Jaarverslag 2013
1
Inhoudsopgave Leeswijzer Voorwoord 1. Algemene gegevens, missie en visie 2. Structuur van de organisatie 3. Kerngegevens 4. Samenwerkingsrelaties 5. Gevoerd beleid en resultaten 5.1 Organisatieontwikkeling 5.2 Kernactiviteiten 5.3 Innovatie 5.3 ICT 5.4 Kwaliteit 5.5 Overig 6. Risicomanagement 7. Medewerkers 7.1 Kwaliteit van de medewerkers 7.2 Beschikbaarheid van het personeel 7.3 Kwaliteit van het personeel 7.4 Risico’s en toekomst op het gebied van medewerkers 8. Topcare en onderzoek 9. Financieel beleid 10. Maatschappelijke aspecten van ondernemen 11. Verslag raad van toezicht 12. Medezeggenschap 12.1 Cliëntenraad 12.2 Ondernemingsraad 13. Vooruitblik komende jaren
3 4 5 5 6 6 7 7 9 11 13 14 15 17 17 17 18 19 21 21 22 23 24 28 28 28 29
Bijlagen 1. Organogram 2. Afkortingenlijst 3. Samenstelling raad van toezicht 4. Samenstelling cliëntenraden en adviesaanvragen 5. Samenstelling ondernemingsraad en zijn commissies en adviesen instemmingsaanvragen
31 33 34 36 41
2
Leeswijzer Het jaarverslag 2013 wordt voorafgegaan door een voorwoord van de raad van bestuur, waarin zij beknopt ingaat op de gebeurtenissen en resultaten in het verslagjaar. Het jaarverslag is als volgt opgebouwd: Hoofdstuk 1 t/m 4: weergave van de algemene gegevens van Topaz. Hoofdstuk 5 en 6: beleidsinhoudelijke resultaten 2013. Hoofdstuk 7 en 8: ontwikkelingen rondom de medewerkers, scholing en onderzoek. Hoofdstuk 9 en 10: uitkomsten van het financieel beleid en maatschappelijk ondernemen. Hoofdstuk 11 en 12: verslaglegging van de raad van toezicht, cliëntenraad en de ondernemingsraad. Hoofdstuk 13: doorkijk naar de komende jaren. Via DigiMV zijn de kerngegevens aangeleverd. Dit bevat vragenlijsten waarin de kern- en productiegegevens van Topaz zijn vastgelegd. DigiMV wordt jaarlijks geregistreerd bij het CIBG. Topaz registreert en publiceert de uitkomsten van de metingen Normen Verantwoorde Zorg en cliënttevredenheid zoals landelijk voorgeschreven. Deze zijn te raadplegen via de website www.kiesbeter.nl. Wij houden ons aanbevolen voor uw vragen en opmerkingen bij dit verslag. Deze kunnen gericht worden aan mevrouw drs. A. de Graaf, secretaris raad van bestuur Topaz, e-mail:
[email protected].
3
Voorwoord
In 2013 krijgen de contouren van de grote hervorming van de langdurige zorg geleidelijk aan steeds meer vorm. Topaz onderschrijft het streven van het kabinet om ouderen en mensen met een beperking zolang mogelijk thuis te laten wonen. In de komende jaren willen wij onze expertise en infrastructuur graag inzetten om te helpen dit mogelijk te maken. Met de realisatie van Topaz Revitel, zorg- en revalidatiehotel en projecten als ‘Topaz thuis’ en ‘Zelfstandig@home’ verwachten wij aan te sluiten bij nieuwe vragen en wensen van ouderen en mantelzorgers. Met de start van het kenniscentrum versterken wij onze mogelijkheden om de beste werkwijzen in te voeren en systematisch te werken aan onderzoek en scholing. Met de aanpassing van onze bestuurs- en managementstructuur anticiperen wij reeds op de grote gevolgen voor de eigen organisatie. In de samenwerking met (nieuwe) partners in de wijken en regio willen wij flexibel en snel kunnen reageren om onze expertise in te zetten. Inzet van expertise voor mensen die thuis blijven wonen, kennis ontwikkeling en kennis delen met partners in de keten wordt steeds belangrijker. Topaz was mede initiatiefnemer en oprichter van stichting Topcare. Hiermee willen wij een krachtige bijdrage leveren aan het bieden van de best mogelijke zorg voor verschillende doelgroepen. Ons strategisch vastgoedplan, dat rekening houdt met de afbouw van intramurale capaciteit en het inzetten van expertisecentra, is zeer positief ontvangen door kredietverleners en tot onze grote vreugde hebben wij met de Bank Nederlandse Gemeenten een meerjaren kredietfaciliteit kunnen afsluiten voor de realisatie van onze plannen voor nieuwbouw en renovatie. Alle medewerkers en vrijwilligers verdienen een groot compliment voor de collegialiteit en dagelijkse samenwerking met onze cliënten. Ik ben dankbaar voor het ervaren vertrouwen in een jaar van grote veranderingen in de organisatie en voor de steun en het klankborden met zowel de raad van toezicht, als de centrale cliëntenraad en de ondernemingsraad. Na vijf jaar als eenhoofdig bestuurder gewerkt te hebben, is het heel prettig om vanaf 1 oktober 2013 samen te werken met mijn nieuwe collega bestuurder Joost Smit. Wij zijn klaar voor de uitdagingen van de komende jaren en hopen samen met alle medewerkers en vrijwilligers veel moois te mogen brengen voor onze cliënten en mantelzorgers.
Diny de Bresser Voorzitter raad van bestuur
4
1.
Algemene gegevens, missie en visie
Stichting Topaz levert een breed pakket aan AWBZ-zorg en diensten in Zuid-Holland Noord. De stichting heeft ten doel het bieden van verzorging, verpleging, behandeling, reactivering, begeleiding, dienstverlening en huisvesting. Tot de stichting behoren de volgende locaties: verpleeg-, behandel- en huntingtoncentrum Topaz Overduin (Katwijk) verpleeg- en behandelcentrum Topaz Overrhyn (Leiden) verpleeg- en behandelcentrum Topaz Zuydtwijck (Leiden) woonzorgcentrum Topaz Foreschate (Voorschoten) woonzorgcentrum Topaz Groenhoven (Leiden) woonzorgcentrum Topaz Haagwijk (Leiden) woonzorgcentrum Topaz Munnekeweij (Noordwijkerhout) woonzorgcentrum Topaz Vlietwijk (Voorschoten) Onder de erkenning van Topaz valt eveneens de verpleegunit van de Robijnhof te Leiden. Eind 2013 heeft Topaz ook de erkenning voor Topaz Revitel, revalidatie- en zorghotel verkregen. Deze locatie zal in januari 2014 daadwerkelijk in gebruik genomen worden. Missie en visie De missie en visie van Topaz vormen het vertrekpunt voor al het beleid van Topaz. Het geeft aan waar de organisatie voor staat en van daaruit wordt het beleid voor de toekomst geformuleerd. De missie van Topaz luidt: Waarde-vol leven met Topzorg. Zorg en behandeling zijn op topniveau geregeld, maar op de achtergrond, zodat mensen zolang mogelijk hun eigen leven kunnen leiden, betekenisvol kunnen zijn voor hun omgeving en waardering vinden. Deze missie wordt vertaald in een visie waarin kernelementen van het zorgaanbod staan beschreven en waar nadrukkelijk ook de naasten van de cliënt zijn betrokken: een vertrouwde omgeving met kwalitatief hoogwaardige en liefdevolle zorg, persoonlijke ontmoetingen en betekenisvolle ervaringen, die kleur geven aan het leven met uw naasten. De kernwaarden van Topaz moeten de medewerkers in staat stellen de missie en visie te realiseren. De kernwaarden zijn welkom, vakmanschap en originaliteit. Belevingsgerichte zorg is het uitgangspunt van het handelen van de medewerkers van Topaz.
2.
Structuur van de organisatie
Topaz is een stichting en kent een besturingsmodel met een raad van toezicht en een raad van bestuur. Topaz heeft een structuur die uitgaat van integraal en resultaatverantwoordelijk gebiedsmanagement. In bijlage 1 is het organogram opgenomen. De locaties worden aangestuurd door gebiedsmanagers. Extramurale verpleging en verzorging levert Topaz vanuit de locaties aan mensen die in de nabijheid wonen. Topaz heeft op centraal niveau een ondernemingsraad. Elke locatie heeft een eigen cliëntenraad en op centraal niveau is er een centrale cliëntenraad waarin alle lokale cliëntenraden vertegenwoordigd zijn.
5
3.
Kerngegevens
Topaz biedt alle vormen van intramurale en extramurale AWBZ-zorg. De stichting heeft een toelating voor de AWBZ-functies huishoudelijke verzorging, persoonlijke verzorging, verpleging, begeleiding, behandeling en verblijf. Topaz biedt zorg aan de volgende doelgroepen: cliënten met een somatische aandoening of beperking cliënten met een psychogeriatrische aandoening of beperking cliënten met een psychiatrische aandoening1 cliënten met psychosociale problemen cliënten met de ziekte van Huntington cliënten voor geriatrische revalidatie Verder zijn de volgende kerngegevens van belang. Jaaromzetbegroting (miljoenen) Aantal cliënten dagbehandeling Aantal cliënten intramuraal Aantal cliënten VPT Aantal cliënten extramuraal Aantal medewerkers Aantal vrijwilligers
4.
78,84 343 1.802 41 404 1968 950
Samenwerkingsrelaties
Het werkgebied Zuid-Holland Noord valt volledig onder de regio van het Zorgkantoor van Zorg en Zekerheid. De samenwerking met het zorgkantoor is goed en binnen de context van het offerteen aanbestedingstraject hebben wij ook voor 2013 goed werkbare en realistische afspraken kunnen maken met elkaar. Topaz richt zich voornamelijk op zware zorg, zowel intramuraal als in de thuissituatie. Door haar omvang is Topaz in staat differentiatie in haar aanbod en een continuïteit aan haar cliënten te bieden. Topaz kiest ervoor een sterke ketenspeler te zijn, zowel met betrekking tot patiëntenlogistiek als met betrekking tot het leveren van aanvullende deskundigheid. In 2013 heeft Topaz geparticipeerd in de volgende samenwerkingsverbanden.
Ketenzorg Huntington West Nederland met LUMC en Rivierduinen (GGZ Duin- en Bollenstreek). Huntington Netwerk Nederland. Dit is een landelijk samenwerkingsverband van de patiëntenvereniging Huntington en 7 VVT-instellingen die Huntingtonzorg leveren, met als doel de kwaliteit van zorg en behandeling aan Huntingtoncliënten te verbeteren. Mede oprichter van Stichting Topcare in mei 2013 Ketenzorg Dementie Zuid-Holland Noord. Het doel van dit samenwerkingsverband is om in de regio overeenkomstig de vraag van de cliënt een geïntegreerd zorgaanbod voor alle stadia van dementie te kunnen leveren dat voldoet aan de kwaliteitseisen. Deelnemers aan deze keten zijn naast Topaz, Activite, Alzheimer Nederland, Buurtzorg Nederland, DSV, Florence, Marente, Rijnland Zorggroep en Rivierduinen. Samenwerking met het LUMC en het Rijnlands Revalidatiecentrum in het kader van de geriatrische revalidatie in Topaz Revitel. CVA Ketenzorg Zuid-Holland Noord in Topaz Overrhyn, samenwerking met het LUMC, het Rijnlands Revalidatiecentrum.
1
Topaz richt zich niet primair op cliënten met psychiatrische aandoeningen, maar wel als bijkomend ziektebeeld bij diverse doelgroepen.
6
Netwerk Palliatieve zorg Zuid-Holland Noord. Het netwerk heeft als doel de zorg voor mensen in de laatste levensfase zo goed mogelijk te organiseren. Door samen te werken, willen zorgaanbieders de kwaliteit van zorgverlening in de regio verbeteren. Topaz participeert in het regionale project MOVIT dat in Zuid-Holland Noord onderdeel uitmaakt van het Nationaal programma Ouderenzorg. In dit project participeren V&Vinstellingen, huisartsen en apothekers uit de regio. Per woonzorgcentrum wordt in een lokale multidisciplinaire werkgroep onderzocht hoe door het werken met preferente huisartsen de kwaliteit van zorg verbeterd kan worden. Stichting Groot Hoogwaak voor (para-)medische zorg in de PG-unit. Aanvullende verpleeghuiszorg in twee woonzorgcentra van Libertas Leiden, drie woonzorgcentra van Activite in de Duin- en Bollenstreek, vier woonzorgcentra van DSV en in de woonzorgcentra Roomburg, Groot Hoogwaak en ‘t Huis op de Waard. Rivierduinen in het kader van zorg aan cliënten van Topaz met psychiatrische problematiek. Dit betreft zowel mensen die in het woonzorgcentrum wonen als in een verpleeg- en behandelcentrum (pg-plus, sociale geriatrie). Samenwerking met apotheek Noord Hofland voor de levering van medicijnen voor alle cliënten in de verpleeg- en behandelcentra van Topaz. Transmuralis, het samenwerkingsverband tussen verpleeg- en verzorgingshuizen, thuiszorg, ziekenhuizen, revalidatiezorg, GGZ en huisartsen in Zuid-Holland Noord. Gemiva SVG groep voor realisatie van werkgelegenheid voor mensen met een verstandelijke beperking.
Opleiden en onderzoek: Universitair Netwerk Verpleeghuizen Zuid-Holland. Dit is een samenwerkingsverband van diverse instellingen voor verpleging en verzorging en het LUMC, die wetenschappelijk onderzoek in de verpleeghuizen uitvoert. Care2Care, het mobiliteitspunt voor de zorg- en welzijnsector in de regio Rijnstreek. Samenwerking met de ZAL (zorgacademie Leiden), van LUMC, Hogeschool Leiden en ROC leiden m.b.t. o.a. bijscholing verpleegkundigen niveau 4. Samenwerking Hogeschool Leiden in opleiding HBO-V m.b.t. stagiairs; onder andere tot uiting komend in het ZIC (Zorginnovatiecentrum) al waar het lopen van stage en het doen van praktijkonderzoek is samengebracht. HBO P&A voor P&O stagiairs. Samenwerking met contractactiviteiten van de Hogeschool Leiden m.b.t. modulen in MDprogramma van Topaz. HBO HRM voor HRM stagiairs en afstudeerders. Samenwerking ROC ID college, ROC Mondriaan en ROC Leiden bij het opleiden van BBL en BOL op alle niveaus Het RINO met betrekking tot de opleidingen voor gezondheidszorgpsycholoog. Samenwerking met het LUMC in het kader van de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde.
5.
Gevoerd beleid en resultaten
5.1
Organisatieontwikkeling
Lijnorganisatie primair proces Topaz heeft het in 2012 opgestelde strategisch beleid uitgewerkt in een beleidsnotitie inzake besturing en organisatie. Er is gekozen voor 3 managementlagen; operationeel, tactisch en strategisch. Door de inperking tot 3 managementlagen blijven de lijnen tussen bestuur, management en primair proces kort en dat is nodig om met de benodigde flexibiliteit en daarbij passende cultuur snel in te kunnen spelen op veranderende vragen uit de markt en externe beleidswijzigingen. In 2013 heeft de invoering van de nieuwe functies van gebiedsmanagers en teammanagers plaatsgevonden en is raad van bestuur uitgebreid naar twee leden. Daarnaast zijn de plannen voor de Verpleegkundige adviesraad (VAR) en eerste geneeskundige uitgewerkt.
7
Raad van bestuur De keuze voor een tweehoofdig bestuur is ingegeven door de hoeveelheid aan externe veranderingen vanwege de transformatie van de langdurige zorg en de afbouw van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten. Topaz anticipeert op deze grote veranderingen door de samenwerking met nieuwe partners in te vullen en door veel aandacht te geven aan interne organisatieontwikkeling. Om deze omslag goed te kunnen realiseren heeft Topaz er voor gekozen de raad van bestuur van een eenhoofdige naar een tweehoofdige raad uit te breiden. Topaz heeft extern geworven en per 1 oktober 2013 is de heer J. Smit gestart als lid van de raad van bestuur. Gebiedsmanagers Topaz heeft haar werkgebied ingedeeld in 6 gebieden (Voorschoten, Leiden Centrum Zuid, Leiden Noord, Leiden Zuydtwijck, Katwijk en Noordwijkerhout). De locaties en extramurale teams die in een gebied werkzaam zijn, worden nu aangestuurd door een gebiedsmanager en niet meer door een manager per locatie. Na een zorgvuldige selectieprocedure, ondersteund door een onafhankelijk extern bureau, zijn vier gebiedsmanagers uit eigen geledingen benoemd en werd een gebiedsmanager extern aangetrokken. Eind 2013 was er nog een vacature op interim basis ingevuld. De werving voor deze functie start begin 2014. Teammanagers De afspraak dat de gebieden twee managementlagen kennen, betekende een managementlaag minder in de verpleeg- en behandelcentra; de functie van zorgmanager en afdelingshoofd zijn geïntegreerd in de functie van teammanager. Daarmee is de managementstructuur van het primaire proces in alle gebieden gelijk getrokken. Na een zorgvuldige procedure zijn tweeëntwintig teammanagers intern benoemd uit de groep van voormalig zorgmanagers en afdelingshoofden. Acht afdelingshoofden zijn niet benoemd in de nieuwe functie en hebben de overstap gemaakt naar de functie van verpleegkundige of een andere passende functie binnen de organisatie. Verpleegkundigen Om aan de zwaardere zorgvraag van onze cliënten te kunnen voldoen, heeft Topaz ervoor gekozen om meer verpleegkundigen te werven en de eigen medewerkers naar dit niveau op te leiden. Zij brengen meer inhoudelijke kennis en kunnen hun collega’s coachen bij complexe cliëntsituaties. Het aantrekken van de extra verpleegkundigen was mede mogelijk door de intensiveringsmiddelen die door de overheid beschikbaar zijn gesteld. In 2012 en 2013 heeft Topaz ruim 31 fte aan verpleegkundigen extra aangesteld. Ondersteunende diensten Niet alleen in het primaire proces maar ook bij de ondersteunende diensten zijn veranderingen doorgevoerd. Het betreft de volgende diensten: Behandeldienst De behandeldienst heeft in 2013 intensief gewerkt aan het verbeteren van de eigen dienst met betrekking tot de multidisciplinaire samenwerking en het versterken van innovatievermogen. De behandeldienst heeft veel expertise in huis. Ze wil deze verder ontwikkelen en zichtbaar maken. De planvorming wordt begin 2014 afgerond. CSB Het CSB is het logistieke knooppunt voor klanten geworden en een kennispunt met betrekking tot interne en externe ontwikkelingen op het gebied van de klantvraag. Hierbij kan de vergelijking gemaakt worden met een luchthaven, het CSB is een logistiek knooppunt voor klanten en heeft een duidelijk overzicht op de zaken die intern en extern spelen. De kernactiviteiten van het CSB zijn gericht op goede advisering, kennis en expertise over het aanbod, een optimaal cliëntproces en een goed administratief proces. Om het cliëntproces te optimaliseren, wordt gewerkt vanuit 2 subgebieden: Katwijk/ Noordwijkerhout/Voorschoten en Leiden. Binnen de gebieden worden de nieuwe kernactiviteiten uitgevoerd en zorgen de zorgadviseurs dat de samenwerkingsrelaties met de belangrijkste partners stevig zijn.
8
Het CSB heeft een definitieve centrale plek binnen de organisatiestructuur gekregen, ressorterend onder de manager MCC. Kenniscentrum Topaz wil topzorg leveren en heeft daarom in 2013 een kenniscentrum opgericht, waar beleidsmedewerkers en onderzoekers werkzaam zijn. De kwartiermaker en de medewerkers werken aan het realiseren van de vijf doelstellingen van het kenniscentrum: Kennis delen voor betere zorg. Het bieden van cursussen of korte opleidingen aan medewerkers met ambitie. Onderzoek (laten) uitvoeren. Topzorg kunnen leveren door aan te sluiten bij de nieuwste onderzoeksresultaten én door de eigen behandelmethoden kritisch tegen het licht te houden. Beleid implementeren. Projecten faciliteren op het gebied van kwaliteitsverbetering van de zorg en innovatie. Om voorbereid te zijn op de toekomst en te anticiperen op de externe ontwikkelingen heeft Topaz niet alleen de structuur aangepast maar ook initiatief genomen om de werkwijze aan te passen. Deze onderdelen zullen in het hoofdstuk kwaliteit nader omschreven worden.
5.2
Kernactiviteiten
De basis voor Topaz is topzorg voor alle cliënten die hun zorgvraag aan Topaz hebben toevertrouwd. Daarbij hebben we vier aandachtsgebieden, te weten specialistische zorg, zorg thuis, expertise en revalidatie. 5.2.1
Specialistische zorg
Topcare Huntington Topcare is een stichting waarvan Topaz een van de vijf initiatiefnemers is. Topcare staat voor het streven om vanuit de praktijk, de zorg en behandeling van chronisch zieke mensen in Nederland te verbeteren. Met Topcare wil Topaz uitblinken in de zorg voor haar cliënten, in eerste instantie voor cliënten met de ziekte van Huntington. Naast een aantal scholingen (zoals het doen van wetenschappelijk literatuuronderzoek en wetenschapsposters maken), is in 2013 ook daadwerkelijk onderzoek uitgevoerd: uit het valincidentenonderzoek bleek onder meer dat patiënten met de ziekte van Huntington weliswaar vaak vallen, maar dat zij daaraan relatief weinig letsel overhouden. Deze uitkomst ondersteunt het nonfixatiebeleid van Topaz. Uit ander onderzoek is gebleken dat patiënten met de ziekte van Huntington door de jaren heen steeds ouder zijn bij opname in Topaz Overduin. Waarschijnlijk lukt het steeds beter om met de ondersteuning vanuit Topaz Overduin langer thuis te blijven wonen. Die trend wil Topaz doorzetten de komende jaren. Topcare audit Organisaties die deelnemen aan het Topcare-initiatief moeten binnen vijf jaar uit kunnen groeien tot een volwaardige Topcare-organisatie. Om na te gaan of Topaz Overduin al “Topcare waardig” is, heeft op 14 juni een proef-audit plaatsgevonden. Uit de audit kwam onder andere naar voren dat Topaz Overduin op vrijwel alle punten aan de gestelde criteria voldoet. Het oordeel van de auditcommissie was als volgt. De cliënten met de ziekte van Huntington hebben de meest complexe zorg nodig. Ervaren en enthousiaste medewerkers van Topaz Overduin bieden die zorg en behandeling multidisciplinair op een methodische wijze. Overduin werkt in een goed functionerende, uitgekristalliseerde keten, zodat cliënten in alle fasen van de ziekte passende zorg ontvangen.
9
Dementie Dementie is één van de specialismen van Topaz. In 2013 is gestart met het herijken van de visie op dementie. Naast het geven en ontwikkelen van goede zorg, heeft Topaz meegedaan aan de campagneweek DementieEnDan waarbij de focus lag op wat er nog wél kan wanneer iemand dementie heeft. Voor Topaz hebben we ervoor gekozen de campagneweek in het teken te zetten van kunst. Kunst die onze bewoners met dementie en bezoekers van de OCD’s en dagbehandeling maakten onder begeleiding van kunstenaars en medewerkers van de activiteitenbegeleiding. In Leiden is deze kunst tentoongesteld tijdens de jaarlijkse kunstroute, waardoor we het thema dementie en wat mensen met deze ziekte nog wel kunnen, ook bij het grote publiek onder de aandacht konden brengen. Daarnaast is een van de locaties (Topaz Vlietwijk) decor geweest voor de opname van de documentaire van Ireen van Ditshuyzen over de vele nieuwe inzichten en initiatieven in de zorg voor dementerenden. Naast activiteiten die met de cliënten gedaan zijn, heeft muziektheater De Veenfabriek een speciale voorstelling rond het thema dementie gegeven. Het bijzondere aan deze voorstelling was dat daarin een paar cliënten van het Ontmoetingscentrum Dementie Munnekeweij hebben meegedaan. Mooie activiteiten om weer op een hernieuwde manier naar cliënten met dementie te kijken. 5.2.2 Topaz thuis Topaz wil graag aansluiten bij de behoefte van de ouderen om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. Dit is een belangrijke pijler uit de strategienota en afgelopen jaar is hard gewerkt aan het vormgeven hiervan. Bij het ontwikkelen van dit nieuwe product is Topaz ondersteund door een extern begeleider vanuit ‘In voor zorg’. Op een aantal plekken levert Topaz al zorg aan huis: in Noordwijkerhout, Voorschoten LeidenNoord en Leiden Centrum-Zuid. Dit zal verder uitgebreid worden. Topaz gaat zich voornamelijk richten op het leveren van specialistische thuiszorg aan cliënten met een complexe zorgvraag, waar (wijk)verpleegkundigen nauw samenwerken met andere medewerkers in het team, met de behandelaren van Topaz en met collega’s in de wijk. Een van de onderdelen van specialistische zorg aan huis is dat cliënten ook ongeplande zorg ontvangen. Topaz heeft in het kader van de ongeplande zorg een overeenkomst gesloten met Eurocross met betrekking tot de alarmering. Deze organisatie plaatst de alarmeringsapparatuur bij de mensen thuis en heeft een alarmcentrale die 24 uur per dag bemand is. De medewerkers van de alarmcentrale beantwoorden als eerste de oproepen van de cliënten waarna ze Topaz inschakelen. Topaz gaat werken met vaste, kleine wijkgerichte teams, die zorg- en diensten verlenen aan een vaste groep cliënten. Zo worden we een vertrouwd gezicht voor hen. Deze teams zullen zelforganiserende teams zijn. Dit betekent dat taken door het team zelf verdeeld en uitgevoerd zullen worden. In 2013 heeft Topaz gewerkt aan de planvorming, de ontwikkeling van communicatiemateriaal, het werven van de wijkverpleegkundigen en het daadwerkelijk gaan leveren van zorg aan huis. Tevens worden de eerste ervaringen opgedaan met het inzetten van domotica (huisautomatisering) en “beeldzorg” (zorg of behandeling op afstand) bij de mensen thuis vanuit de locatie Topaz Vlietwijk. Het is de bedoeling dat deze techniek ook in de andere gebieden ingezet gaat worden. Op 31 december 2013 had Topaz 404 extramurale cliënten in zorg. Ontmoetingscentrum Dementie (OCD) De zorg voor mensen met dementie is voor familieleden en vrienden niet makkelijk. Om deze reden heeft Topaz de afgelopen jaren in Topaz Overrhyn en Topaz Vlietwijk ontmoetingscentra opgezet waar mensen met dementie én hun naasten terecht kunnen voor begeleiding en ondersteuning. In 2013 zijn ook Topaz Munnekeweij en Topaz Foreschate gestart met een Ontmoetingscentrum Dementie (OCD). 10
In een ontmoetingscentrum leert de zorgvrager samen met zijn partner, familie en andere mensen die voor hen zorgen, omgaan met de gevolgen van de ziekte. Op die manier kunnen mensen zo lang mogelijk op een prettige manier thuis blijven wonen. In Topaz Munnekeweij heeft Topaz een centrum voor mensen met beginnende geheugenproblemen en in Topaz Overrhyn een centrum plus voor mensen die in het volgende stadium van dementie zijn terechtgekomen en in Topaz Vlietwijk een combinatie, dus een groep voor mensen met beginnende dementie en een groep voor mensen met gevorderde dementie. 5.2.3 Revalidatie Topaz heeft ervoor gekozen om revalidatie te centreren op één plek en van daaruit de revalidatieketen te ontwikkelen. In 2013 heeft Topaz de gelegenheid gekregen om dit te realiseren in een nieuw gebouw nabij het LUMC en het centraal station van Leiden. Het feit dat hotel Fitland en ROC Leiden ook in dit pand gevestigd zijn, biedt mooie mogelijkheden voor synergie. Het jaar 2013 stond in het teken van de voorbereidingen en uitvoering van deze nieuwbouw. Er is gekozen voor het concept van een revalidatie- en zorghotel. Dit combineert het comfort van een hotelaccommodatie met het maatwerk van professionele geriatrische revalidatiezorg. In het hotel zal de samenwerking met het Leids Universitair Medisch Centrum en het Rijnlands Revalidatiecentrum, die reeds in de afgelopen jaren bij de proeftuin was opgebouwd, verder worden uitgebreid. Al deze kennis en ervaring zorgen ervoor dat de cliënten een optimaal aanbod ontvangen en snel weer naar huis kunnen. Het nieuwe hotelconcept op een nieuwbouwlocatie vroeg een intensieve voorbereiding. Nadat de visie op het revalideren in een gastvrije hotelomgeving gereed was, kon verder invulling gegeven worden aan o.a. de inrichting van het pand, het werven en trainen van de medewerkers (eerst intern en daar waar de deskundigheid nog niet intern beschikbaar was ook extern) en voorlichtingsmateriaal. Tijdens de open dagen half november heeft Topaz al veel positieve reacties gekregen. In januari 2014 wordt het revalidatiehotel daadwerkelijk in gebruik genomen. Het hotel heeft de naam Topaz Revitel gekregen. Revitel is samengesteld uit de woorden revalidatie & vitaal (energiek, levendig) & hotel. Gevolgen concentratie revalidatiezorg in Topaz Revitel voor Topaz Overrhyn en Topaz Zuydtwijck Door zorg aan specifieke doelgroepen te concentreren, wordt meer kennis en ervaring bij elkaar gebracht en de expertise vergroot. Revalidatiezorg afkomstig uit Topaz Overrhyn en Topaz Zuydtwijck zal naar Topaz Revitel verhuizen en een deel van langdurige somatische zorg wordt vanuit Topaz Zuydtwijck aan die van Topaz Overrhyn toegevoegd. Naast de medewerkers die in Topaz Revitel hun werkplek vinden, kunnen ook medewerkers in Topaz Zuydtwijck van afdeling veranderen. Een afbouw van capaciteit vraagt echter ook om een afbouw van medewerkers. De medewerkers die binnen Zuydtwijck geen werkplek vinden, zullen in ieder geval hun baan niet kwijtraken. Topaz wil ze graag behouden en er is voor hen op een van de andere locaties of in de wijkteams een nieuwe werkplek gezocht en gevonden.
5.3
Innovatie
De vele en elkaar snel opvolgende veranderingen in de omgeving van Topaz vragen een innovatieve organisatie. Het kenniscentrum speelt hier een belangrijke rol in. Van de medewerkers verwachten we dat ze creatief zijn (een van de kernwaarden van Topaz) en/of openstaan voor vernieuwingen. Alleen op die manier zullen we aansluiting houden bij de ontwikkelingen in de maatschappij. In feite zit dit al in vele kleine dingen die binnen Topaz gedaan worden, zoals de communicatietafel die door een helpende van Munnekeweij is ontworpen en gerealiseerd. Hieronder wordt een overzicht van de grote vernieuwende projecten gegeven.
11
5.3.1 Zelfstandig@home Onder deze naam is Topaz aan de slag gegaan om kwetsbare ouderen en Huntington cliënten en hun mantelzorgers te ondersteunen, zodat zij langer thuis kunnen blijven wonen. Dat doet ze met de inzet van domotica en een digitaal kennisplein. Domotica In Topaz Vlietwijk en de zelfstandige woningen in de nabijheid van Vlietwijk was Topaz al in 2012 gestart met domotica. Daar is al veel ervaring opgedaan met technologische toepassingen om onder meer de vrijheid en veiligheid van bewoners te vergroten door het inzetten van huiselektronica. Dit zal voor de extramurale cliënten worden uitgebreid met het inzetten van beeldverbindingen. Daarmee kunnen mensen thuis gemakkelijk en snel om advies vragen en de verpleegkundige kan van afstand een inschatting maken of het nodig is om langs te komen. De bedoeling is dat dit in de toekomst ook in de nabijheid van andere locaties ingezet gaat worden. Digitaal kennisplein Ten tweede gaat Topaz een digitaal ‘kennis- en behandelplein’ inrichten voor Huntington cliënten en de mensen om hen heen. Hierop kunnen zij ervaringen delen en vragen stellen aan specialisten, zorgverleners of ervaringsdeskundigen. Ook wordt het mogelijk om e-learning [leeractiviteiten waarbij je gebruikmaakt van een computer] en e-health-programma’s [een vorm van online zorgverlening] aan te bieden. Zo wordt het mogelijk om over afstand meer zorg te bieden en contact te onderhouden. Onderzoek Topaz onderzoekt of mensen in de praktijk ook echt ervaren dat zij door middel van domotica en digitale kennis- en behandelpleinen meer mogelijkheden hebben voor zelfmanagement en langer thuis kunnen blijven wonen. Daarbij kijkt Topaz onder andere hoe mensen gebruikmaken van al deze technologische snufjes. 5.3.2 Klinimetrie Klinimetrie, oftewel het meten van klinische verschijnselen, is in 2012 en 2013 bij de afdeling fysiotherapie ingezet om de kwaliteit van de behandeling te verbeteren. Het gaat hierbij om allerlei metingen, zowel in het kader van diagnostiek (onderzoek) als voor het bepalen van het beloop van een aandoening, het vaststellen van effecten van therapie en/of het beëindigen van behandeling. Na de training van de gehele Topaz vakgroep fysiotherapie zijn een aantal klinimetrische basissets vastgesteld die in 2013 onder begeleiding van implementatiecoaches in de drie verpleeg- en behandelcentra onderdeel zijn geworden van de behandeling. Mede door constant nieuwe technologische ontwikkelingen en nieuwe inzichten (bijvoorbeeld door wetenschappelijk onderzoek) binnen de gezondheidszorg, is het toepassen van klinimetrie een dynamisch proces binnen het fysiotherapeutisch handelen en zal dit een constant aandachtspunt blijven in de werkwijze van de Topaz fysiotherapeuten. 5.3.3 Originaliteitsprijs: sporten en bewegen De jury, onder voorzitterschap van de CCR, kent jaarlijks de zogenaamde originaliteitsprijs toe aan een groep van medewerkers uit verschillende disciplines die een vernieuwend idee hebben ingediend. De realisatie van het winnende idee wordt gefinancierd door de Vrienden van Topaz. In 2013 waren er acht originele inzendingen voor de originaliteitsprijs. Zo was er een voorstel voor een reminiscentiekamer en een beweegtoestel op de binnenplaats van één van de locaties. Als winnaar is de sportdag voor cliënten uit de bus gekomen. Vanuit de gedachte dat sporten en bewegen goed is voor lichaam en geest, mensen uit de dagelijkse sleur haalt en aandoeningen en handicaps laat wegvallen, is een sportdag georganiseerd waar alle bewoners van de verpleeg- en behandelcentra tegen elkaar konden strijden. De sportdag was een groot succes; cliënten en medewerkers hebben met veel plezier aan deze dag meegedaan. De sportdag zal in het vervolg dan ook jaarlijks georganiseerd worden. De bedenkers van dit idee hebben de wisselbeker en een cheque ontvangen waarmee ze een stedentrip konden maken. 12
5.3.4 Verzorgend wassen In Topaz Zuydtwijck is in het afgelopen jaar na een proef op een tweetal afdeling gekozen voor het invoeren van het zogenaamde verzorgend wassen. Verzorgend wassen, of wassen-zonderwater, wordt gedaan met geïmpregneerde washandjes of -doekjes. Deze manier van wassen is minder belastend voor cliënten en beter voor de huid. Daarnaast wordt de wasbeurt door verzorgenden als minder tijdrovend en belastend ervaren.
5.4
ICT
5.4.1 Informatie Strategie Plan (ISP) De laatste jaren heeft ICT steeds meer zijn intrede gedaan in de VVT sector en de verwachting is dat dit alleen maar toe gaat nemen. Vandaar dat het afgelopen jaar veel energie is gestoken in de totstandkoming van het ISP. In dit plan is beschreven welke zaken Topaz op ICT gebied belangrijk vindt en welke de komende jaren gerealiseerd worden binnen Topaz. Hierbij is aangesloten op de strategische ambities van Topaz en de mate waarin het huidige systeem voldoet aan de eisen die de organisatie daaraan stelt. Vanuit de ambities zijn projecten benoemd die in de tijd zijn uitgezet in een zogenaamde ‘roadmap (is planning, financiële en organisatorische gevolgen)’. Belangrijke projecten waar de komende periode de focus opgelegd wordt, zijn: - Invoering van een Elektronisch Cliënten Dossier; - Infrastructuur en Wifi; - Het gebruik van mobiele apparaten (smartphones, tablets, laptops) en de integratie van bestaande technologie, b.v. van telefoons met het verpleegoproepsysteem, domotica; - Gebruik van ICT door en voor de cliënten; - Het verder verbeteren van de organisatie van de ICT dienstverlening. De eerste stappen in het realiseren van de ‘roadmap’ zijn in 2013 al gezet. Bijvoorbeeld met de pilot met tablets en het breder gebruik van smartphones. 5.4.2 Tablets in de zorg In 2013 is Topaz gestart met twee pilots ten aanzien van het gebruik van tablets in de zorg. Doel van de pilot is om te beoordelen of Topaz hiermee de zorgverlening efficiënter kan inrichten en de indirecte tijd, die niet gedeclareerd kan worden, kan verkorten. - in de extramurale zorg kijkt Topaz onder andere of de beschikbaarheid van gegevens, het maken van foto’s voor diagnosestelling van bijvoorbeeld wonden en het raadplegen van protocollen, kan bijdragen aan het verbeteren van het zorgproces. - intramuraal wordt bij de behandeldienst onderzocht of de tablets een toegevoegde waarde kunnen hebben bij zelfoefening door cliënten als communicatiehulpmiddel (o.a. instructie en voorlichting over bijvoorbeeld medicijngebruik) voor de cliënt. - voor de ICT-afdeling wordt de pilot gebruikt om te kijken naar het gebruik van bepaalde Apps op de tablets. 5.4.3. Digitale gegevensuitwisseling Het realiseren van een elektronisch voorschrijfsysteem is in 2013 gestart en wordt in 2014 afgerond. Hetzelfde geldt voor de digitale gegevensuitwisseling met het SCAL (Laboratorium voor medische diagnostiek). 5.4.4 Tevredenheid gebruik computer Begin januari is een online tevredenheidonderzoek gehouden onder de computergebruikers van Topaz. Medewerkers waren redelijk tevreden. Wachttijd bij het bellen naar de helpdesk, opvolging van de meldingen en bedrijfszekerheid van computers en printers zijn de aandachtspunten voor de komende tijd.
13
5.4.5 ECD Om de kwaliteit van verslaglegging en daarmee de kwaliteit van zorg te verbeteren en efficiënter te maken, wil Topaz een elektronisch cliëntendossier gaan gebruiken. In 2013 is Topaz op basis van het programma van eisen voor het ECD op zoek gegaan naar een leverancier. Daarbij heeft een extern en onafhankelijk bureau de risico’s in kaart gebracht die de invoering van dit ECD met zich mee zou kunnen brengen. Dit bleek voor de leverancier die Topaz op het oog had beheersbaar mits de uitkomsten van de technische testen positief waren. Deze technische testen vinden begin 2014 plaats.
5.5
Kwaliteit
5.5.1 HKZ In 2013 heeft bij Topaz de driejaarlijkse HKZ hoofdaudit plaatsgevonden. Hierbij moest de organisatie voldoen aan de aangepaste norm van 2010. Tijdens de audit is onderzocht of Topaz een goede organisatie is, die de cliënten centraal stelt, continu werkt aan optimalisering van het aanbod, betrouwbare resultaten presenteert en voldoet aan de eisen die zijn gesteld door de zorgsector, financiers, cliënten en de overheid. Topaz heeft de audit goed doorstaan en mag de komende drie jaar het certificaat blijven voeren. Er zijn een paar aandachtspunten naar voren gekomen met betrekking tot medicatietoediening, de BOPZ en risicobepaling bij nieuwe projecten. Topaz heeft deze verbeterpunten opgepakt. 5.5.2 Benchmark CQ, ZI en bedrijfsvoering Eén keer in de drie jaar doet Topaz mee aan de landelijke benchmark. In de benchmark worden de uitkomsten van de cliënt- en medewerkerstevredenheidsmetingen en de bedrijfsvoering vergeleken met de uitkomsten in den lande en worden daar waar mogelijk verbanden gelegd tussen de drie verschillende onderdelen. Uit de benchmark 2013 komt naar voren dat Topaz het goed gedaan heeft: - voor wat betreft de bedrijfsvoering behoort Topaz tot de beste 33% van de Nederlandse VVT organisaties. Gezien het financiële meerjarenbeleid dat Topaz heeft opgesteld worden hier door Topaz geen problemen verwacht. - ook voor wat betreft de medewerkertevredenheid behoort Topaz tot de beste 33% van de Nederlandse VVT organisaties. Aandacht voor de tevredenheid van de medewerkers is een belangrijk item. In contact met elkaar zijn, weten wat er speelt en communicatie vraagt continue aandacht. - voor wat betreft de cliënttevredenheid behoort Topaz tot de middenmoot van de Nederlandse VVT organisaties. Hierbij kan nog een onderscheid gemaakt worden naar doelgroepen, te weten: psychogeriatrische, somatische zorg en zorg thuis. Evenals andere jaren scoort Topaz ook in 2013 beter op de psychogeriatrische zorg dan de somatische zorg en de zorg thuis. Van de cliënten met de ziekte van Huntington heeft Topaz een waardering van 8,2 gekregen. 5.5.3 Handboek Om de vindbaarheid van de documenten van Topaz te verbeteren, is een nieuwe versie van het digitale handboek geïntroduceerd waaraan een tweede zoekmethode is toegevoegd. Tevens is het documentenbestand geschoond. 5.5.4 Versterken teams Bij Topaz is in de afgelopen periode een viertal projecten in gang gezet met als doel de kwaliteit van zorg te verbeteren. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de uitkomsten van deze vier projecten. Ieder team topzorg In het project ‘ieder team topzorg’ werd duidelijk dat vele punten voor verbetering van de zorg en service aan onze cliënten door teams zelf kunnen worden opgepakt, wanneer er goede afspraken worden gemaakt over wie wat doet en wanneer je goed communiceert met elkaar.
14
Samenspel met mantelzorgers Uit het project ‘samenspel met mantelzorgers’ is naar voren gekomen dat medewerkers en mantelzorgers voor een groot deel dezelfde dingen willen verbeteren. Het is vooral belangrijk dat je dit duidelijk maakt naar elkaar, hierover goede afspraken maakt en deze nakomt. Om de mantelzorgers een hart onder de riem te steken heeft Topaz op de Dag van de Mantelzorg twee mantelzorgboekjes met de titel “Steun en toeverlaat” uitgegeven. Een boekje voor alle mantelzorgers en één voor mantelzorgers van mensen met geheugenproblematiek/dementie. Beide boekjes bevatten veel tips en informatie voor mantelzorgers, zoals informatie over mantelzorg & werk, mantelzorg & vergoedingen en een overzicht van handige websites. Het boekje bevat voor mantelzorgers van cliënten met dementie ook nog eens verhalen van mantelzorgers. Ook heeft Topaz op de locaties bijeenkomsten voor familieraden, mantelzorgbijeenkomsten en familie-informatieavonden georganiseerd. Deze bijeenkomsten staan in het kader van informatieoverdracht en het delen van ervaringen. Daarnaast zijn er bijeenkomsten die in het kader staan van extra aandacht voor de mantelzorgers bijvoorbeeld in de vorm van een high tea of themamaaltijden voor de cliënt en zijn mantelzorger. Inzet van verpleegkundigen In het project ‘de inzet van verpleegkundigen’ ervaren de teams dat een verpleegkundige veel kan betekenen voor de kwaliteit van de zorg wanneer er goed wordt samengewerkt, als de verpleegkundige coachend is en wanneer de leidinggevende ruimte geeft aan de verpleegkundige en het team. Belevingsgerichte zorg Aansluiten bij de beleving van de cliënt leidt tot cliënten die zichzelf gekend en gewaardeerd voelen. Alle leerelementen uit bovenstaande projecten zijn samengevoegd tot een programma onder de titel ‘Samen Sterk Team’ dat in 2014 gaat starten. Hiermee geven we de komende jaren een impuls aan het verbeteren van de kwaliteit van zorg. 5.5.5 Veiligheid Er is een stuurgroep veiligheid onder voorzitterschap van de voorzitter raad van bestuur ingesteld, waarin met name aandacht is geweest voor veiligheidsbeleid op strategisch & operationeel niveau en het monitoren van risico’s en beheersmaatregelen. Uit de pilots op operationeel niveau kwam naar voren dat medewerkers het prettig vonden om met de risico-inventarisaties te werken. De uitkomsten van deze inventarisaties bieden een mooie handreiking om met elkaar in gesprek te gaan over (potentieel) gevaarlijke situaties en hoe daar mee om te gaan. Gezien de complexiteit van het onderwerp zal de ontwikkeling en implementatie van het veiligheidsbeleid drie jaar in beslag nemen (eind 2015 gereed). Begin 2014 zal het beleid en het veiligheidmanagementsysteem vastgesteld worden. Tevens wordt volgend jaar op elke locatie minimaal 1 risico-inventarisatie gedaan en beheersplan opgesteld. Vooralsnog is er bij de stuurgroep met name aandacht geweest voor de procesmatige kant van het veiligheidsbeleid. De komende periode wordt meer gekeken naar de veiligheidscultuurkant en de verbinding met het kwaliteitsbeleid.
5.6
Overig
5.6.1 Marketing- en communicatieplan Het marketing- en communicatieplan van Topaz, getiteld ‘Stralend Bekend’ is in 2013 afgerond en gepresenteerd. Belangrijkste doelstelling van het plan is de identiteit en het imago van Topaz in één lijn te brengen. Het jaar 2013 stond met name in het teken van de beleidsvorming en herinrichting van de basis, zoals vernieuwing van de website, het verfrissen van de brochuremateriaal en de ontwikkeling 15
van een imagocampagne. Begin 2014 lanceert Topaz de nieuwe website. In de komende jaren wordt gewerkt aan het verhogen van de bekendheid van Topaz en het herkenbaar zijn van haar specialismen en expertise. 5.6.2 Gastvrijheid Gastvrijheid is een belangrijk aandachtsgebied van Topaz. Er zijn diverse activiteiten op dit onderdeel ondernomen, zoals het scholen van de medewerkers ten aanzien van gastvrij gedrag. Topaz heeft samen met de Club van Delft (een externe denktank) gekeken op welke wijze de organisatie de ambiance kan verbeteren. Er is een aantal adviezen gegeven om te komen tot een fingerprint voor de locaties (‘het Topaz gevoel’). De volgende zaken pakt Topaz als eerste op. Een set verhuiskaarten voor nieuwe bewoners om familie en vrienden over hun nieuwe woning te informeren en uit te nodigen voor een kopje koffie met gebak. Entree / receptie wordt een gastvrije ontvangst, bv. door een koffiecorner. 5.6.3 Informele zorg Er werken ruim 1.000 vrijwilligers bij Topaz en zij zijn buitengewoon belangrijk voor de cliënten. Daarnaast zijn er ook veel mantelzorgers actief die niet alleen voor hun eigen naaste allerlei activiteiten ondernemen, maar ook voor andere cliënten op de afdeling. De vrijwilligers bieden onze cliënten aandacht, gezelligheid, ondersteuning en ontspanning. Dit doen zij onder andere door koffie te schenken in de recreatiezaal, te assisteren bij afdelingsactiviteiten, cliënten te begeleiden bij doktersbezoek, werken in de bibliotheek, te assisteren bij kerkdiensten en het besturen van personenbusjes voor vervoer van cliënten van de dagbehandeling. Jaarlijks organiseert Topaz activiteiten om de vrijwilligers te bedanken voor hun inzet. Het is altijd fijn als er nog meer vrijwilligers zich voor cliënten van Topaz willen inzetten en daarom heeft Topaz op verschillende vrijwilligersmarkten gestaan. 5.6.4 MOVIT Om de zorg voor ouderen met complexe hulpvragen te verbeteren, is in 2008 het Nationaal Programma Ouderenzorg gestart. Binnen de regio Zuid-Holland Noord is de ‘medische zorg in de verzorgingshuizen’ als belangrijk thema benoemd. Dit leidde eind 2009 tot de start van het MOVIT-project, waar ook de woonzorgcentra van Topaz aan deelnemen. MOVIT bestaat uit Lokale Werkgroepen, die bestaan uit: huisartsen, apothekers, specialisten ouderengeneeskunde en teamleiders en/of verzorgenden en verpleegkundigen. Een belangrijk resultaat van de afgelopen periode is dat de huisartsen nu ook deelnemen aan het MDO (multidisciplinair overleg). Daardoor kunnen wij de zorg aan onze cliënten beter afstemmen. Ook loopt de communicatie en samenwerking tussen huisartsen en de verzorgenden en verpleegkundigen nu veel beter. Nadat het MOVIT-project officieel in mei stopte, hebben wij als lokale werkgroep besloten om door te gaan. Sterker nog, we breiden de groep uit naar de extramurale zorg. Dankzij financiële ondersteuning van verzekeraar Zorg en Zekerheid kan MOVIT de lokale werkgroepen blijven ondersteunen. 5.6.5 Vastgoed Topaz heeft een meerjaren strategisch vastgoedplan. In 2013 is hiervan het volgende gerealiseerd: Topaz Revitel: In 2013 is de inbouw en de inrichting van het revalidatie- en zorghotel in de nieuwbouw LEVEL in Leiden gerealiseerd. Hier is ook bouwkundig de basis gelegd voor gastvrije zorg. Revitel wordt eind januari 2014 in gebruik genomen. Topaz Haagwijk Om aan de zwaardere zorgvraag van psychogeriatrische cliënten te kunnen voldoen, is een aantal aanpassingen van de locatie Haagwijk noodzakelijk. In 2013 zijn de plannen hiervoor ontwikkeld die in 2014 gerealiseerd worden. 16
Topaz Zuydwijck In deze locatie zal een lang gekoesterde wens gerealiseerd worden: het opheffen van de tweepersoonskamers van Zuydtwijck. Dit brengt een afbouw van het aantal pg-cliënten in Zuydtwijck met zich mee: van 120 naar 80. Topaz Overduin Volgens de planning in het strategisch huisvestingsplan van Topaz, zal in 2014 met de verbouw van Overduin gestart worden. In 2013 hebben de voorbereidingen hierop plaatsgevonden.
6. Risicomanagement In het kader van het risicomanagement zijn er zestien risicogebieden vastgesteld, die invloed kunnen hebben op de doelstellingen, zowel de lange als de korte termijn van Topaz. Voor 2013 is per risico een voorlopige inschatting gegeven van de kansen en de effecten van de risico’s voor de organisatie. Hieruit is een top 5 afgeleid, te weten 1. ICT 2. Vastgoed & Huisvesting 3. Treasury 4. Organisatieontwikkeling & Cultuur 5. Zorgverzekeraars De top 5 is uitgewerkt op risicokaarten, die een beeld geven van de risico’s en de genomen beheersmaatregelen en mogelijk aanvullende beheersmaatregelen. Deze risico’s en beheersmaatregelen zijn in het MT geëvalueerd. Zowel ICT als Treasury zijn voldoende in control. Vastgoed & Huisvesting blijft hoog scoren i.v.m. het realiseren van de plannen uit het strategisch vastgoedplan. Het hiermee gepaard gaande financiële risico is hoog (vertraging, budgetproblemen etc). Ook de risicogebieden Organisatieontwikkeling & Cultuur en Zorgverzekeraars bleven in 2013 hoog scoren in het risicoprofiel vanwege de vele externe veranderingen en de hiermee gepaard gaande noodzakelijke cultuurverandering binnen Topaz. Daarnaast is er een risicogebied toegevoegd aan de bestaande risicogebieden, nl. (cliënt-) veiligheid. Veiligheid is een belangrijk issue binnen de zorg en verdient hoge prioriteit, zowel het beleid als de bedrijfsvoering. Monitoring vindt plaats in de stuurgroep Veiligheid onder voorzitterschap van de raad van bestuur. Dit betekent dat er een top 4 van risico’s overblijft, te weten: - Vastgoed & Huisvesting - Organisatieontwikkeling & Cultuur - Zorgfinanciers - (Cliënt-)veiligheid Voor deze risicogebieden zijn risicokaarten opgesteld c.q. geactualiseerd. De beheersmaatregelen en de effecten daarvan worden gemonitord.
7.
Medewerkers
7.1
Kwaliteit ten aanzien van medewerkers
7.1.1 Strategische personeelsplanning In 2013 is binnen Topaz beleid strategische personeelsplanning ontwikkeld. Gezien de ontwikkelingen in de zorg, de vergrijzing, arbeidsmarktproblematiek en andere financieringsstromen zal er kritisch gekeken moeten worden naar de personele inzet en planning van Topaz. Naast de kwantitatieve wijzigingen, wordt ook kwalitatief een andere eis aan medewerkers gesteld. Dit wordt 17
mede veroorzaakt door de verschuiving van lichte naar zware zorg en het werken aan huis. Dit vraagt andere competenties. Strategische personeelsplanning heeft tot doel om op de korte en de lange termijn de juiste medewerker op de juiste plek te krijgen. Hierbij wordt rekening gehouden met de marktontwikkelingen, potenties van de medewerker en overige factoren. Het beleid wordt in 2014 geïmplementeerd. 7.1.2 Positionering verpleegkundigen In 2013 is het aantal verpleegkundigen opnieuw uitgebreid. Verpleegkundigen niveau 4 hebben in de periode september 2012 tot juni 2013 een bijscholing via de Zorg Academie Leiden gevolgd. In september 2013 is een bijscholing voor verpleegkundigen niveau 5 gestart. Dit betreft een maatwerk scholing. Daarnaast wordt door interne begeleiders aandacht besteed aan het positioneren van de verpleegkundigen in de teams. 7.1.3 Cultuur Begin 2013 heeft er onder de leidinggevenden van Topaz een cultuuronderzoek plaatsgevonden. Op basis van dit onderzoek is een voorstel aan het Topaz beraad gedaan hoe van de huidige cultuur naar de wenselijke cultuur, zoals beschreven in de strategienota, te komen. Er is een cultuurwerkgroep ingericht die dit verder gaat concretiseren. 7.1.4 Mobiliteitsbureau Om de geplande mobiliteit binnen de organisatie (o.a. door de opening van Topaz Revitel en de afbouw van Topaz Zuydtwijck) goed te begeleiden en uitvoering te geven aan het bewust personeelsbeleid is binnen PO&O gedurende een jaar een mobiliteitsbureau ingericht. Dit betekent het uitvoeren van een zodanig beleid dat medewerkers die hun eigen functie niet meer kunnen uitvoeren of medewerkers die een andere functie ambiëren, een passende functie binnen of buiten Topaz vinden. Er wordt binnen Topaz gestreefd naar meer vrijwillige mobiliteit door bijvoorbeeld het aangaan van een nieuwe uitdaging/ontwikkeling te stimuleren, maar ook naar een goede facilitering van noodzakelijke mobiliteit bijvoorbeeld als gevolg van ziekte, onvoldoende functioneren of organisatiewijziging. Door middel van mobiliteit wordt beoogd de betrokkenheid en inzetbaarheid van medewerkers te vergroten. Het mobiliteitsbureau ondersteunt in deze situaties. 7.1.5 Website; Werken bij Topaz In het najaar van 2013 is hard gewerkt aan het ontwerp en inrichting van de website www.werkenbijTopaz.nl in het verlengde van de nieuwe corporate site www.topaz.nl. Met deze website profileert Topaz zichzelf als een moderne, innovatieve werkgever. De werving van potentiële medewerkers kan hiermee professioneler vorm gegeven worden. 7.2
Beschikbaarheid van het personeel
7.2.1 Vacatures Gedurende het jaar zijn er vooral vacatures geweest voor verpleegkundigen niveau 4 en 5. Daarnaast zijn er wisselend vacatures gesteld voor andere zorgfuncties, behandelaren en enkele managementfuncties. Als gevolg van de ontwikkeling van Topaz Revitel, de afbouw van Topaz Zuydtwijck en de behoefte aan hoger geschoold zorgpersoneel heeft Topaz in het najaar van 2013 een periode gekend waarin een vacaturestop is afgekondigd voor enkele zorgfuncties. Eind 2013 was de boventalligheid nagenoeg opgelost, alleen enkele helpenden zochten nog een passende plek binnen Topaz. Topaz leidt zelf medewerkers op bijvoorbeeld voor de functie van verpleegkundige niveau 4 en 5, maar blijft ook nieuwe aanwas van buiten Topaz nodig hebben om kwalitatief en kwantitatief aan de zorgvraag te kunnen voldoen. 7.2.2 Gezond en vitaal werken; Vitaliteitsweek Voor de een betekent vitaliteit ‘lekker in je vel zitten’ en ‘energie hebben’, voor de ander betekent het ‘gezond eten’ en ‘veel bewegen’. Hoe je het zelf ook invult, vitaliteit is de sleutel tot dagelijks 18
succes. Vitale mensen halen meer uit zichzelf, zijn doelgerichter, zichtbaar beter in balans en succesvoller. Vitale medewerkers maken het verschil. Topaz wil graag dat medewerkers zich gezond en fit voelen. Dat is in de eerste plaats prettig voor de medewerker zelf, want als je je goed voelt en/of goed in je vel zit, dan heb je meestal ook plezier in je werk. En werkplezier straalt men uit, wat ook onze cliënten een goed gevoel geeft. Daarom heeft Topaz in 2013 voor het eerst een vitaliteitsweek georganiseerd. De week is positief geëvalueerd en zal in 2014 dan ook opnieuw georganiseerd worden. 7.2.3 Gezond en vitaal werken; Preventief medisch onderzoek Zoals hierboven genoemd is het, om goede zorg aan onze cliënten te kunnen bieden, van belang dat medewerkers van Topaz met plezier en fit naar het werk gaan. Je vitaal voelen en gezond zijn is van essentieel belang hiervoor. Topaz heeft hierom als een belangrijk aandachtspunt het bevorderen van de gezondheid van haar medewerkers. Als onderdeel hiervan heeft Topaz aan medewerkers de mogelijkheid geboden om deel te nemen aan een gezondheidsonderzoek, het Preventief Medisch Onderzoek, ofwel PMO. Het PMO bestond uit een vragenlijst en een individueel medisch onderzoek. Het doel is om inzicht te verschaffen in de gezondheid van de medewerkers door het vroegtijdig signaleren van een aantal mogelijke gezondheidsrisico’s. Ook is bekeken of eventuele gezondheidsklachten door het werk veroorzaakt worden. Er wordt aandacht besteed aan de leefstijl, fysieke en mentale fitheid en risico’s zoals werkdruk, fysieke belasting en RSI-klachten. 13% van de medewerkers heeft deelgenomen. Op basis van de resultaten wordt begin 2014 een advies aan de raad van bestuur voorgelegd. 7.2.4 Verzuim Beschikbaarheid van medewerkers wordt o.a. beïnvloed door verzuim. In 2013 hebben we opnieuw veel aandacht besteed aan het verzuim en met succes. Het verzuimpercentage over 2013 bedroeg exclusief vangnet en zwangerschap 4,14% bij een meldingsfrequentie van 1,19. Het verzuim is hiermee lager dan het branche gemiddelde van 5,58% exclusief. De meldingsfrequentie van Topaz ligt hoger dan het gemiddelde in de branche (1,07). Het verzuim is lager dan in 2012. Toen was het verzuim voor Topaz exclusief vangnet en zwangerschap 4,47%. We hopen de dalende lijn van het verzuim door te kunnen zetten in 2014, waarbij het streven een verzuim percentage van 4% is. 7.2.5 Vaccinatiegraad griepvaccinatie Het totaal aantal gevaccineerde medewerkers in 2013 incl. vaccinatie bij de huisarts is verder gedaald naar 194, dit betrof 10,78%. In 2012 was dit nog 14,83%, dit betrof 267 medewerkers. Er is binnen Topaz een dalende trend te zien m.b.t. het aantal medewerkers dat zich laat vaccineren tegen de griep. Landelijk wordt deze dalende trend van de vaccinatiegraad ook waargenomen. 7.2.6 Verloop personeel Het totale verloop is in 2013 gedaald naar 10,38% (2012 12,1 %). Landelijke gegevens 2013 voor de VVT zijn bij het schrijven van het jaarverslag nog niet beschikbaar.
7.3 Kwaliteit van het personeel 7.3.1 Ontwikkelen van medewerkers Topaz heeft in 2013 inspanningen geleverd om medewerkers te trainen en te scholen op diverse terreinen om zo een bijdrage te leveren aan de professionele kwaliteit van het personeel. Vanuit de CAO VVT is hierbij de opdracht 2% van de loonsom aan scholing en ontwikkeling te besteden. Aan wettelijke verplichte scholing als bedrijfshulpverlening, trainingen m.b.t. fysieke belasting waaronder training ergocoaches, en het toetsen van BIG-vaardigheden is voldaan. Daarnaast is in groepen veel scholing gevolgd op het gebied van agressietraining en scholing EVV-er. Medewerkers van Topaz Overduin, Overrhyn, Haagwijk, Groenhoven en Foreschate hebben de opleiding schoonmaken in de gezondheidszorg gevolgd.
19
In 2013 is een cyclisch scholingsprogramma ontwikkeld voor alle zorgmedewerkers. De bedoeling van dit cyclisch scholingsprogramma is dat medewerkers zelf één of meerdere interessante bijscholingen kunnen kiezen. Deze onderwerpen zijn geïnventariseerd bij zorgmedewerkers, leidinggevenden en behandelaren. Uit deze inventarisatie is de volgende top 8 gekomen: 1. Ziektebeelden en omgaan met beperkingen. 2. Kennis van voeding. 3. Kennis van palliatieve zorg. 4. Kennis van medicatie en medicatietoediening. 5. Communicatie en bejegening. 6. Rapporteren. 7. Wonen, sfeer en ambiance. 8. Bijzondere opname psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ). De lessen worden gegeven door Topaz-collega’s die deskundig zijn op deze vakgebieden. Zij weten precies hoe het werkt binnen Topaz en kunnen tips en informatie ‘op maat’ geven. In het najaar van 2013 is aan alle Helpenden het aanbod gedaan om zich als eerste in te schrijven voor een aantal van deze modulen. Uit de evaluatie is gebleken dat ongeveer 10% van de helpende heeft deelgenomen. De deelnemers zijn erg positief over het aanbod en voelden zich erkend door als eerste gebruik te mogen maken van dit nieuwe aanbod. Ook in 2013 hebben de leidinggevenden weer verschillende modulen uit het MD programma kunnen volgen. Zij konden o.a. kiezen tussen modulen situationeel leidinggeven, zorgmarketing, projectmanagement, resultaatgericht leidinggeven, timemanagement, personeelsmanagement, vergadertechnieken en teamcoaching. Daarnaast hebben 15 (team)managers een bachelor opleiding Management in de Zorg gevolgd. Tot slot zijn er door (groepen) individuen specifieke scholingen gevolgd, nodig voor de functie, zoals bij medewerkers van de behandeldienst, PO&O en Financiën en Facilitaire services. Hierbij is telkens in overleg met de manager bepaald welke opleidingen nodig zijn. 7.3.2 Opleidingshuis, beroepspraktijkvorming ZIC Topaz heeft sinds september 2013 samen met de opleiding tot Verpleegkundige van Hogeschool Leiden een Zorg Innovatie Centra (ZIC). Een ZIC bestaat uit studenten die op een of meerdere afdelingen van een zorgorganisatie leren samenwerken binnen een multidisciplinair team en samen met zorgprofessionals praktijkonderzoek uitvoeren. Het doel is een bijdrage te leveren aan cliëntgerichte zorg, door onderzoek te doen naar knel- en verbeterpunten vanuit de afdelingen. De studenten (stagiairs) doen ervaring op op het gebied van onderzoek, literatuurstudie en/of praktijkonderzoek en kwaliteitsbevordering. Vanaf september loopt de eerste groep HBO-V studenten (zowel derde als vierdejaars) drie dagen per week stage op afdelingen binnen Topaz Overduin, Overrhyn en Zuydtwijck. Daarbij komen zij een dagdeel per week bij elkaar voor ‘terugkom-onderwijs’. Zij worden begeleid door een docent Verpleegkunde van de Hogeschool Leiden. Samenwerking met opleidingen Ook in 2013 heeft Topaz met de drie ROC’s in de regio samengewerkt. De EVV opleiding, die door ROC Mondriaan bij Topaz wordt verzorgd is opnieuw positief geëvalueerd. Daarnaast wordt er samengewerkt met de Hogeschool Leiden, waardoor er o.a. op het gebied van HBO V, HBO fysiotherapie en HBO HRM stagiaires en afstudeerders binnen Topaz actief zijn. Leerlingen Op 31 december 2013 volgden 98 BBL leerlingen een opleiding binnen Topaz. Dit is een daling ten opzichte van 2012 (127 BBL). Met 98 leerlingen zit Topaz weer op haar oude aantal BBL-ers. In 2012 waren er meer leerlingen i.v.m. extra BBL trajecten op kosten van de intensiveringmiddelen.
20
Gemiddeld hebben afgelopen jaar (in schoolmaanden) 45 BOL leerlingen Zorg en Welzijn stage gelopen bij Topaz. Dit betreft een stijging ten opzichte van 2012 (40), maar dit blijft onder het aantal BOL-ers in 2011 (52 BOL). Daarnaast hebben gemiddeld 9 (per schoolmaand) stagiaires vanuit overige opleidingen stage gelopen bij de ondersteunende diensten van de organisatie. Dit is gemiddeld 1 stagiaire meer dan in 2012. Gedragscodes Topaz kent een aantal gedragscodes voor haar medewerkers, ‘de Gedragscode Topaz; Leidraad voor integer handelen’, ‘Gedragscode voor het gebruik van (mobiele) telefoon’ en ‘Gedragscode ICT- faciliteiten. Deze laatste is in 2013 geëvalueerd en aangepast. Bij indiensttreding tekent de medewerker voor het zich houden aan deze gedragscodes d.m.v. het tekenen van de arbeidsovereenkomst. In 2013 heeft een afstudeerder van HBO HRM de gedragscode Topaz onder de medewerkers van Topaz geëvalueerd. Inmiddels is een adviesrapport opgesteld waarin aanbevelingen zijn gedaan over de aanpassing van de gedragscode en de implementatie.
7.4
Risico’s en toekomst op het gebied van medewerkers
7.4.1 Krappe arbeidsmarkt voor hoger gekwalificeerd zorgpersoneel Zoals hierboven beschreven bij strategische personeelsplanning wil Topaz, net als vele branchegenoten, de komende jaren hoger gekwalificeerd personeel inzetten. Op dit moment is de arbeidsmarkt voor deze functionarissen krap. De verwachting is dat deze alleen maar krapper wordt. Wil Topaz de juiste mensen werven, binden en boeien dan moet de organisatie zich onderscheiden op de arbeidsmarkt en een aantrekkelijk werkgever moeten zijn en blijven. Dit wil Topaz doen d.m.v. interessant werk binnen een professioneel team, scholing en ontwikkelingsmogelijkheden, duurzame inzetbaarheid en vitaliteit en andere aantrekkelijke extra arbeidsvoorwaarden. 7.4.2 Invoer nieuwe CAO VVT m.b.t. flexibiliteit. De verwachting is dat de komende jaren een meer flexibel in te zetten medewerker wenselijk is om Topzorg te kunnen leveren op het moment dat onze cliënt hierom vraagt. Dit omdat er zowel aan de organisatie als de medewerker steeds hogere eisen worden gesteld. Topaz heeft ervoor gekozen om de flexibele schil zoveel mogelijk met goed gemotiveerde medewerkers van Topaz zelf in te vullen en geen uitzendkrachten in te zetten. De verwachting is dat deze medewerkers een grotere binding hebben met de cliënten van Topaz, waardoor we kwalitatief beter zorg kunnen leveren. Als organisatie spelen we hierop in door een vertaalslag te maken naar de in-, door- en uitstroom van medewerkers wat past binnen de te behalen doelstellingen van Topaz. Binnen Topaz wordt dit middels strategische personeelsplanning inzichtelijk gemaakt. De uitdaging is om in kwantitatieve en kwalitatieve zin de juiste medewerkers op de juiste plek te houden of te plaatsen. Het structureel bij- of omscholen van medewerkers is hierbij belangrijk.
8. Topcare en Onderzoek Topaz acht het van groot belang dat er continu aandacht is voor verbetering van de zorgverlening en behandeling van haar cliënten. Ze is dan ook één van de initiatiefnemers van het landelijke Topcare-initiatief. Dit initiatief is een samenwerkingsverband van vooralsnog vijf stichtingen in de ouderenzorg en heeft als doel om excellente zorg te leveren voor specifieke doelgroepen en een actieve bijdrage te leveren aan het ontwikkelen en dissimineren van evidence based kennis en best practises voor de zorg en behandeling van deze doelgroepen. Hiervoor is aansluiting gezocht bij kennisinstituten als academische centra en hogescholen. Er wordt gewerkt aan het ontwikkelen van een Topcare label en Topaz heeft de ambitie om dit label te verwerven voor onze expertisefunctie Huntington (zie paragraaf 5.2.1). 21
Naast bovenstaand initiatief is Topaz lid van het Universitair Verpleeghuis Netwerk Zuid-Holland en participeert in regionaal onderzoek naar ouderenzorg. Topaz heeft een Wetenschappelijke onderzoekscommissie die de voortgang van de lopende onderzoeken bespreekt en de raad van bestuur adviseert over deelname aan nieuwe onderzoeken. In 2013 hebben op het gebied van zorg en behandeling onder andere de volgende onderzoeken plaatsgevonden: - Kennis- en behandelplein zelfstandig@home: evaluatie van gebruik, waardering en effect - Gespecialiseerde dagbehandeling: evaluatie tevredenheid en effect - Brisk walking: effecten van wekelijkse duinwandeling op mobiliteit - Slikstoornissen bij cliënten met de ziekte van Huntington - Medicatie bij cliënten met de ziekte van Huntington - Vitamine D bij cliënten met de ziekte van Huntington - Domotica Zelfstandig@home: evaluatie van gebruik, waardering en effectmeeting - Pijn bij afasie
9. Financieel beleid Het financieel resultaat wordt vanaf 2013 gesplitst in het resultaat op zorg en het resultaat op kapitaallasten vastgoed. Dit hangt samen met de bekostiging van het vastgoed (kapitaallasten) in relatie tot het strategisch vastgoedplan, waarin Topaz inzet op modernisering van het gebouwenbestand en afbouw op grond van ontwikkelingen in de langdurige zorg. In 2013 is het resultaat op kapitaallasten vastgoed € 2,2 miljoen en het resultaat op zorg € 1,1 miljoen. Het resultaat op zorg is aanmerkelijk beter dan de begroting en dit komt voornamelijk doordat de overproductie in de herschikking alsnog is bekostigd. Het eigen vermogen is toegenomen van € 15,0 miljoen naar € 18,3 miljoen. Deze toename is het gevolg van het positieve totaalresultaat van 2013. Binnen het eigen vermogen is een aantal bestemmingsreserves gevormd voor de financiering van strategische plannen: - Bestemmingsreserve Vastgoed € 2,2 miljoen, zoals vermeld voor de uitvoering van het strategisch vastgoedplan. Deze bestemmingsreserve zal in de komende twee jaar nog verder toenemen. - Bestemmingsreserve Innovatie € 0,2 miljoen, waardoor het totaal is gegroeid naar € 1,3 miljoen corresponderend met de totale begroting van het Informatie Strategie Plan, dat in de komende 3 jaar wordt uitgevoerd. Het restant van het resultaat over 2013 (0,9 miljoen) wordt toegevoegd aan het algemene deel van de RAK. De solvabiliteit (incl. bestemmingsreserves), waarin de verhouding tussen eigen vermogen en totaal vermogen wordt weergegeven bedraagt 30%. Het weerstandsvermogen (verhouding eigen vermogen en totale opbrengsten) bedraagt ruim 23% is nodig om ontwikkelingen in de (nabije) toekomst het hoofd te kunnen bieden: - Bezuinigingen in de AWBZ - Transities naar WMO en ZVW (reductie intramurale capaciteit) - Invoering Wet Langdurige Zorg - Verdwijnen integrale vergoeding voor kapitaallasten - Veranderende rol van zorgkantoren en zorgverzekeraars. De liquiditeitspositie van Topaz is onveranderd goed ondanks een daling van 1,2 naar 1,0. De achtergrond van deze daling is gelegen in het feit dat de realisering van Topaz Revitel volledig is voorgefinancierd uit eigen middelen. Een deel van deze voorfinanciering wordt in de loop van 2014 omgezet in een langlopende lening.
22
De DSCR, een belangrijke ratio voor de rente- en aflossingscapaciteit, heeft in 2013 een verhouding van 3,37 en voldoet daarmee ruimschoots aan de normen. In 2013 is door Topaz t.b.v. de financiering van het strategisch vastgoedplan een kredietarrangement afgesloten met de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) ter waarde van maximaal € 24 miljoen tot 2018. Samen met de inbreng van eigen middelen kunnen alle voorziene vastgoedplannen worden uitgevoerd. De realisering van Topaz Revitel was het eerste project dat tot afronding is gekomen. De afgelopen jaren heeft Topaz een bestendige financiële koers gevaren. Er is enerzijds gestuurd op de beheersing van de kosten en anderzijds op het behalen van de omzetdoelstellingen. Door duidelijke begrotingskaders en adequate managementinformatie heeft de sturing geleid tot consequente groei van het weerstandsvermogen. Topaz streeft in continuïteit naar het realiseren van Topzorg. Om dat waar te maken is het van belang een financiële koers te varen die dat mogelijk maakt. Een dergelijke koers wordt gekenmerkt door soliditeit, flexibiliteit en onafhankelijkheid. Topaz voldoet aan deze kenmerken door te streven naar een robuuste en solide financiële positie door: - het handhaven van een gezonde balans en solvabiliteit; - het realiseren van een permanent evenwicht tussen vermogensbehoefte en financiering; - het flexibiliseren en optimaliseren van de leningenportefeuille; - het verder versterken van cashmanagement en werkkapitaalbeheer. Financiële instrumenten Voor de financiering van haar activiteiten en investeringen maakt Topaz uitsluitend gebruik van eigen vermogen en langlopende leningen. Van instrumenten zoals derivaten wordt geen gebruik gemaakt. In het treasurystatuut is aangegeven onder welke voorwaarden dit soort instrumenten kan worden ingezet. Topaz kent een treasurycommissie, die uitvoering geeft aan het treasurystatuut.
10. Maatschappelijke aspecten van ondernemen Topaz wil de omwonenden in de buurt van haar locaties blijvend betrekken bij de activiteiten en diensten die geboden worden. Door deze open te stellen voor bewoners van de omliggende wijken, wordt integratie bevorderd. Niet alleen omdat de omwonenden de locaties kunnen leren kennen, maar ook omdat de cliënten van de locaties meer het gevoel krijgen dat ze onderdeel zijn van de wijk. Niet alleen op het gebied van activiteiten, maar ook door scholieren meer bij de organisatie te betrekken, wil Topaz de wisselwerking met de externe omgeving vergroten. Locaties bieden scholieren de mogelijkheid een maatschappelijke stage te lopen. Dit heeft als bijkomend voordeel dat leerlingen al kennis kunnen maken met het werken in de zorg en hier mogelijk enthousiast voor gemaakt kunnen worden. Topaz werkt samen met Gemiva-SGV Groep, om werkplekken te ontwikkelen voor mensen met een verstandelijke beperking. In Topaz Foreschate en Vlietwijk werken mensen met een verstandelijke beperking, die met begeleiding vanuit Topaz werk verrichten en zelf ook meer in de maatschappij komen te staan. Het leuke aan deze samenwerking is dat medewerkers van Gemiva alle tijd hebben voor een gezellig praatje. Om dit traject te ondersteunen is de stichting Vice Versa opgericht. Voor cliënten die met spoed in een verpleeghuis opgenomen moeten worden, is een regionale spoedbeddenregeling van toepassing. Alle verpleeghuizen in Zuid-Holland Noord hebben roulerend de beurt om een cliënt in nood op te nemen. Voor de cliënten met een somatische zorgvraag vervult Topaz de coördinatiefunctie en stelt zij als achterwacht extra capaciteit beschikbaar voor het geval er in een ander verpleeghuis geen bed vrij is. In 2014 zal deze systematiek veranderen.
23
Alle Topaz-locaties hebben een milieuvergunning. Deze wordt om de vier jaar gecontroleerd door de milieuafdeling van de gemeente. Daarnaast wordt op alle locaties actief beleid gevoerd ten aanzien van energiebesparende maatregelen voor water, elektra en warmte. In het najaar van 2013 heeft Topaz hierover campagne gevoerd om energie te besparen. Alle medewerkers zijn uitgedaagd om energiebesparende ideeën aan te reiken en deze ook uit te voeren. Naast een mooie impuls voor het milieu heeft dit Topaz een besparing van circa € 37.000 gebracht. Dit is een onderwerp wat continu aandacht vraagt om het beste resultaat te behalen.
11. Verslag raad van toezicht Inleiding Voor de raad van toezicht van Topaz is een in control situatie sinds jaar en dag een conditio sine quo non. Dat wordt onderschreven door de raad van bestuur. In de interactie tussen de raad van toezicht en de raad van bestuur is dit een permanent aandachtspunt, want vanzelfsprekendheid is in de dynamiek waar de zorgsector mee wordt geconfronteerd, not done. Naast deze fundamentele afspraak, ligt hier een evenwichtige administratieve organisatie en interne controle aan ten grondslag. De externe accountant zal dat in de jaarlijkse controle van de jaarrekening als eerste vaststellen. Topaz volgt de Zorgbrede Governancecode. De raad van toezicht van Topaz bestaat statutair uit zeven leden. De leden van de raad van toezicht opereren onafhankelijk van Topaz (zie bijlage 3) en nieuwe (neven)functies worden ter toetsing aan de overige leden van de raad van toezicht voorgelegd. De raad streeft naar een spreiding van maatschappelijke achtergronden en specifieke deskundigheden, waaronder kennis van zorg. De leden van de raad van toezicht ontvangen een honorarium conform het advies van de NVTZ. Voor de hoogte hiervan in 2013 wordt verwezen naar de jaarrekening. De raad draagt zorg voor permanente educatie. Voor de verdieping op een aantal aandachtsgebieden en ter advisering van de raad, kent de raad van toezicht drie commissies, te weten - de remuneratiecommissie - de auditcommissie kwaliteit - de auditcommissie financiën Samenstelling raad van bestuur en remuneratie De remuneratiecommissie bestaande uit de voorzitter en de vicevoorzitter heeft op basis van ijkpunten en de uitkomsten van de onderlinge evaluatie van de raad van toezicht het jaargesprek gevoerd met de bestuurder. De raad van toezicht is zeer tevreden over het functioneren van de bestuurder in de volledige breedte. In 2012 was reeds het besluit genomen om in lijn met de organisatieontwikkeling, zoals beschreven in de strategienota 2013-2015 de raad van bestuur uit te breiden van een eenhoofdige naar tweehoofdige raad. In dit kader is de zittende bestuurder benoemd tot voorzitter van de raad van bestuur. De tweede bestuurder is in 2013 geworven en per 1 oktober van dat jaar heeft raad op voordracht van de remuneratiecommissie de heer Smit benoemd in de functie van lid van de raad van bestuur. Het reglement van de raad van bestuur is aan deze nieuwe situatie aangepast en goedgekeurd door de raad van toezicht. Kwaliteit Met papier alleen is adequaat toezicht een papieren tijger. De vergaderingen van de raad van toezicht, met en zonder de raad van bestuur, zijn een essentieel ingrediënt. Binnen Topaz gaat dat nog verder, namelijk door eenmaal per jaar een themabijeenkomst te organiseren met het managementteam en de adviesorganen, te weten de ondernemingsraad en de (centrale) cliëntenraad. De onderwerpen worden gedestilleerd uit interne en/of externe ontwikkelingen; in 2013 is met elkaar gesproken over Topaz in de wijk. Daarnaast zijn er verdiepingsbijeenkomsten om de kwaliteit van de zorg grijpbaar te maken; daarbij worden bijvoorbeeld interne casussen, onder
24
leiding van een externe expert, besproken. Dergelijke bijeenkomsten worden voorbereid door de auditcommissie kwaliteit. De auditcommissie kwaliteit bestaat uit twee leden van de raad van toezicht en heeft in 2013 twee keer gesproken met de voorzitter van de raad van bestuur en de bestuurssecretaris, die leiding geeft aan kwaliteitsmedewerkers, de ontwikkeling van kwaliteitsbeleid en het kwaliteitsmanagementsysteem. Aan de orde is geweest of en zo ja hoe een vervolgstap gezet kan worden in het toezicht op kwaliteit. Vanuit maatschappelijk perspectief neemt de aandacht voor kwaliteit toe, waarbij bovendien de betekenis en reikwijdte van het begrip verschuift. Meer dan ooit wordt van instellingen gevraagd niet alleen de kwaliteit van zorg op orde te hebben (die wordt verondersteld op orde te zijn) maar oog te hebben voor de kwaliteit van leven van cliënten. Ook is (cliënt)veiligheid steeds prominenter op de agenda's gezet als gevolg van incidenten in de zorg die in het nieuws ruim aandacht krijgen. De zorgsector bevindt zich in een transitie en Topaz zet actief in op de ontwikkeling van medewerkers, zodat die in staat zijn op een goede manier te reageren op wensen en behoeften van cliënten waarbij zelfredzaamheid - waar dat kan - voorop staat. Het toezicht houden op kwaliteit (en veiligheid) krijgt hiermee een nieuwe dimensie. In een periode van transitie en sturen op cultuurwijzigingen kan kwaliteit onder druk komen te staan. Dit vraagt aandacht van de bestuurders en daarmee ook van het toezicht. De auditcommissie kwaliteit is geïnformeerd over de uitslagen van de kwaliteitsmetingen en uitkomsten van de inspectiebezoeken. Over het algemeen kan gezegd worden dat de ontwikkeling van de kwaliteit binnen Topaz een stijgende lijn laat zien, waarbij de bedrijfsvoering en de medewerkertevredenheid beter scoren dan cliënttevredenheid. De laatste uitkomsten zijn niet slechter dan het landelijke gemiddelde, maar voldoen nog niet aan de door Topaz zelf gekozen ambitieuze norm. Verder is stilgestaan bij de resultaten van de heraudit voor het HKZ certificaat (norm 2010). Het certificaat is glansrijk behouden. Aandachtspunten vormen protocollering rondom medicatie en de rol van de BOPZ arts en het zetten van een vervolgstap in de ontwikkeling van de management review. Met deze ontwikkelingen in beeld, heeft de auditcommissie kwaliteit aan de raad van bestuur voorgesteld, enerzijds ongewijzigd voort te gaan met het volgen van de uitkomsten van kwaliteitsmetingen en de ontwikkeling van het kwaliteitsmanagement systeem. Anderzijds wenst de auditcommissie kwaliteit een aantal thema's specifieker te volgen, zoals de ontwikkeling van clientparticipatie en de effecten van scholing van medewerkers op de ontwikkeling van kwaliteit van zorg en leven. Daarbij wordt in samenspraak met de raad van bestuur gezocht naar mogelijkheden om achter kwaliteitscijfers te kijken en ervaringen uit de dagelijkse praktijk te doorgronden. De themabijeenkomsten die de raad van toezicht jaarlijks organiseert over het thema kwaliteit en veiligheid worden hierbij ingezet. In het verleden heeft de raad van toezicht middels het voeren van socratisch gesprekken in aanwezigheid van medewerkers van Topaz over praktijkcasussen waarin kwaliteit van zorg, kwaliteit van leven en de kwaliteit van het organiseren van het werk centraal staan, verdieping gegeven aan de thematiek. Het stelt de raad van toezicht in staat het toezicht op kwaliteit te ontwikkelen. In 2013 is gesproken over een nieuwe werkvorm voor een themabijeenkomst in 2014, waarbij eveneens medewerkers van Topaz actief worden betrokken. De raad van toezicht is regelmatig geïnformeerd over de ontwikkeling van de stichting Topcare. Topcare wil binnen de care komen tot permanente groei in kwaliteit en doelmatigheid van de langdurige zorg voor mensen met complexe ziekten door onderzoek, ontwikkeling, innovatie en implementatie. Topaz is één van de initiatiefnemers van deze stichting en heeft zitting genomen in haar bestuur. De raad van toezicht heeft goedkeuring gegeven aan de statuten van de stichting Topcare. In het kader van de samenwerking met Gemiva is een gezamenlijke stichting (Vice Versa) opgericht waarin de werving van fondsen ten behoeve van de inzet van cliënten van Gemiva als medewerker bij Topaz is geregeld. Ook aan deze statuten heeft de raad zijn goedkeuring verleend.
25
Bedrijfsvoering Binnen Topaz wordt er, net als in iedere (publieke) organisatie, gewerkt volgens een gestructureerde planning&control cyclus. Jaarlijks wordt de cyclus van opstellen, uitvoeren en verantwoorden van een (meerjarige) begroting doorlopen. Een stelsel van risicomanagement is hierbij ondersteunend. Door middel van een (drie)maandelijkse managementrapportage met bijbehorende analyse volgt de auditcommissie de begrotingsuitvoering. In deze managementsrapportage zijn naast de financiële en kwantitatieve, ook de kwalitatieve aspecten en indicatoren besproken. Door daarbij gebruik te maken van externe benchmarkrapportages is Topaz gespiegeld aan een peergroep en landelijke normen. De kwartaalrapportage wordt in de raad van toezicht besproken. Zo nodig wordt op basis van de maandelijkse rapportage geacteerd. De externe accountant verzorgt jaarlijks de interimcontrole respectievelijk de controle en certificering van de jaarrekening. De raad van toezicht heeft in 2013 de overeenkomst met de accountant (Ernst en Young) verlengd. De auditcommissie financiën bestaande uit twee leden van de raad van toezicht, heeft met de raad van bestuur en de manager F&C in 2013 gesproken over de volgende financiële items. 1. De onzekerheden t.a.v. het portfolio als gevolg van de reductie van lichte zorg en groei van zware zorg, met als gevolg een andere kosten/baten verhouding. Deze ontwikkeling vindt beheerst plaats. 2. De business case die is gemaakt voor de exploitatie van een revalidatie- & zorghotel Topaz Revitel dat zich gaat richten op de revalidatiezorg in Leiden e.o. in samenwerking met LUMC en de partners in het gebouw waarin het zorghotel is gevestigd (hotel en ROC) is een vertrouwenwekkende exploitatie ontwikkeld om een goede bijdrage te leveren aan het totale zorgaanbod dat Topaz in huis heeft. De in dit kader aangegane verplichtingen bevatten voldoende mogelijkheden om te reageren op veranderende omstandigheden in de toekomst. 3. De huisvestingsontwikkelingen namen een groot deel van de werkzaamheden van de auditcommissie in beslag. De meerjarenvisie, de bijbehorende exploitatie van de locaties, werden uitvoerig tegen het licht gehouden. De uitdaging die hierbij bij bestuur, betrokken medewerkers en de leden van de audit commissie liggen, hebben geleid tot een vertrouwenwekkende toekomstvisie m.b.t. de huisvesting van onze cliënten/bewoners. De risico’s zijn in beeld en beheersbaar. Weliswaar blijven wij afhankelijk t.a.v. dit dossier van de wijze waarop de rijksoverheid de intra- en extramurale zorg blijft herverdelen. 4. In 2013 heeft een bankenronde plaats gevonden om een keus te maken t.a.v. de bancaire relatie die de komende jaren zo belangrijk is met het oog op de bedrijfsfinanciering en de investeringen in huisvesting. Deze ronde werd professioneel begeleid en heeft tot een goed resultaat geleid. Topaz is verzekerd van voldoende financiële middelen om de plannen uit te voeren. Overigens worden de eisen die de banken stellen t.a.v. financiering van de zorgsector steeds scherper. Het is verheugend dat Topaz aan die eisen kan voldoen en ook naar de toekomst toe voldoende speelruimte heeft zonder de financieringsvoorwaarden te schenden. 5. Medewerkers, de collega’s die metterdaad de zorg leveren zijn zeer belangrijk voor cliënt en onze organisatie. Het is complex om scherp aan de wind te varen m.b.t. de beheersing van die kosten zonder dat dat ten koste gaat van de kwaliteit van de te leveren zorg. Wij zien dat bestuur en medewerkers onder de financiële druk (overigens veroorzaakt door beleid van overheid en zorgverzekeraars) toch in staat zijn de zorg op niveau te houden. 6. Topaz stuurt in toenemende mate op liquiditeit. Daartoe is een treasury commissie geïnstalleerd die de kasstromen zorgvuldig beheert. De audit commissie ontvangt van de treasury commissie regelmatig de rapportage. 7. Topaz was deelnemer in de ZorgCoöperatieNederland. Deze entiteit is de laatste jaren afgebouwd en wordt in diverse stappen geliquideerd. De afbouw is zorgvuldig gevolgd. Met de accountant is twee keer overleg geweest t.a.v. de jaarcijfers, de management letter en de interim controle. De accountant heeft daarbij aangegeven dat de organisatie van Topaz in zijn algemeenheid goed op orde is, maar dat er nog meer aandacht moet worden besteed aan ICT in het algemeen en automatisering in het bijzonder. De auditcommissie heeft als taak om op de uitvoering van de realisatie van een verbetering van deze processen toe te zien en te enthousiasmeren. De organisatie is in staat om die verbeteringen aan te brengen en heeft een Informatie Strategieplan opgesteld. In 2013 heeft de raad hieraan zijn goedkeuring gegeven. 26
De door de accountant uitgevoerde stresstest heeft Topaz goed doorstaan. Dit gegeven is belangrijk voor de organisatie, externe partijen en in het bijzonder de financiers van Topaz. In het kader van steeds wijzigend overheidsbeleid is het voor de gehele organisatie een uitdaging om steeds weer die stresstest te doorstaan. Het grootste risico dat Topaz, zoals alle andere zorgaanbieders loopt, is de onvoorspelbaarheid van omzet, hetgeen leidt tot de noodzaak om kosten te flexibiliseren. De komende jaren zal dat steeds een aandachtspunt zijn voor alle betrokkenen. Op advies van de commissie financiën heeft de raad van toezicht de begroting 2014, het jaardocument en de jaarrekening 2012 goedgekeurd, evenals de voorgenomen verbouwing van Topaz Haagwijk. Zelfevaluatie Last, but not least, werkt de raad van toezicht aan continue verbetering van zichzelf en de relatie met de raad van bestuur, door het uitvoeren van een jaarlijkse zelfevaluatie en eenmaal in de vijf jaar een zelfevaluatie onder begeleiding van een externe deskundige. In 2013 heeft de raad van toezicht onder externe begeleiding van de heer J. Choy de zelfevaluatie ter hand genomen. Hieruit is naar voren gekomen dat men tevreden is over de onderlinge samenwerking en die met de raad van bestuur. Neemt niet weg dat er een aantal aandachtspunten is mede met het oog op de veranderingen in en om de organisatie. Net als de heilige graal is het perfecte toezicht een utopie. Met elkaar hebben wij derhalve ook de verantwoordelijkheid om te voorkomen dat er een onverantwoorde en niet werkbare stapeling van controles ontstaat. Gezond verstand en de juiste scherpte in de relatie met de raad van bestuur, moet zorgen voor de juiste balans. Een evenwichtige samenstelling van de raad van toezicht kan daar aan bijdragen. Topaz is in balans. Toekomst In het algemeen kan gesteld worden dat Topaz in haar integrale toezicht gedurende 2013 goed geïnformeerd en anticiperend op de wensen van wet- en regelgevers heeft geopereerd. Inspelend op de ontwikkelingen, welke zichtbaar zijn geworden bij financiers van zorg en regelgevers, is voortgegaan met een uitdagende ontwikkeling voor zorgdiensten en producten. Topcare en Topaz Revitel zijn daar tastbare resultaten van. Het bestuur heeft zich alle moeite getroost haar raad van toezicht betrokken en goed geïnformeerd te houden. Topaz staat ergens voor en dat is prachtig zichtbaar geworden op een eigentijdse, veel informatie biedende website www.topaz.nl. De positie van Topaz binnen het professionele zorgveld is onomstreden krachtig. Topaz maakt de ambitie -het zijn van kenniscentrum- waar. Door deze initiatieven en ontwikkelingen is de positie van Topaz niet alleen versterkt maar ook tijd bestendig geworden. Lange termijn ontwikkelingen zijn in een vroeg stadium gedeeld en ontwikkeld in goede harmonie met de raad van toezicht met immer het wenkende perspectief van de bewoner / gebruiker voor ogen. Het lid van de raad van toezicht namens de cliëntenraden heeft hier met veel genoegen kennis van genomen. De raad van toezicht waardeert de wijze waarop de raad van bestuur, ondanks het veranderende overheidsbeleid met een afname van de financiële middelen, Topaz tot een gezonde en toekomstbestendige organisatie weet te houden. Dilemma’s Voor zorginstellingen, zeker wanneer deze voor een groot gedeelte AWBZ gefinancierd zijn, is de huidige tijd niet zonder zorgen en grillig. Het kompas geeft niet elk moment de magnetische Noordpool duidelijk aan. Juist hier en nu is het wenselijk niet alleen een lange termijn beleid te ontwikkelen maar ook een meerjarige financiering te regelen. Dus zijn ook in 2013 de diverse alternatieven in het kader van een veranderende financiering beschouwd. Eenjarige contractering lijkt dit proces in de weg te staan.
27
Waar intramurale zorg wijkt, zullen verzwaring en mantelzorg hun entree maken. Topaz speelt daar ook in 2013 adequaat op in. Juist het brede palet van zorgdiensten en producten maakt een eigentijdse realisering van de Werken van Barmhartigheid mogelijk. 12. Medezeggenschap 12.1 Cliëntenraad Elk van de acht locaties van Topaz heeft een eigen cliëntenraad. Binnen de kaders van de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (1996) levert de cliëntenraad een bijdrage aan de beleids- en kwaliteitsontwikkeling. Topaz stelt de cliëntenraden een secretaresse ter beschikking voor de administratieve en secretariële ondersteuning. Daarnaast kent Topaz een centrale cliëntenraad (CCR) bestaande uit vertegenwoordigers van de lokale cliëntenraden en twee zetels voor externe leden. Sinds 2010 zijn deze zetels ingevuld door een voorzitter en een secretaris. De CCR functioneerde goed; er was een open sfeer en goede samenwerking met de raad van bestuur. Zowel op verzoek van de CCR als van de raad van bestuur is over allerlei zaken gesproken (zie bijlage 4). In 2013 heeft de voorzitter, de heer H. Hillebrand, de CCR verlaten in verband met het verlopen van de zittingstermijn. De CCR heeft extern geworven en een goede opvolger voor hem gevonden in de persoon van mevrouw H. Steenhoff. De CCR heeft als taak de gemeenschappelijke belangen van de cliënten van Topaz te behartigen, terwijl de focus van de lokale cliëntenraden op de locaties gericht is. In 2013 is de verandering van de organisatiestructuur regelmatig onderwerp van gesprek geweest. Met de lokale cliëntenraden is door de gebiedsmanagers over diverse onderwerpen gesproken of advies aangevraagd. Naast de locatiejaarplannen en -begrotingen hebben de meeste cliëntenraden gesproken over het cliënttevredenheidonderzoek, het strategisch meerjarenbeleid, het vastgoedbeleid en de organisatieontwikkeling. In bijlage 4 is een overzicht opgenomen waarin de onderwerpen zijn weergegeven waarover de cliëntenraden met de gebiedsmanager hebben gesproken. 12.2 Ondernemingsraad De ondernemingsraad heeft 15 zetels. In bijlage 5 is een overzicht van de leden van de ondernemingsraad opgenomen. De ondernemingsraad is 12 keer met de raad van bestuur in een overlegvergadering bijeengekomen. 2013 was een verkiezingsjaar voor de ondernemingsraad. Op de oproep voor kandidaten meldden zich in het totaal evenveel kandidaten als er zetels zijn. Maar omdat er op 1 locatie (Topaz Zuydtwijck) meer mensen (4) zich beschikbaar hadden gesteld dan er zetels waren (3) hebben daar daadwerkelijk verkiezingen plaatsgevonden. Dit betekent dat eind 2013 er nog 1 zetel vacant is. De ondernemingsraad heeft in 2013 tweemaal een scholing gevolgd. De aandacht is daarbij uitgegaan naar het herformuleren van de visie en missie van de OR. Op basis daarvan heeft de ondernemingsraad haar beleidsplan herschreven. Daarnaast hebben de leden een training op het gebied van strategische personeelsplanning gevolgd. De communicatie en samenwerking met de raad van bestuur en manager PO&O verlopen naar beider tevredenheid in een open sfeer. In het afgelopen jaar hebben de ondernemingsraad en de raad van bestuur weer over zeer veel onderwerpen met elkaar gesproken. In bijlage 5 is het overzicht opgenomen van de onderwerpen waarover aan de OR advies of instemming is gevraagd. De achterbanvergaderingen van de ondernemingsraad hebben in 2013 in het teken gestaan van de verandering van de organisatiestructuur.
28
13. Vooruitblik komende jaren Met als doel de zorg betaalbaar te houden, heeft de overheid het voornemen om ingrijpende maatregelen in de wetgeving en financiering van de zorg in de VVT sector door te voeren. Daarbij wordt gedacht aan onderstaande maatregelen. - Begeleiding, dagbesteding en kortdurend verblijf wordt per 2015 vanuit de AWBZ naar de Wmo overgeheveld en dit budget wordt structureel met ongeveer 25% gekort. Daarnaast wordt het budget voor hulp bij huishouden structureel met 40% gekort. Daar staat tegenover dat er budget beschikbaar wordt gesteld om sociale wijkteams in te richten en voor de zorgvuldige overgang van cliënten naar de Wmo en ontwikkeling van nieuwe vormen van maatschappelijke ondersteuning. - Persoonlijke verzorging en verpleging in de thuissituatie wordt per 2015 naar de zorgverzekeringswet overgeheveld waarbij het budget met ongeveer 20% wordt gekort. Daarbij is er het voornemen om de extramurale behandeling op termijn over te hevelen naar de Zvw. Hierover moet nog worden besloten. Om ook deze overgang zorgvuldig te laten verlopen, wordt extra budget beschikbaar gesteld. - De zorg die nog zou overblijven in de AWBZ wordt opgenomen in de Wlz (wet langdurige zorg). De Wlz is bedoeld voor mensen die vanwege een (somatische of psychogeriatrische) aandoening, beperking (verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke) handicap een blijvende behoefte hebben aan permanente toezicht en zorg. Ook voor de uitvoering van deze wet, zijn er bezuinigingen voorgenomen. - Er wordt extra geld ter beschikking gesteld om de transitie te ondersteunen. Topaz heeft in haar strategisch meerjaren beleid hierop geanticipeerd. Voor de komende jaren staan ondermeer de volgende zaken op de agenda. - Verhogen van de kwaliteit van de zorg, zodat de cliënttevredenheid stijgt. - Verder ontwikkelen in en profileren op het gebied van complexe en specialistische zorg. - De zorg niet alleen bieden in de locaties van Topaz maar ook bij de cliënten thuis. - Inhoudelijke kennis vergroten en beschikbaar stellen voor alle medewerkers van Topaz en andere zorgaanbieders. - Investeren in innovatie met nieuwe technologie zoals domotica, digitale communicatie en kennismanagement. - Afbouwen van intramurale capaciteit en onze locaties voor de ondersteuning van ouderen en chronisch zieken in de wijk beschikbaar stellen. Naast renovatie zullen we in de komende jaren een aantal panden vervangen door nieuwbouw voor intramurale voorzieningen. Voor enkele panden wordt overwogen om daarin scheiden van wonen en zorg te realiseren. - Na de wijziging van de organisatiestructuur zal er in de komende jaren veel aandacht zijn voor de ontwikkeling van de organisatiecultuur naar meer resultaatgerichtheid, ondernemerschap en gastvrijheid.
29
Bijlagen
30
Organogram Topaz
Raad van Toezicht
Centrale Cliëntenraad
Raad van Bestuur
Ondernemingsraad
Facilitaire Services
Bestuursbureau
PO&O
Financiën en Control
Marketing Communicatie en CSB
Kenniscentrum
Dienst Informatisering en automatisering
Gebied Noordwijkerhout
Munnekeweij
Gebied Katwijk
Overduin
Gebied Leiden Noord
Overrhyn
Revitel
Geioed Leiden Centrum West
Gebied Leiden Zuydtwijck
Gebied Voorschoten
Groenhoven
Foreschate
Haagwijk
Vlietwijk
extramuraal
extramuraal
extramuraal
extramuraal
extramuraal
Cliëntenraad
Cliëntenraad
Cliëntenraad
Cliëntenraden
Cliëntenraad
Behandeldienst
Cliëntenraden
31
32
Bijlage 2
Afkortingenlijst
AWBZ BBL BGZ BHV BOL BOPZ CAO CCR CSB CQ(I) CVA DBC DSCR ECD EVS EVV GGZ GZ HBO HKZ HRM ICT ISP LUMC MD MT NVTZ MTO OCD OR PG PMO PO&O RAK RI&E ROC RVT UWV VPT VVT VWS WLZ WMO ZAL ZI ZIC ZVW ZZP
Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten Beroepsbegeleidende opleiding Belevingsgerichte zorg Bedrijfshulpverlening Beroepsopleidende opleiding Bijzondere opneming in Psychiatrische Ziekenhuizen Collectieve Arbeidsovereenkomst Centrale Cliëntenraad Cliënt Service Bureau Consumer Quality (Index) Cerebraal Vasculair Accident Diagnose Behandelcombinatie Debt Service Coverage Ratio Elektronisch Cliëntendossier Elektronisch VoorschrijfSysteem Eerst Verantwoordelijk Verzorgende Geestelijke Gezondheidszorg Gezondheidszorg Hogere Beroepsopleiding Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector Human Resource Management Information and Communication Technology Informatie Strategieplan Leids Universitair Medisch Centrum Management Development Management team Nederlandse Vereniging Toezichthouders in de Zorg Medewerker Tevredenheids Onderzoek Ontmoetingscentrum Dementie Ondernemingsraad Psychogeriatrie Preventief Medisch Onderzoek Personeel, Opleiding en Organisatie Reserve Aanvaardbare Kosten Risico Inventarisatie en Evaluatie Regionaal opleidingscentrum Raad van toezicht Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Volledig Pakket Thuis Verzorging, Verpleging en Thuiszorg Volksgezondheid, Welzijn en Sport Wet Langdurige Zorg Wet Maatschappelijke Ondersteuning Zorgacademie Leiden Zorginhoudelijke Metingen Zorginnovatie Centrum Zorgverzekeringswet Zorgzwaartepakket
33
34
Bijlage 3
Raad van toezicht
naam de heer D. van Starkenburg
functie RvT - lid sinds 1-1-2005 - tweede termijn - voorzitter - lid remuneratiecommissie - aandachtsgebieden: beleid zorgsector; financieeleconomisch - aanwezig 8/8
(neven)functies voorzitter raad van bestuur Ziekenhuis Gelderse Vallei lid Raad van Advies ROC Mondriaan voorzitter raad van commissarissen Medirisk
mevrouw mr. A.W. Ouwehand
-
lid sinds 1-1-2005 tweede termijn vice-voorzitter lid kwaliteitscommissie aandachtsgebieden: communicatie en cultuur; bedrijfsvoering in de zorg aanwezig 4/8
lid sinds 20-3-2006 tweede termijn voorzitter financiële en vastgoedcommissie aandachtsgebieden: vastgoed en financiering aanwezig 5/8
oud-vicepresident ABN-AMRO partner BMC Advies lid RvT Zorggroep Friesland lid RvT Viva! Zorggroep lid RvT Ziekenhuis Rivierenland Tiel lid adviesraad Sanofi Aventis docent governance TiasNimbas
lid sinds 1-1-2007 tweede termijn voorzitter kwaliteitscommissie aandachtsgebieden: bedrijfskundig-juridisch; HRM aanwezig 5/8
secretaris raad van bestuur Antoni van Leeuwenhoek lid Adviescommissie voor de Bezwaarschriften, Eramus Universiteit Rotterdam secretaris klachtencommissie Accolade Zorggroep
lid sinds 1-4-2010 eerste termijn aandachtsgebieden: cliëntenperspectief, medische zaken, bedrijfsvoering aanwezig 1/8
de heer P. Baks
-
mevrouw mr. G. Kooistra
-
de heer R. Dalmijn
-
-
lid raad van bestuur Argos Zorggroep lid klachtencommissie LUMC forumlid bij centrum Ethiek en Gezondheid vice-voorzitter van de raad van commissarissen van Woningbouwvereniging De Sleutels (te Leiden)
Partner Boar Consultants Bewindvoerder familiefonds Voorzitter RvT Oldael (Den Haag) Lid RvT Oogheelkundig centrum De Horsten (Wassenaar/Voorschoten) Lid Raad van Advies Sorgente (Houten) Lid Medisch Wetenschappelijke Adviesraad DBC Onderhoud (Utrecht) Lid Klachtencommissie Capri Hartrevalidatie (Rotterdam) Lid Wetenschappelijke Adviesraad PolicyResearch (Rotterdam / Antwerpen Arbiter Scheidsgerecht Gezondheidszorg
35
naam De heer B.J. Roosjen
functie RvT - lid sinds 1-1-2012 - eerste termijn - lid kwaliteitscommissie - aandachtsgebieden: cultuur en ethiek, beleid zorgsector, HRM en communicatie, medezeggenschap, cliëntenperspectief - aanwezig 5/8
(neven)functies cliëntgericht gesprekstherapeut in eigen praktijk. predikant PKN (Protestantse Kerk in Nederland); lid (ethicus) Regionale Toetsingscommissie Euthanasie; gastdocent pastorale gespreksvoering Protestantse Theologische Universiteit; supervisor Raad voor Klinische Pastorale Vorming; lid Adviesraad KPV Centrum Utrecht; docent cursus Actief Pastoraat Dienst GVP van het VUmC en het Radboud UMC; deskundige SMPR (seksueel misbruik in pastorale relaties) bij het Generaal College van Opzicht PKN
De heer M. de Haan
-
-
lid sinds 1-8-2012 eerste termijn lid financiële en vastgoedcommissie aandachtsgebieden: vastgoed, financiering aanwezig 8/8
Procore Group BV, directeur eigenaar Groene stroom shop, directeur eigenaar Vicevoorzitter RvT SBWU en lid Audit Commissie Voorzitter Stichting Kind aan Huis
36
Bijlage 4
Samenstelling cliëntenraden op 31 december 2013
Naam Mevrouw H. Steenhoff de heer D. Halfwerk de heer J. van der Bent de heer R. van Strien mevrouw F. van der Klaauw de heer D. Koldenhof mevrouw C. Rotteveel de heer T. Schaafstra
functie externe voorzitter CCR externe secretaris vertegenwoordiger CR Overduin vertegenwoordiger CR Haagwijk vertegenwoordiger CR Overrhyn vertegenwoordiger CR Zuydtwijck vertegenwoordiger CR Groenhoven vertegenwoordiger CR Foreschate en Vlietwijk
Topaz Foreschate
dhr. H.M. van der Beek de heer W. van der Ham de heer W.F. van Leeuwen mevrouw C.A. Megchelse mevrouw G.J. van Oostveen mevrouw G.J. Spanjersberg mevrouw F.H. van der Steen de heer G.J. van der Wilk
voorzitter
Topaz Groenhoven
de heer W. Bleijie mevrouw J. Borg-Roelofs mevrouw W. van Galen LastManni de heer F. Fakkel mevrouw A.G.T. de Feij mevrouw A. van Roijen-Kivits de heer H. Vermeulen mevrouw A. Schouten mevrouw W. de Visser
voorzitter
Centrale cliëntenraad
Topaz Haagwijk
Topaz Munnekeweij
de heer A. Haas de heer P. Hock mevrouw R. Mark de heer P. Moerman mevrouw L. Öz de heer R. van Strien
secretaris
voorzitter
mevrouw C.M. Bijlemeer mevrouw A.P. van Dijk de heer A. Duivenvoorden mevrouw C. van Ruiten mevrouw M.H. Warmenhoven mevrouw A.J.Willems
37
Topaz Overduin
Topaz Overrhyn
Topaz Vlietwijk
Topaz Zuydtwijck
de heer J. van der Bent mevrouw J. Berkheij mevrouw J. van Eeden mevrouw B. Hazenoot, mevrouw A. de Jong mevrouw J. de Jong-Groen de heer A. Messemaker mevrouw C. van der Plas de heer A. van Rhijn mevrouw E. Roodbol de heer H. Veerman de heer W. Zaaijer de heer H. Barentsz de heer D. Kerkmeer mevrouw F. van der Klaauw mevrouw K. van Leeuwen de heer D.M. Leenen mevrouw W. van der Meulen de heer K. van der Moolen mevrouw L. Segijn mevrouw W. Berk mevrouw E. Bos de heer J. Mussee de heer T. Schaafsma de heer A. Velthoven de heer A. Velthoven de heer A. Fieret de heer. M. F. Flaman mevrouw J. van der Heiden de heer D.J. Koldenhof mevrouw B. van der Poel de heer B. van Vliet mevrouw E. Velders de heer F.A. Wibier
voorzitter
secretaris
tot november 2013 vice-voorzitter vanaf januari 2013
secretaris voorzitter
voorzitter lid vanaf november 2013
lid vanaf maart 2013 secretaris plaatsvervangend voorzitter voorzitter
lid vanaf april 2013
38
Adviesaanvragen CCR en lokale cliëntenraden In 2013 is aan de CCR advies gevraagd over de volgende onderwerpen: Begroting 2014 Benoeming tweede bestuurder Benoemingsprocedure gebiedsmanagers Jaarrekening 2012 Oprichting stichting Topcare Topaz Revitel, revalidatie- en zorghotel Rookbeleid Samenwerking Eurocross daarnaast heeft de CCR Uitgangspunten geformuleerd t.a.v. wijkgericht werken; Voor de werving van leden van CCR/CR mogelijkheden voor werving geïnventariseerd en opgeleverd; Geparticipeerd in een aantal werkgroepen; Zich nader verdiept in de kwestie rond geestelijke verzorging m.b.t. Revitel. Met de lokale cliëntenraden is over de volgende onderwerpen gesproken Topaz Foreschate Kwartaalrapportages De uitkomsten en actiepunten van de CQ meting besproken. De maaltijden besproken en advies gegeven over halve porties, kwaliteit, verbetering daarin te bewerkstelligen en efficiënter te werken. Klankbordgroep: adviezen gegeven aan projectgroep zelfstandig@home betreffende domotica. Zusteroproepsysteem: Geadviseerd om 2 medewerkers beldienst te geven zodat er tijdens pauzes altijd medewerkers zijn die direct kunnen reageren op een alarmering. In het kader van de veiligheid en zelfredzaamheid, geadviseerd om de toegang tot de tuin te verbeteren. Een automatische deur naar de tuin is op de investeringsbegroting gezet. Advies om klimop te verwijderen langs de gevel en de paden in de tuin te egaliseren. Advies gegeven om bonnetjessysteem voor de koffie voor bewoners en familie af te schaffen. Advies gegeven andere glazenwasser te contracteren i.v.m. ontevredenheid bewoners. Topaz Groenhoven Jaarverslag Cliëntenvertrouwenspersonen Deelname aan en gebruik maken van LOC activiteiten. Huiskamerbijeenkomsten organiseren en evalueren. Bekendheid CR binnen Groenhoven. Afscheid van en zoeken naar nieuwe CR leden. Functies binnen de CR nieuw vorm gegeven. Prijzen winkel Inbreng bij de sollicitatie van een nieuw afdelingshoofd. Afvaardiging voedingscommissie. Wijkgericht werken Mantelzorg beleid Vastgoedstrategie
39
Topaz Haagwijk Belevingsgerichte zorg (BGZ), het algeheel welzijn van de cliënten en de voeding (jaarlijks terugkerend). Tezamen met de cliëntenraad van Groenhoven advies aan de Raad van Bestuur inzake de benoeming van de gebiedsmanager Leiden Centrum/ZuidWest. De verbouwing van de verdiepingen 1 t/m 3 Benoeming van de teammanager B, afdeling Somatiek. Snackmaaltijd aan het eind van de middag. Topaz Munnekeweij Begroting en jaarplan Topaz Munnekeweij Opening op 1 februari 2013 OCD =ontmoetingscentrum Dementie Toekomst bouwplannen van Topaz. Verbeterplan CQ meting + schoonmaak Zonneschermen, werken niet altijd naar behoefte Meerjaren financiële planning Benoeming gebiedsmanager en teammanager Klachtenbeleid Rookbeleid op appartement Winkel assortiment Nieuwe prijzen/keuzeformulieren (facturen waskosten hiermede verlaat) Activiteiten verpleegunit Kaderbrief Topaz Personenalarmering gaat over naar Eurocross 2e bestuurder de heer J. Smit aangesteld bij Topaz opening Vrijwilligersservicepunt in samenwerking met gemeente Noordwijkerhout Nieuw Kassasysteem Broodgeld Geestelijke verzorging Topaz Overduin Prijsaanpassing diensten kapsalon Begroting 2013 Plan van aanpak naar aanleiding van cliënttevredenheidsonderzoek Handreiking voor levenseinde en uitvaart Aanstelling 2 teammanagers Huntington (Ver)Bouw Overduin Thema avond (gerealiseerd) Overduin Magazine digitaal (gerealiseerd) Topcare Huntington Managementstructuur Cliënttevredenheidsonderzoek Nieuw kassasysteem Jaarplan 2014 Topaz Overrhyn Nieuwe locatie-/gebiedsmanager van Overrhyn Advies Plan van aanpak CQ OVR Jaarverslag van de cliëntvertrouwenspersonen Topaz 2012 Acties n.a.v. Noro-virus Jaarplannen OVR Rookbeleid n.a.v. verzoek bewoner om rookvrij terras Nuttigen meegebrachte waren in het restaurant Veranderende Topaz-organisatiecultuur in OVR Veranderende cliëntbejegening in OVR 40
Gebitsverzorging/tandartsassistente/mondhygiënistes Plannen uit ondernemersfonds Verzorgend wassen
Topaz Vlietwijk Jaarplan Topaz Vlietwijk 2013 Verbeterplan n.a.v. de resultaten van het MTO; Beheersplan Vlietwijk n.a.v. de Risico-inventarisatie van november 2012. Jaarplan Dienstencentrum Vlietwijk 2013. Uitkomsten van de Cliëntenraadpleging Dagbesteding Vlietwijk van februari 2013. Jaarplan KSW Vlietwijk 2013. Plan van aanpak n.a.v. CQ-Index Vlietwijk van april 2012. Begroting Vlietwijk 2014 en het Concept Jaarplan Vlietwijk 2014 Aantal dagen voor ontruiming kamer bij overlijden Wijziging managementstructuur. Topaz Zuydtwijck De feestweek van het 40 jarig bestaan van Zuydtwijck Griepprotocol Benoeming gebiedsmanager Transitie van Zuydtwijck: de reorganisatie van het MT, het samenstellen van nieuwe teams, het vertrek van de afdeling revalidatie naar het Revitel, de verdunning van het aantal cliënten en het realiseren van eenpersoonskamers. Herziening van het Huishoudelijk Reglement. Dagbesteding Financiële situatie. Kwaliteitszorg. Wijkgericht werken. Lief en leed Belevings Gerichte Zorg (BGZ) Eten en drinken.
41
42
Bijlage 5: Samenstelling OR en advies- en instemmingsaanvragen OR-leden (alfabetisch) tot 16 november 2013 Carla van den Berg : Afdelingshoofd GR Willem de Boer : Huismeester VW/FS Sandra de Goeij : Verzorgende MW Anneke den Haas, voorzitter : Praktijkopleider OD Marlies Haasnoot : Verzorgende PG VW Galja Hendrikse : Spec. Ouderengeneeskunde ZW/HW Martine Heruer, vicevoorzitter : Zorgadviseur OD Popko Kuiper : Applicatiebeheerder OD Rob Losekoot : Administrateur F&C OD Rieneke van Prooijen (tot 01/10/13) : Fysiotherapeut ZW/VW Gonnie van Rijn, penningmeester : Activiteitenbegeleidster OD Esther van Velzen : Verpleegkundige ZW Petra van der Wereld : Hoofd Welzijn en dagbeh. OVR Renée Wolbink : Activiteitenbegeleidster MW Jolanda van der Zeeuw : Aankomend EVV’er OVR OR-leden (alfabetisch) per 16 november 2013 Moniek Beirnaert : Psycholoog ZW/HW Carla van den Berg : Teammanager GR Gerrit van der Bent : Huismeester ZW Willem de Boer : Huismeester VW/FS Rob Burgers : Receptionist OVR Marlies Haasnoot : Verzorgende PG VW Corine Heemskerk : WAN-hoofd ZW Galja Hendrikse : Spec. Ouderengeneeskunde ZW/HW Martine Heruer, voorzitter : Zorgadviseur OD Popko Kuiper : Applicatiebeheerder OD Rob Losekoot, penningmeester : Administrateur F&C OD Esther van Velzen : Verpleegkundige RH Petra van der Wereld, vicevoorzitter : Hoofd Welzijn en dagbeh. OVR Renée Wolbink : Activiteitenbegeleidster MW Ambtelijk secretaris: Danielle Schneider
ZW
(Vaste) commissies en werkgroepen OR Topaz De OR heeft de volgende (vaste) commissies: Veiligheid, Gezondheid, Welzijn en Milieu (VGWM) Deze commissie houdt zich o.a. bezig met het toetsen van het arbeidsomstandigheden (Arbo-) beleid en waar nodig het stimuleren van maatregelen op dit terrein. De commissie bestaat uit de volgende personen: Carla van den Berg, Willem de Boer, Rob Burgers (per 16/11/13), Anneke den Haas (per16/11/13 geen OR-lid), Bernardien van der Leden (voorzitter, geen OR-lid tot 16/11/13), en Alice Vervoort (geen OR-lid). Er is regelmatig overleg met de arbo-adviseur. Personeel, Organisatie & Opleidingen (PO&O) Deze commissie houdt zich o.a. bezig met al het beleid dat betrekking heeft op het personeel en de inrichting van de organisatie. Ook het toetsen en adviseren van de OR over regelingen met betrekking tot de arbeidsvoorwaarden behoren tot hun taken. De commissie bestaat uit de volgende personen: 43
Petra van der Wereld (voorzitter), Rob Losekoot, Esther van Velzen en José Dexel (geen OR-lid). Er is regelmatig overleg met afdeling PO&O. Verkiezingen (in een verkiezingsjaar) Deze commissie houdt zich in een verkiezingsjaar bezig met het organiseren van de OR verkiezingen. De commissie bestaat uit de volgende personen: Willem de Boer, Marlies Haasnoot, Esther van Velzen, Jolanda van der Zeeuw (tot 16/11/13) en Danielle Schneider (secretariële ondersteuning). Financiën (op incidentele basis) Deze commissie houdt zich op incidentele basis bezig met het bestuderen en beoordelen van de verschillende financiële stukken van de organisatie waaronder de begroting. Zo nodig wordt er aan de manager F&C een toelichting gevraagd of vragen gesteld. De commissie bestaat uit de volgende personen: Popko Kuiper, Jolanda van der Zeeuw(tot 16/11/13), Marlies Haasnoot (per 16/11/13) en Dirk Verdoes (geen OR-lid). IBC commissie FWG Deze commissie beoordeelt de bezwaren m.b.t. de functiebeschrijving en/of de functie-indeling. Lid van de commissie op voordracht van de OR: Martie Bronsgeest en Ellen Heemskerk. Daarnaast hebben we een drietal werkgroepen die zich met een specifiek onderwerp bezighouden: Werkgroep Bouw Deze werkgroep houdt zich bezig met alle nieuw- en verbouw aangelegenheden van Topaz. Door de bestuurder worden ze op de hoogte gehouden van alle ontwikkelingen op dit gebied. De werkgroep bestaat uit de volgende personen: Carla van den Berg, Willem de Boer, Rieneke van Prooijen (tot 01/10/13) en Gerrit van der Bent (per 16/11/13). Werkgroep Strategie Deze werkgroep houdt zich, sinds medio 2012, bezig met de strategische ontwikkelingen zowel binnen als buiten Topaz. De werkgroep bestaat uit de volgende personen: Galja Hendrikse, Popko Kuiper, Rieneke van Prooijen (tot 01/10/13), Jolanda van de Zeeuw (tot 16/11/13), Moniek Beirnaert (per 16/11/13) en Corine Heemskerk (per 16/11/13). Werkgroep PR en moderne media Deze werkgroep houdt zich vooral bezig met de communicatie met de achterban en de wijze waarop informatie onder de aandacht kan worden gebracht. De werkgroep bestaat uit de volgende personen: Popko Kuiper, Marlies Haasnoot, Jolanda van der Zeeuw (tot 16/11/13), Gonnie van Rijn (tot 16/11/13) en Danielle Schneider Advies- en instemmingsaanvragen 2013
Badge- en identificatiebeleid Besturing en organisatie Bewust personeelsbeleid Cliëntservicebureau, herpositionering Contactgegevens opgeven, procedure 44
Dienstreizen, regeling parkeerkosten Dienstroosterbeleid, aanpassing Dienstroostercodes Munnekeweij en Overrhyn Formatieplaatsenplan Functies (voorstel opnemen nieuwe functies in het functiehuis) Manager Kenniscentrum Projectfuncties en rollen Vaktherapeuten Veiligheidscoördinator Garantieregeling Gedragscode ICT faciliteiten Gevaarlijke stoffen, beleid Identificatieplicht, procedure Informatie strategieplan Investeringsaanvraag Haagwijk Loonbeslag, procedure Managementstructuur en topstructuur Medewerker tevredenheidonderzoek, plan van aanpak Melding incidenten personeel (MIP), beleid en procedure MKA beleid en regelingen Mobiliteitsbureau Ongewenst gedrag en omgangsvormen, beleid Opleiden verpleegkundigen niveau 4, initieel Opleidingsjaarplan 2014 Opleidingsbudget, uitputting Procedure extramuraal werken Professioneel handelen, beleid Raad van bestuur, kandidaat lid Re-integratie, aanpassing richtlijn Revalidatiehotel Rookbeleid Salaris- en inschalingbeleid Sociaal plan, addendum Topaz academie Vakantie- en verlofregeling Veiligheid, initiatiefvoorstel OR Verklaring omtrent gedrag (VOG), aanpassing beleid en procedure Werving en selectie, addendum op beleid
Daarnaast zijn de volgende onderwerpen aan de orde geweest:
Afbouw ZZP 1 en 2 Behandeldienst, plan van aanpak positionering Benchmark Begroting 2013 en 2014 Griepvaccinatie, evaluatie en plan van aanpak ICT outsourcing, evaluatie “Ieder team topzorg”, eindrapportage Jaarplan Topaz 2014 Kaderbrief 2014 Kenniscentrum Klachtencommissie, jaarverslag Kledingbeleid en procedure, aanpassing Kwartaalrapportages 45
Marketingplan “Stralend bekend” MIP jaarverslag Risico-inventarisatie en –evaluatie: Vlietwijk, Munnekeweij Stichting Topcare Vertrouwenspersoon personeel, jaarverslag Vitaliteitweek, evaluatie Wijkgericht werken
46
