Informatievoorziening in het voorbereidingsproces van houten gevelkozijnen binnen een BIM-proces

Bijlagen afstudeerrapport

Informatievoorziening in het voorbereidingsproces van houten gevelkozijnen binnen een BIM-proces

R.H.A. Hermans BSc 0654412 21 augustus 2015 Technische Universiteit Eindhoven Architecture Building and Planning Construction Technology Status: Definitief

BIJLAGEN

Bijlage A

SADT-schema’s voor realiseren houten gevelkozijnen in huidige projecten van Hendriks waarbij gebruik wordt gemaakt van BIM

Bijlage B

SADT-schema’s voor het proces dat in een timmerfabriek wordt doorlopen met betrekking tot de realisatie van houten gevelkozijnen

Bijlage C

Interviews bij Hendriks Bouw en Ontwikkeling

Bijlage D

Interview bij timmerfabriek van der Linden

Bijlage E

Interview bij timmerfabriek Helwig

Bijlage F

Interviews bij timmerfabriek Webo

Bijlage G

Verdeling houten gevelkozijn in onderdelen en sub-onderdelen

Bijlage H

Samenvatting voorwaarden kozijnconcepten KVT

Bijlage I

Werkzaamheden per fase per instapmoment

Bijlage J

Partijen per activiteit per variant

Bijlage K

Parameterlijst BO_1 t/m BO_4

Bijlage L

Parameterlijst BO_5

Bijlage M

Basis informatiestroom BO_1

Bijlage N


Bijlage O


Bijlage P


Bijlage Q


Bijlage R

Resultaten praktijktoetsing hulpmiddel

Bestanden op cd-rom -

Hulpmiddel houten gevelkozijnen

-

Pdf-versie afstudeerrapport

Programmafase doorlopen 1

Ontwerpfase doorlopen

Uitwerkingsfase doorlopen 2

3

Bestek en bestektekeningen maken

2.1

Voorlopig ontwerp maken 2.2

3.2

2.3

Werkvoorbereiding uitvoeren 4.1

Besturing Stuurinformatie

Proces Invoer

Uitvoer

Nr. Energie Middelen Mensen

· · · ·

Links van het kader staat de invoer, datgene wat in het proces getransformeerd wordt. Rechts van het kader staat de uitvoer, het reslutaat van het proces. Onder het kader staat de energie, de middelen en mensen, waarmee een proces wordt verricht Boven het kader staan de gegevens voor de besturing van het proces, de noodzakelijke informatie voor de beheersing van het proces

5

Definitief ontwerp maken

BIM-model opzetten

Principe SADT-schema

4

Definitieve prijs vormen 3.1

Structuurontwerp maken

Beheer- en onderhoudsfase doorlopen

Realisatiefase doorlopen

4.2

Kozijn produceren 4.3

Kozijn uitvoeren 4.4

Bijlage A: SADT-schema’s voor realiseren houten gevelkozijnen in huidige projecten van Hendriks waarbij gebruik wordt gemaakt van BIM

Realiseren houten gevelkozijnen


(Ontwerp BIM-model) Bestek en bestektekeningen Diverse rapporten

Bestek en bestektekeningen (en BIM-model) controleren 3.2.1

Vragenlijst onduidelijkheden opstellen 3.2.2

Calculator BIM-software Solibri Bluebeam

Contactgegevens

Uittrekken hoeveelheden

Calculator Solibri Outlook Word Excel

3.2.3

Offertes aanvragen

Calculator Solibri Outlook Word Excel

Offertes spiegelen

3.2.4 Calculator Outlook Word Excel

Offerte-spiegel

Inschrijfbegroting opstellen

3.2.5 Calculator Word Excel

Offerteresume

3.2.6 Calculator Directie Word Excel

Inschrijfbegroting

BIM-model opzetten 4.1

BIM-doelen Organisatiestructuur Software Workflow

Kick-off sessie houden 4.1.1 BIM-coördinator Architect Constructeur W-Installateur E-installateur Opdrachtgever

Acties

BIM-protocol + parameterlijst opstellen / bijwerken Workflow

4.1.2

Aspectmodellen modelleren / aanpassen

BIM-coördinator Ontwerptekeningen BIM-model

4.1.3

Aspectmodellen samenvoegen

Externe partijen

BIM-model controleren

4.1.4

BIM-software Werkvoorbereider

BIM-model goedkeuren

4.1.5

Tekla BIMsight Werkvoorbereider BIM-coördinator

4.1.6

Tekla BIMsight Solibri DMS BCF Outlook

Constructief aspectmodel modelleren BIM-protocol + parameterlijst

4.1.3.2

BIM-protocol + parameterlijst BIM-model vanuit ontwerpfase

4.1.3.1

BIM-protocol + parameterlijst

Architect / extern tekenbureau

4.1.3.3

BIM protocol + parameterlijst

Constructief aspectmodel Bouwbesluit Ontwerp uitgangspunten Uitvoeringstechnische eisen

BIM-software

W-installatie aspectmodel modelleren

Werkvoorbereider BIM-coördinator


Constructeur

Bouwkundig aspectmodel modelleren

Definitief BIMwerkmodel

Rulesets opstellen

Werkvoorbereider BIM-coördinator Solibri W-installatie aspectmodel

BIM-model modelchecken

4.1.5.1 IFC-model

4.1.5.2 A0

Acties opstellen

Werkvoorbereider BIM-coördinator

4.1.5.4

Solibri

Werkvoorbereider

BIM-model clashen

W-installateur BIM-software

BIM-software

4.1.5.3 E-installatie aspectmodel modelleren BIM-protocol + parameterlijst

4.1.3.4 E-installateur BIM-software

Werkvoorbereider Tekla BIMsight E-installatie aspectmodel

Tekla BIMsight Solibri Outlook

Lijst met opmerkingen / aanpassingen

BIM-model uit vorige fase 2D tekeningen Focusonderdelen Plan van aanpak Basisbestand planning

Werkvoorbereiding uitvoeren

Werkvoorbereidingsplanning Inkoopplanning Uitvoeringsplanning Montageplan Bouwterreinplan Materieelplan Personeels- en onderaannemingsplan

Opstellen plannen en planningen 4.2.1

4.2

Inkoop verrichten

Werkvoorbereider Inkoper Uitvoerder


Productie voorbereiden

4.2.2

Asta Powerproject

4.2.3

Werkvoorbereider Projectleider Inkoper Technisch directeur

Contactgegevens

Werkvoorbereider Externe partij

Offertes aanvragen

Outlook Word Metacom Wetransfer Dropbox

4.2.5

Offerte spiegel

Contract

Partij(en) contracteren

4.2.2.2 Inkoper/ Projectleider Werkvoorbereider

Conceptcontract

4.2.2.3 Projectleider Technisch directeur Inkoper

Outlook Word Excel Telefoon Gesprek

Partij(en) evalueren

Definitief BIMmodel

4.2.2.4

Aanvullende informatie aan 2D tekeningen toevoegen

3.3.5.1 Externe partij

Werkvoorbereider Inkoper Supply Chain Medewerker

Post Telefoon Gesprek

2D tekeningen genereren uit BIM-model

BIM-software Autocad

In- en outputlijst vanuit BIMprotocol

Word Excel

BIM-doelen Workflow Software

Kick-off sessie houden 4.2.3.1

Timmerfabriek voorzien van informatie 4.2.3.2 Werkvoorbereider Outlook Wetransfer Dropbox

Kozijnaspectmodellen opwaarderen Eigen specificaties Inkoopspecificatie (Bestek)

4.2.3.3 Timmerfabriek BIM-software BIM-kozijnensoftware

3.3.5.2 Externe partij Werkvoorbereider BIM-software Autocad

Acties

BIM-coördinator Werkvoorbereider Modelleur timmerfabriek

Kozijnaspectmodellen (IFC) + gehele BIMmodel 2D-tekeningen BIM-protocol + parameterlijst

2D tekenwerk t.b.v. aansturing uitvoering

Werkvoorbereider Externe partij

Contactgegevens

Partij(en) selecteren

4.2.2.1 Inkoper/ Projectleider Werkvoorbereider

Genereren 2Doutput t.b.v. uitvoering

4.2.4 Werkvoorbereider BIM-coördinator

Werkbegroting

Inkoopspecificatie Betreffende IFC-model + gehele BIM-model Algemene voorwaarden

Definitief BIMmodel

BIM-model definitief verklaren

BIM protocol

Kozijnaspectmodellen controleren 4.2.3.4 Timmerfabriek BIM-coördinator Tekla BIMsight Solibri BCF DMS Outlook

Opgewerkte aspectmodellen verwerken in BIM-model 4.2.3.5 Werkvoorbereider BIM-coördinator Tekla BIMsight Solibri

Opgewerkt BIMmodel (hoger detailniveau)

2D tekenwerk: - Plattegronden - Doorsnedes - Aanzichten - Details - Kozijntekening - Prefab tekening - Hekwerk tekening - BB toetsing

Kozijn produceren 4.3

Handleiding CNCfreesmachine

2D tekeningbestand Kozijn aspectmodel

Handleiding CNCfreesmachine

Machine voorzien van informatie

2D productietekening Kozijn aspectmodel

Profielen fabriceren

4.3.1 Werknemer timmerfabriek Machine software

Houten profielen

4.3.2 CNC-freesmachine Machine software

2D productietekening Kozijn aspectmodel

Profielen samenstellen tot kozijn Lijm 4.3.3 Schroeven Etc. Werknemer timmerfabriek Gereedschap

Kozijn afwerken Verf Glas Etc.

4.3.4 Werknemer timmerfabriek

Kozijn opslaan 4.3.5

Gereedschap Werknemer timmerfabriek Heftruck / kraan

Kozijn gereed voor transport naar bouwplaats

Kozijnen uitvoeren 4.4

Documenten zijn niet meer benodigd BIM-model Kozijn-aspectmodellen 2D werktekeningen Aanvullende informatie

Uitvoeringsplanning 6-weekse planning

Werkploeg aansturen 4.4.2 Uitvoeringsplanning 6-weekse planning

(Hoofd)uitvoerder Plaatsing kozijn is afgekeurd

Bouwinrichtingsplan Kozijnen

Kozijnen afroepen Kozijnen opslaan op bouwplaats

4.4.1 (Hoofd)uitvoerder

BIM-model Afwerkstaat Kleur- en materialenstaat Kozijnstaat

Kozijn plaatsen

4.4.3 Timmerfabriek

4.4.4

Vrachtauto Stelploeg

Kwaliteitscontrole uitvoeren

Afgewerkt kozijn

4.4.5 (Hoofd)uitvoerder

Kozijn afwerken H&S werk Beglazing Ventilatieroosters Etc.

4.4.6 Werkploeg Hendriks Glaszetters Etc.

Positie kozijn maatvoeren 4.4.4.1 Stelploeg BIM-model Steltekeningen Werktekeningen Productietekeningen

Kozijn transporteren 4.4.4.2 Stelploeg Kraanmachinist Hijskraan

4.4.7 Werkman Hendriks/ Onderaannemer

BIM-model Steltekeningen Werktekeningen Productietekeningen

Kozijn

Werkdocumenten retourneren

BIM-model Steltekeningen Werktekeningen Productietekeningen BIM-model Werktekeningen Werkplan

Kozijn stellen Stelblokjes

Kozijn bevestigen

4.4.4.3 Stelploeg Gereedschap

Bevestigingsmiddelen

4.4.4.4

Folies afplakken Kozijn geplaatst

Stelploeg

4.4.4.5

Gereedschap Stelploeg

Calculatie uitvoeren / offerte opzetten

Productievoorbereiding doorlopen

1

Principe SADT-schema Besturing Stuurinformatie

Proces Invoer

Uitvoer

Nr. Energie Middelen Mensen

· · · ·


Kozijnen produceren 2

Kozijnen leveren 3

4

Kozijnen plaatsen

Kozijnen onderhouden 5

6

Bijlage B: SADT-schema’s voor het proces dat in een timmerfabriek wordt doorlopen met betrekking tot de realisatie van houten gevelkozijnen

Realiseren houten gevelkozijnen (in timmerfabriek)

Calculatie uitvoeren / offerte opzetten 1

Inkoopspecificatie Kozijnenaspectmodel Totale BIM-model Bestek en bestektekeningen Diverse rapporten

Inlezen informatie 1.1 Werkvoorbereider timmerfabriek BIM-software

Voorlopige productietekenin gen genereren

Onduidelijkheden navragen 1.2 Werkvoorbereider timmerfabriek

Kozijnen intekenen in kozijnensoftware 1.3

1.4 Werkvoorbereider timmerfabriek BIM-software Kozijnensoftware

Werkvoorbereider timmerfabriek BIM-software Kozijnensoftware

Offerte versturen Offerte uitdraaien

1.6 1.5

Werkvoorbereider timmerfabriek BIM-software Kozijnensoftware Word Excel

Werkvoorbereider timmerfabriek Outlook Post

Productievoorbereiding doorlopen 2

Acties

BIM-doelen Workflow Software

Kick-off sessie houden

BIM-coördinator Werkvoorbereider Modelleur timmerfabriek

Inkoopspecificatie Kozijnenaspectmodel Totale BIM-model Bestek Werktekeningen Diverse rapporten

Kozijnen intekenen/ opwaarderen in kozijnensoftware

2.1

Eigen specificaties

2.3 Werkvoorbereider timmerfabriek

Inlezen informatie

BIM-software Kozijnensoftware

2.2

Kozijnenaspectmodel/ kozijntekeningen controleren 2.4 Werkvoorbereider Hendriks / BIMcoordinator Tekla BIMsight Solibri BCF DMS Outlook

Kozijnenaspectmodel definitief verklaren 2.5 Werkvoorbereider Hendriks / BIMcoordinator

2D-output genereren 2.6 Werkvoorbereider timmerfabriek BIM-software Kozijnensoftware

Definitieve productietekeningen en details

Kozijnen produceren 3 Visuele controle uitvoeren

2D-productietekeningen en details

3.3 Werkman timmerfabriek

Ingetekende kozijnen in kozijnensoftware

Kozijneninformatie omzetten naar CNC-taal

Dorpels en stijlen produceren

3.1

Uittrekstaat vanuit kozijnensoftware

Dorpels en stijlen samenstellen tot kozijn

3.4

Werkvoorbereider timmerfabriek

Werkman timmerfabriek

BIM-software Kozijnensoftware

CNCfreesmachinestraat

Lijm


Kozijn verven Verf


Kozijnhout en overige onderdelen inkopen 3.2

Kozijn afwerken Draaikiepbeslag Dpc-folie (Onderdorpel) (Ventilatierooster) (Ruiten)

Werkvoorbereider timmerfabriek BIM-software Kozijnensoftware Word Excel

CNC-data

CNC-data

Meerdere malen schaven

Balk afkorten Ruwe houten balk Gevingerlaste balk

CNC-data

3.4.1

Balk coderen CNC-data

(Werkman timmerfabriek) CNCfreesmachinestraat

Sticker

4.3.2 (Werkman timmerfabriek) CNCfreesmachinestraat

Balk schaven 3.4.3 (Werkman timmerfabriek) CNCfreesmachinestraat

Balk frezen 3.4.4 (Werkman timmerfabriek) CNCfreesmachinestraat

Dorpel of stijl klaar voor verwerking

Kozijn beschermen en opslaan


Beschermkappen Beschermfolie


Houten gevelkozijn gereed voor vervoer naar bouwplaats

Bijlage C: Interviews bij Hendriks Bouw en Ontwikkeling Interview Peter van Assen

30-10-14

Gegevens geïnterviewde Naam: Peter van Assen Bedrijf: Hendriks Bouw en Ontwikkeling (Oss) Functie: Kostendeskundige, afdeling calculatie

Interview Proces 1. Wanneer start het calculatieproces bij een project? 2. Wat doet het calculatieteam? 3. Hoe gaat het calculeren van houten gevelkozijnen in zijn werk? a. Welke processtappen worden er in het calculatieproces doorlopen? b. Welke informatie met betrekking tot houten gevelkozijnen is benodigd bij deze stappen? c. Welke informatie met betrekking tot houten gevelkozijnen moet (zo goed als) definitief zijn? d. Wat wordt gedaan in iedere processtap? e. Hoe worden de resultaten per stap gepresenteerd? Eigen idee: 1 Uittrekken hoeveelheden 2 Uittrekstaat opstellen 3 Bepalen grove uitvoeringsmethodiek? 4 Planning opstellen 5 Offertes aanvragen 6 Offertes spiegelen 7 Inschrijfbegroting opstellen 8 Aanbieden 9 Gunning 10 Concept werkbegroting maken 11 Werkbegroting definitief maken 4.

5.

Wordt er gebruik gemaakt van BIM? a. Op welke manier? b. Met welk doel? Wat zijn de verschillen tussen calculeren vanuit een BIM-model of 3d model en traditioneel tekenwerk?

Uittrekken hoeveelheden / uittrekstaat opstellen Input 1. Van welke partij is de informatie afkomstig? 2. Hoe wordt de informatie gepresenteerd? Tekeningen, (BIM)model, bestek, overige documenten? 3. Wordt de calculatie uitgevoerd op basis van aannames? Of vanuit informatie vanuit model of tekeningen? a. Deze informatie kan nog veranderen? Hoe wordt hiermee omgegaan? 4. Welke informatie moet (zo goed als) definitief zijn voor een betrouwbare resultaat van de calculatie? Waarom? a. Vorm, afmetingen b. Etc.

Proces 5. 6. 7. 8.

9.

Hoe worden hoeveelheden uitgetrokken? Handmatig of digitaal? ITO? Welke informatie met betrekking tot de houten gevelkozijnen wordt opgenomen in de uittrekstaat? Welke software wordt hiervoor gebruikt? Bij verschillende contractvormen zal het detailniveau van de informatie die voorhanden is ook verschillen. Hoe wordt hiermee omgegaan met betrekking tot het uittrekken van hoeveelheden? a. Contractvormen: Eigen ontwikkeling, bouwteam of aanbesteding Worden de hoeveelheden aan het BIM-model gekoppeld? In geval van ontwerp op tekening

Bepalen grove uitvoeringsmethodiek / planning opstellen 1. Hoe gaat het opzetten van de planning in het werk? a. Welke informatie is hiervoor benodigd? b. Waar komt deze informatie vandaan? c. Zijn hierbij nog enkele uitvoeringstechnische keuze van belang? Bouwvolgorde etc. i. Wie bepaalt deze keuzes? d. Welke software wordt hierbij gebruikt? Offertes aanvragen / spiegelen Input 1. Welke informatie vormt de input voor de offerte-aanvragen? Uittrekstaat? Proces 2. Hoe gaat het aanvragen van de offertes in zijn werk? 3. Welke informatie wordt getracht te achterhalen met behulp van de offerte-aanvragen? 4. Hoe wordt de offerte-aanvraag verstuurd? Digitaal of post? 5. Wordt de correspondentie vastgelegd? a. Hoe? b. Met welke software? 6. Hoe gaat het spiegelen van de offertes in zijn werk? 7. Vormen de offertes de basis voor de onderhandelingen later in het proces gedurende de daadwerkelijke inkoop van de kozijnen? Inschrijfbegroting opstellen / aanbieden / gunning 1. Hoe wordt de inschrijfbegroting opgesteld? 2. Hoe is de inschrijfbegroting opgebouwd? 3. Welke informatie is hiervoor benodigd? Opzetten werkbegroting / definitieve werkbegroting 1. De inschrijfbegroting dient meteen als een concept werkbegroting? Wordt deze ook door het calculatieteam opgesteld? Overdracht informatie 1. Hoe wordt de informatie die het calculatieteam heeft vervaardigd overgedragen aan de werkvoorbereiding? 2. Ervaringen / knelpunten / verbeterpunten / wensen vanuit calculatie? 1. Welke knelpunten zitten er in het huidige calculatieproces ten opzichte van de informatievoorziening / overdracht met betrekking tot houten gevelkozijnen? a. Waarom is dat een knelpunt b. Hoe kan dit verbeterd worden, welke wensen zijn hiervoor?

Resultaten interview Wanneer start het calculatieproces? Dat hangt in principe ervan af hoe een plan wordt aangevlogen. Bij een eigen ontwikkeling kan het het geval zijn dat je in de budgetteringsfase al gaat calculeren of ramen. Dan heb je als informatie ook niet veel meer

nodig dan het type kozijn dat in het gebouw komt, dus houten kozijn of aluminium kozijnen. Daar komen indicatiebedragen achter die gedurende het proces verder uitgebreid worden. Voor zowel een eigen ontwikkeling als een aanbestedingsproces zit je vanuit de besteksfase dat je technisch gaat specificeren, dat is met name gericht voor Hendriks op de prijsvorming. Voor externe projecten ben je afhankelijk van de informatie die je krijgt, dit is vaak niet meer dan een besteksomschrijving, een EPC-berekening, aspecten en als je geluk hebt een kozijntekening. De kozijntekeningen krijg je niet altijd, soms moet je het doen met de plattegronden en de geveltekeningen. Wat de calculatie van Hendriks opteert en ook wel vraagt in een aanbestedingsproces zijn op zijn minst kozijntekeningen die kloppen met de overige tekeningen, een technische omschrijving (een fabrikant heeft genoeg aan de technische omschrijving om hierop zijn prijs te baseren). Vanuit de detailleringen brengt Hendriks zelf de randzaken in kaart, zoals bovenrekken, stelkozijnen, deze worden niet uitgewerkt in het bestek en de bestekstekeningen. De calculatie maakt dus zelf keuzes over dergelijke randzaken? Ja, de detaillering is vaak niet eenduidig of niet honderd procent volledig. Als je een plan doorloopt vanuit de calculatie en je vraagt informatie op bij partijen, dan wil je wel vergelijkbare offertes hebben. Dit kan alleen als je gelijkwaardige informatie verstuurt vanuit Hendriks. De informatie die normaal toegezonden wordt in het bestek, daar zitten teveel open einden in. De keuzes om dus bijvoorbeeld een bovenrek met het kozijn mee te nemen worden gemaakt door de calculator? Ja, die keuzes maakt de calculator. Hij is bezig met het uittrekken van hoeveelheden van het casco en de aansluitingen en daarin maakt hij ook de keuzes. Vaak zijn de principes van details wel bekend, of ergens een rekwerk moet komen of niet, maar in 9 van de 10 details is dit niet uitgewerkt. De architect tekent vaak één merk kozijn, waarbij ieder kozijn een andere detaillering heeft. Deze verschillen moeten door de calculatie worden uitgelicht om de prijsvorming goed te krijgen. Hoe gaan jullie om met deze verschillen? Van de calculator wordt verwacht dat zij een prijs vormen. De calculatie doet dan aannames waarmee zij de onderaannemers op pad sturen. Die aannames zijn alleen maar nodig zodat je financieel plaatje sluit bij een plan wat maakbaar is, dat er geen gaten zijn. Voorbeeld van gaten is als wel het kozijn en de wand zijn gecalculeerd, maar het rekwerk niet is meegenomen. De calculatie denkt wel na over een principedetail, maar ze gaan het detail niet uitwerken. Dit is voor hen niet relevant. Zo is er bij een aanbesteding maar beperkte tijd, dus hierbij moet je kijken dat je heel efficiënt met je tijd om kan gaan. Je moet kijken welke inspanning je wil leveren voor welk resultaat. Dus er is niet alle informatie aan de start van de calculatie voorhanden? Nee, het wisselt. Bij sommige plannen heb je alleen een geveltekening en een plattegrond een technische omschrijving en niet eens een bestek. Bij de meeste plannen zijn geen kozijntekeningen aanwezig of summier, dan moet je toch nog de hele detaillering na. Optimaal voor de calculatie is als alle relevante informatie op een kozijnblad verwerkt wordt, dus type kozijn, type glas, geluidwerendheid, brandwerendheid etc. Hoe baseer je de prijs op zaken die niet verwerkt zijn in de informatie die toegeleverd wordt De calculatie bekijkt hoe een technische oplossing eruit kan zien en vraagt hier prijzen voor op bij leveranciers en onderaannemers. Het gaat de calculatie daarbij niet om de uitwerking van die technische oplossing, maar wel dat er een financieel plaatje hangt aan die technische oplossing. Zijn de partijen waarbij een offerte-aanvraag wordt gedaan tevens de partijen waarbij later in het proces wordt ingekocht? Vaak zijn het dezelfde partijen. Het zijn vaak dezelfde partijen waar je steeds mee samenwerkt. Welke informatie met betrekking tot de houten gevelkozijnen is cruciaal om een goede prijs neer te kunnen leggen? Een goed kozijnblad is het belangrijkste, besteksmatig zijn de zaken voor het financieel deel meestal wel goed beschreven. De juiste verwerking op een kozijntekening, met de exacte merken en eventuele rekken, dat mist.

Hoe wordt omgegaan met het feit dat informatie nog verandert gedurende het proces? De informatie verandert steeds gedurende het proces. Het helpt wanneer de aangeleverde informatie voor de calculatie een zo goed mogelijk beeld geeft van de te maken kozijnen. Op deze manier zullen veranderingen later in het proces tot minder grote verschillen leiden. Twee verschillende projecten worden gezien De calculator maakt een borderel (uitrekstaat). In dit borderel worden alle hoeveelheden met betrekking tot de houten gevelkozijnen per merk opgesomd, ook de randzaken worden meegenomen zoals bijvoorbeeld de onderdorpels. Hoe gaat het uittrekken van hoeveelheden in zijn werk? Handmatig of digitaal? Voor de kozijnen is het BIM niet in die mate opgesteld dat er alle hoeveelheden uitgetrokken kunnen worden. Het kozijn is in het model simpel gemodelleerd, de aansluitingen, detailleringen en oplossingen zijn niet uitgewerkt. Het calculeren met behulp van BIM kan alleen slagen als de kozijnen voorzien zijn van alle relevante informatie en ook op de juiste manier gemodelleerd is zodat je met een druk op de knop de kozijnen onderling kunt filteren en hierdoor de hoeveelheden kunt uittrekken. Het voorbeeld dat een kozijn van hetzelfde merk 6 verschillende aansluitingen kan hebben moet dus worden vermeden, je moet dus direct kunnen zien dat er verschil zit in het kozijn. Je moet van te voren de afweging maken of het voordeel oplevert om de kozijnen helemaal in BIM uit te werken. Omdat het kozijn een complex onderdeel is waar veel informatie aan hangt en er veel verschillen onderling kunnen optreden gaat er veel tijd en energie in zitten om dit kozijn te modelleren. In bijvoorbeeld een aanbestedingstraject is er weinig tijd en men is er niet zeker van of men de opdracht uiteindelijk krijgt, in dit geval wordt vaak ervoor gekozen om de calculatie handmatig te doen. Is men echter bezig met een eigen ontwikkeling, dan levert een BIM-model voordelen op voor de rest van het traject. Bij de calculatie ben je afhankelijk van de informatie die je aangeleverd krijgt. Bij eigen ontwikkelingen kun je wel een beetje sturen in de opzet van de informatie. Wordt voor de kozijnen altijd een offerte-aanvraag gedaan of wordt er ook gecalculeerd op basis van aannames? Voor de kozijnen wordt altijd een offerte aangevraagd. Je hebt een rekentijd van ongeveer 6 weken. In die 6 weken leg je de offerte-aanvraag neer bij een aantal timmerfabrieken. De timmerfabrieken waarmee vaker wordt gewerkt kunnen best snel een offerte neerleggen. Hoe gaat het verder als je de offertes binnen hebt? De offertes komen binnen en worden gespiegeld. Daarna wordt een basis-begroting opgesteld. Hierin worden alle specificaties vanuit het bestek uitgeschreven. Welke documenten worden overgedragen aan de werkvoorbereiding? Calculatie maakt een overdrachtszet. Buiten de stukken die de calculatie heeft ontvangen wordt een begroting, de uittrekstaten, prijsspiegels en risico management overzicht overgedragen. Van daaruit pakt de werkvoorbereiding het op. Liggen de kozijnconcepten (1,2 of 3) vast of kan hierbinnen gevarieerd worden? In de regel wordt in het bestek een bepaald concept gevraagd. Afhankelijk van de situatie wordt gekeken wat ermee gedaan wordt. Bij een aanbesteding moet er een scherpe prijs komen, de bouwtijd speelt dan een grote rol. Het ligt aan het project of het handig is om concept 1,2 of 3 toe te passen. Als er bijvoorbeeld HSB-wanden worden toegepast, dan kan het kozijn in een keer worden meegenomen. In het geval van een betonwand is dit anders, vaak zijn achteraf relatief veel reparaties benodigd. Dit komt doordat je bij een HSB-wand een hele wand bij wijze van spreken kunt prefabben terwijl je bij een traditionele wandopbouw kans hebt om het kozijn of de beglazing te beschadigen bij het metselen of andere werkzaamheden. In een eigen ontwikkeling kun je makkelijker keuzes maken over de bouwmethodiek, of je gaat prefabben of niet. Hiervan is dan ook de keuze voor een kozijnconcept afhankelijk.

Wordt er door de calculatie ook een planning gemaakt? Er wordt een calculatie-tijdschema opgesteld. Deze wordt echter niet door het calculatieteam opgesteld, maar door dezelfde mensen die ook de uitvoeringsplanning maken. Hoe worden bouwtijden berekend? De calculator maakt gebruik van normen. Die normen kunnen dan ook weer getoetst worden aan de planning die is opgesteld. De calculatie maakt eerst zelf een begroting volgens hun eigen idee. Dan wordt de planning en het proces vanuit de uitvoering erbij gehaald en worden de plannen vergeleken. Gebreken aan de modellering van het gevelkozijn?  Niet alle parameters uit de parameterlijst hangen aan het kozijnobject.  Er is geen informatie gegeven over prestatie-eisen zoals brandveiligheid etc.  Er is geen informatie gegeven over de aansluiting op het binnenspouwblad  Voor de deur is niet altijd een type gegeven Wat zijn de knelpunten voor het calculatieproces van houten gevelkozijnen? 1) Informatie waarop de calculatie moet calculeren is niet altijd even goed. Het komt vaker voor dat men op basis van geveltekeningen de kozijnen moet gaan calculeren. Het beste is als er kozijntekeningen voorhanden zijn waarop direct is af te lezen welke kozijnen worden toegepast met geluidwerend glas, brandveilig moeten zijn etc. 2) Het gebruik van BIM voor de calculatie is beperkt. In het BIM-model zit onvoldoende informatie met betrekking tot de houten gevelkozijnen opgenomen. Zo is er van het kozijnobject niet af te leiden wat de brandveiligheid is, hoe geluidwerend, type deur etc. Ook de aansluiting van op de binnenwand is niet omschreven of duidelijk gemodelleerd. Het blijft steeds een afweging tot op welk detailniveau de kozijnen worden uitgewerkt. Wil men de calculatie volledig met BIM kunnen aansturen, dan dient relevante informatie aan ieder apart kozijnobject gehangen te worden. Een optie is om de verschillen in de kozijnobjecten, het glas, de aansluiting op het binnenspouwblad zover te specificeren dat met één oogopslag alle hoeveelheden duidelijk worden ondanks dat er verschillen binnen de merken kozijnen zitten. Op deze manier hoeft niet bij ieder kozijnobject apart afgegaan te worden welke onderdelen er worden toegepast. 3) Architect tekent één merk kozijn wat meerdere keren voorkomt met diverse detailleringen van de aansluiting van het kozijn op het binnenspouwblad.

Interview Roy Janssen

1-12-14

Gegevens geïnterviewde Naam: Roy Janssen Bedrijf: Hendriks Bouw en Ontwikkeling (Oss) Functie: Inkoper

Interview Hoofdvraag: Hoe verloopt het inkopen van de houten gevelkozijnen? Subvragen: 1. Welke stappen worden doorlopen? 2. Wie doet wat? 3. Hoe wordt gebruik gemaakt van BIM in het inkoopproces? Hoofdvraag: Hoe verloopt het opzetten van de inkoopspecificatie voor de houten gevelkozijnen? Subvragen: 1. Hoe wordt de inkoopspecificatie opgesteld? Welke informatie / documenten worden hiervoor gebruikt? Wordt BIM hiervoor gebruikt? Hoe? 2. Hoe gedetailleerd moet het BIM-model met betrekking tot de gevelkozijnen zijn om hiermee de inkoopspecificatie op te kunnen zetten? 3. Wie stelt de inkoopspecificatie op? 4. Welke informatie met betrekking tot de houten gevelkozijnen moet bekend zijn voor het opstellen van een volledige inkoopspecificatie? Hoofdvraag: Hoe wordt de offerte-aanvraag opgesteld? Subvragen: 1. De offerte-aanvraag is een combinatie van de inkoopspecificatie, een kozijnenaspectmodel en algemene voorwaarden? 2. Wie genereert dit kozijnenaspectmodel? 3. Welke informatie moet het kozijnenaspectmodel bevatten en welke informatie wordt uitgewerkt in de inkoopspecificatie? 4. Is de inkoopspecificatie gelinkt aan het BIM-model / kozijnenaspectmodel? 5. Hoe gedetailleerd moet het kozijn gemodelleerd / uitgetekend zijn voor de inkoop van de kozijnen? 6. Is de opdracht die aan de timmerfabriek wordt uitgegeven volledig omschreven of functioneel omschreven? Waarvan is dit afhankelijk? Hoofdvraag: Hoe wordt omgegaan met timmerfabrieken die niet BIM-ready zijn? Hoofdvraag: Hoe wordt een bepaald kozijnenconcept gekozen? Subvragen: 1. Er zijn een aantal kozijnenconcepten, vastgelegd in de KVT, die timmerfabrieken aanbieden. Waarvan is de keuze voor een bepaald concept afhankelijk? 2. Wie maakt deze keuze? Hoofdvraag: Welke overige werkzaamheden worden aan de timmerfabriek uitbesteed? Subvragen: 1. Welke werkzaamheden? Beglazen, onderdorpel, ventilatierooster, dpc-folie? Nog meer? 2. Waarvan is de keuze afhankelijk? Hoe verloopt het inkopen van externe stelleurs? Subvragen: 1. Welke informatie / documenten zijn hierbij van belang? 2. Wanneer in het proces gebeurt dit?

Hoofdvraag: Wat zijn de knelpunten in de huidige procesgang? Waarom? Subvragen: 1. Hoe kunnen deze knelpunten aangepakt/verbeterd worden? 2. Wie moet hiervoor zorgen? Wat is de toekomstvisie wat betreft het inkopen van houten kozijnen in een BIM-proces? Wat moet hiervoor veranderen?

Resultaten interview Welke stappen worden er doorlopen? De gevelkozijnen zijn een onderdeel dat vroeg in het proces worden meegenomen als focusonderdeel. Aan de hand van het BIM-model worden hoeveelheden met betrekking tot de kozijnen uitgetrokken. Aan de hand hiervan weet men welke elementen ingekocht dienen te worden. Samen met de gekozen bouwmethodiek en bouwvolgorde wordt een inkoopstrategie bepaald. Er wordt bijvoorbeeld bepaald of het kozijn direct met een prefab wandelement dient te worden geproduceerd, welke kozijn gerelateerde elementen door de timmerfabriek dienen te worden meegenomen en welk kozijnenconcept gehanteerd dient te worden. Als de opdracht voor de timmerfabriek omschreven is worden diverse timmerfabrieken benaderd om een offerte te maken. Er worden alleen partijen benaderd die kunnen BIMmen (of waarvan men denkt dat deze meekunnen in een BIM-proces). Door de offertes te spiegelen kan men een keuze maken. Hoe wordt BIM gebruikt bij het opstellen van de inkoopspecificatie? Door Solibri te gebruiken kunnen hoeveelheden uit het BIM-model gehaald worden. Hoe wordt omgegaan met timmerfabrieken die niet BIM-ready zijn? Het is altijd een afweging waar je als bouwbedrijf voor gaat. Als de traditionele werkwijze (aan de hand van 2D werktekeningen/productietekeningen) zoveel goedkoper is dan een BIM-proces dan kan de keuze zijn om voor dit eerste te gaan. Daarbij zal er in een traditioneel proces meer energie gestoken moeten worden dan in een BIM-proces, omdat alles handmatig gecontroleerd dient te worden. Daarentegen is de traditionele werken productievoorbereiding bij Hendriks geborgd en het BIM-proces niet. Er is ook gebleken dat niet iedere werkvoorbereider evengoed met BIM om kan gaan, terwijl andere werkvoorbereiders weer niet gewend zijn aan een traditioneel proces. Welke informatie moet het kozijnenaspectmodel bevatten die bij de offerte-aanvraag wordt meegestuurd? Het liefst zo gedetailleerd mogelijk zodat je ook een zo gedetailleerd mogelijke offerte terug krijgt. Hoe ziet een ideaal BIM-proces eruit? In een ideaal BIM-proces is het belangrijk je samenwerkt en dat je de partijen bij het proces betrekt die de benodigde kennis hebben. Zo moet je de timmerfabriek al vooraan in het proces laten meedenken, omdat zij de kennis hebben. Ook de stelleurs kunnen vroeg in het proces relevante informatie leveren, bijvoorbeeld hoe ze het kozijn willen stellen en welke voorzieningen op of aan het kozijn hiervoor benodigd zijn. De toekomst: - BIM-proces waarbij de timmerfabrieken volledig worden aangestuurd aan de hand van BIM (aspectmodellen). - Timmerfabrieken worden aangestuurd aan de hand van functioneel omschreven opdrachten. Timmerfabrieken treden op als een soort van onderaannemer en krijgen daardoor ook de volledige verantwoordelijkheid voor de juiste uitwerking van de kozijnen en toebehoren. Je moet er eigenlijk heen toe dat je informatie verschaft waaruit de timmerfabriek dan zijn benodigde informatie haalt. Kozijnenconcepten en extra werkzaamheden: Het is per project verschillend voor welk kozijnenconcept je gaat en welke extra werkzaamheden er aan de timmerfabriek worden uitbesteed. Er zijn veel variabelen die dit bepalen: bouwvolgorde, bouwmethodiek, aansluitingen, etc.

Wat kan er verbeteren? De overdrachtsmomenten van calculatie naar werkvoorbereiding en van werkvoorbereiding naar uitvoering. Een calculator calculeert een werk en gaat daarna een ander werk calculeren. De werkvoorbereider moet er veel energie in steken om zich het project eigen te maken. Eigenlijk moet de calculator ook in het projectteam worden opgenomen. Hetzelfde geldt voor de uitvoerder, deze moet aan de voorkant worden betrokken zodat een calculator kan zien hoe iets uitgevoerd wordt en waar hij rekening mee dient te houden tijdens de calculatie.

Interview Joep Ligtvoet

3-12-14

Gegevens geïnterviewde Naam: Joep Ligtvoet Bedrijf: Hendriks Bouw en Ontwikkeling (Oss) Functie: Werkvoorbereider

Interview Hoe verloopt de werkvoorbereiding van houten gevelkozijnen in een BIM-proces? Subvragen: 1. Welke stappen worden doorlopen? 2. Voor welke doelen wordt een BIM-model wordt opgezet? Wie bepaald dit? 3. Wat is de input voor het werkvoorbereidingsproces? a. Hoe gedetailleerd is het BIM-model? Zijn dan al parameters voor de kozijnen ingevuld? b. Hoe is het kozijn gemodelleerd en hoe zijn de aansluitingen gedetailleerd? c. Hoe verloopt de afstemming tussen het kozijn en andere elementen zoals een raamdorpel of vensterbank? 4. Wat zijn de verschillen bij de verschillende bouworganisatievormen: Eigen ontwikkeling, bouwteam of traditionele aanbesteding? 5. Hoe wordt er te werk gegaan wanneer er geen model voorhanden is? 6. Welke informatie wordt er gedurende de werkvoorbereiding nog aan het model toegevoegd? Wie doet dit? Hoofdvraag: Hoe wordt BIM gebruikt bij het opstellen van plannen en planningen? Subvragen: 1. Op welke manier wordt gebruik gemaakt van het BIM-model bij het opstellen van de plannen en planningen? 2. Blijven deze documenten apart of worden deze op een of andere manier aan het model gekoppeld? Waarom apart? Hoe gekoppeld? Hoofdvraag: Voor het inkopen van de kozijnen wordt gebruik gemaakt van een kozijnenaspectmodel + een technische omschrijving? Ook nog volledig model? Subvragen: 1. Wie genereert het kozijnenaspectmodel? 2. Welke informatie dient het kozijnenaspectmodel te bevatten zodat een efficient inkoopproces doorlopen kan worden? 3. Is de informatie in de technische omschrijving gekoppeld aan het BIM-model / aspectmodel? 4. Wordt er gedurende de werkvoorbereiding nog extra informatie aan het kozijnenaspectmodel toegevoegd? Hoofdvraag: Hoe wordt het BIM-model beheerd? Door wie? Subvragen: 1. Wat is de rol van de BIM-manager? Mag alleen de BIM-manager aspectmodellen genereren etc? 2. Hoe wordt de eenduidigheid gewaarborgd? 3. Kan iedereen de modellen inzien en veranderen? Hoofdvraag: Hoe verloopt de productievoorbereiding van houten gevelkozijnen met BIM? Subvragen: 1. Hoe verloopt de productievoorbereiding? Ideaal proces voor BIM? 2. Waar wordt op gecontroleerd? 3. Tegenwoordig blijken de (meeste) timmerfabrieken niet BIM-ready te zijn? De productievoorbereiding wordt daarom aangestuurd op basis van 2d-tekenwerk gegenereerd uit het BIM-model. Hoe wordt hier mee omgegaan?

4. 5.

Hoe zorg je ervoor dat een timmerfabriek toch meegaat in een volledig BIM-proces, aangezien het voor een timmerfabriek niet zoveel voordelen oplevert, zie voorbeeld van der Linden. Hoe wordt omgegaan met het verloren gaan van garantie bij bijvoorbeeld montage frans balkon (aangezien garantie vervalt wanneer er in het kozijn geboord wordt voor de glaslijn.

Hoofdvraag: Hoe verloopt het genereren van de 2D-werktekeningen? Subvragen: 1. Is het genereren van werktekeningen nodig? Waarom? Kan de uitvoering niet aangestuurd worden met behulp van het BIM-model? 2. Wordt er nog informatie aan de tekeningen toegevoegd die niet in het model staat? 3. De tekeningen dienen ook nog opgemaakt te worden? Maatvoering etc. 4. Zijn deze tekeningen net zoals traditionele werktekeningen waarop alle informatie staat of worden deze tekeningen afgestemd op de werkzaamheden van bijvoorbeeld de kozijnensteller? 5. Vindt er ook nog een controle plaats Is de werkvoorbereiding ook betrokken bij simulaties, EPC-berekeningen etc. die met het model worden uitgevoerd? Op welke manier zijn beslismomenten in het proces opgenomen? Zijn dit go / no-go momenten of gaat het proces gewoon door? Zijn er strakke afspraken gemaakt over hoe gedetailleerd het model moet zijn op deze momenten? Hoofdvraag: Hoe wordt bij oplevering de as-built situatie vastgelegd in het BIM-model? Subvraag: 1. Wie doet dit? 2. Hoe wordt omgegaan met gebreken? Hoofdvraag: Hoe ziet de ideale BIM-procesgang eruit voor houten gevelkozijnen? Subvragen: 1. Gebruik van BIM? 2. Waardoor kan een dergelijk proces nu niet doorlopen worden? Wat zijn knelpunten? Wat moet er veranderen?

Resultaten interview Timmerfabrieken die toch niet zo geweldig kunnen BIMmen moeten beter communiceren over wat ze kunnen en wat ze niet kunnen. Als de timmerfabriek hoeveelheden wil hebben en ze dit zelf niet uit het model kunnen halen en de werkvoorbereider van Hendriks dit binnen 5 minuten kan doen, dan moeten ze hierom vragen bij Hendriks. Hoe verloopt de werkvoorbereiding in een BIM-proces met betrekking tot gevelkozijnen? Het begint met de inkoop. Met de inkoop wordt eigenlijk bepaald hoe de rest van de werkvoorbereiding eruit gaat zien. Inkoop en werkvoorbereiding loopt door elkaar. Het eerste wat gedaan wordt zijn de leveringen afspreken, wanneer moet geleverd worden en in hoeveel leveringen? Aan de hand daarvan ga je de werkvoorbereidingswerkzaamheden plannen. Er wordt ook afgesproken wanneer tekeningen/informatie over en weer wordt gegeven en wanneer informatie gecontroleerd dient te worden. Aan de hand van deze afspraken ontstaat een planning waarbij duidelijk is wanneer de deadline is dat alle informatie definitief moet zijn zodat de timmerfabriek kan beginnen met de productie. De timmerfabriek waardeert de tekeningen/model op, dit is afhankelijk ervan of de timmerfabriek BIM-ready is of niet. De werkvoorbereider controleert daarna de opgewaardeerde tekeningen/modellen. Eerst wordt de passing/aansluitingen gecontroleerd, dit wordt daarna aangepast door de timmerfabriek. Daarna draait de timmerfabriek 2D tekeningen uit die naar de architect en opdrachtgever gaan ter controle. De werkvoorbereider controleert dan ook nog de tekeningen of er informatie op staat die voor de werkvoorbereiding of de uitvoering benodigd is. Er wordt tevens gecontroleerd door de werkvoorbereider of de kleur, draairichting etc. klopt.

Ideaal gezien hangt alle informatie aan het model, in de vorm van parameters. Helaas gebeurt dat niet. Dit komt doordat de parameters schijnbaar niet makkelijk te vullen zijn. Daarbij weet een timmerfabriek al helemaal niet hoe hij de parameters moet aanmaken. Hierdoor wordt een gedeelte van de informatie in 2D tekeningen verwerkt. Hier komt bij dat dit vaker makkelijker te controleren is als een 3D model. Ook draairichtingen zijn moeilijk aan te geven in een BIM-model. Timmerfabrieken zijn nog niet zo ver met BIM. Ze missen kennis en ervaring op dit gebied en liggen als het ware 7 jaar achter. Als aannemer kun je op deze manier ook niet van de timmerfabriek verwachten dat ze alles perfect in BIM uitwerken en is er ook te weinig tijd om uit te leggen hoe het een en ander werkt op het gebied van BIM. Waar wordt BIM voor toegepast, voor welke doelen? Om te kijken of de kozijnen passen. Het creëren van overzichten, aan de hand van een paar klikken kunnen hoeveelheden worden opgeroepen waardoor je bijvoorbeeld direct ziet of je een kozijn mist. Hoe verloopt de afstemming met andere onderdelen zoals bijvoorbeeld een raamdorpel? Afhankelijk van het type dorpel wordt dit gemodelleerd of niet. Als de dorpel gemodelleerd is, dan kun je het kozijn makkelijk clashen met de dorpel. Wanneer dit niet het geval is wordt het kozijnproductiemodel in het bouwkundig model gestopt en kan makkelijk worden gezien of het past of niet. Met welke input start de werkvoorbereiding? Hoe gedetailleerd moet dit model zijn? Ongeacht of er een model is of niet, er wordt altijd door een tekenbureau een bouwkundig model opgezet. Het is altijd een afweging of bepaalde elementen gemodelleerd worden of niet. de kosten en tijd die het kost om een element te modelleren wordt afgewogen tegen de tijdswinst en geldwinst wat het achteraf kan opleveren. Wat zijn de verschillen tussen de diverse bouworganisatievormen: eigen ontwikkeling, bouwteam of aanbesteding? Bij een eigen ontwikkeling ben je flexibel en heb je alles in hand. Je kan dan zelf de partijen kiezen en kan dan zelf de eisen gaan stellen ten opzichte van de toepassing van BIM. Bij een bouwteam kun je meestal niet zelf de partners kiezen, maar in een bouwteam zijn de partijen wel bereid om met elkaar mee te denken of extra moeite te doen om het BIM-proces te laten slagen. In een aanbesteding heb je veel minder invloed, iedere partij heeft zijn eigen opdracht en wanneer er meer werk wordt verwacht dient er ook meer betaald te worden. Wordt een timmerfabriek ook al vooraan in het proces meegenomen als partner? Over het algemeen niet. Timmerfabrieken kunnen nog niet zo goed overweg met BIM. Hierdoor heeft het weinig zin om deze partij al vooraan te betrekken. Er zijn uitzonderingen waarbij dit wel nodig kan zijn, bijvoorbeeld als de architect een extreem kozijn wil plaatsen, waarvoor Hendriks de expertise vanuit de timmerfabriek nodig heeft. Als dit wel het geval is, dan verandert het proces. Traditioneel wordt eerst het model compleet gemaakt en wordt dan pas ingekocht. Als de timmerfabriek al vroeg betrokken wordt, dan wordt eerst ingekocht en daarna pas het model compleet gemaakt. In de visie van de ketensamenwerking zit dit er wel aan te komen, echter wordt de timmerfabriek ingekocht op basis van globale/niet definitieve informatie. Hoe wordt BIM gebruikt bij het opstellen van de plannen en planningen? In de huidige werkwijze dient het BIM-model enkel als een visualisatie die overzicht biedt om de planningen op te kunnen stellen. De planning vormt op deze manier een los document wat ook niet gekoppeld is aan het BIM-model. Door middel van een programma zoals Synchro is het wel mogelijk om de planning aan het BIMmodel te koppelen zodat per processtap de vorderingen gezien kunnen worden. Hier gaat echter een hoop geld en tijd in zitten om dit voor mekaar te krijgen, hierdoor wordt het enkel toegepast als het echt nodig is, bijvoorbeeld bij een complexe bouwvolgorde. Daarnaast kan het een mooie visualisatie vormen voor onder andere de opdrachtgever. Ondanks dat het nu niet altijd gebeurt is dit wel de toekomst.

Aan de hand van welke informatie worden de kozijnen ingekocht? In de huidige procesgang wordt in opdracht van de werkvoorbereider door de modelleur een kozijnenaspectmodel (IFC) opgesteld. Dit kozijnenaspectmodel wordt samen met het volledige model en bestek en tekeningen aan de timmerfabriek overhandigd. Bestek en tekeningen is nog altijd benodigd, omdat niet alle informatie in het model is verwerkt. De toekomst is dat alle informatie in het model is verwerkt en dat het bestek verdwijnt. Hoe wordt het BIM-model beheerd? De werkvoorbereider treedt op als BIM-coördinator. Zijn/haar taak is om de diverse gebouwonderdelen op elkaar af te stemmen. Aan de hand van clashes worden acties opgesteld en verdeeld. Dit komt overeen met de taken van een werkvoorbereider in een traditioneel proces. Enkel de modelleur kan aanpassingen in het BIMmodel aanbrengen. Het BIM-model wordt centraal opgeslagen op google drive en is voor iedereen toegankelijk. Hoe verloopt het maken van de werktekeningen? Omdat de uitvoering niet direct met BIM kan worden aangestuurd worden werktekeningen gemaakt. Vanuit het model worden door de modelleur de gewenste tekeningen genereerd. Hierna worden de werktekeningen opgemaakt met maatvoeringen, folies, details etc. Voor sommige werkzaamheden worden overzichtstekeningen gemaakt. Op welke manier zijn beslismomenten in het proces opgenomen? Er is een deadline wanneer de informatie definitief moet zijn. Voor dat moment gedurende de werken productievoorbereiding wordt steeds een cirkel doorlopen van controleren en aanpassen waarbij het model steeds gedetailleerder wordt. Hoe wordt bij oplevering de as-built situatie vastgelegd in het BIM-model? Alle aspectmodellen worden samen verwerkt in het BIM-model en alle mutaties worden in dit model verwerk. Hoe ziet een ideale procesgang eruit voor houten gevelkozijnen? De timmerfabriek wordt al vroeg in het proces betrokken, waardoor al vroeg gebruik gemaakt kan worden van de kennis en expertise van deze partij. De timmerfabriek kan direct de modellen inladen en hun processen hiermee aansturen. Daarna kunnen ze een opgewaardeerd model terug leveren met de juiste informatie hieraan gehangen.

Interview Hans van den Broek

3-12-14

Gegevens geïnterviewde Naam: Hans van den Broek Bedrijf: Hendriks Bouw en Ontwikkeling (Oss) Functie: Hoofduitvoerder

Interview Als de informatie uitvoeringsgereed is, kan de uitvoering ermee aangestuurd worden. Hoe verloopt het verkrijgen van informatie vanaf kantoor (werkvoorbereiding)? 1. Hoe wordt de informatie aangeleverd? Digitaal of per post? 2. In welke vorm wordt de informatie aangeleverd? BIM-model, 2D tekeningen of beide? Ook nog werkplannen etc.? 3. Is dit definitieve informatie voor de uitvoering van het hele gebouw of is dit enkel definitieve informatie voor het gebouwonderdeel dat op dat moment in uitvoering is? Voorbeeld: Wanneer men aan de fundering bezig is, zijn dan ook al de gevels definitief? Op welke manier wordt het personeel aangestuurd met de relevante informatie? 1. Welke informatie is benodigd voor het plaatsen van de gevelkozijnen? 2. In welke vorm moet deze informatie aan het personeel gegeven worden? Werktekening, werk/montageplan of BIM-model of combinatie? a. Welke kwaliteit hebben de werktekeningen die uit het BIM-model gegenereerd en opgemaakt zijn? b. Is de informatie afgestemd op de werkzaamheden van het personeel? Is de informatie duidelijk en eenduidig? 3. Op welke manier wordt gebruik gemaakt van het BIM-model in de uitvoering? Bijhouden vorderingen aan de hand van de planning 1. Op welke manier wordt gebruik gemaakt van BIM bij het bijhouden van de vorderingen aan de hand van de planning 2. Is de planning gekoppeld aan het BIM-model? Knelpunten in de uitvoering van de houten gevelkozijnen in de huidige procesgang 1. Zijn er knelpunten in de huidige procesgang? Waar is dit aan te wijten? Toekomst van BIM 1. Op welke manier kan BIM voordelen opleveren in de uitvoering? Wat dient hiervoor te veranderen aan het huidige proces?

Resultaten interview Hoe wordt de werkploeg aangestuurd? Er wordt een werkoverleg gehouden geleid door de uitvoerder waarin besproken worden hoe de kozijnen gesteld gaan worden, op welke hoogte, welke toleranties aangehouden dienen te worden, vanaf welk punt men kan maatvoeren etc. Hierna krijgen de werklieden de tekeningen mee voor de betreffende gebouwvleugel waarmee zij hun werkzaamheden kunnen uitvoeren. Hoe moet de informatievoorziening zijn richting de uitvoering in een BIM-proces?  Voor het overzicht is het belangrijk dat er altijd 2d tekeningen voor handen zijn. Op een scherm kun je niet het hele gebouw zien. Dit is wel belangrijk voor de bouwvakkers, zodat zij een beeld krijgen van de indeling van de gehele gevel.





  



De bouwaansturing geheel via BIM is toekomstmuziek. Je hebt te maken met bouwvakkers die de kennis van BIM niet hebben en ook steeds meer buitenlandse werkkrachten voor wie het nog moeilijker te snappen is Het zou misschien kunnen dat er in de keet een scherm/computer komt te staan waarop de voorlieden/uitvoerder snel dingen in 3d kan opzoeken of aan de hand van 3d beelden de werkzaamheden kan uitleggen. BIM kan vooral gebruikt worden voor de beeldvorming. Een filmpje waarin de montagevolgorde wordt gevisualiseerd werkt heel verhelderend voor de bouwvakkers. Een ander alternatief (eigen bron) is het op de bouwplaats uitprinten van werkplannen met 3d plaatjes of doorsneden direct uit het BIM. Een ander alternatief (eigen bron) is het geheel tekeningloos bouwen. Je kan het uitvoeren van kozijnen zo simpel maken dat het kozijn aan de hand van aanslagen/markeringen/kleuren maar op één manier geplaatst kan worden. Waar je mee moet opletten is dat de gebouwde omgeving steeds anders is als op tekening of in de modellen. De sparing is net iets groter of de wand staat niet helemaal telood.

Verbeterpunten:  De uitvoerende mensen meer bij de werkvoorbereiding betrekken. Door deze personen eerder bij het proces te betrekken kan de uitvoeringsmethodiek beter opgezet worden, doordat een uitvoerder meer inzicht heeft in de kosten en tijd die bepaalde werkzaamheden met zich meebrengen. Wanneer dit niet gebeurt komen deze zaken pas tijdens de uitvoering aan het licht en ontstaan er problemen.  Er moet beter toegelicht/gecommuniceerd worden waarom zaken worden getekend/aangepast in het model of op de tekening. In de uitvoering is de uitvoerder namelijk tijd kwijt om te achterhalen waarom iets op die manier is getekend.  Men moet erop letten dat de realiseerbaarheid in de tekeningen/model gewaarborgd is. Als de afspraak is om zonder speling te modelleren moet je wel in de gaten houden dat deze speling wel nodig is in de uitvoering.  Het niveau van het tekenwerk kan beter. Bijvoorbeeld de maatvoering kan beter opgesteld aan de hand van de werkzaamheden in de uitvoering. Welke voordelen zal BIM voor de uitvoering hebben?  Alle elementen zullen beter gaan passen  De tekeningen onderling bevatten geen fouten omdat ze uit het model gegenereerd worden  Er kan sneller gewerkt worden omdat de informatie voor iedereen toegankelijk is

Bijlage D: Interview bij timmerfabriek van der Linden Interview timmerfabriek van der Linden

5-11-14

Gegevens geïnterviewde Naam: Jochem van der Linden Bedrijf: Timmerfabriek van der Linden Functie: Algemeen directeur

Interview Hoe verloopt het opstellen van offertes voor de houten gevelkozijnen? 1. Welke stappen worden doorlopen in het opstellen van een offerte? 2. Hoe wordt de opdracht omschreven? Volledig of functioneel? a. Wat zijn de verschillen voor het proces? b. Waar ligt de voorkeur? Waarom? 3. Welke informatie levert de aannemer aan? a. Welke informatie is minimaal benodigd om een complete offerte op te kunnen stellen? Waarom? b. Welke informatie moet definitief zijn? Waarom? 4. Op welke wijze wordt de aangeleverde informatie gepresenteerd? Bestek en/of tekeningen? a. Op welke wijze wenst u informatie aangeleverd te krijgen? 5. Wordt er software gebruikt bij het opstellen van de offerte? Zo ja, welke?

Hoe verloopt de productievoorbereiding van de houten gevelkozijnen? 1. Welke stappen worden doorlopen in de productievoorbereiding? 2. Welke informatie is benodigd voor de productievoorbereiding? Wordt deze informatie aangeleverd door de aannemer? In welke vorm: modellen of tekeningen? a. Welke informatie is minimaal benodigd? Waarom? b. Welke informatie moet definitief zijn? Waarom? c. Welk detailniveau moet de aangeleverde informatie hebben? 3. Hoe worden de kozijnentekeningen verder uitgewerkt zodat ze gereed zijn voor productie? a. In welke volgorde worden de kozijnonderdelen behandeld? (vorm/afmetingen, verdeling dorpels en stijlen, vlakvulling, randdetaillering) b. Welke software/tekenpakket wordt hierbij gebruikt? c. Hoe wordt gecodeerd? d. Hoe groot zijn de batches van de te controleren stukken? Wat zijn de wensen/ervaringen hierbij? Wat is ideaal? Waarom? e. Welke output wordt geproduceerd? Welke tekeningen/modellen? f. Hoe wordt met de aannemer gecommuniceerd? 4. Hoe wordt omgegaan met kozijn gerelateerde onderdelen? (glas, waterkering, hang en sluitwerk, onderdorpel, ventilatierooster, hekwerk, zonwering) a. Welke van deze onderdelen wordt door de timmerfabriek aan het kozijn toegevoegd? Welke zijn optioneel? b. Dienen er extra voorzieningen in het kozijn te worden opgenomen voor de bevestiging van deze onderdelen? Bijvoorbeeld ankers voor hekwerk. c. Hoe verloopt de inkoop van deze onderdelen als deze door de timmerfabriek worden toegevoegd? Wanneer in het proces worden deze onderdelen ingekocht? d. Wanneer onderdelen niet door de timmerfabriek worden toegevoegd aan het kozijn, maar op een later moment in het bouwproces, hoe verloopt dan de afstemming? Zijn er bijvoorbeeld ankers benodigd voor een hekwerk? Wanneer moet de informatie van deze onderdelen bekend zijn?

5.

Hoe wordt omgegaan met wijzigingen? a. Welke gevolgen hebben wijzigingen?

Maakt de timmerfabriek gebruik van BIM? 1. Op welke manier wordt gebruik gemaakt van BIM? 2. Welke beperkingen heeft de timmerindustrie met betrekking tot BIM? Hoe verloopt de productie van de kozijnen? 1. Welke stappen worden doorlopen in de productie van de houten gevelkozijnen? (profielen maken, kozijn samenstellen, kozijn afwerken) 2. Met welke informatie wordt de productie aangestuurd? In welke vorm? 3. Hoe worden de machines van informatie voorzien? 4. Welke nabewerkingen ondergaat het kozijn (verf etc.)? 5. Hoe wordt het geproduceerde kozijn gecodeerd/gemerkt zodat het type zichtbaar is? Hoe verloopt het transport van de gevelkozijnen? 1. Hoe worden de gevelkozijnen naar de bouwplaats getransporteerd? 2. Worden de kozijnen afgeroepen door de uitvoerder? Of ligt het moment van levering vast? Welke werkzaamheden voert de timmerfabriek uit naast de productie van de houten gevelkozijnen? (plaatsen, beglazen, afwerken) 1. Op de website staat dat jullie conform concept I of II leveren 2. Welke verschillen bestaan er voor bovenstaande concepten? 3. Jullie doen de kozijnen ook eventueel plaatsen? Is dit dan niet concept III? Zijn de taken en verantwoordelijkheden van timmerfabriek en aannemer gedurende de procesgang duidelijk? 1. Hoe worden deze taken en verantwoordelijkheden vastgelegd? Wat zijn de knelpunten in de huidige procesgang? Waarom? 1. Hoe kunnen deze knelpunten aangepakt/verbeterd worden? 2. Wie moet hiervoor zorgen? Hoe ziet u de toekomst voor de houten kozijnenbranche voor u? 1. Levert BIM een meerwaarde? a. Ja  Hoe kan BIM gebruikt worden? Hoe moet het proces hiervoor ingericht worden? b. Nee  Waarom niet? 2. Op welke wijze dient de timmerfabriek zicht te veranderen? 3. Op welke wijze dient de aannemer zich te veranderen? Is het mogelijk om een rondleiding te krijgen door de fabriek?

Resultaten Hoe is de opdracht omschreven? Volledig of functioneel? Meestal is het nog de traditionele omschrijving, het zijn nog geen prestatie-bestekken. In de toekomst gaat de timmerfabriek hier wel naar toe. Het ligt eraan wat er wordt voorgeschreven. Als de architect precies omschrijft hoe het kozijn moet worden, dan kom je daar niet onder uit.

Hoe verloopt het opstellen van offertes voor de houten gevelkozijnen? Stap 1: Inlezen informatie van de aannemer De timmerfabriek krijgt de ontwerptekeningen van de aannemer. Soms zijn dit volledige ontwerptekeningen aangevuld met kozijntekeningen, in andere gevallen zijn het enkel geveltekeningen en plattegronden. De

ontwerptekeningen zijn het bestek en de bestektekeningen, vaak is dit aangevuld met de EPC-berekeningen (luchtdichtheid, Qv10-waarde). Het komt ook voor dat de aannemer met kleuren aangeeft welke onderdelen de timmerfabriek moet meenemen in de calculatie. Knelpunten: De kozijnomschrijvingen in het bestek die niet kloppen: Besteksparagrafen die niet eenduidig zijn, tekeningen die niet overeenkomen met het bestek etc. Welke informatie is minimaal nodig? De timmerfabriek heeft voor de calculatie geen gevelbladen en plattegronden nodig, enkel een kozijnblad en een detailblad is benodigd. De informatie hierop moet wel juist zijn. Meestal krijgt de timmerfabriek alle informatie zodat de timmerfabriek nog een keer controleert, voor de timmerfabriek is dit echter helemaal niet nodig voor de calculatie. Voor de calculatie is de volgende informatie belangrijk:  Aantal dorpels en stijlen + lengte  Vlakvulling  Randaansluitingen  Type glas en glasdikte  Eventueel rekwerk  Eventuele kozijngerelateerde onderdelen (glas, onderdorpel, ventilatierooster) De profieldoorsnedes zijn altijd standaard en zijn dus helemaal niet van belang. Als de vlakvulling bekend is, dan is de profieldoorsnede van de aansluitende dorpel of stijl ook al bepaald. Stap 2: Intekenen kozijnen in Matrixkozijn Timmerfabriek van der Linden gebruikt het programma Matrixkozijn voor het calculeren en voorbereiden van de kozijnen. De kozijnen worden opnieuw getekend in dit programma. Aan het programma hangt een database vast waarin alle combinaties van kozijnindelingen, vlakvullingen en randaansluitingen zijn opgenomen. Ook de prijzen van de diverse kozijnonderdelen zijn in deze database opgenomen. Als de vlakvulling in het programma wordt bepaald, dan worden automatisch de dorpels en stijlen hierop afgestemd. Ook de spouwlatten worden direct meegenomen. Als het te maken kozijn iets verschilt ten opzichte van de standaard in het programma, dan kan dit eenvoudig worden aangepast. Stap 3: Uitdraaien offerteberekening en aanzichten Als het kozijn compleet is ingetekend, dan kunnen er diverse rapporten worden gegenereerd, zo ook de offerteberekening. In deze offerteberekening wordt een compleet overzicht gegeven van de diverse kozijnonderdelen en de kosten die hieraan verbonden zijn. Daarnaast worden er aanzichten vanuit Matrixkozijn gegenereerd, dit zijn kant en klare kozijntekeningen. Stap 4: Afgeven offerte Als de offerte is opgesteld, dan wordt deze verstuurd naar de aannemer. De aannemer heeft meestal een aantal vragen en/of opmerkingen op die offerte. Aan de hand van die vragen en/of opmerkingen wordt de offerte aangepast en opnieuw bij de aannemer neergelegd.

Hoe verloopt de productievoorbereiding van de houten gevelkozijnen? Stap 1: Controleren van de kozijntekeningen vanuit de calculatie en opwaarderen kozijnen in Matrixkozijn De kozijntekeningen die in Matrixkozijn gedurende de calculatie zijn gemaakt worden gecontroleerd en verfijnd. De vlakvullingen zijn namelijk al bekend. Gedurende de productievoorbereiding wordt vooral nog eens gekeken naar de muuraansluitingen, rekwerken etc. De kozijntekeningen worden detailtechnisch verder uitgewerkt.

Welke informatie is benodigd? De productievoorbereiding wordt ondersteund met de werktekeningen. Wat nog veranderd zijn vooral de randaansluitingen. De vlakvullingen zijn bekend, dus de profielen zijn daar allemaal op afgestemd, want er wordt gewerkt met standaard profieldoorsnedes. Informatie die van belang is:  Informatie vanuit calculatie (Indeling, vlakvulling)  Draairichting  Glasdikte  Luchtdichting  Muuraansluiting De kleur bijvoorbeeld hoeft pas bekend te zijn net voordat de tekeningen definitief verklaard worden. Het tekenwerk wat naar de productie gaat moet wel vastliggen. Stap 2: Doorlopen controleronde met aannemer Nadat de timmerfabriek de kozijnen heeft opgewaardeerd binnen Matrixkozijn, worden 2D-kozijntekeningen gegenereerd. Deze worden naar de aannemer verstuurd. Er worden zoveel controlerondes doorlopen totdat de kozijntekeningen definitief zijn. Meestal worden alle stukken in een keer gecontroleerd. Het komt ook wel eens voor om in samenspraak met de aannemer hier faseringen in aan te brengen om de druk op de werkvoorbereiding bij de aannemer te verlichten. Stap 3: Definitief verklaren tekenwerk Als alle informatie met betrekking tot de kozijnen juist en compleet is, dan worden de kozijntekeningen van de timmerfabriek definitief verklaard en kunnen de kozijnen geproduceerd worden.

Hoe wordt omgegaan met wijzigingen? Timmerfabriek van der Linden is er redelijk flexibel in. Als het mogelijk is om het kozijn er tussenuit te halen, dan wordt dit gedaan. De kosten zijn dan enkel voor het hout en de uren tot zo ver. Welke kozijngerelateerde onderdelen neemt timmerfabriek van der Linden mee? Het ligt eraan hoe dit gevraagd wordt door de aannemer en in het bestek. Van der Linden neemt alleen maar onderdorpels, beglazing, ventilatieroosters mee als dit gevraagd wordt. De garantie van het kozijn vervalt altijd als er buiten de water/wind/kierdichting in het kozijn wordt geboord. Ook als er een anker voor bijvoorbeeld een hekwerk wordt aangebracht in het kozijn. Er bestaan gecertificeerde ankers voor doorvalbeveiliging, maar die moeten om de zoveel tijd ook onderhouden worden.

Welke stappen worden doorlopen in de productie? Stap 1: Invoeren van informatie in de machine De informatie uit Matrixkozijn wordt met behulp van een module van ditzelfde programma omgezet in CNCbewerkingstaal. Deze informatie wordt in de machine ingevoerd, de bewerkingen worden hierna automatisch uitgevoerd door de machine. Vanuit Matrixkozijn wordt tevens een 2d-tekening geprint die dient ter controle van de geproduceerde dorpels en stijlen. Stap 2: Maken van de dorpels en stijlen De dorpels en stijlen worden in 3 stappen gemaakt: In de eerste stap worden de ongeschaafde balken door een machine afgekort op de juiste lengte. Tevens worden de balken door deze machine voorzien van een coderingssticker, waaraan de machine in de volgende stappen kan aflezen om welke dorpel of stijl het gaat en welke bewerkingen nodig zijn. Stap 2 is het schaven van de balken, de tweede machine doet dit automatisch. Ruw hout wordt 2 keer geschaafd, gevingerlast hout wordt 1 keer geschaafd. In stap 3 gaat de geschaafde balk naar de CNC-freesmachine in, de derde en laatste machine. Deze CNC-machine is voorzien van verschillende boor- en freeskoppen. Door het aflezen van de sticker weet de machine om welke dorpel of stijl het gaat en welke bewerkingen de machine moet uitvoeren om tot de juiste profieldoorsnede te komen. Ook de sparingen

voor het hangen sluitwerk en het draai- en kiepbeslag worden door de machine gemaakt, zelfs de plaatsen waar de schroeven komen te zitten ter bevestiging van het hangen sluitwerk en beslag worden door de machine voorgeboord. De dorpels en stijlen die uit deze machine komen zijn klaar voor verwerking tot een kozijn. Stap 3: Samenstellen dorpels en stijlen tot kozijn In deze stap worden de dorpels en stijlen samengesteld zodat er een kozijn ontstaat. Tevens worden de spouwlatten aan het kozijn toegevoegd. De dorpels en stijlen worden in de hoeken met elkaar verbonden met behulp van lijm. Belangrijk is het kozijn haaks is. In deze stap worden tevens de bij het kozijn horende glaslatten in de opening van het kozijn gehangen. Stap 4: Verven van het kozijn De samengestelde kozijnen worden opgehangen en zijn klaar om geverfd te worden. Alle kozijnen krijgen eerst een grondlaag. Afhankelijk van het kozijnenconcept, wordt er één of twee grondlagen aangebracht. Kozijnen van concept II krijgen één grondlaag en worden hierna handmatig overgespoten met een laklaag. Kozijnen van concept II krijgen enkel twee keer een grondlaag. Nadat de kozijnen geverfd zijn moeten ze een tijdje drogen. Stap 5: Afwerken van de kozijnen In deze stap wordt het kozijn compleet gemaakt, de raamvleugels en deuren worden voorzien van draaikiepbeslag en scharnieren waarna ze binnen het kozijn gemonteerd worden. Hierna wordt het kozijn nog voorzien van dpc-folie, afschermkappen, eventuele onderdorpels, eventuele beglazing en eventuele hijsogen. Stap 6: Opslag en transport De laatste stap bestaat uit het opslaan van de kozijnen op een bok en het transport van de kozijnen naar de bouwplaats.

Hoe wordt de leveringsdatum bepaald? De leveringsdatum wordt eerst grofweg bepaald, naarmate de bouw vordert krijgt de uitvoerder een beter beeld van de precieze datum en kunnen de kozijnen worden afgeroepen. Wat zijn de knelpunten binnen de informatievoorziening? De informatie van de architect is vaker te beperkt om hieruit een beeld te krijgen van de gedachtegang rondom de houten gevelkozijnen. Dit kun je oplossen door steeds met dezelfde partijen samen te werken, waarmee je een bepaald protocol afspreekt, bijvoorbeeld met betrekking tot rekwerken. Op deze manier weet de timmerfabriek beter wat de aannemer wenst en hoeft hier bij latere projecten geen energie in gestoken te worden om hier achter te komen. Hoe kan BIM succesvol toegepast worden en waar liggen de beperkingen nu? BIM levert vooral voordelen op voor de aannemer, voor de timmerfabriek verandert niet veel. De huidige procesgang met Matrixkozijn werkt hetzelfde als de toekomstige werkwijze met BIM. Ook bij Matrixkozijn wordt de informatie aan het kozijn gehangen, bij Matrixkozijn is dit echter in 2D en bij BIM is dit in 3D. Als de profielen in Matrix 3D worden gemaakt, dan ben je zover, maar hier ligt de huidige beperking van de timmerindustrie. Om nu te kunnen BIMmen moet de timmerfabriek met bijvoorbeeld Revit gaan tekenen. Om dezelfde functionaliteit als Matrix te verkrijgen dient eerst de hele database zoals deze in Matrixkozijn zit ook in Revit gezet te worden. Dit is erg veel werk en uiteindelijk wordt de machine toch aangestuurd met dezelfde informatie. Uiteindelijk moet je de afweging maken met welke software je het snelst kan werken. Zoals eerder gezegd kan dit vanuit de optiek van de timmerfabriek evengoed met Matrixkozijn aangezien dezelfde werkwijze wordt gehanteerd.

Bijlage E: Interview bij timmerfabriek Helwig Interview timmerfabriek Helwig

2-12-14

Gegevens geïnterviewde Naam: Bob Helwig Bedrijf: Timmerfabriek Helwig (Geleen) Functie: BIM-manager

Interview Hoofdvraag: Op welke manier wordt binnen de timmerfabriek gebruik gemaakt van BIM? Subvraag: 1. Welke doelen heeft de timmerfabriek bij het gebruik van BIM in haar processen? Hoofdvraag: Hoe verloopt het opstellen van offertes voor de houten gevelkozijnen? Subvragen: 1. Welke stappen worden doorlopen in het opstellen van een offerte? 2. Hoe wordt de opdracht vanuit de aannemer omschreven? Volledig of functioneel? a. Wat zijn de verschillen voor het proces? b. Waar ligt de voorkeur nu en waar in de toekomst? Waarom? 3. Welke informatie levert de aannemer aan? a. Welke informatie is minimaal benodigd om een complete offerte op te kunnen stellen? Waarom? b. Welke informatie moet definitief zijn? Waarom? 4. Op welke wijze wordt de aangeleverde informatie gepresenteerd? Bestek en tekeningen, geheel BIMmodel of aspectmodellen? a. Op welke wijze wenst u informatie aangeleverd te krijgen? 5. Welke software wordt er gebruikt bij het opstellen van de offerte? Hoofdvraag: Hoe verloopt de productievoorbereiding van de houten gevelkozijnen? Subvragen: 1. Welke stappen worden doorlopen in de productievoorbereiding? 2. Welke informatie is benodigd voor de productievoorbereiding? Wordt deze informatie aangeleverd door de aannemer? In welke vorm: modellen of tekeningen? a. Welke informatie is minimaal benodigd? Waarom? b. Welke informatie moet definitief zijn? Waarom? c. Welk detailniveau moet de aangeleverde informatie hebben? Hoe gedetailleerd moet de informatie zijn? 3. Hoe worden de kozijnentekeningen verder uitgewerkt zodat ze gereed zijn voor productie? a. In welke volgorde worden de kozijnonderdelen behandeld? (vorm/afmetingen, vlakverdeling dorpels en stijlen, vlakvulling, randdetaillering) b. Welke software/tekenpakket wordt hierbij gebruikt? c. Hoe worden de kozijnen gecodeerd? d. Welke output wordt geproduceerd? Welke tekeningen/modellen? e. Hoe wordt met de aannemer gecommuniceerd? 4. Welke kozijn gerelateerde onderdelen (glas, dpc-folie, hang en sluitwerk, onderdorpel, ventilatierooster, hekwerk, zonwering) neemt de timmerfabriek mee in de productie? a. Welke van deze onderdelen wordt door de timmerfabriek aan het kozijn toegevoegd? Welke zijn optioneel? b. Hoe verloopt de afstemming tussen het kozijn en de kozijn gerelateerde onderdelen? c. Wanneer onderdelen niet door de timmerfabriek worden toegevoegd aan het kozijn, maar op een later moment in het bouwproces, hoe verloopt dan de afstemming?

5.


Hoofdvraag: Hoe verloopt de productie van de kozijnen? (Misschien aan de hand van een rondleiding?) Subvragen: 1. Welke stappen worden doorlopen in de productie van de houten gevelkozijnen? (dorpels/stijlen maken, kozijn samenstellen, kozijn afwerken) 2. Met welke informatie wordt de productie aangestuurd? In welke vorm? 3. Hoe worden de machines van informatie voorzien? 4. Welke nabewerkingen ondergaat het kozijn (verf etc.)? Welke werkzaamheden voert de timmerfabriek uit naast de productie van de houten gevelkozijnen? (plaatsen, beglazen, afwerken) 1. Welke concepten passen jullie toe? Wat houden deze concepten in? 2. Hoe wordt het concept bepaald? Wat zijn de knelpunten in de huidige procesgang? Waarom? 1. Hoe kunnen deze knelpunten aangepakt/verbeterd worden? 2. Wie moet hiervoor zorgen? Hoofdvraag: Hoe ziet de ideale (BIM)procesgang eruit? Subvragen: 1. Hoe dient BIM in het ideale proces toegepast te worden 2. Wat dient er aan het huidige proces te veranderen? 3. Welke beperkingen heeft de huidige timmerindustrie met betrekking tot BIM?

Resultaten interview 

In de kozijnenbranche heb je qua software twee stromingen, de een is Matrixkozijn en de andere is Groeneveld Automatisering (GA). Helwig maakt gebruik van Groeneveld Automatisering. Helwig gebruikt Groenveld voor de calculatie, werkvoorbereiding en productieaansturing.



Delta Pi vormt de koppeling tussen Groeneveld en Revit. Itannex daarentegen vormt de koppeling tussen Matrixkozijn en Revit.



Helwig heeft voor Delta Pi gekozen omdat Delta Pi direct de geometie vanuit GA overneemt. Bij itannex daarentegen dient eerst opnieuw een aparte profielendatabase in Revit opgezet te worden. Delta Pi maakt gebruik van de bibliotheek van GA. Bij itannex heb je aparte bibliotheken.



De bibiliotheek van GA wordt gebruikt voor autocad en Delta Pi



Een ander verschil tussen Itannex en Delta Pi is dat Itannex een module uitgeeft waarmee direct de kozijnen van de timmerfabriek in het model kunnen worden gezet. Een nadeel is dat wanneer je een eigenwijze architect hebt dat je het kozijn opnieuw in de database moet gaan zetten.



Het is per project verschillend hoe gedetailleerd de informatie is waarop een offerte gemaakt moet worden. Soms moet er op DO-stukken een offerte worden gemaakt, andere keren op basis van het bestek. Logisch is natuurlijk dat hoe gedetailleerder de informatie en deze dient dan ook juist te zijn, dat er dan ook een gedetailleerde offerte opgesteld kan worden.



Ook in een BIM-proces is dit niet anders. Wanneer je een slecht opgezette IFC aangeleverd krijgt, dan dien je alsnog alles handmatig eruit te halen. Helwig heeft op dit moment liever een revit-bestand in plaats van een IFC. Dit is voor een deel te wijten aan de mogelijkheden die Helwig met een IFC heeft. Helwig beschikt niet over de software om een IFC volledig te benutten. Voor een ander deel wordt de functionaliteit van de IFC beperkt door de kennis en vaardigheden van het personeel.



IFC is wel de toekomst.



Helwig print vanuit de werkvoorbereiding ook altijd de kozijnstaten uit. Dit omdat het vaak makkelijker om de kozijnen te controleren vanaf de tekening dan vanuit een 3D-model.



In een ideaal BIM-proces heb je vaste partners. De architect moet gebruik kunnen maken van de kozijnmodellen van de timmerfabriek.

Met welke doelen past Helwig BIM toe in de processen? Helwig heeft zelf weinig aan BIM. Waarom doen ze wel BIMmen? Ze doen dit omdat ze zich steeds meer als partner willen profileren en omdat ze met de klant willen meedenken. Intern gebruiken ze geen BIM. Alles wat naar buiten gaat kan met BIM, alles wat naar binnen gaat, naar de productie is nu nog 2D. In de toekomst kun je met BIM veel meer automatiseren en kun je veel sneller en foutlozer werken. Helwig wint er pas zelf wat mee als de calculatie en werkvoorbereiding sneller kunnen. Hoe verloopt het opstellen van de offerte? Traditioneel komt een email binnen. PDF’s worden uitgeprint en er wordt gehoopt dat er een kozijnstaat met details bijzit. Als dit niet het geval is moet Helwig alles zelf uitzoeken. In GA worden de kozijnen ingetekend met alle onderdelen die erbij horen. Vanuit GA kan een begroting worden uitgedraaid, dit wordt ingevuld op het offerteformulier van Helwig wat naar de klant wordt verstuurd. In een ideaal BIM-proces kun je de kozijnen direct importeren naar GA. GA ziet direct de indeling, vlakvullingen etc. hierna zijn de stappen hetzelfde. In het huidige proces werkt de importeerfunctie niet altijd helemaal goed, omdat de er dan toch nog vaak daarna handmatige aanpassingen dienen te worden gemaakt. Daarom kiest Helwig ervoor om altijd een 2D kozijnstaatje te genereren vanuit het model en daarmee verder te werken. Dan weet je dat de tekeningen voor 100 procent kloppen. Zijn de opdrachten volledig omschreven of functioneel en wat is de voorkeur? Dat verschilt. Soms krijg je een aanvraag waarbij vanalle rapporten zit waardoor je het zelf allemaal moet uitzoeken, in dit geval is het mogelijk dat Helwig aannames moet gaan doen. Hoe gedetailleerder de opdracht is omschreven hoe scherper Helwig de offerte kan opzetten. Vanuit de aannemer er vanuit gegaan dat de timmerfabriek bepaalde zaken zelf ook weet, waardoor er onduidelijkheden ontstaan. De timmerfabriek houdt bepaalde dingen aan die achteraf niet blijken te kloppen. Het liefste heeft Helwig een kozijnstaat met details en een detailboekje en alle hoeveelheden en types erop. In de toekomst gaat de aansturing met behulp van IFC. Helwig kan nog geen gebruik maken van IFC omdat men deze niet goed kan uitlezen. Helwig kan hier geen hoeveelheden uithalen omdat ze niet over de juiste software beschikken en ook de vaardigheden met bijvoorbeeld solibri niet op het juiste niveau zijn. Hoe verloopt de productievoorbereiding? Er wordt een opdrachtbevestiging opgezet waarin de opdracht duidelijk is omschreven. Daarna worden de nieuwste tekeningen aangevraagd waarmee gewerkt kan worden. De kozijnen worden opnieuw ingetekend. De kozijnen vanuit de calculatie worden dus niet meer gebruikt, omdat het efficienter is om het kozijn opnieuw aan te maken dan om veranderingen aan te brengen. Vanuit de definitieve tekeningen worden uittrekstaten en mooie kozijnstaten opgesteld waarmee de materialen kunnen worden besteld. Daarna gaan de tekeningen door naar de productie. De productievoorbereiding wordt met behulp van GA gedaan op basis van 2D tekeningen. Met behulp van Delta Pi kan een 3d model gegenereerd worden dat in het BIM-coördinatiemodel geplaatst kan worden. Helwig levert naast een 3d model ook altijd 2d kozijnstaten en details door.

Hoe verloopt de productie? De productie wordt ook aangestuurd vanuit GA. De kozijntekeningen in GA worden omgezet in machinetaal waarmee de machines in de fabriek kunnen worden aangestuurd. De kozijnstaten worden dan nog een keer uitgeprint waarmee visuele controle in de fabriek wordt uitgevoerd en wat als handleiding gebruikt wordt voor de kozijnenafwerking. In een ideaal BIM-proces zou je de aspectmodellen van de klant importeren, hier de calculatie op los laten en eventueel nog wat werkvoorbereiding. Daarna dient het model direct als aansturing voor de machines. Hoe past Helwig de kozijnconcepten toe? Helwig levert concepten aan de hand van de vraag vanuit de klant. Dus aflakken, beglazen etc. Knelpunten  Late wijzigingen. Door late wijzigingen loopt de werkvoorbereiding uit en kunnen de kozijnen hierdoor ook pas later worden geproduceerd en geleverd. Dit kan vaak niet verkocht worden aan de aannemer. De vertraging bij de timmerfabriek zorgt niet alleen voor vertraging op één project maar kan evengoed zorgen voor vertraging op andere projecten waar aan gewerkt wordt.  Het gaat tegenwoordig voornamelijk om het 3d tekenen terwijl BIM er voor staat om informatie op een efficiente manier met elkaar te delen. Nu komt vaak voor dat alleen het eerste het geval is waardoor het proces hetzelfde is als een traditioneel proces.

Bijlage F: Interviews bij timmerfabriek Webo Interview timmerfabriek Webo 11-12-14 Gegevens geïnterviewde Naam: Rik Beunk, Remco Stam (en Rik Notkamp) Bedrijf: Timmerfabriek Webo (Rijssen) Functie: Werkvoorbereiders

Interview Hoofdvraag: Op welke manier wordt binnen de timmerfabriek gebruik gemaakt van BIM? Subvraag: 1. Welke doelen heeft de timmerfabriek bij het gebruik van BIM in haar processen? Hoofdvraag: Hoe verloopt het opstellen van offertes voor de houten gevelkozijnen? Subvragen: 1. Welke stappen worden doorlopen in het opstellen van een offerte? 2. Hoe wordt de opdracht vanuit de aannemer omschreven? Volledig of functioneel? a. Wat zijn de verschillen voor het proces? b. Waar ligt de voorkeur nu en waar in de toekomst? Waarom? 3. Welke informatie levert de aannemer aan? a. Welke informatie is minimaal benodigd om een complete offerte op te kunnen stellen? Waarom? b. Welke informatie moet definitief zijn? Waarom? 4. Op welke wijze wordt de aangeleverde informatie gepresenteerd? Bestek en tekeningen, geheel BIMmodel of aspectmodellen? a. Op welke wijze wenst u informatie aangeleverd te krijgen? 5. Welke software wordt er gebruikt bij het opstellen van de offerte? Hoofdvraag: Hoe verloopt de productievoorbereiding van de houten gevelkozijnen? Subvragen: 1. Welke stappen worden doorlopen in de productievoorbereiding? 2. Welke informatie is benodigd voor de productievoorbereiding? Wordt deze informatie aangeleverd door de aannemer? In welke vorm: modellen of tekeningen? a. Welke informatie is minimaal benodigd? Waarom? b. Welke informatie moet definitief zijn? Waarom? c. Welk detailniveau moet de aangeleverde informatie hebben? Hoe gedetailleerd moet de informatie zijn? 3. Hoe worden de kozijnentekeningen verder uitgewerkt zodat ze gereed zijn voor productie? a. In welke volgorde worden de kozijnonderdelen behandeld? (vorm/afmetingen, vlakverdeling dorpels en stijlen, vlakvulling, randdetaillering) b. Welke software/tekenpakket wordt hierbij gebruikt? c. Hoe worden de kozijnen gecodeerd? d. Welke output wordt geproduceerd? Welke tekeningen/modellen? e. Hoe wordt met de aannemer gecommuniceerd? 4. Welke kozijn gerelateerde onderdelen (glas, dpc-folie, hang en sluitwerk, onderdorpel, ventilatierooster, hekwerk, zonwering) neemt de timmerfabriek mee in de productie? a. Welke van deze onderdelen wordt door de timmerfabriek aan het kozijn toegevoegd? Welke zijn optioneel? b. Hoe verloopt de afstemming tussen het kozijn en de kozijn gerelateerde onderdelen? c. Wanneer onderdelen niet door de timmerfabriek worden toegevoegd aan het kozijn, maar op een later moment in het bouwproces, hoe verloopt dan de afstemming?

5.


Hoofdvraag: Hoe verloopt de productie van de kozijnen? (Misschien aan de hand van een rondleiding?) Subvragen: 1. Welke stappen worden doorlopen in de productie van de houten gevelkozijnen? (dorpels/stijlen maken, kozijn samenstellen, kozijn afwerken) 2. Met welke informatie wordt de productie aangestuurd? In welke vorm? 3. Hoe worden de machines van informatie voorzien? 4. Welke nabewerkingen ondergaat het kozijn (verf etc.)? Welke werkzaamheden voert de timmerfabriek uit naast de productie van de houten gevelkozijnen? (plaatsen, beglazen, afwerken) 1. Welke concepten passen jullie toe? Wat houden deze concepten in? 2. Hoe wordt het concept bepaald? Wat zijn de knelpunten in de huidige procesgang? Waarom? 1. Hoe kunnen deze knelpunten aangepakt/verbeterd worden? 2. Wie moet hiervoor zorgen? Hoofdvraag: Hoe ziet de ideale (BIM)procesgang eruit? Subvragen: 1. Hoe dient BIM in het ideale proces toegepast te worden 2. Wat dient er aan het huidige proces te veranderen? 3. Welke beperkingen heeft de huidige timmerindustrie met betrekking tot BIM?

Resultaten interview 

Timmerfabriek Webo maakt naast kozijnen ook HSB-elementen. Alle werkzaamheden zijn bespreekbaar. Webo levert de kozijnen veelal afgelakt en beglaasd aan, dit komt overeen met kozijnenconcept 3 vanuit de KVT.



Webo wenst een functionele opdrachtomschrijving te krijgen. Dit is de toekomst



Webo maakt gebruikt van Revit met de tool Smartwindow, die Revit met Matrixkozijn koppelt. Kozijnen die in revit zijn gemodelleerd kunnen via smartwindow naar Matrixkozijn in geladen worden. In matrixkozijn kunnen de kozijnen dan geüpgraded worden, waarna ze weer terug naar Revit in kunnen worden geladen.



De workflow ziet er als volgt uit: 1. Opdracht komt binnen, aangevuld met een kozijnstaat, Revitmodel of IFC. In het geval dat er geen model voorhanden is wordt het kozijn in Matrixkozijn ingetekend, als er wel een model voorhanden is, dan kunnen de kozijnen direct naar Matrixkozijn in geladen worden en dienen ze enkel nog gecontrolleerd te worden. 2. In Matrixkozijn worden de kozijnen opgwerkt van LOD200 naar LOD400. Dat wil zeggen dat een simpel kozijn dat bestaat uit een kader en een vlakvulling wordt opgewerkt naar een kozijn met de juiste profilering, sponningen etc. 3. Calculatie gebeurt automatisch. Aan Matrixkozijn hangt een bibliotheek met hierin alle mogelijke combinaties van vlakvullingen en profielen. Aan deze vlakvullingen en profielen hangt een prijs. Op deze manier kan via Matrixkozijn direct een kostenoverzicht opgesteld worden. Dit kostenoverzicht wordt verwerkt in de offerte die naar de aannemer gaat. 4. De volgende stap is de productievoorbereiding. Wanneer de opdracht is verkregen wordt eerst gecontroleerd of er wijzigingen aan de kozijnen zijn aangebracht ten opzichte van de informatie waarmee gecalculeerd is. Door middel van een programma kan direct gezien worden waar

5. 6. 7. 8.

verschillen zitten. Aan de hand van de verschillen worden de kozijnen aangepast. Na een aantal controlerondes met de aannemer worden de kozijntekeningen uiteindelijk definitief verklaard. Als de kozijntekeningen definitief zijn, kunnen de materialen besteld worden. Vanuit matrixkozijn kan de machinestraat worden aangestuurd. De kozijnen worden voorzien van beschermkappen en folie, die de kozijnen gedurende de bouw moeten beschermen tegen beschadigingen. Bij oplevering kunnen de folies verwijderd worden en gaat een schilder (in opdracht van Webo) eventuele beschadigingen aan de kozijnen herstellen.



De output van de productievoorbereiding bestaat uit de kozijntekeningen met een toelichting en de bijbehorende details, het revitmodel en eventueel een IFC.



Wanneer in Matrixkozijn voor een bepaalde vlakvulling wordt gekozen, dan worden de profielen hier automatisch op aangepast. Alles is volgens de standaarden van Webo.



Ideaal zou zijn als de architect ontwerpt in een revitmodel en hierin gebruik maakt van de kozijnen uit de bibliotheek van Webo. Webo hoeft dan enkel de kozijnen in te laden en kan direct calculeren. Een andere optie is om de timmerfabriek eerder in het proces te betrekken, zodat de kennis van de timmerfabriek hier al wordt benut.



De toekomst is dat alle relevante informatie met betrekking tot kozijnen aan het model komt te hangen. Tegenwoordig is dit niet echt haalbaar omdat de ontwikkelingen nog vers zijn. Niet alle partijen kunnen overweg met de software en de mogelijkheden met de software zelf zijn ook nog niet ideaal.



Webo is momenteel bezig met de ontwikkeling om de productie direct vanuit Revit aan te sturen. Op deze manier is er weer een stap minder in het proces.

Interview timmerfabriek Webo 13-1-15 Gegevens geïnterviewde Naam: Rik Beunk Bedrijf: Timmerfabriek Webo (Rijssen) Functie: Werkvoorbereiders De vragen zijn opgestuurd naar timmerfabriek Webo en beantwoord door Rik Beunk.

Interview Vraag 1 Hoe ziet Webo een ideale informatiestroom voor de houten gevelkozijnen waarbij volledig gebruik wordt gemaakt van BIM? Antwoord: Het kozijn in het model bevat als parameters de gewenste prestatie eis (nen5096, pkvw, weerstandsklasse III), kleuren, en de functionele eis. Toegangsdeur, vluchtdeur, voordeur, nooddeur, enz. (in de ideale situatie herkent de kozijnfamilie zelf wat het is). Daarbij komen dan nog de materiaal eigenschappen, algemeen hardhout of specifiek een houtsoort. Vraag 2 Wat is het ideale moment voor Webo om betrokken te worden bij het project wanneer men uitgaat van een ideale informatiestroom? Subvragen: 1. Wat zijn hierbij de voordelen 2. Wat zijn hierbij de nadelen? 3. Welke taken en verantwoordelijkheden moet de timmerfabriek hierbij krijgen? 4. Welke kennis en expertise brengt de timmerfabriek in het proces? Antwoord: In de ideale situatie geven wij in zo’n vroeg mogelijk stadium onze expertise aan het project. Voordeel is dat je daardoor een beter gebouw kunt ontwikkelen voor minder. Nadeel voor ons is dat het geen garantie bied dat we opdracht krijgen. Afhankelijk van het project zoeken of werken we onderdelen uit die nodig zijn op dat moment. Dat kan een detail ontwikkelen zijn, maar dat kan ook een voordeliger of beter alternatief voor gevelbekleding zijn. We dragen alle kennis en expertise aan die met ons vakgebied te maken heeft. Dat kan zijn van kozijnen t/.m binnenspouwbladen tot gevelvullende elementen die we zelf monteren.

Vraag 3 Kan een traditionele aanbesteding nog wel functioneren in een ideale informatiestroom, aangezien een goede samenwerking tussen partijen essentieel is bij de toepassing van BIM? Subvragen: 1. Welke rol speelt de timmerfabriek of dient de timmerfabriek te spelen in deze samenwerking? Antwoord: Dat kan zeker. Wij denken zelf dat het gebruik maken van onze kennis in dat stadium belangrijker is dan de toepassing van BIM. Voor optimalisatie is BIM niet noodzakelijk, maar wel een handige tool.

Vraag 4 Tijdens onze vorige ontmoeting gaven jullie aan dat Webo toekomst ziet in functionele opdrachtomschrijvingen voor de kozijnen. Hoe moet zo’n functionele opdrachtomschrijving opgebouwd zijn?

Antwoord: De omschrijving moet de functionele eisen bevatten zoals prestatie eisen; weerstandsklasse II, pkvw, rcwaarde. Afhankelijk van het onderdeel de gewenste materialen. Subvragen: 1. Welke zaken met betrekking tot kozijnen moeten door de timmerfabriek zelf bepaald kunnen worden? Antwoord: Houtsoort Hang- en sluitwerk Vakvullingen Deuren (afhankelijk van vorm) Opbouw aan de hand van rc-waarde 2.

Welke informatie kan de timmerfabriek niet veranderen en moet vastliggen? Bijvoorbeeld de indeling van het kozijn? Antwoord: Vorm (je zit wel vast aan maximale afmetingen van onderdelen. Deur bijvoorbeeld maximaal 1050mm breed) Prestatie eisen

Vraag 5 Hoe ziet Webo de presentatie van informatie in een ideale informatiestroom waarbij volledig gebruik gemaakt wordt van BIM? Subvragen: 1. Moet alle informatie die benodigd is voor het doorlopen van het inkoopproces, productievoorbereiding en productie in het model verwerkt worden? Op welke manier? Antwoord: Dat is wel de ideale situatie. Vorm en bijbehorende parameters die wij kunnen inlezen of rechtstreeks kunnen gebruiken naar ons erp-systeem, productie, leveranciers. 2.

Is er ook informatie die niet in het model verwerkt dient te worden of gelinkt wordt aan het model? Antwoord: Afhankelijk van het onderdeel specifieke materialen.

3.

Blijft alle informatie hierbij digitaal of verdient het (ook in de toekomst) de voorkeur om bepaalde informatie op papier te hebben? Antwoord: Digitaal is eenvoudiger te beheren dan papier.

Vraag 6 Tegenwoordig worden kozijndetails vanuit het model gegenereerd. Vanuit het model wordt dan een globaal detail gegenereerd waarbij de randen vastliggen. De rest van de opmaak zoals arcering, folies etc. dient handmatig er bij gezet te worden, zodat volwaardige kozijntekeningen en details ontstaan. Aangezien het handmatig opmaken van de tekeningen een extra handeling is, vormt dit een verspilling. Hoe wordt hier in de toekomst mee omgegaan? Subvragen: 1. Mijn idee was dat het model dermate slim wordt dat het zelf aan de hand van opgegeven parameters het detail kan opbouwen. In het model is dan een simpel detail in 3D te zien, hieraan gelinkt hangt een document waarin het uitgebreide detail in 2D of 3D te zien is met juiste maatvoering, arcering, folies etc. Wat is jullie visie hier op?

Antwoord: Wat je omschrijft is wat we ongeveer voor ogen hebben. We zijn alwel bezig met het ontwikkelen van families waarbij je het detail vormt aan de hand van parameters. De moeilijkheid zit hem in het automatisch pakken van de juiste buitenkantkozijn in combi met spouwlat e.d. Hoe krijg je de familie zo slim dat hij herkent waar hij zit en wat hij moet doen.

Vraag 7 Hoe moet een kozijnenobject in het model opgebouwd zijn? Antwoord: Simpel en met de juiste gegevens zoals eerder aangegeven bij de diverse vragen. Subvragen: 1. Moeten onderdelen die bij het kozijn horen zoals glas, deur, onderdorpel, ventilatieroosters apart worden gemodelleerd of moet dit onderdeel zijn van het kozijnobject zodat alle parameters van deze bijbehorende onderdelen aan het kozijnobject hangen? Antwoord: Onderdeel van het kozijnobject, want het is 1 onderdeel uiteindelijk.

Vraag 8 Wat zijn de verschillen tussen een kozijn van LOD200 en LOD400 qua visualisatie en parameters die zijn ingevuld? Antwoord: Momenteel is dat alleen de vorm en enkele eigenschappen kunnen we als parameter meegeven binnen een vakvulling. Ons doel is dat de parameters die van belang zijn voor de klant en de eindgebruiker er aan komen te hangen. Prestatie (u-waarde, komo, weerstandklasse II, brandwerendheid, enz.)

Vraag 9 Tijdens onze vorige ontmoeting had ik gezien dat jullie kozijnen opwaarderen aan de hand van jullie bibliotheek waarin jullie een heleboel combinaties voor profielen en vlakvullingen hebben opgenomen. Hoe gaan jullie te werk als een architect een speciaal kozijn wenst dat niet in jullie bibliotheek is opgenomen? Antwoord: Dan gaan we eest kijken of het maakbaar is. (sponningsfiguur, houtafmeting, houtsoort). Vervolgens kijken we het voldoet aan de eisen volgens komo (KVT en eventueel andere normen). Vervolgens maken we een voorstel hoe we het kunnen maken en met welke materialen. Dit kan een lang traject zijn. Voor het gemeentehuis in Deventer hebben we bijvoorbeeld om de houtsoort goedgekeurd te krijgen 12 testen moeten doen voor de SKH. (houtsoort op zich aan diverse testen, maar ook bijvoorbeeld een verbindingstest en een verftest).

Bijlage G: Verdeling van houten gevelkozijn in onderdelen en sub-onderdelen Algemene parameters (over totale kozijnobject)

Hoofdonderdeel

Specifieke parameters (per onderdeel of sub-onderdeel)

Onderdelen

Subonderdelen Kozijn

Kozijn

Dorpels / stijlen + Vlakopeningen

+ Vlakvulling Vaste beglazing Beglazing Vaste beglazing

en/of Roeden en/of Ventilatierooster

en/of Raam Raam + Beglazing Raam

+ Hang en sluitwerk en/of

Houten gevelkozijn

Vlakvulling

Roeden en/of Ventilatierooster en/of Paneel en/of Deur Deur + Deur

Beglazing + Hang en sluitwerk en/of Roeden

en/of Ventilatierooster + Spouwlatten / rekwerk

Spouwlatten / rekwerk

Spouwlatten en/of Rekwerk

en/of Prefab onderdorpel

Overige informatie (niet als parameter opgenomen)

Bijlage H: Samenvatting voorwaarden kozijnconcepten KVT

Bijlage I: Werkzaamheden per fase per instapmoment Hoofdfase Programmafase

BO_1 (Eigen ontwikkeling, Turn‐key Fase Werkzaamheden Projectdefinitie

BO_2 (D&B, DBM, DBFMO) Fase Werkzaamheden

BO_3 (Bouwteam) Fase Werkzaamheden

BO_4 (E&C) Fase

Werkzaamheden

BO_5 (Traditionele aanbesteding) Fase Werkzaamheden

Programma van Eisen opstellen

0 Programma van Eisen Ontwerpfase

Calculatie en Aanbieidng

Aanbieidingsprijs vormen

Structuur Ontwerp fase

BIM‐protocol opstellen / bijwerken Structuurontwerp maken

Programma van Eisen controleren Missende informatie achterhalen Hoeveelheden uittrekken Inschrijfbegroting opstellen Inschrijfbegroting aanbieden Voorlopige werkbegroting opstellen

1 Structuur Ontwerp Model Voorlopig Ontwerp fase

Voorlopig Ontwerp Model maken Voorlopig Ontwerp Model controleren Voorlopig Ontwerp Model definitief verklaren

1 Structuur Ontwerp Model Calculatie en Aanbieidng


Voorlopig Ontwerp fase

BIM‐protocol opstellen / bijwerken Voorlopig Ontwerp Model maken Voorlopig Ontwerp Model controleren Voorlopig Ontwerp Model definitief verklaren

2 Voorlopig Ontwerp Model Defintief Ontwerp fase

Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen Bouwkundig aspectmodel maken Kozijnenaspectmodel maken Aspectmodellen controleren Definitief Ontwerp Model definitief verklaren

BIM‐model controleren Missende informatie achterhalen Hoeveelheden uittrekken Inschrijfbegroting opstellen Inschrijfbegroting aanbieden Voorlopige werkbegroting opstellen

2 Voorlopig Ontwerp Model Defintief Ontwerp fase

Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen Bouwkundig aspectmodel maken Kozijnenaspectmodel maken Aspectmodellen controleren Definitief Ontwerp Model definitief verklaren

2 Voorlopig Ontwerp Model Calculatie en Aanbieidng

Defintief Ontwerp fase

3 Definitief Ontwerp Model Uitwerkingsfase

Technische uitwerking

BIM‐model opwaarderen naar Technisch Ontwerp Model Technische omschrijving maken Technisch Ontwerp Model controleren Technisch Ontwerp Model definitief verklaren

3 Definitief Ontwerp Model Technische uitwerking


2 Voorlopig Ontwerp Model

3 Definitief Ontwerp Model Technische uitwerking


3 Definitief Ontwerp Model Calculatie en Aanbieidng


4 Technisch Ontwerp Model Definitieve prijsvorming

Hoeveelheden uittrekken Offertes aanvragen


Offertes spiegelen Definitieve werkbegroting opstellen

Realisatiefase

Werk‐ en productie‐ voorbereiding

Oplevering

Plannen en planningen bijwerken 2D tekeningen genereren en opmaken Inkopen kozijnsteller Kozijnen produceren Werkploeg aansturen Kozijnen uitvoeren Kozijnen afroepen Kozijnen leveren Kozijnen opslaan op bouwplaats Kozijnen plaatsen Kwaliteitscontrole uitvoeren Kozijnen afwerken Afwijkingen verzamelen Afwijkingen verwerken in BIM‐model

Oplevering

6 Revisie model Onderhoudsfase Onderhoud

Kozijnen onderhouden

Plannen en planningen bijwerken 2D tekeningen genereren en opmaken Inkopen kozijnsteller Kozijnen produceren Kozijnen uitvoeren Werkploeg aansturen Kozijnen afroepen Kozijnen leveren Kozijnen opslaan op bouwplaats Kozijnen plaatsen Kwaliteitscontrole uitvoeren Kozijnen afwerken Afwijkingen verzamelen Afwijkingen verwerken in BIM‐model

Oplevering

6 Revisie model Onderhoud



Oplevering



5 Productie en Uitvoering Model Uitvoering

Oplevering



Kozijnenaspectmodel genereren Inkoopspecificatie opzetten Plannen en planningen opstellen Kozijnen inkopen Definitieve inkoopprijs bepalen Productie kozijnen voorbereiden

BIM‐protocol aanvullen Kozijnenaspectmodel opwaarderen Kozijnenaspectmodel controleren Kozijnenaspectmodel in BIM‐model verwerken Productie en Uitvoeringmodel definitief verklaren


Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen Definitieve prijs vormen BIM‐model controleren Missende informatie achterhalen Hoeveelheden uittrekken Offertes aanvragen en spiegelen Inschrijfbegroting opstellen Inschrijfbegroting aanbieden Voorlopige werkbegroting opstellen BIM‐protocol opstellen / bijwerken Uitvoeringstechnische keuzes verwerken

4a Werkvoorbereiding Model Werk‐ en productie‐ voorbereiding (vervolg)



Werk‐ en productie‐ voorbereiding Kozijnenaspectmodel genereren Inkoopspecificatie opzetten Plannen en planningen opstellen Kozijnen inkopen Definitieve inkoopprijs bepalen Productie kozijnen voorbereiden



Offertes spiegelen Definitieve werkbegroting opstellen




Werk‐ en productie‐ voorbereiding Kozijnenaspectmodel genereren Inkoopspecificatie opzetten Plannen en planningen opstellen Kozijnen inkopen Definitieve inkoopprijs bepalen Productie kozijnen voorbereiden


5 Productie en Uitvoering Model

Definitieve prijsvorming

Offertes spiegelen Definitieve werkbegroting opstellen Werk‐ en productie‐ voorbereiding




Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen BIM‐model controleren Aanbieidingsprijs vormen Missende informatie achterhalen Hoeveelheden uittrekken Offertes aanvragen en spiegelen Inschrijfbegroting opstellen Inschrijfbegroting aanbieden Voorlopige werkbegroting opstellen BIM‐protocol opstellen / bijwerken BIM‐model opwaarderen naar Technisch Ontwerp Model Technische omschrijving maken Technisch Ontwerp Model controleren Technisch Ontwerp Model definitief verklaren

4 Technisch Ontwerp Model


Offertes spiegelen Definitieve werkbegroting opstellen Werk‐ en productie‐ voorbereiding


Uitvoering


2 Voorlopig Ontwerp Model

Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen Aanbieidingsprijs vormen BIM‐model controleren Missende informatie achterhalen Hoeveelheden uittrekken Inschrijfbegroting opstellen Inschrijfbegroting aanbieden Voorlopige werkbegroting opstellen BIM‐protocol opstellen/bijwerken Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen Bouwkundig aspectmodel maken Kozijnenaspectmodel maken Aspectmodellen controleren Definitief Ontwerp Model definitief verklaren




Bijlage J: Partijen per activiteit per variant BO_1

(Eigen ontwikkeling, Turnkey) ‐‐> Vanaf Programma van Eisen T9_T T8_H T8_E T7_H T7_E T6_T T5_H T5_E T4_H T4_E T3_T T2_H T2_E T1_H T1_E Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Ontwerp, Ontwerp, Ontwerp, Ontwerp, Ontwerp, Technische Technische Technische Technische Technische Uitwerking Uitwerking Uitwerking Uitwerking Uitwerking technische technische technische technische technische uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking uitwerking uitwerking uitwerking uitwerking productie, productie, productie, productie. productie. uitwerking uitwerking uitwerking uitwerking uitwerking productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, plaatsing, plaatsing. plaatsing. Onderhoud: Onderhoud: productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productie, productie, productie, productie. productie. onderhoud. Onderhoud: Onderhoud: Hendriks Extern productie, productie, productie, productie. productie. plaatsing, plaatsing. plaatsing. Onderhoud: Onderhoud: Hendriks Extern plaatsing, plaatsing. plaatsing. Onderhoud: Onderhoud: onderhoud. Onderhoud: Onderhoud: Hendriks Extern onderhoud. Onderhoud: Onderhoud: Hendriks Extern Hendriks Extern

Hoofdactiviteit Projectdefinitie

Werkzaamheden Programma van Eisen opstellen

Calculatie en aanbieding


Structuur Ontwerp fase Voorlopig Ontwerp fase

BIM‐protocol opstellen / bijwerken Structuurontwerp maken Voorlopig Ontwerp Model maken Voorlopig Ontwerp Model controleren



Programma van Eisen controleren Missende informatie achterhalen Hoeveelheden uittrekken Inschrijfbegroting opstellen Inschrijfbegroting aanbieden Voorlopige werkbegroting opstellen

Voorlopig Ontwerp Model definitief verklaren Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen Bouwkundig aspectmodel maken Kozijnenaspectmodel maken Aspectmodellen controleren

Definitief Ontwerp Model definitief verklaren BIM‐model opwaarderen naar Technisch Ontwerp Model Technische omschrijving maken Technisch Ontwerp Model controleren

Technisch Ontwerp Model definitief verklaren Hoeveelheden uittrekken Offertes aanvragen Offertes spiegelen Definitieve werkbegroting opstellen Werk‐ en productie‐ Kozijnenaspectmodel genereren voorbereiding Inkoopspecificatie opzetten Plannen en planningen opstellen Kozijnen inkopen Definitieve inkoopprijs bepalen Definitieve prijsvorming

Productie kozijnen voorbereiden

Uitvoering

BIM‐protocol aanvullen Kozijnenaspectmodel opwaarderen Kozijnenaspectmodel controleren

Kozijnenaspectmodel in BIM‐model verwerken Productie en Uitvoeringmodel definitief verklaren Plannen en planningen bijwerken 2D tekeningen genereren en opmaken Inkopen kozijnsteller Kozijnen produceren Kozijnen uitvoeren

Werkploeg aansturen Kozijnen afroepen Kozijnen leveren Kozijnen opslaan op bouwplaats Kozijnen plaatsen Kwaliteitscontrole uitvoeren Kozijnen afwerken

Oplevering Onderhoud

Afwijkingen verzamelen Afwijkingen verwerken in BIM‐model Kozijnen onderhouden

Hendriks / externe opdrachtgever Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Architect (HBO) Architect (HBO) Architect (HBO) + Hendriks Hendriks Hendriks Architect (HBO) ‐ Architect (HBO) + Opdrachtgever + Hendriks







Hendriks Architect (HBO) Architect (HBO) Hendriks + Architect (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks ‐





Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks



Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks ‐ Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks


Hendriks Timmerfabriek Hendriks Hendriks ‐ Timmerfabriek Kozijnensteller Hendriks




Hendriks + Externe partijen Hendriks Hendriks Externe partij

Hendriks + Externe partijen Hendriks Hendriks Hendriks



Hendriks Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Hendriks + Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Hendriks + Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek + Timmerfabriek + Timmerfabriek + Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Hendriks + Externe partijen Externe partijen Externe partijen Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Externe partij Hendriks Timmerfabriek




Hendriks / externe opdrachtgever Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Architect (HBO) Architect (HBO) Architect (HBO) + Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Timmerfabriek Architect (HBO) + Opdrachtgever + Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks ‐ ‐ ‐ ‐ Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks ‐ ‐ Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks ‐ ‐ ‐ Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ ‐ ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Kozijnensteller Timmerfabriek + Timmerfabriek + Timmerfabriek + Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Externe partijen Externe partijen Externe partijen Externe partijen Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Externe partij Hendriks Timmerfabriek Externe partij

Hendriks / externe opdrachtgever Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Architect (HBO) Architect (HBO) Architect (HBO) + Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Timmerfabriek Architect (HBO) + Opdrachtgever + Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks ‐ Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Timmerfabriek Hendriks Hendriks ‐ Timmerfabriek Kozijnensteller Hendriks Hendriks + Externe partijen Hendriks Hendriks Hendriks

Hendriks / externe opdrachtgever Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Architect (HBO) Architect (HBO) Architect (HBO) + Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Timmerfabriek Architect (HBO) + Opdrachtgever + Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks ‐ Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks

Hendriks / externe opdrachtgever Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Architect (HBO) Architect (HBO) Architect (HBO) + Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Timmerfabriek Architect (HBO) + Opdrachtgever + Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks ‐ Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks + Timmerfabriek Hendriks ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek + Timmerfabriek + Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Externe partijen Externe partijen Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Externe partij Hendriks

Hendriks / externe opdrachtgever Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Architect (HBO) Architect (HBO) Architect (HBO) + Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Timmerfabriek Architect (HBO) + Opdrachtgever + Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks ‐ Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks + Timmerfabriek ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ Timmerfabriek ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek + Hendriks Hendriks + Externe partijen Hendriks Hendriks Timmerfabriek

BO_2

Hoofdactiviteit Calculatie en aanbieding

Werkzaamheden Aanbieidingsprijs vormen

(DB, DBM, DBFMO) ‐‐> Vanaf Structuur Ontwerp Model T9_T T8_H T8_E T7_H T7_E T6_T T5_H T5_E T4_H T4_E T3_T T2_H T2_E T1_H T1_E Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Ontwerp, Ontwerp, Ontwerp, Ontwerp, Ontwerp, Technische Technische Technische Technische Technische Uitwerking Uitwerking Uitwerking Uitwerking Uitwerking technische technische technische technische technische uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking uitwerking uitwerking uitwerking uitwerking productie, productie, productie, productie. productie. uitwerking uitwerking uitwerking uitwerking uitwerking productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, plaatsing, plaatsing. plaatsing. Onderhoud: Onderhoud: productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productie, productie, productie, productie. productie. onderhoud. Onderhoud: Onderhoud: Hendriks Extern productie, productie, productie, productie. productie. plaatsing, plaatsing. plaatsing. Onderhoud: Onderhoud: Hendriks Extern plaatsing, plaatsing. plaatsing. Onderhoud: Onderhoud: onderhoud. Onderhoud: Onderhoud: Hendriks Extern onderhoud. Onderhoud: Onderhoud: Hendriks Extern Hendriks Extern

BIM‐model controleren Missende informatie achterhalen Hoeveelheden uittrekken Inschrijfbegroting opstellen Inschrijfbegroting aanbieden Voorlopige werkbegroting opstellen




BIM‐protocol opstellen / bijwerken Voorlopig Ontwerp Model maken Voorlopig Ontwerp Model controleren Voorlopig Ontwerp Model definitief verklaren Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen Bouwkundig aspectmodel maken Kozijnenaspectmodel maken Aspectmodellen controleren




Uitvoering






Hendriks

Hendriks

Hendriks

Hendriks

Hendriks

Hendriks

Hendriks

Hendriks

Hendriks

Hendriks

Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Architect (HBO) Architect (HBO) + Hendriks Hendriks Hendriks Architect (HBO) ‐ Architect (HBO) + Opdrachtgever + Hendriks





























Hendriks

Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Architect (HBO) Architect (HBO) + Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Timmerfabriek Architect (HBO) + Opdrachtgever + Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks ‐ ‐ ‐ ‐ Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks ‐ ‐ Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks ‐ ‐ ‐ Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ ‐ ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Kozijnensteller Timmerfabriek + Timmerfabriek + Timmerfabriek + Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Externe partijen Externe partijen Externe partijen Externe partijen Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Externe partij Hendriks Timmerfabriek Externe partij

Hendriks

Hendriks

Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Architect (HBO) Architect (HBO) + Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Timmerfabriek Architect (HBO) + Opdrachtgever + Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks ‐ Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks

Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Architect (HBO) Architect (HBO) + Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Timmerfabriek Architect (HBO) + Opdrachtgever + Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks ‐ Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks

Hendriks Timmerfabriek Hendriks Hendriks ‐ Timmerfabriek Kozijnensteller Hendriks Hendriks + Externe partijen Hendriks Hendriks Hendriks

Hendriks

Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Architect (HBO) Architect (HBO) + Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Timmerfabriek Architect (HBO) + Opdrachtgever + Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks ‐ Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks + Timmerfabriek Hendriks ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek + Timmerfabriek + Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Externe partijen Externe partijen Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Externe partij Hendriks

Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Architect (HBO) Architect (HBO) + Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Timmerfabriek Architect (HBO) + Opdrachtgever + Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks ‐ Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks + Timmerfabriek ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ Timmerfabriek ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek + Hendriks Hendriks + Externe partijen Hendriks Hendriks Timmerfabriek

BO_3

(Bouwteam) ‐‐> Vanaf Voorlopig Ontwerp Model T9_T T8_H T8_E T7_H T7_E T6_T T5_H T5_E T4_H T4_E T3_T T2_H T2_E T1_H T1_E Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Ontwerp, Ontwerp, Ontwerp, Ontwerp, Ontwerp, Technische Technische Technische Technische Technische Uitwerking Uitwerking Uitwerking Uitwerking Uitwerking technische technische technische technische technische uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking uitwerking uitwerking uitwerking uitwerking productie, productie, productie, productie. productie. uitwerking uitwerking uitwerking uitwerking uitwerking productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, plaatsing, plaatsing. plaatsing. Onderhoud: Onderhoud: productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productie, productie, productie, productie. productie. onderhoud. Onderhoud: Onderhoud: Hendriks Extern productie, productie, productie, productie. productie. plaatsing, plaatsing. plaatsing. Onderhoud: Onderhoud: Hendriks Extern plaatsing, plaatsing. plaatsing. Onderhoud: Onderhoud: onderhoud. Onderhoud: Onderhoud: Hendriks Extern onderhoud. Onderhoud: Onderhoud: Hendriks Extern Hendriks Extern

Hoofdactiviteit

Werkzaamheden


Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen Aanbieidingsprijs vormen BIM‐model controleren Missende informatie achterhalen Hoeveelheden uittrekken Inschrijfbegroting opstellen Inschrijfbegroting aanbieden Voorlopige werkbegroting opstellen

Definitief Ontwerp fase


Bouwkundig aspectmodel maken Kozijnenaspectmodel maken Aspectmodellen controleren




Uitvoering






Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Architect Architect Architect Architect Architect Architect Architect Architect Architect Architect ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Architect + Architect + Architect + Architect + Architect + Architect + Architect + Architect + Architect + Architect + Architect + Architect + Architect + Opdrachtgever + Opdrachtgever + Opdrachtgever + Opdrachtgever + Opdrachtgever + Opdrachtgever + Opdrachtgever + Opdrachtgever + Opdrachtgever + Opdrachtgever + Opdrachtgever + Opdrachtgever + Opdrachtgever + Hendriks Hendriks + Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Architect Architect Architect Architect Architect Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Architect Architect Architect Architect Architect Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Architect Architect Architect Architect Architect Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Hendriks Hendriks Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks ‐ ‐ Hendriks Hendriks Hendriks ‐ ‐ Hendriks Hendriks Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks ‐ ‐ ‐ Hendriks Hendriks ‐ ‐ ‐ Hendriks Hendriks ‐ ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ Kozijnensteller Kozijnensteller Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Kozijnensteller Kozijnensteller Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Kozijnensteller Kozijnensteller Timmerfabriek Hendriks Hendriks Timmerfabriek + Timmerfabriek + Timmerfabriek + Hendriks Hendriks Timmerfabriek + Timmerfabriek + Timmerfabriek + Hendriks Hendriks Timmerfabriek + Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Hendriks + Externe partijen Externe partijen Externe partijen Externe partijen Externe partijen Externe partijen Externe partijen Externe partijen Externe partijen Externe partijen Externe partijen Externe partijen Externe partijen Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Externe partij Hendriks Externe partij Hendriks Timmerfabriek Externe partij Hendriks Externe partij Hendriks Timmerfabriek Externe partij Hendriks Externe partij

Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Timmerfabriek Architect + Opdrachtgever + Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks ‐ Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks + Timmerfabriek ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ Timmerfabriek ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek + Hendriks Hendriks + Externe partijen Hendriks Hendriks Hendriks

Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Timmerfabriek Architect + Opdrachtgever + Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks ‐ Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks + Timmerfabriek ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ Timmerfabriek ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek + Hendriks Hendriks + Externe partijen Hendriks Hendriks Timmerfabriek

BO_4 Hoofdactiviteit

Werkzaamheden


Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen Aanbieidingsprijs vormen BIM‐model controleren Missende informatie achterhalen Hoeveelheden uittrekken Offertes aanvragen en spiegelen Inschrijfbegroting opstellen Inschrijfbegroting aanbieden Voorlopige werkbegroting opstellen BIM‐protocol opstellen / bijwerken BIM‐model opwaarderen naar Technisch Ontwerp Model


Technische omschrijving maken Technisch Ontwerp Model controleren Technisch Ontwerp Model definitief verklaren Hoeveelheden uittrekken Offertes aanvragen Offertes spiegelen Definitieve werkbegroting opstellen Werk‐ en productie‐ Kozijnenaspectmodel genereren voorbereiding Inkoopspecificatie opzetten Plannen en planningen opstellen Kozijnen inkopen Definitieve inkoopprijs bepalen Definitieve prijsvorming


Uitvoering






(E&C) ‐‐> Vanaf Definitief Ontwerp Model T5_H T5_E T4_H T4_E T3_T T2_H T2_E T1_H T1_E T6_T Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Technische Technische Technische Technische Uitwerking Uitwerking Uitwerking Uitwerking Uitwerking Technische uitwerking, uitwerking, uitwerking, uitwerking, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, uitwerking, uitwerking uitwerking uitwerking uitwerking productie, productie, productie, productie. productie. uitwerking productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, plaatsing, plaatsing. plaatsing. Onderhoud: Onderhoud: productie, productie, productie. productie. onderhoud. Onderhoud: Onderhoud: Hendriks Extern productie, plaatsing. plaatsing. Onderhoud: Onderhoud: Hendriks Extern plaatsing, Onderhoud: Onderhoud: Hendriks Extern onderhoud. d ik Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks + Externe partij Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks ‐

Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks + Externe partij Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks ‐












Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Timmerfabriek





Timmerfabriek

Timmerfabriek

Timmerfabriek

Timmerfabriek

Timmerfabriek

Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks ‐ Hendriks + Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks







Hendriks + Hendriks + Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks ‐ ‐ Hendriks + Hendriks + Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Hendriks + Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks + Hendriks + Modelleur (HBO) Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek + Timmerfabriek + Timmerfabriek + Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Hendriks + Externe partijen Externe partijen Externe partijen Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Externe partij Hendriks Timmerfabriek

BO_5 Hoofdactiviteit

Werkzaamheden


Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen Definitieve prijs vormen BIM‐model controleren Missende informatie achterhalen Hoeveelheden uittrekken Offertes aanvragen en spiegelen Inschrijfbegroting opstellen Inschrijfbegroting aanbieden Voorlopige werkbegroting opstellen Werk‐ en productie‐ BIM‐protocol opstellen / bijwerken voorbereiding Uitvoeringstechnische keuzes verwerken Kozijnenaspectmodel genereren Inkoopspecificatie opzetten Plannen en planningen opstellen Kozijnen inkopen Definitieve inkoopprijs bepalen Productie kozijnen voorbereiden

Uitvoering






(Traditionele aanbesteding) ‐‐> Vanaf Technisch Ontwerp Model T2_E T1_H T1_E T2_H T3_T Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Timmerfabriek: Uitwerking Uitwerking Uitwerking Uitwerking Uitwerking productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productiegereed, productie, productie. productie. productie, productie, plaatsing. Onderhoud: Onderhoud: plaatsing. plaatsing, Onderhoud: Hendriks Extern Onderhoud: onderhoud. Extern Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks

Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks





Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks

Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks + Timmerfabriek Hendriks ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Hendriks Timmerfabriek ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek Timmerfabriek + Timmerfabriek + Hendriks Hendriks Hendriks + Hendriks + Externe partijen Externe partijen Hendriks Hendriks Hendriks Hendriks Externe partij Hendriks

Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks ‐ Hendriks Timmerfabriek Hendriks + Timmerfabriek Hendriks + Modelleur (HBO) Hendriks Hendriks Hendriks + Timmerfabriek ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek ‐ Timmerfabriek ‐ Timmerfabriek Timmerfabriek + Hendriks Hendriks + Externe partijen Hendriks Hendriks Timmerfabriek

pagina 1 van 6

Parameters Hoofdonderdeel

Informatie Leverancier Type

Locatie Afmetingen Positie Prestatie‐eisen

Algemene informatie totaal kozijnobject Family: alles samen in één Modelgroup Detaillering

Stelruimte

Oppervlakte glas Gewicht Hijsvoorziening Bevestigingsmateriaal Onderhoud

Naam leverancier Type‐omschrijving NL‐sfb codering Kozijnmerk Blok Verdieping Breedte Hoogte Peilmaat Neggemaat Rc‐waarde totaal U‐waarde gemiddeld Geluidwerendheid (aantal dB) Inbraakwerendheidsklasse Politiekeurmerk (PKVW) Brandwerendheid (30, 60 min) WBDBO (30,60 min) Qv‐10 waarde Ventilatiecapaciteit Verfsysteem Detail boven / detailnummer Detail onder / detailnummer Detail links / detailnummer Detail rechts / detailnummer Stelruimte boven Stelruimte onder Stelruimte links Stelruimte rechts Oppervlakte glas totaal Gewicht totaal Hijsvoorziening Type bevestigingsmateriaal Aantal bevestigingsmateriaal Onderhoudsvoorschrift referentie

Parameternaam

Type

Manufacturer Description Assembly code Type mark Blok Level Width Heigth Origin level offset Neggemaat Rc_waarde_tot U_waarde_gem Geluidwerendheid Inbraakwerendheidsklasse PKVW Brandwerendheid Fire rating Qv10_waarde Ventilatiecapaciteit Verfsysteem Detail_boven Detail_onder Detail_links Detail_rechts Stelruimte_boven Stelruimte_onder Stelruimte_links Stelruimte_rechts Glas_oppervlakte Gewicht_totaal Hijsvoorziening Bevestiging_type Bevestiging_aantal Gevelkozijn_onderhoud

Text Text Text Text Text Length Length Length Length Length Text Text Text Text Yes/no Integer Integer Text Text Text Link / text Link / text Link / text Link / text Length Length Length Length Area tekst Yes/no Text Integer Text

0

1 Voorlopig

Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig

2

Subonderdeel

Informatie

Kozijn

Dorpels / stijlen (per dorpel en stijl )

Type Afmetingen

Family: "Curtain wall" Materiaal Prestatie‐eisen

Kleur Vlakopeningen (per vlakopening)

Afmetingen Type vlakvulling

Parameternaam

Type

Type dorpel / stijl Lengte dorpel / stijl Sponnningdiepte Sponninghoogte Houtsoort Rc‐waarde kozijn U‐waarde kozijn Geluidwerendheid (aantal dB) RAL‐kleur binnen RAL‐kleur buiten

Description Length Kozijn_sponningdiepte Kozijn_sponninghooge Kozijn_houtsoort Rc_waarde_kozijn U_waarde_kozijn Geluidwerendheid_kozijn Kozijn_kleur_binnen Kozijn_kleur_buiten

Text Length Length Length Text Text Text Text Text Text

Sponningmaat breedte Sponningmaat hoogte Type vlakvulling

Vlak_sponningmaat_breedte Vlak_sponningmaat_hoogte Description (vlakvulling)

Length Length Text

0

4

5

6

Voorlopig Definitief Voorlopig Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief

Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief


4

5

6

Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief

Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief

Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief


Voorlopig Voorlopig Definitief


Definitief Definitief Definitief


Voorlopig Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig

Voorlopig Definitief Voorlopig Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig

Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig

Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig

Parameters Onderdeel

BIM‐model niveau 3


1

2

Voorlopig

Voorlopig Voorlopig

Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig

Voorlopig

Bijlage K: Parameterlijst BO_1 t/m BO_4

Systeemparameter in Revit Nieuwe parameter




pagina 2 van 6

Parameters Onderdeel Vlakvulling

Subonderdeel Vaste Algemeen

Informatie Type

beglazing

Type Afmetingen

Roeden

Family: "Window" Kleur

Type Text

Type roeden Lengte roeden Sponningdiepte Sponninghoogte RAL‐kleur binnen RAL‐kleur buiten

Description Length Roede_sponningdiepte Roede_sponninghoogte Roede_kleur_binnen Roede_kleur_buiten

Text Length Length Length Text Text

Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief


Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief


Glas_sponningmaat_breedte Glas_sponningmaat_hoogte Glaslatten_type Beglazingsprofiel_type

Length Length Text Text

Voorlopig Voorlopig Voorlopig


Definitief Definitief Definitief Definitief





Voorlopig Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig

Definitief Definitief Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief



Voorlopig Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig

Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig Definitief Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief

Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief


Glaslatten Beglazingsprofiel

Type Type

Sponningmaat breedte Sponningmaat hoogte Type glaslatten Type beglazingsprofiel

Dorpelafdekker

Type Materiaal Afmetingen

Type dorpelafdekker Materiaal dorpelafdekker Lengte dorpelafdekker

Dorpelafdekker_type Dorpelafdekker_materiaal Dagmaatbreedte

Text Text Length

Ventilatierooster

Type

Type ventilatierooster NL‐sfb codering Breedte Hoogte Dikte RAL‐kleur Ventilatiecapaciteit Geluidwerendheid (aantal dB) Bedieningswijze Onderhoudsvoorschrift referentie

Description Assembly code Width Heigth Dikte Ventilatierooster_kleur Ventilatiecapaciteit Geluidwerendheid Bedieningswijze Ventilatierooster_onderhoud

Text Text Length Length Length Text Text Text Text Text

Type beglazing NL‐sfb codering Breedte Hoogte Dikte Oppervlakte Rc‐waarde glas U‐waarde glas Geluidwerendheid (aantal dB) ZTA‐waarde LTA‐waarde Onderhoudsvoorschrift referentie

Description Assembly code Width Heigth Dikte Glas_oppervlakte Rc_waarde_glas U_waarde_glas Geluidwerendheid ZTA_waarde LTA_waarde Glas_onderhoud

Text Text Length Length Length Area Text Text Text Text Text Text

Afmetingen

Kleur Prestatie‐eisen Bedieningswijze Onderhoud Beglazing

Type Afmetingen

Prestatie‐eisen

Onderhoud

6 Definitief

Parameternaam Description

Sponningmaten

1

5 Definitief

Type vaste beglazing

Glasopening

0

BIM‐model niveau 2 3 4 Voorlopig Definitief Definitief

Voorlopig Definitief



pagina 3 van 6


Subonderdeel

Informatie

Parameternaam

Type

0

1

2


4

5

6

Raam

Algemeen

Type Toegankelijkheid

Type raam Draai‐ en/of kiep‐ of schuifrichting

Description Draai_kiep_schuif_richting

Text Text

Voorlopig

Definitief Voorlopig

Definitief Definitief



Family: "Window"

Raamdorpels / (Per dorpel of stijl)

Type raamdorpel / ‐stijl Afmetingen

Type dorpel / stijl Lengte dorpel / stijl Sponnningdiepte Sponninghoogte RAL‐kleur binnen RAL‐kleur buiten

Description Length Raam_sponningdiepte Raam_sponninghoogte Raam_kleur_binnen Raam_kleur_buiten


Voorlopig Voorlopig






Description Length Roede_sponningdiepte Roede_sponningdiepte Roede_kleur_binnen Roede_kleur_buiten






Raam_sponningmaat_breedte Raam_sponningmaat_breedte Glaslatten_type Beglazingsprofiel_type









Voorlopig Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig








Voorlopig Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief

Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief


Kleur Roeden

Type Afmetingen

Kleur Glasopening

Sponningmaten


Type Type


Dorpelafdekker




Text Text Length

Ventilatierooster

Type







Type Type Aantal Type Type

Raambeslag_type Scharnieren_type Scharnieren_aantal Raamkruk_type Raamsluiting_type

Text Text Integer Text Text

Afmetingen


Type Afmetingen

Prestatie‐eisen

Onderhoud Hang en sluitwerk

Raambeslag Scharnieren Raamkruk Raamsluiting




pagina 4 van 6


Subonderdeel

Informatie

Vlakvulling

Paneel

Algemeen Materiaal Afmetingen

Family: "Window"

Prestatie‐eisen

Kleur

Type paneel (+ opbouw) Materiaalsoort Breedte Hoogte Dikte Rc‐waarde paneel U‐waarde paneel Geluidwerendheid (aantal dB) RAL‐kleur binnen RAL‐kleur buiten

Parameternaam

Type

Description Paneel_materiaal Width Heigth Dikte Rc_waarde_paneel U_waarde_paneel Geluidwerendheid Paneel_kleur_binnen Paneel_kleur_buiten


0

1

2

Subonderdeel

Vlakvulling

Deur

Leverancier Type

Family: "Door" Toegankelijkheid

Afmetingen

Materiaal Prestatie‐eisen

Kleur Gewicht Onderhoud Roeden

Type Afmetingen

Kleur Glasopening

Sponningmaten

5

6

Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief

Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief




4

5

6

Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief

Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief


Parameternaam

Type

Naam leverancier Type deur NL‐sfb codering Deurnummer Draairichting (L1, L3, R2, R4) Vrijheidsgraden (90,180) Vluchtdeur Zelfsluitend Breedte Hoogte Dikte Hoogte t.o.v. onderkant plafond Houtsoort Rc‐waarde deur U‐waarde deur Geluidwerendheid (aantal dB) Inbraakwerendheidsklasse Politiekeurmerk (PKVW) Brandwerendheid (30, 60 min) WBDBO (30,60 min) Qv‐10 waarde Verfsysteem RAL‐kleur binnen RAL‐kleur buiten Gewicht Onderhoudsvoorschrift referentie

Manufacturer Description Assembly Code Deurnummer Draairichting Vrijheidsgraden Vluchtdeur Zelfsluitend Width Heigth Dikte Hoogte_tov_ok_plafond Deur_houtsoort Rc_waarde_deur U_waarde_deur Geluidwerendheid Inbraakwerendheidsklasse PKVW Brandwerendheid Fire rating Qv10_waarde Verfsysteem Deur_kleur_binnen Deur_kleur_buiten Deur_gewicht Deur_onderhoud

Text Text Text Text Text Text Yes/no Yes/no Length Length Length Length Text Text Text Text Text Text Text Text Text Text Text Text Text Text








Sponningmaat breedte Sponningmaat hoogte

Deur_sponningmaat_breedte Deur_sponningmaat_hoogte

Length Length

Voorlopig Voorlopig

Voorlopig Voorlopig



Informatie Algemeen

4

Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig



0

1

2

Voorlopig Definitief Voorlopig


Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief Voorlopig

Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig

Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief



pagina 5 van 6


Subonderdeel Deur Glaslatten

Informatie Type

(vervolg)

(vervolg)

Type

Beglazing

Afmetingen

Prestatie‐eisen


Scharnieren Slot Meerpuntssluiting Cilinder Deurkruk Deurschild Deurnaald Briefplaat Deurdranger Deuropener

Type glaslatten

Parameternaam Glaslatten_type

Type Text




Type Aantal Type Type Type Type Type Type Type RAL‐kleur Type Type

Scharnieren_type Scharnieren_aantal Description Meerpuntssluiting_type Cilinder_type Deurkruk_type Deurschild_type Deurnaald_type Briefplaat_type Briefplaat_kleur Deurdranger_type Deuropener_type

Text Integer Text Text Text Text Text Text Text Text Text Text

0

1

2



Subonderdeel

Informatie

Vlakvulling

Ventilatierooster / suskast Family: "Window"

Leverancier Type Positie Afmetingen

Kleur Prestatie‐eisen Bedieningswijze Onderhoud

Naam leverancier Type ventilatierooster NL‐sfb codering Neggemaat ventilatierooster Breedte Hoogte Dikte RAL‐kleur Ventilatiecapaciteit Geluidwerendheid (aantal dB) Bedieningswijze Onderhoudsvoorschrift referentie

Parameternaam

Type

Manufacturer Description Assembly code Ventilatierooster_neggemaat Width Height Dikte Ventilatierooster_kleur Ventilatiecapaciteit Geluidwerendheid Bedieningswijze Ventilatierooster_onderhoud

Text Text Text Length Length Length Length Text Text Text Text Text

BIM‐model niveau 3 4 Voorlopig Voorlopig

0

1

2


BIM‐model niveau 3 Voorlopig Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig

5 Definitief

6 Definitief




Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief



4

5

6

Definitief Definitief Definitief Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief





pagina 6 van 6


Subonderdeel

Informatie

Parameternaam

Type

Spouwlatten / Spouwlatten rekwerk

Type Afmetingen Materiaal

Type spouwlat Lengte Houtsoort

Description Length Spouwlat_houtsoort

Text Length Text

Family: Rekwerk "Curtain wall"

Type Afmetingen

Type rekwerk (+ opbouw) Breedte Hoogte Dikte

Description Width Heigth Dikte

Text Length Length Length

0

1

2


Informatie

Prefab onderdorpel

Leverancier Type

Family: "Curtain wall" Kleur Afmetingen

Gewicht

Hoofdonderdeel

Overige informatie totaal kozijnobject

Naam leverancier Type NL‐sfb codering RAL‐kleur Breedte Hoogte Dikte Gewicht

Informatie Aantal kozijnen + aantal gespiegelde kozijnen Bouwmethodiek (prefab of niet) Bouwvolgorde Kozijnindeling (dorpels, stijlen en vlakvulling) Toepassing rekwerk Kozijndeling (eventueel) Montagewijze Conditioneringsmaatregelen Plaatsingswijze beglazing (handmatig of kraan) Kozijndetails Maatvoering (alle elementen) Kosten van de kozijnonderdelen

Parameternaam

Type

Manufacturer Description Assembly code Prefabdorpel_kleur Width Heigth Dikte Gewicht

Text Text Text Text Length Length Length Text

Waar vastgelegd? Schedule in BIM‐model Plan van aanpak + visualisatie in BIM‐model Visualisatie + beschrijving in planning Visualisatie in BIM‐model Visualisatie in BIM‐model Visualisatie in BIM‐model Visualisatie + beschrijving in montageplan Beschrijving in Plan van Aanpak / technische omschrijving / montageplan Visualisatie + beschrijving in montageplan Op gegenereerde 2D tekeningen uit BIM‐model gelinkt aan kozijnobject Op gegenereerde 2D tekeningen uit BIM‐model In offertespiegel / werkbegroting

0

1

2


4

5

6





Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig



BIM‐model niveau 3 Voorlopig Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig

0


1

2

Voorlopig

Voorlopig

Voorlopig Voorlopig

Voorlopig

Voorlopig


4

5

6

Definitief Definitief Definitief Voorlopig Definitief Definitief Definitief

Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief


4

5

6

Definitief Definitief Voorlopig Definitief Definitief Definitief Voorlopig



Voorlopig

Voorlopig


Voorlopig Voorlopig

Voorlopig Voorlopig


pagina 1 van 6

Parameters Hoofdonderdeel

Informatie Leverancier Type

Locatie Afmetingen Positie Prestatie‐eisen

Algemene informatie totaal kozijnobject Family: alles samen in één Modelgroup Detaillering

Stelruimte

Oppervlakte glas Gewicht Hijsvoorziening Bevestigingsmateriaal Onderhoud

Naam leverancier Type‐omschrijving NL‐sfb codering Kozijnmerk Blok Verdieping Breedte Hoogte Peilmaat Neggemaat Rc‐waarde totaal U‐waarde gemiddeld Geluidwerendheid (aantal dB) Inbraakwerendheidsklasse Politiekeurmerk (PKVW) Brandwerendheid (30, 60 min) WBDBO (30,60 min) Qv‐10 waarde Ventilatiecapaciteit Verfsysteem Detail boven / detailnummer Detail onder / detailnummer Detail links / detailnummer Detail rechts / detailnummer Stelruimte boven Stelruimte onder Stelruimte links Stelruimte rechts Oppervlakte glas totaal Gewicht totaal Hijsvoorziening Type bevestigingsmateriaal Aantal bevestigingsmateriaal Onderhoudsvoorschrift referentie

Parameternaam

Type

Manufacturer Description Assembly code Type mark Blok Level Width Heigth Origin level offset Neggemaat Rc_waarde_tot U_waarde_gem Geluidwerendheid Inbraakwerendheidsklasse PKVW Brandwerendheid Fire rating Qv10_waarde Ventilatiecapaciteit Verfsysteem Detail_boven Detail_onder Detail_links Detail_rechts Stelruimte_boven Stelruimte_onder Stelruimte_links Stelruimte_rechts Glas_oppervlakte Gewicht_totaal Hijsvoorziening Bevestiging_type Bevestiging_aantal Gevelkozijn_onderhoud

Text Text Text Text Text Length Length Length Length Length Text Text Text Text Yes/no Integer Integer Text Text Text Link / text Link / text Link / text Link / text Length Length Length Length Area tekst Yes/no Text Integer Text

4 Voorlopig Definitief Voorlopig Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief


Subonderdeel

Informatie

Kozijn

Dorpels / stijlen (per dorpel en stijl )

Type Afmetingen

Family: "Curtain wall" Materiaal Prestatie‐eisen

Kleur Vlakopeningen (per vlakopening)

Afmetingen Type vlakvulling

4

BIM‐model niveau 4a 5 Voorlopig Definitief Voorlopig Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief


BIM‐model niveau 4a 5

6 Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief

Parameternaam

Type

6

Type dorpel / stijl Lengte dorpel / stijl Sponnningdiepte Sponninghoogte Houtsoort Rc‐waarde kozijn U‐waarde kozijn Geluidwerendheid (aantal dB) RAL‐kleur binnen RAL‐kleur buiten

Description Length Kozijn_sponningdiepte Kozijn_sponninghooge Kozijn_houtsoort Rc_waarde_kozijn U_waarde_kozijn Geluidwerendheid_kozijn Kozijn_kleur_binnen Kozijn_kleur_buiten

Text Length Length Length Text Text Text Text Text Text





Sponningmaat breedte Sponningmaat hoogte Type vlakvulling

Vlak_sponningmaat_breedte Vlak_sponningmaat_hoogte Description (vlakvulling)

Length Length Text





Bijlage L: Parameterlijst BO_5


Parameterlijst BO_5


Parameterlijst BO_5

pagina 2 van 6


Subonderdeel Vaste Algemeen

Informatie Type

beglazing

Type Afmetingen

Roeden

Family: "Window" Kleur

Type vaste beglazing

Parameternaam Description

Type Text

4 Definitief

BIM‐model niveau 4a 5 Definitief Definitief

6 Definitief


Description Length Roede_sponningdiepte Roede_sponninghoogte Roede_kleur_binnen Roede_kleur_buiten






Glas_sponningmaat_breedte Glas_sponningmaat_hoogte Glaslatten_type Beglazingsprofiel_type






Glasopening

Sponningmaten


Type Type


Dorpelafdekker




Text Text Length





Ventilatierooster

Type















Afmetingen


Type Afmetingen

Prestatie‐eisen

Onderhoud


Parameterlijst BO_5

pagina 3 van 6

Parameters


Onderdeel

Subonderdeel

Parameternaam

Type

4

Vlakvulling

Raam

Algemeen

Type Toegankelijkheid

Type raam Draai‐ en/of kiep‐ of schuifrichting

Description Draai_kiep_schuif_richting

Text Text





Family: "Window"

Raamdorpels / (Per dorpel of stijl)

Type raamdorpel / ‐stijl Afmetingen

Type dorpel / stijl Lengte dorpel / stijl Sponnningdiepte Sponninghoogte RAL‐kleur binnen RAL‐kleur buiten

Description Length Raam_sponningdiepte Raam_sponninghoogte Raam_kleur_binnen Raam_kleur_buiten













Raam_sponningmaat_breedte Raam_sponningmaat_breedte Glaslatten_type Beglazingsprofiel_type






Informatie

Kleur Roeden

Type Afmetingen

Kleur

6

Glasopening

Sponningmaten


Type Type


Dorpelafdekker




Text Text Length





Ventilatierooster

Type















Type Type Aantal Type Type

Raambeslag_type Scharnieren_type Scharnieren_aantal Raamkruk_type Raamsluiting_type

Text Text Integer Text Text





Afmetingen


Type Afmetingen

Prestatie‐eisen


Raambeslag Scharnieren Raamkruk Raamsluiting


Parameterlijst BO_5

pagina 4 van 6


Subonderdeel

Informatie

Vlakvulling

Paneel

Algemeen Materiaal Afmetingen

Family: "Window"

Prestatie‐eisen

Kleur

Type paneel (+ opbouw) Materiaalsoort Breedte Hoogte Dikte Rc‐waarde paneel U‐waarde paneel Geluidwerendheid (aantal dB) RAL‐kleur binnen RAL‐kleur buiten

Parameternaam

Type

Description Paneel_materiaal Width Heigth Dikte Rc_waarde_paneel U_waarde_paneel Geluidwerendheid Paneel_kleur_binnen Paneel_kleur_buiten


4 Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief


Subonderdeel

Vlakvulling

Deur

Parameternaam

Type

Naam leverancier Type deur NL‐sfb codering Deurnummer Draairichting (L1, L3, R2, R4) Vrijheidsgraden (90,180) Vluchtdeur Zelfsluitend Breedte Hoogte Dikte Hoogte t.o.v. onderkant plafond Houtsoort Rc‐waarde deur U‐waarde deur Geluidwerendheid (aantal dB) Inbraakwerendheidsklasse Politiekeurmerk (PKVW) Brandwerendheid (30, 60 min) WBDBO (30,60 min) Qv‐10 waarde Verfsysteem RAL‐kleur binnen RAL‐kleur buiten Gewicht Onderhoudsvoorschrift referentie

Manufacturer Description Assembly Code Deurnummer Draairichting Vrijheidsgraden Vluchtdeur Zelfsluitend Width Heigth Dikte Hoogte_tov_ok_plafond Deur_houtsoort Rc_waarde_deur U_waarde_deur Geluidwerendheid Inbraakwerendheidsklasse PKVW Brandwerendheid Fire rating Qv10_waarde Verfsysteem Deur_kleur_binnen Deur_kleur_buiten Deur_gewicht Deur_onderhoud

Text Text Text Text Text Text Yes/no Yes/no Length Length Length Length Text Text Text Text Text Text Text Text Text Text Text Text Text Text





Sponningmaat breedte Sponningmaat hoogte

Deur_sponningmaat_breedte Deur_sponningmaat_hoogte

Length Length

Informatie Algemeen

Leverancier Type

Family: "Door" Toegankelijkheid

Afmetingen

Materiaal Prestatie‐eisen

Kleur Gewicht Onderhoud Roeden

Type Afmetingen

Kleur Glasopening

Sponningmaten

4

BIM‐model niveau 4a 5 Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief



6 Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief

6








Voorlopig Voorlopig

Voorlopig Voorlopig




Parameterlijst BO_5

pagina 5 van 6

Type glaslatten

Parameternaam Glaslatten_type

Type Text

4 Voorlopig

BIM‐model niveau 4a 5 Voorlopig Definitief








Type Aantal Type Type Type Type Type Type Type RAL‐kleur Type Type

Scharnieren_type Scharnieren_aantal Description Meerpuntssluiting_type Cilinder_type Deurkruk_type Deurschild_type Deurnaald_type Briefplaat_type Briefplaat_kleur Deurdranger_type Deuropener_type

Text Integer Text Text Text Text Text Text Text Text Text Text






Subonderdeel Deur Glaslatten

Informatie Type

(vervolg)

(vervolg)

Type

Beglazing

Afmetingen

Prestatie‐eisen


Scharnieren Slot Meerpuntssluiting Cilinder Deurkruk Deurschild Deurnaald Briefplaat Deurdranger Deuropener


Subonderdeel

Informatie

Vlakvulling

Ventilatierooster / suskast Family: "Window"

Leverancier Type Positie Afmetingen

Kleur Prestatie‐eisen Bedieningswijze Onderhoud

Naam leverancier Type ventilatierooster NL‐sfb codering Neggemaat ventilatierooster Breedte Hoogte Dikte RAL‐kleur Ventilatiecapaciteit Geluidwerendheid (aantal dB) Bedieningswijze Onderhoudsvoorschrift referentie

Parameternaam

Type

Manufacturer Description Assembly code Ventilatierooster_neggemaat Width Height Dikte Ventilatierooster_kleur Ventilatiecapaciteit Geluidwerendheid Bedieningswijze Ventilatierooster_onderhoud

Text Text Text Length Length Length Length Text Text Text Text Text

4 Definitief Definitief Definitief Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief

BIM‐model niveau 4a 5 Definitief Definitief Definitief Voorlopig Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief


6 Definitief

6 Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief


Parameterlijst BO_5

pagina 6 van 6

Parameters Parameternaam

Type

Spouwlatten / Spouwlatten rekwerk

Type Afmetingen Materiaal

Type spouwlat Lengte Houtsoort

Description Length Spouwlat_houtsoort

Text Length Text





Family: Rekwerk "Curtain wall"

Type Afmetingen

Type rekwerk (+ opbouw) Breedte Hoogte Dikte

Description Width Heigth Dikte

Text Length Length Length





Onderdeel

Informatie

Prefab onderdorpel

Leverancier Type

Onderdeel

Subonderdeel

Informatie

4


Parameters

Family: "Curtain wall" Kleur Afmetingen

Gewicht

Hoofdonderdeel

Overige informatie totaal kozijnobject

Naam leverancier Type NL‐sfb codering RAL‐kleur Breedte Hoogte Dikte Gewicht

Informatie Aantal kozijnen + aantal gespiegelde kozijnen Bouwmethodiek (prefab of niet) Bouwvolgorde Kozijnindeling (dorpels, stijlen en vlakvulling) Toepassing rekwerk Kozijndeling (eventueel) Montagewijze Conditioneringsmaatregelen Plaatsingswijze beglazing (handmatig of kraan) Kozijndetails Maatvoering (alle elementen) Kosten van de kozijnonderdelen

Parameternaam

Type

Manufacturer Description Assembly code Prefabdorpel_kleur Width Heigth Dikte Gewicht

Text Text Text Text Length Length Length Text

Waar vastgelegd? Schedule in BIM‐model Plan van aanpak + visualisatie in BIM‐model Visualisatie + beschrijving in planning Visualisatie in BIM‐model Visualisatie in BIM‐model Visualisatie in BIM‐model Visualisatie + beschrijving in montageplan Beschrijving in Plan van Aanpak / technische omschrijving / montageplan Visualisatie + beschrijving in montageplan Op gegenereerde 2D tekeningen uit BIM‐model gelinkt aan kozijnobject Op gegenereerde 2D tekeningen uit BIM‐model In offertespiegel / werkbegroting

4 Definitief Definitief Definitief Voorlopig Definitief Definitief Definitief

4 Definitief Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig Voorlopig

BIM‐model niveau 4a 5 Definitief Definitief Definitief Voorlopig Definitief Definitief Definitief



6

6 Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief Definitief

6

Definitief Definitief Voorlopig Definitief Definitief Definitief Voorlopig Voorlopig



Voorlopig

Voorlopig Voorlopig



Voorlopig Voorlopig

Voorlopig Voorlopig



Bijlage M: Basis informatiestroom BO_1

Basis informatiestroom voor instapmoment BO_1 – Hoofdproces Instapmoment: Bijbehorende bouworganisatievorm(en): Taken die de timmerfabriek uitvoert: Partij die onderhoud uitvoert:

Calculatie / aanbieding

Projectdefinitie 1

BO_1 Eigen Ontwikkeling, Turn-key Uitwerking productiegereed, productie Externe partij

Structuur Ontwerp fase C

Voorlopig Ontwerp fase 2

Definitief Ontwerp fase 3

4


Werk- en productievoorbereiding

Definitieve prijsvorming 5

6

Uitvoering 7

8


Inputinformatie Input is het definitieve BIMmodel aan het eind van vorige fase

Activiteit Nr.

Partij die de activiteit uitvoert

Seriële activiteiten

Outputinformatie Output is het definitieve BIMmodel van deze fase

Parallelle activiteiten

Activiteit 1

Activiteit 1

Activiteit 2

Activiteit 3

Activiteit 2 · · · ·


Oplevering

Onderhoud 9

10

Projectdefinitie

Initiatief Eisen en wensen

Programma van Eisen opstellen 1.1

Hendriks of Externe opdrachtgever

Programma van Eisen


Programma van Eisen Kengetallen

Aanbiedingsprijs vormen C.1

Inschrijfbegroting Voorlopige werkbegroting

Hendriks

Programma van Eisen Kengetallen

Programma van Eisen controleren C.1.1

Hendriks

Missende informatie

Missende informatie achterhalen C.1.2 Ontbrekende informatie Hendriks

Contactgegevens

Hoeveelheden uittrekken C.1.3

Inschrijfbegroting aanbieden C.1.5

Uittrekstaat ITO

Hendriks

Inschrijfbegroting

Inschrijfbegroting opstellen Basis inschrijfbegroting Kengetallen

Inschrijfbegroting

Hendriks

C.1.4

Voorlopige werkbegroting opstellen

Hendriks

Basis werkbegroting

C.1.6

Hendriks

Voorlopige werkbegroting

Structuur Ontwerp fase

Basis BIM-protocol Afspraken met betrokken partijen

BIM-protocol opstellen / bijwerken

BIM-protocol 2.1

Hendriks Programma van Eisen

Structuurontwerp maken 2.2

Architect (HBO)

Structuur Ontwerp Model Schetsen


BIM-protocol

Verbeterpunten

Structuur Ontwerp Model Schetsen Programma van Eisen

Voorlopig Ontwerp Model maken 3.1

Rulesets BIMmodel

Architect (HBO)

Voorlopig Ontwerp Model controleren

Programma van Eisen

3.2

Architect (HBO) Hendriks

BIMmodel

Voorlopig Ontwerp Model definitief verklaren 3.3 Hendriks

Voorlopig Ontwerp Model


BIM-protocol

Voorlopig Ontwerp Model Standaard-details

Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen 4.1 Hendriks

Verbeterpunten Uitvoeringstechnische keuzes

Bouwkundig aspectmodel maken


Rulesets 4.2

Bouwkundig aspectmodel

Architect (HBO)

Welstand + bestemmingsplan Constructief aspectmodel W-installatie aspectmodel E-installatie aspectmodel

Aspectmodellen controleren 4.3


BIMcoördinatiemodel

Definitief Ontwerp Model definitief verklaren 4.4

Hendriks

Definitief Ontwerp Model


BIM-protocol Verbeterpunten

Definitief Ontwerp Model Definitieve technische specificaties gevelkozijn Uitvoeringstechnische keuzes

BIM-model 5.1 opwaarderen naar Technisch Ontwerp Model

Rulesets BIMmodel

Technisch Ontwerp Model controleren

Architect (HBO)

5.3 Technische omschrijving

Algemene voorwaarden


Technische omschrijving maken

Hendriks Architect (HBO) 5.2

BIMmodel

Technisch Ontwerp Model definitief verklaren 5.4 Hendriks

Architect (HBO) Verbeterpunten

Technisch Ontwerp Model en technische omschrijving


Technisch Ontwerp Model Technische omschrijving Standaard-details


Inschrijfbegroting Definitieve werkbegroting

Hendriks


Hoeveelheden uittrekken 6.1.1

Uittrekstaat ITO

Hendriks

Offertes aanvragen Basis offerteaanvraag Contactgegevens

6.1.2

Offerte(s)

Hendriks

Offertes spiegelen Offerte-spiegel

6.1.3

Offertespiegel

Definitieve werkbegroting opstellen

Hendriks


6.1.4

Hendriks

Definitieve werkbegroting


BIM-protocol Uitvoeringsplanning Montageplan Bouwterreinplan Materieelplan (Onderhoudsplan)

Plannen en planningen opstellen Basisbestand planning

7.3

Inkooplanning Werkvoorbereidingsplanning

Hendriks


Technisch Ontwerp Model

Kozijnenaspectmodel genereren

7.5

Kozijnenaspectmodel

Opgewaardeerde kozijnen in BIM-model

Hendriks

7.1

Productie en Uitvoering Model definitief verklaren 7.6

Hendriks Modelleur (HBO)

Kozijnen inkopen

Timmerfabriek

Hendriks

7.4 Inkoopspecificatie Technische omschrijving Algemene voorwaarden Uittrekstaat / ITO

Hendriks

Inkoopspecificatie opzetten 7.2

Hendriks

BIM-protocol Workflow Sofware

BIM-protocol aanvullen

Aangevuld BIM-protocol

7.5.1

Hendriks

Kozijnenaspecmodel Technisch Ontwerp Model Inkoopspecificatie Specificaties van timmerfabriek voor houten kozijnen

Verbeterpunten

Kozijnenaspectmodel opwaarderen 7.5.2

Timmerfabriek

Opgewaardeerd kozijnenaspectmodel

Rulesets

Kozijnenaspectmodel controleren 7.5.3

Hendriks Timmerfabriek

Definitief verklaard kozijnenaspectmodel

Kozijnenaspectmodel in BIMmodel verwerken 7.5.4


BIM-model compleet voor onderdeel kozijnen

Productie en Uitvoering Model

Uitvoering Plannen en planningen

Onderhoudsplan

Plannen en planningen bijwerken Productie en Uitvoering Model

8.1

Uitvoeringsplanning Montageplan Bouwterreinplan Materieelplan

Uitvoeringsplanning

Hendriks

2D tekeningen genereren en opmaken

2Dtekeningen

8.2

Hendriks

Kozijnen produceren 8.4

Timmerfabriek

Gevelkozijnen


Hendriks

Inkopen kozijnensteller Inkoopspecificatie Kozijnenaspectmodel Contactgegevens

Afgewerkt kozijn op de juiste plaats

Kozijnensteller

8.3

Hendriks

Uitvoeringsplanning

Productie en Uitvoering Model 2D-tekeningen Montageplan Bouwterreinplan Materieelplan

Werkploeg aansturen

Bouwterreinplan

Productie en Productie en Uitvoering Model Uitvoering Model 2D-tekeningen 2D-tekeningen Bouwterreinplan Montageplan Montageplan Materieelplan Aanpassingen aan plaatsing kozijn of omliggende constructie

8.5.1

Hendriks

Uitvoeringsplanning

Geproduceerde kozijnen

Kozijnen afroepen 8.5.2

Hendriks

Kozijnen

Kozijnen opslaan op bouwplaats 8.5.3

Timmerfabriek

Kozijnen

Kozijnen plaatsen 8.5.4

Productie en Uitvoering Model 2D-tekeningen Montageplan Materieelplan

Geplaatste kozijnen


Kozijnensteller

8.5.5

Hendriks

Kozijnen afwerken H&S werk Beglazing Ventilatieroosters Etc.

8.5.6

Hendriks Glaszetter Etc.

Afgewerkte kozijnen

Oplevering

Afgewerkte kozijnen in de gevel

Afwijkingen verzamelen 9.1

Hendriks

Afwijkingen

Afwijkingen verwerken in BIMmodel 9.2


Revisie Model

Onderhoud

Onderhoudsplan

Revisie Model Benodigde materialen

Kozijnen onderhouden 10.1

Externe partij

Onderhouden kozijnen

Instapmoment: Bijbehorende bouworganisatievorm(en): Taken die de timmerfabriek uitvoert: Partij die onderhoud uitvoert:


Voorlopig Ontwerp fase C

BO_2 D&B (Design & Build), DBM (Design, Build, Maintain), DBFMO (Design, Build, Finance, Maintain, Operate) Uitwerking productiegereed, productie Externe partij

Definitief Ontwerp fase 3


4



6

Uitvoering 7

8



Activiteit Nr.





Activiteit 1

Activiteit 1

Activiteit 2

Activiteit 3



Oplevering

Onderhoud 9

10

Bijlage N: Basis informatiestroom BO_2

Basis informatiestroom voor instapmoment BO_2 – Hoofdproces


Structuur Ontwerp Model Schetsen Programma van Eisen Kengetallen



Hendriks

Structuur Ontwerp Model Schetsen Programma van Eisen Kengetallen

BIM-model controleren C.1.1

Hendriks

Missende informatie


Contactgegevens

Hoeveelheden uittrekken C.1.3


Uittrekstaat ITO

Hendriks

Inschrijfbegroting


Inschrijfbegroting

Hendriks

C.1.4


Hendriks

Basis werkbegroting

C.1.6

Hendriks





BIM-protocol 3.1

Hendriks Verbeterpunten

Structuur Ontwerp Model Schetsen Programma van Eisen

Voorlopig Ontwerp Model maken 3.2

Rulesets BIMmodel

Architect (HBO)

Voorlopig Ontwerp Model controleren

Programma van Eisen

3.3


BIMmodel

Voorlopig Ontwerp Model definitief verklaren 3.4 Hendriks



BIM-protocol

Voorlopig Ontwerp Model Standaard-details

Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen 4.1 Hendriks

Verbeterpunten Uitvoeringstechnische keuzes



Rulesets 4.2


Architect (HBO)






Hendriks






Rulesets BIMmodel


Architect (HBO)





Hendriks Architect (HBO) 5.2

BIMmodel


Architect (HBO) Verbeterpunten






Hendriks



Uittrekstaat ITO

Hendriks


6.1.2

Offerte(s)

Hendriks


6.1.3

Offertespiegel


Hendriks


6.1.4

Hendriks





7.3


Hendriks




7.5

Kozijnenaspectmodel


Hendriks

7.1



Kozijnen inkopen

Timmerfabriek

Hendriks


Hendriks


Hendriks




7.5.1

Hendriks


Verbeterpunten


Timmerfabriek


Rulesets









Onderhoudsplan


8.1


Uitvoeringsplanning

Hendriks


2Dtekeningen

8.2

Hendriks


Timmerfabriek

Gevelkozijnen


Hendriks



Kozijnensteller

8.3

Hendriks

Uitvoeringsplanning


Werkploeg aansturen

Bouwterreinplan


8.5.1

Hendriks

Uitvoeringsplanning



Hendriks

Kozijnen


Timmerfabriek

Kozijnen



Geplaatste kozijnen


Kozijnensteller

8.5.5

Hendriks


8.5.6


Afgewerkte kozijnen

Oplevering



Hendriks

Afwijkingen



Revisie Model

Onderhoud

Onderhoudsplan



Externe partij




Definitief Ontwerp fase C

BO_3 Bouwteam Uitwerking productiegereed, productie Externe partij


4



6

Uitvoering 7

Oplevering 8

9



Activiteit Nr.





Activiteit 1

Activiteit 1

Activiteit 2

Activiteit 3



Onderhoud 10

Bijlage O: Basis informatiestroom BO_3



Voorlopig Ontwerp Model Standaard-details Kengetallen

Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen C.1

Uitvoeringstechnische keuzes

Hendriks



Hendriks

Voorlopig Ontwerp Model Standaard-details Kengetallen


Hendriks

Missende informatie


Contactgegevens

Hoeveelheden uittrekken Uitvoeringstechnische keuzes

C.2.3


Uittrekstaat ITO

Hendriks

Inschrijfbegroting


Inschrijfbegroting

Hendriks

C.2.4


Hendriks

Basis werkbegroting

C.2.6

Hendriks





BIM-protocol 4.1


Voorlopig Ontwerp Model Uitvoeringstechnische keuzes


Rulesets 4.2


Architect



Architect Opdrachtgever Hendriks



Hendriks






Rulesets BIMmodel


Architect





Hendriks Architect 5.2

BIMmodel


Architect Verbeterpunten






Hendriks



Uittrekstaat ITO

Hendriks


6.1.2

Offerte(s)

Hendriks


6.1.3

Offertespiegel


Hendriks


6.1.4

Hendriks





7.3


Hendriks




7.5

Kozijnenaspectmodel


Hendriks

7.1



Kozijnen inkopen

Timmerfabriek

Hendriks


Hendriks


Hendriks




7.5.1

Hendriks


Verbeterpunten


Timmerfabriek


Rulesets









Onderhoudsplan


8.1


Uitvoeringsplanning

Hendriks


2Dtekeningen

8.2

Hendriks


Timmerfabriek

Gevelkozijnen


Hendriks



Kozijnensteller

8.3

Hendriks

Uitvoeringsplanning


Werkploeg aansturen

Bouwterreinplan


8.5.1

Hendriks

Uitvoeringsplanning



Hendriks

Kozijnen


Timmerfabriek

Kozijnen



Geplaatste kozijnen


Kozijnensteller

8.5.5

Hendriks


8.5.6


Afgewerkte kozijnen

Oplevering



Hendriks

Afwijkingen



Revisie Model

Onderhoud

Onderhoudsplan



Externe partij




Technische uitwerking C

BO_4 E&C (Engineering & Construct) Uitwerking productiegereed, productie Externe partij



6

Uitvoering 7

Oplevering 8

Onderhoud 9

10



Activiteit Nr.





Activiteit 1

Activiteit 1

Activiteit 2

Activiteit 3



Bijlage P: Basis informatiestroom BO_4



Definitief Ontwerp Model Standaard-details

Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen C.1


Hendriks



Hendriks

Definitief Ontwerp Model Standaard-details


Hendriks

Missende informatie



C.2.3

Uittrekstaat ITO Contactgegevens

Offertes aanvragen en spiegelen

Hendriks

Basis offerteaanvraag Contactgegevens Offerte-spiegel

C.2.4


Offertespiegel

Hendriks

Inschrijfbegroting

Inschrijfbegroting opstellen Basis inschrijfbegroting

Inschrijfbegroting

Hendriks

C.2.5


Hendriks

Basis werkbegroting

C.2.7

Hendriks





BIM-protocol 5.1



BIM-model 5.2 opwaarderen naar Tecnisch Ontwerp

Rulesets


Technisch Ontwerp controleren








Technisch Ontwerp definitief verklaren

5.3

5.5

Hendriks

Hendriks Externe partij Verbeterpunten






Hendriks



Uittrekstaat ITO

Hendriks


6.1.2

Offerte(s)

Hendriks


6.1.3

Offertespiegel


Hendriks


6.1.4

Hendriks





7.3


Hendriks




7.5

Kozijnenaspectmodel


Hendriks

7.1



Kozijnen inkopen

Timmerfabriek

Hendriks


Hendriks


Hendriks




7.5.1

Hendriks


Verbeterpunten


Timmerfabriek


Rulesets









Onderhoudsplan


8.1


Uitvoeringsplanning

Hendriks


2Dtekeningen

8.2

Hendriks


Timmerfabriek

Gevelkozijnen


Hendriks



Kozijnensteller

8.3

Hendriks

Uitvoeringsplanning


Werkploeg aansturen

Bouwterreinplan


8.5.1

Hendriks

Uitvoeringsplanning



Hendriks

Kozijnen


Timmerfabriek

Kozijnen



Geplaatste kozijnen


Kozijnensteller

8.5.5

Hendriks


8.5.6


Afgewerkte kozijnen

Oplevering



Hendriks

Afwijkingen



Revisie Model

Onderhoud

Onderhoudsplan



Externe partij


Bijlage Q: Basis informatiestroom BO_5

Basis informatiestroom voor instapmoment BO_5 – Hoofdproces Instapmoment: Bijbehorende bouworganisatievorm(en): Taken die de timmerfabriek uitvoert: Partij die onderhoud uitvoert:

Definitieve prijsvorming / aanbieding

Werk- en productievoorbereiding 6

BO_5 Traditionele aanbesteding Uitwerking productiegereed, productie Externe partij

Uitvoering 7

Oplevering 8

Onderhoud 9

10



Activiteit Nr.





Activiteit 1

Activiteit 1

Activiteit 2

Activiteit 3



Definitieve prijsvorming en aanbieding


Uitvoeringsmethodiek gevelkozijnen bepalen 6.1


Hendriks



Hendriks


BIM-model controleren 6.2.1

Hendriks

Missende informatie

Missende informatie achterhalen 6.2.2 Ontbrekende informatie Hendriks


6.2.3

Uittrekstaat ITO

Contactgegevens

Offertes aanvragen en spiegelen

Hendriks

Basis offerteaanvraag Contactgegevens Offerte-spiegel

6.2.4

Inschrijfbegroting aanbieden 6.2.6

Offertespiegel

Hendriks

Inschrijfbegroting

Inschrijfbegroting opstellen Basis inschrijfbegroting

Inschrijfbegroting

Hendriks

6.2.5


Hendriks

Basis werkbegroting

6.2.7

Hendriks





BIM-protocol 7.1

Uitvoeringsplanning Montageplan Bouwterreinplan Materieelplan (Onderhoudsplan)

Hendriks


7.5


Hendriks


Uitvoeringstechnische keuzes verwerken

Werkvoorbereiding Model


7.2



7.7

Kozijnenaspectmodel


Hendriks

7.3



Kozijnen inkopen

Timmerfabriek

Hendriks


Hendriks


Hendriks




7.7.1

Verbeterpunten

Hendriks Rulesets

Kozijnenaspecmodel Werkvoorbereiding Model Inkoopspecificatie Specificaties van timmerfabriek voor houten kozijnen


Timmerfabriek










Onderhoudsplan


8.1


Uitvoeringsplanning

Hendriks


2Dtekeningen

8.2

Hendriks


Timmerfabriek

Gevelkozijnen


Hendriks



Kozijnensteller

8.3

Hendriks

Uitvoeringsplanning


Werkploeg aansturen

Bouwterreinplan


8.5.1

Hendriks

Uitvoeringsplanning



Hendriks

Kozijnen


Timmerfabriek

Kozijnen



Geplaatste kozijnen


Kozijnensteller

8.5.5

Hendriks


8.5.6


Afgewerkte kozijnen

Oplevering



Hendriks

Afwijkingen



Revisie Model

Bijlage R – Resultaten praktijktoetsing hulpmiddel Toetsing hulpmiddel

Werkvoorbereider 1

21-7-15

Gegevens geïnterviewde

Mee oneens

Stellingen over het functioneren van het hulpmiddel

1 Het doel van het hulpmiddel is duidelijk

Mee eens

Twan van Haaren Hendriks Bouwbedrijf Werkvoorbereider

Niet mee eens / niet mee oneens

Naam: Bedrijf: Functie:

x

Motivatie antwoord

Het doel en verhaal is duidelijk. Het is duidelijk dat er problemen ontstaan als gevolg van de onduidelijke informatiebehoefte en –voorziening.

2 De werking en structuur van het hulpmiddel is duidelijk

x

Motivatie antwoord / verbeteringen

Het is duidelijk. Het is netjes gemaakt. Het is handig dat het hulpmiddel in Excel is opgezet.

3 Het is duidelijk hoe het hulpmiddel in het voorbereidingsproces ingezet moet worden

x


Ja. Kanttekening. Het kan zijn dat een planvoorbereider en/of ontwikkelaar voordat de werkvoorbereider in beeld is al gebruik maakt van het hulpmiddel, bijvoorbeeld in het geval van een bouwteam. Het is duidelijk dat het gebruik van het hulpmiddel door Hendriks Bouw en Ontwikkeling gebeurt en dat ze vanuit dat standpunt de overige partijen moeten sturen. 4 Het hulpmiddel is overzichtelijk

x


Het hulpmiddel is duidelijk. Je kunt niet echt iets fout doen zoals het hulpmiddel is opgezet. Je kunt namelijk alleen maar klikken. 5 Het hulpmiddel is eenvoudig te gebruiken Motivatie antwoord / verbeteringen

Je moet eerst even weet, maar daarna is het eenvoudig te gebruiken. Zie vorig antwoord.

x

6 Door de inzet van het hulpmiddel wordt de informatiebehoefte en – voorziening in het voorbereidingsproces met betrekking tot houten gevelkozijnen duidelijk.

Mee eens


Mee oneens

Stellingen over de toegevoegde waarde van het hulpmiddel voor Hendriks Bouw en Ontwikkeling

x

Motivatie antwoord

Als zo’n compleet overzicht op de werkvoorbereiding terecht komt dan is dit zeer prettig voor de werkvoorbereiding. Ook voor een betrokken partij zoals de timmerfabriek is een dergelijke lijst zeer prettig. Je hebt een overzicht van welke informatie benodigd is in het proces en dat zorgt voor duidelijkheid. 7 De inzet van het hulpmiddel vormt een toegevoegde waarde voor het voorbereidingsproces van houten gevelkozijnen voor Hendriks Bouw en Ontwikkeling.

x

Motivatie antwoord. Op welke manier?

In de huidige situatie krijg je vaak losse documenten waar je informatie uit moet zien te halen. Deze losse documenten worden ook weer naar de timmerfabriek doorgestuurd. Wanneer je alle informatie bij elkaar hebt in het BIM-model levert dit voordelen op voor de werken productievoorbereiding. Helemaal voor onderhoud en beheer aangezien zij direct kunnen zien welk ventilatierooster bijvoorbeeld is toegepast binnen het project. 8

De inzet van het hulpmiddel in het voorbereidingsproces van houten gevelkozijnen voorkomt, in zoverre dit wordt veroorzaakt door een onduidelijke informatiebehoefte en –voorziening met betrekking tot houten gevelkozijnen, het volgende:

a Faalkosten in de werken productievoorbereiding (en uitvoering) van houten gevelkozijnen b Tijdsdruk en vertraging in het voorbereidingsproces van houten gevelkozijnen c Kwaliteitsverlies aan het kozijn d Kwaliteitsverlies aan de procesgang

x x x x

Motivatie antwoorden. In hoeverre wordt dit voorkomen? Een benadering in percentages?

Je bespaart tijd omdat je minder documenten heen en weer moet versturen, omdat alle informatie in het BIM-model wordt verwerkt. Door de beslismomenten binnen het proces kun je de betrokken partij (bijvoorbeeld architect) akkoord laten geven voor bepaalde informatie, waardoor deze vastligt voor de werkzaamheden in de volgende fase. Op deze manier krijgt de architect ook een verantwoordelijkheid. Op dezelfde manier haal je faalkosten eruit. Als er duidelijke beslismomenten zijn dan kan een architect niet zomaar de informatie veranderen als hij akkoord heeft gegeven. Faalkosten worden ook voorkomen als er uiteindelijk een BIM-model voorhanden is met de benodigde en kloppende informatie. Faalkosten kunnen dan alleen nog ontstaan door een onjuiste productie of uitvoering van het kozijn of de omringende constructie. Tijdsbesparing levert het zeker op doordat duidelijk is in het proces welke informatie benodigd is

Kwaliteitsverlies is tweeledig. Enerzijds doordat de informatie vooraf niet goed was, waardoor het kozijn onjuist geproduceerd wordt, anderzijds heb je kwaliteitsverlies door een onjuiste productie/uitvoering terwijl de informatie wel juist was. Het eerste zal je ondervangen met het hulpmiddel, het tweede niet. Als je met zo’n lijst werkt, dan zal het kozijn ook de uiteindelijke kwaliteit hebben die gevraagd wordt.

Mee eens

Mee oneens

Stellingen over de toegevoegde waarde van het hulpmiddel voor betrokken partijen


De procesgang wordt ook een heel stuk optimaler als je een dergelijk overzicht hebt van wanneer welke informatie bekend moet zijn.

9 De inzet van het hulpmiddel vormt een toegevoegde waarde voor het voorbereidingsproces van houten gevelkozijnen voor de volgende partijen: Timmerfabriek x Architect (indien betrokken) x Opdrachtgever (indien betrokken) x Uitvoerende partij x Partij die de kozijnen moet onderhouden x Motivatie antwoorden

Timmerfabriek zeker aangezien deze uiteindelijk een BIM-model hebben waaraan zij duidelijk kunnen afleiden wat zij moeten maken, welke kleur etc. Architect niet, voor hem is het enkel belang dat het kozijn voldoet aan de daglichteis en welke kleur het kozijn heeft. Het zal dus ook meer energie kosten om zo’n architect te overtuigen van de voordelen die ontstaan als alle benodigde informatie in het BIM-model wordt verwerkt. Voor de partij die het onderhoud uitvoert is het zeker prettig, omdat zij alle voor hen mogelijk benodigde informatie bij elkaar hebben.

10 Overige opmerkingen of vragen over de functionaliteit van het hulpmiddel? Geen.

11 Verbeteringen aan het hulpmiddel? 1) Op de pagina start een invulveld maken met gegevens zoals projectnummer, projectnaam etc. en een functie in het hulpmiddel inbouwen zodat deze informatie op alle geprinte overzichten terugkomt in de kop of iets dergelijks. 2) Het is misschien handig om de waarde van de parameters in het overzicht in te kunnen vullen, zodat je een totaal overzicht hebt van de benodigde informatie voor het kozijn. (Dit wordt weerlegd door Richard van der Burgt, je zou dan immers een splitsing moeten gaan maken voor diverse kozijnmerken)

Toetsing hulpmiddel

Werkvoorbereider 2

21-7-15


Mee oneens



Mee eens

Jeroen Thomassen Hendriks Bouwbedrijf Werkvoorbereider



X

Motivatie antwoord

Duidelijk verhaal


x


De structuur is helder. Om de werking helemaal goed te leren, moet je er even mee kunnen werken.


x


Het is duidelijk dat je commitment moet gaan zoeken bij de overige partijen. Er moeten wel goede afspraken in het proces gemaakt worden welke partij het model uitwerkt tot welk niveau. In huidige projecten tekent de architect bijvoorbeeld maar een kader waar aan parameters hangen. De timmerfabriek maakt een nieuw model (productiemodel) waar alle gegevens voor productie in is verwerkt. Dit model is in huidige projecten ook meestal het revisiemodel, niet het bouwkundig model van de architect. Gaat hierbij dan geen informatie verloren die ook benodigd is voor bijvoorbeeld onderhoud? 4 Het hulpmiddel is overzichtelijk x Motivatie antwoord / verbeteringen

Het is veel en gedetailleerd. Hierdoor wordt wel inzichtelijk welke informatie verzameld dient te worden binnen een project voor het onderdeel houten gevelkozijnen. Nu zie je pas eens waar de werkvoorbereider allemaal aan moet denken. 5 Het hulpmiddel is eenvoudig te gebruiken Motivatie antwoord / verbeteringen

Ja, je zou er eens een tijdje mee moeten werken. Het is goed dat het alleen maar klikken is, aangezien dergelijke tools vaak onnodig worden aangepast door medewerkers.

x


Mee eens


Mee oneens


x

Motivatie antwoord

Ja, je hebt door middel van het hulpmiddel een mooi overzicht van de informatiebehoefte.

7 De inzet van het hulpmiddel vormt een toegevoegde waarde voor het voorbereidingsproces van houten gevelkozijnen voor Hendriks Bouw en Ontwikkeling.

x

Motivatie antwoord. Op welke manier?

Ja, want de informatiebehoefte is duidelijk.

8



x x x x


Het antwoord is ja, dit kan niet anders. Het hulpmiddel geeft goed overzicht wanneer welke informatie van belang is, waardoor je kan afleiden wanneer je achter welke informatie aan moet gaan. Hierdoor kan het proces veel efficiënter doorlopen worden. Daarnaast wordt je gewaarschuwd wanneer bepaalde informatie er nog niet is. In huidige projecten mist een dergelijk overzicht van aanwezige en ontbrekende informatie. Voor een daadwerkelijke kwantificatie zou je het hulpmiddel in de praktijk moeten inzetten. Jeroen geeft aan het wel te willen proberen bij een project. Kanttekening: Het inzichtelijk maken van de benodigde informatie wil niet zeggen dat je de informatie daadwerkelijk hebt of beschikbaar is. Voorbeeld glasfabrikant. Men wil vaak vroeg al de glasdiktes weten terwijl de glasfabrikant nog niet is ingekocht.

Mee eens


Mee oneens



Voor de architect en timmerfabriek is het zeker een toegevoegde waarde, het hulpmiddel vormt namelijk een stuurmiddel. Voor de opdrachtgever en de partij die onderhoud uitvoert is het nu niet echt een toegevoegde waarde. Zij willen enkel dat er uiteindelijk een compleet en kloppend model is en hoe dat er komt interesseert hen niet. Voor beheer en onderhoud is een kloppend en juist BIM-model, als gevolg van de inzet van dit hulpmiddel natuurlijk wel interessant aangezien men hierdoor alle informatie op één plek heeft. De uitvoerder wil enkel weten hoe hij het kozijn moet plaatsen, voor de rest niks

10 Overige opmerkingen of vragen over de functionaliteit van het hulpmiddel? Geen

11 Verbeteringen aan het hulpmiddel? Antwoord op de vraag of het een verbetering zal zijn als het hulpmiddel gekoppeld is aan BIM: Dit zal zeker een verbetering zijn, maar men moet wel in de gaten houden dat een controle met bijvoorbeeld Solibri niet alle elementen op een juiste manier kan filteren ten gevolge van een niet eenduidige invulling van de parameter. Bijvoorbeeld de parameter brandwerendheid. Deze wordt door de ene partij ingevuld met ‘60’ terwijl een andere partij hier ‘B60’ invult.

Toetsing hulpmiddel

Werkvoorbereider 3

21-7-15


Mee oneens



Mee eens

Richard van der Burgt Hendriks Bouwbedrijf 1e werkvoorbereider



x

Motivatie antwoord

De problematiek is duidelijk en het doel van het hulpmiddel ook.


x


Het hulpmiddel is overzichtelijk en het verhaal hoe je het hulpmiddel moet gebruiken is duidelijk. Als het aan BIM gekoppeld wordt vereist dit nog wat dieper inzicht in hoe BIM samen zou moeten werken

met dit hulpmiddel.


x


Het stappenplan is duidelijk. Echter om het te laten werken moet je er wel voor zorgen dat de betrokken partijen goed meewerken. Bij een bouwteam zal dit lastig zijn aangezien je weinig invloed kan uitoefenen op de architect. Bij andere tussenvormen, kun je zelf een partij hiervoor inschakelen en hierop van te voren selecteren. Bijvoorbeeld bij huidige projecten bij een aanbesteding wordt vaak een teken / modelleerbureau ingeschakeld door Hendriks. 4 Het hulpmiddel is overzichtelijk

x


Ja het hulpmiddel is op een overzichtelijke manier opgebouwd.

5 Het hulpmiddel is eenvoudig te gebruiken Motivatie antwoord / verbeteringen

Er kan niet veel verkeerd gaan, aangezien het alleen maar klikken is.

x


Mee eens


Mee oneens


x

Motivatie antwoord

Door de duidelijke informatiebehoefte en –voorziening wordt informatie eerder beschikbaar. Een architect heeft doorgaans de neiging om zaken voor zich uit te schuiven. Hierdoor blijft informatie veranderen terwijl je het niet wil. Door het hulpmiddel ontstaat een duidelijk beeld van wanneer bepaalde informatie benodigd is en definitief moet zijn, hiermee dwing je als het ware de betrokken partijen zoals een architect om zich daaraan te houden. Daarnaast heb je een mooi overzicht van alle informatie die van belang is, waardoor er uiteindelijk geen benodigde informatie in het BIM-model mist 7 De inzet van het hulpmiddel vormt een toegevoegde waarde voor het voorbereidingsproces van houten gevelkozijnen voor Hendriks Bouw en x Ontwikkeling. Motivatie antwoord. Op welke manier?

Het vormt een toegevoegde waarde. Zeker als je het hulpmiddel kan linken aan Solibri, dan is de cirkel rond. Met het overzicht heb je de input, en met solibri heb je een automatische controle functie. Op die manier heb je een krachtige tool. Je kan de parameterlijst in het BIM-protocol opnemen, hieraan kunnen rulesets gehangen worden, waardoor Solibri automatisch het BIM-model kan checken op de van te voren vastgestelde parameters. Met Solibri controleren of de betreffende parameters erin zitten en zijn ingevuld. Solibri kan daarnaast Excel bestanden importeren, dus het is goed dat het overzicht in Excel is gemaakt. Als dit lukt, dan heb je alles wat betreft de informatievoorziening onder schot. 8



x x x x


Ervaring speelt een rol. Een ervaren werkvoorbereider heeft meer inzicht en zal hierdoor informatie beter invullen. Het kan niet anders dat het geld en tijdswinst oplevert wanneer er een compleet en kloppend BIM-model voorhanden is als gevolg van een duidelijke informatiebehoefte en –voorziening binnen het proces. Je hebt namelijk een kozijnobject waar alle benodigde informatie aan vasthangt. Vooral voor het BIM-model vanuit de ontwerpfase is dit van belang. In huidige projecten blijkt vaak dat dit model niet bruikbaar is, omdat informatie mist of niet eenduidig is. Wanneer duidelijk is welke informatie in dit model verwerkt moet zijn en ook daadwerkelijk erin wordt verwerkt, dan scheelt dit sowieso een hoop werk aangezien het proces hierdoor efficiënter wordt. Tijd is ook kosten, dus het levert ook geld op. Faalkosten als gevolg van onnodige vertraging (die men niet direct ziet omdat het altijd al zo is gegaan) worden hierdoor ook

voorkomen. Het proces verloopt soepeler, waardoor de kwaliteit van het proces ook verbetert en omdat alle benodigde informatie met betrekking tot de kozijn voorhanden is kan het bijna niet anders dat het kozijn op de juiste manier wordt geproduceerd, waardoor dit ook voordelen moet opleveren voor de kwaliteit van het kozijn. Het meten van deze voordelen is lastig, aangezien er geen nulmeting voorhanden is. Hendriks heeft dit nooit bijgehouden. Ervaring zou dit moeten uitwijzen, maar een gezonde beredenering zegt dat het duidelijk maken van de informatiebehoefte en –voorziening, wat door de inzet van het hulpmiddel wordt gedaan, altijd voordelen zal opleveren op het gebied van geld, tijd en kwaliteit.

Mee eens

Mee oneens



Daarnaast is het voordelig dat alle informatie bij elkaar wordt gebracht in het BIM-model, terwijl dit in huidige projecten over diverse documenten is verspreid.


Architect wel als hij een checklist krijgt waarop hij ziet welke parameters hij moet verwerken. Architecten zijn namelijk vaak lui, dus dat zou dan voordelig zijn. Opdrachtgever zal er tijdens de bouwfase niet zo wakker van liggen. Hij heeft er enkel profijt van wanneer er een model ligt waarin alle informatie met betrekking tot de houten gevelkozijnen is verwerkt. Ook voor de partij die het onderhoud uitvoert is dit zeer voordelig. Uitvoerder wil niet te veel informatie hebben, hij hoeft enkel het merk, draairichting, brandwerendheid etc. te hebben.

10 Overige opmerkingen of vragen over de functionaliteit van het hulpmiddel? Geen

11 Verbeteringen aan het hulpmiddel? 1) Hulpmiddel koppelen aan BIM, door middel van Solibri? Als dit mogelijk is natuurlijk aangezien het programmeerkennis vereist 2) Extra kolom zoals Twan van Haaren voorstelt niet toevoegen, omdat je anders een splitsing moet maken per kozijnmerk. Dit kan veel makkelijker met Solibri, waarmee je kan filteren op alles wat je wilt.

Informatievoorziening in het voorbereidingsproces van houten gevelkozijnen binnen een BIM-proces

Recommend Documents