Inhoud. Eerste deel: Visie op gezamenlijk databeheer in de afvalwaterketen. Tweede deel: praktische verbeteringen. Format BRP afstemmen

Gezamenlijk databeheer in de afvalwaterketen

Het project ‘gezamenlijk databeheer in de afvalwaterketen’ is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer.

Inhoud Eerste deel: Visie op gezamenlijk databeheer in de afvalwaterketen

Tweede deel: praktische verbeteringen Format BRP afstemmen Verhard oppervlak in beeld Bevindingen uit de praktijk Menu meten aan de riolering

is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas.

1


Eerste deel: Visie op gezamenlijk databeheer in de afvalwaterketen De visie in het kort Goed databeheer in de afvalwaterketen is noodzakelijk om gefundeerde beslissingen te kunnen nemen over investerings- en operationele vraagstukken. Bij goed databeheer denken we snel in termen van systemen, maar er is primair behoefte aan het bundelen van kennis en capaciteit. We kunnen dan adequate systemen inrichten met koppelingen naar andere datasystemen en kunnen zorg dragen voor een deskundige invoer, verwerking en gebruik. Goed databeheer komt alleen duurzaam tot stand bij intensief gebruik van de data; dat vraagt om professionalisering van het afvalwaterbeheer.


2

Verbeteren van het databeheer Goede data nodig

De afgelopen jaren zijn voor vrijwel alle afvalwaterzuiveringsinstallaties en de daarop aangesloten riolering optimalisatiestudies uitgevoerd. Hierbij is gekeken hoe de gehele afvalwaterketen rond een zuivering optimaal kan worden ingericht, rekening houdend met de eisen die vanuit het waterbeheer aan de afvalwaterketen werden gesteld. De omvangrijke investeringsbeslissingen die daaruit volgen zijn gebaseerd op modelberekeningen. De berekeningen maken gebruik van data over het afvalwatersysteem. Ook voor het doelmatig operationeel beheer zijn goede gegevens noodzakelijk: waar liggen welke soorten leidingen en wat is de toestand van de verschillende leidingen? Op basis van ervaringscijfers uit reiniging en inspectie is het mogelijk een toegesneden onderhoudsstrategie te ontwikkelen: in sommige delen of bij sommige soorten leidingen zal vaker onderhoud nodig zijn dan bij andere.

Op weg naar verbetering Waterschapsbedrijf Limburg (WBL, een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas) werkt al enkele jaren samen met Limburgse gemeenten om het afvalwaterbeheer doelmatig vorm te geven. Daarbij verzorgt WBL voor gemeenten ook uitvoerende taken zoals het beheer van IBA-systemen, rioolgemalen en bergbezinkbassins. Vanuit deze samenwerking is de vraag gerezen of en hoe gezamenlijk beheer van data in Limburg plaats zou kunnen vinden. Om de vraag te beantwoorden is een visietraject geïnitieerd en is een aantal praktische verbeteringen in het databeheer vorm gegeven. In deze notitie is in het eerste deel de visie op gezamenlijk databeheer verwoord en zijn de resultaten van de praktische verbeteringen in het tweede deel opgenomen.

Een verdere stap is ‘real time control’ waarbij op basis van actuele data gestuurd wordt op waterstromen in de afvalwaterketen. Dergelijke sturing kan alleen goed functioneren als data over het systeem juist en actueel zijn. Kostenintensieve sector De afvalwaterketen is kostenintensief. De vervangingswaarde van de investeringen bedraagt circa 75 miljard euro. Jaarlijks wordt ruim 2 miljard aan heffingen opgelegd om de kosten te dekken. Deze heffingen zullen toenemen als na vervanging van de riolering de kapitaalslasten uit de rioolheffing moeten worden opgebracht. In een dergelijke context is het van groot belang investerings¬beslissingen en het operationeel beheer te funderen op een degelijk inzicht in de feitelijke inrichting en toestand van het systeem. Goed databeheer vormt hiervoor een onmisbare voorwaarde. En toch… Toch zien we dat het databeheer geen vanzelfsprekendheid is. Het verzamelen van robuuste data over de afvalwaterketen bleek bij vele optimalisatiestudies een grote opgave. In veel gevallen waren inhaalacties nodig om tot kwalitatief goede datasets te komen. Tijdens de Rioneddag 2009 is nadrukkelijk gewezen op het belang om het beheer van rioleringsdata te verbeteren (Kingma; van Luijtelaar; 2009). Stichting RIONED werkt hiervoor onder meer aan een gegevenswoordenboek riolering en een controle- en validatietool.

3


Kenmerken huidig databeheer De kwaliteit van het databeheer verschilt natuurlijk per gemeente en waterschap. Toch kan een aantal beelden worden geschetst die het huidige databeheer karakteriseren. waterschap.Kenmerken Toch kan een aantal beelden databeheer huidig Neerwaartse spiraal De kwaliteit van het databeheer verschilt natuurlijk per gemeente en waterschap. Toch kan een aantal beelden Kenmerken databeheer worden geschetsthuidig die het huidige databeheergegevens karakteriseren. De beschikbare worden maar beperkt gebruikt. Voor specifieke

doeleinden, zoals een optimalisatiestudie, worden de gegevens geactualiseerd. Door het beperkte gebruik wordt het minder belangrijk om de data steeds actueel en volledig te houden. De kwaliteit van de data neemt r beperkt gebruikt. Voor specifieke Neerwaartse spiraal het steeds minder aantrekkelijk wordt de gegevens te daardoor af, waardoor die, worden de gegevens Neerwaartse spiraal ruik wordt het minder belangrijk om de gebruiken. De beschikbare gegevens worden maar beperkt gebruikt. Voor specifieke De beschikbare gegevens worden maar beperkt gebruikt. Voor den. De kwaliteit van de data neemt specifieke doeleinden, zoals een optimalisatiestudie, worden de doeleinden, zoals een optimalisatiestudie, worden de gegevens der aantrekkelijk wordt de gegevens tegegevens geactualiseerd. Door het beperkte gebruik wordt het geactualiseerd. Door het beperkte gebruik wordt het minder belangrijk om de minder belangrijk om de data steeds actueel en volledig te houden. data steeds actueel en volledig te houden. De kwaliteit van de data neemt De kwaliteit van de data neemt daardoor af, waardoor het steeds daardoor af, waardoor het steeds minder aantrekkelijk wordt de gegevens te minder aantrekkelijk wordt de gegevens te gebruiken. gebruiken. Kwaliteit onduidelijk

het om de

d wordt verlies

Het ontbreken van gegevens zal snel zichtbaar worden. Lastiger is het om de kwaliteit van de gegevens te duiden: zijn de data nog actueel en betrouwbaar? Zeker als nieuwe informatie pas veel later ingevoerd wordt Kwaliteit onduidelijk dan waarop zij beschikbaar komt, is de kans op onnodig kwaliteitsverlies Het ontbreken van gegevens zal snel zichtbaar worden. Lastiger Kwaliteit onduidelijk is het om de kwaliteit van de gegevens te duiden: zijn de data nog groot.

actueel en betrouwbaar? Zeker als nieuwe informatie pas veel Het ontbreken van gegevens zal snel zichtbaar worden. Lastiger is het om de later ingevoerd wordt dan waarop zij beschikbaar komt, is de kans kwaliteit van de gegevens duiden:kwaliteitsverlies zijn de data noggroot. actueel en opteonnodig betrouwbaar? Zeker als nieuwe informatie pas veel later ingevoerd wordt dan waarop zij beschikbaar komt, is de kans op onnodig kwaliteitsverlies groot. Veel rekenen, weinig meten

Er bestaat een onbalans tussen meten en rekenen. Investeringsbeslissingen Veel rekenen, weinig meten gepland op basis van meten rekenmodellen. Maar meetgegevens ontbreken Er worden bestaat een onbalans tussen en rekenen. Investeringsveelal om worden de modellen te ijken. We van bouwen op deze wijze een dure, beslissingen gepland op basis rekenmodellen. Maar ‘papieren’ werkelijkheid. meetgegevens ontbreken veelal om de modellen te ijken. We en rekenen. Investeringsbeslissingen deze wijze een dure, ‘papieren’ werkelijkheid. Veel op rekenen, weinig meten dellen. Maar meetgegevens ontbrekenbouwen

uwen op deze wijze een dure,

ar. De gen.

ekort.

en voor

Er bestaat een onbalans tussen meten en rekenen. Investeringsbeslissingen worden gepland op basis van rekenmodellen. Maar meetgegevens ontbreken veelal om de modellen te ijken. We bouwen op deze wijze een dure, ‘papieren’ werkelijkheid.

Weinig tijd of weinig rioleringskennis Kleine gemeenten hebben vaak beperkte rioleringscapaciteit beschikbaar. De rioleringsmedewerker moet ‘jongleren’ om alle taken uitgevoerd te krijgen. Hij heeft daardoor weinig tijd voor databeheer. Ook is het lastig de continuïteit te waarborgen, zeker in een tijd met dreigend personeelstekort. Het databeheer vindt soms centraal plaats in algemene beheerpakketten voor de ruimtelijke ordening. De mogelijkheden om aan te sluiten bij de rioleringspraktijk en rioleringskennis zijn daardoor beperkt.

pagina 12 van 56

pagina 12 van 56

pagina 12 van 56


4

De context De mogelijkheden in het beheer en gebruik van data nemen snel toe:

Door het toepassen van webgebaseerde applicaties maakt het niet meer uit waar data precies zijn opgeslagen: vanaf iedere PC met internetverbinding is in principe toegang tot de data te verkrijgen. Daarbij kunnen verschillende autorisaties aan verschillende groepen gebruikers worden gegeven.

Datasystemen, zoals de gemeentelijke basisregistraties, ontwikkelen zich snel. Koppelingen worden steeds beter, waardoor ook de functionaliteit toeneemt. Zo kunnen kadastergegevens gebruikt worden om een schatting van verharde oppervlakken te maken.

Om de koppelingen mogelijk te maken, zijn gegevenswoordenboeken en uitwisselformaten nodig, waardoor pakketten eenduidig onderling kunnen communiceren. Ook daar vindt volop ontwikkeling plaats. De InformatieDesk standaarden Water (IDsW) houdt zich bezig met de ontwikkeling van Aquo, de gegevensstandaard voor water. Op Europees niveau wordt gewerkt aan INSPIRE om ruimtelijke informatie eenduidig beschikbaar te maken. In Nederland kennen we op dat gebied DURP, digitale uitwisseling in ruimtelijke processen. En stichting RIONED heeft onlangs het Gegevenswoordenboek Riolering online gepubliceerd.

Tegelijk zien we in de waterketensector een grote druk om doelmatig en transparant te werken. In het Bestuursakkoord Waterketen uit 2007 hebben de partijen in de waterketen zich gecommitteerd aan het verhogen van de doelmatigheid en transparantie. Nieuwe ontwikkelingen bieden mogelijkheden om doelmatiger te opereren. Die nieuwe ontwikkelingen moeten dan wel herkend en geïmplementeerd worden. Daarnaast zullen kwaliteitsystemen toegepast moeten worden om er voor te zorgen dat de data die ingevoerd worden ook aan kwalitatieve voorwaarden voldoen.

Er zullen ongetwijfeld vele nieuwe ontwikkelingen volgen. Denk aan de mogelijkheden van Google maps (kaartmateriaal), Earth (satellietbeelden) en Street View (willekeurige omgeving op straatniveau verkennen). We kunnen nu nog niet precies bedenken wat dit allemaal voor het rioleringsbeheer kan gaan betekenen. Maar dat het betekenis krijgt, lijkt bijna een voldongen feit.

Het is duidelijk dat dergelijke snelle ontwikkelingen vragen om specialistische kennis. Als inhoudelijk riool- en afvalwaterbeheerder is het ondoenlijk om de bovengenoemde ontwikkelingen te volgen. Als beheerder van de afvalwaterketen wil je gebruik kunnen maken van de mogelijkheden die de techniek aanbiedt. En het gebruik zal alleen maar toenemen omdat gemeenten met ingang van 2008 nieuwe watertaken hebben gekregen, zoals de zorgplicht voor afvoeren van overtollig hemelwater en het voorkómen van structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand.

5


Streefbeeld De rioolbeheerder

De wethouder

De rioolbeheerder zit stralend achter zijn breedbeeld computerscherm. Hij heeft zojuist de inspectiegegevens bekeken. Het rioolstelsel staat er beter voor dan een paar jaar geleden, terwijl hij toch op het reinigen bezuinigd heeft. Uit eerdere analyse bleek dat sommige delen van het rioolnet veel sneller en sterker vervuilden dan andere delen. De reinigingsfrequentie is daar op afgestemd en een adviesbureau is gevraagd om de oorzaken van de verschillen te verklaren.

De wethouder kijkt vooruit naar de nieuwe gemeenteraadverkiezingen in 2015. Hij is trots op wat er de afgelopen vijf jaar is gerealiseerd. Bij zijn start in 2010 mocht hij gelijk naar de rechter voor een geschil over wateroverlast. Sinds 2008 bleek er een rechtsgrond te bestaan om schadegevallen aan de rechter voor te leggen. Hij herinnert zich dat hij met veel moeite de zitting heeft voorbereid. Het was lastig grip te krijgen op het technische dossier. Uiteindelijk heeft de rechter de eiser grotendeels in het gelijk gesteld. Dat was meteen ook een keerpunt: “We moesten het rioleringsbeheer professionaliseren, grip krijgen op processen en goed zicht krijgen op bestaande en dreigende problemen.”

De bel gaat; een melding van wateroverlast. Hij bekijkt snel de radarbeelden en gaat na of er overstortingen plaats hebben gevonden. Hij ziet dat de rioolgemalen naar behoren functioneren. Het waterschap verzorgt die gegevens. Hij belt zijn collega bij het waterschap om te vragen of er misschien iets mis is gegaan bij de sturing. Sinds twee jaar stuurt het waterschap alle rioolgemalen aan om maximaal gebruik te maken van de in het stelsel aanwezige berging. Er zijn geen bijzonderheden te melden; ook de zuiveringen hebben normaal kunnen functioneren. Hier lijkt toch iets bijzonders aan de hand en hij vraagt aan de storingsdienst om snel ter plaatse te gaan kijken. Jammer genoeg moet hij morgen een iets minder leuke klus doen. Ten behoeve van het jaarlijkse asset management rapport voor de directie moet hij de omvang, leeftijd en kwaliteit van het rioolstelsel in beeld brengen. Gelukkig is hij er waarschijnlijk in twee dagen mee klaar. Vroeger was het weken uitspitwerk en had hij het idee dat hij toch nog maar een onvoldragen beeld kon leveren. Bovendien maakt hij tegenwoordig gebruik van hetzelfde rapport om zijn jaarprogramma in te vullen. Twee vliegen in één klap dus. En de financiële paragraaf wordt door de controller opgesteld. Door een goede koppeling met de algemene bedrijfssoftware hoeft hij alleen nog een controle op hoofdlijnen uit te voeren. Maar straks gaat hij het veld in om de vervanging van de riolering in een renovatiewijk te bekijken. Daar wordt het afvalwater voortaan gescheiden ingezameld. Lekker met laarzen en helm de frisse lucht in. “Je moet gevoel met de praktijk houden”, hoor je hem denken. Op het scherm voor hem is de gescheiden inzameling met speciale kleurmarkeringen snel te herkennen.

“We hebben daar een heel team opgezet met eigen mensen, maar ook met deskundigen van het waterschap, het drinkwaterbedrijf en een adviesbureau. Ik durf nu te stellen dat we het stedelijk waterbeheer in al zijn facetten goed in de vingers hebben. Dat kon alleen door deskundigheid en capaciteit van onze partners te benutten. Een belangrijk neveneffect is dat ik nu ook veel beter grip heb op de benodigde investeringen. Ons BRP en GRP staat als een huis. Jaarlijks worden de plannen vertaald in operationele plannen en drie keer per jaar krijg ik een degelijke voortgangsrapportage over het rioleringsbeheer waarin plannen en realisatie naast elkaar worden gezet. Als ik de inzet van onze partners meetel, hebben we nu meer capaciteit op het stedelijk waterbeheer ingezet, maar op basis van de rapportages heb ik al aan kunnen tonen dat ik de extra inspanningen voor de komende tien jaar door een doeltreffender investeringbeleid en onderhoudstrategie heb terugverdiend. Mooi toch: betere kwaliteit en lagere operationele kosten, even los van de verhoging van de rioolheffing die nodig is voor de grootschalige rioolrenovatie en vervanging. Ook die hebben we trouwens weten te beperken door op basis van historische inspectiegegevens een slim investerings¬programma te ontwikkelen.” “En vergeet onze burgers niet. We hebben veel systematischer gebruik gemaakt van klachten, storingsmeldingen en meetgegevens. We hebben een rekenmodel gemaakt waarmee we de interactie tussen de riolering en water op straat tijdens hevige regenval konden simuleren. Op een aantal plekken kwam het model goed overeen met de signalen die we ontvingen. Daar hebben we door relatief eenvoudige ingrepen de overlast aanzienlijk weten terug te dringen. Op andere plekken bleek het model veel minder wateroverlast te voorspellen dan in werkelijkheid optrad. Dat bleek onder meer te liggen aan een overstort die niet goed functioneerde, waardoor er opstuwing in het stelsel optrad. Dat hebben we natuurlijk snel verholpen. ”


6

De waterkwaliteit- en zuiveringsbeheerder De zuiveringsbeheerder legt de telefoon neer. Hij had net de rioleringbeheerder in zijn geboorteplaats aan de lijn in verband met wateroverlast. Hij heeft snel de sturingen van de gemalen bekeken, maar die bleken goed te functioneren. Alle gemalen hebben kort op maximaal vermogen staan draaien. Door het optimaal gebruik van de berging in het systeem is de belasting van de zuivering tijdens de hevige regenbui van vanochtend mooi geleidelijk toegenomen, waardoor hij aan alle effluenteisen kon blijven voldoen. De hele zuivering wordt sinds twee jaar actief ingeregeld op de verwachte aanvoer van stedelijk afvalwater. Gisteren had hij nog overleg met de rioleringsbeheerder over een vergunningaanvraag van een nieuw bedrijf in de voedingsmiddelenbranche. De lozing is omvangrijk. Samen hebben ze de hydraulische invloed van de lozing op het afvalwaterstelsel doorgerekend. Het systeem kan de nieuwe lozing aan. Recent zijn een aantal hoofdriolen vervangen en is de capaciteit van het rioolgemaal iets verhoogd. Het rekenprogramma maakt altijd fraai gebruik van de meest actuele gegevens. Naast hem zit de waterkwaliteitsbeheerder. Ze bespreken de resultaten van het effectgerichte monitoring-programma. De waterkwaliteitsbeheerder is enthousiast. “De ecologische toestand is aantoonbaar verbeterd. We hebben een belangrijke stap gezet in de realisatie van de KRW-doelstellingen. Van recreanten krijgen we te horen dat het doorzicht is verbeterd. Prachtig toch! In 2009 zijn we samen met gemeenten om tafel gaan zitten om te bezien hoe we de belasting vanuit de afvalwaterketen met relatief beperkte middelen konden terugdringen.” Zijn zuiveringscollega valt hem bij: “De introductie van real-time-control heeft een interessante verbetering opgeleverd. Het aantal en de omvang van de overstortingen is afgenomen en er is zodanig gestuurd dat minder kwetsbaar water zwaarder wordt belast dan de kwetsbare delen. Verder is de slibuitspoeling vanuit de zuivering tot bijna nul teruggebracht. Natuurlijk heeft ook het afkoppelen bijgedragen aan deze verbetering. En vergeet het rioolvreemde water niet. Door systematische analyse van meetgegevens hebben we de droogweerafvoer met 15% terug kunnen dringen. De realtime sturing hebben we kunnen realiseren door samenwerking tussen gemeenten en waterschap. Je hebt hele goede en actuele data nodig. Het expertisecentrum voor databeheer heeft dit mogelijk gemaakt.”

7


De weg naar het streefbeeld Het streefbeeld geeft weer hoe de gebruiker maximaal informatie haalt uit de hem beschikbare gegevens. Daar gaat wel een heel traject aan vooraf, voordat het zo ver is. We schetsen in dit hoofdstuk op hoofdlijnen de weg naar het streefbeeld.

klachten

De weg naar het streefbeeld

Nieuwe data

Het expertisecentrum In onderstaande figuur is schematisch de huidige situatie Het streefbeeld geeft weer hoe de gebruiker maximaal informatie haalt uit de hem beschikbare gegevens. Daar Devoordat aanvoer gegevens naaropde gaat wel eenweergegeven. heel traject aan vooraf, het zovan ver is.nieuwe We schetsen in dit hoofdstuk hoofdlijnen de weg naar het streefbeeld. centrale database is niet geborgd en verloopt vaak discontinu. De informatie in de database is niet actueel en onvolledig; de kwaliteit van de informatie is onduidelijk. Het expertisecentrum Bovendien zijn de koppelingen met aanpalende systemen In onderstaande figuur is schematisch de huidige situatie weergegeven. De aanvoer van nieuwe gegevens naar niet of onvoldoende ontwikkeld. De beschikbare gegede centrale database is niet geborgd en verloopt vaak discontinu. De informatie in de database is niet actueel vens worden slechts inisbeperkte mate gebruikt en álsmet ze aanpalende en onvolledig; de kwaliteit van de informatie onduidelijk. Bovendien zijn de koppelingen systemen niet of onvoldoende ontwikkeld. De beschikbare slechts invan beperkte gebruikt moeten worden is vaakgegevens eerst worden een update de mate gebruikt en áls ze gebruikt moeten worden is vaak eerst een update van de database nodig met nieuwe gegevens. database nodig met nieuwe gegevens.

metingen

modeldata

kennis

beheer

Regulier gebruik data

Database afvalwaterketen Advies data toelevering

bedrijfssoftware gemeentelijke (SAP e.d.) basisadministratie

Advies data gebruik

ruimtelijke ordening

innovaties (Google e.d.)

Het expertisecentrum draagt zorg voor een goede beschikbaarheid en juist

Het expertisecentrum draagt zorg voor een goede beschikbaarheid en juist gebruik van data, voor goede, geborgde invoer, voor interacties met andere gebruik van data, voor goede, geborgde invoer, voor interacties met andere datasystemen en voor innovatie datasystemen en voor innovatie.

Het expertisecentrum omvat verschillende disciplines:

Het expertisecentrum omvat verschillende disciplines:

klachten

metingen

modellen



beheer



Nieuwe data

Regulier gebruik data



Database afvalwaterketen

bedrijfssoftware gemeentelijke (SAP e.d.) basisadministratie

ruimtelijke ordening

Know how over beheer van databases en de daarvoor benodigde technische infrastructuur, inclusi de kennis koppelingen met andere systemen. over Know how over beheer van databases en de daarvoor

benodigde technische infrastructuur, inclusief de kennis Kennis over het invoeren, beheren en analyseren van data over de afvalwaterketen. Kennis over he over koppelingen met systemen. gebruik van de toegepaste software in al zijnandere facetten en basiskennis op het gebied van afvalwaterbeheer.

voor Kennis over het invoeren, en analyseren Adviseurs de gebruikers van het systeem. Debeheren adviseurs kunnen de wensen vanvan de gebruikers i beeld brengen vertalen acties voor de overige medewerkers. Zij reiken ook nieuwe dataenover denaar afvalwaterketen. Kennis over het gebruik mogelijkheden ontstaan door software innovaties in het en zij adviseren het doelmat van aan dedie toegepaste in werkveld al zijn facetten enover basisaanleveren van nieuwe informatie. De adviseurs verzorgen de verbinding tussen de rioleringskenn kennis op het gebied van afvalwaterbeheer. kennis van datasystemen.

Om het expertisecentrum kosteneffectief te laten opereren is schaal nodig. Samenwerking tussen gemeent Adviseurs voor de gebruikers van het systeem. De onderling of tussen gemeenten en waterschap is een mogelijkheid. In de situatie Limburg kan bijvoorbeeld kunnen de wensen vantede gebruikers inalbeeld overwogen wordenadviseurs om waterleidingmaatschappij Limburg (WML) betrekken. WML kent een vakkundi brengen en vertalen naarbestrijken actiesbeide voorde de overige organisatieonderdeel voor databeheer. WML en WBL gehele provinciemedeLimburg.

innovaties (Google e.d.)

werkers. Zij reiken ook nieuwe mogelijkheden aan die

Een schematische weergave van het huidig databeheer: aanvoer van nieuwe

Eengegevens schematische weergave vankoppelingen het huidig databeheer: aanvoerzijn van nieuwe is niet gestroomlijnd, met andere gegevens niet of gegevens is niet ontwikkeld gestroomlijnd, koppelingen metbeperkt anderegebruikt. gegevens zijn niet of onvoldoende en data worden slechts onvoldoende ontwikkeld en data worden slechts beperkt gebruikt.

Samenwerking op de schaal van een zuiveringskring (de afvalwaterzuivering met toeleverende riolering) ontstaan door innovaties en in het hetactueel werkveld enrekenmodellen zij advise-van de vereenvoudigt real-time sturing van afvalwaterstromen houden van zuiveringskring. Samenwerking een doelmatig groter gebied, bijvoorbeeld het beheersgebied het waterschap, ren over inhet aanleveren van nieuwevaninforversterkt de schaalvoordelen en maakt verdergaande specialisatiede binnen het expertisecentrum mogelijk. matie. De adviseurs verzorgen verbinding tussen de De rioleringsmedewerker zal hier weinig verandering in kunnen brengen, eenvoudigweg omdat de kennis en rioleringskennis en kennis van De rioleringsmedewerker hier weinig verandering expertisecentrum zal als een van zijn eerste activiteiten eendatasystemen. informatiearchitectuur ontwikkelen die capaciteit daarvoor ontbreekt. Het is nodig om een zal kennisschil/expertisecentrum op te bouwen die zorgHet draagt voor een goede beschikbaarheid en juist gebruik van data, voor omdat goede, geborgde invoer, en voor interactiesaansluit met bij de behoeften van de deelnemers aan het expertisecentrum en die flexibel in kan spelen op in kunnen brengen, eenvoudigweg de kennis andere datasystemen en voor innovatie (zie pagina 18). Het moet een ‘feest’ worden om de beschikbaretoekomstige ontwikkelingen, zoals het aansluiten van nieuwe gemeenten bij het centrum.

capaciteit daarvoor ontbreekt. Het is nodig om een kennisschil/expertisecentrum op te bouwen die zorg draagt voor een goede beschikbaarheid en juist gebruik van data, voor goede, geborgde invoer, voor interacties met andere datasystemen en voor innovatie (zie pagina 16). Het moet een ‘feest’ worden om de beschikbare gegevens te benutten.

gegevens te benutten.

pagina 17 van 56

Om het expertisecentrum kosteneffectief te laten opereren is schaal nodig. Samenwerking tussen gemeenten onderling of tussen gemeenten en waterschap is een mogelijkheid. In de situatie Limburg kan bijvoorbeeld ook overwogen pagina 18 v worden om waterleidingmaatschappij Limburg (WML) te betrekken. WML kent al een vakkundig organisatieonderdeel voor databeheer. WML en WBL bestrijken beide de gehele provincie Limburg. Samenwerking op de schaal van een zuiveringskring (de afvalwaterzuivering met toeleverende riolering) vereenvoudigt real-time sturing van afvalwaterstromen en het actueel houden van rekenmodellen van de zuiveringskring.


8

expertisecentrum een groot aantal taken: van het invoeren en muteren van data en het implementeren van de benodigde technische voorzieningen tot en met het adviseren over het gebruik van de data. De gemeente zelf kan de data bekijken en zal diverse gegevens zelf aanleveren. Als een gemeente kiest voor een maximale eigen rol kan het expertisecentrum adviezen geven over alle mogelijke facetten van databeheer.

Data aanleveren Data invoeren/muteren Data analyseren Databeheersysteem Koppelingen/uitwisseling Advies databeheer … Expertisecentrum Minimum rol gemeente

Fasering Het verbeteren van het gebruik van data vraagt om het beter beheren van data. In onderstaande figuur is het proces schematisch weergegeven. Eerst wordt geïnvesHet verbeteren van het gebruikteerd van in data om (de hetblauwe beter beheren van het vraagt databeheer lijn). Omdat er data. vele In ond nieuwe zaken zullen moeten worden geïmplementeerd, Het expertisecentrum zal als een vanproces zijn eerste activiteiten schematisch weergegeven. Eerst wordt geïnvesteerd in het databeheer (de blau zal er zelfs sprake zijn van een inspanningspiek die na een informatiearchitectuur ontwikkelen die aansluit bij de nieuwe zaken zullen moeten worden geïmplementeerd, zal er zelfs sprake zijn van een enige tijd weer afneemt. Pas later, als de verbeteringen in behoeften van de deelnemers aan het expertisecentrum en enigeontwikkelingen, tijd weer afneemt. Pas later, als de verbeteringen in het databeheer gerealiseerd het databeheer gerealiseerd zijn, kunnen de data beter die flexibel in kan spelen op toekomstige worden gebruikt (de rode lijn). In de loop van de tijd zullen van zoals het aansluiten van nieuwe gemeenten bij het centrum. beter worden gebruikt (de rode lijn). In de loop van de tijd zullen de mogelijkheden de mogelijkheden van een goed databeheer steeds beter steeds beter worden herkend en erkend. De kwaliteit van gebruik kan daardoor blijven worden herkend en erkend. De kwaliteit van gebruik kan bijvoorbeeld door het doorvoeren van innovaties in hetbijvoorbeeld databeheer. daardoor blijven toenemen, door het doorMaatwerk voeren van innovaties in het databeheer. De huidige situatie verschilt per gemeente en per waterschap. Die verschillen moeten worden gerespecteerd in het samenwerkingsproces. Het betekent dat de samenwerking per gemeente en waterschap een verschillende diepgang Inspanningen Inspanningen databeheer databeheer kan hebben, afhankelijk van de taken die een partij zelf wil Gebruik Gebruik blijven uitvoeren. In onderstaande figuur zijn twee extredata data men van samenwerking geschetst. Als bijvoorbeeld een gemeente kiest voor een minimale eigen taakinvulling, verzorgt het expertisecentrum een groot aantal taken: vanmoeten het invoeren muteren van data en per waterschap. Die verschillen wordenengerespecteerd in en het implementeren van de benodigde technische voorat de samenwerking per gemeente en waterschap een verschillende zieningen tot en met het adviseren over het gebruik van de tijd tijd ken die een partij zelf gemeente wil blijven zelf uitvoeren. onderstaande data. De kan deIndata bekijken enfiguur zal diverse chetst. gegevens zelf aanleveren. Samenwerking in een groter gebied, bijvoorbeeld het beheersgebied van het waterschap, versterkt de schaalFasering voordelen en maakt verdergaande specialisatie binnen het expertisecentrum mogelijk.

en

an het ementeren n tot en data. De diverse

eigen rol over alle

Gemeente

Gemeente

Uit de figuur wordt wel duidelijk dat de kosten voor de

Uit de figuur wordt wel duidelijk datuitgaan. de kosten voor de baten uitgaan. baten

Data bekijken

Data bekijken

Data aanleveren

Data aanleveren

Er speelt ook nog faseringsaspect en datZo betreft Er speelt ook nog een ander faseringsaspect eneen datander betreft het soort data. zijn er spe het soort data. Zo zijn er specifieke data nodig voor het beheren van het afvalwatersysteem (omvang areaal, ouderdom, soort), voor het on Data analyseren het beheren van het afvalwatersysteem (omvang areaal, (inspectie, reiniging, storingen),ouderdom, voor het soort), modelleren van het afvalwatersysteem (verha voor het onderhouden ervan (inspectie, Databeheersysteem reiniging, storingen), voor het modelleren van het afvalwaKoppelingen/uitwisseling demografische gegevens) en voor het sturen van het systeem (actuele niveaumetingen tersysteem (verhard oppervlak, demografische gegevens) beschikbaar maken van deze data kan in stappen gebeuren. Bij het ontwikkelen van de en voor het sturen van het systeem (actuele niveaumetinAdvies databeheer infrastructuur is het natuurlijk wel van belang rekening te houden met verschillende gen en dergelijke). Het beschikbaar maken vande deze data … Data invoeren/muteren

Data invoeren/muteren Data analyseren Databeheersysteem Koppelingen/uitwisseling Advies databeheer … Expertisecentrum Minimum rol gemeente

Expertisecentrum Maximum rol gemeente

kan in stappen gebeuren. Bij het ontwikkelen van de technische infrastructuur is het natuurlijk wel van belang rekening te houden met de verschillende soorten gegevens.

Als een gemeente kiest voor een maximale eigen rol kan het expertisecentrum adviezen geven over alle mogelijke van databeheer. aagt om het facetten beter beheren van data. In onderstaande figuur is het ordt geïnvesteerd in het databeheer (de blauwe lijn). Omdat er vele plementeerd, zal er zelfs sprake zijn van een inspanningspiek die na erbeteringen in het databeheer gerealiseerd zijn, kunnen de data oop van de tijd zullen de mogelijkheden van een goed databeheer De kwaliteit van gebruik kan daardoor blijven toenemen, vaties in het databeheer. 9 Gezamenlijk databeheer in de afvalwaterketen

Randvoorwaarden en aandachtspunten Om tot een samenwerking te komen zal aan een aantal randvoorwaarden voldaan moeten worden. Daarnaast zijn er aandachtspunten om de samenwerking tot een succes te maken.

Aandachtspunten Aandachtspunten bij de verdere praktische uitwerking liggen op het punt van kwaliteit, techniek, en transitie. We zetten de belangrijkste elementen op een rij:

De eigenaar van gegevens blijft verantwoordelijk voor de kwaliteit van de aangeleverde gegevens (gemeenten voor riolering; waterschappen voor transport en zuivering). Zij moeten procedures invoeren om tot goede data te komen. Een specifiek punt is het juist in beeld brengen van de situatie ná aanleg van nieuwe voorzieningen. Mogelijkheden om dit te verbeteren zijn het inbouwen van een financiële prikkel voor de aannemer, het aanbieden van een standaard programma aan de aannemer om gegevens aan te leveren, en frequent toezicht door de opdrachtgever.

De techniek zal dusdanig ingericht moeten worden dat zo veel mogelijk gebruik gemaakt kan worden van actuele gegevens. Voorkomen moet worden dat subdatasets ontstaan. Het vraagt bijvoorbeeld om een realtime koppeling tussen een rekenmodel en het gegevensbestand.

Het databeheersysteem voor de afvalwaterketen zal naadloos moeten kunnen communiceren met beheersystemen voor wegen, groen en dergelijke. Gemeenten mogen het bundelen van kennis en expertise op het gebied van databeheer voor de afvalwaterketen niet ervaren als desintegratie van de riolering met de ruimtelijke ordening.

Randvoorwaarden De belangrijkste voorwaarde, of beter gezegd een noodzakelijke voorwaarde, is dat er bij partijen een drive moet zijn om het afvalwaterbeheer te professionaliseren. Daar verstaan we in dit verband onder:

Investeringsbeslissingen nemen op basis van complete en juiste informatie; daarvoor zijn rekenmodellen met goede basisgegevens nodig (effectief)

Operationeel beheer baseren op analyses van gegevens uit voorgaande jaren (lerend)

Data gebruiken voor sturen van de afvalwaterstromen (proactief)

Goede interactie met andere gemeentelijke taken, zoals wegbeheer (integraal)

Borgen dat gegevens actueel, volledig en juist zijn (kwalitatief hoogwaardig)

Borgen dat de kwaliteit van de gegevens herleidbaar is (transparant)

Voordelen van samenwerking benutten (efficiënt)

De drive tot professionaliseren is nodig om middelen vrij te maken voor de investeringen in het databeheer, die zich pas later terugbetalen, zoals eerder toegelicht. Daarmee kan de neerwaartse spiraal zoals beschreven op pagina 4 worden omgebogen.


10

11


Tweede deel: praktische verbeteringen Format BRP afstemmen Verhard oppervlak in beeld Bevindingen uit de praktijk Menu meten aan de riolering


12

Praktische verbetering Overzicht Format BRP afstemmen Het basisrioleringsplan (BRP) van de gemeenten bevat niet alleen waardevolle informatie voor gemeenten, maar bijvoorbeeld ook voor de waterschappen. De waterschappen werken op een andere schaal dan de gemeenten. Dat betekent dat zij informatie uit de verschillende BRP’s moeten samenvoegen, bijvoorbeeld om de riolering rond een zuivering goed in beeld te krijgen. De BRP’s verschillen echter onderling en ook is niet altijd duidelijk hoe actueel en nauwkeurig de gegevens zijn. Dat kan slimmer! Waterschapsbedrijf Limburg heeft samen met een aantal Limburgse gemeenten een format voor een BRP opgesteld waarbij de belangrijkste gegevens volgens vaste formats en definities in het BRP worden vastgelegd. In plaats van een zoektocht in verschillende BRP’s en interpretatie van de gegevens, resteert nu het ‘optellen’ van dezelfde gegevens uit dezelfde tabellen. Dat werkt een stuk plezieriger en effectiever. En het voorkomt fouten bij de interpretatie van gegevens.

Bevindingen uit de praktijk Een visie op gezamenlijk databeheer is misschien mooi, maar hoe gaat dat nu in de praktijk? Waterschapsbedrijf Limburg is samen met gemeenten op onderzoek uitgegaan. Enkele bevindingen uit die verkenning zijn verzameld. Zie pagina 29 Menu meten aan de riolering Er wordt relatief weinig gemeten aan het functioneren van de riolering. Als we meer inzicht willen krijgen in het functioneren: welke stappen kun je dan zetten en wat levert het op? Het antwoord op die vragen is in een overzichtelijk meetmenu uitgewerkt. Zie pagina 31

Zie pagina 14 Verhard oppervlak in beeld Het afvoerend verhard oppervlak is een belangrijk invoergegeven in model-berekeningen. Het bepaalt hoeveel regenwater er uiteindelijk in de riolering komt. Bij het uitvoeren van optimalisatiestudies, waaruit kostbare investeringen in de infrastructuur volgen, moet het afvoerend verhard goed in beeld zijn. Maar hoe goed is goed? En wat mag het kosten? De gemeenten en Waterschapsbedrijf Limburg hebben die vraag neergelegd bij de markt. Aan hen is gevraagd aan te geven op welke wijze het afvoerend verhard oppervlak bepaald kan worden, welke kwaliteit daarmee bereikt wordt en welke kosten ermee verbonden zijn. Het heeft geleid tot een aanpak waarbij gemeenten en waterschapsbedrijf zeer tevreden zijn over het verbeterde inzicht in het verhard oppervlak in verhouding tot de daarvoor gemaakte kosten. Zie pagina 22

13


Praktische verbetering


Format BRP afstemmen Het basisrioleringsplan (BRP) van de gemeenten bevat Format BRP afstemmen

Een voorbeeld van een afgesproken format is op de volgende pagina opgenomen. In dit geval betreft het een niet alleen waardevolle informatie voor gemeenten, maar overzicht dat duidelijkheid verschaft over de herkomst en bijvoorbeeld ook voor de waterschappen. De waterschapvanvoor de gegevens. Op vergelijkbare wijze zijn er pen werken op een andere schaal dan de gemeenten. Het basisrioleringsplan (BRP) van de gemeenten bevat niet alleen waardevolleactualiteit informatie gemeenten, formats opgesteld voor zaken als: karakteristieke gegevens Dat betekent dat zij informatie uit de verschillende BRP’s maar bijvoorbeeld ook voor de waterschappen. De waterschappen werken op een andere schaal dan de rioleringsgebieden, karakteristieken riooloverstorten, afvalmoeten samenvoegen, bijvoorbeeld om de riolering rond gemeenten. Dat betekent zij informatie uit de verschillende samenvoegen, bijvoorbeeld buffertijden om gemalen en aansluitpunten een zuivering goed in dat beeld te krijgen. De BRP’s verschillenBRP’s moetenwaterprognoses, de riolering rond een zuivering in beeld te krijgen. De BRP’s verschillen echter onderling en ook is niet en overnamepunten gemeentelijke riolering. Het geheel is echter onderling en ook is goed niet altijd duidelijk hoe actueel altijden duidelijk hoe actueel en nauwkeurig de gegevens nauwkeurig de gegevens zijn. Dat kan slimmer!zijn. Dat kan slimmer!uitgewerkt in een basis offerteaanvraag aan adviesbureaus voor het opstellen van een BRP+. Het idee de aanpak is in onderstaande figuurfiguur weegegeven: Het achter idee achter de aanpak is in onderstaande weege- wacht als waterschap niet tot er BRP’s met geven: wacht als waterschap totformuleer er BRP’s met verschilverschillende tabellen verschijnen,niet maar samen met de gemeenten een uniform format voor de lende tabellen verschijnen, maar formuleer samen met de gegevens. gemeenten een uniform format voor de gegevens.

 

 

 

 

 

 



















☺





BRP’s gemeenten verschillen DeDe BRP’s van van gemeenten verschillen onderonderling. is een klus om ling. Het is eenHet lastige klus lastige om geaggregeerde geaggregeerde gegevens te produceren. gegevens te produceren.

DoorDoor samen metmet gemeenten formatvoor voor samen gemeenten het het format een een BRP testellen, stellen,kunnen kunnen gegevens veel BRP vast vast te gegevens veel makmakkelijker beter worden gecombineerd. kelijker enenbeter worden gecombineerd.

In plaats van een zoektocht in verschillende BRP’s en interpretatie van de gegevens, resteert nu het ‘optellen’ In plaats van een zoektocht in verschillende BRP’s Dat en interpretatie van de gegevens, resteert nu het ‘optellen’ van dezelfde gegevens uit dezelfde tabellen. werkt van dezelfde gegevens uit dezelfde tabellen. Dat werkt een stuk plezieriger en effectiever. En het voorkomt een stuk plezieriger en effectiever. En het voorkomt fouten fouten interpretatie gegevens. Gemeenten WBLzijn zijn zeer tevreden over de nieuwe opzet. De bij bij de de interpretatie vanvan gegevens. Gemeenten enen WBL zeer tevreden overfolder de nieuwe opzet.(zie De pagina bevindingen bevindingen zijn in een beschreven 29) zijn in een folder beschreven (zie pagina 16). Een voorbeeld van een afgesproken format is op de volgende pagina opgenomen. In dit geval betreft het een overzicht dat duidelijkheid verschaft over de herkomst en actualiteit van de gegevens. Op vergelijkbare wijze zijn er formats opgesteld voor zaken als: karakteristieke gegevens rioleringsgebieden, karakteristieken riooloverstorten, afvalwaterprognoses, buffertijden gemalen en aansluitpunten en overnamepunten gemeentelijke riolering. Het geheel is uitgewerkt in een basis offerteaanvraag aan adviesbureaus voor het opstellen van een BRP+.


14 pagina 27 van 56

Voorbeeld format BRP+ voor achtergronden bij gegevens en berekeningen Voorbeeld format BRP+ voor achtergronden bij gegevens en berekeningen  

           

                  



     

      



            





              

                      

15

             

       



16

17



18

19



20

21


Praktische verbetering Verhard oppervlak in beeld Het afvoerend verhard oppervlak is een belangrijk invoergegeven in model¬berekeningen. Het bepaalt hoeveel regenwater er uiteindelijk in de riolering komt. Bij het uitvoeren van optimalisatiestudies, waaruit kostbare investeringen in de infrastructuur volgen, moet het afvoerend verhard goed in beeld zijn. Maar hoe goed is goed? En wat mag het kosten? De gemeenten en Waterschapsbedrijf Limburg hebben die vraag neergelegd bij de markt. Aan hen is gevraagd aan te geven op welke wijze het afvoerend verhard oppervlak bepaald kan worden, welke kwaliteit daarmee bereikt wordt en welke kosten ermee verbonden zijn. Het heeft geleid tot een aanpak waarbij gemeenten en waterschapsbedrijf zeer tevreden zijn over het verbeterde inzicht in het verhard oppervlak in verhouding tot de daarvoor gemaakte kosten. De ervaringen zijn vastgelegd in een brochure (zie pagina ). Ook is er een standaard offerteaanvraag ontwikkeld. De karakteristieke elementen uit de aanvraag zijn op de volgende pagina opgenomen.

Karakteristieke elementen uit de offerteaanvraag aan adviesbureaus voor het bepalen van het verhard oppervlak. “… In de beginfase van de optimalisatiestudie (OAS) is gebleken dat de basisgegevens van het afvoerend verhard oppervlak niet meer actueel zijn. Omdat de betrouwbaarheid en actualiteit van deze gegevens cruciaal zijn voor het bereiken van goede resultaten in de OAS hebben de gemeenten ervoor gekozen om in het voortraject van de OAS gezamenlijk het verhard oppervlak van hun hele gemeente opnieuw te laten inventariseren. Waterschapsbedrijf Limburg treedt hierbij op als opdrachtgever richting het adviesbureau…” “… We dagen u uit om verschillende opties aan te bieden met verschillende nauwkeurigheidniveaus en prijzen. Daarbij vragen wij u om op basis van uw kennis aan te geven wat daarvan de consequenties zijn voor de nauwkeurigheid van de rioleringsberekeningen. Wij maken de keuze voor het adviesbureau en de optie op basis van ‘goede kwaliteit’ en ‘prijs-kwaliteitverhouding’...”

“… Om een goede afweging te kunnen maken tussen prijs en de kwaliteit vragen wij u om meerdere opties aan te bieden en van deze opties aan te geven wat de inhoudelijke en nauwkeurigheidverschillen zijn met het maximale nauwkeurigheidniveau...“ “… U dient ook de nauwkeurigheidverschillen aan te geven van rioleringsberekening die op basis van de gegevens van de verschillende opties worden gemaakt van zowel reeksberekeningen (10 jarige regenreeks) als gebeurtenisberekeningen (bui 08) volgens de Leidraad Riolering. Wij vragen u de nauwkeurigheid te onderbouwen met ervaringscijfers uit uw referentieprojecten…”

“… Het doel van deze opdracht is om duidelijk en reproduceerbaar het afvoerend verhard oppervlak van de gemeenten Kerkrade en Landgraaf in beeld te brengen. Het resultaat is via GIS toegankelijk en is gekoppeld aan het rioleringsmodel...” “… De inventarisatie moet een zo goed mogelijk beeld geven van de werkelijkheid. Deze werkelijkheid is echter dynamisch, het verhard oppervlak zal er over 5 jaar anders uitzien dan nu. We staan daarom ook open voor alternatieve aanbiedingen die een goed kwaliteitsniveau bieden – weliswaar lager dan het maximale niveau – tegen lagere kosten. Deze lagere kosten kunnen een stimulans zijn om de vernieuwingscyclus kort te houden. Actuele en goede gegevens zijn immers belangrijker dan een eenmalige perfecte momentopname…”


22

23



24

25



26

27



28


Praktische verbetering Bevindingen uit de praktijk

Bevindingen uit de praktijk

Een visie op gezamenlijk databeheer is misschien mooi, Een visie op gezamenlijk is misschien mooi, maar hoe gaat dat nu in de praktijk? Waterschapsmaar hoe gaat dat nu in dedatabeheer praktijk? Waterschapsbedrijf Limburg is samenismet gemeenten op onderzoek uitgegaan. bedrijf Limburg samen met gemeenten op onderzoek uitgegaan. Enkele bevindingen uit die verkenning zijn Enkele bevindingen uit die verkenning zijn verzameld. verzameld.

Rekenprogramma afvalwaterketen

Beheerbestand

Gegevens rekenmodel

Rekenprogramma afvalwaterketen

Beheer- en modelgegevens

29

In Limburg worden verschillende pakketten In Limburg gebruikt voor gebruikt voor hetworden beheerverschillende van gegevenspakketten in de het beheer van gegevens in de afvalwaterketen. Sommige afvalwaterketen. Sommige pakketten zijn pakketten zijn specifiek voor de afvalwaterketen, andere specifiek voor de afvalwaterketen, andere zijn meer breed op de gehele ruimtelijke ordening gericht. zijn meer breed op de gehele ruimtelijke Soms is het gegevens¬beheer volledig op orde; soms ook ordening gericht. Soms is het gegevensverdient het aandacht. beheer volledig op soms ook Om te kunnenorde; rekenen aan deverdient afvalwater¬keten, bijvoorhet aandacht. beeld voor optimalisatiestudies of voor de besturing van dekunnen keten, zullen deaan gegevens op orde moeten worden Om te rekenen de afvalwatergebracht en geconverteerd naar één gegevensmodel. Dit is keten, bijvoorbeeld voor optimalisatiestudies een intensieve stap, die batchgewijs latere wijof voor de besturing van de keten, zullen plaatsvindt; de zigingen in beheer¬bestanden worden niet automatische gegevens op orde moeten worden gebracht doorvertaald naar het gegevensmodel voor de berekeninen geconverteerd één gen en foutennaar die bij degegevensmodel. berekeningen naar boven komen, Dit isworden een intensieve stap, die batchgewijs niet doorvertaald naar het beheerbestand. plaatsvindt; latere wijzigingen in beheerbestanden worden niet automatische doorvertaald naar het gegevensmodel voor de berekeningen en fouten die bij de berekeningen naar boven komen, worden niet doorvertaald naar het beheerbestand.

Door de beheerpakketten te uniformeren wordt het beheer van data voorte bijvoorbeeld Door de beheerpakketten uniformeren wordt het beheer vaneen datastuk voor bijvoor¬beeld rekenmodellen eenvoudiger. Als rekenmodellen een stuk eenvou¬diger. Als gekozen wordt gekozen wordt voor een pakket dat nauw voor een pakket dat nauw bij het rekenprogramma, zijn geen conaansluit bij hetaansluit rekenprogramma, zijn geen versieslagen meer nodig, met uitzondering van de gegevens conversieslagen meer nodig, met van partijen die de voorkeur geven aan hun eigen beheeruitzondering van de gegevens van partijen systeem (bijvoorbeeld omdat zij een integraal RO-pakket die de voorkeur hun eigen toepassen). hebben dat geven zij ookaan vaak integraal beheersysteem (bijvoorbeeld omdat eenuitstekende mogelijkDeze gestroomlijnde opzet biedtzijook heden om de gegevens real-time op te integraal RO-pakket hebben voor dat zijberekeningen ook vaak halen. Bovendien kunnen eenvoudiger eventueel geconstaintegraal toepassen). teerde fouten in de gegevens worden doorgevoerd in het Deze gestroomlijnde opzet biedt ook beheersysteem. uitstekende mogelijkheden om de gegevens voor berekeningen real-time op te halen. Bovendien kunnen eenvoudiger eventueel geconstateerde fouten in de gegevens worden doorgevoerd in het beheersysteem.


pagina 47 van 56

   



Specifieke rioleringsprogrammatuur

  

   

Algemene software

Als we spreken over databeheer is het goed onderscheid te maken in verschillende Als gegevens. we spreken is het goed onderscheid te soorten Deover basisdatabeheer wordt gevormd maken in verschillende soorten gegevens. De basis wordt door de vaste objectgegevens (wat ligt waar). gevormd door de vaste objectgegevens (wat ligt waar). MaarMaar daar daar omheen bevindt zich een omheen bevindt zichschil een van schil van aanvullende aanvullende gegevens voor specifieke gegevens voor specifieke toepassingen, zoals modelberetoepassingen, modelberekeningen en keningen zoals en beheer. Ook voor de sturing zal een koppeling metOok vaste objectgegevens beheer. voor de sturing zal plaatsvinden. een koppeling met vaste objectgegevens plaatsvinden.

Bedrijfsmatig gezien is het wenselijk zo min Bedrijfsmatig gezien is het wenselijk zo min mogelijk mogelijk automatiseringssystemen naast automatiseringssystemen naast elkaar te laten draaien. De elkaarspecialist te laten zal draaien. specialist zalbeschikken graag graag De over middelen waarmee over middelen beschikken hij zijnIn het rioleringsveld hij zijn werk optimaalwaarmee kan uitvoeren. een voor het gebruik van werk bestaat optimaal kanuitdrukkelijke uitvoeren. Invoorkeur het specifieke rioleringssoftware. Ook in rioleringsveld bestaat een uitdrukkelijke de verkenning is dit naar voor voren gekomen. voorkeur het gebruik van specifieke rioleringssoftware. Ook in de verkenning is dit naar voren gekomen.


30

Praktische verbetering Menu meten aan de riolering Er wordt relatief weinig gemeten aan het functioneren van de riolering. Als we meer inzicht willen krijgen in het functioneren: welke stappen kun je dan zetten en wat levert het op? Het antwoord op die vragen is in een overzichtelijk meetmenu uitgewerkt.

31

Aan de hand van de menukaart kan een prima dialoog gevoerd worden over ambities en doelen. Dat is ook nodig als gemeenten en waterschap samenwerken bij het ontwikkelen van een monitoringsysteem voor de afvalwaterketen. Ook kun je aan de hand van de kaart prima bespreken wie wat doet in het ontwikkeltraject.


Verantwoording, Colofon en Bronnen Bijdrage VROM Voor het ontwikkelen van de visie en uitwerken van de praktische verbeteringen is een financiële bijdrage ontvangen van het Ministerie van VROM in het kader van de bijdrageregeling Waterketen. Colofon Voor het opstellen van de visie en uitwerken van de praktische verbeteringen is een financiële bijdrage ontvangen van het Ministerie van VROM in het kader van de bijdrageregeling Waterketen. Voor het opstellen van de visie zijn interviews gehouden met: Frans Plum en Mark Pilipiec (gemeente Onderbanken) Guus Rameckers en Martin de Vries (gemeente Weert) Cas Verhoeven en Han van Ringelenstein (gemeente Utrecht) Hugo Warnier (WML) Joris Larosse en Pieter Lootens (Aquafin) Floris Boogaard (Tauw) Twan Houtappels, Onneke Driessen en John Mengelers (WBL) Bij het uitwerken van de praktische verbeteringen is samengewerkt met de gemeenten Kerkrade, Landgraaf, Onderbanken en Stein en de bureaus Kragten en Witteveen en Bos: Wim Bosten (Kerkrade) Marcel Janssen (Landgraaf) Mark Pilipiec (Onderbanken) Roger Vluggen (Stein) Hub Diederen en Kan van de Winkel (bureau Kragten) Erwin Castelijn (Witteveen en Bos) Vanuit Waterschapsbedrijf Limburg hebben Onneke Driessen, Edwin Coenen, Leon Stelten, Hans Erens en Willem Deen de verschillende deelprojecten en de coördinatie verzorgd. Hans van der Eem van bureau Welldra heeft de visie geformuleerd en de praktische verbeteringen gebundeld. Bronnen Hendrik Kingma. Presentatie “Doormodderen of doorpakken”. RIONEDdag, januari 2009 Arjan Kloosterboer. Presentatie “Gegevensbeheer vanuit perspectief basisregistraties”. RIONEDdag, jan 2009 Harry van Luijtelaar. Gegevensbeheer: aanpakken of doormodderen? RIONEDnieuws, januari 2009. Rob Hermans. Gegevenswoordenboek riolering (GWBR) online. RIONEDnieuws, maart 2009. Fons Neelen en Cees-Anton van den Dool. We moeten kiezen, maar weten we genoeg? Riolering, april 2009 Fons Neelen en Cees-Anton van den Dool. Werkelijk systeemgedrag in beeld? Riolering, mei 2009.


32

Inhoud. Eerste deel: Visie op gezamenlijk databeheer in de afvalwaterketen. Tweede deel: praktische verbeteringen. Format BRP afstemmen

Recommend Documents