Info omtrent het onderhoud van flesjes. Info omtrent het starten met vaste voeding

Info omtrent het onderhoud van flesjes Info omtrent het starten met vaste voeding

Deze info komt deels van de Kind en Gezin-webstek. Op deze webstek kan je nog veel meer interessante info en raadgevingen vinden omtrent babyvoeding (flesvoeding, moedermelk, …): http://www.kindengezin.be/Ouders/Baby/Voeding/default.jsp Met dank aan Veerle Mertens voor de aanvullingen en de suggesties,

Bestaan er algemene afspraken rond voeding in de kinderopvang? •

Alle afspraken staan in het huishoudelijk reglement.

•

Een algemene voorwaarde is dat de voeding evenwichtig en gevarieerd is. Meer info: http://www.kindengezin.be/Ouders/Baby/Voeding/default.jsp

•

Gebruik van flesjes •

Sinds kort zijn er nieuwe richtlijnen voor de bereiding van zuigelingenvoeding: Bereid de zuigelingenvoeding niet vroeger dan net vóór gebruik. De reden hiervoor is dat de manier van bereiden, het bewaren, het transport en het toedienen van de melkvoeding ervoor kunnen zorgen dat eventuele kiemen in de melkpoeder zich verder gaan ontwikkelen, zodat de voeding zwaar besmet wordt en infecties kan veroorzaken. Het fabricageproces van melkpoeders kan immers niet garanderen dat ze steriel zijn. Om het risico van besmettingen uit te sluiten, hebben de fabrikanten van zuigelingenvoeding besloten hun hygiënemaatregelen, gebruiksaanwijzingen en bewaarvoorschriften op de verpakking van de poeder voor zuigelingenvoeding te wijzigen. De Europese en de Belgische wetgeving bepalen dat de hygiënemaatregelen, gebruiksaanwijzingen en bewaarvoorschriften die op de verpakking vermeld staan, strikt moeten worden nageleefd. •

•  

•

Als ouder kan je dus niet langer klaargemaakte flesjes meenemen naar de opvangvoorziening. Dit betekent ook dat de opvangvoorziening de flesjes niet meer op voorhand mag bereiden. De aanbeveling is: dat de ouder het vereiste aantal (lege) gereinigde, gesteriliseerde en gelabelde flesjes meebrengt, samen met het melkpoeder in handige doseerpotjes. flesjes:  denk erom dat de flesjes gesteriliseerd moeten zijn: dit is de verantwoordelijkheid van de ouders  de flesjes zijn kurkdroog  het flesje wordt afgesloten  het is van groot belang om veel aandacht te besteden aan het reinigen en het steriliseren van het materiaal  flesjes labelen Als er specifieke of afwijkende afspraken nodig zijn (bv. dieetvoeding, andere voedingsgewoonten, allergie), informeer je dan goed. • De gemaakte afspraken worden vastgelegd in een schriftelijke overeenkomst. • De dieetaanvraag dient vergezeld te zijn van een doktersattest. • Hiervoor kan een supplement aangerekend worden (reëel gemaakte kosten).

Moedermelk

kdv Maria Boodschap – miniMabo Vlaamsesteenweg 159 – 1000 Brussel Tel 02 2182845 – Fax 02 2188229 - [email protected] www.minimabo.net vzw COB Annuntiaten Heverlee Naamsesteenweg 355 – 3001 Heverlee

2

•

• •

•

De moedermelk dient gekoeld (indien dezelfde dag afgekolfd) doch bij voorkeur diepgevroren (omwille van voedselveiligheid) gelabeld en gedateerd meegebracht te worden. Verse moedermelk kan je drie dagen bewaren in de koelkast. Ingevroren moedermelk kan je bij -18°C of lager 3 tot 6 maanden in de diepvriezer bewaren. Bespreek wat de kinderverzorgster moet doen als je baby niet genoeg heeft met de afgekolfde melk. Bezorg je dan extra afgekolfde melk of geven ze kunstmatige voeding bij? Je bent natuurlijk ook welkom om je baby zelf te komen voeden.

Vaste voeding •

• •

•

De voeding wordt dagelijks in koude lijn en vacuüm geleverd door Agape, gespecialiseerd in voeding voor kinderkribbes en scholen (www.agape.be). Het menu wordt mee samengesteld door Veerle Mertens, beheerder-coördinator en diëtiste en lid van de menucommissie van Agape. Het menu kan wekelijks geraadpleegd worden op de webstek van de kribbe en wordt tevens op elke verdieping uitgehangen. De kinderverzorgsters gaan dagelijks de voeding schriftelijk evalueren. Deze feedback wordt gebruikt in bovenvermelde menucommissie waarvan Veerle Mertens deel uitmaakt.

kdv Maria Boodschap – miniMabo Vlaamsesteenweg 159 – 1000 Brussel Tel 02 2182845 – Fax 02 2188229 - [email protected] www.minimabo.net vzw COB Annuntiaten Heverlee Naamsesteenweg 355 – 3001 Heverlee

3

Starten met vaste voeding Wanneer is mijn baby aan vaste voeding toe? • • • •

• • •

Dit hangt af van verscheidene factoren: groei, rijpheid, behoeften, motorische ontwikkeling en gewoonten in de omgeving. Je baby maakt smakkende geluidjes, stopt alles in zijn mond en toont veel belangstelling voor jouw eten en drinken. Vaste voeding kan je starten vanaf 4 à 6 maanden. Niet vroeger. Een lepel helpt je baby om zijn mondspieren te ontwikkelen. Als je borstvoeding geeft, wacht dan met vaste voeding tot je baby 6 maanden is. Dit is zowel voor jou als voor je baby belangrijk. Wanneer je start met vaste voeding, drinkt hij minder en maken je borsten minder melk aan. Vaste voeding is nodig vanaf 6 maanden. Dan is borstvoeding of flesvoeding op zich niet meer voldoende. Begin rustig en langzaam, zonder te dwingen. Laat je kindje wennen aan de nieuwe voedingsstructuur en aan de nieuwe smaak. Gaat de vaste voeding goed, dan mag je vanaf 6 à 7 maanden het groentepapje verrijken met vlees, vis of een half eitje.

Geef ik mijn baby eerst fruit of eerst groenten?

•

Traditioneel start je met fruitpap en geef je daarna groentepap, maar dit kan net zo goed andersom. Omwille van de zuurgraad start je misschien beter met groentepap. Bovendien kunnen sommige kinderen allergisch reageren op fruit. Indien het kindje reflux heeft, werkt fruitpap ook niet bevorderlijk: er treden eerder krampen en nog meer pijnlijke oprispingen .

•

Start je op 6 maanden met vaste voeding, begin dan met groentepap. De ijzervoorraad van je baby'tje is nu opgebruikt. Groenten zullen die voorraad snel aanvullen.

Kunnen fruit en groenten elkaar vervangen? •

•

Nee, de voedingswaarden verschillen en zijn niet onderling verwisselbaar. Een voorbeeld: appelmoes bevat weinig vitamine C, weinig ijzer en geen bètacaroteen. Appelmoes kunnen we trouwens niet als groente beschouwen. Er dient over gewaakt worden dat je op 1 dag geen appelmoes bij warme maaltijd geeft én fruitpap als vieruurtje: overdosis aan zoet! Geef altijd groenten bij de warme maaltijd. Is de voeding van je baby voldoende gevarieerd, dan mag je gerust eens appelmoes op het menu zetten. Geef niet steeds appelmoes bij andere groenten: kinderen leren zo immers de echte smaken niet.

Geef ik fruitsap vóór ik met vaste voeding start? • •

•

Dat moet niet, maar het mag wel. Start je met vaste voeding, dan verandert er heel wat voor je baby. Tot nu toe kreeg hij alleen vloeibare voeding, met steeds dezelfde smaak. Je kan hem laten wennen aan nieuwe smaken door te starten met enkele lepeltjes fruitsap. Gaat dit goed, maak het hapje dan dikker. Je kan ook onmiddellijk een beetje fruitpap geven, aangevuld met melkvoeding. kdv Maria Boodschap – miniMabo Vlaamsesteenweg 159 – 1000 Brussel Tel 02 2182845 – Fax 02 2188229 - [email protected] www.minimabo.net vzw COB Annuntiaten Heverlee Naamsesteenweg 355 – 3001 Heverlee

4

Kan fruitsap een fruitpap vervangen? • •

Nee, fruitsap bevat veel minder voedingsvezels. Heel uitzonderlijk kan je de fruitpap vervangen door vers fruitsap. Dit is goed als afwisseling. Vers fruitsap bevat immers heel wat vitamine C. Let wel op de zuurgraad. Jonge kinderen verteren dit niet gemakkelijk.

Geef ik mijn baby na de vaste voeding nog melk? Melkvoeding blijft in het begin het belangrijkste. Wanneer je start met vaste voeding zal de fruit- of groentepap nog geen volledige maaltijd zijn. Geef na het fruit of de groenten dus nog wat melk bij, afhankelijk van de hoeveelheid wat het kindje heeft gegeten. Een ganse fles is niet nodig. Warme maaltijd = noodzakelijke calorieën. Houd de dagelijkse inname van het kind in het oog. Kijk steeds naar de hoeveelheid wat je kindje gegeten heeft in het kinderdagverblijf zodat je kan inschatten hoeveel bijvoeding thuis nog moet gegeven worden. Mag mijn kind mee-eten van tafel? • • •

Gedurende het eerste levensjaar is dit niet aan te bevelen. Onder andere de nieren en het spijsverteringsstelsel van je baby zijn nog onvoldoende ontwikkeld. Daarom kan hij nog tal van voedingsmiddelen niet eten en verteren. Je baby moet bovendien nog volop wennen aan nieuwe smaken en hij moet nog goed leren kauwen.

Wat is gluten? • •

Gluten is een eiwit in tarwe, haver, rogge en gerst. Wil je overgevoeligheid voor gluten (coeliakie) vermijden, geef dan geen gluten vóór 6 maanden. Dik de fruit- of groentepap in met glutenvrije koeken, granen en melen. Kijk goed op de verpakking van deze producten en overschrijd de toegestane dosis niet. Koekjesmeel en dergelijke zorgen voor extra calorieën en zijn dikmakers.

Wat is nitraat? • •

• •

Op zich een onschadelijke stof, van nature aanwezig in een aantal voedingsmiddelen, bv. in bladgroenten en drinkwater. Bij het plassen raken we het meeste nitraat kwijt. Door het bewaren, opwarmen, bereiden en eten van bepaalde groenten kan het onschadelijke nitraat omgezet worden in het schadelijke nitriet. Nitrieten raken we nauwelijks kwijt bij het plassen. Te veel nitriet kan de beschikbaarheid van zuurstof in het bloed verminderen en kan ademhalingsproblemen veroorzaken bij je baby. In de menusamenstelling van het KDV wordt rekening gehouden met nitraatrijke groenten in combinatie van vis.

Waarom geef ik geen honing aan een baby jonger dan 1 jaar? •

Honing geven aan baby's jonger dan 1 jaar kan gevaarlijk zijn. Honing kan namelijk besmet zijn met de bacterie die Botulisme veroorzaakt. Die ziekte kan leiden tot verlamming en zelfs tot de dood. Bij volwassenen groeit de bacterie in het algemeen niet in de darm. Bij baby's kan dit wel en men noemt dit "infantiel Botulisme", omdat hun darmflora nog niet voldoende ontwikkeld is. kdv Maria Boodschap – miniMabo Vlaamsesteenweg 159 – 1000 Brussel Tel 02 2182845 – Fax 02 2188229 - [email protected] www.minimabo.net vzw COB Annuntiaten Heverlee Naamsesteenweg 355 – 3001 Heverlee

5

•

•

Infantiel Botulisme is echter heel zeldzaam. De kans dat een potje honing besmet is, is heel klein. Maar omdat de gevolgen van een besmetting ernstig kunnen zijn, is het belangrijk geen onnodige risico's te nemen en geen honing te geven aan kinderen jonger dan 1 jaar. Bovendien hoort honing thuis in de restgroep van voedingsmiddelen, is het een suikerproduct en tast de melktandjes aan. Honing bevordert het ontstaan van tandcariës.

Wat zijn voedingsvezels? • •

Voedingsvezels zijn plantaardige stoffen die zich in de celwand van planten bevinden en in onze darmen niet verteerd worden. Verschillende soorten:  

Vezels in fruit en groenten: vertragen de lediging van maag en darm. Vezels in brood en graanproducten: nemen water op uit de dikke darm. Hierdoor krijgt de ontlasting een groter volume, wordt zij zachter en verkort de doorgangstijd.

Zijn voedingsvezels belangrijk voor mijn baby? • • •

• • •

Ja. Voedingsvezels zijn ook voor kinderen belangrijk voor een goede gezondheid. Zij mogen geleidelijk geïntroduceerd worden in de voeding van de baby. Zolang de baby melkvoeding krijgt, is de aanvoer van voedingsvezels eerder beperkt. Moedermelk levert echter wel kleine hoeveelheden voedingsvezels. Soms worden deze ook aan flesvoeding toegevoegd. Zodra fruit en groenten met eventueel granen worden gegeven, zal je baby meer voedingsvezels krijgen. Tot de leeftijd van 2 jaar mogen echter nog niet té veel voedingsvezels gegeven worden aangezien zij ook risico’s kunnen inhouden voor jonge kinderen. In de babyvoeding zijn het vooral granen, (licht)bruin brood, fruit, groente, aardappelen en peulvruchten die voedingsvezels aanbrengen.

Wat kunnen de risico's zijn van teveel voedingsvezels voor baby's? •

• •

Een voeding die rijk is aan voedingsvezels is ook een voeding die weinig energie bevat, net wat baby’s nodig hebben. Bijgevolg kan een te vezelrijke voeding bij jonge kinderen aanleiding geven tot een vertraagde groei en ontwikkeling. Voedingsvezels kunnen ook de opname van bepaalde mineralen in het lichaam verminderen, bijvoorbeeld calcium, ijzer, zink, koper, fosfor en magnesium. Voedingsvezels moeten geleidelijk ingeschakeld worden. Een snelle inschakeling kan leiden tot buikklachten.

Kunnen kinderkoekjes of babyvoeding waarin honing verwerkt zit, infantiel Botulisme veroorzaken? •

Kinderkoekjes of babyvoeding waarin honing verwerkt is, kunnen geen infantiel botulisme (zie hoger). Deze producten zijn zodanig bewerkt en verhit dat ze geen enkele probleem opleveren. Het advies geldt alleen voor honing.

kdv Maria Boodschap – miniMabo Vlaamsesteenweg 159 – 1000 Brussel Tel 02 2182845 – Fax 02 2188229 - [email protected] www.minimabo.net vzw COB Annuntiaten Heverlee Naamsesteenweg 355 – 3001 Heverlee

6

Alles over fruitpap Op welke leeftijd start ik het best met fruitpap of groentepap? • •

Start met vaste voeding vanaf 4 à 6 maanden. Geef je borstvoeding, wacht dan tot 6 maanden. Start dan eerst met groentepap, want groenten leveren ijzer. Rond 6 maanden heeft je baby de ijzervoorraad die hij meekreeg bij de geboorte volledig opgebruikt en heeft hij dus ijzer nodig.

Hoe maak ik een fruitpapje klaar? • • • •

• • • •

Neem vers, rijp en zacht fruit. Was het grondig. Verwijder de schil en de pitten. Maak het fruit fijn met een rasp of een roerzeef. Sommige fruitsoorten kan je gewoon met een vork pletten. Gebruik je een mixer, dan komt er lucht in de fruitpap en gaan de vitamines sneller verloren. Bovendien breng je met een mixer lucht in de fruitpap. Deze lucht kan enkel via boertjes of windjes het lichaam van het kind verlaten. Mixer = meer krampjes. Voeg vers sap uit de fruitpers toe. Fruitsap uit een verpakking is geen goed alternatief wegens te suikerrijk. Dik de pap eventueel in met een glutenvrije kinderkoek, meel of graanvlokken. Je hoeft niets meer toe te voegen! Geef de pap zodra ze klaar is.

Hoe geef ik fruit- of groentepap? • • •

Sommige kindjes willen in het begin geen metalen lepel. Gebruik dan een klein, zacht plastic lepeltje. Zet je baby bij voorkeur in een baby-of kinderstoel. Benoem het fruit. Al zijn ze nog klein, ook een baby neemt deze info op.

Kan ik alle fruitsoorten geven? • • •

•

Is je baby gezond, dan kan je hem de meeste soorten geven. Geef je een bepaalde fruitsoort voor de eerste keer, doe dit dan enkele dagen na elkaar. Wacht intussen met ander fruit. Zo zie je onmiddellijk of je baby er allergisch voor is. Sommige fruitsoorten zijn moeilijk. Geef ze pas vanaf 12 maanden: druiven, bessen en ananas. De velletjes en pitten van bessen en druiven zijn immers moeilijk te verwijderen. Ananas is vezelig en verteert ook moeilijk. Heeft je kindje aanleg voor allergie, geef dan pas aardbeien vanaf 12 maanden.

Mag ik een banaan en een sinaasappel samen geven? • •

Ja, de banaan bevat geen stof die de vitamine C uit de sinaasappel wegneemt. Afwisseling is belangrijk. Geef niet altijd dezelfde fruitsoorten.

Welke fruitsoorten kies ik het best? •

Seizoenfruit. kdv Maria Boodschap – miniMabo Vlaamsesteenweg 159 – 1000 Brussel Tel 02 2182845 – Fax 02 2188229 - [email protected] www.minimabo.net vzw COB Annuntiaten Heverlee Naamsesteenweg 355 – 3001 Heverlee

7

•

• •

Zacht, neutraal fruit: appelen, peren, bananen, meloenen, perziken, pruimen, ... Gaat dit goed, probeer dan gerust kiwi's, citrusvruchten (sinaas, roze pompelmoes, citroen, manderijn,...), mango's, enz. Fruitpap is meer dan appel met banaan. Wissel af. Zo ontwikkelt je baby zijn smaakzin en krijgt hij verschillende vitamines binnen. Combineer niet altijd. Geef ook eens een fruitsoort apart. Je baby leert die smaak dan beter kennen. Je merkt bovendien sneller of hij die fruitsoort lust.

Hoeveel fruitpap mag ik aan mijn baby geven? • • • •

Dit verschilt van baby tot baby. Niet alle baby's eten evenveel. Laat je baby zelf aangeven hoeveel hij wil eten. Geef in het begin bij de fruitpap ook nog melkvoeding. Start met enkele lepeltjes fruitpap. Gaat dit goed, voer dan de hoeveelheid langzaam op. Start met ongeveer 150 g fruitpap. Dit is de gemiddelde hoeveelheid voor deze leeftijd. Voorbeeld van een klassieke fruitpap:     •

1/4 glutenvrije koek of glutenvrij meel (kijk op de verpakking voor de juiste hoeveelheid) 1/4 appel (geraspt) 1/4 banaan (geplet) sap van 1/4 sinaasappel. Probeer ook andere fruitsoorten: afwisseling is noodzakelijk.

Mag ik fruitpap op voorhand maken? •

Nee. Waarom niet?     •   

Geschild, gesneden, geraspt of geplet fruit verliest alle vitamines bij contact met de lucht. De smaak gaat achteruit. Soms gaat fruit er minder smakelijk uitzien (bv. een appel of banaan wordt bruin). De fruitpap kan bacterieel onveilig worden indien de bewaaromstandigheden niet ideaal zijn. Doe ik het toch ... Maak hier een uitzondering van. Dek de fruitpap af en bewaar ze in de koelkast (< 5°C). Bewaar geen restjes voor de volgende dag. Restjes van fruitpap moeten dadelijk weggegooid worden.

Mag ik fruit uit blik of uit een bokaal gebruiken voor de pap? • •

Gebruik dit liever niet. Ze zijn op zich niet schadelijk maar aan dat fruit is te veel suiker toegevoegd. Dit is niet goed voor de tanden. Er bestaat wel blikfruit 'op eigen sap', zonder toegevoegde suiker, maar dit bevat weinig of geen vitamine C. Vers fruit krijgt de voorkeur.

Mag ik suiker of honing aan fruitpap toevoegen? •

Dat is niet nodig. Suiker en honing zijn bovendien slecht voor de tanden.

kdv Maria Boodschap – miniMabo Vlaamsesteenweg 159 – 1000 Brussel Tel 02 2182845 – Fax 02 2188229 - [email protected] www.minimabo.net vzw COB Annuntiaten Heverlee Naamsesteenweg 355 – 3001 Heverlee

8

• • •

Suiker en honing maken je baby gewoon aan zoet. Voeg je niks toe, dan leert je baby de smaken van de verschillende fruitsoorten beter kennen. Suikers zijn lege calorieën, zonder vitamines of mineralen. Honing kan daarenboven soms besmet zijn met bacteriën en geef je daarom beter niet aan kinderen jonger dan 1 jaar (zie hoger).

Mag ik yoghurt of plattekaas aan fruitpap toevoegen? • •

Nee. Yoghurt en plattekaas bevatten geen vitamine C, maar wel veel eiwitten, die de nieren van je baby belasten. Borst- of flesvoeding levert al voldoende eiwitten. Geef dus geen extra melkproducten.

Kan fruitsap een fruitpap vervangen? (zie hoger) • •

Nee, fruitsap bevat veel minder voedingsvezels. Heel uitzonderlijk kan je de fruitpap vervangen door vers fruitsap. Dit is goed als afwisseling. Vers fruitsap bevat immers heel wat vitamine C.

Recepten voor fruitpapjes •

Perzikmoes    •   •    •     •

Schil een heel rijpe perzik. Verwijder de pit. Plet de perzik met een vork tot een gladde moes. Kiwimoes Schil een halve rijpe kiwi. Plet hem met een vork en meng hem met sinaasappelsap of pompelmoessap. Appel-banaanmoes Rasp een appel. Plet 1/3 of een halve banaan met een vork. Roer alles samen tot een glad mengsel. Meloen-abrikozenmoes Schil 2 rijpe abrikozen. Verwijder de pit. Plet ze fijn met een stukje meloen (zonder pitjes). Voeg eventueel wat vers sinaasappel- of pompelmoessap toe. Andere lekkere combinaties: appel met perzik, kiwi met peer, mango met perzik.

Waarmee dik ik fruitpap in? • •

Met een kinderkoek, met meel of met graanvlokken (er bestaan verschillende soorten). Kies voor een baby onder de 6 maanden glutenvrije producten: kindermelen, kinderkoekjes, rijstvlokken, maïsvlokken, ... Kijk goed op de verpakking.

Waarom moet ik fruitpap fijnmaken? Je baby kan zelf nog niet genoeg kauwen. Maak je de fruitpap fijn, dan komen alle voedingsstoffen vrij en kan je baby ze makkelijker opnemen.

kdv Maria Boodschap – miniMabo Vlaamsesteenweg 159 – 1000 Brussel Tel 02 2182845 – Fax 02 2188229 - [email protected] www.minimabo.net vzw COB Annuntiaten Heverlee Naamsesteenweg 355 – 3001 Heverlee

9

Alles over groentepap Hoe maak ik een groentepap klaar? • • •

Behoud zoveel mogelijk vitamines en mineralen. In het begin bestaat groentepap uit groenten en aardappelen. Enkele bereidingstips:    

  



Koop de groenten zo vers mogelijk. Verwerk ze zo snel mogelijk. Reinig de groenten en aardappelen eerst. Snij of schil ze pas daarna. Zo gaan er minder vitamines verloren. Kook de groenten en aardappelen in een beetje water of stoom ze. Zo heb je maximaal behoud van vitamines. Een snelkookpan of microgolfoven is aan te bevelen. Sommige groenten bevatten veel vocht. Je hoeft er geen water meer aan toe te voegen (bv. witloof). Kook nitraatrijke groenten wél in veel water. Gooi het kookwater weg. Plet alles of maak het fijn met een roerzeef. Mix je de groenten, dan komt er veel lucht in de pap en gaan de vitamines snel verloren. Voeg - afhankelijk van de hoeveelheid pap - altijd een koffielepel tot een eetlepel vetstof toe. Dit maakt het hapje smeuïger en geeft je baby voldoende energie om te groeien en zich te ontwikkelen. Kies bij voorkeur voor een olie (bv. maïs-, olijf-, arachide-, koolzaad- of zonnebloemolie), een zachte plantaardige margarine of bak- en braadvet rijk aan onverzadigde vetzuren. Geef de groentepap zo snel mogelijk na bereiding. Hou de pap dus niet onnodig warm. Warm ze ook niet meer op. Indien je kindje een trage eter is kan je de portie in twee verdelen en apart aanbieden.

Hoeveel groentepap mag ik aan mijn baby geven? • • • •

Dit verschilt van baby tot baby. Niet alle baby's eten evenveel. Laat je baby zelf aangeven hoeveel hij wil eten. Geef in het begin bij de groentepap ook nog melkvoeding. Start met enkele lepeltjes groentepap. Gaat dit goed, voer dan de hoeveelheid langzaam op. Start met ongeveer 150 g groentepap. Dit is de gemiddelde hoeveelheid voor deze leeftijd. De juiste verhouding is 2/3 groenten en 1/3 aardappelen.

Hoe geef ik fruit- of groentepap? (zie hoger) • •

Sommige kindjes willen in het begin geen metalen lepel. Gebruik dan een klein, zacht plastic lepeltje. Zet je baby bij voorkeur in een baby- of kinderstoel.

Moet ik vetstof toevoegen aan de groentepap? (zie hoger) • •

Ja. Vetten helpen jonge kinderen om te groeien en om zich te ontwikkelen. Voeg een koffielepel tot een eetlepel vet toe. kdv Maria Boodschap – miniMabo Vlaamsesteenweg 159 – 1000 Brussel Tel 02 2182845 – Fax 02 2188229 - [email protected] www.minimabo.net vzw COB Annuntiaten Heverlee Naamsesteenweg 355 – 3001 Heverlee

10

•

Kies vetstoffen die rijk zijn aan onverzadigde vetzuren: zachte plantaardige margarine of plantaardige olie zoals maïs-, olijf-, koolzaad-, arachide- en zonnebloemolie.

Welke groenten mag ik geven? • • • • •

Licht verteerbare groenten: bloemkool, witloof, spinazie, wortel, courgette, pompoen, tomaat, enz. Harde kolen (witte kool, rodekool, boerenkool en savooikool) en ui zijn te zwaar. Je baby krijgt dan last van gas in de darmen. Geef harde kolen pas na 1 jaar. Variatie zorgt voor een betere smaakontwikkeling en voor veel verschillende voedingsstoffen. Wissel nitraatrijke groenten (zie lager) af met nitraatarme groenten. Een groentepap hoeft niet noodzakelijk verschillende groenten te bevatten.

Welke groenten zijn nitraatrijk? • •

Sla (alle soorten), postelein, rode biet, kervel, spinazie, snijbiet, radijs, bleekselderij, spitskool, koolrabi, andijvie, watertuinkers, venkel en Chinese kool. Je baby mag wel nitraatrijke groenten eten, maar je wisselt ze het best af met nitraatarme groenten.

Waar let ik op bij het gebruik van nitraatrijke groenten? • • • • •

• • • • • • •

Verbruik verse groenten zo snel mogelijk. Verwijder slappe of verlepte bladeren, nerven en stelen. Hou rekening met de seizoenen: eet bij voorkeur verse spinazie en sla in de zomer. Zij bevatten dan minder nitraat dan in de winter. Bewaar verse groenten in de koelkast in de groentelade op 5 °C. Bewaar nitraatrijke groenten (zie hoger) nooit langer dan 2 dagen. Bewaar nooit bereide groenten en zeker geen bereide bladgroenten. Warm ze ook niet op. Geen kant-en-klare diepvriesspinazie en bereide spinazie in bokalen. 'Verse' diepvriesspinazie (enkel geblancheerd) en potjesvoeding voor baby's mag je maar één keer opwarmen. Kook nitraatrijke groenten altijd in veel water. Stoom ze niet. Giet het kookvocht weg: dat bevat de meeste nitraten. Zorg voor voldoende afwisseling tussen nitraatrijke en nitraatarme groenten. Gebruik niet veel selderij voordat je kind 1 jaar is. Geef je baby de groentepap onmiddellijk na de bereiding. Gebruik niet meer dan tweemaal per week nitraatrijke groenten. Vermijd de combinatie met vis.

Moet ik na de groentepap nog iets bijgeven? Melkvoeding blijft in het begin het belangrijkste. Wanneer je start zal de groentepap nog geen volledige maaltijd zijn. Bied je baby in het begin gerust nog wat melkvoeding aan. Mag mijn baby zijn groentepap 's avonds krijgen? • • •

Liever niet. Groentepap verteert 's avonds moeilijker. Geef de pap daarom het best 's middags. Geef je baby 's avonds een licht verteerbare maaltijd: melkvoeding of brood. Leer hem die gewoonte zo vroeg mogelijk aan. kdv Maria Boodschap – miniMabo Vlaamsesteenweg 159 – 1000 Brussel Tel 02 2182845 – Fax 02 2188229 - [email protected] www.minimabo.net vzw COB Annuntiaten Heverlee Naamsesteenweg 355 – 3001 Heverlee

11

•

Kan je niet anders dan de groentemaaltijd 's avonds te geven? Gebruik dan geen moeilijk verteerbare voedingsmiddelen en geef de maaltijd niet te laat op de avond.

Kunnen fruit en groenten elkaar vervangen? • •

Nee, de voedingswaarden verschillen en zijn niet onderling verwisselbaar. Een voorbeeld: appelmoes bevat weinig vitamine C, weinig ijzer en geen bètacaroteen. Geef altijd groenten bij de warme maaltijd. Is de voeding van je baby voldoende gevarieerd, dan mag je gerust eens appelmoes op het menu zetten.

Mag ik mijn baby groenten uit blik of glas geven? Gebruik dit liever niet. Ze zijn op zich niet schadelijk maar er wordt hieraan veel zout toegevoegd. Dit extra zout heeft je baby niet nodig en vormt een grote belasting voor de nieren van je baby. Verse groenten krijgen dus de voorkeur. Mag ik mijn baby industriële diepvriesgroenten geven? •

• • •

Ja. Niet-bereide diepvriesgroenten (spinazie, bloemkool, prei, ...) die je in de winkel kan kopen, mag je gebruiken als vervanging van verse groenten. Aan deze groenten is geen zout toegevoegd en ze zijn diepgevroren op de ideale temperatuur (-35 °C tot -40 °C). Zo gaan de voedingsstoffen niet verloren. Aan bereide diepvriesgroenten ('spinazie à la crème', 'andijvie met room') werd wel zout en ook room toegevoegd. Die zijn dus ongeschikt voor je baby. Let op met thuis diepvriezen: voedingsstoffen gaan soms verloren. Bewaar diepgevroren voedingsmiddelen bij -18 °C of lager om te kwaliteit te garanderen. Onderbreek de koudeketen niet en laat de temperatuur niet schommelen. Zo ben je zeker van een lange houdbaarheid.

Mag ik zelf ingevroren groenten gebruiken voor de groentepap? • • •

Ja, op voorwaarde dat het invriezen correct gebeurd is. Let op met thuis diepvriezen: voedingsstoffen gaan soms verloren. De manier waarop je je groenten klaarmaakt en invriest, bepaalt de kwaliteit van de groentepap. Zorg ervoor dat er zo weinig mogelijk voedingsstoffen verloren gaan.

Hoe vries ik groenten in op de juiste manier? • • • • • • • • • •

Koop verse groenten. Maak ze onmiddellijk klaar. Reinig de groenten grondig en versnijd ze pas daarna. Leg ze 2 à 5 minuten in kokend water, zonder dat ze gaar worden. Dit heet 'blancheren'. Koel ze zo snel mogelijk af. Voeg er niets aan toe. Verpak de groenten in kleine porties. Gebruik alleen geschikte verpakkingen. Vries ze zo snel mogelijk in. Je kan ze op de juiste temperatuur (-18 °C of lager) 10 tot 12 maanden bewaren. Voor langdurig bewaren is -24°C ideaal. Haal ze niet te lang voor de bereiding uit de diepvriezer. Bereid ze zonder te ontdooien, zoals verse groenten. Vries ontdooide producten (zonder verdere bereiding) nooit opnieuw in.

Hoe bewaar ik diepvriesgroenten? kdv Maria Boodschap – miniMabo Vlaamsesteenweg 159 – 1000 Brussel Tel 02 2182845 – Fax 02 2188229 - [email protected] www.minimabo.net vzw COB Annuntiaten Heverlee Naamsesteenweg 355 – 3001 Heverlee

12

• • • •

Op -18 °C of lager. Voor langdurig bewaren is -24°C ideaal. Haal ze niet te lang voor de bereiding uit de diepvriezer. Bereid ze zonder te ontdooien, zoals verse groenten. Vries ontdooide producten nooit opnieuw in.

Mag ik zelfbereide groentepap invriezen? Een zelfbereide groentepap invriezen doe je best niet. Het werkt infecties in de hand, de pap verliest veel vitamines en er is meer kans op nitrietvorming. Ingevroren zelfbereide groentepap kan dus wel degelijk schadelijk zijn. Als er ziekteverwekkende bacteriën in aanwezig zijn (en die kans bestaat altijd, hoe hygiënisch je ook tewerk gaat), krijgen die door het invriesproces meer kansen om je baby te infecteren. Er is ook meer kans op nitrietvorming; nitriet bindt zich aan zuurstof wat bij jonge kinderen zuurstoftekort in het bloed kan teweegbrengen en voor ademhalingsproblemen kan zorgen (zie hoger). Het gaat dus niet enkel om vitamineverlies. Groenten apart invriezen voor de groentepap is geen probleem. Let dan wel op volgende tips: • • • • • • •

Groenten klaarmaken zodra je ze geoogst of gekocht hebt. Groenten goed reinigen en wassen. Groenten versnijden, niet te kleine stukjes (meer vitamineverlies). Groenten 2 à 5 minuten in kokend water leggen (=blancheren), niet gaar koken. Snel laten afkoelen, niets toevoegen. In kleine porties verpakken en zo snel mogelijk invriezen. Maximum 10 à 12 maanden bewaren op -18°C of lager. Voor langdurig bewaren is -24°C ideaal.

Als de groenten niet geblancheerd zijn, zijn ze maximum 3 maanden houdbaar op -18°C of lager. Bereid deze groenten zonder ze te ontdooien (anders is er meer kans op infecties), op dezelfde manier als verse groenten. De bereidingstijd is hier wel korter. Je kan hier tijd winnen door heel wat groenten samen te blancheren en in te vriezen in kleine porties. Die kan je later gebruiken voor de groentepap. Vries ontdooide, niet-bereide producten nooit opnieuw in. Verse groenten blijven natuurlijk het beste. Vanaf wanneer mag ik mijn baby rauwkost geven? • • • • •

Je kan dit proberen geven vanaf de leeftijd van 1 jaar. Het hangt ook af van hoe je baby zich ontwikkelt: heeft hij genoeg tandjes om te kauwen en verteert hij zijn voeding goed? Snij de rauwkost heel fijn. Zo kan hij zich niet verslikken. Blijf steeds bij je kindje zodat bij stikgevaar je dadelijk kan ingrijpen. Controleer ook steeds of het mondje leeg is. Sommige kinderen hamsteren voeding. Bij lighouding kan zo een stukje in het keelgat geraken en kan het kindje stikken.

kdv Maria Boodschap – miniMabo Vlaamsesteenweg 159 – 1000 Brussel Tel 02 2182845 – Fax 02 2188229 - [email protected] www.minimabo.net vzw COB Annuntiaten Heverlee Naamsesteenweg 355 – 3001 Heverlee

13

Wat mag ik op welke leeftijd geven? Groenten

Fruit

Vlees/Vis/Ei

Brood/Peulvruchten

aardappelen, andijvie, aubergine, bloemkool, broccoli, chinese kool, courgette, knolselder, kropsla, 4 à 6 pompoen, postelein, rode bietjes, maanden spinazie, tomaten, tuinkers, veldsla, venkel, waterkers, witloof, wortelen

appelen, bananen, citroenen, kiwi's, mandarijntjes, mango, meloen, nectarines, peren, perziken, pompelmoes, pruimen, sinaasappelen

aardappelen, aardpeer,nieuwe aardappelen, andijvie, aubergine, avocado, bloemkool, broccoli, chinese kool, courgette, doperwtjes, 6 knolselder, kropsla,pastinaak, maanden pompoen, postelein, prei, prinsessenbonen, rapen, rode bietjes, snijbonen, spinazie, tomaten, tuinkers, veldsla, venkel, waterkers, witloof, wortelen

abrikozen, appelen, bananen, bramen, citroenen, frambozen, kiwi's, lychees, mandarijntjes, mango, meloen, nectarines, passievrucht (sap), papaya, peren, perziken, pompelmoes, pruimen, rabarber, sharonvruchten, sinaasappelen, sterfruit, vijgen

kalf, kalkoen, kip, paard, rund, varken, wild, tofoe, forel, kikkererwten, kabeljauw, pladijs, rog, linzen schelvis, tong, tonijn, zalm, ei

aardappelen, aardpeer, nieuwe aardappelen, andijvie, artisjok, asperges, aubergine, avocado, bleekselder, bloemkool, broccoli, champignons, chinese kool, courgette, doperwtjes, 8 à 10 knolselder, komkommer, koolrabi, maanden kropsla, pastinaak, pompoen, postelein, prei, prinsessenbonen, rapen, rode bietjes, snijbonen, spinazie, tomaten, tuinkers, veldsla, venkel, waterkers, witloof, wortelen

abrikozen, appelen, bananen, bramen, citroenen, frambozen, kiwi's, mandarijntjes, mango, meloen, nectarines, passievruchten, papaya, peren, perziken, pompelmoes, pruimen, rabarber, sinaasappelen, sterfruit, vijgen

kalf, kalkoen, kip, paard, rund, varken, wild, tofoe, lichtbruin forel, kabeljauw, pladijs, brood,kikkererwten, rog, schelvis, tong, tonijn, linzen, sojabonen zalm, ei

aardappelen, aardpeer, nieuwe aardappelen, andijvie, artisjok, asperges, aubergine, avocado, bleekselder, bloemkool, broccoli, champignons, chinese kool, courgette, doperwtjes, knolselder, komkommer, koolrabi, kropsla, maïs, paprika, pastinaak, 12 pompoen, postelein, prei, maanden prinsessenbonen, rapen, radijs, rode bietjes, rodekool, savooikool, schorseneren, snijbonen, sojascheuten, spinazie, spruiten, tomaten, tuinkers,uien, veldsla, venkel, waterkers, witloof, wittekool, wortelen, zuurkool

aardbeien, abrikozen, ananas, appelen, bananen, rode en zwarte bessen, bramen, citroenen, druiven, frambozen, kersen, kiwi's, mandarijntjes, mango, meloen, nectarines, passievruchten, papaya, peren, perziken, pompelmoes, pruimen, rabarber, sharonvruchten, sinaasappelen, sterfruit, vijgen

kalf, kalkoen, kip, paard, rund, varken, wild, mycoproteïne (Quorn™), seitan, tempé, tofoe, forel, kabeljauw, pladijs, rog, schelvis, tong, tonijn, zalm, ei

kdv Maria Boodschap – miniMabo Vlaamsesteenweg 159 – 1000 Brussel Tel 02 2182845 – Fax 02 2188229 - [email protected] www.minimabo.net vzw COB Annuntiaten Heverlee Naamsesteenweg 355 – 3001 Heverlee

brood, witte, bruine en rode bonen, kikkererwten, linzen, sojabonen

14