INFOFICHES SLO Onderstaande infofiches geven een algemeen beeld van de verschillende modules (=vakken) in de SLO. De volledige inhoud en de specifieke/officiële richtlijnen van elke module staan in de officiële modulefiches, die men na inschrijving kan raadplegen op het elektronisch leerplatform Chamilo. De vakken (behalve de praktijkvakken) worden aangeboden in gecombineerd onderwijs. Dit betekent dat lesmomenten (contact) afgewisseld worden met afstandsonderwijs (van thuis uit te verwerken leerstof). Deze vorm van leren wordt degelijk ondersteund door gebruik van het elektronisch leerplatform Chamilo.
Overzicht van de infofiches Algemene didactiek (ADI) ............................................................................ 2 Vakdidactische Studie (VDS)........................................................................ 3 Vakdidactische Oefeningen 1 (VDO1) ............................................................ 4 Vakdidactische Oefeningen 2 (VDO2) ............................................................ 5 Vakdidactische Stage (VD stage) .................................................................. 6 ICT in het onderwijs (ICTO) ......................................................................... 7 Communicatievaardigheden (COM) ............................................................... 8 Taalontwikkelend lesgeven (TOL) ................................................................. 9 Leerlingenbegeleiding (LLB) ....................................................................... 10 Klasmanagement (KLM) ............................................................................ 11 Onderwijspsychologie (OPS) ...................................................................... 12 Onderwijs en maatschappij (OMA) .............................................................. 13 Leerkracht en verantwoordelijkheden (LEV) ................................................. 14 Onderwijs- / Onderzoeksopdrachten (OOP)................................................. 15 Leraar in opleiding (LIO1).......................................................................... 16 Leraar in opleiding (LIO2).......................................................................... 17
1
Algemene didactiek (ADI) 6 studiepunten
Inhoud De module 'Algemene didactiek' verschaft inzicht in de manier waarop leer- en vormingsprocessen tot stand komen op school en in de klas. Wat kan je als leerkracht doen om op een goede manier les te geven? Hoe zit een goede les in elkaar? Hoe maak je een goede lesvoorbereiding? Didactiek is het algemene referentiekader waarop de didactische modules Vakdidactische oefeningen 1&2 en de Vakdidactische stage verder bouwen. Volgende onderdelen komen aan bod:
basiscompetenties van een leraar
het didactisch model
eindtermen, leerplandoelen en lesdoelstellingen
krachtige leeromgevingen en didactische principes
didactische beginsituatie
opbouwen van een leerinhoud
een waaier aan didactische werkvormen
mediagebruik in de klas
evaluatie
een lesvoorbereiding opmaken
Doorheen het semester, als verwerking van de leerstof, wordt een lesvoorbereiding opgebouwd. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een officieel leerplan. Deze opdracht wordt veelvuldig van feedback voorzien.
Beoordelingswijze Eindexamen
2
Vakdidactische Studie (VDS) 3 studiepunten
Inhoud
Wat is vakdidactiek? Plaats en status van mijn vak in het curriculum van het secundair onderwijs - mijn vakbevoegdheid - leerplannen en leerlijnen - bestaansrecht van mijn vak
Werkvormen, media en evaluatiemethoden binnen mijn vakgebied Onderzoeksresultaten betreffende mijn vakgebied Observatiestage binnen het eigen vakgebied
Voorwaarden om de module te starten De cursisten die de module VDS aanvatten, moeten reeds geslaagd zijn voor de module 'Algemene didactiek'.
Beoordelingswijze Indienen en uitvoeren van alle opdrachten Permanente evaluatie - geen eindexamen
3
Vakdidactische Oefeningen 1 (VDO1) 6 studiepunten
Inhoud De module VDO1 leert je inzicht te krijgen in de manier waarop leer- en vormingsprocessen tot stand komen op school en in de klas. Wat kan je als leerkracht doen om op een goede manier les te geven? Hoe zit een goede les in elkaar? Hoe maak je een goede lesvoorbereiding? Gebruik je een bordschema of digitale projectie? Hoe kan ik mijn lesgeven optimaliseren? Volgende onderdelen worden ingeoefend:
didactische werkvormen (manieren om leerstof/vaardigheden over te brengen)
mediagebruik (bord, powerpoint,...)
schriftelijke lesvoorbereiding
een gevarieerde les geven op een vlotte en boeiende manier.
Voorwaarden om de module te starten De cursisten die de module VDO1 aanvatten, moeten reeds geslaagd zijn voor de module 'Algemene didactiek'.
Beoordelingswijze Indienen en uitvoeren van alle opdrachten Permanente evaluatie - geen eindexamen Attitudebeoordeling
4
Vakdidactische Oefeningen 2 (VDO2) 6 studiepunten
Inhoud De module 'Vakdidactische oefeningen 2' volgt op de modules 'Vakdidactische oefeningen 1' en 'Vakdidactische Studie'. Ook hier gaan de cursisten lesgeven aan medecursisten. Ditmaal gaat het om het voorbereiden en geven van volledige lessen van 50 minuten, met gevarieerde didactische werkvormen en divers mediagebruik. Volgende onderdelen worden ingeoefend:
Opmaak van een volledige lesvoorbereiding
Op een boeiende manier een gevarieerde les geven
opmaak van evaluatietaken en toetsen
klasmanagement
op een constructieve manier reflecteren
Voorwaarden om de module te starten De cursisten die de module VDO2 aanvatten, moeten reeds geslaagd zijn voor de modules 'VDO1 vakdidactische oefeningen 1' en 'VDS vakdidactische studie'.
Beoordelingswijze Indienen en uitvoeren van alle opdrachten Permanente evaluatie - geen eindexamen Attitudebeoordeling
5
Vakdidactische Stage (VD stage) 9 studiepunten
Inhoud In de stagemodule worden alle verworven onderwijsvaardigheden uitgevoerd in een reële klassituatie. De cursist gaat op stage in een secundaire school naar keuze, mits toestemming van de stagecoördinator SLO. VD Stage start met een observatiestage. Zo leert de stagiair de schoolcultuur, de leerkracht en de klassen kennen. Na de observatie geeft de cursist zelf les, onder begeleiding van een mentor en zijn stagebegeleider. Na elke les volgt een feedbackmoment. Tijdens de stagemodule wordt op regelmatige basis gereflecteerd. VD Stage houdt in:
zes lesuren observeren in een klas + observatieverslag
twintig lesuren zelf les geven + schriftelijke voorbereidingen + tussentijds reflectieverslag
praktijkonderzoek en bijschaven van een gekozen werkcompetentie
begin- en eindassessment
opmaken van een stageportfolio
Voorwaarden om de module te starten - De cursisten die de module 'Vakdidactische stage' aanvatten moeten reeds geslaagd zijn voor de voorgaande modules 'Algemene didactiek', 'Vakdidactische oefeningen 1&2', 'Vakdidactische Studie' en 'OOP Onderzoeks-/onderwijsopdrachten'. - Cursisten moeten de modules VDO2 en OOP op CVO panta rhei gevolgd hebben.
Beoordelingswijze Indienen stageportfolio (na het afwerken van de volledige stage) Permanente evaluatie - geen eindexamen Attitudebeoordeling
6
ICT in het onderwijs (ICTO) 3 studiepunten
Inhoud Workshops betreffende:
Word Prezi Powerpoint ActivBoard Google Drive Blogger Xerte Sociale media (verschillende) Oefenpakketten (verschillende) Tablets in de klas
Voor waarden om de module te starten Basisvaardigheden bezitten betreffende computergebruik en internet.
Beoordelingswijze Indienen en uitvoeren van alle opdrachten Permanente evaluatie - geen eindexamen
7
Communicatievaardigheden (COM) 3 studiepunten
Inhoud In de module ' Communicatievaardigheden' komen de volgende onderdelen aan bod: Professionele communicatie
aspecten van communicatie
rekening houden met diversiteit
feedback geven en krijgen
slecht nieuws brengen
contacten met ouders
Verloop van de lessen Communicatievaardigheden is een sterk praktijkgeöriënteerd vak. Elk stuk theorie wordt onmiddellijk omgezet in de praktijk via verwerkingsopdrachten. De cursisten worden aangezet om samen te werken en met elkaar te communiceren via groepswerk, in groepsdiscussies, rollenspelen, ... Opdrachten wisselen de theorie af.
Beoordelingswijze Eindexamen
8
Taalontwikkelend lesgeven (TOL) 3 studiepunten
Inhoud In de module 'Taalontwikkelend lesgeven' komen de volgende onderdelen aan bod:
taal: een opdracht voor iedere leraar
spreken voor de klas
taal in instructies en opdrachten
taal in schriftelijk lesmateriaal
taal in schriftelijke vragen
spelling en stijl
Verloop van de lessen Taalontwikkelend lesgeven is een praktijkgeöriënteerd vak. Elk stuk theorie wordt omgezet in de praktijk via verwerkingsopdrachten.
Beoordelingswijze Eindexamen
9
Leerlingenbegeleiding (LLB) 3 studiepunten
Inhoud Deze cursus verschaft inzicht in de structuur van de leerlingenbegeleiding, onderzoekt visies op leerlingenbegeleiding en biedt een aantal denkkaders die ondersteunend zijn voor de leraar in zijn functie van opvoeder. Tenslotte wordt de focus gelegd op het voorkomen en hanteren van psychische problemen en gedragsproblemen bij jongeren, rekening houdend met de omgeving en de cultuur van de leerling. Volgende onderdelen komen aan bod:
de structuur en de werkingsgebieden van leerlingenbegeleiding binnen het secundair onderwijs en de rol van de leerkracht hierin.
samenwerkingsverbanden binnen de leerlingenbegeleiding (werking van het CLB en andere externe diensten).
visie op leerlingenbegeleiding.
opvoedkundige vaardigheden van de leerkracht.
methodieken om respectvol rekening te kunnen houden met de (thuis) context van de leerling.
psychische problemen bij leerlingen voorkomen, signaleren, hanteren.
probleemgedrag herkennen, aanpakken en het ontstaan ervan begrijpen vanuit verschillende denkkaders
methodieken om pesten en agressief gedrag te voorkomen en ermee om te gaan
tips voor het omgaan met ouders.
Beoordelingswijze Eindexamen
10
Klasmanagement (KLM) 3 studiepunten
Inhoud Een leraar is meer dan iemand die alleen kennis overbrengt. Een belangrijke leervoorwaarde is het creëren van een positief leerklimaat. Het kunnen omgaan met en inspelen op zijn klasgroep zijn van cruciaal belang. Inzicht in het functioneren van klasgroepen en zicht krijgen op zijn ontwikkeling als leerkracht is hierbij onontbeerlijk. Volgende onderdelen komen aan bod:
Inzichten recent wetenschappelijk onderzoek (Marzano) Verschillende visies op management Wat typeert een klasgroep? Voordelen van een goede groepsgeest in de klas Fasen in de groepsontwikkeling volgens Bruce Tuckman Verantwoordelijkheid van leerlingen in het bijdragen aan het goed functioneren van de groep Fenomenen in groepen Belang van een schoolbrede visie Grootstedelijke context De beginnende leerkracht Stress, zelfzorg en timemanagement Leiderschap, oude en nieuwe autoriteit Tolerantiegrenzen Afspraken, regels en routines BOTS-model Grondhoudingen Carl Rogers
Wat is ordeverstoring? Oorzaken Aanpak o Belonen, straffen en negeren o Andere remediëringstechnieken o Inefficiënte technieken Kanttekeningen
Beoordelingswijze Eindexamen
11
Onderwijspsychologie (OPS) 6 studiepunten
Inhoud Binnen de psychologie staat de mens in zijn relatie met de omgeving centraal. We willen inzicht krijgen in het denken en doen van mensen. In de lerarenopleiding staat uiteraard de ‘leerling-klas-school-maatschappij’- structuur centraal. Dit betekent concreet dat binnen ieder behandeld thema conclusies getrokken worden naar het verantwoord omgaan met kinderen/leerlingen/studenten, op het vlak van leren en opvoeden. Volgende onderdelen komen aan bod:
inleiding op psychologie en pedagogiek
leertheorieën
leren leren
leervoorwaarden
waarneming
geheugen
intelligentie
motivatie
emotionele intelligentie
leerproblemen en leerstoornissen
adolescentiepsychologie
Beoordelingswijze Eindexamen
12
Onderwijs en maatschappij (OMA) 3 studiepunten
Inhoud In deze module wordt de onderwijsorganisatie en het onderwijsbeleid in Vlaanderen bestudeerd. Volgende thema’s komen aan bod:
globale structuur van onderwijs en vorming in Vlaanderen
bevoegdheidsverdeling inzake onderwijs
beleidscyclus op onderwijsvlak
de bronnen van onderwijsrecht
de grondrechten inzake onderwijs
onderwijsnetten
door een overheid georganiseerd (officieel) of op privé-initiatief georganiseerd (vrij) onderwijs
financiering of subsidiëring van het onderwijs
onderwijsniveaus: basis-, secundair en hoger onderwijs
levenslang en levensbreed leren
modularisering in het onderwijs
centra voor leerlingenbegeleiding en pedagogische begeleidingsdiensten
gelijke onderwijskansenbeleid
kwaliteitsbewaking en -bevordering in het onderwijs
participatie in het onderwijs.
Beoordelingswijze Evaluatie van het gedeelte afstandsonderwijs Eindexamen
13
Leerkracht en verantwoordelijkheden (LEV) 3 studiepunten
Inhoud In deze module wordt de rechtspositie van de leerlingen en de leraren binnen de Vlaamse onderwijscontext bestudeerd. Volgende thema’s komen aan bod:
de leerplicht en de wettiging van afwezigheid van leerlingen
leerlingenrechten
schoolreglement,
orde-
en
tuchtmaatregelen
t.a.v.
leerlingen,
examenbetwistingen
de onderwijsloopbaan (statuut) van leraren
functiebeschrijving en -evaluatie van leraren
ordemaatregelen, tuchtprocedure t.a.v. leerkrachten
wettelijke en reglementaire verplichtingen, verantwoordelijkheden en rechten m.b.t. het ambt van leraar
verboden praktijken/zorgvuldig bestuur
de basisprincipes van burgerlijke aansprakelijkheid, eerste hulpverlening en elementaire veiligheidsaspecten.
Beoordelingswijze Evaluatie van het gedeelte afstandsonderwijs Eindexamen
14
Onderwijs- / Onderzoeksopdrachten (OOP) 3 studiepunten
Inhoud De cursist krijgt tijdens de lessen OOP een methodiek aangereikt om een eenvoudig praktijkonderzoek systematisch en planmatig op te zetten en leren door middel van reflectie hun eigen handelen en functioneren op een school bij te sturen. Deze kennis wordt aan de praktijk getoetst door het voeren van een onderzoek op een stageschool. Voor de realisatie van het ontwerp- of actieonderzoek werkt de cursist samen met de stagementor. Hij vraagt begeleiding en ondersteuning aan de mentor om de eigen kennis en vaardigheden die hij doorheen de opleiding reeds heeft opgebouwd, te integreren en aan te vullen met praktijk en onderzoekservaring. Het onderwerp van het onderzoek wordt bepaald in overleg met de betrokken stagementor/school.
Voorwaarden om de module te starten De cursisten die de module OOP aanvatten, moeten reeds geslaagd zijn voor de module 'VDO1 vakdidactische oefeningen 1'.
Beoordelingswijze Indienen en uitvoeren van alle opdrachten Permanente evaluatie - geen eindexamen
15
Leraar in opleiding (LIO1) 15 studiepunten
Inhoud Cursisten lerarenopleiding die zelf reeds lesgeven op een school, komen in aanmerking om een deel van hun lerarenopleiding te doorlopen in een LIO-traject / LIO-baan. LIO staat voor Leraar In Opleiding en betekent dat de beginnende leraar een deel van zijn lerarenopleiding volbrengt door middel van werkplekleren op de school waar men als leraar is aangesteld. Dit betekent concreet dat de praktijkopdrachten van de module VDO1 worden opgeschort
en
vervangen
door
opdrachten
(observaties,
lesvoorbereidingen,
reflecties, taken,..…) op de eigen werkplek. Ook de inhouden van de modules VDS en ICTO behoren tot de module LIO1. Volgende onderdelen komen aan bod:
het opmaken van lesvoorbereidingen
het toepassen van didactische werkvormen
het aanmaken van didactisch materiaal
correct gebruiken van diverse media
opbouwen van vakdidactische achtergrondkennis
het integreren van didactische principes
reflecteren over het eigen didactisch handelen.
Voorwaarden om de module te starten
De voorafgaande didactische module (voorafgaande aan het LIO-traject) op dit opleidingsinstituut (CVO Panta Rhei) gevolgd hebben.
Voor LIO1: de module Algemene didactiek afgewerkt hebben met minstens 65% op elk onderdeel.
Zich aanmelden bij de LIO-coördinator voor de eerste LIO-sessie; Inschrijven kan mits toestemming van de LIO-coördinator tot de derde lesweek.
School van tewerkstelling ligt op max. 50 km van het opleidingsinstituut (Mappy).
LIO’s moeten een langdurige opdracht hebben (dwz gedurende minstens één volledig
semester),
korte
vervangingen
wegens
ziekteverlof,
minieme 16
opdrachten,
verschillende
(onderbroken)
interims
ed.
komen
niet
in
aanmerking.
Gedurende het LIO-traject minstens een betrekking hebben van 10 uur als leraar (in het secundair onderwijs, in een CVO, een centrum voor basiseducatie of in het deeltijds kunstonderwijs); op niet meer dan 2 scholen verspreid.
Op de school van tewerkstelling moet een mentor en vakmentor aanwezig zijn.
Indien aan bovenstaande voorwaarden is voldaan, kán een LIO-contract worden gesloten tussen de school van tewerkstelling en de specifieke lerarenopleiding, mits de school van tewerkstelling daar mee instemt.
Verloop van de lessen Minimum één maal in de maand is er een sessie op het opleidingsinstituut waarin de begeleider theorie aanbrengt, waarin de cursisten reflecteren op de opgedane ervaringen en waarin de opdrachten worden toegelicht. Op het einde van het semester geeft de cursist een portfolio af. De begeleider bezoekt de LIO op de werkplek en overlegt met de mentor die de cursist ter plaatse begeleidt.
Beoordelingswijze Indienen van alle taken (LIO-portfolio) Beoordeling van de bijgewoonde lessen door mentor en begeleider Attitudebeoordeling.
Leraar in opleiding (LIO2) 15 studiepunten 17
Inhoud Cursisten van de lerarenopleiding die zelf reeds lesgeven op een school, komen in aanmerking om een deel van hun lerarenopleiding te doorlopen in een LIO-traject of LIO-baan. LIO staat voor Leraar In Opleiding en betekent dat de beginnende leraar een deel van zijn lerarenopleiding volbrengt door middel van werkplekleren op de school waar men als
leraar
is aangesteld. Dit betekent concreet dat de
praktijkopdrachten van de modules VDO2, OOP en VD stage worden opgeschort en vervangen door opdrachten (observaties, lesvoorbereidingen, reflecties, taken,..…) op de eigen werkplek. Volgende onderdelen kunnen aan bod komen:
differentiatie
evaluatie
reflectievaardigheden
vakdidactische studiedag
supervisie
klasmanagement,…
Voorwaarden om de module vak te starten
Het LIO1 traject gevolgd hebben en een positieve evaluatie behaald hebben of de modules VDO1 en VDS afgewerkt hebben in het reguliere traject (min 60%).
School van tewerkstelling ligt op max. 50km van het opleidingsinstituut (Mappy).
LIO’s moeten een langdurige opdracht hebben (dwz gedurende minstens één semester), korte vervangingen wegens ziekteverlof, minieme opdrachten, verschillende (onderbroken) interims ed. komen niet in aanmerking.
Gedurende het LIO-traject minstens een betrekking hebben van 10/20 of gelijkwaardig als leraar (in het secundair onderwijs, in een CVO of in het deeltijds kunstonderwijs op niet meer dan 2 scholen verspreid).
Kandidaat-LIO’s dienen zich zo vroeg mogelijk te melden bij LIO-coördinator); liefst al voor de aanvang van het nieuwe semester. Inschrijven voor het LIOtraject kan tot en met de derde week van het semester.
Verloop van de lessen 18
Minimum één maal in de maand is er een sessie op het opleidingsinstituut waarin de begeleider theorie aanbrengt, waarin de cursisten reflecteren op de opgedane ervaringen en waarin de opdrachten worden toegelicht. Op het einde van het semester geeft de cursist een portfolio af. De begeleider bezoekt de LIO op de werkplek en overlegt met de mentor die de cursist ter plaatse begeleidt.
Beoordelingswijze LIO-portfolio Beoordeling van de bijgewoonde lessen door mentor en begeleider Attitudebeoordeling.
19
