Informatie over Neuro Development Treatment
Maatschap Neurologie
(Hoe om te gaan met iemand met een halfzijdige verlamming)
Diaconessenhuis Leiden Algemeen Uw partner/familielid is door een hersenbeschadiging (bijvoorbeeld een beroerte of attaque) halfzijdig verlamd geraakt. Om mensen na een hersenbeschadiging weer zo goed mogelijk in hun eigen omgeving te laten functioneren is een speciale benaderingswijze ontwikkeld: Neuro Development Treatment (NDT). Op de verpleegafdeling Neurologie van het Diaconessenhuis Leiden wordt volgens deze benadering gewerkt. Hetzelfde geldt voor een aantal verpleeghuizen en revalidatiecentra in de omgeving. Deze folder bevat informatie over de werkwijze bij NDT. Omwille van de leesbaarheid wordt steeds over ‘hij’ gesproken, maar u kunt hiervoor uiteraard ook ‘zij’ lezen. Doelstelling NDT De doelstelling van NDT is: 1. 2.
Iemand weer zo zelfstandig mogelijk laten functioneren met een optimale inschakeling van de verlamde lichaamshelft. Het streven is de persoon zo normaal mogelijk te laten bewegen. Het voorkomen van complicaties, zoals schouderpijn en spasticiteit (verkramping van spieren).
NDT in de praktijk 24-uurs aanpak De NDT-benadering is gebaseerd op een 24-uurs plan. Dit houdt in dat de behandelprincipes consequent 24 uur per dag in de praktijk worden gebracht. Iedereen die bij de patiënt betrokken is, zoals artsen, therapeuten en verpleegkundigen, benadert hem op dezelfde manier. Ook u kunt hieraan meewerken als u op bezoek bent of als uw partner/familielid tijdens de behandeling eens een paar dagen thuis kan zijn. Het consequent toepassen van de NDT-benadering vergroot de kans op herstel. Symmetrie Bij een halfzijdige verlamming is de samenwerking tussen de beide lichaamshelften (symmetrie) vaak verstoord. Het is belangrijk dat de patiënt alledaagse activiteiten, zoals zitten, staan, lopen en de verzorging van zichzelf zoveel mogelijk symmetrisch uitvoert. Zo wordt hij gestimuleerd beide lichaamshelften evenveel te gebruiken. Ook wordt hem bijvoorbeeld geleerd om zich bij het gaan zitten of het gaan staan niet alleen met de gezonde arm te laten zakken of op te trekken, maar beide armen te gebruiken, onder andere door middel van de ‘bidgreep’. Bij het staan wordt hij gestimuleerd het gewicht over beide benen te verdelen.
2
Diaconessenhuis Leiden Aangedane lichaamshelft Naast verlammingsverschijnselen aan de aangedane lichaamshelft kunnen er tevens gevoelsstoornissen zijn. Ook kan het voorkomen dat de arm of het been niet wordt herkend als eigen lichaamsdeel. Daarnaast kan er sprake zijn van gezichtsvelduitval aan de aangedane lichaamshelft: met beide ogen ziet de patiënt slechts de helft van het normale gezichtsveld. Hij is zich hiervan niet altijd bewust en besteedt daarom soms geen aandacht aan de aangedane lichaamshelft. Hierdoor kan het voorkomen dat hij bijvoorbeeld bij het wassen de aangedane lichaamshelft vergeet. De NDT-benadering richt zich nu juist op het zoveel mogelijk wel ‘gebruiken’ van de verlamde lichaamshelft. Daarom wordt de inrichting van de kamer vaak zo veranderd, dat iedereen de patiënt steeds via de aangedane lichaamshelft benadert. Wanneer iemand wordt verplaatst van bed naar stoel (transfer), dan gebeurt dit ook via de aangedane lichaamshelft. Om schouderklachten te voorkomen wordt de schouder aan de aangedane lichaamshelft voorzichtig behandeld. Veel schouderpijn kan de revalidatie vertragen. Bedligging Als u op bezoek komt bij uw partner/familielid zult u zien dat het bed soms niet op de normale plaats staat. Dit heeft weer te maken met het benaderen aan de aangedane lichaamshelft. Ook zult u ontdekken dat er erg veel kussens worden gebruikt, speciaal om de aangedane lichaamshelft te ondersteunen.
3
Diaconessenhuis Leiden Behandelaars De volgende deskundigen kunnen worden ingeschakeld bij de behandeling: • • • • • • • •
De arts is de hoofdbehandelaar en verantwoordelijk voor het aanvragen van onderzoeken en het inschakelen van medebehandelaars. De verpleegkundigen hebben een coördinerende taak en passen de principes 24 uur per dag toe: bij het wassen, kleden, eten, drinken en het uit bed komen van de patiënt. De fysiotherapeut werkt met name aan het opnieuw leren van de normale houdingen en bewegingen die noodzakelijk zijn voor het normale functioneren in het dagelijks leven. De ergotherapeut houdt zich bezig met het zo zelfstandig mogelijk uitvoeren van de dagelijkse activiteiten met of zonder eventuele hulpmiddelen. De logopedist schenkt aandacht aan taal, spraak en het slikken. De diëtist wordt ingeschakeld bij problemen met de voeding. De revalidatiearts wordt soms om advies gevraagd over de vervolgbehandeling na ontslag. De maatschappelijk werker begeleidt de patiënt en zijn directe omgeving in de verwerking van de situatie en bereidt samen met de patiënt en zijn directe omgeving het ontslag uit het ziekenhuis voor.
Bij de behandelaars kunt u terecht voor meer informatie. De mogelijkheid bestaat om, in overleg, aanwezig te zijn bij de verschillende therapieën. Zo kunt u ervaren hoe de behandeling precies in z’n werk gaat. U kunt dan leren wat u zelf kunt doen als uw partner/familielid voor een weekend thuis is of uit het ziekenhuis is ontslagen. Wat u zelf kunt doen Bent u op bezoek bij uw partner/familielid of komt hij thuis, dan kunt u ook volgens de NDT-benadering handelen: • • •
•
Benader uw partner/familielid aan de aangedane lichaamshelft. U kunt de aangedane arm aanraken of bijvoorbeeld masseren met bodylotion of crème. Help uw partner/familielid door hem bewust te laten kijken naar de aangedane lichaamshelft en het hoofd te laten draaien. Let op of de stand van de aangedane arm en hand goed is (niet langs het lichaam hangend, maar liggend op de leuning van de stoel of in de schoot ondersteund door een kussentje). Stimuleer om hem zelf de oefeningen te laten doen zoals hij heeft geleerd.
Ontslag Voordat de ziekenhuisfase is afgerond bespreekt de arts met de patiënt en familie de vervolgbehandeling. Afhankelijk van de gesteldheid van de patiënt kan de vervolgbehandeling thuis, in een revalidatiecentrum of in een verpleeghuis plaatsvinden. Vanuit de thuissituatie is dagbehandeling ook
4
Diaconessenhuis Leiden een mogelijkheid. Verdere informatie Folders Voor verdere informatie zijn op de afdeling de volgende folders van de Nederlandse Hartstichting aanwezig: Een beroerte, en dan? Een dreigende beroerte. Adressen De Hart & Vaatgroep Postbus 133 3769 ZJ Soesterberg Telefoon: 088 - 1111600 www.hartenvaatgroep.nl Nederlandse Hartstichting Postbus 300 2501 CH Den Haag. Informatielijn: 0800 - 3000300 www.hartstichting.nl
Heeft u nog vragen na het lezen van deze informatie, neem dan contact op met de verpleegafdeling Neurologie.
Maatschap Neurologie Telefoon: 071 - 517 83 58 Verpleegafdeling Neurologie Telefoon: 071 - 517 89 21 1109/5018151/DIA1124
5
