Informatiepakket medische ESWT Behandeling van chronische peesontstekingen met gefocusseerde medische schokgolftherapie (ESWT)
Inhoudsopgave
1. Welkom bij ESWT
2
2. Chronische peesontstekingen
3
3. Wat is ESWT?
5
4. Hoe gaat de behandeling in zijn werk? 4.1 Diagnose 4.2 Aanmelding 4.3 Oproep 4.4 Behandeling 4.5 Herstelperiode
7
5. De kosten en vergoeding voor ESWT
9
6. De organisatie ESWT: sterk in beweging
10
7. Belangrijke telefoonnummers
12
Bijlagen (los) 1. Aanmeldingsformulier 2. Brief voor de werkgever 3. Brief voor de zorgverzekeraar
1
1. Welkom bij ESWT Geachte mevrouw, geachte heer, Hartelijk dank voor uw aanvraag voor informatie over Extracorporeal Shock Wave Therapy (ESWT). Hierbij ontvangt u het informatiepakket over deze gefocusseerde medische schokgolfbehandeling van hardnekkige aandoeningen aan het bewegingsapparaat. Zoals met name tennis-/golfelleboog, hielspoor, verkalking in de pezen van de schouder en achillespeesontsteking. Omdat wij het belangrijk vinden dat u de keuze voor deze behandeling weloverwogen maakt, hebben wij de informatie uitgebreid voor u op papier gezet. Als u zich wilt aanmelden voor een ESWT-behandeling zijn enkele voorbereidingen belangrijk. U heeft onder andere een verwijsbrief nodig van uw (huis-)arts of specialist. Ons advies is om vooraf bij uw zorgverzekeraar of werkgever na te gaan of één van hen bereid is de kosten van de behandeling te vergoeden. Meer uitleg en de geldende voorwaarden vindt u in dit informatiepakket. Heeft u vragen? Heeft u inhoudelijke vragen over de ESWT-behandeling of heeft u vragen over praktische zaken, zoals de inschrijving voor ESWT, de behandeldata, de wachttijden of de deelnemende ziekenhuizen? Belt u dan met Orthopedisch Centrum Máxima op telefoonnummer (040) 888 8600. Met vriendelijke groet, ESWT-team Orthopedisch Centrum Máxima Eindhoven
2
2. Chronische peesontstekingen Veel mensen staan nauwelijks stil bij de vele manieren waarop zij hun armen gebruiken. Logisch, bewegen is iets ‘vanzelfsprekends’. Tenzij, en daar weet u misschien nu alles van, zulke normale bewegingen pijn doen. Pijn als u even die tas verzet, pijn tijdens het schilderen, pijn als u uw kind optilt en zelfs pijn als u alleen maar even uw arm strekt. En die pijn voelt u vooral aan de buitenkant van uw elleboog. Grote kans dat u kampt met een klassieke ‘tenniselleboog’. En daarin bent u niet alleen. Zo’n twee procent van de Nederlandse bevolking heeft deze aandoening. En ook al zijn er mensen die zich daarmee (voorlopig) nog redden door ‘het even rustig aan te doen’, bij vele anderen groeit de tenniselleboog uit tot een hardnekkige en langdurige aandoening die vaak leidt tot tijdelijke arbeidsongeschiktheid. Zoals de naam al zegt, komt deze kwetsuur voor bij tennissers, maar in principe kan iedereen een tenniselleboog oplopen. Of u nu zwaar handwerk verricht (sjouwen, schilderen, poetsen) of u belast uw arm licht maar langdurig, bijvoorbeeld omdat u veel met de computermuis werkt, een tenniselleboog komt altijd door overbelasting van bepaalde onderarmspieren. Daardoor ontstaat een niet-bacteriële peesontsteking op de plaats waar de spieren zich hechten aan het bot, niet ver van de elleboog. Door die ontsteking verhardt het toch al taaie peesweefsel zich en er kunnen zelfs scheurtjes ontstaan. Kenmerkend voor een tenniselleboog is, dat het verharde weefsel de bloeddoorstroming ernstig beperkt. En aangezien bloed essentieel is voor genezing van elke ontsteking, maakt dat de tenniselleboog tot een moeilijk behandelbare aandoening. Dat geldt overigens ook voor vergelijkbare peesaandoeningen aan bijvoorbeeld de hiel (in de volksmond ‘hielspoor’), de achillespees of aan een belangrijke pees in de schouder. In het laatste geval kan de verharding van het weefsel zelfs leiden tot kalkafzetting in de zogenaamde ‘rotatorcuff’ rondom het gewricht. 3
Niet alleen de tenniselleboog, maar ook het hielspoor, de ‘kalkschouder’ en het achillespeesletsel zijn indicaties voor een medische ESWT-behandeling. Uniek is de behandeling van de achillespees met nieuwe diagnostiek voorafgaand aan iedere ESWT aan deze pees. Er bestaat inmiddels een scala aan behandelmethoden voor deze peesaandoeningen. Fysiotherapie, hulpmiddelen die uw bewegingen moeten beperken (de ‘brace’ en/of nachtelijke spalk), ontstekingsremmers, injecties… noem maar op. Soms is er zelfs al een indicatie gesteld voor een operatie door de orthopedisch chirurg. Het zijn in ieder geval óf langdurige behandelingen die zich beperken tot symptoombestrijding (ze nemen dus niet de oorzaak weg) óf het zijn ingrijpende methoden. Echter, sinds 1998 wordt in Nederland ook een nieuwe behandelmethode toegepast die sneller, minder ingrijpend is en een aanzienlijke kans op genezing heeft: de zogenaamde gefocusseerde medische Extracorporeal Shock Wave Therapy.
4
3. Wat is ESWT? Extracorporeal Shock Wave Therapy (ESWT) is de Engelse term voor de behandelmethode die is gebaseerd op de techniek van de ‘niersteenvergruizer’. Deze schokgolfmethode, waarmee urologen al decennia lang nierstenen succesvol verwijderen zonder te opereren, wordt sinds 1990 in aangepaste vorm wereldwijd gebruikt en verder ontwikkeld door orthopedisch chirurgen. Inmiddels blijkt dat Extracorporeal Shock Wave Therapy een stimulerend effect heeft op botgenezing en helend werkt bij chronische peesontstekingen. Zo worden de verhardingen in de pezen aanzienlijk minder en verdwijnen kalkafzettingen meestal helemaal, waardoor er weer ruimte ontstaat en onder andere de bloeddoorstroming in de pees weer kan normaliseren. Een Zwitsers bedrijf heeft geavanceerde apparatuur ontwikkeld, specifiek voor orthopedische aandoeningen, die voldoende kracht genereert om deze schokgolven te produceren. Deze apparatuur, enig in haar soort, wordt al vanaf de introductie in het buitenland gebruikt. Op grond van de succesvolle resultaten die daarmee werden bereikt, besloot het Sint Lucas Ziekenhuis te Winschoten in 1998 als eerste instelling in Nederland te starten met ESWTbehandelingen. Ruim twee jaar later volgde de sportmedische dienst van de KNVB in Zeist en weer een jaar later volgde een uitbreiding van het aantal behandellocaties bij ziekenhuizen in Venray en Eindhoven. Ook al wordt deze methode al jaren gebruikt, ESWT is in Nederland een relatief nieuwe behandelmethode. De genezende werking ervan is nog niet bij álle vormen van peesaandoeningen wetenschappelijk bewezen. Daarom beperken we ons in Nederland alleen tot die aandoeningen waarbij de genezende werking van ESWT wel aangetoond is. Dat geldt tot dusver voor patiënten met een tenniselleboog, een hielspoor of pijn ten gevolge van kalkafzetting in het schoudergewricht. Sinds 2004 is ook achillespeesletsel als indicatie toegevoegd. Inmiddels is het ook mogelijk om de zogenaamde ‘jumpersknee’ te behandelen (een knie5
blessure), evenals de tendinitis van de adductor in de lies (ook wel de ‘liesblessure’ genoemd). Het effect In Nederland zijn tot medio 2011 inmiddels een kleine 2500 patiënten door ons behandeld met deze medische Extracorporeal Shock Wave Therapy. Net als in het buitenland blijkt meestal in ons land slechts één behandeling afdoende voor ongeveer driekwart van deze patiënten. Na de verwachte herstelperiode van vier tot acht weken, is het merendeel volledig klachtenvrij. Bij patiënten met kalkproblemen in de schouder benadert dat percentage zelfs zo’n 80%. Bij achillespeesletsel is meestal een eenmalige behandeling voldoende, soms is een tweede- en bij hoge uitzondering een derde behandeling geïndiceerd. Hoewel de meeste behandelingen dus zeer succesvol zijn, kan Extracorporeal Shock Wave Therapy vanzelfsprekend nooit volledige garantie voor herstel bieden.
6
4. Hoe gaat de behandeling in zijn werk? 4.1 Diagnose Om in aanmerking te komen voor een ESWT-behandeling is allereerst een verwijsbrief nodig. Hiervoor kunt u terecht bij uw behandelend (huis-)arts of specialist, die daadwerkelijk kan vaststellen om welke indicatie het gaat. 4.2 Aanmelding U kunt zich opgeven voor een ESWT-behandeling door het bijgesloten aanmeldingsformulier volledig in te vullen en te ondertekenen. Dit formulier kunt u, bij voorkeur met de verwijsbrief van uw behandelend arts, opsturen naar ESWT. Wanneer alle gegevens correct zijn, wordt u in volgorde van aanmelding geplaatst op de lijst voor behandeling op één van de eerder genoemde behandellocaties. Het uitgangspunt is om iedereen zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk binnen vier weken te behandelen. 4.3 Oproep U krijgt tijdig (ongeveer zeven dagen van tevoren) schriftelijk bericht met de exacte datum, het tijdstip en de behandellocatie. Daarbij krijgt u aanvullende informatie en o.a. een routebeschrijving. 4.4 Behandeling U dient zich tijdig te melden aan de balie van de betreffende behandellocatie. Vóór de behandeling plaatsvindt, heeft u een orthopedisch consult. Bij schouderpatiënten wordt de diagnostiek, indien nodig, uitgebreid met een echo om de exacte locatie van de aandoening te bepalen. De ESWT-behandeling vindt plaats onder lokale verdoving (anesthesie). Ondanks deze verdoving blijft de behandeling erg gevoelig. Om het allemaal minder pijnlijk voor u te laten zijn, krijgt u vooraf ook nog een tablet tegen de pijn. Voor de diagnostiek van problemen in de achillespees wordt een nieuwe techniek toegepast, UTC genaamd 7
(Ultrasonographic Tissue Characterization, of weefselkarakterisering middels computergestuurde echoapparatuur). Met behulp hiervan kunnen zelfs de geringste afwijkingen nog beter worden gelokaliseerd en zo nodig geëvalueerd. Tijdens de behandeling zit u op een stoel of ligt u op een behandeltafel. Met een flexibele behandelkop dient de arts de schokgolven gefocusseerd toe op het gemarkeerde gebied. De gehele behandeling, inclusief het consult, de eventuele echo, de verdoving en inwerking daarvan, neemt ongeveer twee uur in beslag. Daarna kunt u weer naar huis. De pijn na de behandeling kan direct na het uitwerken van de verdoving aanzienlijk zijn. Dit is per patiënt verschillend. De arts schrijft standaard een recept voor pijnmedicatie, tenzij dit in bijzondere gevallen tot complicaties kan leiden (bijvoorbeeld maagklachten). In verband met de eventuele pijnklachten is het verstandig om iemand mee te brengen, die u na de ESWT behandeling terug naar huis kan vervoeren. 4.5 Herstelperiode Aansluitend aan de behandeling kan in sommige gevallen de pijn 24 tot 48 uur aanhouden. De totale herstelperiode beslaat vier tot twaalf weken. Uw klachten nemen in deze periode geleidelijk af. U kunt uw dagelijkse werkzaamheden, al dan niet gedoseerd, hervatten na ± twee tot vier weken. De bedrijfsarts kan in uw specifieke situatie (bijvoorbeeld forse fysieke werkzaamheden) een passend reïntegratieadvies geven.
8
5. De kosten en vergoeding voor ESWT Medische en gefocusseerde Extracorporeal Shock Wave Therapy kost € 530,- voor een eerste behandeling per indicatie/ locatie. Een eventuele vervolgbehandeling voor dezelfde indicatie binnen één jaar kost € 397,50 per sessie. Helaas vergoeden de meeste verzekeringsmaatschappijen deze relatief nieuwe behandelmethode nog niet. U staat daarom als patiënt persoonlijk garant voor de betaling. Om vervelende verrassingen te voorkomen, is het dan ook verstandig om tijdig, dus vóór aanmelding, contact op te nemen met uw zorgverzekeraar. Mochten er alsnog röntgenfoto’s of een diagnostische echo moeten worden gemaakt, dan vindt declaratie bij uw zorgverzekeraar plaats. Dit valt buiten het ESWT-tarief. Zoals gemeld, wordt voor de achillespeesaandoeningen diagnostiek verricht met nieuw ontwikkelde apparatuur (UTC), die om die reden (nog) erg duur is en daarom in de meeste gevallen ook niet vergoed wordt door de zorgverzekeraar. Dit unieke onderzoek kost € 290,- per sessie. Daarbij komen de kosten van een eventueel geïndiceerde ESWT-behandeling, waarvoor de prijzen gelden als hierboven. Achillespezen moeten in een aantal gevallen meer dan één keer behandeld worden. Wanneer uw verzekering de kosten van Extracorporeal Shock Wave Therapy niet vergoedt en u bent in loondienst, dan bestaat misschien de mogelijkheid om de behandelkosten (deels) door uw werkgever te laten betalen. Steeds meer werkgevers zijn bereid om de medische kosten van personeel te vergoeden als zij daarmee de tijdsduur van arbeidsongeschiktheid kunnen verkorten. U moet hierover wel zelf contact opnemen met uw werkgever. Om u bij uw verzoek te ondersteunen, is een brief aan uw werkgever bijgesloten. De betaling van de ESWT-behandeling gebeurt door middel van een factuur die u na de behandeling krijgt thuisgestuurd. U blijft te allen tijde verantwoordelijk voor de juiste afhandeling hiervan. 9
6. De organisatie ESWT: sterk in beweging ESWT is een samenwerkingsverband tussen een aantal ziekenhuizen, die in Nederland medische Extracorporeal Shock Wave Therapy uitoefenen. ESWT wil helpen deze techniek verder te ontwikkelen samen met de zorgverlenende instanties, de universiteit en de zorgverzekeraars. Hiertoe is onder andere een Medical Board aangesteld. De gefocusseerd werkende ESWT-apparatuur die wordt ingezet voor orthopedische toepassingen is vanzelfsprekend kwalitatief hoogwaardig en betrouwbaar. Het betreft een ‘elektrohydraulische bougietechnologie’ (‘sparkgap’), die de zogenaamde hoogenergetische schokgolf oplevert. ESWT is daarnaast ook lid van de International Society for Medical ShockwaveTreatment (ISMST). Dit is een vereniging die zich bezighoudt met wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van ESWT. Ook verricht ISMST studies naar nieuwe toepassingen van ESWT voor andere patiëntengroepen (www.ismst.com ). ESWT werkt intensief samen met een aantal orthopedisch chirurgen, revalidatieartsen en radiologen die deze behandeling hebben toegevoegd aan hun behandelmogelijkheden. Verder worden de huisartsen, bedrijfs- en verzekeringsartsen en andere specialisten voorgelicht over de mogelijkheden van deze in Nederland relatief onbekende behandelmethode. Momenteel worden medische ESWT-behandelingen uitgevoerd in Venray (VieCuriVitaal) en Eindhoven (Orthopedisch Centrum Máxima). Om alle aanvragen zo goed mogelijk te kunnen stroomlijnen, komen deze op één landelijk punt binnen bij het ESWT secretariaat van het Orthopedisch Centrum Máxima in Eindhoven. In het Orthopedisch Centrum Máxima worden de door u toegestuurde gegevens met de nodige zorgvuldigheid bewaard, conform de wetten op dit gebied (o.a. privacywet).
10
7. Nazorg per indicatie De arts bespreekt met u de leefregels na de ESWTbehandeling. Deze zijn verschillend per indicatie 8. Belangrijke telefoonnummers Tijdens kantooruren Polikliniek Orthopedisch Centrum Máxima, telefoon (040) 888 86 00.
11
Hoe tevreden bent u over uw arts, specialist of ziekenhuis? Geef uw mening over MMC op ZorgkaartNederland.nl
Máxima Medisch Centrum www.mmc.nl Locatie Eindhoven: Ds. Th. Fliednerstraat 1 Postbus 90 052 5600 PD Eindhoven
Locatie Veldhoven: de Run 4600 Postbus 7777 5500 MB Veldhoven
De informatie in deze folder is van algemene aard en is bedoeld om u een beeld te geven van de zorg en voorlichting die u kunt verwachten. In uw situatie kunnen andere adviezen of procedures van toepassing zijn. Deze folder is dan ook slechts een aanvulling op de specifieke (mondelinge) voorlichting van uw specialist of behandelaar. ©MMC.220.328_04_15
