelijkheid van het lokaal sociaal beleid dragen.

2.2 PROCESOMSCHRIJVING Op basis van het decreet lokaal sociaal beleid werden de opgelegde onderdelen van het plan in logische volgorde uitgewerkt. Een aantal hoofdstukken vereisten een parallelle aanpak. Zo werd de betrokkenheid van lokale actoren en bevolking als rode draad beschouwd doorheen het ontwerp van het plan. De visie op het lokaal sociaal beleid groeide met het pl an mee en wer d st eeds meer ‘ geï nt egr eer d’ naarmate het plan vastere vorm kreeg. Hieronder volgt een beknopte beschrijving van de gevolgde methodiek:  In eerste instantie werden door de stuurgroep een aantal t hema’ svastgelegd die prioriteit verdi eneni nhetl okaalsoci aalbel ei dspl an.Dezebel ei dst hema’ szi j ni n

- 10 -

grote lijnen gebaseerd op de sociale grondrechten en bestrijken op die manier een zeer overkoepelend werken ervaringsveld: 1) 2) 3) 4) 5)

sociale dienstverlening en werken zorg en gezondheid en vrijwilligerswerk wonen kinderopvang en kinderen jeugdzorg culturele en maatschappelijke ontplooiing

 De omgevingsanalyse in het kader van het lokaal sociaal beleid werd zowel kwantitatief als kwalitatief opgevat. In 2007 werd gestart met de opmaak van het kwantitatieve of statistische luik van de analyse. Hiervoor werden een aantal internetbronnen geraadpleegd, waaruit de meest relevante cijfers werden geselecteerd. Het ging hier niet enkel om algemeen bestuurlijke of demografische gegevens, maar ook om ci j f er sr ond de pr i or i t ai r et hema’ s bv.wer kl ooshei d,soci al e hui svest i ng, tegemoetkomingen, programmatie-cijfers... Enkele websites:      

http://www.lokalestatistieken.be http://www.provant.be (gemeentelijke woondossiers en sociaal kompas) http://arvastat.vdab.be http://www.kindengezin.be http://ecodata.mineco.fgov.be …. .

Verder werden individuele cijfers opgevraagd bij RVA, Verhuurkantoor, Vlaams Agentschap voor Zorg en Gezondheid...

Sociaal

Daarnaast werden ook interne data verzameld uit onder meer jaarverslagen van OCMW en gemeente, jeugdwerkbeleidsplan, ruimtelijk structuurplan, plan voor de kinderopvang, seniorenbehoeftenonderzoek... De grafieken en tabellen uit de analyse werden telkens geïnterpreteerd in leesbare tekst. De kwalitatieve analyse van de dienstverlening te Kapellen gebeurde onder de vor m vangeor gani seer det hemacaf ésmetbet r ekki ngt ot4gekozent hema’ s: sociale dienstverlening en werken (1), zorg en gezondheid en vrijwilligerswerk (2), wonen (3) en kinderopvang met kinderen jeugdzorg (4). Voor het thema culturele en maatschappelijke ontplooiing werd beslist geen themacafé te organiseren, vermits een recente bevraging van het werkveld reeds recentelijk gebeurt, was in het kader van de opmaak van het jeugdbeleidsplan, het cultuurbeleidsplan en het sportbeleidsplan Betrokkenheid van lokale dienstverleners en burgers/gebruikers bij de voorbereiding en opvolging van het plan vormt een apart hoofdstuk in het decreet. De gemeente Kapellen wil participatie, overleg en samenwerking echter niet als een apart onderwerp beschouwen. Betrokkenheid was van begin af aan één van de zwaartepunten van het plan: tussen gemeente en OCMW onderling, maar ook met professionele betrokkenen en bevoorrechte getuigen. Deze wisselwerking werd in de praktijk omgezet via de stuurgroepvergaderingen, themacafés en terugkoppeling via (advies)raden en verenigingen. Door samen domeingericht rond de tafel te zitten, konden de verschillende doelgroepen een stem krijgen in het lokaal sociaal beleid: - 11 -

kansarmen, jongeren, senioren, personen met een mentale of fysieke beper ki ng,vr eemdel i ngen… Allereerst deelde de stuurgroep de sociale kaart in Kapellen op volgens de gesel ect eer de t hema’ s.Op di e mani erwer d een cont act l i j stopgemaaktop basis waarvan de actoren (beleid, ambtenaren, private dienstverleners, verenigingen...) in evenwichtige aantallen werden verdeeld over de themacafés (bijlage 2: Lijst lokale actoren themacafés). De leden uitgenodigd voor het luik sociale en culturele ontplooiing namen vanuit hun visie deel aan de vier andere themagroepen. Iedere deelnemer kon participeren aan 2 t hemagr oepen,medeom ander ei nval shoeken t e ver kr i j gen op de t hema’ s. Van de 300 genodigden, kwamen er een 90-tal opdagen. Dit betekent een zeer hoge participatiegraad. Het doel van de themacafés van 13 november 2007, was te weten te komen hoe de dienstverlening binnen de gemeente precies werkt, wie de verschillende spelers zijn op het veld, wat ieders mogelijkheden en beperkingen zijn, waar nog kansen liggen, welke noden ervaren worden op het werkveld, welke wensen ver eni gi ngen en gebr ui ker s hebben… Om op aldeze vr agen een antwoord te vinden, werd door de stuurgroep en de externe deskundigen per beleidsthema een basistopiclijst opgesteld. Deze topiclijst werd door de gespreksmoderatoren gebruikt als leidraad voor de gesprekken tijdens het themacafé. Op basis van de output uit de omgevingsanalyse (themacafés én cijferanalyse) wer dvoor4t hema’ s( soci al edi enst ver l eni ng,zor gengezondhei d,wonenen kinderopvang met kinderen jeugdzorg) een SWOT-analyse opgesteld. Hierin worden de interne sterke en zwakke punten van het lokaal bestuur per thema geanalyseerd. Tevens worden de externe kansen bekeken die ervoor kunnen zorgen dat zwakke punten worden omgebogen naar sterktes en ook de externe bedreigingen die deze positieve evolutie in de weg kunnen staan. In eendocument‘ Aandesl ag. . . ’ ,wer denmogel i j keact i epunt envoorel kt hema opgelijst. De mandatarissen van gemeenteraad en raad voor maatschappelijk welzijn selecteerden uit deze lijst de prioriteiten voor het lokaal sociaal beleid voor de periode 2008-2013. Deze zijn terug te vinden onder het onderdeel ‘ gesel ect eer debel ei dskeuzes’( zi eomgevi ngsanal yse:anal ysepert hema) .  In januari 2008 werd een overlegvergadering gehouden om vanuit de geselecteerde acties een denkstap verder te zetten in de richting van operationele en strategische doelstellingen waarrond het lokaal bestuur in de toekomst zal gaan werken. Voor de formulering van doelstellingen en acties werd er in de eerste plaats op toegezien dat het meerjarenplan een werkplan zou blijven, dat in de praktijk kan worden omgezet en dynamisch is. Bijsturing en evaluatie zijn tussentijds nog altijd mogelijk en wenselijk. Ri cht l i j nenvoorhet‘ l ezen’vandoel st el l i ngenenact i es: o

De strategische doelstellingen worden steeds als een einddoel geformuleerd. Er worden geen werkwoorden gebruikt om een krachtige zegging te bekomen.

o

Voordeoper at i onel edoel st el l i ngenwor dtst eedseen‘ r ui mt e-wer kwoor d’ gebruikt, waarbij duidelijk wordt naar waar het lokaal bestuur wil evolueren. - 12 -

o

De acties vertalen zich in actieve werkwoorden waarbij de nadruk ligt op het handelen en doen. Ook worden steeds verantwoordelijkheden, samenwerkingsverbanden, een timing, (evaluatie-)indicatoren en personeelsinzet, middelen/budget gekoppeld aan de acties.

 Lokaal bestuur Kapellen ontwikkelde gaandeweg haar visie op het lokaal sociaal beleid. Enerzijds is de visie geënt op de omgevingsanalyse, anderzijds weerspiegelt ze zich in de opgemaakte doelstellingen. Voor de formulering van een geïntegreerde visie werden de prioriteiten voor, tijdens en na het analyseproces belicht en herbelicht door de stuurgroep. Aan de hand van hun visie maken OCMW en gemeente duidelijk waar de accenten liggen, wat het toekomstperspectief is en welke wegen er op de diverse terreinen zullen bewandeld worden. Het lokaal bestuur neemt een expliciet engagement. Tijdens het gehele werkproces werd rekening gehouden met de afstemming tussen lokaal sociaal beleid en de verschillende sectorale verplichtingen (zie hoofdstuk 3). Er werd te allen tijde een geïntegreerd beleid nagestreefd.  De uitbouw van het Sociaal Huis, waar mensen terecht kunnen met hun vragen en waar een antwoord op maat geboden wordt, past perfect in het kader van het lokaal sociaal beleidsplan. Hoewel de streefdatum voor de realisatie van het Sociaal Huis wat verder ligt, nl. op 22 mei 2009, krijgt dit project al binnen dit lokaal sociaal beleidsplan een speciale aandacht. In elk vandet hemacaf éswer dconsequentgepei l dnaarder odedr aadt hema’ svan het Sociaal Huis: toegankelijkheid, samenwerking, overleg, doorverwijzing, communicatie, informatie, participatie...  Om een goede afstemming met de sectorale plannen te bekomen, werden deze plannen al in de beginfase in de omgevingsanalyse betrokken. Ook werd ervoor gezorgd dat het meerjarenplan overkoepelend was voor de verschillende sectoren en dat gezamenlijke en/of verwante doelstellingen aan elkaar werden afgetoetst. (zie hoofdstuk 3)

2.3 STRUCTUUR VAN HET PLAN Bij de ontwikkeling van het lokaal sociaal beleidsplan werd gewerkt rond volgende pijlers van het lokaal sociaal beleid:

samenwerking

betrokkenheid

Omgevingsanalyse Visie Meerjarenplan ontwikkeling

integratie SOCIAAL HUIS

Alle verplichte hoofdstukken van het decreet worden apart of geïntegreerd behandeld in dit lokaal sociaal beleidsplan. - 13 -

3 GEÏNTEGREERDE VISIE OP HET LOKAAL SOCIAAL BELEID 3.1 EEN GEÏNTEGREERD LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 3.1.1 Watbet ekenteen‘ geï nt egr eer d’bel ei d? De centrale doelstelling, omschreven in het besluit ter uitvoering van het Vlaamse decreet lokaal sociaal beleid van 19 maart 2004, is het verhogen van de toegankelijkheid tot de bestaande diensten hulpverlening voor elke burger, met specifieke aandacht voor de kwetsbare groepen. Het lokaal sociaal beleid van Kapellen wil bijdragen tot een warme samenleving in de gemeente met aandacht voor iedereen, en wil een inclusief sociaal beleid zijn dat oog heeft voor ALLE sociale aspecten binnen verschillende beleidsdomeinen. Voor ons lokaal bestuur is het lokaal sociaal beleidsplan in de eerste plaats een gezamenlijk project van OCMW en gemeente. Het plan moet ieder individueel denken en doen overstijgen en ertoe leiden dat in alle materies de verschillende sociale aspecten worden onderkend. OCMW en gemeente willen een éénduidige boodschap brengen vanuit een gedragen zienswijze. Het lokaal bestuur streeft naar een bredere toegang, verhoogde kansen en een grotere zelfredzaamheid voor elk individu en specifiek voor kansengroepen. Het wil maatschappelijke achterstalling wegwerken. De kwaliteit van het lokaal sociaal beleidsplan wordt dan ook afgemeten aan de wijze waarop men erin slaagt alle burgers te laten participeren aan de maatschappelijke voorzieningen. Het opzet van hetpl ani sdanookover koepel endenambi t i eus:hetwi lméérzi j ndanzomaar‘ een pl an er bi j ’ .Hetheef tbet r ekki ng op ALLEdomei nen di esoci aalgel i nktzi j n.Di twi l zeggen dat nietal l een hetdomei n‘ wel zi j n’aan bod komt ,maarook t hema’ sal s werken, wonen, zorg, gezondheid, onderwijs, vrije tijd, cultuur, kinderopvang... Ook dienen ALLE doelgroepen bij de uitwerking van dit plan te worden betrokken.

3.1.2 Afstemming sectorale plannen Het lokaal bestuur koos ervoor om de sectorale plannen die volgens het besluit van 19 maart 2004, artikel 2, in het plan kunnen worden opgenomen, te integreren in dit lokaal sociaal beleidsplan. Volgende plannen zijn geheel of gedeeltelijk geïntegreerd in dit plan: 1e 2e 3e 4e 5e 6e 7e

het algemeen welzijnswerk de kinderopvang het maatschappelijk opbouwwerk de voorzieningen voor bejaarden de voorzieningen in de thuiszorg de diensten voor oppashulp het beleid rond ouderenparticipatie

Het besluit van de Vlaamse Regering van 4 mei 2007, houdende het lokaal beleid kinderopvang, geeft een duidelijke omschrijving van hoe het lokaal beleid kinderopvang binnen het lokaal sociaal beleidsplan kan worden opgenomen. Het - 14 -

lokaal bestuur opteerde voor een maximale integratie van het lokaal beleidsplan kinderopvang in het lokaal sociaal beleidsplan. Dit houdt in dat de onderdelen van het lokaal beleidsplan kinderopvang volledig verweven zijn binnen dit lokaal sociaal beleidsplan. Ze zijn wel traceerbaar. Zo wordt kinderopvang als apart onderdeel omschreven binnen zowel de kwantitatieve als de kwalitatieve omgevingsanalyse. Daarnaast werd door de stuurgroep geopteerd voor een apart themacafé rond kinderopvang. De visie voor het lokaal beleidsplan kinderopvang is hierna terug te vinden binnen de overkoepelende visie lokaal sociaal beleid. Algemene doelstellingen en concrete acties rond kinderopvang zijn opgenomen binnen de meerjarenplanning voor de periode 2008 –2013. Het LOK Kapellen (Lokaal Overleg Kinderopvang) dat een wijziging van de statuten heeft ondergaan (Bijlage 4: Statuten van het LOK Kapellen (Lokaal Overleg Kinderopvang)), conform het nieuwe decreet, werd verankerd als gemeentelijke adviesraad. Het LOK Kapellen werd verschillende malen betrokken bij de opmaak van dit plan. Het LOK formuleerde een advies over de geformuleerde doelstellingen. Dit advies vindt u terug in bijlage 5 (Bijlage 5: Verslagen LOK Kapellen en advies rond LSB (beleidsplan) kinderopvang. Het lokaal beleid ouderenparticipatie werd deels geïntegreerd binnen dit plan. Het besluit van 30 april 2004, houdende de stimulering van een inclusief Vlaams ouderenbeleid en de beleidsparticipatie van ouderen, geeft echter geen omschrijving van hoe het plan dient geïntegreerd te worden in het lokaal sociaal beleidsplan. Wel werd binnen dit plan extra aandacht gegeven aan de doelgroep ouderen, die vaak een kansengroep vormt als het gaat om de toegankelijkheid van sociale diensten. Ouderen werden, via de gemeentelijke seniorenraad betrokken bij de opmaak van dit lokaal sociaal beleidsplan. Daarnaast werd ook een uitgebreid seniorenbehoeftenonderzoek uitgevoerd dat veel nieuwe informatie rond ouderen in de gemeente Kapellen kon aanreiken. Voor de overige vijf sectorale plannen werd tot op heden door de Vlaamse Regering niet bepaald hoe zij geheel of gedeeltelijk door het lokaal sociaal beleidsplan kunnen worden vervangen. Dit heeft het lokaal bestuur Kapellen echter niet belet om dezet hema’ st ochopt enemenbi nnendi tpl an.Desect or al epl annen‘ al gemeen wel zi j nswer k’en ‘ maat schappel i j k opbouwwer k’zi j n deel st er ug t e vi nden i n de ui t wer ki ng van hett hemat i sch bel ei dsvel d‘ soci al e di enst ver l eni ng’ .De sect or al e pl annen ‘ devoor zi eni ngen i n det hui szor g’ ,‘ devoor zi eni ngen voorbej aar den’en ‘ de di enst en vooroppashul p’zi j n deel st er ug t e vi nden i n de ui t wer ki ng van de t hemat i schebel ei dsvel den;‘ zor gengezondhei d’en‘ wonen’ .

3.2 GEÏNTEGREERDE VISIE VAN HET LOKAAL BESTUUR OP HET LOKAAL SOCIAAL BELEID Rond de zes sociale rechtsclusters (zie supra) hebben zich vijf thematische beleidsvelden ontwikkeld met eigen reglementen en organisatiestructuren, waarrond het lokaal sociaal beleid van Kapellen ook in de toekomst verder wil werken: -

Sociale dienstverlening Zorg en gezondheid Wonen - 15 -

-

Kinderopvang en kinderen jeugdzorg Culturele en maatschappelijke ontplooiing (~ onderwijs, vorming vrije tijd en cultuur)

De missie van het OCMW zit vervat in artikel 1 van de OCMW-wet: er voor zorgen dat iedereen een bestaan kan leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid. De lokale besturen, gemeente en OCMW, willen dan ook een Lokaal Sociaal Beleid realiseren om voor elke burger de toegang tot de sociale grondrechten te garanderen, opdat iedereen in menselijke waardigheid kan leven in alle fasen van het leven. Het beleid heeft hierin specifieke aandacht voor kwetsbare groepen, ouderen en kansarmen. Omdat arbeid een hefboom is tegen armoede wordt bijzondere aandacht besteed aan tewerkstelling. Onze senioren vormen tevens een belangrijke aandachtsgroep in onze gemeente, waar de vergrijzing boven het gemiddelde ligt. Wij willen onze bejaarden zo lang en zo comfortabel mogelijk in hun eigen woonomgeving laten verblijven door het ondersteunen van een waaier van thuisdiensten en het versterken van een sociaal weefsel tegen vereenzaming door de verdere uitbouw van twee dienstencentra Het lokaal sociaal beleidsplan verzekert en coördineert de uitbouw van een maatschappelijke diensten hulpverlening door acties te realiseren: enerzijds vanuit eigen diensten, anderzijds via samenwerking met lokale actoren in openheid en dialoog, oa door overleg met adviesraden, commissies en wijkvergaderingen. Bij de organisatie van laagdrempelige maatschappelijke diensten hulpverlening staat de cliënt centraal . Iedereen kan met zijn hulpvraag terecht aan één loket, georganiseerd door gemeente en OCMW samen, waar hij/zij op de meest klantvriendelijke en efficiënte manier wordt verder geholpen of doorverwezen. Dit engagementzalr esul t er eni ndeui t wer ki ngvanhetconcept‘ Soci aalHui s’t egen22 mei 2009. Het lokaal bestuur streeft er in hun visie naar het lokaal sociaal beleid in Kapellen op l anger et er mi j n voor de vol gende bel ei dst hema’ st el at en ui t gr oei en naar een gemeent ewaarvoor …

...Sociale dienstverlening De gemeente en het OCMW zullen drempelverlagend werken door het organiseren van een gezamenlijk uitgebouwde loketfunctie op één locatie, het ‘ Soci aalHui s’ , waar iedere Kapelse inwoner terecht kan met al zijn vragen van uiteenlopende aard. Voor de integratie van beide diensten met extra aandacht voor een uitgebouwde loketfunctie worden renovatiewerken uitgevoerd. De organisatie en de werking van diverse sociale voorzieningen in duidelijke themabrochures zullen toegelicht worden en gratis ter beschikking worden gesteld zowel bij de geïnteresseerde burgers als bij de sociale lokale actoren. De sociale kaart wordt geactualiseerd en momenten van welzijnsoverleg worden gepland voor de verschillende lokale partners die actief zijn in het welzijnsbeleid. Via de dienst arbeidstrajectbegeleiding van het OCMW worden cliënten actief begeleid op de arbeidsmarkt. Samenwerking zal verder uitgebouwd worden met de lokale werkwinkel met het oog op tewerkstelling van kansarmen.

- 16 -

Een preventiewerking (budgetschool) zal uitgebouwd worden in samenwerking met scholen zodat in de toekomst minder burgers geconfronteerd zullen worden met een schuldenproblematiek.

...Zorg en gezondheid Het is ons streefdoel om de inwoners zo lang en zo comfortabel mogelijk thuis te laten wonen. Hiervoor worden een aantal thuiszorgdiensten verder geoptimaliseerd. Ook via ergotherapie aan huis zullen senioren professioneel advies kunnen bekomen zodat ze langer in een thuissituatie kunnen verblijven. Daarnaast dienen senioren ook gestimuleerd te worden om lichamelijk actief te blijven zodat voldoende aandacht dient besteed te worden aan sport voor senioren, desgevallend in samenwerking met fitnesscentra. Bijzondere aandacht zal eveneens besteed worden aan vereenzaming en hiervoor is het nodig om een goed vrijwilligersnetwerk uit te bouwen met voldoende ondersteuning voor vrijwilligers en mantelzorgers. Voor de rolwagengebruikers zal een handicar aangekocht worden om de mobiliteit te verhogen en vereenzaming tegen te gaan. Om de fysieke toegankelijkheid voor rolwagengebruikers verder te verhogen zal bij renovatiewerken van overheidsgebouwen vooraf een toegankelijkheidsstudie uitgevoerd worden.

...Wonen Het woonbeleid in onze gemeente zal in de toekomst meer gericht zijn op ondersteuning van senioren die zelfstandig willen blijven wonen en initiatieven om jonge mensen in onze gemeente te laten blijven wonen. Voor de senioren is er al de ondersteuning van thuisdiensten. Daarnaast zal er bij bouwaanvragen aandacht worden besteed aan seniorvriendelijke voorzieningen in het centrum en in de nabijheid van winkels en voorzieningen. Er zal onderzocht worden of er subsidiëringmogelijkheden zijn. Door de toetreding tot het sociaal verhuurkantoor Voorkempen krijgt het sociaal gericht wonen een nieuwe impuls. Informatieverstrekking over huursubsidies voor de kandidaat-huurders en renovatiepremies voor eigenaren is een eerste stap. De uitbouw van een woonloket waarin alle informatie kan bekomen worden over hui svest i ngsmaat r egel en, st eunmaat r egel en, huur aangel egenheden… wordt eveneens gepland. Bij nieuwe verkavelingen zal prioriteit verleend worden voor kleine kavels en een deel van de verkaveling zal voorbehouden worden voor bescheiden woningen.

...Kinderopvang en kinderen jeugdzorg We willen voor ouders een gevarieerd aanbod van kinderopvang met een evenwicht tussen de gesubsidieerde en zelfstandige sector. Waar iedere opvang zijn eigenheid behoudt, zodat elke ouder (ook de kwetsbare groepen en kansarmen) een keuze van opvang kan maken. We opteren voor een goed kwalitatief basisaanbod. Elke opvang verbindt zich ertoe om blijvend te werken - 17 -

aan de basiskwaliteit. Hier rond kunnen gezamenlijke initiatieven ontwikkeld worden en beogen we een optimale samenwerking. We streven naar uitbreiding in de zin van het creëren van bijkomende plaatsen: werving onthaalouders, ondersteuning startende initiatieven, zoeken naar bijkomende ruimte/personeel voor buitenschoolse kinderopvang en uitbreiding van vakantie-initiatieven. In het belang van het kind wordt een uitbreiding van de opvanguren niet overwogen. Er bestaat al flexibele opvang bij onthaalouders, thuisopvang met dienstencheques, mogelijkheid tot gebruik babysit voor late uren. Om aan de nood van ouders tegemoet te komen, streven we naar een duidelijk informatiebeleid, om op lange termijn te komen tot een centraal meldpunt. Ouders kunnen veel minder beroep doen op familiale en sociale ondersteuning, we zien dan ook opvoedingsondersteuning als een bijkomende taak van de kinderopvang. Dit kan door personeel op te leiden voor deze ondersteuning en de mogelijkheden van opvoedingsondersteuning in kaart te brengen zodat ouders die hier nood aan hebben, correct worden doorverwezen.

...Culturele en maatschappelijke ontplooiing Kansarmen zijn helaas vaak te veel gefocust op hun basisbehoeften en verwaarlozen hun culturele en sociale ontplooiing, omdat ze hiervoor geen middelen hebben. In samenwerking met de sportdienst en het cultureel centrum zal extra aandacht besteed worden aan deze kwetsbare groep via diverse initiatieven, zoals gratis kaarten ter beschikking stellen e.a. Opdat kansarmen en senioren niet het slachtoffer mogen worden van een digitale kloof zal in het dienstencentrum het informaticalokaal volledig gemoderniseerd worden en worden vrijwilligers aangetrokken om deze mensen te begeleiden.

- 18 -

4 SOCIAAL HUIS 4.1 HET IDEE ACHTER HET SOCIAAL HUIS1 Het lokaal sociaal beleid richt zich op een maximale toegankelijkheid van de dienstverlening voor elke burger en een optimaal bereik van de meest kwetsbare doelgroepen. Om deze doelstelling te realiseren bepaalt het decreet lokaal sociaal beleid van 19 maart 2004 onder artikel 18 dat ieder lokaal bestuur een Sociaal Huis dient te realiseren met minimaal een informatie-, een loket- en een doorverwijsfunctie tegen 1 januari 2007 (Een uitstel is mogelijk tot 22 mei 2009 –5 jaar na de inwerkingtreding van het decreet).  Informatie: over bestaande voorzieningen, opvangen hulpvormen...  Loket: gezamenlijk loket, fysiek of virtueel, dat op een geïntegreerde wijze toegang verleent tot de sociale dienstverlening van een lokaal bestuur.  Doorverwijzing: impliceert een ruime samenwerking met lokale actoren. Om de toegankelijkheid van de sociale dienstverlening verder te concretiseren en de drempels waar kansengroepen momenteel mee worden geconfronteerd zo laag mogelijk te houden, vormt de uitwerking van een cliëntvolgsysteem binnen het Sociaal Huis een grote kans voor een meer efficiënte sociale dienstverlening. Op die manier wordt ver medendatcl i ënt en‘ vanhetkast j enaardemuur ’wor dengest uur d. Het Sociaal Huis belichaamt in de eerste plaats de samenwerking tussen OCMW, gemeente en lokale sociale actoren. Door de samenwerking tussen al deze partners te optimaliseren, moeten bovenstaande functies bewerkstelligd worden. Essentieel is dat niet alleen de traditionele welzijnsdomeinen toegankelijker worden, maar dat ook de andere sociaal gelinkte beleidsdomeinen betrokken worden, zoals werkgelegenheid, huisvest i ng, ki nder opvang, onder wi j s en cul t uur … Al deze functies hoeven niet noodzakelijk ondergebracht te worden in een fysiek Sociaal Huis. Het lokaal bestuur te Kapellen oordeelde dat voor hun gemeente deze optie echter de beste kansen biedt voor de realisatie van een optimale toegankelijke sociale dienstverlening. Dei nvul l i ngvanhetconcept‘ Soci aalHui s’i seenoper at i oneelmi ddelom te werken aan een toegankelijke sociale diensten hulpverlening. Ook op beleidsniveau kan gewerkt worden aan het toegankelijker maken van de sociale diensten hulpverlening door bijvoorbeeld:  na analyse te komen tot een inventaris van huidige en toekomstige problemen en leemtes betreffende integraal sociaal beleid  meer coördinatie op beleidsniveau waardoor het aanbod rationeler gestructureerd wordt  meer afstemming en samenwerking tussen de verschillende aanbodverstrekkers waardoor leemtes worden opgevuld (effectiviteitstijging) en overlappingen ongedaan gemaakt worden (efficiëntiestijging)

1

Br onnen:Cel l okaal soc i aalbel ei dKI NAp. v . ,‘ Ont wer pdr aai boekLokaal Soci aal Bel ei dspl anI nf or mat i ev ebundeli nhetkader

v andeer v ar i ngsui t wi ssel i ngt ussen32bes t ur env andear r ondi s sement enAnt wer penenMechel en,begel ei ddoorKI NAp. v . ’ en VVSG-nota‘ HetSoci aal Hui sbi nnenLokaal Soc iaal Bel ei d’ .

- 19 -

 het aanbod van OCMW en Gemeente zo te organiseren dat het doorzichtig wordt voor de burger  een strategische, gecoördineerde en geïntegreerde aanpak van de communicatie over de sociale diensten hulpverlening  hulpverlening naar de burger brengen via decentralisatie van de dienstverlening, vormen van wijkwerking, out-r eachi ngwer ken…

4.2 UITDAGINGEN VOOR HET SOCIAAL HUIS 4.2.1 Het Sociaal Huis, in werking op 22 mei 2009. Het bestuur van Kapellen vertrekt van de doelstelling dat de lokale sociale dienstverlening op die manier dient georganiseerd te zijn dat ALLE inwoners van Kapellen, ook diegenen die vaak moeilijk toegang krijgen tot het hulpverleneraanbod, in de mogelijkheid gesteld worden een menswaardig leven te leiden en hiervoor kunnen gebruik maken van de kwaliteitsvolle hulpverlening waarop ze recht hebben. In de toekomst streeft het lokaal bestuur na elke vraag op de juiste dienst te laten terechtkomen en de burger zo snel mogelijk het juiste antwoord te geven. Dezevoor opgest el dedoel st el l i ng houdtveelmeeri ndan enkel‘ hetgeven van een ander enaam aanhethui di gOCMW’ .Hi er voordi enteenoper at i oneelconceptSoci aal Huis te worden uitgebouwd waarin de informatie-, loket- en doorverwijsfunctie optimaal worden uitgewerkt. Een volgende te nemen stap in dit proces is de uitwerking van een doorgedreven cliëntvolgsysteem. Voor de praktische uitwerking van het concept Sociaal Huis en het fysieke gebouw, werd op 21 maart 2007 uitstel aangevraagd aan toenmalig Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Inge Vervotte. Zij bevestigde schriftelijk op 23 april 2007 dat het aangevraagd uitstel werd ingewilligd tot 22 mei 2009.

4.2.2 Het Sociaal Huis, binnen dit lokaal sociaal beleidsplan Bij de analyseactiviteiten die hebben geleid tot de totstandkoming van dit lokaal sociaal beleidsplan, werd systematisch aandacht besteed aan samenwerking, doorverwijzing, toegankelijkheid, overleg, informatie, loket... Op die manier is het lokaal bestuur tot een visieontwikkeling gekomen met betrekking tot de invulling van het concept Sociaal Huis. Zonder er specifiek naar te vragen, kwam het Sociaal Huis in elke themacafé naar voor als rode-draad-thema. In wat volgt zetten we de belangrijkste aandachtspunten op een rij die het lokaal bestuur in de uitwerking van het Sociaal Huis wil gerealiseerd zien. OCMW en gemeente willen het Sociaal Huis realiseren, ook fysiek op één locatie met één ruime onthaalbalie die werkelijk zal fungeren als één open toegangspoort naar het welzijnslandschap. Het welzijnsloket zal bemand worden, gezamenlijk door onthaalbedienden van gemeente en OCMW. Iedereen zal dus met zijn hulpvraag terecht kunnen aan één loket, georganiseerd door gemeente en OCMW samen, waar - 20 -

hij/zij op de meest klantvriendelijke en efficiënte manier wordt verder geholpen of doorverwezen. Inmiddels werd het voorontwerp van de renovatiewerken goedgekeurd door het overlegcomité tussen gemeente en OCMW, waarbij beide diensten volledig geïntegreerd worden in één sociaal huis. Door de integratie van gemeentelijke en OCMW diensten zal vanzelfsprekend een intense samenwerking ontstaan waardoor de diensten hulpverlening naar de burgers uiteraard nog zal verbeteren.

Samenwerking, overleg en doorverwijzing Er zal getracht worden om met de professionele welzijnswerkers gestructureerde samenwerking en overleg uit te bouwen. De sociale kaart zal de lokale actoren bekend maken. Een goede doorverwijsfunctie zal immers slechts gerealiseerd worden na het opstellen van een correcte en up-to-date sociale kaart, waarin zoveel mogelijk welzijnsactoren worden opgenomen. Hiervoor zal op ruime schaal een oproep –vi a de per s,de websi t e,gemeent el i j ke i nf obl ad….wor den gedaan aan eenieder die actief is op welzijnsvlak op het grondgebied van onze gemeente maar ook daarbuiten, voor zover onze Kapelse burgers hierop beroep doen. In de beide dienstencentra van het OCMW wordt reeds gewerkt volgens de bepalingen van het kwaliteitsdecreet, waarbij onder meer bijzondere aandacht wordt besteed aan de procedures inzake doorverwijzen van hulpvragen. Een degelijk feedback systeem wordt nageleefd met registratie en opvolging.

Communicatie en participatie Het Sociaal Huis heeft een belangrijke en omvattende taak om de burgers te informeren, zowel over algemene als specifieke welzijnsvoorzieningen. In het voorjaar van 2008 zal de gemeente haar website volledig vernieuwen. Het OCMW is volledig geïntegreerd in de website. Bijzondere aandacht zal besteed worden aan de opmaak van een nieuwe infogids over gemeente en OCMW. Daarnaast worden een aantal themabrochures gepland over specifieke welzijnsvoorzieningen waarin zoveel mogelijk nuttige informatie van zowel beide lokale besturen als van de lokale welzijnsactoren zal worden opgenomen. Tevens zullen ook themabrochures voor specifieke doelgroepen, bv. senioren en jeugd verschijnen. Via de gemeentelijke adviesraden: de seniorenraad, de gezondheidsraad, de jeugdraad, de sportraad, de cultuurraad en de gezinsraad is er een goede interactie met de verenigingen en de burgers.

Toegankelijkheid van de dienstverlening Het integreren van de gemeentelijke en OCMW diensten bevordert de laagdrempeligheid. Uit themacafés, is immers gebleken dat het voor sommige inwoners een te grote stap is om bij het OCMW aan te kloppen. De psychologische toegankelijkheid wordt door de uitbouw van één Sociaal Huis verhoogd. Aan het toegankelijk maken van de sociale hulp- en dienstverlening zal ook gewerkt worden op strategisch niveau: meer coördinatie op beleidsniveau zal het welzijns- 21 -

aanbod langzaamaan rationeler structureren waarbij leemtes worden opgevuld en eventuele overlappingen worden vermeden. Wat de fysieke toegankelijkheid betreft, werd een toegankelijkheidsstudie opgemaakt door het Centrum Toegankelijkheid van de provincie Antwerpen. De hoofdingang zal voorzien worden van automatisch openschuivende delen, zodat rolwagengebruikers ongehinderd het gebouw binnen kunnen.

4.3 GESELECTEERDE BELEIDSKEUZES T.A.V. DE UITBOUW VAN EEN SOCIAAL HUIS Uit bovenstaande analyse werden door de beleidsmakers volgende doelstellingen en concrete acties geselecteerd die dienen gerealiseerd te worden in het kader van de concrete uitwerking van het Sociaal Huis. Dit project, dat decretaal dient uitgevoerd te worden tegen ten laatste 22 mei 2009, werd daarom opgenomen als apart thema binnen de meerjarenplanning (hoofdstuk 6) voor de uitwerking van het lokaal sociaal beleidsplan 2008 - 2013.

Strategische doelstelling 1: Een dienstverlening met zo weinig mogelijk drempels Operationele doelstelling 1: Samen werken aan een Sociaal Huis Actie:  Integreren van de OCMW en gemeentediensten binnen de structuur van een Sociaal Huis. Operationele doelstelling 2: Werken aan een toegankelijk Sociaal Huis Actie:  Psychologische stap naar het OCMW opheffen door de OCMW-dienstverlening onder te brengen in het fysiek Sociaal Huis.  Opvullen van leemtes en overlappingen zodat het Welzijnsaanbod structuur krijgt. (Door het bos de bomen blijven zien.  Uitvoeren van de actiepunten uit de toegankelijkheidsstudie van het nieuwe OCMW- en gemeentegebouw in de bouw van het fysieke Sociaal Huis. Strategische doelstelling 2: Een goede samenwerking en afstemming tussen de dienstverleners (DOORVERWIJSFUNCTIE) Operationele doelstelling 1: Optimaliseren van de samenwerking tussen gemeente en OCMW Actie:

 Onderzoek voeren naar de overlappingen tussen beide dienstverleningen en in kaart brengen van de leemtes.  Vernieuwen van de gemeentelijke website waarin de OCMW-dienstverlening is geïntegreerd - 22 -

 Oprichten van een werkgroep communicatie overkoepelend voor OCMW en gemeente. Operationele doelstelling 2: Optimaliseren van de samenwerking tussen lokaal bestuur, lokale actoren, adviesraden en verenigingen Actie:

 Opstellen van een correcte en geactualiseerde Sociale Kaart waar zoveel mogelijk Welzijnsorganisaties in zijn opgenomen.  Organiseren van een oproep via de lokale pers, op de website en in het gemeentelijk infoblad aan de lokale actoren die actief zijn op het grondgebied om hun werking bekend te maken.  Uitwerken van procedures inzake doorverwijzing van hulpvragen volgens de bepalingen van het kwaliteitsdecreet (cf. dienstencentra OCMW).  Uitwerken van een degelijk feedbacksysteem met registratie en opvolging.  Oprichten van een bilateraal Welzijnsoverleg om te komen tot een gestructureerde samenwerking.  Aandacht schenken aan de interactie met de burgers en de verenigingen via de gemeentelijke adviesraden (seniorenraad, gezondheidsraad, jeugdraad, sportraad, cultuurraad en gezinsraad). Strategische doelstelling 3: Een open communicatie met aandacht voor participatie van de bevolking (INFO- EN LOKETFUNCTIE) Operationele doelstelling 1: Uitbouwen van een efficiënte loketfunctie Actie:  Vorm geven aan een centraal info- en meldpunt voor raadgeving rond uiteenlopende sociale problemen.  Infozuil voorzien in ALLE Kapelse openbare gebouwen, specifiek voor de sociale themagidsen. Operationele doelstelling 2: Gericht informeren en communiceren met diverse doelgroepen. Actie:  Opmaak van een nieuwe infogids over de OCMW en de gemeentelijke dienstverlening.  Opstellen en actualiseren van duidelijke en overzichtelijke themabrochures: seniorengids, gezondheidsgids, welzijnsgids, mobiliteitsgids, sociale gids, gids beheersing schulden en een overlijdensbrochure.  Opstellen en actualiseren van duidelijke en overzichtelijke themabrochures voor speci f i ekedoel gr oepen( seni or en,j eugd…)  Gerichte verspreiding van de themabrochures. (Vb. seniorengids meegeven bij pensioenaanvraag, overlijdensgids bij aangifte burgerlijke stand, huis-aan-huisver spr ei di ng,opdei nf oavondvanni euwei nwoner s…)

- 23 -

5 OMGEVINGSANALYSE Voor meer informatie rond de kwantitatieve en kwalitatieve omgevingsanalyse van de gemeente verwijzen we naar de bijlagen (Bijlage 1: Initiële kwantitatieve omgevingsanalyse, Bijlage 2: Lijst lokale actoren themacafés, Bijlage 3: Topiclijsten themacafés). In hoofdstuk 2, het ontwerpproces werd reeds uitvoerig besproken hoe de kwantitatieve en kwalitatieve omgevingsanalyse tot stand is gekomen.

5.1 GEOGRAFISCH EN DEMOGRAFISCH PROFIEL VAN DE GEMEENTE A. Bestuurlijke gegevens De gemeente Kapellen behoort tot de provincie Antwerpen, het bestuurlijk, administratief en gerechtelijk arrondissement Antwerpen, het administratief en gerechtelijk kanton Kapellen en het kieskanton Kapellen. De hoofdgemeente Kapellen telt 5 wijken: Putte, Kapellen-bos, Hoogboom, Zilverenhoek en Kapellen centrum. De parochies die van deze deelgemeenten afhangen zijn Sint-Jacobus de Meerdere, Sint-Dionysius, Sint-Jozef (Hoogboom), O.L.-Vrouw van Fatima, O.L.-Vrouw Onbevlekte Ontvangenis, Sint-Vincentius à Paulo (Ekeren). Op basis van het bevolkingsaantal heeft de gemeenteraad in Kapellen 29 zetels. De gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober 2006 resulteerden in volgende zetelverdeling: 16 zetels werden toegewezen aan Open VLD, 6 Vlaams Belang, 4 CD&V/N-VA, 3 Sp.a –Spirit en geen enkele zetel voor Groen!. VLD vormt de coalitie, Vlaams Belang, CD&V/N-VA en Sp.a - Spirit de oppositie. Het College van burgemeester en schepenen is als volgt samengesteld: Dirk Van Mechelen Luc Janssens Sabine Van Dooren Marc De Smet Frederic van Haaren Ria Janssens –Van Oncen Lieve De Block Sarah Buchmann

Titelvoerend Burgemeester Waarnemend burgemeester Eerste schepen Tweede schepen Derde schepen Vierde schepen Vijfde schepen Zesde schepen

Open Open Open Open Open Open Open Open

VLD VLD VLD VLD VLD VLD VLD VLD

Samenstelling van de Gemeenteraad: Dirk Van Mechelen Luc Janssens Sabine Van Dooren Marc De Smet Frederic van Haaren Ria Janssens –Van Oncen Lieve De Block Sarah Buchmann

Titelvoerend Burgemeester en raadslid Waarnemend burgemeester Eerste schepen Tweede schepen Derde schepen Vierde schepen Vijfde schepen Zesde schepen - 24 -

Open VLD Open Open Open Open Open Open Open

VLD VLD VLD VLD VLD VLD VLD

An De Lie Ronny Van Thillo Roel Bruyninckx Marc Dekkers Koen Helsen Alex Roelands Jac Van Gansen Karin De Beukelaer - Kennis Pol Soetewey Sanne Loopmans Gerd van de Perck-Nelen Philippe De Backer Nancy Vaerewijck Marleen Cannoot Herman Luyckx Dirk Pelgrims Marlene Denissen Jan Brans Harold van der Kraan Betty Stassen Maarten Verbiest

Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid

CD&V /N-VA CD&V /N-VA CD&V /N-VA CD&V /N-VA Open VLD Open VLD Open VLD Open VLD Open VLD Open VLD Open VLD Open VLD Vlaams Belang Vlaams Belang Vlaams Belang Vlaams Belang Vlaams Belang Vlaams Belang SP.A SP.A Spirit

Herman Van Dromme is gemeentesecretaris. Mehmet Kaya is financieel beheerder Volgende personen maken deel uit van de Raad voor maatschappelijk welzijn: An Stokmans Eric Dilliën Sven Kerremans Ingrid Mees Marc Van Tilborg Dirk Verbist Inge Wagemans Jacobus Verhoeven Lutgard Wouters Vera Gillis Roger Verbiest

Voorzitter OCMW Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid Raadslid

Paula Verhoeven is OCMW-secretaris. Marion Huibrechts is OCMW ontvanger

- 25 -

Open VLD Open VLD Open VLD Open VLD Open VLD Open VLD Open VLD Vlaams Belang Vlaams Belang SP.A CD&V

B. Demografisch profiel B.1.

Bevolkingsomvang en – dichtheid

Kapellen telde op 1 januari 2006 25.948 inwoners. De laatste tien jaar steeg het aantal inwoners in Kapellen zeer geleidelijk aan met 1.500. Volgens de prognoses zal het bevolkingsaantal tegen 2010 opnieuw toenemen met een 300 inwoners. Van 2010 tot 2025 wordt een kleine daling verwacht tot het niveau van 2002. Ook elders in Vlaanderen wordt een gelijkaardige evolutie voorspeld. Kapellen heeft een totale oppervlakte van 37,1 km². De bevolkingsdichtheid in Kapellen bedraagt 699 inwoners /km² en ligt iets onder de mediaan van de gemeenten in de provincie Antwerpen. Bekijken we de bevolkingsaangroei per deelkern, dan zien we dat voor de periode 1999-2001 er weinig verschillen waar te nemen zijn tussen de verschillende deelkernen. Alleen Hoogboom schiet eruit met een kleine bevolkingsafname tegenover de lichte bevolkingstoenames in de andere deelkernen B.2.

Loop van de bevolking

Sinds 1994 is het aantal overlijdens in Kapellen groter dan het aantal geboorten. Van 1994 tot en met 2005 was er een gemiddelde negatieve groei van -33. In 2005 waren er 256 overlijdens en 231 geboortes. Het aantal ingeweken of uitgeweken personen bleef door de jaren heen op een vrij constant niveau. Doorgaans overschreed het aantal inwijkingen (zowel binnenlands als buitenlands) duidelijk het aantal uitwijkingen. In 1998, 2000 en 2004 lag het aantal inwijkingen vrij dicht bij het aantal uitwijkingen. In 2001 en 2005 was er een negatief migratiesaldo van respectievelijk – 9 en –11, wat betekent dat er op die momenten meer uitwijkingen dan inwijkingen waren. Het binnenlands migratiesaldo naar leeftijdscategorie voor de groep 20 tot en met 24 jarigen springt er over de jaren heen uit. Het is telkens negatief, wat wil zeggen dat er meer 20 - 24 jarigen buiten Kapellen gingen wonen dan dat er ingeschreven werden. De belangrijkste groep inwijkelingen wordt gevormd door de 65+ers. Er zijn iets meer inwijkingen in Kapellen dan in Vlaanderen en de provincie Antwerpen. Kapellen telt gemiddeld echter eveneens iets meer uitwijkingen dan Vlaanderen en de provincie. B.3.

Samenstelling van de bevolking

Wat de bevolkingssamenstelling naar geslacht betreft, ligt de verhouding man-vrouw in 2006 op ongeveer 49% tegenover 51%. In 2010 en 2025 zal deze volgens de prognoses 48% t.o.v. 52% bedragen. De bevolkingspiramide voor Kapellen in 2005 heeft een gelijkaardige vorm als in andere gemeenten. Vooralsnog telt Kapellen een relatief omvangrijke bevolking op beroepsactieve leeftijd. Deze brede strook zal in de toekomst naar boven toe opschuiven. De smallere basis van kinderen en jongeren zal naar verwachting nog verengen. In tegenstelling tot de totale bevolking van Kapellen die de laatste 15jaar gestegen is van 24.246 naar 26.098, is het aandeel van de jeugd ten opzichte van - 26 -

de totale bevolking van Kapellen 27,67%, wat een daling betekent van 3,16% ten opzichte van 1991. Het aandeel 0 tot 19 jarigen in Kapellen lag de laatste jaren nog gelijk met dat van de provincie en het Vlaams Gewest, maar zal volgens de voorspellingen in de nabije toekomst onder dit niveau dalen. Het aandeel 20 tot 39 jarigen ligt vandaag duidelijk onder de grens van Vlaanderen en de provincie, maar zal dichter naar deze grens toeschuiven. Beide leeftijdsgroepen volgen overigens algemeen een dalende tendens. Ook het aandeel 40 tot 59 jarigen zal de komende jaren afnemen over heel Vlaanderen. Zo ook in Kapellen waar de dalende lijn wel nog meer uitgesproken zal zijn. Tot 2005 lag het aandeel 40 tot 59 jarigen nog boven dat van de provincie en het Vlaams Gewest. Vanaf dan is het aandeel onder dat van de provincie beginnen liggen en de voorspellingen vanaf 2015 zien er naar uit dat het aandeel 40 tot 59 jarigen in Kapellen ook onder het niveau van Vlaanderen zal dalen. Het aantal 60+ers in Vlaanderen zal volgens de prognoses blijven stijgen. In Kapellen is deze stijging zeer duidelijk zichtbaar voor de groep van de 60 tot 79 jarigen: dit aantal ligt beduidend hoger dan in Vlaanderen en de provincie Antwerpen. Het aandeel 80+ers neemt in relatief gelijke tred toe. De grijze druk (aantal 60+ers tgo. aantal 20-59 jarigen) ligt in Kapellen nu reeds een stuk hoger dan in Vlaanderen en de provincie en zal de komende jaren nog een stuk zwaarder gaan wegen. Het aandeel inwoners met een vreemde nationaliteit anders dan van een buurland ligt in Kapellen gelijk met de mediaan van de provincie maar een stuk onder de waarde van Vlaanderen. Het totaal percentage vreemdelingen steeg van 1991 tot 2000 met bijna 2%. Sinds de snelbelgwet van 2000 steeg dit percentage lichtjes tot 8,3% in 2005. De invoering van deze wet heeft m.a.w. weinig invloed in Kapellen gehad. De Nederlanders vormen veruit de grootste groep inwoners met vreemde nationaliteit. Zij maken in 2006 78% uit van het totale aantal vreemdelingen met een andere Europese nationaliteit. In 2004 telde Kapellen 10.332 gezinnen. Van 2000 tot 2004 steeg het aantal huishoudens met 1 of 2 personen met respectievelijk 1,5% en 0,3%. Het aantal gezinnen met 3 of 4 personen nam beiden af met 0,6%. Ook het percentage huishoudens met 5 personen en meer daalde licht (0,3%). Gelijkaardige tendensen worden waargenomen voor heel Vlaanderen. Van 1991 tot 2004 daalde het gemiddeld aantal personen per gezin van 2,78 naar 2,51. Hiermee is het gemiddelde gezin in Kapellen even groot als in de provincie Antwerpen (mediaan 2,52) en iets groter dan in Vlaanderen (2,40). Van 1991 tot eind 2004 steeg het aantal alleenstaanden in Kapellen met maar liefst 54,5%. Eind 2004 waren bijna 6 op 10 van de alleenstaanden vrouwen. Ook het aantal éénoudergezinnen steeg van 2000 tot eind 2005 aanzienlijk, nl. met 25% tot een totaal van 1275 gezinnen. Het aantal éénoudergezinnen met 1 kind steeg met 21%. Het aantal éénoudergezinnen met 2 kinderen of 3 kinderen steeg met 27% en 39%. Het percentage alleenstaanden en éénoudergezinnen op 1 januari 2004 lag reeds iets boven de mediaan van de provincie Antwerpen. De afgelopen jaren stegen het aantal gehuwden lichtjes. In overeenstemming met de algemene tendens nam het aantal echtscheidingen licht toe. - 27 -

5.2 ANALYSE PER THEMA Elk thema bevat een korte inleiding waarin het sociaal grondrecht in kwestie wordt omschr even,de deel t hema’ s wor den aanget oet st en een r uwe opl i j st i ng wor dt gemaakt van de spelers op het werkveld. Daarna volgt het analytisch gedeelte. Enerzijds worden een aantal cijfers aangereikt die het thema in de ruime context van zijn omgeving situeren. De nadruk hierbij ligt op algemeen beschikbare statistische gegevens en interne data van de diensten binnen gemeente, OCMW en lokale actoren. De cijfers dienen ter staving en motivering van de kwalitatieve analyse die in hoofdzaak bouwt op de informatie uit het thematisch overleg met professionele dienstverleners en bevoorrechte getuigen. Het geheel van kwalitatieve data wordt gestructureerd aan de hand van een aantal aandachtspunten in aanzet naar beleidskeuzes. Dit wordt gepresenteerd aan de hand van een SWOT-analyse. Deze geeft de interne sterke en zwakke punten van het lokaal bestuur voor het betreffende beleidsthema weer en geeft aan met welke externe kansen en bedreigingen rekening moet worden gehouden bij het zoeken naar oplossingen. Uit deze informatie werden door het beleid doelstellingen en bijhorende acties geselecteerd waar men in de toekomst aan wil werken. De t hema’ s di e al s r ode dr aad de ver schi l l ende domei nen door weven; samenwerking, overleg, doorverwijzing, communicatie, participatie, toegankelijkhei d,dr empel s… wer denhi er bovenr eedsdeel ssamengebr achti neenaanvul l ende, overkoepelende analyse over het Sociaal Huis. Enkel de zaken die hieromtrent vrij specifiek zijn voor een bepaald thema, worden nog opgelijst.

5.2.1 Sociale dienstverlening 5.2.1.1 Inleiding Als overkoepelend grondrecht erkent de grondwetgever het recht op een menswaardig leven. Hij expliciteert dit algemeen sociaal grondrecht verder in de sociale grondrechten2 (art. 23) die de basis zullen vormen voor de hierop volgende toolkits. Iedere burger kan op basis van deze sociale rechten aanspraak maken op het recht op maatschappelijke dienstverlening en maatschappelijke integratie. Hiermee wordt een maximale integratie en participatie aan het maatschappelijk leven beoogd. Deze rechten zijn echter niet vrijblijvend, ze zijn gekoppeld aan bepaalde voorwaarden die al een individueel engagement inhouden. Hulp valt in die zin niet louter te herleiden tot de transactie van een geldsom of van een zaak. De dienstverlening kan van allerlei aard zijn: materieel, sociaal, geneeskundig, sociaal-geneeskundig of psychologisch. Zo wordt niet alleen curatief, maar ook preventief opgetreden. In volgende toolkit worden de ondersteunende, structurele raakvlakken tussen de dienstverlening door het lokaal bestuur, met de focus op het OCMW, en andere lokale dienstverleners onderzocht. Vanuit een geïntegreerde optiek wordt bekeken 2

Sociale grondrechten: het recht op arbeid en vrije beroepskeuze, het recht op sociale zekerheid, het recht op een behoorlijke

huisvesting, het recht op bescherming van een gezond leefmilieu, het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing

- 28 -

hoe de sociale rechten benaderd en gewaarborgd worden door de verschillende dienstverleners. Daarnaast worden een aantal aandachtspunten in de sociale dienstverlening aangehaald. Algemene maatschappelijke hulpverlening wordt naast het OCMW en de gemeentelijke diensten onder andere verleend door:CAW’ s,zi ekenf ondsen, vakbonden, lokale politie, verenigingen voor armoedebestrijding, gemeenschapscentra, vluchtelingenwerk, buurtwerkingen, ombudsdiensten, vrijwilligersgroepen... Binnen het thema sociale dienstverlening werd tevens aandacht besteed aan het eerste sociale recht, het recht op arbeid, op de vrije keuze van beroepsarbeid, billijke arbeidsvoorwaarden en beloning en het recht op informatie, overleg en collectief onderhandelen. Onderwerpen di e bi nnen hett hema ‘ wer ken’aan bod komen zi j n onder meer : arbeidsklimaat, ondernemingen, werkgelegenheid, tewerkstelling werkloosheidsval, at t i t ude,soci al et ewer kst el l i ngeneconomi e,opl ei di ng,kansengr oepen… De dienstverlening in het domei n ‘ wer ken’ wor dt naast het OCMW en de gemeentelijke diensten verleend door: RVA, VDAB, opleidingscentra, vakbonden, sociale secretariaten werkgeversorganisaties, beschutte/sociale werkplaatsen, werkwinkel, arbeidszorg-initiatieven, arbeidstrajectbegeleiding, interim-kantoren, dienstencheque-bedr i j ven…

5.2.1.2 Cijfergegevens A. Sociale dienstverlening A.1.

Financiële hulpverlening

Het aantal dossiers leefloon bleef de laatste jaren nagenoeg constant op een totaal van om en bij de 75. Het aantal dossiers financiële steun bedraagt 15 in 2006. De groep leefloners tot de leeftijd van 25 jaar neemt een belangrijk aandeel in van het totaal aantal leefloners (één derde!). Het percentage 18 t.e.m. 64 jarigen dat een leefloon ontvangt, ligt een stuk onder de waarde in Vlaanderen en ligt nog net onder de mediaan van de provincie Antwerpen. In vergelijking met de buurgemeenten; Kalmthout (3,0), Essen (4,2), Wuustwezel (3,1), Brecht (1,7), Brasschaat (3,1) en Schoten (1,8) ligt het aandeel leefloners (per 1000 inwoners) in 2005 in Kapellen (1,3) vrij laag. In vergelijking met de buurgemeente Stabroek (0,8) ligt het aandeel leefloners al iets hoger. Het aandeel gerechtigden op een GIB en een IGO (per 1000 inwoners vanaf 65 jaar) ligt in Kapellen beduidend lager dan in de buurgemeenten Kalmthout, Essen, Wuustwezel, Brecht en Brasschaat. Het aandeel is vergelijkbaar met het aandeel in de gemeenten Stabroek en Schoten. Het aandeel geboortes in kansarme gezinnen (op het totaal aantal geboortes) ligt in Kapellen veel hoger dan in de buurgemeenten. Enkel de gemeente Schoten heeft een vergelijkbaar aandeel geboortes in kansarme gezinnen. In de periode 2000-2004 daalde het aandeel titularissen met voorkeursregeling in de ziekteverzekering lichtjes tot 41,1 per 1000 inwoners. Het totaal aantal

- 29 -

gerechtigden op een verzekering residentiële zorg en/of mantel- en thuiszorg lag in 2004 op een 300-tal. Het aantal sociaal medische toelagen, uitgekeerd door de gemeente bleef de laatste vijf jaar vrij stabiel op een gemiddeld aantal van 142 uitkeringen. Het aantal sociaal pedagogische toelagen bleef de laatste vijf jaar eveneens vrij stabiel met een gemiddelde van 40 uitkeringen. Het aantal tussenkomsten in huur daalde van 28 in 2002 tot 17 in 2006. Het aantal gerechtigden op een forfaitaire verwarmingstoelage nam af van 17 in 2002 tot 4 in 2004. De huurtoelagen en verwarmingstoelagen werden afgeschaft en in plaats daarvan werd één nieuwe toelage, de zogenaamde leeftoelage ingevoerd, rekening houdend met het inkomen, aantal gezinsleden en de huurprijzen. Gemiddeld helpt het OCMW van Kapellen 11 cliënten, Belgen met het betalen van hun huurwaarborg per jaar. Voor de cliënten met een vreemde nationaliteit bedraagt het gemiddelde 5 cliënten per jaar. Het aantal gerechtigden op een verwarmingstoelage nam af van 17 in 2002 tot 4 in 2004. Na het invoeren van het systeem voor het opladen van de budgetmeter zien we dat in 2006 reeds 277 cliënten gebruik maakten van dit systeem. A.2.

Niet-financiële hulpverlening

Het totaal aantal dossiers budgetbeheer bedraagt 25 in 2006. Deze dossiers slaan op het aantal cliënten die informatie inwinnen over budgetbeheer en geholpen worden zonder dat er schuldbemiddeling bij komt kijken. Het aantal dossiers schuldhulpverlening bedraagt in 2006 reeds 78 dossiers. Van deze 78 dossiers zijn er 17 waarbij het gaat om een éénmalige bemiddeling, 2 enkel schuldbemiddeling, 24 waarbij het gaat om schuldbemiddeling en budgetbeheer en 35 waarbij het gaat om een collectieve schuldenregeling. Kapellen beschikt over een onthaalcentrum voor asielzoekers –Fedasil. Het opvangcentrum heeft een capaciteit van 450 kandidaat-vluchtelingen.

B.

Werken B.1.

Persoonlijke belastingsaangiften

Het gemiddeld inkomen per inwoner lag in Kapellen in 2002 (recentste cijfers) op €15.216. Dit is beduidend hoger dan in vergelijkbare gemeenten (€13.437) en in het Vlaams Gewest (€13.002). Het aantal aangiften kleiner dan €10.000 maakte in 2004 18% uit van het totale aantal aangiften. De aangiften in de hoogste categorie (> €50.000) maakten 15% uit van het geheel. Het grootste aandeel (+/- 50%) werd ingenomen door de aangiften tussen €10.001 en €30.000. Het aantal aangiften kleiner dan €10.000 lag in 2004 wel 53% hoger dan in 2001. Het aantal aangiften groter dan €50.000 steeg in die periode met 22%. Dit wijst erop dat de inkomenskloof in de gemeente tussen de rijkste gezinnen en de armste gezinnen aan het toenemen is. B.2.

Ondernemingen - 30 -

Het aantal actieve en opgerichte ondernemingen in Kapellen steeg respectievelijk van 1835 en 151 in 2000 tot 1915 en 156 in 2006. Het aantal verdwenen ondernemingen nam af, 152 in 2000 tot 131 in 2006. Om hieruit conclusies te trekken, moeten nog een aantal andere indicatoren in rekenschap worden gebracht. B.3.

Werkgelegenheid, werkzaamheid, tewerkstelling

Kapellen telde in 2005 15.816 inwoners op beroepsactieve leeftijd (18 tot 64 jarigen). Hiervan werkte ongeveer twee derde. 75% was actief in de private sector, 25% in de openbare sector. De werkgelegenheid in Kapellen zelf lag relatief laag, nl. 46,3%. De gemiddelde werkloosheidsgraad (> 1 jaar werkloos) in Kapellen over de periode 2000-2003 ligt gelijk met de mediaan van de provincie Antwerpen, maar nog onder het Vlaams gemiddelde. In de lijn van de tendensen in Vlaanderen, steeg de werkloosheidsgraad in Kapellen van 4,87% in 2000 tot 6,41% in 2005. Daarna volgde een daling tot 5,34% in sept 2007. Het aantal niet werkend werkzoekenden (NWWZ) nam van 2005 tot 2006 af met bijna 9%. Het aantal uitkeringsgerechtigde werklozen kwam in 2006, na een geleidelijke stijging, uit op 519 personen in het totaal, ofwel 8 op 10 van de NWWZ. In september 2007 is het aantal uitkeringsgerechtigden inmiddels gedaald tot 462. In 2006 waren 42,7% van de niet werkende werkzoekenden in Kapellen mannen en 57,3% vrouwen. 36,5% waren arbeiders en 63,5% bedienden. 49,6% van de NWWZ waren minder dan 1 jaar werkloos, 18% 1 tot 2 jaar en 32,4% langer dan 2 jaar. Iets meer dan de helft van de niet werkende werkzoekenden waren ouder dan 40; 21,3% was jonger dan 25. 36,3% van de NWWZ was in 2006 middengeschoold, 44,8% laaggeschoold en 18,9% hooggeschoold. B.4.

Sociale tewerkstelling en economie

Vermits de dienst arbeidstrajectbegeleiding binnen het OCMW pas recent is opgestart (juni 2007), zijn er nog geen cijfergegevens over het aantal cliënten aanwezig. Nog in 2005 werden per maand gemiddeld 6 personen tewerkgesteld volgens artikel 60. De tewerkstelling binnen de sociale economie zijn niet gekend voor de gemeente Kapellen.

- 31 -

5.2.1.3 Kwalitatieve analyse –SWOT-model De conclusies die we uit de cijferanalyse kunnen distilleren aangevuld met de aandachtspunten die voor dit thema werden aangehaald tijdens het themacafé ‘ soci al edi enst ver l eni ng’wor deni nonder st aandSWOT-model voorgesteld.

Sterktes Aanbod/behoefte  OCMW-dienstverlening naar kansarmen toe is reeds vrij uitgebreid, naast de klassieke toelagen worden schooltoelagen verstrekt en feestcheques..  OCMW beschikt over een dienst budgetbeheer en schuldbemiddeling die recentelijk werd opgericht. Samenwerking/doorverwijzing/loket/communicatie/toegankelijkheid  Er bestaat een gemeentelijk infoblad. Kansen Demografische/socio-economische data  Aantal dossiers leefloon bleef de laatste jaren vrijwel constant.  Aantal gerechtigden op GIB (gewaarborgd inkomen bejaarden) en IGO (inkomensgarantie ouderen) ligt iets lager dan in de buurgemeenten.  Daling van het aantal tussenkomsten in huur  Daling van het aantal gerechtigden op een forfaitaire verwarmingstoelage.  Een recente daling in de werkloosheidsgraad.  Daling van het aantal Niet-werkende werkzoekenden (NWWZ) Regelgeving/maatschappelijke factoren  Huurtoelagen en verwarmingstoelagen werden vervangen door de leeftoelage die rekening houdt met het inkomen, aantal gezinsleden en de huurprijzen.  Het Sociaal Huis (22-05-2009) kan een oplossing zijn om de drempels naar de OCMW- en gemeentediensten die er thans bestaan verder te verlagen.  De gemeente beschikt over een onthaalcentrum voor asielzoekers.  Uitbreiding van de regelgeving rond tewerkstelling binnen art. 60 naar de private sector (niet enkel publieke sector envzw’ s) .

Zwaktes Informatie/communicatie  Raadgeving rond sociale problemen is te geografisch verspreid.  Er bestaat geen centraal meldpunt om informatie door te geven (~sociaal infopunt/ één loket) (~ Sociaal Huis)  Administratief centrum en OCMW zijn niet laagdrempelig genoeg.  Te weinig afstemming tussen de diensten van het OCMW en de gemeente.  OCMW is niet bereikbaar genoeg.

- 32 -

 Er bestaat geen inventaris van het aanbod aan gezondheidszorg en ouderenverenigingen en andere.  Erbest aatgeenhandi g‘ pocket boekj e’i ndegemeent ewaardever schi l l ende sociale dienstverleningen zijn opgelijst  Afwezigheid van een uitgebreide sociale kaart.  Hulpverleners kennen elkaars dienstverlening niet.  Informatiebrochures zijn vaak niet actueel genoeg.  OCMW-dienstverlening is te weinig bekend bij bepaalde doelgroepen: kansarmen, studenten...Deze groepen worden daardoor niet bereikt.  Aanbod van het OCMW is niet gekend bij andere hulpverleners waardoor doorverwijzing moeilijk verloopt.  Informatiebrochures zijn niet actueel genoeg en niet begrijpbaar voor iedereen.  Verenigingen kunnen geen informatie verspreiden via het gemeentelijk infoblad.  Gebrek aan communicatie tussen de verschillende adviesraden onderling.  Informatie aanbieden op Internet is niet toegankelijk voor de 65+’ er s.  Website van de gemeente is niet toegankelijk voor kansengroepen. Samenwerking en overleg  Er bestaat geen Welzijnsraad.  Welzijnsoverleg gebeurt niet op regelmatige wijze.  Geen overleg, samenwerking en communicatie tussen sociale diensten van verschillende partners (lokale dienstverleningen + OCMW + gemeente) Preventie  Te weinig preventieve zorg waardoor hulpverlening vaak te laat komt.  Geen aanbod aan preventie rond budgetbeheer, schuldbemiddeling. Aandacht voor specifieke doelgroepen  Geen plaats waar minderjarigen met problemen terecht kunnen  Tekort aan ondersteuning voor alleenstaanden: financiële ondersteuning, woonmogelijkheden. Aanbod/behoefte rond tewerkstelling  Tekort aan tewerkstellingsondersteuning voor jongeren.  Tekort aan sociale tewerkstellingsplaatsen.  Tekort aan vorming rond sociale vaardigheden voor kansengroepen voor tewerkstelling.  Geen lokale jobbeurs.  Tekort aan samenwerkingsinitiatieven rond tewerkstelling (ATB (arbeidstrajectbegeleiding) KINA, ocmw...)

- 33 -

Bedreigingen Demografische/socio-economische data  Sterke stijging van het aantal alleenstaanden (6 op 10 daarvan zijn alleenstaande vrouwen).  Sterke stijging van het aantal éénoudergezinnen.  Groep van leefloners tot de leeftijd van 25 jaar neemt een steeds belangrijker aandeel in van de groep leefloners.  Hoog aantal geboortes in kansarme gezinnen.  Toename van de cliënten die gebruik maken van het opladen van de budgetmeter.  Groot aantal dossiers budgetbeheer en schuldbemiddeling.  De inkomenskloof tussen de rijkste gezinnen en de armste gezinnen is aan het toenemen.  De werkgelegenheid in Kapellen ligt relatief laag.  Iets meer dan de helft van de niet werkend werkzoekenden waren ouder dan 40.  Eenzaamheidsproblematiek bij alleenstaanden. Regelgeving/maatschappelijke factoren  Snelbelgwet van 2000 zorgde voor een zeer lichte stijging van het aantal vreemdelingen in de gemeente.  Wet op de privacy belemmert de meldingsplicht bij de doorverwijzing tussen verschillende diensten.

- 34 -

5.2.1.4 Geselecteerde beleidskeuzes Uit bovenstaand SWOT-model kozen de beleidsmakers onderstaande beleidskeuzes die zij in de toekomst binnen het lokaal sociaal beleid te Kapellen wensen te verwezenlijken. Voor een meer praktische uitwerking in timing en inzet van lokale middelen, verwijzen wij naar de meerjarenplanning in hoofdstuk 6.

Strategische doelstelling 1: Een efficiënte sociale dienstverlening in Kapellen Operationele doelstelling 1: Sociale dienstverlening OCMW/gemeente optimaliseren Actie:  Integreren van de OCMW- en gemeentediensten binnen de structuur van een Sociaal Huis.  Vorm geven aan een centraal info- en meldpunt voor raadgeving rond uiteenlopende sociale problemen. Operationele doelstelling 2: Uitbreiden van de informatie en communicatie naar de doelgroep Actie:  Ontwerpen van duidelijk leesbare gemeentelijke infobrochures.  Actualiseren van bestaande infobrochures over OCMW- en gemeentelijke dienstverlening.  Opmaak van flyers (eyecatchers) voor elke dienst afzonderlijk.  Kenbaar maken van de meldpunten van de verschillende diensten.  Opstellen en actualiseren van duidelijke en overzichtelijke themabrochures: seniorengids, gezondheidsgids, welzijnsgids, mobiliteitsgids, sociale gids, gids beheersing schulden en een overlijdensbrochure.  Infozuil voorzien in de gemeentelijke gebouwen voor de sociale gidsen.  Gerichte verspreiding van de themabrochures (vb. seniorengids meegeven bij pensioenaanvraag, overlijdensgids bij aangifte burgerlijke stand, huis-aan-huisver spr ei di ng,opdei nf oavondvanni euwei nwoner s…)  Vernieuwen van de gemeentelijke website door het inrichten van een afzonderlijk luik met duidelijke informatie en downloadbare documenten.  Integreren van de OCMW-dienstverlening op de gemeentelijke website.  Oprichten van een werkgroep communicatie overkoepelend voor OCMW en gemeente.  Verslagen van de adviesraden ter beschikking stellen op de gemeentelijke website. Operationele doelstelling 3

Kennis van de dienstverleners over het landschap aan sociale dienstverlening vergroten

Actie:  Oprichten van een bilateraal Welzijnsoverleg voor lokale sociale dienstverleners.  Stimuleren van de signaalfunctie van elke sociale dienstverlener.  Eerstelijnsdienstverlening van het OCMW en de gemeente koppelen aan de t weedel i j nsdi enst en( vb.Zi ekenf ondsen,wi j kagent en…) - 35 -

 Opstellen van een overkoepelende brochure met informatie over zowel openbare als private lokale dienstverlening.  Opmaken van een uitgebreide Sociale Kaart. Operationele doelstelling 4

Drempelverlagende initiatieven voor kansengroepen uitwerken en ondersteunen.

Actie:  Inrichten van een Sociaal Huis.  Her i nr i cht envaneencyber caf éi ndi enst encent r um ’ tBr uggeskemetPc’ sdi eop Windows draaien.

Strategische doelstelling 2: Extra aandacht voor specifieke doelgroepen die moeilijk bereikbaar zijn. Operationele doelstelling 1: Opzetten van acties specifiek gericht op bepaalde doelgroepen Actie:

 Uitbreiden van de bestaande wijkwerking.  Beter bekend maken van de diverse gemeentelijke subsidiemogelijkheden rond wonen bij alleenstaanden.  Opstellen van een brochure over de bestaande gemeentelijke subsidiemogelijkheden voor wonen.  Erfgenamen bij overlijden gericht informeren over de werking van SVK. Operationele doelstelling 2

Werken aan de interdisciplinaire aanpak van multiprobleemsituaties

Actie:  Uitbouwen van een efficiënte doorverwijzing tussen de verschillende sociale dienstverleners.  Schenken van extra aandacht aan persoonlijk contact bij de dienstverlening.  Opzetten van een preventiecampagne rond schuldbemiddeling en budgetbeheer.  Oprichten van een budgetschool (= sensibiliseren van jongvolwassenen).  Organiseren van voordrachten en praatgroepen (vb. energiebeheer).  Cliënten die besproken worden in het LAC (= Lokale adviescommissie voor afsluiting gas en elektriciteit) doorverwijzen naar de dienst budgetbeheer en schuldbemiddeling.

- 36 -

Strategische doelstelling kansengroepen.

3:

Extra

aandacht

voor

de

tewerkstelling

van

Operationele doelstelling 1: Kansengroepen begeleiden in hun zoektocht naar werk Actie:

 Organiseren van een jaarlijkse jobbeurs.  Opstellen van een brochure rond tewerkstelling. Operationele doelstelling 2: Verkleinen van de afstand tussen werknemers en werkgevers Actie:  Bekend maken van de tewerkstellingsvoordelen voor jongeren, ouderen en laaggeschoolden bij de lokale ondernemers en de middenstand in de gemeente.  Organiseren van een thema-avond rond tewerkstellingsmogelijkheden voor werknemers en werkgevers. Operationele doelstelling 3: Uitbreiden van het aanbod aan tewerkstellingsplaatsen Actie:

 Bekend maken van de regelgeving rond tewerkstelling binnen artikel 60 bij de private sector.  Oprichten van een klusjesdienst in het OCMW.  Onderzoeken van de mogelijke uitbreiding van de diensten met dienstencheques.

- 37 -

5.2.2 Zorg en gezondheid 5.2.2.1 Inleiding Det hema’ szor g en gezondhei d wer denal seen geï nt egr eer d geheel ,gesel ect eer d. Dit gebeurde in verwijzing naar het tweede sociale grondrecht3 dat o.a. het recht op de bescherming van de gezondheid garandeert, het recht op sociale zekerheid en op sociale en geneeskundige bijstand. Onderwerpen die aan bod komen zijn: algemene en geestelijke gezondheidszorg, dagver zor gi ng,opvangi nr ust hui zenenser vi cef l at s,t hui szor g,di enst encent r a… De nadruk ligt in de eerste plaats op het zorgende aspect. Daarnaast werd binnen dit themacafé extra aandacht besteed aan vrijwilligers en hun werking. De dienstverlening betreffende zorg en gezondheid wordt naast het OCMW en de gemeentelijke diensten o.a. verleend door: ziekenhuizen, eerstelijnsgezondheidszorg, ziekenfondsen, voorzieningen voor ouderen en personen met een handicap, diensten voor geestelijke gezondheidszorg, palliatieve zorg, gezinszorg, zel f hul por gani sat i es,opvoedi ngsonder st eunendedi enst en…

5.2.2.2 Cijfergegevens A. Algemene en geestelijke gezondheidszorg Wat algemene gezondheidszorg betreft, is Kapellen in de eerste plaats aangewezen op de ziekenhuizen; AZ Klina te Brasschaat en Sint Palfijn Ziekenhuis te Merksem. Psychiatrische zorg wordt onder meer verleend door Albe, een tehuis voor matig tot zwaar mentaal gehandicapte volwassenen met een capaciteit van 34 personen, Albro, een praatgroep en individuele begeleiding rond echtscheiding en overlijden en ELIM, een centrum voor psychotherapie.

B.

Dagverzorging, centra voor kortverblijf en lokale dienstencentra

Wat dagverzorgingscentra en centra voor kortverblijf betreft, zijn telkens 12 verblijfseenheden geprogrammeerd. Voor de dagverzorgingscentra zijn momenteel noggeenwoongel egenhedener kend,maarwor denerwel15( vzw’ s)gepl and.I nde toekomst zou dus volledig aan het programma worden voldaan. Voor de centra voor kortverblijf zijn momenteel ook nog geen woongelegenheden erkend, maar er wor denwel10( vzw’ s)gepl and.Erzoui ndet oekomstdusaan2eenhedenmi nder worden voldaan dan dat het programma voorschrijft.

3 Sociale grondrechten: het recht op arbeid en vrije beroepskeuze, het recht op sociale zekerheid, het recht op een behoor-

lijke huisvesting, het recht op bescherming van een gezond leefmilieu, het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing

- 38 -

Op basis van de regioberekening zijn voor Kapellen alle wooneenheden in dagverzorgingscentra ingevuld. De laatste 54 wooneenheden zijn momenteel in aanbouw. Er zijn nog 141 bijkomende woongelegenheden in centra voor kortverblijf. Er wordt in de gemeente een sociaal–medische toelage uitgereikt aan volwassen personen met een handicap en bejaarden die de hulp van derden nodig hebben en niet in een instelling verblijven. Gemiddeld zijn er 145 gerechtigden voor deze uitkering, wat een gemiddeld uitgekeerd bedrag van €36.333 per jaar betekent. Daarnaast wordt tevens een sociaal-pedagogische toelage uitgekeerd aan personen die thuis de opvoeding van een zwaar gehandicapt kind op zich nemen. Op jaarbasis betekent dit een gemiddelde van 40 gerechtigden op een jaar en een gemiddeld uitgekeerd bedrag van €10. OOO. Kapellen beschikt over twee erkende lokale dienstencentra die uitgebaat worden door het OCMW. De dienstencentra hebben een centrale ligging in hun wijk, en zijn vlot met het busvervoer bereikbaar. Er worden maaltijden aangeboden in het di enst encent r um ’ t Br uggeske. Door heen de j ar en ( 2000-2006) is het aantal maaltijden gestegen met 16,77%. Het aantal maaltijden dat aan huis geleverd wordt is in diezelfde periode gedaald met 4,3%. Het dienstencentrum beschikt eveneens over een Minder Mobielen Centrale. In 2006 waren er 75 personen lid van de Minder Mobielen Centrale. Het aantal ritten is van 2004 tot 2006 gestegen met 60,7% (1293 ritten in 2006). Het aantal chauffeurs breidde uit van 7 in 2004 naar 11 in 2006.

C. Rusthuizen en serviceflats Kapellen beschikt over een uitgebreid aanbod rond bejaardenhuisvesting op verschillende locaties in de gemeente. De erkende capaciteit van de rusthuizen in Kapellen (333) samen met de geplande gelegenheden (50) ligt momenteel, volgens de statistieken net op de programmacijfers (0). Kapellen kan hierdoor het tekort aan voorzieningen in Wuustwezel, Brasschaat, Stabroek en Antwerpen niet opvangen. De omliggende gemeente Kalmthout heeft een klein overschot maar dit overschot is te klein om een vangnet te vormen voor de tekorten in de zorgregio. Aangezien voor de rusthuizen niet enkel rekening wordt gehouden met het programmacijfer van de gemeente, maar ook van de regio, worden in Kapellen geen bijkomende wooneenheden in rusthuizen toegelaten. Voor de serviceflats ligt de situatie iets anders: hier wordt rekening gehouden met het programmacijfer van de regio, niet van de gemeente. Hoewel Kapellen ook hier met een goed saldo zit (+75) kunnen in theorie nog 430 bijkomende wooneenheden worden toegelaten. Momenteel beschikt Kapellen over 199 erkende wooneenheden in serviceflats en worden er nog 21 woongelegenheden gepland. Voor wat de regio betreft, scoren Kalmthout, Brasschaat, Antwerpen, Stabroek en Wuustwezel allen negatief voor het saldo aan serviceflatgebouwen.

- 39 -

D. Thuiszorg Met betrekking tot gezinszorg wordt Kapellen geconfronteerd met een steeds stijgende vraag. In procent van het programma scoort Kapellen beduidend lager dan de meeste andere gemeenten in de provincie Antwerpen en in Vlaanderen. De omliggende gemeenten, met uitzondering van Essen, Wuustwezel en Brecht, vertonen eveneens een duidelijk tekort. Ook het gemiddeld aantal gepresteerde uren poetsdienst per 65 jarige ligt lager dan de mediaan van de provincie en de waarde van het Vlaams Gewest. De grensgemeenten, met uitzondering van Stabroek en Wuustwezel; halen evenmin hoge percentages. Het aantal cliënten van de dienst poetshulp met dienstencheques aan huis, georganiseerd door het OCMW, nam de laatste jaren steeds toe. In begin 2005 deden 117 cliënten een beroep op poetshulp, begin 2007 waren dit reeds 202 cliënten, een stijging van 72,6%! Sinds de invoering van de dienstencheques werden 226.091 cheques uitgedeeld aan 1479 gebruikers. Dit zijn na Brasschaat de hoogste cijfers in de regio. In Kapellen zijn zes diensten voor gezinszorg aanwezig. Het ocmw is, van de zes aanwezige diensten gezinszorg in Kapellen, marktleider met ruim 36 % van het aanbod. De dienst gezinszorg van het OCMW is erkend door het Ministerie van de Vlaamse gemeenschap voor een urencontingent van 17 500 uren verzorging per jaar. In 2005 werden in totaal 19193,5 uur bejaardenhulp en gezinshulp gepresteerd. Dit betekent hulp voor 84 geholpen gezinnen. Vooral alleenstaande bejaarde vrouwen met mantelzorg en bejaard koppel, beiden hulpbehoevend, maken gebruik van de dienstverlening. De hulpverlening georganiseerd door Gezinszorg Villers omvat alle taken die met huishouding, hygiënische verzorging en begeleiding van gezinsleden te maken heeft. Men betaalt de verzorgende per uur aan een tarief dat berekend wordt op het inkomen.

- 40 -

5.2.2.3 Kwalitatieve analyse –SWOT-model De conclusies die we uit de cijferanalyse kunnen distilleren aangevuld met de aandacht spunt endi evoordi tt hemawer denaangehaal dt i j denshett hemacaf é‘ zor g engezondhei d’wor deni nonder st aandSWOT-model voorgesteld.

Sterktes Aanbod/behoefte  De gemeente beschikt voor psychiatrische zorg over drie initiatieven: Albe (= tehuis voor matig tot zwaar mentaal gehandicapte volwassenen), Albro (= praatgroep individuele begeleiding rond echtscheiding) en Elim (= centrum voor psychotherapie).  Kapellen beschikt over twee lokale dienstencentra die uitgebaat worden door het OCMW.  Er worden warme maaltijden aangeboden in hetdi enst encent r um ’ tBr uggeskeen ‘ tEr t br andj e  Er bestaat een Minder Mobielen Centrale (MMC)  Er bestaat een ruim aanbod aan bejaardenhuisvesting op verschillende locaties in de gemeente.  Er bestaat reeds een vrij groot aanbod aan serviceflats in de gemeente.  Er is reeds voldoende gezinszorg aanwezig in de gemeente; 6 diensten, het OCMW is met 36% marktleider.  Het aanbod aan thuiszorgvoorzieningen maakt langer thuis wonen reeds voor veel senioren mogelijk.  Er bestaat reeds een specifiek sportaanbod voor senioren.  Er wordt specifiek aandacht gegeven aan preventie voor senioren; valpreventie en aanpassingen aan het huis gericht op senioren.  Vrijwilligers in een overkoepelende organisatie worden reeds ondersteund en krijgen vorming. Samenwerking/doorverwijzing/loket/communicatie/toegankelijkheid  Rusthuizen zijn goed gekend.  Doorverwijzing via de mutualiteiten en het ziekenhuis naar de OCMW- en gemeentelijke dienstverlening verloopt goed. (Zijn voldoende op de hoogte van de werking).  Doorverwijzing vanuit de dienstencentra verloopt goed.  Er wordt informatie verspreid over de OCMW-diensten aan de hand van de OCMW Dienstengids.  Werking van het OCMW is vooral gekend op vlak van sociale problemen, plaatsingen in een RVT, maaltijdbedeling en bejaarden- en poetshulp.  Informatie die op de website staat, wordt eveneens aangeboden in het aankondi gi ngbl ad‘ I nf oKapel l en’ .

- 41 -

Kansen Demografische/socio-economische data  Erwer denvol gensdepr ogr ammaci j f er s15woongel egenheden( vzw’ s) dagver zor gi ngscent r agepl anden10woongel egenheden( vzw’ s )cent r avoor kortverblijf. Regelgeving/maatschappelijke factoren  Het Sociaal Huis (22-05-2009) kan een oplossing zijn om de drempels naar de OCMW- en gemeentediensten die er thans bestaan verder te verlagen.  De gemeente keert sociaal-medische toelagen en sociaal pedagogische toelagen uit (aanvragen bleven stabiel de laatste vijf jaar)  Op basis van de regioberekening is er in Kapellen nog plaats voor 54 bijkomende wooneenheden in dagverzorgingscentra en 141 bijkomende woongelegenheden in centra voor kortverblijf.  Volgens de programmacijfers voor de serviceflats kunnen in theorie nog 470 bijkomende woongelegenheden worden toegelaten.  De regelgeving rond dienstencheques (georganiseerd door het OCMW) biedt uitkomsten voor het tekort aan poetshulp.  Uitbreiding van het dienstencheques - systeem naar tuinwerk en klusjes

Zwaktes Informatie/communicatie  Erbest aatgeen‘ soci aali nf or mat i epunt ’waari nf or mat i ekanver zamel dwor den: inwoners worden nog te vaak van het kastje naar de muur gestuurd.  Er bestaat geen meldpunt voor het melden van problemen. Nood aan een Open Raad voor zorg en gezondheid.  Er bestaat geen laagdrempelig centraal infopunt in het Administratief Centrum dat mensen doorverwijst naar de juiste diensten.  Er bestaat geen centraal telefoonnummer waar men terecht kan voor zorg en gezondheid.  Het werk van de informatieambtenaar is te weinig gekend, men weet niet waarvoor men bij deze ambtenaar terecht kan.  Geen overzicht binnen het grote aanbod aan dienstverlening. Nood aan een inventaris van het aanbod aan dienstverlening van het OCMW, de gemeente én de privé-initiatieven.  De informatie op de website van de gemeente is niet voor iedereen toegankelijk.  Er bestaat geen brochure die de bestaande zorgen gezondheidsvoorzieningen voorstelt.  Sociale kaart wordt onvoldoende gebruikt als informatiepunt.  Elim is te weinig gekend bij personen die te maken krijgen met psychische problemen.  Dienstencentra nog niet zo goed gekend, ook niet bij huisartsen die eerstelijnszorg aanbieden.  OCMW-werking algemeen te weinig gekend. En specifiek de OCMW-subsidies voor sociale en culturele participatie zijn te weinig bekend. - 42 -

Samenwerking en overleg ‘ i magopr obl eem’vanhetOCMW,wor dtnogst eedsenkelgekoppel daanmensen in armoede. Nood aan koppeling aan andere, laagdrempelige diensten (cf.~ binnen Sociaal Huis).  Er bestaat geen samenwerking tussen de ziekenzorgdiensten en de Dienstencentra.  Zorg- en gezondheidsdiensten zijn te weinig op de hoogte van elkaars dienstverlening, er gebeurt te weinig overleg, met een moeizame doorverwijzing als gevolg. Preventie  Preventieacties voor senioren, vb. valpreventie en aanpassingen aan het huis bij senioren zijn te weinig gekend.  Psychol ogi schedr empelvoorhetzoekennaarhul pi sgr oot‘ mendur f tni et t oegevendatmenzi j npl anni etmeerkant r ekken’ . Aanbod/behoefte rond zorg en gezondheid  Er bestaat geen dagverzorgingscentrum, evenmin een centrum voor kortverblijf.  Onvoldoende plaatsen voor bejaarden in rusthuizen maakt inschrijvingen in verschillende rusthuizen tegelijk noodzakelijk.  Er bestaat geen Handicar en de MMC kan niet alles opvangen en is ook niet door iedereen gekend.  Te weinig aandacht voor de problematiek van eenzaamheid en depressiviteit. Aanbod/behoefte rond vrijwilligerswerk  De gemeente biedt geen financiële tegemoetkoming aan en/of psychologische begeleiding voor mantelzorgers.  Onvoldoende informatie rond de mogelijkheden van premies voor mantelzorgers (er bestaat geen brochure, enkel www.premiezoeker.be).  OCMW of gemeente biedt geen vorming aan voor vrijwilligers.  Er bestaat geen informatiepunt en/of informatiemomenten voor kandidaatvrijwilligers.  Wetgeving rond vrijwilligers is te weinig gekend bij de vrijwilligers, o.a. de onkostenvergoeding, verzekering...  De werkzaamheden die door mantelzorgers worden opgenomen zijn te weinig bekend. Aandacht voor specifieke doelgroepen  Geen aanbod aan opvoedingsondersteuning.  Geen JAC (Jeugd adviescentrum) in de gemeente, de groep van 12 tot 16-jarigen kan nergens terecht met hun (sociaal-psychische) problemen.  Geen jeugdhuis in de gemeente. - 43 -

 Te weinig verkeerslichten die een signaalknop hebben, bereikbaar voor rolwagengebruikers.  Fysieke toegankelijkheid van de overheidsdiensten (eveneens toekomstig Administratief Centrum) is ontoereikend voor rolwagengebruikers.  Geen tussenkomsten in vakantie voor chronisch zieken.  Senioren en jonge gehandicapten vinden sportaanbod te beperkt.  Tekort aan lokalen voor de organisatie van speciale activiteiten voor de groep van 65-plussers (vb. seniorenfeest).

Bedreigingen Demografische/socio-economische data  Grijze druk van Kapellen ligt zeer hoog en de voorspellingen voor de toekomst zijn niet rooskleurig.  Aant al60+’ er szeerhoogi nver gel i j ki ngmetVl aander enenpr ovi nci e Antwerpen.  Vrij groot aantal gerechtigden op een op een verzekering residentiële zorg en/of mantel- en thuiszorg.  Vraag naar poetshulp en het aantal cliënten neemt alsmaar toe. Regelgeving/maatschappelijke factoren  Volgens de programmacijfers voor rusthuizen kunnen er in de gemeente geen bijkomende wooneenheden meer worden toegelaten.

- 44 -


Strategische doelstelling 1: Zorg op maat voor elke Kapelse zorgbehoevende Operationele doelstelling 1: Uitbreiden en optimaliseren van het aanbod aan zorgen gezondheidsvoorzieningen Actie:  Aankoop Handicar.  Uitbouwen van een vrijwilligerswerking voor chauffeurs en oprichten van een VZW voor de praktische organisatie van de vrijwilligerswerking voor de Handicar.  Uitbouwen van een structurele samenwerking met RVT Zonnewende: dienst thuiszorg en dagverzorgingcentrum Zonnewende Operationele doelstelling 2: Uitbreiden van de informatie en communicatie naar de doelgroep Actie:

 Extra aandacht voor het verspreiden van informatie (themabrochures) rond zorg en gezondheid.  Gerichte verspreiding van de themabrochures rond zorg en gezondheid.  Opstellen van een specifieke informatiebrochure rond thuiszorg.  Bekend maken van de Minder Mobielen Centrale. Operationele doelstelling 3: Openbare en private dienstverleners vertrouwd maken met elkaars dienstverlening Actie:  Oprichten van een bilateraal overleg rond zorg en gezondheid.  Opmaken van een uitgebreide Sociale Kaart. Operationele doelstelling 4: Drempelverlagende initiatieven voor kansengroepen uitwerken en ondersteunen Actie:  Inrichten van een Sociaal Huis.  Verlagen van de kostprijs van de thuisopvang voor senioren.  Uitbreiden van de wijkwerking voor senioren.  De plannen voor de bouw van de nieuwe gemeentelijke gebouwen (en volgende projecten) voorleggen aan een erkend toegankelijkheidsbureau die de toegankelijkheid voor personen met een handicap nagaan.

- 45 -

Strategische doelstelling 2:

Extra aandacht rond zorg en gezondheid voor specifieke doelgroepen

Operationele doelstelling 1: Opzetten van acties specifiek gericht op bepaalde doelgroepen Actie:

 Organiseren van een uitstap voor chronisch zieken en hun begeleiders.  Extra aandacht schenken binnen het vrijetijds-, sport-, cultuur-, bibliotheeken jeugdbeleid aan de groep van gehandicapten (cf. speelpleinwerking voor gehandicapten).  Organiseren van informatieavonden voor ouders met kinderen met problemen (opvoedingsondersteuning). Operationele doelstelling 2: Uitwerken en bekend maken van preventieve acties Actie:  Uitbouwen van een telefoonnetwerk van vrijwilligers die alleenstaanden en zorgbehoevenden regelmatig bellen.  Ontwikkelen van een telefoonster ter bevordering van het sociaal netwerk ter bestrijding van eenzaamheid en depressiviteit.  Uitwerken van nieuwe preventieprojecten voor senioren.  Uitwerken van een samenwerkingsverband met de Hogescholen rond stages ergotherapie aan huis bij senioren (vb. valpreventie en aanpassingen aan huis bij senioren). Strategische doelstelling 3: Vrijwilligers en mantelzorgers, de noodzakelijke schakels binnen een optimaal zorgaanbod. Operationele doelstelling 1: Ondersteunen van de onmisbare groep mantelzorgers Actie:

 Organiseren van thema-avonden (vb. palliatieve zorg) voor mantelzorgers.  Opstellen van een informatiebrochure specifiek voor mantelzorgers.  Organiseren van een uitstap of aanbieden attentie aan mantelzorgers

Operationele doelstelling 2: Specifieke aandacht schenken aan het statuut van vrijwilligers Actie:  Uitgeven van een informatiebrochure specifiek voor vrijwilligers (info over wetgeving- verzekering en onkostenvergoeding).  Organiseren van overlegmomenten voor vrijwilligers.  Oprichten van een apart meldpunt voor vrijwilligers.  Uiten van erkenning en waardering voor vrijwilligers door hen meer in de bl oemet j est ezet t en( vb.ext r aui t st apor gani ser en,r ecept i e…)

- 46 -

5.2.3 Wonen 5.2.3.1 Inleiding Het domein wonen weerhouden we uit het derde en vierde sociale recht: het recht op een behoorlijke huisvesting en op de bescherming van een gezond leefmilieu. We vatten leefmilieu hier eerder op als leefbaar wonen dan als fysisch gegeven. Onderwerpen die aan bod komen zijn: woonomgeving, bodembenutting, woningbestand en woonkwaliteit, aangepast wonen, betaalbaar wonen, doel gr oepenbel ei d mobi l i t ei t ,ver keer … De nadr uk l i gti n de eer st e pl aat sop het woonaspect .Dezor gcomponent en di ei n een aant aldeel t hema’ seveneens van tel zi j n( cf .ser vi cef l at s,r ust hui zen) ,wer den r eeds deel s bi nnen de t ool ki t‘ zor g en gezondhei d’behandel d.I ndi tdeelgaanwedi eperi nopdespeci f i ekewoonsi t uat i e voor deze doelgroepen. De dienstverlening omtrent wonen wordt naast het OCMW en de gemeentelijke diensten o.a. verleend door: immo-kantoren, sociale huisvestingsmaatschappijen en verhuurkantoren, residentiële zorgvoorzieningen, begeleid wonen, beschut wonen, cr i si s opvangdi enst en,pl eeggezi nnen… Enkel e van de genoemde di enst ver l enende instanties, werden ook gehoord rond het thema zorg en gezondheid. Waar de nadruk eerder op het zorgende dan op het residentiële aspect ligt, worden ze verder besproken binnen het betreffende thema.

5.2.3.2 Cijfergegevens A. Woonomgeving De gemeente Kapellen ligt ten noorden van Antwerpen, aan de westrand van de Kempen en grenst aan de Scheldepolders. Ze is omringd door Stabroek, Kalmthout, Wuustwezel, Brasschaat, Ekeren (Antwerpen) en de Nederlandse gemeente Woensdrecht. Na de Tweede Wereldoorlog kreeg Kapellen het uitzicht van een grote groene randgemeente ( 44, 5% gr oengebi ed i n’ 96)van demet r opoolAnt wer pen.Vel en di e de drukte van de stad ontvluchten, vinden er de rust van de natuur. In de 18de en 19de eeuw werden talrijke kastelen in Kapellen gebouwd. Het zijn veelal grote domeinen met al dan niet een vijver en bijgebouwen. Zij behoren toe aan de adel en de rijke burgerij en werden gebruikt als buitenverblijf of vaste woonplaats. We tellen 19 bestaande en 14 verdwenen kastelen. Nu is de gemeente een woon- en werkgemeente aan de rand van het stedelijk gebied met een duidelijk herkenbare structuur. Kapellen heeft twee kernen (centrum en Putte) met een compact centrum temidden van een groene omgeving die aansluit bij grootschalige natuurgebieden. De woongebieden concentreren zich voornamelijk rond het centrum met uitlopers naar Zilverenhoek en Hoogboom. In de Kapelsestraat rijgt de bebouwing zich over een 3-tal kilometer aaneen en vormt een aaneengeschakeld lint van bebouwing tot aan de gemeente Putte. Kapellenbosi seenwoonpar kmetvi l l a’ s. Net over de Kapelse grens kan men de autosnelweg A12 Antwerpen –Bergen-opZoom op en in Brasschaat de E19 Antwerpen-Breda. De N11 is een zeer drukke verkeersader die dwars door de gemeente loopt. Vooral tijdens de spits zorgden de - 47 -

vele verkeerslichten en de spoorwegovergang voor files. Om dit te verhelpen werden in de periode 2003-2005 ingrijpende werken uitgevoerd: er worden ronde punten aangelegd en de spoorwegovergang werd ondertunneld. Kapellen heeft een station op de internationale spoorlijn Brussel-AntwerpenRotterdam. Een oude nagenoeg ongebruikte spoorweg splitst zich net ten Noorden van het station Kapellen af van de lijn Antwerpen-Rotterdam en eindigt in het militair domein. De volgende buslijnen hebben een halteplaats in de gemeente: -

lijn lijn lijn lijn lijn

B.

650: 670: 720: 730: 780:

Putte –Kapellen –Antwerpen Essen- Kapellen –Antwerpen Putte –Kapellen- Hoevenen-Antwerpen Brasschaat –Kapellen –Ekeren –Antwerpen Zandvliet –Kapellen –Brasschaat - Wijnegem

Bodembenutting

In 1995 was 25,5% procent van de oppervlakte in Kapellen bebouwd. In 2005 was dit al 30,1%. Dit percentage ligt een stuk hoger dan in vergelijkbare gemeenten (19%) en in het Vlaams Gewest (17,3%). De oppervlakte wordt voor 85% ingenomen door woonruimte, slechts 6,6% door industrie. De onbebouwde oppervlakte werd in 2005 berekend op 65,6%. Het grootste gedeelte hiervan werd ingenomen door in afnemende volgorde: bossen, landbouwoppervlakte, grasland, akkerland en recreatieterreinen. De overige 4,3 % bestaat uit niet genormaliseerde percelen en de niet gekadastreerde oppervlakten (stations, autostraden, niet-gekadastreerde wegen, wat er l openenr i vi er en…)

C. Woningbestand De laatste beschikbare gegevens rond het woningbestand in België zijn te vinden in de algemene socio-economische enquête van 2001. Voorgaande volks- en woontellingen dateren van telkens tien jaar terug. In de conclusies moet er dus rekening mee gehouden worden dat een actualisatie van de gegevens slechts over een aantal jaren zal kunnen plaatsvinden. In 2001 telde Kapellen 9748 woningen: een toename van 88% in vergelijking met 1981. 81,2% van de woningen in Kapellen werd bewoond door de eigenaar; één van de hoogste percentages in de regio, op Essen en Brecht na. 17,9% van het totaal aantal woningen zijn gehuurde woningen. 82,2% van de woningen waren in 2001 ééngezinswoningen, 17,1% waren appartementen. Dit is na Brasschaat en Stabroek het grootste percentage appartementen in de regio. 39,8% van de woningen in Kapellen worden in de socio-economische enquête van 2001 benoemd als open bebouwing: op Brasschaat en Stabroek na het laagste - 48 -

percentage uit de regio. Ter vergelijking: in Kalmthout is dit 62,6%. Kapellen kende daarnaast een gemiddeld hoog percentage woningen gebouwd vóór 1945 in de regio, nl. 18,4%. Enkel Kalmthout scoort nog iets hoger op het percentage woningen gebouwd vóór 1945. Ten opzichte van de telling in 1991 daalde in 2001 het aantal woningen zonder klein comfort (2,4%), met klein comfort (17,4%) en met middelmatig comfort (11,2%). Het aantal woningen met groot comfort nam toe tot 66,9%. Enkel Brasschaat telt in de regio nog iets meer woningen met groot comfort en iets minder woningen met hoogstens klein comfort. Toch valt op te merken dat nog een belangrijk aantal woningen in Kapellen (nl. 17,4%) in 2001 uitgerust waren met hoogstens klein comfort. Dit percentage ligt echter nog steeds wat lager dan in het arrondissement en de provincie Antwerpen (21%).

D. Woningmarkt De gemiddelde verkoopprijs per m² van een bouwgrond verdubbelde in 2004 t.o.v. 1995. Met € 101 perm² is de prijs van een bouwgrond in Kapellen hoger dan in vergelijkbare gemeenten (91 €/m²) en in het Vlaamse Gewest (94 €/m²). Niet enkel de percelen bouwgrond, maar eveneens de verkoopprijzen van appartementen, kleine en middelgrote woningen en grote woningen is de laatste jaren enorm toegenomen. De verkoopprijzen in Kapellen bevinden zich gelijk aan de mediaan van de verkoopprijzen in de provincie Antwerpen, maar reeds boven de gemiddelde verkoopprijzen voor Vlaanderen. Gemiddeld werden er de laatste jaren ongeveer 16 verkavelingaanvragen ingediend. In 2005 werden 22 stedenbouwkundige attesten afgeleverd. In 2005/2006 werden voornamelijk ééngezinswoningen, zwembaden, garages/ carports, tuinhuisjes en ver anda’ sgebouwd.

E.

Sociale huisvesting

I nKapel l enzi j nde‘ I deal eWoni ng’ ,de‘ Vl aamseMaat schappi jvoorSoci aalWonen– r egi ooost ’enhetOCMW act i efophetvl akvandebouw vansociale huurwoningen. Kapellen telt ongeveer 35 sociale huurhuizen en appartementen. Het aandeel sociale huurhuizen en appartementen op het totale aantal woningen ligt bijzonder laag (0,34%). Wat de regio betreft, is dit aandeel het grootst in Wuustwezel (6,40%), in Essen (2,52%) en in Brecht (2,42%). De Vlaamse maatschappij voor Sociaal Wonen –r egi o oost ’st el tmoment eelvoor Kapellen 22 appartementen te huur en 13 eengezinswoningen. De gemiddelde wachttijd om aanspraak te kunnen maken op een sociale woning is zeer lang. Ze bedraagt gemiddeld 5 jaar.

- 49 -

5.2.3.3 Kwalitatieve analyse –SWOT-model De conclusies die we uit de cijferanalyse kunnen distilleren aangevuld met de aandachtspunten die voor dit thema werden aangehaald tijdens het themacafé ‘ wonen’wor deni nonder st aandSWOT-model voorgesteld.

Sterktes Aanbod/behoefte  Er bestaat een druk wegennetwerk in de gemeente.  Er is een treinstation op de internationale as Brussel –Antwerpen –Rotterdam.  Kapellen heeft reeds een vrij groot aandeel appartementen tegenover ééngezinswoningen.  Het OCMW van Kapellen is recent aangesloten bij SVK (sociaal verhuurkantoor)  Kwaliteit van de woningen is vrij goed, omdat eigenaars vaak dicht bij hun eigendommen wonen en de huurwoning onderhouden.  Organiseren van speelstraten en straatfeesten zorgt voor een aangename sfeer in de buurt. Samenwerking/doorverwijzing/loket/communicatie/toegankelijkheid  Er is voldoende aanbod aan openbaar vervoer.

Kansen Demografische/socio-economische data  Kapellen telt een laag aantal woningen zonder klein comfort en met klein comfort.  Gemeentelijke klusjesdienst kan woningen aanpassen zodat senioren er langer kunnen blijven wonen.  Eigenaars kunnen via recente samenwerking met SVK hun woning laten onderverhuren. Regelgeving/maatschappelijke factoren  Het Sociaal Huis (22-05-2009) kan een oplossing zijn om de drempels naar de OCMW- en gemeentediensten die er thans bestaan verder te verlagen.  Methode van erfpacht kan gebruikt worden om gronden door de gemeente in erfpacht te geven en zo betaalbare woningen realiseren.  Kangoeroewonen kan een oplossing betekenen voor de woonproblematiek van een diverse doelgroep.  Woonproblematiek van de jongeren (financieel) koppelen aan de woonproblematiek van de ouderen (behoeftig) –mix van samenwonen promoten.  Gemeente kan een norm opleggen waarbij voor elke verkaveling op zijn grondgebied een bepaald percentage dient verkocht te worden voor de realisatie van sociale woningen.

- 50 -

 Op basis van de regioberekening is er in Kapellen nog plaats voor 54 bijkomende wooneenheden in dagverzorgingscentra en 141 bijkomende woongelegenheden in centra voor kortverblijf.  Volgens de programmacijfers voor de serviceflats kunnen in theorie nog 470 bijkomende woongelegenheden worden toegelaten.  Uitgebreid subsidiereglement voor speelstraten.  Gemeente kan clausule voor sociale woningbouw inbouwen in vergunningsbeleid.

Zwaktes Informatie/communicatie ‘ i magopr obl eem’ :ver huur der sver hur enwoni ngni etzomakkel i j kaanf i nanci eel zwakkeren uit vrees voor betaling huur. ‘ kenni spr obl eem’bi jdever huur der s:meni sni etgoedopdehoogt evande schuldbemiddeling: daarbij is het vrij zeker dat de huur betaald zal worden.  Er is geen woonambtenaar.  Lokale actoren, gemeente en OCMW zijn niet van elkaars werking op de hoogte – informatieprobleem.  Dr empel vr eesnaarhetOCMW t oe,‘ i magopr obl eem’ .  Communicatie-/ informatieprobleem: mensen weten niet dat ze informatie rond wonen op het OCMW kunnen krijgen.  Wet gevi ngr ondwoneni st ewei ni ggekend:noodbest aataaneen‘ woonsi t e’ ; info over nieuwe huurwetgeving, informatie waar panden te huur zijn.  Gebrekkig overzicht aan subsidies die kunnen verkregen worden.  Gebrekkige informatieverstrekking rond sociale woningen.  Inwoners worden onvoldoende geïnformeerd over werken die men in de straat uitvoert. Samenwerking en overleg  Financieel zwakkeren worden door immo-kantoren doorgestuurd naar andere immo-kantoren die deze mensen ook niet kunnen verder helpen. Cliënten worden zo van het kastje naar de muur gestuurd.  Gebrek aan coördinatie van de gemeente bij contacten tussen OCMW, gemeente en lokale actoren rond woonproblematiek.  Gebrek aan overleg tussen lokaal bestuur en de lokale actoren. Preventie  Wanneer sociale woningen worden gezet, gaat het over buurten/straten, dit st aatdesoci al emi xvanmenseni nbuur t eni ndeweg( ‘ get t ovor mi ng)

- 51 -

Aanbod/behoefte rond wonen  Kapellen heeft een vrij hoog percentage oude woningen (vóór 1945 gebouwd).  Geen verkavelingen voor sociale woningbouw.  Bij nieuwe verkavelingen wordt geen aandeel afgestaan aan de gemeente voor sociale woningbouw.  Gemeente of OCMW treedt niet op als bouwheer / aanbod verkavelingen.  Tekor taan‘ bet aal bar e’woni ngenenappar t ement enbi nnendegemeent e.  Te weinig aanbod aan sociale huurwoningen.  Gr ot evi l l a’ si nkapel l enboszi j nni eti nt er essantvoorf i nanci eelzwakker en.  Appartementen zijn ZEER duur: bij verkoop van ééngezinswoning kom je vaak niet toe om appartement te kopen.  Frequentie van buslijn 780 is te klein.  Aanbod aan openbaar vervoer te Hoogboom is onvoldoende, geen aansluitingen op de trein... Aandacht voor specifieke doelgroepen  Onvoldoende woonmogelijkheden voor alleenstaanden (appartementen...)  Tekort aan woningen voor jonge modale gezinnen, ouderen en alleenstaande vrouwen met kinderen.  Tekort aan aangepaste woningen voor senioren.  Geen gemeentelijke huisvestingsinitiatieven voor senioren.

Bedreigingen Demografische/socio-economische data  Negatief migratiesaldo van de 20-24-jarigen, wat betekent dat meer personen van deze leeftijdsgroep buiten Kapellen gaan wonen, dan dat er personen van deze leeftijd binnen kapellen komen wonen.  Jongeren vinden geen geschikte woning en verlaten de gemeente.  Gr ot egr oep65+’ er sdi ei ndegemeent ekomenwonen( i nwi j ki ngengr ot erdan uitwijkingen) + toenemende vergrijzing in de gemeente.  Toenemend aantal senioren wil zo lang mogelijk zelfstandig wonen wat de nood aan zorg en vraag naar aangepaste woningen doet toenemen.  Senioren onderhouden hun woning niet meer zo goed, waardoor er vaak onmiddellijk dient gerenoveerd te worden en de woningen die verkocht worden niet instapklaar zijn.  Sterke stijging van het aantal alleenstaanden (6 op 10 daarvan zijn vrouwen)  Sterke stijging van het aantal éénoudergezinnen  Kapellen staat bekend als een groene gemeente aan de rand van Antwerpen.  25% van de oppervlakte van de gemeente is bebouwd, wat vrij veel is in vergelijking met omliggende gemeenten.  Kapellen kent een zeer groot aandeel eigenaars van woningen.

- 52 -

 De gemiddelde verkoopprijs van een m² bouwgrond ligt zeer hoog en verdubbelde tegenover 1995.  Zeer hoge verkoopprijzen van appartementen en woningen.  Het aandeel sociale huurhuizen op het totale aantal woningen ligt bijzonder laag.  De gemiddelde wachttijd voor een sociale woning is zeer lang.  Er bestaat geen samenwerking tussen gemeente en sociale huisvestingsmaatschappij rond krotwoningen. Er bestaat geen actief beleid hieromtrent bij de gemeente. Bij elk signaal dat de gemeente ontvangt wordt een onderzoek gevoerd. Bij vaststelling van onbewoonbaarheid wordt er direct het gepaste gevolg aan gegeven. Regelgeving/maatschappelijke factoren  Jonge gezinnen worden op geen enkele manier gestimuleerd om in de gemeente te blijven wonen (premies...)  Parkeernorm (1.5 parkeerplaatsten per appartement) heeft als gevolg een hogere huurprijs.  Nieuwe huurwetgeving zorgt ervoor dat de helft van de huurwoningen niet geregistreerd worden.  Wettelijk niet mogelijk om een bepaald quota voor sociale woningen op te leggen bij verkavelingen.  Nota minister Keulen intergemeentelijke samenwerking is mogelijk met het oog op de aanwerving van een intergemeentelijke huisvestingsambtenaar is  Gemeente heeft geen concreet uitgewerkt woonbeleid.  Voor kangoeroewoningen is er geen wettelijk kader op vlak van stedebouw en fiscaliteit.  Volgens de programmacijfers voor rusthuizen kunnen er in de gemeente geen bijkomende wooneenheden meer worden toegelaten

- 53 -


Strategische doelstelling 1: Zelfstandig wonen, ook als senior Operationele doelstelling 1: Ondersteunen van senioren die zelfstandig willen blijven wonen Actie:  Aanmoedigen van appartementenbouw in de dorpskernen en in de directe nabijheid van winkels en voorzieningen.  Schenken van bijzondere aandacht aan seniorvriendelijke voorzieningen bij bouwaanvragen zoals een lift en algemene toegankelijkheidseisen zoals brede doorgangen.  Stemmen van een premie voor aanpassingswerken ter bevordering van l evensl angwonen( vb.ombouw vaneenbad,i nst al l at i et r apl i f t …) .  Promoten van de bouw van zorgwoningen en levenslang wonen.  Initiatieven nemen die aanpasbaar en levenslang wonen ondersteunen. Operationele doelstelling 2: Informeren van senioren rond de ondersteuningsmogelijkheden voor zelfstandig wonen. Actie:  Promoten van het gebruik van dienstencheques.  Promoten van bestaande thuiszorgdiensten aan de hand van themabrochures voor: gezinszorg, poetsdienst, dienst warme maaltijden aan huis, Minder Mobielen Centrale, boodschappendienst, klusjesdienst en thuisopvang.  Informatie ter beschikking stellen rond de bouw van zorgwoningen en levenslang wonen. Strategische doelstelling 2: Het lokaal bestuur als regisseur inzake sociaal gericht wonen te Kapellen. Operationele doelstelling 1: Creëren van randvoorwaarden om het aanbod aan sociaal gerichte huisvesting in de gemeente te vergroten Actie:

 Onderzoeken van de bestaande mogelijkheden aan huursubsidies.  Promotie voeren naar de eigenaars van SVK voor het ter beschikking stellen van de woning voor kansengroepen.  Opstellen van een Kapels toewijzingsbesluit voor sociale woningen.  Uitbouwen van kleine sociale woonprojecten in de Stationstraat, Kapelstraat en Engelselei.

- 54 -

 Inventariseren van mogelijke gronden en panden die in aanmerking komen voor de realisatie van sociaal gerichte woonprojecten.  Bij nieuwe verkavelingen wordt een percentage van de gronden voorbehouden voor bescheiden woningen.  Uitvoeren van een behoefteonderzoek met betrekking tot de diverse noden naar sociale huisvesting binnen de gemeente.  Onderzoeken hoe aan de gedetecteerde noden van het behoefteonderzoek tegemoet kan worden gekomen. Operationele doelstelling 2: Organiseren van cliëntgerichte samenwerkingsinitiatieven Actie:  Het OCMW treedt toe tot SVK.  Opstarten van een Woonoverleg met OCMW, Arro, de Ideale Woning en eventueel andere sociale bouwmaatschappijen met het oog op de realisatie van kleine sociale woonprojecten.  Onderzoek voeren naar de mogelijke samenwerking met andere gemeenten voor de aanstelling van een huisvestigingsambtenaar. Operationele doelstelling 3: Aanbieden en verspreiden van informatie rond sociaal gerichte huisvesting Actie:

 Bekend maken van de bestaande mogelijkheden aan huursubsidies.  Communiceren van de mogelijkheden van SVK aar kandidaat-huurders.  Uitbouwen van een Woonloket.  Aanbieden van gestructureerde basisinformatie over huisvestingmaatregelen, bestaand dienstverleningsaanbod en huuraangelegenheden aan bewoners. Strategische doelstelling 3: Een kwaliteitsvolle woning voor ELKE inwoner. Operationele doelstelling 1: Aanmoedigen van de uitbouw van een kwaliteitsvolle woning Actie:  Promoten en bekend maken van de gemeentelijke renovatiepremie.  Bekend maken en hulp bieden bij de aanvraag van de provinciale en Vlaamse Renovatiepremie. Operationele doelstelling 2: Informeren van specifieke doelgroepen over bestaande ondersteuningsmogelijkheden voor de uitbouw van een kwaliteitsvolle woning Actie:  Bij de uitbouw van een woonloket informatie rond ondersteuningsmogelijkheden bundelen en ter inzage leggen.

- 55 -

Operationele doelstelling 3: Verhogen van het aandeel kwaliteitsvolle woningen binnen de gemeente Actie:  Het OCMW treedt toe tot SVK. Strategische doelstelling 4:.Betaalbaar wonen voor elke inwoner Operationele doelstelling 1: Invoeren van maatregelen die de betaalbaarheid garanderen Actie:  Prioriteit geven aan kleine kavels voor ééngezinswoningen buiten de winkelkernen  Bij nieuwe verkavelingen wordt een percentage van de gronden voorbehouden voor bescheiden woningen.  Overleggen met projectontwikkelaars om Kapellenaren voorrang te geven bij de verkoop van kavels en woningen binnen eventuele nieuwe Kapelse verkavelingen.  Verzamelen van de gegevens over alle mogelijke steunmaatregelen voor wonen en deze informatie bundelen.  Invoegen van een luik specifiek rond betaalbaarheid binnen de woonbehoeftestudie.  Onderzoeken of een gemeentelijke verwervingspremie kan ingevoerd worden om jongeren in de gemeente te houden. Operationele doelstelling 2: Verstrekken van informatie waardoor woonprojecten betaalbaar blijven Actie:  Promoten en bekend maken van de gemeentelijke renovatiepremie.  Bekend maken en hulp bieden bij de aanvraag van de provinciale en Vlaamse Renovatiepremie.  Aanbieden van gestructureerde basisinformatie over huisvestingsmaatregelen, het bestaande dienstverleningsaanbod en huuraangelegenheden. Operationele doelstelling 3: Uitbouwen van een efficiënte samenwerking met het SVK (Sociaal Verhuurkantoor) Actie:  Het OCMW treedt toe tot SVK.  Promotie voeren voor het ter beschikking stellen van de woning voor kansengroepen naar de eigenaars binnen SVK.  Communiceren van de mogelijkheden van SVK naar kandidaat-huurders.

- 56 -

5.2.4 Kinderopvang en kinderen jeugdzorg 5.2.4.1 Inleiding De domeinen kinderopvang en kinderen jeugdzorg weerhouden we niet direct uit een sociaal grondrecht hoewel we ze p één of andere manier wel kunnen linken aan één van de vijf sociale grondrechten. Als lokaal bestuur kozen wij er voor om dit thema als apart onderdeel te behandelen binnen het lokaal sociaal beleidsplan. Dit naar aanleiding van het besluit van de Vlaamse Regering van 4 mei 2007, houdende het lokaal beleid kinderopvang. Meer uitleg en motivatie hieromtrent werd reeds neergeschreven in deel 3.1.2 van dit plan, afstemming van de sectorale plannen. Onderwerpen die aan bod komen zijn: kinderopvang, initiatief voor Buitenschoolse kinderopvang, dienst voor opvanggezinnen, particuliere opvanggezinnen, opvanginitiatieven, gemeentelijke speelpleinwerking, tienerwerking, andere opvanginitiatieven en kinderen jeugdzorg. De dienstverlening omtrent kinderopvang wordt naast het OCMW en de gemeentelijke diensten o.a. verleend door: minicrèches, kinderdagverblijven, ziekenfondsen, centra kinder- enj eugdzor g,schol en,Ki ndenGezi n…

5.2.4.2 Cijfergegevens A. Kinderopvang Kapellen telde op 1 januari 2005 volgende erkende voorzieningen voor kinderopvang: 1 dienst voor opvanggezinnen, 1 initiatief buitenschoolse opvang, 1 minicrèche, 1 kinderdagverblijf, 1 buitenschoolse opvang verbonden aan een kinderdagverblijf en 2 zelfstandige onthaalouders. De voorzieningen voor voorschoolse opvang (= dienst voor opvanggezinnen, kinderdagverblijf, zelfstandige onthaalouders en minicrèche) met attest van toezicht van Kind & Gezin in Kapellen hebben allen samen een capaciteit van 251 plaatsen. In januari 2005 werden deze plaatsen ingenomen door 268 kinderen. De voorzieningen voor buitenschoolse opvang (= buitenschoolse opvang verbonden aan een kinderdagverblijf en het initiatief buitenschoolse opvang) hebben samen een capaciteit van 79 plaatsen. In januari 2005 werden deze plaatsen ingenomen door 473 kinderen.

B.

Initiatief voor Buitenschoolse Kinderopvang (gemeente Kapellen)

Tijdens de schoolperiodes voorziet de BKO volgende opvangmomenten: voorschoolse opvang vanaf 7 tot 8.30 uur (begin van de schooluren) en naschoolse opvang vanaf 16u (einde van de schooluren) tot 18u30. Op schoolvrije dagen en tijdens vakantieperiodes is de BKO doorlopend open van 7 uur tot 18 u30. Kind en Gezin heeft 3 van deze 5 opvangvoorzieningen erkend. Dit leidt tot een totale erkenning voor de BKO Kapellen voor 90 kinderen. Schoolgaande kinderen tussen 2,5 jaar en 12 jaar kunnen er opgevangen worden. De BKO ‘ tEgel t j ebevi ndt zich in Kapellen op 5 verschillende locaties. Er geldt een sociaal tarief voor meerdere - 57 -

kinderen uit eenzelfde gezin en een korting tot 50% op basis van het gezinsinkomen is mogelijk. Het aantal ingeschreven kinderen in de buitenschoolse kinderopvang neemt elk jaar toe. Volgens de witte-vlekkenlijst, die nagaat welke gemeenten beter of minder goed voorzien zijn op vlak van opvangvoorzieningen scoort Kapellen relatief goed. Van de buurgemeenten scoort enkel Brasschaat beter. Kalmthout, Wuustwezel en Brecht scoren minder goed. Maar vooral Essen en Stabroek kampen met een structureel tekort aan opvangvoorzieningen.

C. Dienst voor opvanggezinnen, particuliere opvanggezinnen en opvanginitiatieven De dienst opvanggezinnen biedt opvang aan tijdens schooldagen, vrije schooldagen en vakanties. In 2007 werden 312 kinderen opgevangen door een team van 27 onthaalouders. Dit betekent een daling tegenover 2005, toen het nog 363 kinderen waren, opgevangen door een team van 35 onthaalouders. Het aantal opvangmomenten nam in 2005 licht toe sinds 2003 met 4,3%. In Kapellen zijn 3 particuliere opvanggezinnen (~zelfstandige onthaalouders) werkzaam onder toezicht van Kind & Gezin. Kapellen biedt één kinderdagverblijf dat erkend wordt door Kind en Gezin en capaciteit biedt voor de opvang van 24 kinderen. Daarnaast is zijn er 8 erkende minicrèches die opvangcapaciteit bieden voor 115 kinderen.

D. Gemeentelijke speelpleinwerking en tienerwerking Speelpleinwerking wordt georganiseerd door de gemeente tijdens de zomervakantie in het gemeentelijk jeugdcentrum voor kinderen van 6 tot 12 jaar. De speelpleinwerking biedt plaats voor een 80-tal kinderen. Er bestaat een sociaal tarief voor elk volgend kind van het gezin. Tevens dient voor deelname één keer een Grabbelpas aangekocht te worden. In 2005 werden 22 activiteiten georganiseerd en namen 348 jongeren deel aan de activiteiten. Dit betekent een stijging tegenover 2003 met 14%. In 2007 werden er 31 grabbelpas-activiteiten aangeboden verspreid over 27 dagen. In totaal konden er 558 kinderen deelnemen; 403 namen effectief deel aan een activiteit. Dit gaf een hoog deelnemerspercentage van 72,22%. De speelpleinwerking Kapellen heeft een samenwerking met Langoor vzw. Hierdoor kunnen ook kinderen met een lichte mentale handicap, ADHD en autismespectrumstoornis terecht op de speelpleinwerking. Een tienerwerking voor jongeren van 12 tot 16 jaar, werd opgestart in 2004. In 2005 namen in de grote vakantie 223 jongeren deel aan de georganiseerde activiteiten. De Swappas, die overeen komt met de Grabbelpas, maar dan voor jongeren van 12 tot 16 jaar, trok in 2005 75 jongeren naar 13 activiteiten. De swappas-activiteiten bleken in 2007 ook een zeer groot succes. Tijdens 18 dagen werd een activiteit aangeboden waar maximaal 302 jongeren aan konden deelnemen. Er schreven zich 287 jongeren in, wat een zeer hoog deelnemings- 58 -

percentage van 95,03% opleverde. Het ging hier bijna uitsluitend om uitstappen ( Hengel hoef ,Zi l ver meer ,Wal i bi , …)bui t endegemeent eKapel l en. Verder wordt door de gemeente jaarlijks een Roefeldag geor gani seer d( cf .‘ Dagvan hetki nd’ ) .I n2005namen225ki nder endeelaandezedag,zi jhaddenkeuzeui t67 dagroutes om te volgen. Elk jaar wordt een eindejaarsactie (kerstshow) georganiseerd voor kinderen van 3 tot 12 jaar. In 2005 waren er 200 kinderen aanwezig. De jeugddienst beschikt over uitgebreide en gevarieerde informatie voor kinderen en jongeren. In het jeugdcentrum zelf is er een brochure rek dat up to date wordt gehouden. De jongerengids is verkrijgbaar op de jeugddienst, naast tal van tijdschriften en magazines die door de jongeren kunnen ingekeken worden. Op het Administratief centrum is aan de onthaalbalie ook een Jongeren Informatie Zuil t er ug t evi nden,meteen gr ootaant alf ol der sr ond ver schi l l endet hema’ s.Zoweli n de bibliotheek als in het cultureel centrum is jongeren gerichte informatie aanwezig. Het jeugdatelier biedt kinderen en jongeren van 6 tot 18 jaar de mogelijkheid om creatief bezig te zijn tijdens het schooljaar: knutselen, schilderen, tekenen enzovoort. Er wordt op 3 dagen jeugdatelier georganiseerd voor maximaal 20 à 30 deelnemers. Hiervoor worden door het bestuur 3 deeltijdse begeleiders ingezet.

E.

Andere opvanginitiatieven

Andere opvanginitiatieven omvatten de thuisopvang van zieke en gehandicapte kinderen (Christelijke en Socialistische Mutualiteit, Onafhankelijk Ziekenfonds, Liberale Mutualiteit Verbond Antwerpen), de kinderoppasdienst van de Gezinsbond envanReddi eTeddi eendecr i si sopvang,‘ HetDennenhui s’ .

F.

Kinder- en jeugdzorg

Het aandeel kinderen dat geboren wordt in kansarme gezinnen ligt lager dan het Vlaams gemiddelde, maar ligt beduidend hoger dan in de buurgemeenten. Het aantal 0-19 jarigen dat begeleid wordt in de bijzondere jeugdbijstand ligt in Kapellen net op de mediaan van de provincie Antwerpen, maar wel nog een stuk lager dan de gemiddelde aantallen voor Vlaanderen. De belangrijkste voorkomende armoedecriteria zijn inkomen, arbeid en huisvesting. Uit de gemeentelijke kindrapporten kunnen we concluderen dat voor het gebruik van preventieve zorg, de gemeente vrij goed scoort. Iets meer dan 90% van de kinderen die in Kapellen geboren worden, zijn ingeschreven op het consultatiebureau van Kind en Gezin. Daarentegen laat slechts een 65% zich vaccineren tegen poliomyelitis. Gemiddeld een 75% laat zich vaccineren voor mazelen, bof en rubella en meningokokken. We zien voor al deze indicatoren wel een verbetering optreden in 2005 tegenover 2003. Iets meer dan 90% van de kinderen laat de ALGO-gehoortest uitvoeren. Bij de vaccinaties zien we dat de nietbelgen die kansarm zijn, zich slechts in gemiddeld 40% van de gevallen laten vaccineren tegen de kinderziekten.

- 59 -

Borstvoeding blijft de meest gegeven eerste voeding bij pasgeborenen (53,5% van de kinderen krijgt borstvoeding in 2006). Toch zien we een daling tegenover 2005, waar nog 65,2% van de pasgeborenen als eerste voeding uitsluitend borstvoeding kreeg. De gemiddelde leeftijd van de moeder bij de geboorte van het eerste kind ligt in Kapellen op 28,4 jaar. Het aantal extreem vroeggeboortes (20 –31 weken) neemt licht toe (0,5% in 2005 en 1,8% in 2006). Het aantal vroeggeboortes (32 –36 weken) is toegenomen (3,2% in 2005 en 5,9% in 2006). Iets meer dan 90% van de zwangerschappen duurt 37 weken of langer. Specifieke centra voor kinderen jeugdzorg in Kapellen zijn de volgende: Centrum voor kinderzorg en gezinsondersteuning Dennenhuis, ambulante thuisbegeleiding en crisisopvang Leeuwenwelp, een gezinsvervangend tehuis Home Philippe Speth, residentiële hulpverlening voor jongeren vanaf 12 jaar die zich in een problematische opvoedingssituatie bevinden.

- 60 -

5.2.4.3 Kwalitatieve analyse –SWOT-model De conclusies die we uit de cijferanalyse kunnen distilleren aangevuld met de aandacht spunt endi evoordi tt hemawer denaangehaal dt i j denshett hemacaf é‘ ki nderopvang en kinder- enj eugdzor g’wor deni nonder st aandSWOT-model voorgesteld. Sterktes Aanbod/behoefte  De voorzieningen voor voorschoolse kinderopvang (1 dienst voor opvanggezinnen, 8 minicrèche, 1 kinderdagverblijf en 3 zelfstandige onthaalouders) erkend door Kind en Gezin, hebben een capaciteit voor 282 plaatsen.  De voorzieningen voor buitenschoolse opvang (buitenschoolse opvang verbonden aan een kinderdagverblijf en het initiatief buitenschoolse kinderopvang), erkend door K & G hebben samen een capaciteit van 150 plaatsen.  Speelpleinwerking wordt georganiseerd door de gemeente  Er bestaat thuisopvang voor zieke en gehandicapte kinderen, georganiseerd door de mutualiteiten.  Er bestaan 2 kinderoppasdiensten.  Er is een Centrum voor Kinderzorg en Gezinsonder st euni ng;het‘ Dennenhui s’i n de gemeente gevestigd  Eri seengezi nsver vangendt ehui s;‘ Leeuwenwel p’ .  Er bestaat residentiële hulpverlening voor jongeren vanaf 12 jaar die zich in een problematische opvoedingssituatie bevinden; Home Philippe Speth.  Mond-aan-mond reclame rond kinderopvang (buren, kennissen) wordt momenteel gebruikt als informatiekanaal.  Kapellen biedt een vrij ruim aanbod aan dagopvangmogelijkheden.  Geen tekort aan opvang voor kinderen van 0 tot 3 jaar (voorschoolse opvang)  Geen wachtlijst bij de dienst onthaalouders. Samenwerking/doorverwijzing/loket/communicatie/toegankelijkheid  Kinderopvangdiensten zijn zeer toegankelijk eens men ze heeft gevonden.  Doorverwijzing naar andere diensten verloopt vlot.  Overleg tussen ouders en aanbieders van kinderopvang gebeurt via het huisreglement en de heen en weer schriftjes.  Er bestaat een folder waar ALLE opvangvoorzieningen in de gemeente zijn opgenomen.

Kansen Demografische/socio-economische data  Laag aandeel 0 tot 19-jarigen in vergelijking met Vlaanderen en omliggende gemeenten. Regelgeving/maatschappelijke factoren  Het Sociaal Huis (22-05-2009) kan een oplossing zijn om de drempels naar de OCMW- en gemeentediensten die er thans bestaan verder te verlagen. - 61 -

 Kapellen scoort relatief goed voor het aanbod aan kinderopvangvoorzieningen volgens de witte-vlekkenlijst van K&G.  Het Sociaal Huis (22-05-2009) met de uitbouw van een informatieloket voor o.a. kinderopvang kan zorgen voor snelle en correcte informatie in de toekomst.

Zwaktes Informatie/communicatie  Inwoners weten niet wat Kapellen rond kinderopvang te bieden heeft.  Lesgevers voor vormingen rond kinderopvang zijn moeilijk te vinden.  Website van de gemeente rond kinderopvang is momenteel niet up-to-date.  Er bestaat momenteel geen informatieloket voor kinderopvang in de gemeente. Geen centraal meldpunt..  Communicaties binnen de initiatieven rond kleine vakanties verloopt vaak stroef.  Mond-aan-mond reclame is momenteel veruit het enige informatiekanaal voor kinderopvang naar de ouders toe. Samenwerking en overleg  Er bestaan geen samenwerkingsverbanden tussen de privé-initiatieven en de openbare diensten die binnen de gemeente instaan voor de kinderopvang.  Privé-initiatieven kunnen momenteel niet inschrijven voor cursussen die door de openbare diensten worden georganiseerd, en omgekeerd.  Zeer weinig communicatie tussen de verschillende initiatieven onderling, nood aan een aantal overlegvergaderingen per jaar. Aandacht voor specifieke doelgroepen  Websites zijn niet voor alle doelgroepen even toegankelijk.  Sociaal zwakkeren worden te weinig door de kinderopvanginitiatieven bereikt.  Financiële drempel bestaat voor kansengroepen, kinderopvang is zeer duur. Aanbod/behoefte kinderopvang  Tekorten binnen de buitenschoolse kinderopvang. ’ tZonnet j ewer ktmeteenwacht l i j st .  Geen zicht op het gebruik van wachtlijsten bij de privé-initiatieven. Bedreigingen Demografische/socio-economische data  Sterke stijging van het aantal éénoudergezinnen  Aantal kinderen dat geboren wordt in een kansarm gezin ligt beduidend hoger dan in de buurgemeenten. Armoedecriteria zijn inkomen, arbeid en huisvesting.  Slechts Iets minder dan de helft van de kinderen die niet-Belg en kansarm zijn, laat zich vaccineren tegen kinderziekten.

- 62 -


Strategische doelstelling 1: Aangepaste en kwaliteitsvolle kinderopvang en kinderen jeugdzorgvoorzieningen Operationele doelstelling 1: Uitbreiden en optimaliseren van de kinderopvangvoorzieningen Actie:

 Inspanningen leveren om de tekorten binnen de Buitenschoolse kinderopvang (BKO) op te vangen.  Aanpassen van de voormalige bibliotheek te Putte voor de inrichting van een initiatief buitenschoolse kinderopvang.  Ui t br ei denvandedi enst ver l eni ngvan’ tZonnetje en meer gerichte doorverwijzing naar alternatieve opvangvoorzieningen.  In kaart brengen van de wachtlijsten van de private en de openbare opvangvoorzieningen.  Onderzoek voeren naar de efficiënte organisatie van een aanbod aan opvoedingsondersteuning.  Organiseren van speelpleinwerking tijdens de kleine vakanties: herfstvakantie, krokusvakantie en paasvakantie  Uitbreiden van de Buitenschoolse kinderopvang naar 2 locaties: gezondheidscentrum en wachtlokaal Hoogboom) tijdens de kleine vakanties  Rekruteren, stimuleren en ondersteunen van nieuwe onthaalouders. o o o

Meewerken aan de provinciale campagne rond onthaalouders. Werven van nieuwe onthaalouders via info op totem. Informatie op de avond voor nieuwe inwoners.

 Onderzoeken van de mogelijkheden van de bovenruimte van de Zilverenhoek als ruimte voor kinderopvang.  Uitbreiden van de vakantieopvang te Putte naar de grote vakantie.  Onderzoeken van de mogelijkheid tot uitbreiding van de projecten van de Dienst Opvanggezinnen (DGO) in scholen. Nagaan wetgeving Kind en Gezin wat dat betreft.  Uitbreiden van de tienerwerking voor + 12-jarigen via de uitbreiding van de Swapwerking.  Uitreiken van een gemeentelijke startpremie bij de opstart van nieuwe minicrèches.  Uitbreiden van de flexibele opvang bij onthaalouders (vb. middagslapers, kl eut er schol en…)  Nagaan van de mogelijkheden aan financiële ondersteuning voor de uitbreiding van flexibele opvang.

- 63 -

Operationele doelstelling 2: Uitbreiden en optimaliseren van de informatie en communicatie naar de ouders. Actie:  Oprichten van één loket waar alle informatie omtrent kinderopvang en kinderen jeugdzorg is gecentraliseerd. (cf. Huis van het Kind)  Updaten van het pocketboekje rond kinderopvang voor ouders.  Actualiseren van de informatie rond kinderopvang op de gemeentelijke website.  Uitwerken van een infokrantje met een overzicht over de verschillende opvangvoorzieningen tijdens de vakantie.  Oog hebben voor de kwaliteit van het overleg tussen de ouders en de opvoeders. Operationele doelstelling 3: Organiseren van cliëntgerichte samenwerkingsinitiatieven tussen ALLE opvanginitiatieven.  Samenbrengen van verschillende partners in de kinderopvang en de kinderen jeugdzorg in de structuur van een Sociaal Huis.  Organiseren van overlegmomenten en samenwerkingsverbanden tussen private en openbare initiatieven.  Gericht zoeken naar lesgevers voor het geven van algemene vorming aan opvoeders in kinderopvanginitiatieven.  Organiseren van specifieke bijscholing voor het personeel van de Buitenschoolse Kinderopvang (BKO).  Enkele vormingen die aangeboden worden door de openbare diensten open stellen voor deelname van privé-initiatieven en omgekeerd.  Uitbouwen en optimaliseren van een efficiënte doorverwijzing tussen de kinderopvanginitiatieven.  Opzetten van een overkoepelende vakantieregeling zodat kinderopvang tijdens de vakantie toch verzekerd blijft.  Optimaliseren van de samenwerking met speelpleinwerking vzw Langoor rond atypische opvang.  Uitbreiden van de overlegvergaderingen binnen het LOK naar 2 vergaderingen per jaar. Operationele doelstelling 4: Drempelverlagende initiatieven voor kansengroepen uitwerken en ondersteunen.  Blijvend stimuleren van snelle opvangmogelijkheden voor kinderen van kansengroepen (vb. bij plotse tewerkstelling) ook binnen de private opvang.  Zorgen voor voldoende opvangplaatsen waarbij een sociaal tarief voor kansengroepen mogelijk is.  Centraliseren van de Dienst Opvanggezinnen (DGO), de Buitenschoolse kinderopvang en het OCMW in één loket.  Organiseren van preventie- en informatiecampagnes (vb. straffen en belonen, gezondet en,opvoedi ngsonder st euni ng…)  Or gani ser envani nf oavondenvoorouder s( vb.emot i es;gezond‘ op’voeden…)  Kinderopvang blijven garanderen voor de toenemende groep van éénoudergezinnen.

- 64 -

5.2.5 Culturele en maatschappelijke ontplooiing 5.2.5.1 Inleiding Volgens het vijfde en laatste sociale recht moet de culturele en maatschappelijke ontplooiing van iedere burger gewaarborgd worden. Dienstverleners in het domein culturele en maatschappelijke ontplooiing behoren evenzeer tot het professionele werkveld als tot het verenigings- en ontspanningsleven en de vrijwilligerswerking. Naast het OCMW en de gemeentelijke diensten wordt de dienstverlening onder meer verleend door: lagere en middelbare scholen, instellingen voor volwassenenonderwijs en tweedekansonderwijs, jeugd-, sport- en cul t uur ver eni gi ngen,cul t ur el e vzw’ s,zi ekenbezoeker s,assi st ent en van per sonenmeteenhandi cap… Onderwerpen die binnen dit thema aan bod komen zijn: onderwijs, vorming, cultuur en ontspanning. Door expliciet het thema onderwijs te behandelen, ondervangen we de verwijzing in het decreet lokaal sociaal beleid naar artikel 24 §3 van de grondwet omtrent het recht op onderwijs met eerbiediging van de fundamentele rechten en vrijheden.

5.2.5.2 Cijfergegevens A. Onderwijs en vorming Er is een relatief ruim aanbod van kleuter- en basisscholen in Kapellen. Er zijn daarnaast ook drie instellingen die secundair onderwijs aanbieden. In 2005 gingen 137 kleuters naar het gemeenschapsonderwijs en 476 naar het vrij onderwijs. 176 schoolkinderen liepen school in het gemeentelijk onderwijs, 336 schoolkinderen gingen naar het gemeenschapsonderwijs en 960 schoolkinderen liepen school in het vrij onderwijs. 317 leerlingen volgden het gewoon voltijds secundair beroepsonderwijs, 25 leerlingen het deeltijds onderwijs en 102 jongeren het BLO (type 1, 3 en 8) en BSO (type 1, 2 en 3). Het aandeel schoolkinderen met schoolse vertraging in het gewoon lager onderwijs lag de laatste jaren vrij constant op gemiddeld 16,5% en is in 2006 gestegen tot 17,4%. Het aandeel leerlingen in de 2e en 3e graad algemeen secundair onderwijs met schoolse vertraging bedraagt 31,5%, wat betekent dat 1 op 3 leerlingen schoolse vertraging heeft opgelopen. Bij technisch secundair onderwijs (TSO), loopt het aandeel op tot 47,3%, wat bijna één op twee jongeren betekent en bij beroeps secundair onderwijs (BSO) loopt het aandeel zelfs op tot 75,8%, wat betekent dat 3 op 4 leerlingen daar schoolse vertraging heeft opgelopen. Het Centrum Basiseducatie Noord Antwerpen organiseert cursussen bedoeld om laaggeschoolde volwassenen en anderstaligen de kans te geven volwaardig deel te nemen aan de samenleving. Deze cursussen zijn allen gratis. Meest populair zijn de cursussen rekenen en Nederlands als tweede taal. Als we de GOK-indicatoren bekijken, zien we dat Kapellen een vrij groot aandeel GOK-leerlingen telt. Bijna 25% of één op vier leerlingen kan één of meerdere GOKindicatoren toegeschreven worden. Wat wil zeggen dat één op de vier leerlingen; ouders heeft die behoren tot de trekkende bevolking, een moeder heeft die niet in - 65 -

het bezit is van een diploma secundair onderwijs, de leerling tijdelijk of permanent buiten het eigen gezinsverband is opgenomen, het gezin leeft van een vervangingsinkomen of de thuistaal niet het Nederlands is. Enkel Stabroek en de stad Antwerpen in de regio scoren nog iets hoger.

B.

Cultuur en vrije tijd

Het cultuurcentrum is de motor voor het stimuleren en creëren van ontmoetingsplaatsen die evenwaardig worden geacht als artistieke prestaties (woord, muziek en kunsten). Het cultuurcentrum beschikt over verschillende les- en vergaderlokalen. Het aanbod van het cultuurcentrum en de cultuurdienst is heel toegankelijk en heel gevarieerd. Een aantal activiteiten wordt gratis aangeboden, zoals Pulptuur, Noten in het Park en Cafeest. Dit zijn inmiddels bekende en succesvolle culturele activiteiten in onze gemeente. Voor optredens wordt steeds getracht om de toegangsprijs democratisch te houden. In het cultuurseizoen 2006-2007 werden 73 cursussen georganiseerd waaraan in totaal 648 cursisten deelnamen, 9 daguitstappen, 4 theateruitstappen voor kinderen en 16 toeristische wandelingen. In totaal namen 436 personen deel aan de uitstappen. Er werden 35 voorstellingen gegeven met in totaal 698 toeschouwers. Kapellen beschikt over een aantal gemeentelijke (publieke) culturele infrastructuur voorzieningen;pol yval ent ef eest zaal’ tBr uggeske,Oudgemeent ehui s,Cul t ur eel cent r um deOudePast or i j ,’ tKer kske,’ tKaar t er shui sj e,i nf r ast r uct uurvoordej eugd, Eskapade. De cultuurraad is een gemeentelijk adviesorgaan. Het gemeentebestuur vraagt haar om advies over het gevoerde cultuurbeleid in de gemeente, zowel in de fase van beleidsbepaling als -uitvoering. De culturele raad kan ook zonder voorafgaande vraag van het gemeentebestuur adviezen formuleren. De raad is samengesteld uit afgevaardigden van de verschillende socio-culturele verenigingen en geïnteresseerde inwoners. In 2006 telden de bibliotheken van Kapellen, Hoogboom en Putte samen 8.599 leden. De ledenaantal steeg met 226 tegenover 2005. 363 leerlingen volgden in 2007-2008 les muzikale en/of verbale vorming aan de gemeentelijke muziek- en woordacademie. In het schooljaar 2006-2007 waren dit er nog maar 297. Dit betekent een stijging van 22,2%. Het ontlenen van boeken is in de bibiotheken in Kapellen volledig gratis voor iederen. Er worden geen kosten aangerekend voor het uitreiken van een bibliotheekkaart. Er bestaan in Kapellen twee grote initiatieven voor beeldende kunst, één privaat, StLucas en één gemeentelijk jeugdatelier voor kinderen en jongeren van 6 tot 18 jaar. Een 60-tal leerlingen volgen lessen in het gemeentelijk atelier. De kinderen worden in leeftijdsgroepen ingedeeld; van 6 tot 10 jaar en van 11 tot 18 jaar. De gemeente kapellen telt op dit moment 73 sportclubs waarvan er 45 zijn aangesloten bij de gemeentelijke sportraad. Van deze 73 sportclubs waren er in 2006 23 clubs die een ondersteuning hebben gekregen via het gemeentelijke - 66 -

subsidiereglement. Vier overige clubs kregen een nominatief bedrag toegewezen door het gemeentebestuur. De clubs werden opgedeeld in 26 verschillende sportdisciplines. Globaal zijn de mannen in de Kapelse sportverenigingen met 61,9% veel beter vertegenwoordigd dan de vrouwen met 38,1%, alhoewel we zagen er meer vrouwen in Kapellen wonen dan mannen. Omnisportclub Sport+ is in de gemeente Kapellen de club met het hoogste ledenaantal. De club telt in totaal 512 leden, met ook opvallend, een gelijke verdeling tussen mannen en vrouwen. Voetbal is de sporttak met het hoogst aantal leden. In deze sporttak is er een zeer ongelijke verdeling tussen mannen en vrouwen. Van de in totaal 1002 aangesloten voetballeden zijn er 898 mannen en slechts 104 vrouwen. Kapellen telt tevens een groot aantal verenigingen; een 12-tal verenigingen voor cultuurcreatie, een 20-tal cultuurspreidende verenigingen en een groot aantal verenigingen voor sociaal-cultureel werk. Ook zijn er een uitgebreid aantal wijkverenigingen, buurtcomités etc.

C. Toerisme De gemeente Kapellen telt verschillende bewegwijzerde fietsroutes en ligt daarnaast op het Fietsknooppuntennetwerk van de Antwerpse Kempen. Daarnaast zijn er in de gemeente 5 uitgestippelde wandelroutes.

D. Sociale en culturele participatie van kwetsbare doelgroepen In Kapel l en best aatheti ni t i at i efvan de‘ J acobuscheque’ . De Jacobuscheque is een gemeentelijke cheque waarmee elke Kapellenaar de kans krijgt om de dienstverlening van de gemeente te leren kennen, én ook gestimuleerd wordt om ook actief gebruik te maken van de mogelijkheden die de gemeente biedt op het vlak van sport, cultuur, sociale dienst-verlening en ontspanning. Iedereen die op 1 januari van het betrokken jaar ingeschreven was in Kapellen krijgt een omslag met 11 jacobuscheques van € 1, 00 pergezinslid. Vanaf 2008 krijgen alle inwoners 15 Jacobuscheques van €1,00. In 2002 was de Jacobuscheque goed voor een aandeel van 12.1% van het cultuurcentrum. Via subsidies ondersteunt het OCMW de participatie van cliënten aan sportieve, sociale en culturele activiteiten. In 2005 bedroeg deze subsidie een totaal bedrag van €3734,21, in 2006 was het totale bedrag al €6258, 12.

- 67 -

5.2.5.3 Kwalitatieve analyse –SWOT-model Zoals al eerder vermeld werd er geen themacafé georganiseerd specifiek rond culturele en maatschappelijke ontplooiing. Dit omdat al recentelijk voor de opmaak van het cultuurbeleidsplan en jeugdbeleidsplan participatieve processen werden opgezet. Een overbevraging van de betreffende lokale actoren is naar ons inziens niet bevorderlijk voor een toekomstige samenwerking. Daarnaast komt dit tevens de visie van planlastvermindering die met dit lokaal sociaal beleidsplan vooropgesteld wordt niet ten goede. Er werd dan ook gekozen om geen SWOT-model, dat gebaseerd is op de cijferanalyse én de kwalitatieve analyse, voor dit thema op te stellen. De opmaak van zo een analysemodel zou een overwicht geven aan de verzamelde cijfergegevens wat een irrealistisch beeld van de situatie in de gemeente zou schetsen. Wel kwamen in de vier andere themacafés af en toe zaken naar voor die eerder te plaatsen zijn onder het thema culturele en maatschappelijke participatie. Deze zaken brachten het bestuur er toe om wel enkele beleidskeuzes rond culturele en maatschappelijke ontplooiing voorop te stellen.

5.2.5.4 Geselecteerde beleidskeuzes Strategische doelstelling 1: Een onderwijs- en vormingsaanbod met extra aandacht voor kansengroepen Operationele doelstelling 1: Streven naar gelijke onderwijskansen voor elk kind. Actie:  Extra aandacht schenken aan GOK-leerlingen.  Onderzoeken van de mogelijkheden om de schoolse vertraging bij kansengroepen terug te dringen. Operationele doelstelling 2: Inrichten en ondersteunen van vorming voor volwassenen. Actie:  Ondersteunen van het Centrum Basiseducatie Noord Antwerpen bij het aanbieden van vorming aan laaggeschoolde volwassenen.  Organiseren van internetopleidingen voor laaggeschoolden, senioren en kansarmen. Strategische doelstelling 2: Een ruim ontspanningsaanbod met extra aandacht voor kansengroepen. Operationele doelstelling 1: Ondersteunen van financieel kwetsbare groepen bij sociale en culturele participatie. Actie:

 Bekend maken van de mogelijkheden van de Jacobuscheque.  Uitbreiden en bekend maken van de subsidie voor participatie van OCMWcliënten aan sportieve, culturele en sociale activiteiten.

- 68 -

Operationele doelstelling 2: Leveren van extra inspanningen rond cultuurparticipatie Actie:  Een percentage tickets voor cultuurvoorstellingen gratis ter beschikking stellen voor OCMW-cliënten. Operationele doelstelling 3: Leveren van extra inspanningen rond sportparticipatie Actie:  Een aandeel zwemabonnementen gratis uitdelen.  Opt i mal i ser envandesamenwer ki ngmet’ tBr uggeskeendespor t di enstr ondde bekendmaking van het aanbod aan seniorensport en de senioren sportweek.  Bekijken en financieel ondersteunen van de mogelijkheid tot het inrichten van senioren sportuurtjes bij de plaatselijke fitnesscentra.  Opzetten van een samenwerking rond sport voor senioren tussen de nieuwe gemeentelijke sportaccommodatie in de deelgemeente Putte en de dienstencentra. Operationele doelstelling 4: Uitbouwen van een sociaal gericht jeugdwerk in de gemeente. Actie:

 Organiseren van infoavonden voor ouders met kinderen met problemen (opvoedingsondersteuning).  Uitbouwen van een hulpverleningsaanbod voor jongeren in een probleemsituatie (verstoorde relatie met ouders, generatieconflict, beheer financiën, drugs, pesten opschool ,‘ hangj onger en’ …)  Oprichten van een werkgroep rond de uitbouw van een Jeugdhuis als ontmoetingsplaats voor jongeren  Opstellen van een jeugdmagazine voor kinderen en jongeren van 6 tot 18 jaar.  Drempelverlagende wervingsactiviteiten worden bijkomend gesubsidieerd.  Jeugddienst werkt samen met de Gezinsdienst, de Gezondheidsraad, het OCMW en de lokale politie rond preventie en informatie over gezondheid, druggebruik, vei l i ghei d,j eugdwel zi j nswer k…  Uitwisselen van informatie over moeilijkheden op speelterreinen en andere plaatsen om sneller te kunnen ingrijpen.  Uitreiken van kadervormingsubsidies ter bevordering van een kwalitatief jeugdwerk.  Speelplein- en tienerwerking maken afspraken met het Opvangcentrum voor Vluchtelingen om kinderen en jongeren aan de werking te laten participeren.  Evalueren van de samenwerking tussen vzw Langoor en de speelpleinen tienerwerking.

- 69 -

6 MEERJARENPLAN 6.1 SOCIALE DIENSTVERLENING

SD 1 Een efficiënte sociale dienstverlening in Kapellen OD 1.1. Sociale dienstverlening OCMW/gemeente optimaliseren actie 1.1.1

Verantwoordelijke(n)

Timing

Middelen

Samenwerking met

OCMW- en gemeentediensten op 1 fysieke locatie.

Samenwerking met

Evaluatie

Personeelsinzet: gemeente en OCMW bekijken nood aan onthaalbediende

Sociaal Huis

Meting van tevredenheid over het nieuwe sociaal loket.

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

OCMW

Nagaan van kennisvergroting bij de doelgroepen.

Samenwerking met

Evaluatie

Integreren van de OCMW en gemeentediensten binnen de structuur van een Sociaal Huis.

OCMW en gemeente

2009

Renovatiekosten:€ 548.724,11 (raming) Sociaal Huis

actie 1.1.2


Timing

Middelen

Vorm geven aan een centraal info- en meldpunt voor raadgeving rond uiteenlopende sociale problemen.

OCMW en gemeente

Clusterverantwoordelijke 2009 burgerzaken gemeente

+ ontwerpkosten

Evaluatie

OD 1.2. Uitbreiden van de informatie en communicatie naar de doelgroep actie 1.2.1


Timing

Ontwerpen van duidelijk leesbare gemeentelijke infobrochures.

Gemeente

Vanaf 2008 doorlopend

actie 1.2.2


Timing

Actualiseren van bestaande infobrochures over OCMW- en gemeentelijke dienstverlening.

Gemeente en OCMW

Vanaf 2008doorlopend

- 70 -

Middelen


actie 1.2.3


Timing

Opmaak van flyers (eyecatchers) voor elke dienst afzonderlijk.

Gemeente en OCMW


actie 1.2.4


Timing

Kenbaar maken van de meldpunten van de verschillende diensten.

Gemeente en OCMW


actie 1.2.5


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie Nagaan van kennisvergroting bij de doelgroepen.

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie Nagaan van kennis van meldpunten in de gemeente bij de doelgroepen.

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Gemeente

Sociaal Huis


Samenwerking met

Evaluatie

Kostprijs:

Opstellen en actualiseren van duidelijke en overzichtelijke themabrochures: seniorengids, gezondheidsgids, welzijnsgids, mobiliteitsgids, sociale gids, gids beheersing schulden en een overlijdensbrochure.

Stafmedewerker OCMW

actie 1.2.6


Timing

Infozuil voorzien in de gemeentelijke gebouwen specifiek voor de sociale gidsen.

OCMW en gemeente


actie 1.2.7


Timing

Gerichte verspreiding van de themabrochures. (vb. seniorengids bij pensioenaanvraag, overlijdensgids bij aangifte burgerlijke stand, , op de i nf oavondvanni euwei nwoner s…)

OCMW en gemeente



- 1000 ex. uitgegeven als kopies= + €900 gedrukt als boekje (drukker)= €2500

- 71 -

Middelen

Sociaal Huis Middelen

Samenwerking met

Sociaal Huis

Evaluatie

actie 1.2.8


Timing

Vernieuwen van de gemeentelijke website door het inrichten van een afzonderlijk Gemeente luik met duidelijke informatie en downloadbare documenten.


actie 1.2.9

Timing


Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

OCMW

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Sociaal Huis

Een gezamenlijke website voor gemeente en OCMW.

Samenwerking met

Evaluatie

Integreren van de OCMW-dienstverlening OCMW en gemeente op de gemeentelijke website.


actie 1.2.10

Timing

Middelen

Informatieambtenaar Oprichten van een werkgroep communicatie overkoepelend voor OCMW gemeente + en gemeente. Stafmedewerker OCMW

2008

Binnen de bestaande Sociaal Huis personeelsinzet.

Verslag vergadering werkgroep communicatie.

actie 1.2.11


Timing

Middelen

Evaluatie

Gemeente


Binnen de bestaande OCMW personeelsinzet Sociaal Huis

Verslagen van de adviesraden ter beschikking stellen op de gemeentelijke website.


Samenwerking met

Verslagen raadpleegbaar op de gemeentelijke website.

OD 1.3. Kennis van de dienstverleners omtrent het landschap aan sociale dienstverlening vergroten actie 1.3.1


Timing

Oprichten van een bilateraal Welzijnsoverleg voor lokale sociale dienstverleners.

OCMW (Maatschappelijk assistent dienst Gezinszorg.)

Vanaf 2008 – Binnen bestaande regelmatige personeelsinzet tijdstippen

actie 1.3.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie


Binnen bestaande werking en personeelsinzet

Lokale sociale dienstverleners

Verbetering doorverwijzing.

Stimuleren van de signaalfunctie van elke Gemeente en OCMW sociale dienstverlener.

- 72 -

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Gemeente en lokale sociale dienstverleners

Verslagen Welzijnsoverleg.

Sociaal Huis

actie 1.3.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Eerstelijnsdienstverlening van het OCMW en gemeente koppelen aan de tweedelijnsdiensten (vb. Ziekenfondsen, wijkagenten…) .

Gemeente en OCMW





actie 1.3.4


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Opstellen van een overkoepelende brochure met informatie over zowel openbare als private lokale dienstverlening.






actie 1.3.5


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie



Samenwerking met

Evaluatie

Lokale actoren

Aanwezigheid van een Sociaal Huis.

Samenwerking met

Evaluatie

Opmaken van een uitgebreide Sociale kaart.



Binnen bestaande werking en personeelsinzet + Publiciteitskost, verzendingskosten

OD 1.4. Drempelverlagende initiatieven voor kansengroepen uitwerken en ondersteunen actie 1.4.1


Timing

Inrichten van een Sociaal Huis.

OCMW en gemeente

2009

actie 1.4.2


Timing

Herinrichten van een cybercafé in di enst encent r um ’ tBr uggeskemetPc’ s die op Windows draaien.

OCMW ( cent r uml ei der’ t 2009 Bruggeske)

- 73 -

Middelen

Middelen Kostprijs: aankoop 5 Pc’ s= €3. 500

Pc’ si n di enst encent r um ’ t Bruggeske.

SD 2 Extra aandacht voor specifieke doelgroepen die moeilijk bereikbaar zijn OD 2.1. Opzetten van acties specifiek gericht op bepaalde doelgroepen actie 2.1.1

Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Uitbreiden van de bestaande wijkwerking. Gemeente



OCMW

Sociaal Huis

Extra wijkactiviteiten.

actie 2.1.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Gemeente



OCMW

actie 2.1.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Erfgenamen bij overlijden gericht informeren over de werking van SVK.

Gemeente en OCMW



SVK

Nagaan of inwoners SVK kennen.

Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

2009

Zie Sociaal Huis


Oprichting van het concept Sociaal Huis.

Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

2009

Zie Sociaal Huis


Oprichting van het concept Sociaal Huis.

Beter bekend maken van de diverse gemeentelijke subsidiemogelijkheden rond wonen bij alleenstaanden. Opstellen van een brochure over de bestaande gemeentelijke subsidiemogelijkheden voor wonen.


Sociaal Huis

Sociaal Huis

Nagaan of alleenstaanden effectief beter geïnformeerd zijn.

OD 2.2. Werken aan de interdisciplinaire aanpak van multiprobleemsituaties actie 2.2.1


Uitbouwen van een efficiënte doorverwijzing tussen de verschillende sociale dienstverleners.

Gemeente en OCMW

actie 2.2.2


Schenken van extra aandacht aan persoonlijk contact bij de dienstverlening.

Gemeente en OCMW

Sociaal Huis

Sociaal Huis

- 74 -

actie 2.2.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Opzetten van een preventiecampagne rond schuldbemiddeling: - Oprichten van een budgetschool (sensibiliseren van jongvolwassenen) - Organiseren van voordrachten en praatgroepen ( vb.ener gi ebeheer …)

OCMW



Gemeente en scholen

Dalen van het aantal cliënten leefloon.

actie 2.2.4


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Cliënten die besproken worden in het LAC (= Lokale adviescommissie voor gas en elektriciteit) doorverwijzen naar de dienst schuldbemiddeling.

OCMW



Gemeente

Dalen van het aantal cliënten leefloon.

SD 3 Extra aandacht voor de tewerkstelling van kansengroepen OD 3.1. Kansengroepen begeleiden in hun zoektocht naar werk actie 3.1.1


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Organiseren van een jaarlijkse jobbeurs.

Gemeente en OCMW

Vanaf 2008jaarlijks


Werkwinkel, VDAB en middenstanders

Jaarlijkse jobbeurs.

actie 3.1.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Opstellen van een brochure rond tewerkstelling.

Gemeente en OCMW

2008

Lokale dienstverleners (VDAB...)

Brochure rond tewerkstelling.

- 75 -

OD 3.2. Verkleinen van de afstand tussen werknemers en werkgevers actie 3.2.1


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Bekend maken van de tewerkstellingsvoordelen voor jongeren, ouderen en laaggeschoolden bij de lokale ondernemers en de middenstand

Gemeente en OCMW

2008doorlopend


Lokale ondernemers en middenstand

Verhogen van de tewerkstelling van jongeren, ouderen en laaggeschoolden.

actie 3.2.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Organiseren van een thema-avond rond tewerkstellingsmogelijkheden voor werknemers en werkgevers.

Stafmedewerker OCMW


Gemeente

Sociaal Huis


Samenwerking met

Evaluatie

OD 3.3. Uitbreiden van het aanbod aan tewerkstellingsplaatsen actie 3.3.1


Timing

Middelen

Bekend maken van de regelgeving rond tewerkstelling binnen artikel 60 bij de private sector.

Gemeente en OCMW


Personeelsinzet binnen bestaande werking

Private sector

Groter aantal tewerkstellingplaatsen binnen artikel 60 in de private sector.

actie 3.3.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Oprichten van een klusjesdienst in het OCMW.

OCMW

Vrijwilligers Kosten publiciteit

Vrijwilligers

Aanwezigheid van een klusjesdienst binnen het OCMW

actie 3.3.3


Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Onderzoeken van de mogelijke uitbreiding van de diensten met dienstencheques.

OCMW

PWA

Resultaten onderzoek

Timing

- 76 -

6.2 ZORG EN GEZONDHEID

SD 1 Zorg op maat voor elke Kapelse zorgbehoevende OD 1.1. Uitbreiden en optimaliseren van het aanbod aan zorgen gezondheidsvoorzieningen actie 1.1.1


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Aankoop Handicar.

Gemeente

2009

Kostprijs: €50. 000 voor aankoop of leasing

OCMW

Aanwezigheid van een Handicar.

actie 1.1.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Uitbouwen van een vrijwilligerswerking voor chauffeurs en oprichten van een VZW voor de praktische organisatie van de vrijwilligerswerking voor de Handicar.

OCMW

2009

Kostprijs: startkapitaal voor de oprichting + vaste vergoedingskost per kilometer.

actie 1.1.3


Timing

Middelen

Uitbouwen van een structurele samenwerking met RVT Zonnewende i.v.m. plaatsen binnen dagverzorging.

Gemeente en OCMW

2009

Efficiënte werking van de Handicar.

Samenwerking met

Evaluatie

RVT Zonnewende

Jaarlijkse evaluatie a.d.h.v. gesignaleerde nood aan dagopvang.

Samenwerking met

Evaluatie

OD 1.2. Uitbreiden van de informatie en communicatie naar de doelgroep actie 1.2.1 Extra aandacht voor het verspreiden van informatie (themabrochures) rond zorg en gezondheid. (binnen de actiepunten bij sociale dienstverlening (SD 1, OD 1.2))


Timing

Gemeente en OCMW

Vanaf 2008 doorlopend

- 77 -

Middelen


actie 1.2.2


Timing

Middelen

Gerichte verspreiding van de themabrochures rond zorg en gezondheid.

OCMW


Budget: €10. 000

actie 1.2.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Gemeente Sociaal Huis

Eerstelijns gezondheidszorg (dokters, mut ual i t ei t en…)

Onderzoeken of brochures op het juiste moment bij de juiste mensen terecht komen.

Samenwerking met

Evaluatie

Gemeente

Sociaal Huis


Samenwerking met

Evaluatie

Gemeente (website)

Nagaan van de bekendheid van MMC bij de doelgroepen.

Samenwerking met

Evaluatie

Kostprijs: Opstellen van een specifieke informatiebrochure rond thuiszorg.

Stafmedewerker OCMW


- 1000 ex. uitgegeven als kopies= +/- €900 Gedrukt als boekje € 2500

actie 1.2.4 Bekend maken van de MMC (Minder Mobielen Centrale).


Timing

Middelen

OCMW

2008doorlopend


OD 1.3. Openbare en private dienstverleners vertrouwd maken met elkaars dienstverlening actie 1.3.1


Timing

Middelen

Oprichten van een bilateraal overleg rond OCMW en gemeente zorg en gezondheid.

Vanaf 2008 – Binnen bestaande regelmatige werking en tijdstippen personeelsinzet

Lokale dienstverleners

actie 1.3.5


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Opmaken van een uitgebreide Sociale kaart.



Binnen bestaande werking +prijs oproep advertentie verzendingskosten

Lokale dienstverleners


- 78 -

Sociaal Huis

Verslagen overlegmomenten.



Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Inrichten van een Sociaal Huis.

OCMW en gemeente

2009

Lokale actoren

Aanwezigheid van een Sociaal Huis.

actie 1.4.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Verlagen van de kostprijs van de thuisopvang voor senioren.

OCMW

2008doorlopend

Kostprijs: hulpvrager betaalt €1i . p. v. Gemeente €2, 50- bijpassing OCMW €4,00

Groter gebruik van de thuisopvang voor senioren.

actie 1.4.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Uitbreiden van de wijkwerking voor senioren.

OCMW

2008doorlopend

Binnen bestaande werking

Dienstencentra

Groter aantal wijkactiviteiten.

actie 1.4.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

De plannen voor de bouw van de nieuwe gemeentelijke gebouwen (en volgende projecten) voorleggen aan een erkend bureau die de toegankelijkheid voor personen met een handicap nagaan.

Gemeente en OCMW

2008

Kosten van het onderzoek

Toegankelijkheidsbureau

Aangepaste ‘ t oegankel i j ke’ plannen.

SD 2 Extra aandacht rond zorg en gezondheid voor specifieke doelgroepen OD 2.1. Opzetten van acties specifiek gericht op bepaalde doelgroepen actie 2.1.1


Timing

Organiseren van een uitstap voor chronisch zieken en hun begeleiders.

Gemeente en OCMW

2008

actie 2.1.2


Timing

- 79 -

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie Plaatsvinden van een uitstap.

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Extra aandacht schenken binnen het vrijetijds-, sport-, cultuur-, bibliotheeken jeugdbeleid aan de groep van gehandicapten. (cf. speelpleinwerking voor gehandicapten)

Gemeente en OCMW

actie 2.1.3 Organiseren van informatieavonden voor ouders met kinderen met problemen (opvoedingsondersteuning).

2008


Verenigingen van personen met een handicap

Specifieke acties voor de doelgroep binnen de verschillende beleidsplannen.


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Gemeente en OCMW

2008

Gezinsdienst

Één informatieavond per jaar.

Samenwerking met

Evaluatie

Vrijwilligers Dienstencentra

Tevredenheidsonderzoek bij de doelgroepen.

Samenwerking met

Evaluatie

Kostprijs: telefoonabonnementen en/of gesprekskosten.

Gezondheidsraad

Nagaan van verbetering van het sociaal netwerk bij de doelgroepen.

Evaluatie

OD 2.2. Uitwerken en bekend maken van preventieve acties actie 2.2.1


Timing

Middelen

Uitbouwen van een telefoonnetwerk van vrijwilligers die alleenstaanden en zorgbehoevenden regelmatig bellen.

Gemeente en OCMW

2008

Kostprijs: telefoonabonnementen en/of gesprekskosten.

actie 2.2.2


Timing

Middelen Binnen bestaande werking en personeelsinzet

Ontwikkelen van een telefoonster ter bevordering van het sociaal netwerk ter bestrijding van eenzaamheid en depressiviteit.

Dienstencentra

2008

actie 2.2.3


Timing

Middelen

Samenwerking met Seniorenraad

Samenwerking met

Uitwerken van nieuwe preventieprojecten voor senioren.

OCMW en gemeente

2008


actie 2.2.4


Timing

Middelen

- 80 -

Gezondheidsraad en Dienstencentra

Uitgewerkte preventiecampagne.

Evaluatie

Uitwerken van samenwerkingsverband met de Hogescholen rond stages ergotherapie aan huis bij senioren (vb. valpreventie en aanpassingen aan huis.

2008 (na het Binnen bestaande volgen van de werking en opleiding) personeelsinzet

OCMW (Leen De Clerq)

Hogescholen met ergotherapieopleiding

Stages van ergotherapeuten aan huis bij senioren.

SD 3 Vrijwilligers en mantelzorgers, de noodzakelijke schakels binnen een optimaal zorgaanbod OD 3.1. Ondersteunen van de onmisbare groep mantelzorgers actie 3.1.1


Timing

Organiseren van thema-avonden (vb. palliatieve zorg) voor mantelzorgers.

OCMW

2008

actie 3.1.2


Timing

Opstellen van een informatiebrochure specifiek voor mantelzorgers.

Gemeente en OCMW

2008

Middelen

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Gezinszorg en thuisdiensten

Min. Één themaavond per jaar.

Samenwerking met

Evaluatie

Lokale zorg-en gezondheidsvoorzieningen

Uitgeven van de informatiebrochure.

Samenwerking met

Evaluatie

Lokale vrijwilligersorganisaties

Uitgeven van de informatiebrochure.

Samenwerking met

Evaluatie


Verslag van de overlegmomenten.

Samenwerking met

Evaluatie


Min. één activiteit per j aarvoor‘ de vr i j wi l l i ger ’ .

OD 3.2. Specifieke aandacht schenken aan het statuut van vrijwilligers actie 3.2.1


Timing

Uitgeven van een informatiebrochure specifiek voor vrijwilligers (info over wetgeving- verzekering en vergoeding).

Gemeente en OCMW

2008

actie 3.2.2


Timing

Organiseren van overlegmomenten voor vrijwilligers.

Gemeente en OCMW

2008

actie 3.2.3


Timing

Uiten van erkenning en waardering voor vrijwilligers door hen meer in de bloemetjes te zetten

Gemeente en OCMW

2008

- 81 -

Middelen

Middelen

Middelen

Sociaal Huis

6.3 WONEN

SD 1 Zelfstandig wonen, ook als senior OD 1.1. Ondersteunen van senioren die zelfstandig willen blijven wonen actie 1.1.1


Timing

Middelen

Aanmoedigen van appartementenbouw in de dorpskernen en in de directe Gemeente nabijheid van winkels en voorzieningen.

2008doorlopend


actie 1.1.2


Timing

Middelen

Schenken van bijzondere aandacht aan seniorvriendelijke voorzieningen bij bouwaanvragen zoals een lift en algemene toegankelijkheidseisen zoals brede doorgangen.

Gemeente

2008doorlopend


actie 1.1.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie Verhogen van het aantal appartementen in de dorpskern.

Samenwerking met

Evaluatie Bouwaanvragen met seniorvriendelijke voorzieningen krijgen voorrang.

Samenwerking met

Evaluatie Bedrag voor aanpassingswerken ter bevordering van levenslang wonen in de jaarrekening van de gemeente.

Stemmen van een premie voor aanpassingswerken ter bevordering van levenslang wonen (vb. ombouw van een bad,i nst al l at i et r apl i f t …) .

Gemeente

2009

Nader te bepalen

actie 1.1.4


Timing

Middelen

Promoten van de bouw van zorgwoningen en levenslang wonen.

Gemeente

2009

Nader te bepalen

actie 1.1.5


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Initiatieven nemen die aanpasbaar en levenslang wonen ondersteunen.

OCMW

2008


Ergotherapeut

Toenemend aantal zelfstandig wonende senioren.

- 82 -

Samenwerking met

Evaluatie Toename van het aantal zorgwoningen.

OD 1.2. Informeren van senioren rond de ondersteuningsmogelijkheden voor zelfstandig wonen actie 1.2.1


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Promoten van het gebruik van dienstencheques.

OCMW

2008doorlopend


Gemeente

Toename van het gebruik van dienstencheques.

actie 1.2.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Promoten van de thuiszorgdiensten aan de hand van themabrochures voor: gezinszorg, poetsdienst, dienst warme maaltijden aan huis, Minder Mobielen Centrale, boodschappendienst, klusjesdienst en thuisopvang.

OCMW

2008doorlopend


Gemeente

Nagaan van vergroten van de kennis van deze diensten bij de senioren.

actie 1.2.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Informatie ter beschikking stellen rond de bouw van zorgwoningen en levenslang wonen.

Gemeente

2009doorlopend


Nagaan van vergroten van de kennis bij de inwoners.

SD 2 Het lokaal bestuur als regisseur inzake sociaal gericht wonen te Kapellen OD 2.1. Creëren van randvoorwaarden om het aanbod aan sociaal gerichte huisvesting in de gemeente te vergroten actie 2.1.1


Timing

Onderzoeken van de bestaande mogelijkheden aan huursubsidies.

OCMW

2008

actie 2.1.2


Timing

Promotie voeren naar de eigenaars van SVK voor het ter beschikking stellen van de woning voor kansengroepen.

OCMW

2008

- 83 -

Middelen

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

SVK

Lijst met de mogelijkheden aan huursubsidies.

Samenwerking met

Evaluatie

Gemeente en SVK

Verhogen van het aantal eigenaars die hun woning ter

beschikking stellen voor kansengroepen.

actie 2.1.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Te raadplegen toewijzingsbesluit voor sociale woningen.

Opstellen van een Kapels Gemeente toewijzingsbesluit voor sociale woningen.

actie 2.1.4


Uitbouwen van kleine sociale woonprojecten in de Stationstraat, Kapelstraat en Engelselei.

Gemeente

actie 2.1.5.


Timing

Timing

Middelen

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

De Ideale Woning, Arro

Gerealiseerde woonprojecten.

Samenwerking met

Evaluatie

Inventariseren van mogelijke gronden en panden die in aanmerking komen voor de realisatie van sociaal gerichte woonGemeente projecten in woongebied en woonuitbreidingsgebied

actie 2.1.6


Evaluatie

Inventaris van mogelijke gronden en panden voor sociaal gerichte woonprojecten.

Timing

Bij nieuwe verkavelingen wordt een percentage van de gronden voorbehouden voor bescheiden woningen.

Gemeente

actie 2.1.7


Timing

Uitvoeren van een behoefteonderzoek m.b.t. de diverse noden naar sociale huisvesting binnen de gemeente.

Gemeente

2008

actie 2.1.8


Timing

Onderzoeken hoe aan de gedetecteerde noden van het behoefteonderzoek tegemoet kan worden gekomen.

Gemeente

2009

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie ? procent van de verkavelingen wordt voorbehouden voor bescheiden woningen.

- 84 -

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie Resultaten behoefteonderzoek.

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie Formuleren van nieuwe actiepunten omtrent bestaande behoeften.

OD 2.2. Organiseren van cliëntgerichte samenwerkingsinitiatieven actie 2.2.1


Timing

Het OCMW treedt toe tot SVK.

OCMW

2008

actie 2.2.2


Timing

Opstarten van een Woonoverleg met OCMW, Arro, de Ideale Woning en eventueel andere sociale bouwmaatschappijen met het oog op de realisatie van kleine sociale woonprojecten.

Gemeente

Actie 2.2.3


Onderzoek voeren naar de mogelijke samenwerking met andere gemeentes voor de aanstelling van een huisvestingsambtenaar.

Timing

Middelen

Middelen

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Gemeente en SVK

Verslag(en) van overlegmoment(en) met SVK.

Samenwerking met

Evaluatie

OCMW, Arro, de Ideale Woning en andere

Verslagen Woonoverleg.

Samenwerking met

Evaluatie Resultaten onderzoek.

Gemeente

Eventuele aanstelling of ondersteuning van een huisvestingsambtenaar.

2008

OD 2.3. Aanbieden en verspreiden van informatie rond sociaal gerichte huisvesting Actie 2.3.1


Timing

Bekend maken van de bestaande mogelijkheden aan huursubsidies.

OCMW

2008

Actie 2.3.2


Timing

Communiceren van de mogelijkheden van SVK naar kandidaat-huurders.

OCMW

2008

Actie 2.3.3


Timing

Uitbouwen van een Woonloket

Gemeente

Middelen

Middelen

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

SVK

Nagaan van de kennis rond huursubsidies bij de doelgroepen.

Samenwerking met

Evaluatie

SVK

Communicatiemomenten

Samenwerking met

Evaluatie Een Woonloket binnen de gemeente.

- 85 -

Actie 2.3.4


Aanbieden van gestructureerde basisinformatie over huisvestingmaatregelen, bestaand dienstverleningsaanbod en huuraangelegenheden aan bewoners

Gemeente

Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie Nagaan van de kennis van basisinformatie bij bewoners.

SD 3 Een kwaliteitsvolle woning voor ELKE inwoner OD 3.1. Aanmoedigen van de uitbouw van een kwaliteitsvolle woning actie 3.1.1


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie Nagaan van de kennis rond gemeentelijke renovatiepremie bij de doelgroepen.

Promoten en bekend maken van de gemeentelijke renovatiepremie.

Gemeente

2008doorlopend


Woonloket

actie 3.1.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Woonloket

Nagaan van de kennis rond de provinciale en Vlaamse renovatiepremie bij de doelgroepen.

Bekend maken en hulp bieden bij de aanvraag van de provinciale en Vlaamse Renovatiepremie.

Gemeente

2008doorlopend

- 86 -


Stijgend aantal aanvragen voor een gemeentelijke renovatiepremie.

Stijgend aantal aanvragen van deze premie.

OD 3.2. Informeren van specifieke doelgroepen over bestaande ondersteuningsmogelijkheden voor de uitbouw van een kwaliteitsvolle woning. actie 3.2.1


Timing

Bij de uitbouw van een woonloket informatie rond ondersteuningsmogelijkheden bundelen en ter inzage leggen.

Gemeente

2009

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Woonloket

Nagaan of Woonloket toegang tot informatie versoepeld.

Samenwerking met

Evaluatie

Gemeente en SVK

Verslag(en) van overlegmoment(en) met SVK

Samenwerking met

Evaluatie

OD 3.3. Verhogen van het aandeel kwaliteitsvolle woningen binnen de gemeente actie 3.3.1


Timing

Het OCMW treedt toe tot SVK

OCMW

2008

Middelen

SD 4 Betaalbaar wonen voor elke inwoner OD 4.1. Invoeren van maatregelen die de betaalbaarheid garanderen actie 4.1.1


Timing

Middelen

Prioriteit geven aan kleine kavels voor ééngezinswoningen buiten de winkelkernen.

Gemeente

2008doorlopend


actie 4.1.2


Timing

Middelen

Bij nieuwe verkavelingen wordt een percentage van de gronden voorbehouden voor bescheiden woningen.

Gemeente

actie 4.1.3


Groter aantal kavels voor ééngezinswoningen buiten de winkelkernen.

Samenwerking met

Evaluatie ? procent van de verkavelingen wordt voorbehouden voor bescheiden woningen.

Timing

- 87 -

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Overleggen met projectontwikkelaars om Kapellenaren voorrang te geven bij de verkoop van kavels en woningen binnen eventuele nieuwe Kapelse verkavelingen.

Gemeente



Kapellenaren krijgen Lokale projectontwikkelaars voorrang bij het opzetten van nieuwe Woonloket woonprojecten.

actie 4.1.4


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Verzamelen van de gegevens over ALLE mogelijke steunmaatregelen voor wonen en deze informatie bundelen.

Gemeente

2008doorlopend


Woonloket

Verzamelbundel met ALLE mogelijke steunmaatregelen voor wonen.

actie 4.1.5


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Invoegen van een luik specifiek rond betaalbaarheid binnen de woonbehoeftestudie.

Gemeente

2008

actie 4.1.6


Timing

Middelen

2008doorlopend


Onderzoeken of een gemeentelijke verwervingspremie kan ingevoerd worden om jongeren in de gemeente te houden. Gemeente

Resultaten woonbehoefteonderzoek.

Samenwerking met

Evaluatie

Woonloket

Resultatenrapport over de verschillende mogelijkheden.

Samenwerking met

Evaluatie

OD 4.2. Verstrekken van informatie waardoor woonprojecten betaalbaar blijven actie 4.2.1


Timing

Middelen

Nagaan van de kennis rond renovatiepremies bij de doelgroepen.

Promoten en bekend maken van de renovatiepremies

Gemeente

2008doorlopend


Woonloket

actie 4.2.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Bekend maken en hulp bieden bij de aanvraag van de provinciale en Vlaamse

Gemeente

2008doorlopend

Binnen bestaande werking en

Woonloket

Nagaan van de kennis rond de provinciale en

- 88 -

Stijgend aantal aanvragen voor een renovatiepremie.

Renovatiepremie.

personeelsinzet

Vlaamse renovatiepremie bij de doelgroepen. Stijgend aantal aanvragen van deze premie.

actie 4.2.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Aanbieden van gestructureerde basisinformatie over huisvestingsmaatregelen, het bestaande dienstverleningsaanbod en huuraangelegenheden.

Gemeente

2008doorlopend


Woonloket

Nagaan van de kennis van de basisinformatie bij de doelgroepen.

Samenwerking met

Evaluatie

Gemeente en SVK

Verslag(en) van overlegmoment(en) met SVK.

Samenwerking met

Evaluatie

Gemeente en SVK

Verhogen van het aantal eigenaars die hun woning ter beschikking stellen voor kansengroepen.

Samenwerking met

Evaluatie

SVK

Communicatiemomenten.

OD 4.3. Uitbouwen van een efficiënte samenwerking met het SVK (Sociaal Verhuurkantoor) actie 4.3.1


Timing

Het OCMW treedt toe tot SVK.

OCMW

2008

actie 4.3.2


Timing

Promotie voeren voor het ter beschikking stellen van de woning voor OCMW kansengroepen naar de eigenaars binnen SVK.

2008

Actie 4.3.3


Timing

Communiceren van de mogelijkheden van SVK naar kandidaat-huurders.

OCMW

2008

- 89 -

Middelen

Middelen

Middelen

6.4 KINDEROPVANG EN KINDER- EN JEUGDZORG

SD 1 Aangepaste en kwaliteitsvolle kinderopvang en kinderen jeugdzorgvoorzieningen OD 1.1. Uitbreiden en optimaliseren van de kinderopvangvoorzieningen actie 1.1.1

Timing

Middelen

Gemeente

2008- 2009

Kostprijs: verbouwingswerken aan de huidige Kind en Gezin bibliotheek + aanwerven van 2 voltijds equivalenten

Bijkomende plaatsen in de BKO

actie 1.1.2


Timing

Middelen

Evaluatie

Ui t br ei denvandedi enst ver l eni ngvan’ t Zonnetje en meer gerichte doorverwijzing naar alternatieve opvangvoorzieningen.

‘ tZonnet j e

actie 1.1.3


In kaart brengen van de wachtlijsten van de private en de openbare opvangvoorzieningen.

Inspanningen leveren om de tekorten binnen de Buitenschoolse kinderopvang (BKO) op te vangen: - aanpassen van de vroeger bibliotheek te Putte voor de inrichting van een initiatief buitenschoolse kinderopvang.


Samenwerking met

Samenwerking met

Evaluatie

Inkrimpen van de bestaande wachtlijst.

Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

LOK (Lokaal Overleg Kinderopvang)

2008

Overlegmomenten tussen private en openbare opvangvoorzieningen

ALLE opvangvoorzieningen

Transparant en actueel inzicht in de bestaande wachtlijsten.

actie 1.1.4


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Onderzoek voeren naar de efficiënte organisatie van een aanbod aan opvoedingsondersteuning.


2008

ALLE opvangvoorzieningen

Resultaten onderzoek met toekomstige actiepunten.

actie 1.1.5


Timing

Samenwerking met

Evaluatie

- 90 -

Middelen

Organiseren van speelpleinwerking tijdens de kleine vakanties (uren: 7u3017u30): herfst-vakantie (H), krokusvakantie (K) en paasvakantie (P)

Gemeente

2009 (H) 2010 (K))

Subsidies van de Vlaamse Gemeenschap

Speelpleinwerkingen

Groter aanbod aan speelpleinwerking.

actie 1.1.6


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Uitbreiden van de Buitenschoolse kinderopvang naar 2 locaties (gezondheidscentrum en wachtlokaal Hoogboom) tijdens de kleine vakanties.

Gemeente

2008


BKO op 2 locaties, ook in de kleine vakanties.

actie 1.1.7


Timing

Samenwerking met

Evaluatie

Provinciale ondersteuningscel Anker.

Groter aantal onthaalouders binnen de gemeente.

Samenwerking met

Evaluatie

LOK

Resultaten onderzoek met toekomstige actiepunten.

Samenwerking met

Evaluatie

Rekruteren, stimuleren en ondersteunen van nieuwe onthaalouders: meewerken aan de provinciale campagne, werven via info op totem, informatie op de avond voor nieuwe inwoners

Gemeente en LOK

actie 1.1.8


Timing

Onderzoeken van de mogelijkheden van de bovenruimte van de Zilverenhoek als ruimte voor kinderopvang.

Gemeente

2008

actie 1.1.9


Timing

Uitbreiden van de vakantieopvang te Putte naar de grote vakantie.

Gemeente + LOK

actie 1.1.10


Middelen

2008

Middelen

Middelen

Vakantieopvang te Putte in de grote vakantie.

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Onderzoeken van de mogelijkheid tot LOK + gemeente uitbreiding van de projecten van de (Dienst opvanggezinnen 2008 Dienst opvanggezinnen (DGO) in scholen. DGO) Nagaan wetgeving Kind en Gezin.

Binnen huidige werking en personeelsinzet

Kind en Gezin

Rapport over uitbreidingsmogelijkheden.

actie 1.1.11

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie


Timing

Timing

- 91 -

Uitbreiden van de tienerwerking voor + 12-jarigen via SWAP-werking.

Gemeente

2008


actie 1.1.12


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Uitreiken van een gemeentelijke startpremie bij de opstart van nieuwe minicrèches.

Gemeente

2008

Kostprijs: €375 startpremie

minicrèches

Budget in de jaarrekening van de gemeente.

actie 1.1.13


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Dienst voor opvanggezinnen

2008


LOK Kind en Gezin

Ontwerptekst uitbreiding flexibele opvang.

Uitbreiden van de flexibele opvang bij onthaalouders (vb. middagslapers kleuterscholen...). Nagaan van de mogelijkheden aan financiële ondersteuning voor de uitbreiding van flexibele opvang.

Stijging van het aantal SWAP-pas activiteiten.

OD 1.2. Uitbreiden en optimaliseren van de informatie en communicatie naar de ouders actie 1.2.1


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Oprichten van één loket waar ALLE informatie omtrent kinderopvang en kinderen jeugdzorg is gecentraliseerd. (cf. Huis van het Kind)

Gemeente en OCMW

2009

Kostprijs: kosten Sociaal Huis

Sociaal Huis

Eén loket voor informatie rond kinderopvang.

actie 1.2.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Updaten van het pocketboekje rond kinderopvang voor ouders.

Secretaris LOK (Lokaal Overleg Kinderopvang)

2008jaarlijks

Gemeente

Jaarlijks uitgeven van het geactualiseerde pocketboekje kinderopvang.

actie 1.2.3


Timing

Samenwerking met

Evaluatie

- 92 -

Middelen

Actualiseren van de informatie rond kinderopvang op de gemeentelijke website.

Informatieambtenaar (gemeente)

2008jaarlijks

actie 1.2.4


Timing

Uitwerken van een infokrantje met een overzicht over de verschillende opvangvoorzieningen.

Cluster vrije tijd (gemeente)

2008 – jaarlijks

actie 1.2.5


Timing

Middelen

LOK

2008doorlopend


Oog hebben voor de kwaliteit van het overleg tussen de ouders en de opvoeders.

Middelen


Actuele informatie op de gemeentelijke website.

Samenwerking met

Evaluatie

Jeugd- sport- en vrijetijds-initiatieven

Uitbrengen van een jaarlijks infokrantje.

Samenwerking met

Evaluatie

Kind en Gezin

Tevredenheids-meting bij ouders over het doorgeven van informatie.

OD 1.3. Organiseren van cliëntgerichte samenwerkingsinitiatieven tussen ALLE opvanginitiatieven actie 1.3.1


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Samenbrengen van partners in de kinderopvang en de kinderen jeugdGemeente en OCMW zorg in de structuur van een Sociaal Huis.

2012


Sociaal Huis

Efficiënt netwerk van partners in de kinderopvang.

actie 1.3.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Organiseren van overlegmomenten en samenwerkingsverbanden tussen private en openbare initiatieven.


2008 – Binnen huidige driemaandeli werking en jks personeelsinzet

ALLE opvanginitiatieven

Verlagen van de overlegmomenten.

actie 1.3.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Gericht zoeken naar lesgevers voor het geven van algemene vorming aan opvoeders in kinderopvanginitiatieven.

LOK + Gemeente

2008

Kostprijs: €250 tot €300 per/vorming


Geplande vormingen.

actie 1.3.4


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

- 93 -

Organiseren van specifieke bijscholing voor het personeel van de Buitenschoolse Gemeente Kinderopvang (BKO).

2008jaarlijks

actie 1.3.5


Timing

Enkele vormingen die aangeboden worden door de openbare diensten open stellen voor deelname van privéinitiatieven en omgekeerd.

Kind en Gezin LOK

Jaarlijkse vorming voor personeel BKO.

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

LOK

2008 – doorlopend


Gemeente, en ALLE opvanginitiatieven

Jaarlijks MIN.één vormingsmoment wordt opengesteld voor andere partners

actie 1.3.6


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Uitbouwen en optimaliseren van een efficiënte doorverwijzing tussen de kinderopvanginitiatieven.

LOK

2008doorlopend

Binnen huidige werking en personeelsinzet.

Gemeente en OCMW en ALLE opvanginitiatieven.

Tevredenheidsmeting bij de ouders bij doorverwijzing.

actie 1.3.7


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Opzetten van een overkoepelende vakantieregeling zodat kinderopvang tijdens vakantie toch verzekerd blijft.

LOK

2008doorlopend



andere opvang wanneer eigen opvang vakantie neemt.

actie 1.3.8


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Optimaliseren van de samenwerking met speelpleinwerking vzw Langoor rond atypische opvang.

Gemeente

2008doorlopend


VZW Langoor LOK

Aanbod van optimale atypische speelpleinwerking.

actie 1.3.9


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

25 feb, 7 april en 9 juni 2008



Verslagen overlegvergaderingen LOK.

Uitbreiden van de overlegvergaderingen binnen het LOK naar 2 vergaderingen per LOK jaar.



Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Blijvend stimuleren van snelle opvangmogelijkheden voor kinderen van

Dienst voor opvanggezinnen (DGO)

2008doorlopend

Binnen huidige werking en

Gemeente en OCMW

Geen wachtlijst bij de DGO.

- 94 -

kansengroepen (vb. plotse tewerkstelling) OOK binnen de private opvang.

personeelsinzet.

LOK

actie 1.4.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Zorgen voor voldoende opvangplaatsen waarbij een sociaal tarief voor kansengroepen mogelijk is.

Dienst voor opvanggezinnen (DGO)

2008doorlopend

Subsidie voor kinderopvanginitiatieven

LOK, Kind en Gezin, alle opvanginitiatieven

Mogelijkheid tot sociaal tarief binnen de opvanginitiatieven.

actie 1.4.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Centraliseren van de Dienst Opvanggezinnen, de buitenschoolse kinderopvang en het OCMW in één loket.

Gemeente en OCMW

2009


Sociaal Huis

Groter bereik van de kansengroepen binnen de kinderopvang.

actie 1.4.4


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Organiseren van preventie- en informatie campagnes (vb. straffen en belonen, LOK voeding, opvoedingsondersteuning)

2008geregelde tijdstippen


Gemeente & alle opvanginitiatieven

Opzet van een preventie- en informatiecampagne.

actie 1.4.5


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Organiseren van infoavonden voor ouder s( vb.emot i es,gezond‘ op’ voeden…)

LOK

2008jaarlijks


Gemeente & alle opvanginitiatieven

Eén informatievergadering per jaar.

actie 1.4.6


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

LOK

Kinderopvang blijven garanderen voor de LOK éénoudergezinnen.

Gemeente & alle opvangvoorzieningen

- 95 -

6.5 CULTURELE EN MAATSCHAPPELIJKE ONTPLOOIING

SD 1 Een onderwijs- en vormingsaanbod met extra aandacht voor kansengroepen OD 1.1. Streven naar gelijke onderwijskansen voor elk kind actie 1.1.1


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Extra aandacht schenken aan GOKleerlingen.

Scholen

2008doorlopend

huidige werking en personeelsinzet

Gemeente en OCMW

Daling van aantal leerlingen die schoolse vertraging oplopen

actie 1.1.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Gemeente en OCMW

2008doorlopend


ALLE scholen

Rapport over het gevoerde onderzoek en gevoerde actiepunten.

Onderzoeken van de mogelijkheden om de schoolse vertraging bij kansengroepen terug te dringen.

OD 1.2. Inrichten en ondersteunen van vorming voor volwassenen actie 1.2.1


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Ondersteunen van het Centrum Basiseducatie Noord Antwerpen bij het aanbieden van vorming aan laaggeschoolde volwassenen.

Gemeente en OCMW

2008doorlopend

Kostprijs: tussenkomst bij cursusgeld

Centrum Basiseducatie Noord

Deelname van kansengroepen aan de georganiseerde vormingen.

actie 1.4.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Organiseren van internetopleidingen gericht op laaggeschoolden, senioren en kansarmen.

OCMW ( cent r uml ei der’ t 2009 Bruggeske)

Ivoran (KTA)

Organisatie cursussen.

actie 1.4.4


Uitbreiden van de gemeentelijke subsidie voor geslaagden van de nieuw ingerichte Gemeente computerruimte i n‘ tBr uggeske.

Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

2009

Kostprijs: €25per geslaagde deelnemer.

OCMW en Ivoran (KTA)

Uitbetaalde subsidies in jaarrekening gemeente.

- 96 -

SD 2 Een ruim ontspanningsaanbod met extra aandacht voor kansengroepen OD 2.1. Ondersteunen van financieel kwetsbare groepen bij sociale en culturele participatie actie 2.1.1


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Bekend maken van de mogelijkheden van Gemeente de Jacobuscheque.

2008doorlopend

Kostprijs: €15/ gezinshoofd

aanbieders van sociale en culturele activiteiten

Jaarrekening van de gemeente.

actie 2.1.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Uitbreiden en bekend maken van de subsidie voor participatie van OCMWcliënten aan sportieve, culturele en sociale activiteiten.

OCMW

2008doorlopend

Subsidies Vlaamse Overheid

aanbieders van Jaarrekening en sociale, culturele en activiteitenverslag sportieve activiteiten OCMW.

Timing

Middelen

Samenwerking met

2008


Participatie van ALLE aanbieders van OCMW-cliënten aan culturele activiteiten culturele activiteiten.

Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

2008

Binnen huidige werking en personeelsinzet. abonnementsgeld

OCMW

OCMW-cliënten kunnen goedkoop zwemmen.

OD 2.2. Leveren van extra inspanningen rond cultuurparticipatie actie 2.2.1


Een percentage tickets voor cultuurvoorstellingen gratis ter OCMW beschikking stellen voor OCMW-cliënten.

Evaluatie

OD 2.3. Leveren van extra inspanningen rond sportparticipatie actie 2.3.1 Een aandeel zwemabonnementen gratis uitdelen.

Verantwoordelijke(n) Gemeentelijk zwembad

- 97 -

actie 2.3.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Optimaliseren van de samenwerking met ’ tBr uggeskeendespor t di enstr ondde bekendmaking van het aanbod aan seniorensport en de senioren sportweek.

Gemeentelijke sportdienst

2008


Dienstencentra

Nagaan van de bekendheid bij de doelgroep.

actie 2.3.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Bekijken en financieel ondersteunen van de mogelijkheid tot het inrichten van senioren sportuurtjes bij de plaatselijke fitnesscentra.

OCMW

2008

Subsidies

Locale fitnesscentra

Deelname van de doelgroep aan deze speciaal ingerichte sportuurtjes.

actie 2.3.4


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Opzetten van een samenwerking rond sport voor senioren tussen de nieuwe gemeentelijke sportaccommodatie in de deelgemeente Putte en de dienstencentra.

Gemeente Dienstencentra (OCMW)

Gemeentelijke sportdienst en OCMW

2008-2011

Verslagen van overlegvergaderingen Nieuwe activiteiten voor senioren.

OD 2.4. Uitbouwen van een sociaal gericht jeugdwerk in de gemeente actie 2.4.1


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Organiseren van info-avonden voor ouders met kinderen met problemen (opvoedingsondersteuning).

Gezinsdienst

2008


Gemeente en OCMW

Jaarlijkse info-avond voor ouders.

actie 2.4.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

2009


Hulpverlening voor Jeugdbrigade van de jongeren in een politie probleemsituatie

Uitbouwen van een hulpverleningsaanbod voor jongeren in een probleemsituatie (verstoorde relatie met ouders, Gemeente en OCMW generatieconflict, beheer financiën, drugs, pesten op school, ‘ hangj onger en’ . . . ) .

- 98 -

actie 2.4.3


Timing

Middelen

2008 (werkgroep)

Samenwerking met

Evaluatie

OCMW en lokale dienstverleners

Activiteitenverslag werkgroep + Jeugdhuis.

Samenwerking met

Evaluatie

Jeugdraad

Nagaan kennis bij de doelgroep.

Oprichten van een werkgroep rond de uitbouw van een Jeugdhuis als ontmoetingsplaats voor jongeren

Gemeente (Jeugddienst)

actie 2.4.4


Timing

Opstellen van een jeugdmagazine voor kinderen en jongeren van 6 tot 18 jaar.


2008

actie 2.4.5


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Drempelverlagende wervingsactiviteiten worden bijkomend gesubsidieerd.


2009

Vernieuwd subsidiereglement

Lokale jeugdverenigingen

Subsidies binnen de jaarrekening gemeente.

actie 2.4.6


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

2009 (Jeugdhuis)

Middelen

Jeugddienst werkt samen met de Gezinsdienst, de Gezondheidsraad, het OCMW en de lokale politie rond preventie Jeugddienst en informatie over gezondheid, druggebruik, veiligheid, jeugdwelzijnswerk,...

2008

Huidige werking en personeelsinzet

Lokale partners en OCMW

actie 2.4.7


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Uitwisselen van informatie over moeilijkheden op speelterreinen en andere plaatsen om sneller te kunnen ingrijpen.

Jeugddienst

2008


Scholen en politie OCMW

Voorkomen van problemen.

actie 2.4.8


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Uitreiken van kadervormingsubsidies ter bevordering van een kwalitatief jeugdwerk


2009

- 99 -

Vernieuwd subsidiereglement

Lokale jeugdverenigingen

Verslagen overlegmomenten Actiepunten voor toekomstige preventiecampagnes.

Verleende gemeentelijke subsidies. Meer gevormde monitoren en leiders.

actie 2.4.09


Middelen

Samenwerking met Opvangcentrum

Speelplein- en tienerwerking maken afspraken met het Opvangcentrum voor Vluchtelingen om kinderen en jongeren aan de werking te laten participeren

Jeugddienst

actie 2.4.10 Evalueren van de samenwerking tussen vzw Langoor en de speelpleinen tienerwerking.

Timing

2008


OCMW


Timing

Middelen

Samenwerking met

Jeugddienst

2008doorlopend


Vzw Langoor

- 100 -

Lokale speelpleinen tienerwerkingen

Evaluatie Deelname van jonge vluchtelingen aan activiteiten van jeugdverenigingen.

Evaluatie Jaarlijks evaluatierapport met actiepunten voor de toekomst.

6.6 SOCIAAL HUIS

SD 1 Een dienstverlening met zo weinig mogelijk drempels OD 1.1. Samen werken aan een 'Sociaal Huis' actie 1.1.1 Integreren van de OCMW en gemeentediensten binnen de structuur van een Sociaal Huis.

Verantwoordelijke(n) OCMW en gemeente

Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

2009

Renovatiekosten:€ 548.724,11 Lokale (raming)+ welzijnslandschap ontwerpkosten


Evaluatie

OD 1.2. Werken aan een toegankelijk Sociaal Huis actie 1.2.1


Timing

Middelen

Psychologische stap naar het OCMW opheffen door de OCMW-dienstverlening onder te brengen in het fysiek Sociaal Huis.

OCMW en gemeente

2009

Zie uitbouw Sociaal Huis

actie 1.2.2


Timing

Middelen

Opvullen van leemtes en overlappingen zodat het welzijnsaanbod structuur krijgt. (Door het bos de bomen blijven zien)

Coördinatie gemeente en OCMW

2009

Gecoördineerde overlegmomenten op beleidsniveau.

actie 1.2.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

2009

Zie uitbouw Sociaal Huis

Centrum voor toegankelijkheid provincie Antwerpen

Sociaal Huis makkelijk bereikbaar voor rolstoelgebruikers.

Uitvoeren van de actiepunten uit de toegankelijkheidsstudie van het nieuwe OCMW- en gemeentegebouw in de bouw van het fysieke Sociaal Huis.

Gemeente en OCMW

- 101 -

Samenwerking met


Samenwerking met

Evaluatie Een gezamenlijk gecoördineerd beleid voor gemeente en OCMW.

SD 2 Een goede samenwerking en afstemming tussen de dienstverleners (doorverwijsfunctie) OD 2.1. Optimaliseren van de samenwerking tussen gemeente en OCMW actie 2.1.1 Onderzoek voeren naar de overlappingen tussen beide dienstverleningen en in kaart brengen van de leemtes.

actie 2.1.2 Vernieuwen van de gemeentelijke website en integreren van de OCMWdienstverlening.

actie 2.1.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie Resultaten kwaliteitsonderzoek.

OCMW en gemeente

2008


Timing

Middelen

Lokaal Welzijnsveld

Actiepunten voor een efficiënte toekomstige samenwerking.

Samenwerking met

Evaluatie

OCMW

Eén website waar ALLE informatie over de dienstverlening van de gemeente Kapellen is terug te vinden.

Gemeente

2008 (voorjaar)


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

2008


Lokaal Welzijnsveld

Verslagen van de werkgroep communicatie.

Oprichten van een werkgroep Informatieambtenaar communicatie overkoepelend voor OCMW gemeente en en gemeente. stafmedewerker OCMW

OD 2.2. Optimaliseren van de samenwerking tussen lokaal bestuur, lokale actoren, adviesraden en verenigingen actie 2.2.1


Timing

Opstellen van een correcte en OCMW (Maatschappelijk geactualiseerde Sociale Kaart waar zoveel 2008assistent dienst mogelijk Welzijnsorganisaties in zijn doorlopend Gezinszorg) opgenomen.

- 102 -

Middelen Binnen bestaande werking en personeelsinzet

Samenwerking met

Evaluatie

Lokaal Welzijnsveld

Verbetering kennis van elkaars dienstverlening en doorverwijzing.

actie 2.2.2


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Organiseren van een oproep via de lokale pers, op de website en in het gemeentelijk infoblad aan de lokale actoren die OCMW en gemeente actief zijn op het grondgebied om hun werking bekend te maken.

2008

Kostprijs: Budget voor de pers.

Lokaal Welzijnsveld

Verbetering kennis van elkaars dienstverlening en doorverwijzing.

actie 2.2.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Uitwerken van procedures inzake doorverwijzing van hulpvragen volgens de bepalingen van het kwaliteitsdecreet (cf. dienstencentra OCMW).

OCMW en gemeente

2009

Lokaal Welzijnsveld

Uitgewerkt cliëntvolgsysteem.


Timing

Samenwerking met

Evaluatie

Lokaal Welzijnsveld

Verslagen Welzijnsoverleg en actiepunten voor de toekomst.

Samenwerking met

Evaluatie

Lokaal Welzijnsveld, burgers en verenigingen

Verslagen adviesraden.

Uitwerken van een degelijk feedbacksysteem met registratie en opvolging.

actie 2.2.4 Oprichten van een bilateraal Welzijnsoverleg om te komen tot een gestructureerde samenwerking.

actie 2.2.5

OCMW en gemeente

2009


Timing

Aandacht schenken aan de interactie met de burgers en de verenigingen via de gemeentelijke adviesraden (seniorenraad, OCMW en gemeente gezondheidsraad, jeugdraad, sportraad, cultuurraad en gezinsraad).

2008doorlopend

- 103 -

Middelen

Middelen

SD 3 Een open communicatie met aandacht voor participatie van de bevolking (info- en loketfunctie) OD 3.1. Uitbouwen van een efficiënte loketfunctie actie 3.1.1

Timing

Middelen

Clusterverantwoordelijk e burgerzaken gemeente

2009

Personeelsinzet: gemeente en OCMW bekijken Lokaal Welzijnsveld nood aan onthaalbediende –

Meting van tevredenheid over het nieuwe sociaal loket.

actie 3.1.2


Timing

Middelen

Evaluatie

Infozuil voorzien in ALLE Kapelse openbare gebouwen specifiek voor de sociale themagidsen.

OCMW en gemeente

2008doorlopend

Vorm geven aan een centraal info- en meldpunt voor raadgeving rond uiteenlopende sociale problemen.

Verantwoordelijke(n) OCMW en gemeente

Samenwerking met

Samenwerking met

Evaluatie

Lokaal Welzijnsveld

OD 3.2. Gericht informeren en communiceren met diverse doelgroepen actie 3.2.1


Timing

Opmaak van een nieuwe infogids over de OCMW en de gemeentelijke dienstverlening.

Gemeente en OCMW

2008

actie 3.2.2


Timing

Opstellen en actualiseren van duidelijke en overzichtelijke themabrochures: seniorengids, gezondheidsgids, welzijnsgids, mobiliteitsgids, sociale gids, gids beheersing schulden en een overlijdensbrochure.

Middelen

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Lokaal Welzijnsveld


Samenwerking met

Evaluatie

Gemeente


Kostprijs: Stafmedewerker OCMW


- 1000 ex. uitgegeven als kopies= + €900 Gedrukt als boekje= €2500

- 104 -

actie 3.2.3


Timing

Middelen

Samenwerking met

Evaluatie

Gemeente


Samenwerking met

Evaluatie

Lokaal Welzijnsveld

Nagaan of brochures op de juiste moment bij de juiste mensen terecht komen.

Kostprijs: Opstellen en actualiseren van duidelijke en overzichtelijke themabrochures voor specifieke doelgroepen (senioren, jeugd...)

Stafmedewerker OCMW

actie 3.2.4



- 1000 ex. uitgegeven als kopies= + €900 Gedrukt als boekje= €2500

Gerichte verspreiding van de themabrochures. (vb. seniorengids meegeven bij pensioenaanvraag, OCMW en gemeente overlijdensgids bij aangifte burgerlijke stand, huis-aan-huis-verspreiding, op de i nf oavondvanni euwei nwoner s…)

Timing


- 105 -

Middelen

7 BLIK OP DE TOEKOMST Het eerste lokaal sociaal beleidsplan werd uitgewerkt en ligt voor u. Natuurlijk stellen we ons nu de vraag: en hoe moet het nu verder? Gemeente en OCMW willen er de nadruk op leggen dat dit lokale sociale beleidsplan niet alleen een document mag zijn maar vooral een werkinstrument. Het moet een werkinstrument zijn om de toegankelijkheid van de Kapelse inwoner naar de sociale dienstverlening te optimaliseren. Ook onze omgevingsanalyse, zowel kwantitatief als kwalitatief, zal op geregelde tijdstippen opnieuw moeten gebeuren. Zo schrijft het decreet van 19 maart 2004 voor dat een eerste evaluatie na 3 jaar dient te gebeuren, zijnde tegen januari 2011. Onze kwalitatieve omgevingsanalyse, waarbij één derde van de uitgenodigde lokale actoren aanwezig was op onze themacafés om constructief mee te denken aan het te voeren beleid was een groot succes. Hieruit bleken een aantal pijnpunten naar voor te komen op het sociale vlak, vooral wat communicatie en informatievertrekking betreft. Hieraan zal hard worden gewerkt. Met de lokale welzijnsactoren zal op geregelde tijdstippen overleg worden gepleegd met het oog op evaluatie en bijsturing. Nu staan we als lokale besturen voor de grote uitdaging om de actiepunten, de oper at i onel e en de st r at egi sche doel st el l i ngen omt r entde wel zi j nst hema’ s ui tt e voeren. Overleg en samenwerking blijft cruciaal in het welslagen hiervan. We moeten ons kritisch durven afvragen of en in welke mate de genomen initiatieven hun doel bereiken en hoe het zit met de vooropgestelde timing. Een hulpmiddel hierbij zijn de i ndi cat or en di e bi nnen de kol om ‘ eval uat i e’ i n de meer j ar enpl anni ng zi j n opgenomen. Wij durven hopen dat het sociaal huis, met één uitgebouwde loketfunctie voor gemeente en OCMW in de nabije toekomst zal gerealiseerd worden en dat deze loketfunctie werkelijk als een open toegangspoort naar het welzijnslandschap zal gericht zijn.

- 106 -

Inhoudsopgave LSB-plan

Recommend Documents