Informatie voor studenten met een Vlaams diploma

2013

Informatie voor studenten met een Vlaams diploma Deze brochure is een eerste kennismaking met het aanbod masteropleidingen aan de Universiteit Gent gebundeld per faculteit. Er zijn dan ook 11 verschillende brochures beschikbaar. De meeste masteropleidingen zijn Nederlandstalige opleidingen. In een aantal faculteiten worden ook Engelstalige opleidingen aangeboden. De toelatingsvoorwaarden voor de Engelstalige opleidingen kunnen anders zijn voor studenten met een Vlaams diploma dan voor studenten met een buitenlands diploma. Een student met een buitenlands diploma die een masteropleiding wil aanvatten, moet de aanvraagprocedure opstarten om toegelaten te worden (zie Information for international degree students). Hieronder wordt duidelijk welke wegen je naar een masterdiploma brengen. Vervolgens krijg je informatie over alternatieve trajecten (p. 4), dan worden de meest gebruikte termen toegelicht (p. 5) en tenslotte maakt de praktische informatie je concreet wegwijs (p. 6-7). Verderop in de brochure vind je per master informatie over de inhoud en de opbouw van het programma, de beroepsuitwegen, de specifieke toelatingsvoorwaarden, een overzicht van de te volgen opleidingsonderdelen en eventueel de contactgegevens van de opleiding in kwestie.

3 3 4 5 6 8 10 15 21 26

Informatie voor studenten met een Vlaams diploma – Een masterdiploma als einddoel – Alternatieve trajecten – Veel gebruikte termen – Praktische info Info for international degree students Master in de psychologie Master in de pedagogische wetenschappen Master in het sociaal werk Stadsplan

Deze brochurereeks biedt een zo volledig mogelijk overzicht van de masteropleidingen aangeboden door de UGent. Wijzigingen aan de programma’s, de toelatingsvoorwaarden of het aanbod zijn steeds mogelijk. De informatie in deze brochure is bijgewerkt tot 1 januari 2013. Recente informatie vind je op www.UGent.be./studiekiezer.

Durf Denken: dat is het credo van de Universiteit Gent. Kritische en onafhankelijke breinen studeren, onderzoeken, werken aan de Universiteit Gent. Ieder jaar dragen we deze boodschap uit via een creatieve en onderscheidende campagne. Ieder jaar roepen we onszelf en de buitenwereld op om mee te durven denken.

Een masterdiploma als einddoel Je hebt al een diploma behaald in het hoger onderwijs en je wil (nog) een masterdiploma behalen? Dan zijn er diverse mogelijkheden. Als bezitter van een academisch bachelordiploma stroom je in de meeste gevallen rechtstreeks door naar de/een aansluitende master (= master-na-bacheloropleiding of ManaBa) (bv. bachelor taal- en letterkunde naar master historische taal- en letterkunde). Maar het is ook mogelijk om een ander traject af te werken. Als je een master wil volgen waartoe je geen rechtstreekse toegang hebt, zal je eerst een voorbereidingsprogramma moeten afwerken (bv. bachelor sociologie naar master pedagogische wetenschappen). Na een professioneel bachelordiploma werk je eerst een schakelprogramma af voor je toegang krijgt tot de daaropvolgende master (bv. bachelor ergotherapie naar master ergotherapeutische wetenschap). Heb je al een masterdiploma op zak, dan kan je een bijkomende masteropleiding (ManaBa) of een master-na-masteropleiding (ManaMa) volgen. In sommige gevallen kan je beginnen aan een masteropleiding na het volgen van een verkorte bacheloropleiding. In de lijst met toelatingsvoorwaarden is er meestal een opsplitsing in categorieën. Enerzijds staan de diploma’s opgesomd die rechtstreeks toegang hebben tot de master, anderzijds de diploma’s die onrechtstreeks toegang hebben: via schakelprogramma, via voorbereidingsprogramma of via verkorte bachelor. Als jouw diploma niet op de lijst voorkomt en je wil toch graag met die bepaalde master starten, neem dan contact op met het Adviescentrum voor Studenten.

Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Henri Dunantlaan 2, 9000 Gent T 09 264 63 41 www.fppw.UGent.be

Grafisch ontwerp: www.blauwepeer.be - opmaak: www.johnnybekaert.be

Gedrukt met vegetale inkten op FSC-papier

Druk en afwerking: www.pureprint.be

en met elektriciteit voor 100 % opgewekt

Fotografie: http://studio-edelweiss.be

uit duurzame CO2-neutrale bronnen.

Voor sommige master-na-masteropleidingen worden er bovenop de diplomavoorwaarde nog bijkomende voorwaarden gesteld zoals dossieronderzoek, toelatingsgesprek of geschiktheidstest: ×× Een dossieronderzoek impliceert het indienen van een bundel met je motivatie, cv, studiecurriculum, informatie over je eindwerk, andere relevante gegevens (bv. reeds gevolgd aantal studiepunten in het betrokken studiedomein); ×× Een toelatingsgesprek peilt o.m. naar de motivatie en eventueel naar de voorkennis m.b.t. de te volgen opleiding; ×× Een geschiktheidstest kan verschillende vormen aannemen: een paper indienen of een test afleggen in verband met de vereiste voorkennis. Vanaf het academiejaar 2013-2014 richt de UGent de academische opleidingen in die vandaag door haar partnerhogescholen worden aangeboden. Het betreft o.a. de opleidingen bestuurskunde en publiek management, handelswetenschappen, vertaler/tolk, industrieel ingenieur. In de respectieve brochures zijn die integrerende opleidingen als 'nieuw' aangeduid. Meer concrete info vind je terug op www.UGent.be/integratie.

3

Meer info Adviescentrum voor Studenten Sint-Pietersnieuwstraat 33 9000 Gent, T 09 331 00 31 [email protected] www.UGent.be/adviescentrum

Alternatieve trajecten

Veel gebruikte termen

Studieomvangvermindering

Credits of studiepunten

Schakelprogramma

Elke opleiding en elk opleidingsonderdeel wordt uitgedrukt in studiepunten. Eén studiepunt staat voor 25 à 30 uren studietijd. De studietijd is een schatting van de totale hoeveelheid tijd die nodig is om de opleiding/het opleidingsonderdeel te verwerken. Het is de som van het aantal contacturen en de tijd die nodig is voor de persoonlijke verwerking van de leerstof. Eén jaar studie staat voor 60 studiepunten. Het systeem van studiepunten komt overeen met de ECTS-normen die internationaal erkend zijn. ECTS staat voor European Credit Transfer System. Door middel van het leerkrediet houdt de Vlaamse overheid het volledige studieloopbaantraject bij van alle studenten. Alle info op www.UGent.be/leerkrediet.

Een schakelprogramma is een overgangsprogramma tussen een professionele bachelor (3-jarige hogeschoolopleiding) en een master. Een schakelprogramma heeft een studieomvang van ten minste 45 studiepunten en ten hoogste 90 studiepunten. Het bevat in de meeste gevallen de kernvakken uit het academisch bachelorprogramma. Een schakelprogramma heeft de bedoeling om de student de algemeen academische én domeinspecifieke competenties bij te brengen om met redelijke kans op slagen de masteropleiding aan te vatten. Het programma fungeert als ‘toelatingsproef’ tot één specifieke masteropleiding en leidt niet tot een bachelordiploma.

Minor

Een voorbereidingsprogramma is een overgangsprogramma tussen een academische bachelor en een master, eventueel te volgen als de bachelor geen rechtstreekse toegang geeft tot de master. De klemtoon ligt vooral op de domeinspecifieke competenties aangezien studenten die eerder een academische opleiding volgden, al verondersteld worden de algemeen wetenschappelijke competenties te beheersen. Het programma fungeert als ‘toelatingsproef’ tot één specifieke masteropleiding en leidt niet tot een bachelordiploma.

Een specifiek bachelordiploma is de basisvoorwaarde om – rechtstreeks of onrechtstreeks – toegelaten te worden tot de masteropleiding (zie p. 3). Een schakel- of voorbereidingsprogramma geeft op een gestructureerde manier vrijstellingen op basis van dat eerder behaalde diploma. Je zult slechts uitzonderlijk nog bijkomende vrijstellingen krijgen. Als je diploma echter niet vermeld wordt op de lijst van toegelaten diploma's kan je ook studieomvangvermindering in de bacheloropleiding aanvragen via individuele vrijstellingen. Dat kan op basis van creditbewijzen, eerder verworven kwalificaties (EVK) en eerder verworven competenties (EVC).

>> EVK en creditbewijzen Studenten die over specifieke studiebewijzen beschikken, kunnen eventueel een vrijstelling verkrijgen voor bepaalde vakken. Vrijstellingen moeten steeds aangevraagd worden bij de betrokken faculteit. Die procedure is gratis.

>> EVC Wie niet over de specifieke studiebewijzen beschikt maar tijdens de loopbaan – via werkervaring of specifieke vorming – de competenties verworven heeft die eigen zijn aan een opleidingsonderdeel, kan hiervoor een EVC-procedure opstarten. De procedure is niet gratis en vereist een gedetailleerde portfolio. Als je ervaring via het bekwaamheidsonderzoek erkend wordt, ontvang je een bekwaamheidsbewijs. Met dat bewijs van bekwaamheid kan je vrijstellingen aanvragen.

Flexibele studietrajecten Meer info flexibel studeren www.UGent.be > volg ... voor studenten > studeren: flexibel studeren Meer info trajectbegeleiding www.UGent.be/monitoraat

Als je je studies wenst te spreiden (bijvoorbeeld om de combinatie met werk of gezin mogelijk te maken), dan zijn er een aantal opties. Zo kan je de opleiding deeltijds volgen (ongeveer de helft van het normale pakket) of je kunt een pakket op maat samenstellen. In het laatste geval spreken we over een geïndividualiseerd traject (GIT). Een GIT wordt altijd aangevraagd bij de betrokken faculteit. Elke faculteit heeft een trajectbegeleider die de aanspreekpersoon en begeleider is voor die procedure. De combinatie werken/studeren is dus in theorie mogelijk. Alle opleidingen aan de UGent worden in dagonderwijs aangeboden. Als werkstudent moet je dus werken studieschema zo goed mogelijk op elkaar proberen af te stemmen. Studenten die minstens 80 uren per maand tewerkgesteld zijn of een zelfstandige activiteit uitoefenen, kunnen het werkstudentenstatuut aanvragen. De faculteiten leggen in een facultair reglement vast welke faciliteiten worden verleend aan die studenten.

Andere vervolgopleidingen Voor een overzicht van het aanbod, surf naar: www.UGent.be > volg masteropleidingen (incl. postgraduaatsopleidingen) www.UGent.be > volg permanente vorming en nascholing www.UGent.be > volg specifieke lerarenopleiding

4

Naast het aanbod van masters worden er aan de UGent nog een aantal vervolgopleidingen ingericht. Postgraduaten zijn opleidingen die qua structuur afwijken van de master-na-masteropleidingen (bv. minder dan 60 studiepunten, maar toch meer dan 20 studiepunten, afwezigheid van een masterproef …) of opleidingen die een beroepsvoorbereidend karakter hebben. Na afloop van een postgraduaatsopleiding krijg je een postgraduaatsgetuigschrift. Het studiegeld varieert van opleiding tot opleiding. Permanente vorming: alle opleidingsprogramma’s die niet leiden tot een formeel diploma zijn gebundeld onder de term permanente vorming. Die programma’s zijn zeer uiteenlopend qua omvang en duur. Ook de toelatingsvoorwaarden zijn erg verschillend en afhankelijk van de opleiding. Een opleiding uit de permanente vorming kan bekroond worden met een getuigschrift. Specifieke lerarenopleiding: de SLO leidt tot het diploma van leraar dat wordt uitgereikt na het behalen van het masterdiploma. De studieomvang bedraagt 60 studiepunten, waarvan 30 sp theorie en 30 sp praktijk. In sommige masteropleidingen (van minstens 120 sp) kun je tot 30 sp van het theoretische gedeelte van de SLO opnemen.

Een minor bestaat uit een homogene groep opleidingsonderdelen die een verbredende focus heeft en die slechts zijdelings met de opleiding verband houdt. Vaak heeft de student de keuze tussen verschillende minors.

Major Een major bestaat uit een homogene groep opleidingsonderdelen die een verdiepende focus heeft binnen een opleiding. Ook hier zijn er vaak verschillende keuzemogelijkheden.

Masterproef De masterproef is het sluitstuk van een masteropleiding. Het is een persoonlijk wetenschappelijk werk over een onderwerp dat aansluit bij de gekozen opleiding en/of afstudeerrichting. Het onderwerp wordt gekozen in overleg met de promotor, dat is de professor die het werk begeleidt, samen met de wetenschappelijke staf. Het is de zelfstandige uitwerking van een wetenschappelijk onderwerp en houdt een zekere specialisatie in, een element waarnaar tijdens een sollicitatie dikwijls wordt gevraagd.

Voorbereidingsprogramma

Verkorte bacheloropleiding Een voorbereidings- of schakelprogramma bereidt de student voor op één welbepaalde master. Een verkorte bachelor daarentegen zal de student alle doelstellingen van de bachelor bijbrengen. Een verkorte bachelor is dan ook omvattender dan een voorbereidings- of schakelprogramma. Het bachelordiploma biedt meer doorstroommogelijkheden naar diverse vervolgopleidingen en eventueel ook op de arbeidsmarkt.

5

Praktische info

Voltijds / Deeltijds

Start academiejaar

Alle masteropleidingen worden in dagonderwijs georganiseerd. Ze worden zowel voltijds als halftijds ingericht. Halftijds betekent dat het vakkenpakket kan gespreid worden over het dubbele van de normaal voorziene studieduur. Sommige opleidingen kunnen ook over 3 of 4 jaar deeltijds gespreid worden.

Het academiejaar 2013-2014 start op 23 september 2013.

Inschrijven Gedetailleerde info over inschrijven www.UGent.be > onderwijs en studie > inschrijving en administratie

Als je student was aan de UGent in het academiejaar 2012-2013, krijg je elektronisch een uitnodiging tot herinschrijving. Ook als je van opleiding wenst te veranderen is dat een ‘her’inschrijving die dus elektronisch moet gebeuren. Wie nooit eerder aan de UGent was ingeschreven, moet zich inschrijven als 'nieuwe student':

×× Je kunt je vooraf elektronisch registreren op http://prospect.UGent.be. Hierdoor versnel je de inschrijvingsprocedure, maar het is nog geen definitieve inschrijving.

×× Je inschrijving maak je definitief door je persoonlijk aan te melden in de foyer van het Universiteitsforum (Ufo), Sint-Pietersnieuwstraat 33. Je bent welkom van 1 juli tot en met 12 juli 2013 en van 5 augustus tot en met 20 september 2013, van maandag tot vrijdag doorlopend van 10 tot 16 u. Breng je identiteitskaart mee en ook het originele diploma (of goed leesbare kopie ervan) dat toegang verleent tot de gekozen studie. ×× Na die periode moet je je wenden tot de afdeling Studentenadministratie en studieprogramma's (Sint-Pietersnieuwstraat 33, 9000 Gent, T 09 331 00 99).

Studiegeld Meer info www.UGent.be > volg ... voor studenten > studentenadministratie: studiegeld

Het studiegeld wordt ieder jaar bepaald in overleg met de verschillende universiteiten. Normaal gebeurt er alleen een indexaanpassing. De reële bedragen voor 2013-2014 worden vastgelegd tegen uiterlijk 1 mei 2013. De volgende bedragen waren van toepassing voor de bachelor- en masteropleidingen (diplomacontract zowel voor een voltijds modeltraject als voor een geïndividualiseerd traject) in 2012-2013 en kunnen als referentie dienen: ×× niet-beursstudent: € 596,30 ×× bijna-beursstudent: € 350,30 ×× beursstudent: € 80,00 Voor de schakel- en de voorbereidingsprogramma’s die afwijken van 60 studiepunten gebeurt er een verrekening volgens het aantal studiepunten. Voor bepaalde master-na-masteropleidingen wordt een verhoogd studiegeld gevraagd. Raadpleeg de website voor de juiste informatie.

Lesroosters In deze brochure vind je per opleiding een overzicht van het vakkenpakket. De lesroosters zijn te vinden op www.UGent.be/studiekiezer > ga naar de opleiding van jouw keuze > onder het tabblad 'praktisch' vind je het respectieve lesrooster.

6

Interuniversitair Een aantal masteropleidingen wordt interuniversitair ingericht. Praktisch betekent het dat ofwel de lesgevers uit verschillende universiteiten zich naar een bepaalde opleidingsplaats verplaatsen, of dat de studenten beurtelings aan de verschillende universiteiten les hebben, of dat de deelnemende universiteiten verschillende keuzepakketten in het kader van een opleiding aanbieden. Meer informatie hierover is te vinden bij de opleidingen in kwestie.

Nog vragen over … >> De opleidingen en toelatingsvoorwaarden Blijven er na het doornemen van de documentatie nog vragen over of wens je een persoonlijk gesprek, dan kan dat op het Adviescentrum. De studieadviseurs staan ter beschikking voor alle studenten. Voor een uitgebreid gesprek maak je best vooraf een afspraak. Adviescentrum voor Studenten, Sint-Pietersnieuwstraat 33, 9000 Gent, T 09 331 00 31, [email protected].

>> Het sociaal statuut Voor informatie over studiefinanciering, kinderbijslag, het statuut van de deeltijdse student … kan je terecht bij de Sociale Dienst, Sint-Pietersnieuwstraat 47, 9000 Gent, T 09 264 70 72 of 09 264 70 78, [email protected].

>> Huisvesting Voor meer informatie over het huren van een kot of over de universitaire homes kan je terecht bij de afdeling Huisvesting, Stalhof 6, 9000 Gent, T 09 264 71 00, [email protected].

Info for international degree students Obtaining a master’s degree?

Glossary

This brochure presents all master programmes offered by Ghent University. There are 11 brochures available, one for each faculty.

Academic bachelor degrees

Besides the Dutch programmes you will also find the international master programmes entirely taught in English and some English postgraduate studies. Contrary to the Dutch-taught programmes (which require Dutch proficiency), the international programmes are ideal for international degree students wishing to obtain a master’s degree. A good knowledge of English however is required. Please check the language requirements for each master. You will find information on the objectives and the content of each international programme as well as details regarding the admission requirements, useful addresses, tuition fees, etc. The tuition fee mentioned with each master may vary slightly from year to year. Besides these programmes there are also a limited number of English permanent training programmes (see online course catalogue, classified per faculty).

×× Most masters have their own website with specific information (the address can be found with each master in this brochure).

×× Detailed information on the content of the programmes can be found in the online course catalogue of Ghent University (www.UGent.be/en/degree > making an informed choice: study programme > related links: course catalogue).

comprise either 60 ECTS credits (1 year), 120 ECTS credits (2 years), 180 ECTS credits (3 years) or 240 credits (4 years). Master programmes build further on the knowledge acquired during the appropriate bachelor degree, bringing the student to an advanced level of knowledge and competences in a specific field of study. The programme is concluded by a master’s dissertation which means an important part of the assessment. Successful students are awarded the degree of master.

Advanced master degrees comprise 60 ECTS credits (1 year) and provide high standard specialization opportunities for holders of a particular master degree. They aim at deepening the knowledge and/or competences in a certain field of study. These programmes are open to students who hold a master degree or a four year bachelor degree; a preparatory course may be required. The programme is concluded by a master’s dissertation which means an important part of the assessment. Successful students are awarded the degree of master.

Postgraduate studies Postgraduate studies are study programmes of minimum 20 ECTS credits. They constitute study and learning paths intended to enable students to explore the competences acquired upon completion of a bachelor’s or master’s study, in greater depth and scope, as part of their further professional training. Successful students are awarded a postgraduate certificate, in some cases conferring a legally recognized professional qualification.

Info admission and application

Erasmus Mundus

International degree students who want to obtain a master’s degree can only be admitted after an application procedure: Ghent University International Admissions Desk Office for Student Administration and Study Programmes Sint-Pietersnieuwstraat 33 (Ufo), B-9000 Gent - Belgium T +32 (0)9 331 00 70 - F +32 (0)9 331 01 46 [email protected] www.UGent.be/admission

8

Academic master degrees

Attention: In the course catalogue all study programmes have been translated into English on behalf of international students and researchers. However, this does not mean that the language of instruction is automatically English as well; it is either Dutch or English.

Important!

More information www.lowcountries.UGent.be

Bachelor programmes comprise 180 ECTS credits (3 years). Successful students are awarded the degree of bachelor.

Getting acquainted with the culture Low Countries Studies is a programme for exchange students and other foreign students and researchers who are already studying or working as a researcher at Ghent University and who want to learn more about Flanders, Belgium and the Netherlands. The students are given a broad overview of various aspects of Flemish society and everyday customs in Flanders.

Erasmus Mundus Master Courses are high-quality course programmes at master level, which were selected for funding by the European Commission. Each course programme is offered by a consortium of universities which are situated in different European countries. Students of an Erasmus Mundus Master Course study in at least two of these countries. After successfully completing the programme students are awarded a recognized double, multiple or joint diploma.

International Course Programme - ICP Master programme organised by Ghent University and the Flemish Interuniversity Council (VLIRUOS). All programmes take up two academic years and lead to a MSc. degree. These courses focus on specific problems of developing countries.

Credits Credits are based on ECTS-principles. At Ghent University 60 credits constitute a full-time programme of approximately one academic year. One credit equals 25 (max. 30) hours of education, study and assessment activities. To stimulate students to take responsibility for their own study progress, in Flanders a system of 'learning account' has been established recently. It is a means for the Flemish Government to have an overview of the study progress of all students. Detailed information can be found on www.UGent.be/en > education and study > study support > learning account.

9

Master in de psychologie


Afstudeerrichtingen: klinische psychologie • bedrijfspsychologie en personeelsbeleid • theoretische en experimentele psychologie • onderwijs

120 studiepunten w Voltijds of Halftijds w Onderwijstaal: Nederlands w Diploma: Master OF SCIENCE Toelatingsvoorwa arden VOOR HOUDERS VAN EEN VLAAMS DIPLOMA

Inhoud en opbouw

Arbeidsmarkt

De opleiding tot Master in de psychologie leidt tot de zelfstandige beroepsuitoefening als psycholoog. De vier afstudeerrichtingen hebben elk een eigen opbouw en finaliteit.

>> Klinisch psychologen

De afstudeerrichting Klinische psychologie onderzoekt de relatie tussen gedrag, cognitie en emotie enerzijds, en ziekte en gezondheid anderzijds. Veel voorkomende problemen bij kinderen, jeugdigen of volwassenen zoals ontwikkelingsstoornissen, angst, depressie, delinquentie, eetstoornissen, verslaving, relatieproblemen en/of seksuele problemen zijn het onderwerp van studie. Bij de gezondheidspsychologie vormen gezondheidspromotie en psychologische interventie bij tal van lichamelijke aandoeningen (kanker, diabetes, astma, chronische pijn …) de kern. Gespreksvaardigheden, methoden van gezondheidspromotie, en methoden van hulpverlening bij kinderen, jeugdigen en volwassenen staan centraal. De afstudeerrichting Bedrijfspsychologie en personeelsbeleid vormt psychologen die op een wetenschappelijk verantwoorde manier de geïntegreerde rol van expert/facilitator kunnen waarmaken in drie specialismen: personeelsbeleid, organisatiepsychologie en arbeids psychologie. Daarnaast biedt de afstudeerrichting een verdieping op het vlak van de consumentenpsychologie en industriële relaties, bv. problemen rond arbeidsduurverkorting, loopbaanbegeleiding, het opstellen van een assessment center bij selectie, het geven van trainingen, het uitwerken van een prestatiebeoordelingssysteem. De afstudeerrichting Theoretische en experimentele psychologie is een bij uitstek onderzoeksgerichte opleiding. Theorieën en functioneren met betrekking tot de menselijke cognitie (bv. taalverwerking, geheugen, cognitieve controle, numerieke cognitie ...) worden bestudeerd. Daarbij wordt zowel aandacht besteed aan mentale processen en gedrag als aan de biologische basis daarvan. Je leert op een zelfstandige manier betrouwbaar, valide en theoriegedreven onderzoek plannen, uitvoeren en beoordelen, wat ten dienste kan staan van wetenschappelijke of toegepaste vraagstellingen. De afstudeerrichting Onderwijs richt zich naar wie na het afstuderen als Master in de psychologie in het onderwijs wil gaan werken. Het gaat om 30 studiepunten (sp) die je al in de master kan opnemen van de in totaal 60 sp uit de Specifieke Lerarenopleiding. Via de minor volg je een vakkenpakket van één van de andere drie afstudeerrichtingen (aansluitend op de gekozen afstudeerrichting in de bachelor). Binnen de minor Klinische psychologie loop je stage in een niet-klinische sector zoals bv. een CLB. Je profiel is dus meer gericht op onderwijs, vorming en op de jongere binnen de schoolcontext. In de minor Bedrijfspsychologie en personeelsbeleid of Theoretische en experimentele psychologie loop je ook stage binnen een onderwijs- of vormingsgerelateerde setting (bv. de VDAB). In elke afstudeerrichting is er ruim plaats gemaakt voor de stage.

10

Een eerste belangrijke tewerkstellingssector is de gezondheids z org. In psychiatrische ziekenhuizen zijn psychologen verantwoordelijk voor diagnostiek, psychotherapie, en meer en meer ook voor de begeleiding en opleiding van verpleegkundigen, ergotherapeuten en andere paramedici. In de algemene ziekenhuizen zijn psychologen werkzaam op tal van afdelingen. Ze staan in voor patiëntenbegeleiding en revalidatie. Ook in de geestelijke gezondheidszorg buiten het ziekenhuis zijn psychologen het aanspreekpunt voor allerlei problemen van persoonlijke aard. Psychologen zijn eveneens tewerkgesteld in de forensische sector, de gehandicaptenzorg, de bijzondere jeugdzorg, de revalidatiecentra en de medisch-pedagogische instituten. In de Centra voor Leerlingenbegeleiding staan psychologen in voor schoolloopbaanbegeleiding (het leerproces, de keuzemomenten, sociaal- emotionele aspecten …). Ten slotte vind je psychologen ook als zelfstandige: voltijds of deeltijds, vaak in een associatie met deskundigen uit andere disciplines (bv. psychiaters).

>> Bedrijfspsychologen Een geheel andere wereld is het werkterrein van de bedrijfs psychologen. Ze kunnen verbonden zijn aan het bedrijf zelf of werken binnen een selectie- of consultingbureau. Bedrijfspsycho logen zijn veelal verantwoordelijk voor rekrutering, personeels selectie, personeelsbeleid, organisatieontwikkeling, training ... Ze worden eveneens opgeroepen om veranderingen binnen het bedrijf te begeleiden, bv. bij een vernieuwing in de organisatie, werkvormen, technologieën … Naast de privéondernemingen zijn er meer en meer openbare diensten, ziekenhuizen en andere organisaties geïnteresseerd in het efficiënt runnen van hun zaak. Bedrijfspsychologen kunnen hier een belangrijke bijdrage leveren.

>> Theoretisch en experimentele psychologen Een ander afzetgebied voor psychologen is het onderzoek, wat zowel fundamenteel-wetenschappelijk als toegepast van aard kan zijn. Afgestudeerden zijn dan ook tewerkgesteld zowel aan universiteiten als in onderzoeksafdelingen van privéondernemingen: in laboratoria van farmaceutische bedrijven (bv. onderzoek naar de cognitieve bijwerkingen van geneesmiddelen), in studiediensten van consumentenverenigingen, in marktonderzoeksbureaus of in de sector van de verkeerspsychologie (bv. het BIVV). Sommigen houden zich met sportpsychologie bezig, anderen doen onderzoek voor constructeurs van computers. Psychologen komen ook vaak terecht in allerlei onderzoeks- en vernieuwingsprojecten, gefinancierd door de overheid of de privésector. Ten slotte biedt ook het onderwijs een aantal mogelijkheden voor afgestudeerde psychologen: fulltime of gecombineerd met een andere job.

>> Onderwijspsychologen Studenten uit de afstudeerrichting Onderwijs hebben tewerkstellingsperspectieven in de sector van onderwijs en vorming. Studenten die ook de resterende 30 sp van de Specifieke Lerarenopleiding opnemen na deze afstudeerrichting kunnen bovendien als lesgever psychologie terecht in het secundair (2de en 3de graad) en hoger onderwijs.

Rechtstreeks:: –– Ba psychologie (met dezelfde afstudeerrichting) ! Master in de psychologie, afstudeerrichting: onderwijs: rechtstreeks toegankelijk, op voorwaarde dat de minor in het curriculum van de masteropleiding overeenstemt met de afstudeerrichting van het behaalde bachelordiploma in psychologie.

Via schakelprogramma: (60/66 studiepunten) –– Ba toegepaste psychologie opleiding(en) oude structuur: • gegradueerde assistent in de psychologie

Via schakelprogramma: (90 studiepunten)* –– –– –– –– –– ––

Ba orthopedagogie Ba verpleegkunde Ba logopedie en audiologie Ba ergotherapie Ba sociaal werk Ba vroedkunde opleiding(en) oude structuur: • gegradueerde orthopedagogie • gegradueerde verple(e)g(st)er • gegradueerde logopedie • gegradueerde audiologie • gegradueerde ergotherapie • maatschappelijk assistent • vroedvrouw

Via voorbereidingsprogramma: (15 studiepunten) –– Ba psychologie (met andere afstudeerrichting) ! Master in de psychologie, afstudeerrichting: onderwijs: via voorbereidingsprogramma toegankelijk, indien de minor in het curriculum van de masteropleiding niet overeenstemt met de afstudeerrichting van het behaalde bachelordiploma in de psychologie.

Via voorbereidingsprogramma: (60/67 studiepunten) –– Ba pedagogische wetenschappen –– Ba sociologie –– Ba criminologische wetenschappen

Via voorbereidingsprogramma: (78 studiepunten)* –– Ba logopedische en audiologische wetenschappen –– Ba geneeskunde

Via voorbereidingsprogramma: (91 studiepunten)* –– –– –– ––

Ba politieke wetenschappen Ba communicatiewetenschappen Ba moraalwetenschappen Ba wijsbegeerte

* Bij de eerste inschrijving kan maximaal 60 studiepunten worden opgenomen. Het jaar nadien kunnen, afhankelijk van de resultaten van het eerste jaar, de resterende 30 studiepunten worden aangevuld met opleidingsonderdelen uit de masteropleiding. 11



120 studiepunten w Voltijds of Halftijds w Onderwijstaal: Nederlands w Diploma: Master OF SCIENCE

Master

Onderwijs

AFSTUDEERVAKKEN KLINISCHE PSYCHOLOGIE Toegepaste data-analyse Gezondheidspsychologie I Gezondheidspsychologie II Ontwikkelingspsychologie III Ontwikkelingsgerichte psychotherapie Psychoanalytische therapie Gedragstherapie Relatie- en gezinstherapie Ontwikkelingsstoornissen Genderstudies en seksuele stoornissen Eén keuzevak (Gevallenstudies en practica) uit: –– Ontwikkelingsgerichte psychotherapie –– Psychoanalytische therapie –– Gedragstherapie –– Relatie- en gezinstherapie

BEDRIJFSPSYCHOLOGIE EN PERSONEELSBELEID Toegepaste data-analyse Gezondheidspsychologie I Organisatiepsychologie II Arbeidspsychologie II Consumentenpsychologie I Beginselen sociaal recht Gesprekstechnieken en toegepaste groepsdynamica Personeelsbeleid II Consumentenpsychologie II Industriële relaties Consulting Gevallenstudie in de sociale wetgeving

62 6 5 3 4 7 7 7 7 6 3 7

63 6 5 7 5 5 7 4 6 4 5 5 4

THEORETISCHE EN EXPERIMENTELE PSYCHOLOGIE 62 Analyse van experimentele data [en] 6 Taalpsychologie [en] 6 Cognitieve psychologie II [en] 6 Neuropsychologische diagnostiek 4 Modellering van cognitieve processen [en] 5 Cognitieve neurowetenschap [en] 5 Experimenteel-psychologisch onderzoek [en] 8 Data-analyse en -verwerking voor cognitieve wetenschappen [en] 4 Cognitieve Psychologie III [en] 6 Eén keuzepakket uit: 12 –– Ontwikkelingsstoornissen –– Experimentele psychopathologie –– Sociale psychologie –– Gezondheidspsychologie

12


66

Toegepaste data-analyse Krachtige leeromgevingen Didactiek gedrags- en maatschappijwetenschappen Vakdidactiek psychologie Vakdidactiek psychologie en pedagogische wetenschappen Crossculturele psychologie Eén keuzevak uit: –– Ontwikkelingspsychologie III –– Gesprekstechnieken en toegepaste groepsdynamica

6 6 4 6 6 4 4 4

Minor

30

Klinische psychologie Gezondheidspsychologie I Gezondheidspsychologie II Ontwikkelingsstoornissen Twee keuzevakken uit: –– Ontwikkelingsgerichte psychotherapie –– Psychoanalytische therapie –– Gedragstherapie –– Relatie- en gezinstherapie

5 3 8 14

5 5 6 7 4 3

Theoretische en experimentele psychologie Taalpsychologie [en] Cognitieve psychologie II [en] Modellering van cognitieve processen [en] Cognitieve neurowetenschap [en]5 Experimenteel-psychologisch onderzoek [en]

keuzeVAKKEN

6 6 5

ALGEMENE VAKKEN

40

Psychologische functieleer II Leerpsychologie Sociale cognitie en groepsprocessen Statistiek I Statistiek II Neuropsychologie Persoonlijkheidspsychologie I Onderzoeksmethoden I

AFSTUDEERVAKKEN KLINISCHE PSYCHOLOGIE

6 5 5 5 6 4 4 5

20/26

Klinische psychodiagnostiek II Klinische psychologie Klinische ontwikkelingspsychologie Relatie- en gezinsstudies Bedrijfspsychologische processen en -vaardigheden Personeelsbeleid I Organisatiepsychologie I Arbeidspsychologie I

6 5 5 4

3/4

3 6 6 5

THEORETISCHE EN EXPERIMENTELE PSYCHOLOGIE Gezondheidspsychologie I 5 Paradigmata en instrumenten van de experimentele psychologie 10 Cognitie en emotie 5 Onderzoeksmethoden in de psychologie 6

ONDERWIJS Minor te kiezen uit bovenstaande afstudeerrichtingen, met identiek vakkenpakket

8

(met uitz. van afstudeerrichting Onderwijs) Cross-culturele psychologie Vak uit studieprogramma's UGent

Stage

Schakelprogramma (90 sp)

BEDRIJFSPSYCHOLOGIE EN PERSONEELSBELEID

Bedrijfspsychologie en personeelsbeleid Gezondheidspsychologie I Arbeidspsychologie II Personeelsbeleid II Organisatiepsychologie II Industriële relaties Consulting

Schakelprogramma (60/66 sp)

Er is een online voorbereidingscursus 'wiskunde voor statistiek' beschikbaar om je basiskennis wiskunde te testen en bij te schaven: www.studerenaandefppw.UGent.be

ALGEMENE VAKKEN

64

Psychologische functieleer II Ontwikkelingspsychologie I Leerpsychologie Sociale cognitie en groepsprocessen Statistiek I Statistiek II Psychometrie Neurologie Neuropsychologie Persoonlijkheidspsychologie I Onderzoeksmethoden I Onderzoeksmethoden in de psychologie Psychodiagnostiek II

6 4 5 5 5 6 5 4 4 4 5 6 5


26

Inleiding klinische psychologie Klinische psychodiagnostiek II Klinische psychologie Klinische ontwikkelingspsychologie Relatie- en gezinsstudies

5 7 5 5 4

BEDRIJFSPSYCHOLOGIE EN PERSONEELSBELEID Inleiding bedrijfspsychologie Bedrijfspsychologische processen en -vaardigheden Personeelsbeleid I Organisatiepsychologie I Arbeidspsychologie I

5 3 6 6 6

THEORETISCHE EN EXPERIMENTELE PSYCHOLOGIE Gezondheidspsychologie I Cognitieve psychologie I Paradigmata en instrumenten van de experimentele psychologie Cognitie en emotie

ONDERWIJS Minor te kiezen uit bovenstaande afstudeerrichtingen, met identiek vakkenpakket

30

(Onderzoeksstage bij Theoretische en experimentele psychologie wordt in het Engels gedoceerd)

Masterproef

24

[en] = de onderwijstaal is het Engels

13

5 6 10 5


Master in de pedagogische wetenschappen Afstudeerrichtingen: pedagogiek en onderwijskunde • orthopedagogiek


Voorbereidingsprogramma (60/67/78/91 sp)

21

Psychologische functieleer II Leerpsychologie Psychometrie Psychodiagnostiek II


Klinische psychodiagnostiek II Klinische psychologie Klinische ontwikkelingspsychologie Relatie- en gezinsstudies

30/36

Persoonlijkheidspsychologie I Onderzoeksmethoden in de psychologie Inleiding klinische psychologie Klinische psychodiagnostiek II Klinische psychologie Klinische ontwikkelingspsychologie Relatie- en gezinsstudies

BEDRIJFSPSYCHOLOGIE EN PERSONEELSBELEID Neuropsychologie Onderzoeksmethoden in de psychologie Inleiding bedrijfspsychologie Bedrijfspsychologische processen en vaardigheden Personeelsbeleid I Organisatiepsychologie I Arbeidspsychologie I

Bedrijfspsychologische processen en vaardigheden Personeelsbeleid I Organisatiepsychologie I Arbeidspsychologie I

THEORETISCHE EN EXPERIMENTELE PSYCHOLOGIE

Paradigmata en instrumenten van de experimentele psychologie Cognitie en emotie Er is een online voorbereidingscursus 'wiskunde voor statistiek' beschikbaar om je basiskennis wiskunde te testen en bij te schaven: www.studerenaandefppw.UGent.be

4 6 5 3 6 6 6

THEORETISCHE EN EXPERIMENTELE PSYCHOLOGIE

che

we

ten

sch

app

en

Neuropsychologie 4 6 Cognitieve psychologie I Paradigmata en instrumenten van de experimentele psychologie 10 5 Cognitie en emotie Gezondheidspsychologie I 5

crim Ba

soc Ba

Ba

ped

iolo

ago

gie

gis

ONDERWIJS

VAKKEN I.F.V. VOOROPLEIDING Sociale cognitie en groepsprocessen Persoonlijkheidspsychologie I * Neuropsychologie * Neurologie Onderzoeksmethoden I Differentiële psychologie Statistiek I Statistiek II Onderzoeksmethoden in de psychologie*

5 4 4 4** 6 4 5 6 6

4 4 4 3

BEDRIJFSPSYCHOLOGIE EN PERSONEELSBELEID

4 6 5 7 5 5 4

Minor te kiezen uit bovenstaande afstudeerrichtingen, met identiek vakkenpakket

Inhoud en opbouw

ALGEMENE VAKKEN KLINISCHE PSYCHOLOGIE

6 5 5 5

ino log isch Ba ew B logo ete a g ped nsc ene isc hap esk he e pen und n a u e dio Ba log B polit isch ew a comieke w ete B e m a m u ten nsc n s o i c hap c Ba raa at ha wij lw iew ppe pen sbe ete ete n gee nsc nsc h rte ap hap pen pe n

ALGEMENE VAKKEN

Voorbereidingsprogramma (15 sp)

x x x

x x x x

x x x

x x

x

x x

x x x x x x x x x

* tenzij het vak vermeld staat bij de afstudeervakken van de gekozen afstudeerrichting ** voor Ba sociologie: 5 sp i.p.v. 4 sp

3 4 4 4 10 5

>> Pedagogiek en onderwijskunde De afstudeerrichting Pedagogiek en onderwijskunde richt zich op de studie van het pedagogisch handelen. Naast een gemeenschappelijke basis kan je voor een derde van de masteropleiding kiezen voor een concrete major. In de major Pedagogiek en onderwijskunde gaat het om de studie van het pedagogisch handelen in contexten waarin het systematisch ondersteunen van leren centraal staat in de sfeer van opvoeding, onderwijs en opleiding. ‘Onderwijs’ wordt hierbij als een omvattende term gehanteerd en niet als een sector. Naast de klassieke instructiegerichte structuren en systemen (bv. het onderwijs, Centra voor Volwasseneneducatie …) wordt de meer professioneel gerichte aanpak niet vergeten (bv. Syntra, VDAB …). Maar dit domein omvat ook niet-formele pedagogische settings, waarbij men via minder expliciet uitgewerkte aanpakken leer- en ontwikkelingsprocessen ondersteunt. Het kan dus ook gaan om musea, de media, de pers, jeugdorganisaties, de edutainment sector enz. Kinderen en jongeren staan centraal, maar ook volwassenen vormen een doelgroep. Onderzoek richt zich op vragen naar het belang van ouders, de versterking van sociaal-emotionele ontwikkeling in de thuiscontext, crèches, de ruimere familiecontext ... Gewone en nieuwe gezinssituaties komen aan bod (scheiding, co-ouderschap ...) en hoe andere actoren in de samenleving dit ondersteunen of problematiseren. In ruimere zin wordt de ‘pedagogisering’ van de omgang met kinderen en jongeren geproblematiseerd. Wat met opvoedingswinkels, tijdschriften voor ouders, opvoedingsondersteuning ...? In de major Lerarenopleiding staat de theoretische en onderzoeksbasis centraal van het opleiden van opleiders. Thema’s uit de andere major keren terug, maar nu vanuit het perspectief van het ontwerpen van leeromgevingen voor trainers, leraren, opvoeders ... In de twee majors wordt gewerkt op verschillende niveaus. Op het microniveau richt de studie zich op het systematisch en optimaal ondersteunen van concrete leer-, interactie- en trainingsprocessen. Op het mesoniveau focus je op visievorming en strategisch beleid van organisaties, opleiding en instellingen. Op het macroniveau wordt de rol belicht van globalisering, de historische inbedding, discussies over kwaliteitszorg, de impact van nieuwe technologieën, de rol van politiek en economie. De stages in de majors zijn onderzoeksstages, waarbij je in een concrete praktijksetting een deel van een onderzoekscyclus aanpakt in nauw overleg met een opdrachtgever.

>> Orthopedagogiek De afstudeerrichting Orthopedagogiek legt het accent op de studie van het pedagogisch handelen vanuit maatschappelijk ‘verbijzonderde’ situaties. Het betreft de bijzondere situaties van mensen met een handicap (disability studies), met gedrags- en emotionele problemen (gedragsstoornissen) en van mensen met een verslavingsproblematiek (middelenmisbruik). –– Disability studies Vroeger werd de situatie van mensen met een beperking vooral bestudeerd vanuit een individueel-biologische hoek. Bovendien werd ervan uitgegaan dat de persoon met een beperking getraind moest worden opdat die zich kon aanpassen aan de eisen van de omgeving. Disability studies probeert het fenomeen veel breder te bestuderen, nl. als een onderdeel van een historisch, politiek, cultureel en sociaal proces. Het zijn niet alleen de 'revaliderende' maatregelen ten aanzien van personen die besproken worden, maar ook de manier waarop de omgeving toegankelijker, minder onderdrukkend en minder discriminerend georganiseerd kan worden. Disability studies laat, naast de negatieve punten uit het leven van mensen met beperkingen, ook hun veerkracht en hun soms specifieke cultuur (bv. dovencultuur) op een positieve manier aan bod komen. –– Gedragsstoornissen en Middelenmisbruik De recente veranderingen in onze maatschappij kenmerken zich vooral door een toename van de complexiteit van de gedrags stoornissen en de mate van middelenmisbruik. Waar het pedagogische (kinderen) en het agogische (volwassenen) vroeger vooral bestudeerd werden vanuit een ziekte- en stoornismodel komt nu vooral het afwisselend zinvol methodisch handelen met die groepen aan bod. Het betekent dat de diagnose een integraal onderdeel vormt van het handelingsplan, dat op zijn beurt regelmatig bijgestuurd en geëvalueerd wordt. De aanpak van die kinderen en volwassenen situeert zich onvermijdelijk in een maatschappelijk, cultureel, gezondheidsgericht, psychologisch en rechtenparadigma. Organisatorische en methodische aspecten van een bepaalde behandelingscontext komen aan bod. De benaderingen vanuit het integratieve en postmodernistische kader van de theoretische orthopedagogiek krijgen ook een praktische uitwerking. Binnen deze afstudeerrichting is in het tweede masterjaar naast de gelijknamige major Orthopedagogiek ook een major Lerarenopleiding voorzien die reeds 30 studiepunten van de Specifieke Lerarenopleiding (SLO) omvat.

Meer info Adviescentrum voor Studenten Sint-Pietersnieuwstraat 33, 9000 Gent T 09 331 00 31 - [email protected] www.UGent.be/adviescentrum

14

15

Master in de pedagogische wetenschappen


Afstudeerrichtingen: pedagogiek en onderwijskunde • orthopedagogiek

120 studiepunten w Voltijds of Halftijds w Onderwijstaal: Nederlands w Diploma: Master of science Toelatingsvoorwa arden VOOR HOUDERS VAN EEN VLAAMS DIPLOMA

Arbeidsmarkt >> Pedagogiek en onderwijskunde

>> Orthopedagogiek

Onafhankelijk van je majorkeuze kun je terecht in een zeer breed werkveld. Meestal neem je hierbij een coördinerende, plannings-, strategische, ondersteunende of onderzoeksrol in. Maar ook heel wat afgestudeerden combineren dat met de directe uitvoeringspraktijk. Er is een logische relatie tussen een major in deze afstudeerrichting en bepaalde werkcontexten.

Vanuit de major Orthopedagogiek bestaat het ruime werkveld uit diverse vormen van bijzondere ondersteuning van mensen: de zorg voor personen met een handicap, het buitengewoon onderwijs, diensten voor begeleid wonen, bijzondere jeugdzorg, onthaaltehuizen, opvangcentra voor jongeren ... Als orthopedagoog sta je in voor de diagnostiek van kinderen en jeugdigen in probleemsituaties. Je bent betrokken bij het voorlichten, adviseren en begeleiden van ouders en (beroeps) opvoeders, en je staat zelf in voor de uitvoering van een aantal orthopedagogische behandelingen. Binnen de orthopedagogiek zijn verschillende werkterreinen te onderscheiden. Orthopedagogen werken in de (geestelijke) gezondheidszorg, zowel in de ambulante als (semi-)residentiële gezondheidszorg, bv. kinderen jeugdpsychiatrische instellingen. Ook zijn orthopedagogen werkzaam in de gehandicaptenzorg: in revalidatiecentra, activiteitencentra, instellingen voor gehandicapten, dagverblijven voor kinderen en ouderen. Anderen verrichten taken op het gebied van leerlingenbegeleiding, ondersteuning van leerkrachten, schoolteams en schoolorganisaties, bv. in scholen voor buitengewoon onderwijs, schoolbegeleidingsdiensten. Tevens zijn er orthopedagogen werkzaam binnen de jeugdhulp verlening en jeugdbescherming. Zij zijn o.a. verbonden aan (gezins) voogdij-instellingen, ambulante en residentiële behandelingseenheden.

Vanuit de major Pedagogiek en onderwijskunde vind je snel een plek in opvoedingsadviescentra, leerlingen- en ouderbegeleiding, in opleidingen voor leraren of vrijetijdsbegeleiders, in beleidsontwikkeling rond kind en gezin, buurtwerking, stadsontwikkeling, in het ontwerpen en implementeren van mediaproducties (bv. ‘the Nanny’), opvoedingscampagnes ... Vanuit deze major functioneer je ook vlot in begeleidingsdiensten voor scholen, curriculumontwikkeling, productie van leermateriaal, het invoeren van onderwijsvernieuwingen (zoals ICT), kwaliteitscontrole van onderwijs, verrichten van wetenschappelijk onderzoek naar leren en onderwijzen ... Vanuit de major Lerarenopleiding is er een nauwe relatie met de lerarenopleiding, bedrijfsopleidingen, trainingscentra, uitgeverijen van educatieve (vaak elektronische) materialen, onderwijs begeleidingsdiensten, centra voor permanente vorming, basis educatie, centra voor leerlingenbegeleiding (CLB), beleids medewerker bij ministeries (bv. onderwijs). Afhankelijk van de plaats waar je werkt, ligt het accent meer op het ontwerpen van programma’s, beleidsadvisering, begeleiding van leerkrachten of docenten, evaluatie en kwaliteitszorg, ondersteuning van scholen en instellingen of meer op het onderzoek.

Vanuit de major Lerarenopleiding bereid je je veeleer voor om als orthopedagoog naar het onderwijs te gaan. Als ook de resterende 30 studiepunten van de Specifieke Lerarenopleiding worden opgenomen na de master kan je bv. als lesgever in de orthopedagogiek terecht in het secundair (2de en 3de graad) en hoger onderwijs.

Master

Rechtstreeks:

ALGEMENE VAKKEN

–– Ba pedagogische wetenschappen (met dezelfde afstudeerrichting)

Onderzoeksmethoden II Leerstoornissen Gezinspedagogiek Sociaalpedagogische studie van praktijk en beleid

Via schakelprogramma: (66 studiepunten) (groep 1) –– –– –– ––

Ba orthopedagogie Ba onderwijs Ba ergotherapie Ba sociaal werk (afstudeerrichtingen: maatschappelijk werk, maatschappelijke advisering, sociaal-cultureel werk, syndicaal werk) opleiding(en) oude structuur: • gegradueerde orthopedagogie • kleuteronderwijzer(es) • onderwijzer(es) • gegradueerde voor het secundair onderwijs – groep 1 • gegradueerde ergotherapie • maatschappelijk assistent (opties: maatschappelijk werk, maatschappelijke advisering, sociaal-cultureel werk, syndicaal werk

Via schakelprogramma: (86 studiepunten) (groep 2) –– Ba verpleegkunde (afstudeerrichtingen: kinderverpleegkunde, psychiatrische verpleegkunde, sociale verpleegkunde) –– Ba vroedkunde –– Ba logopedie en audiologie –– Ba toegepaste psychologie –– Ba sociaal werk (afstudeerrichting: personeelswerk) –– Ba gezinswetenschappen –– Ba pedagogie van het jonge kind opleiding(en) oude structuur: • gegradueerde verple(e)g(st)er (opties: kinderverpleegkunde, psychiatrische verpleegkunde, sociale verpleegkunde) • gegradueerde logopedie • gegradueerde audiologie • gegradueerde assistent in de psychologie • maatschappelijk assistent (optie: personeelswerk)

Via voorbereidingsprogramma: (17/20 studiepunten) –– Ba pedagogische wetenschappen (met andere afstudeerrichting) Via voorbereidingsprogramma: (58/65 studiepunten) –– –– –– ––

Ba psychologie Ba sociologie Ba criminologische wetenschappen Ba logopedische en audiologische wetenschappen opleiding(en) oude structuur: • licentiaat sociale en culturele agogiek

Via voorbereidingsprogramma: (67/74 studiepunten) –– –– –– –– ––

Ba communicatiewetenschappen Ba politieke wetenschappen Ba wijsbegeerte Ba moraalwetenschappen Ba geschiedenis

AFSTUDEERVAKKEN PEDAGOGIEK EN ONDERWIJSKUNDE

20 5 5 5 5

35/30

Coaching en begeleiding Onderwijsinnovatie Onderwijskundig ontwerpen Eigentijdse onderwijssystemen Leeromgevingen voor volwassenen Schoolbeleid en schoolontwikkeling

7 7 6 5 5 5

ORTHOPEDAGOGIEK Disability Studies Orthopedagogiek van gedrags- en emotionele stoornissen Middelenmisbruik: preventie en behandeling Ontwikkelings- en gedragsstoornissen: psychologische interventies Orthopedagogische diagnostiek, handelingsplanning en methoden

MAJORS Afstudeerrichting Pedagogiek en onderwijskunde

7 7 7 4 5

35/40

Pedagogiek EN ONDERWIJSKUNDE Onderwijstechnologie Hoger onderwijs: onderzoek en ontwikkeling Onderwijseffectiviteit Onderzoeksstage

7 3 5 20

Lerarenopleiding Opleidingsdidactiek Zorgverbreding in het onderwijs Didactische aanpak van leermoeilijkheden Onderzoeksstage

7 3 5 20

Afstudeerrichting Orthopedagogiek Orthopedagogiek Orthopedagogische synthese Orthopedagogische coaching en consultatie Orthopedagogische stage

6 6 28

Lerarenopleiding Opleidingsdidactiek Didactische aanpak van leermoeilijkheden Onderwijskundig ontwerpen Coaching en diversiteit Onderzoeksstage

6 5 6 3 20

Keuzevakken

5

Pedagogische research: –– Armoede en duurzame ontwikkeling –– Management van de social profitsector –– Orthopedagogiek en ontwikkelingssamenwerking

MASTERPROEF

25

17



120 studiepunten w Voltijds of Halftijds w Onderwijstaal: Nederlands w Diploma: Master of science

Voorbereidingsprogramma (17/20 sp)

VAKKEN I.F.V. VOOROPLEIDING Sociologie Orthopedagogiek Klinische praktijken en onderzoek Onderwijskunde: praktijk, onderzoek en beleid Statistiek I Statistiek II Onderzoeksmethoden I

orthopedagogiek ALGEMENE VAKKEN

24/19

Interpretatieve onderzoeksmethoden Theoretische orthopedagogiek Orthopedagogiek van bijzondere groepen Wetenschapstheoretische grondslagen van de pedagogiek Onderwijskunde Sociale agogiek Diversiteit en inclusie Ethiek en deontologie van het pedagogische handelen Orthopedagogische praktijk en stage

6 6 6 6

ORTHOPEDAGOGIEK Theoretische orthopedagogiek 9 Orthopedagogiek van bijzondere groepen 6 Ontwikkelings- en gedragsstoornissen: psychologische diagnostiek 4

VAKKEN I.F.V. VOOROPLEIDING Sociologie Orthopedagogiek Klinische praktijken en onderzoek Orthopedagogiek: praktijk, onderzoek en beleid Statistiek I Statistiek II Onderzoeksmethoden I

olo

6 6 6 6

gie Ba B pol. w a w tsc ijsb h./B ege a c ert omm e/B Ba a m . wts soc ora ch./ iolo alw gie tsc h. Ba crim ino log isc he Ba we l o ten a gop sch udi edi app olo sch en ee gis che n we ten sch app en


5 9 6

5 5 5 5 5 5

syc h

Interpretatieve onderzoeksmethoden Theoretische orthopedagogiek Orthopedagogiek van bijzondere groepen

43

20/29 5 5 5 5 8 6 5

x x x x

x

x x x

x x x

x x

x

x

x

50 5 9 6 5 5 5 5 5 5

15/24 5 5 5 5 8 6 5

Ba B pol. w a w tsc ijsb h./B ege a c ert omm e/B Ba a m . wts soc ora ch./ iolo alw gie tsc h. Ba crim ino log isc he Ba we l o ten a gop sch udi edi app olo sch en ee gis che n we ten sch app en

Taaldidactiek Wiskundedidactiek Kleuteronderwijs Curriculumontwikkeling

ORTHOPEDAGOGIEK

Interpretatieve onderzoeksmethoden Wetenschapstheoretische grondslagen van de pedagogiek Onderwijskunde Sociale agogiek Diversiteit en inclusie Ethiek en deontologie van het pedagogische handelen Drie vakken uit: –– Taaldidactiek –– Wiskundedidactiek –– Kleuteronderwijs –– Curriculumontwikkeling

ie

AFSTUDEERVAKKEN PEDAGOGIEK EN ONDERWIJSKUNDE

(10/15) 5 5 5 5 5 (30/35) 5 5 5 5 5 5 5

5 6 6

Ba p

Pedagogische stromingen Onderwijskunde Sociale agogiek Orthopedagogiek Early Childhood Education and Care Voor groep 2: Ethiek en deontologie van het pedagogisch handelen Pedagogische stromingen Onderwijskunde Sociale agogiek Orthopedagogiek Early Childhood Education and Care Orthopedagogische praktijk en stage (enkel voor Ortho)

Interpretatieve onderzoeksmethoden Taaldidactiek Wiskundedidactiek

log

10/15/30/35

Voor groep 1:

PEDAGOGIEK EN ONDERWIJSKUNDE ALGEMENE VAKKEN

ALGEMENE VAKKEN PEDAGOGIEK EN ONDERWIJSKUNDE

cho

VAKKEN I.F.V. VOOROPLEIDING

5 8 6 5 5 3

psy

32

Psychologische modellen van hulpverlening Statistiek I Statistiek II Onderzoeksmethoden I Interpretatieve onderzoeksmethoden Academische communicatieve vaardigheden

Voorbereidingsprogramma (58-74 sp)

Ba

SCHAKELPROGRAMMA (66/86 sp)

ALGEMENE VAKKEN

120 studiepunten w Voltijds of Halftijds w Onderwijstaal: Nederlands w Diploma: Master of science

x x x x

x

x x x

x x x

x x

x

x

x


18

19

Master in het sociaal werk Gezamenlijk ingericht door de Arteveldehogeschool, de Hogeschool Gent, de Hogeschool West-Vlaanderen en de Universiteit Gent (de vier instellingen vormen samen de Associatie Universiteit Gent)

Inhoud De opleiding Master sociaal werk concentreert zich op de studie van het pedagogisch handelen in de bredere sociale context van instituties en praktijken die sociale en culturele ontplooiing nastreven, zoals bijvoorbeeld het (forensisch) welzijnswerk, het sociaal-cultureel werk met jeugdigen en volwassenen, de samenlevingsopbouw, interventies in de culturele en vrijetijdssfeer. De differentiatie tussen een masteropleiding Pedagogische wetenschappen (afstudeerrichting Pedagogiek en onderwijskunde of Orthopedagogiek) en een masteropleiding Sociaal werk laat toe het sociaal-agogisch perspectief binnen de pedagogische wetenschappen uitdrukkelijker te profileren. De master sluit aan op de academische Bachelor in de pedagogische wetenschappen, afstudeerrichting Sociale agogiek. Afgestudeerde Bachelors in de pedagogische wetenschappen, afstudeerrichting Sociale agogiek, kunnen instromen in de master na het volgen van een voorbereidingsprogramma, waarin onder andere opleidings onderdelen aangeboden worden die de student kennis laten maken met het sociaal-werkveld. Het academisch onderzoek in sociaal werk is de basis voor de op leiding. Het onderzoek is gericht op de constructie van kennis over hoe sociaal werk ingrijpt in de socialisatie van individuen en groepen. De opleiding is gericht op de ontwikkeling van een persoonlijke visie en verantwoording van sociaal-werkpraktijken, op basis van een concrete analyse en interpretatie van de praktijk van het sociaal werk en van het sociaal beleid waaraan die praktijk mee uitdrukking geeft. Het zal steeds gebeuren in relatie tot de bredere maatschappelijke, filosofische, ethische en sociaal-politieke context waarin het sociaal werk en sociaal beleid ontwikkeld worden. De opleiding Master in het sociaal werk zoekt hierbij de aansluiting met twee centrale tradities binnen het onderzoek over sociaal werk, met name de vooral Angelsaksisch geïnspireerde ‘social policy and social work’-traditie en de ‘Sozialpädagogik’-traditie als een onderscheiden perspectief binnen de pedagogische wetenschappen. Aansluitend bij die twee onderzoekstradities heeft de vakgroep drie onderzoekslijnen ontwikkeld, met name in de gezinspedagogiek, de sociale pedagogiek en het sociaal werk. Niettegenstaande de sterke nadruk op het academisch onderzoek, wordt er uitdrukkelijk geopteerd voor een integratie van praktijk, onderzoek en theorievorming. Dat komt tot uiting in vier types van opleidingsonderdelen.

Opbouw Een eerste groep opleidingsonderdelen is vooral methodologisch en onderzoeksgericht. In eerste instantie wordt gefocust op een fundamentele basisvorming in statistiek, onderzoeksmethoden en diverse onderzoeksbenaderingen. In het masterjaar wordt die kennis toegepast in een aantal sociaalwerkthema’s die aansluiten bij recent onderzoek in de pedagogische wetenschappen en het sociaal werk, bv. management van de socialprofitsector, de publieke ruimte, migratie en transculturalisering, armoede en duurzame ontwikkeling, preventie. Ook de masterproef is te zien als een onderzoeksgericht opleidingsonderdeel. Via je keuze voor een van bovenstaande

thema's - eventueel in nauwe aansluiting met je masterproef - kun je een eigen profiel uitwerken binnen de opleiding, bv. naar management, naar armoede of naar preventie. Een tweede type opleidingsonderdelen benadrukt de professionele component, noodzakelijk voor het volgen van de masteropleiding. Dat weerspiegelt zich voornamelijk in de stage. De praktijkseminaries verbonden aan de stage schenken aandacht aan de nauwe aansluiting met het praktijkveld, maar brengen eveneens de wisselwerking tussen praktijk en onderzoek institutioneel in de opleiding in. Een derde type opleidingsonderdelen verwijst naar de sociaalpedagogische traditie, terwijl een vierde type opleidingsonderdelen verwijst naar de meer Angelsaksisch georiënteerde sociaalwerktraditie en naar de inbreng vanuit ‘cultural studies’.

Arbeidsmarkt >> Coördinatie en leiding Binnen de ruime socialprofitsector kunnen gediplomeerden Master in het sociaal werk coördinerende, leidinggevende en beleidsfuncties uitoefenen in organisaties, voorzieningen en overheidsbesturen en -diensten waar sociaal werkers tewerkgesteld zijn, evenals in steunpunten, koepelorganisaties en andere samenwerkingsstructuren binnen het welzijnswerk, het sociaal-cultureel werk, cultureel werk, de samenlevingsopbouw en diverse settings en voorzieningen in het (lokaal) sociaal beleid.

>> Onderzoek en ontwikkeling Een tewerkstellingsmogelijkheid voor Masters in het sociaal werk ligt ook in het onderzoek, op academisch niveau, evenals in het kader van praktijkontwikkeling, praktijkondersteuning, beleidsvoorbereiding, beleidsuitvoering en beleidsevaluatie, en in het kader van redactionele en inhoudelijke taken in wetenschappelijke en praktijkgerichte onderzoeks- en samenwerkingsinitiatieven, inclusief de hiermee verbonden vaktijdschriften en publicaties.

>> Vorming Masters in sociaal werk zijn, vanuit hun sociaal-agogische opleiding, tevens goed geplaatst voor het opzetten en inhoudelijk uitwerken van vormingsinitiatieven over diverse thema’s uit het sociaal werk en voor het implementeren van onderzoeksinzichten in diverse settings van het sociaal werk.

>> Netwerken Vanuit de multidisciplinaire invalshoek in het opleidingsprogramma Master sociaal werk, zal de afgestudeerde ook zeer goed geplaatst zijn om ruimere interdisciplinaire samenwerkingsverbanden en netwerken op te zetten en ze te leiden, alsook om strategische planningsprocessen op korte en lange termijn te ontwikkelen.

21

Master in het sociaal werk

Master in het sociaal werk

60 studiepunten w Voltijds of Halftijds w Onderwijstaal: Nederlands w Diploma: Master OF SCIENCE Toelatingsvoorwa arden VOOR HOUDERS VAN EEN VLAAMS DIPLOMA

master

Via schakelprogramma: (82-84 studiepunten) –– –– –– –– –– –– –– ––

Ba orthopedagogie Ba verpleegkunde, afstudeerrichting sociale verpleegkunde Ba verpleegkunde * Ba gezinswetenschappen Ba pedagogie van het jonge kind Ba toegepaste psychologie Ba sociale readaptatiewetenschappen Ba logopedie en audiologie, afstudeerrichting logopedie opleiding(en) oude structuur: • gegradueerde orthopedagogie • gegradueerde verpleegkunde: sociale verpleegkunde • gegradueerde assistent in de psychologie • gegradueerde logopedie

Via voorbereidingsprogramma: (60 studiepunten) –– Ba pedagogische wetenschappen, afstudeerrichting sociale agogiek

Via voorbereidingsprogramma: (74 studiepunten) –– Ba pedagogische wetenschappen, andere afstudeerrichting

Via voorbereidingsprogramma: (84 studiepunten) –– Ba in het studiegebied politieke en sociale wetenschappen opleiding(en) oude structuur: • licentiaat in het studiegebied politieke en sociale wetenschappen

Via voorbereidingsprogramma: (88 studiepunten) –– Ba psychologie –– Ba criminologische wetenschappen opleiding(en) oude structuur: • licentiaat in het studiegebied psychologie en pedagogische wetenschappen

* voor deze toelating moet de student zijn diploma + diplomasupplement voorleggen aan de faculteit om na te gaan of het curriculum voldoende aspecten van de sociale verpleegkunde omvat

22

schakelprogramma SP

Via schakelprogramma: (62-64 studiepunten) –– Ba sociaal werk opleiding(en) oude structuur: • maatschappelijk assistent


algemene vakken

31

Sociale pedagogiek Sociale en politieke leerstelsels Sociaalwerktheorieën Cultuurstudies Planning en integratie in het sociaal beleid

7 5 7 5 7

KEUZEVAKKEN

5

Eén vak te kiezen uit: –– Management van de social profitsector –– Armoede en duurzame ontwikkeling –– Diagnostiek, handelingsplanning en methoden

5

MASTERPROEF

24

Masterproef I Masterproef II

4 20

sem

DT

SP SEM DT

algemene vakken 2 1 1 1 1

2 2 1 1 1

2 2 1

1 1 1

J 2

1 2

SEM: 1 = eerste semester, 2 = tweede semester • J = jaarvak • DT= deeltijds studeren mogelijk: 1= eerste deel, 2= tweede deel

Wetenschapstheoretische grondslagen van de pedagogiek Historische pedagogiek Jeugdbescherming en bijzondere jeugdbijstand Sociale agogiek Cultuur en educatie Statistiek I Statistiek II Interpretatieve onderzoeksmethoden Cartografie van het sociaal werk

6 6 3 4 4 8 6 5 5

2 1 1 1 1 1 2 1 1

2 2 2 1 1 1 2 1 2

VAKKEN I.F.V. VOOROPLEIDING BACHELOR IN HET SOCIAAL WERK Psychologische modellen van hulpverlening 5 1 1 5 Early Childhood Education and Care 2 1 Eén vak te kiezen uit: 7 Maatschappelijke dienstverlening 2 1 Sociaal-cultureel werk en samenlevingsopbouw 7 2 2 Gemeenschapsgerichte eerstelijnsgezondheidszorg 5 2 1 6 Onderzoeksmethoden I 2 2 5 Internationaal sociaal werk 1 2 5 Interculturele pedagogiek 2 2 BACHELOR IN DE ORTHOPEDAGOGIE / GEZINSWETENSCHAPPEN / LOGOPEDIE / SOCIALE READAPTATIEWETENSCHAPPEN Psychologische modellen van hulpverlening 5 1 1 5 Early Childhood Education and Care 2 1 7 Praktijktheorie en stage J 1 Vakken (18 tot 20 sp) te kiezen uit: 7 Maatschappelijke dienstverlening 2 1 Sociaal-cultureel werk en samenlevingsopbouw 7 2 2 Gemeenschapsgerichte eerstelijnsgezondheidszorg 5 2 1 Onderzoeksmethoden I 6 2 2 Internationaal sociaal werk 5 1 2 Interculturele pedagogiek 5 2 2 BACHELOR IN DE (SOCIALE) VERPLEEGKUNDE Psychologische modellen van hulpverlening 5 1 1 Early Childhood Education and Care 5 2 1 Praktijktheorie en stage 7 J 1 Vakken (18 tot 20 sp) te kiezen uit: 7 Maatschappelijke dienstverlening 2 1 Sociaal-cultureel werk en samenlevingsopbouw 7 2 2 Sociologie 5 2 2 6 Onderzoeksmethoden I 2 2 5 Internationaal sociaal werk 1 2 5 Interculturele pedagogiek 2

BACHELOR TOEGEPASTE PSYCHOLOGIE Early Childhood Education and Care Praktijktheorie en stage Vakken (23 tot 25 sp) te kiezen uit: Maatschappelijke dienstverlening Sociaal-cultureel werk en samenlevingsopbouw Gemeenschapsgerichte eerstelijnsgezondheidszorg Onderzoeksmethoden I Internationaal sociaal werk Interculturele pedagogiek BACHELOR PEDAGOGIE VAN HET JONGE KIND Psychologische modellen van hulpverlening Praktijktheorie en stage Vakken (23 tot 25 sp) te kiezen uit: Maatschappelijke dienstverlening Sociaal-cultureel werk en samenlevingsopbouw Gemeenschapsgerichte eerstelijnsgezondheidszorg Onderzoeksmethoden I Internationaal sociaal werk Interculturele pedagogiek

SP SEM DT 5 1 1 7 J 1 7 2 1 7 2 2 5 2 1 6 2 2 5 1 2 5 2 2 5 1 1 7 J 1 7 2 1 7 2 2 5 2 1 6 2 2 5 1 2 5 2 2


23

Master in het sociaal werk 60 studiepunten w Voltijds of Halftijds w Onderwijstaal: Nederlands w Diploma: Master OF SCIENCE

voorbereidingsprogramma SP

sem

DT

5 5

1 2

2 1

8 5 5 5

1 2 1

2 2 1

algemene vakken Cartografie van het sociaal werk Sociaal recht

VAKKEN I.F.V. VOOROPLEIDING BACHELOR PEDAGOGISCHE WETENSCHAPPEN (SOCIALE AGOGIEK) Studie van sociaalwerkpraktijken Gezinspedagogiek Interpretatieve onderzoeksmethoden Keuzevak uit aan sociaal werk aangrenzende disciplines uit de studieprogramma's UGent, Associatie UGent of universiteiten Vlaamse Gemeenschap Praktijktheorie en stage I Praktijktheorie en stage II BACHELOR PEDAGOGISCHE WETENSCHAPPEN (PEDAGOGIEK EN ONDERWIJSKUNDE; ORTHOPEDAGOGIEK) Studie van sociaalwerkpraktijken Gezinspedagogiek Early Childhood Education and Care Maatschappelijke dienstverlening Sociaal-cultureel werk en samenlevingsopbouw Interpretatieve onderzoeksmethoden Praktijktheorie en stage I Praktijktheorie en stage II BACHELOR IN HET STUDIEGEBIED POLITIEKE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN Early Childhood Education and Care Wetenschapstheoretische grondslagen van de pedagogiek Jeugdbescherming en bijzondere jeugdbijstand Historische pedagogiek Psychologische modellen van hulpverlening Sociale agogiek Maatschappelijke dienstverlening Sociaal-cultureel werk en samenlevingsopbouw Praktijktheorie en stage I Praktijktheorie en stage II

7 20

1 2

2 2

8 5 5 7

1 2 2 2

2 2 1 1

7 5 7 20

2 1 1 2

2 1 1 2

5

2

1

6 5 6 5 6 7 7 7 20

2 1 1 1 1 2 2 1 2

2 2 2 1 1 2 2 1 2

BACHELOR PSYCHOLOGIE* BACHELOR CRIMINOLOGISCHE WETENSCHAPPEN** Wetenschapstheoretische grondslagen van de pedagogiek Historische pedagogiek Cultuur en educatie Early Childhood Education and Care Sociale agogiek Maatschappelijke dienstverlening Sociaal-cultureel werk en samenlevingsopbouw Interpretatieve onderzoeksmethoden Jeugdbescherming en bijzondere jeugdbijstand* Internationaal sociaal werk** Praktijktheorie en stage I Praktijktheorie en stage II


24

SP

sem

DT

6 6 4 5 6 7 7 5 5

2 1 2 2 1 2 2 1 1

2 2 1 1 1 1 2 1 2

5 7 20

1 1 2

2 1 2

HUN

SSEL

merelbeke

e st

e en

we

g

Ka re ld e

UGent campus Kortrijk

Go

ed el aa n

laan

Minister P. Tack

a eb a sti an

sla an

W eg ge vo er de nl

aa n

eg

t-S

ar

w en ste

Station

Sin

M

e ks

t aa

M Pe inis er ter eb . V oo an m de la n Aalbe an ekses teenw eg

a M

str na ale gd

t aa str

lbe tte

e re

f

Po

e yck

éd nd Co

rg

P rg. Bu

GENT 26

t

traa

lses

Rijse

at

en s

ersta

Me

e Beh

UGENT CAMPUS KORTRIJK Graaf Karel de Goedelaan 5, 8500 Kortrijk

aat rdstr Noo

Stadsplan Kortrijk

Zandstraat

16

E40-BRU

16 BELANGRIJKSTE LESLOKALEN FACULTEIT psychologie en pedagogische wetenschappen 2 Adviescentrum voor Studenten 30 Station Gent Sint-Pieters faculteitsgebouwen 2, 7, 41 Letteren en Wijsbegeerte 12 Rechtsgeleerdheid 12 Politieke en Sociale Wetenschappen 16 Psychologie en Pedagogische Wetenschappen 4, 41 Economie en Bedrijfskunde 18, 19, 23 Wetenschappen 3, 8, 24, 25 Ingenieurswetenschappen en Architectuur 15, 25 Bio-ingenieurswetenschappen 21 Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen 17 Hoger Instituut voor Lichamelijke Opvoeding 20 Farmaceutische Wetenschappen 26 Diergeneeskunde

DEL GEM SES TEE NW

EG

Stadsplan

27

Voor alle verdere inlichtingen:

Adviescentrum voor Studenten Directie Onderwijsaangelegenheden Afdeling Studieloopbaanadvies Sint-Pietersnieuwstraat 33, 9000 Gent T 09 331 00 31 - [email protected] www.UGent.be / adviescentrum

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Faculteit Letteren en Wijsbegeerte Faculteit Rechtsgeleerdheid Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Faculteit Economie en Bedrijfskunde Faculteit Wetenschappen Faculteit Ingenieurswetenschappen en Architectuur Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen Faculteit Farmaceutische Wetenschappen Faculteit Diergeneeskunde

Informatie voor studenten met een Vlaams diploma

Recommend Documents