505
JUNI 2009 2012
INFO Bellis®, voor een verzekerde bewaring De klimaatomstandigheden in Nederland veranderen de laatste jaren. Dit heeft tot gevolg dat we steeds meer
Bellis
te maken krijgen met extreme weersomstandigheden.
• Werkt tegen alle bewaarziekteschimmels
Vooral de natte omstandigheden kunnen voor een
• Uitstekende werking tegen meeldauw en
behoorlijke bewaaruitval zorgen door schimmels in de teelt van appels en peren. Daarom wordt het steeds belangrijker te hanteren voor de langrijker een eengoed goedafspuitschema en sluitend afspuitschema te hanteoogst. Delaatste middelen die we totde nuoogst. toe gebruiken zijn niet ren in de weken voor De middelen die allemaal op alle bewaarziekten. Bellis sterk heeft op we tot nueven toe sterk gebruiken zijn niet allemaal even een goede en brede Bellis, werking alle bewaarziekten die alle bewaarziekten. is op daarom een zeer welkome voor kunnen komen. Daarnaast zijn meeldauw in de teelt aanvulling op het middelenpakket in de fruitteelt, omdat van appels en zwartvruchtrot in de teelt van peren schimdit product een goede en brede werking heeft op alle melziekten die tijdens de kunnen teelt aandacht vragen. bewaarziekten die voor komen.blijven Daarnaast zijn Door zijn goede werking op beide ziekten is meeldauw in de teelt van appels en zwartvruchtrot in Bellis ook hier een zeer goede aanvulling op het bede teelt van peren schimmelziekten die tijdens de teelt staande middelenpakket. aandacht blijven vragen. Door zijn goede werking op
zwartvruchtrot • Geen zichtbaar spuitresidu • Ingebouwd anti-resistentiemanagement • Preventief toepassen
hoort tot de chemische groep van carboxyaniliden hoort tot de chemische groep van carboxyaniliden. Een (SDHI’s). Een unieke chemische groep, omdat tot dusver unieke chemische groep, omdat tot dusver geen andere geen andere middelen uit deze groep, of met hetzelfde middelen uit deze groep, of met hetzelfde werkingsmewerkingsmechanisme zijn toegelaten in de fruitteelt. chanisme zijn toegelaten in de fruitteelt. Pyraclostrobin Pyraclostrobin behoort tot de chemische groep van de behoort tot de chemische groep van de strobilurinen. strobilurinen.
beide ziekten is Bellis ook hier een zeer goede aanvul-
Boscalid belet de ademhaling van de schimmel en de
ling op het bestaande middelenpakket. Bellis is geformuleerd als een wateroplosbaar granulaat (WG) en bevat 252 g/kg boscalid en 128 g/kg pyraclosBellis trobin. Bellis is toegelaten als schimmelsbestrijdingsBellis is geformuleerd als een wateroplosbaar granulaat middel in de teelt van appels en peren. Boscalid be(WG) en bevat 252 g/kg boscalid en 128 g/kg pyra-
vorming van aminozuren die essentiëel zijn voor de
clostrobin. Bellis is toegelaten als schimmelbestrijdings-
halingsproces.
Bellis
opbouw van de schimmelcel. Hiermee lijkt de werking op het werkingsmechanisme van de strobilurinen. Er bestaat echter geen kans op kruisresistentie, omdat boscalid op een ander punt aangrijpt in het adem-
middel in de teelt van appels en peren. Boscalid be-
Gezonde vruchten met een juist “Bellis afspuitschema”, voor een verzekerde bewaring
Tabel 1: Werkingsspectrum van verschillende fungiciden Werkingsspectrum Bellis Nederlandse naam
Latijnse naam
Bellis
Delan DF
captan
Lenticelrot, bitterrot
Gloeosporium fructigenum, G. perennans
Zeer goed
goed
Grauwe schimmel
Botrytis cinerea
Zeer goed
goed goed
goed matig matig goed goed goed
Phytophthorarot
Phytophthora cactorum, P. syringae
Zeer goed
Penicillium
Penicillium expansum
Zeer goed
niet
niet
Moniliarot
Monilia fructigena, M. laxa
Zeer goed
goed
goed
Meeldauw
Podosphaera leucotricha
Zwartvruchtrot
Stemphylium versicarium
Zeer goed Zeer goed goed
niet matig redelijk
niet matig redelijk
Boscalid en pyraclostrobin verplaatsen zich beiden
Voor de teelt van appels en peren is deze als volgt:
translaminair over de membranen (celwanden) door het
• Gebruik de volle dosering.
blad. Verder worden deze stoffen acropetaal (richting
• Bellis preventief toepassen.
de bladpunt) getransporteerd.
• Afwisselen met effectieve middelen met een ander werkingsmechanisme.
Beide actieve stoffen in Bellis zijn preventief werkzaam
• Maximaal 2 behandelingen in een blok uitvoeren.
en zeer effectief tegen een breed scala aan schimmels.
• Bellis maximaal 4 keer per jaar toepassen.
Bovendien is er sprake van een synergistische werking tussen de stoffen, wat inhoudt dat ze elkaar versterken
Delan® DF
in werking.
Delan DF is een niet-systemisch fungicide op basis
De dosering van Bellis is voor een standaard aanplant
van de actieve stof dithianon en behoort tot de groep
0,8 kg/ha. (Boomhoogte 2,25 m met een rijafstand van
van de Quinonen. Delan DF is geformuleerd als een
3 m). Voor hogere bomen of een meerrijensysteem de
wateroplosbaar granulaat (WG) met 700 g/kg actieve
gebruikelijke verhogingsfactor toepassen! Bellis is uniek
stof. Delan DF heeft een toelating in de teelt van appels
omdat hij werkt tegen alle in de teelt van appels en
bessen, tarwe, en tulpen. Dit en peren, peren,kersen, bessen, rozen en rozen tulpen. Dit bedekkingsfungicide is goed bestand tegen regenbedekkingsfungicide is goed bestand tegeneen een regenbelasting van 20 20mm. mm.Valt Valt er meer regen belasting van er meer regen dan dan moetmoet
peren schadelijke bewaarschimmels. Verder heeft hij een uitstekende werking op meeldauw en zwartvruchtrot. Bellis is niet schadelijk voor natuurlijke vijanden, is
de bespuiting worden herhaald. De actieve stof van
bijzonder gewasvriendelijk en geeft geen spuitresidu op
Delan DF grijpt de schimmel op meerdere punten aan,
de vruchten.
waardoor de kans op resistentie klein is. Delan DF heeft geen systemische herverdeling over of
Anti-resistentiestrategie
in het blad. De werking van dithianon is niet afhanke-
Beide actieve stoffen in Bellis grijpen in op verschillende
lijk van de temperatuur. In de fruitteelt is Delan DF niet
complexen in de ademhalingsketen, waardoor er geen
alleen werkzaam tegen schurft (Venturia inaequalis en
kans is op kruisresistentie tussen de stoffen. Door de
Venturia pirina). Uit onderzoek is gebleken dat Delan DF
verschillende aanpak van beide actieve stoffen is de
ook werkzaam is tegen Phytophthora, Botrytis, Alterna-
kans op resistentie aanzienlijk verkleind, hierdoor kun-
ria, Nectria en Gloeosporium welke voor kunnen komen
nen we spreken van een anti-resistentiestrategie wat in
in de zomerperiode. Daarom verdient Delan DF in het
het product is ingebouwd.
voorjaar tegen voornamelijk vrucht- en bladschurft en in
De kans op het ontstaan van resistentie tegen beide
de zomerperiode en in het afspuitschema tegen schurft
groepen kan echter niet volledig worden uitgesloten,
en overige bewaarschimmels een duidelijke plaats.
vandaar dat het nodig is om een anti-resistentie-
Delan DF is veilig voor het gewas en niet schadelijk voor
strategie te volgen.
natuurlijke vijanden. Bij percelen langs watergangen kent Delan DF enige beperkingen, zie hiervoor het etiket.
2 | DIVISIE AGRO
Lenticelrot op appel
Lenticelrot op peer
Lenticelrot, Bitterrot (Neofabrea album, voorheen Gloeosporium fructigenum, G. perennans)
den langs kleine wondjes aan bijvoorbeeld neus en/of steelholte. Naarmate de vruchten rijper worden, zijn ze gevoeliger voor infectie’s.
Dit is de meest voorkomende bewaarschimmelziekte in appels. Lenticelrot overwintert als kanker op de stam.
De symptomen treden pas na enkele maanden bewa-
Deze schimmelziekte kan vrij agressief uitbreiden. Bij
ren op (latente perioden van de schimmel), eerst als
peren is deze schimmelziekte minder belangrijk als het
kleine roodbruine vlekjes rond de lenticel. Deze vlekken
gaat om bewaarschimmelziekten. Bij peren overwintert
groeien uit en zijn rond van vorm. De rand van de vlek is
lenticelrot in wonden en is oppervlakkig aanwezig op
donkerder bruin, het centrum is lichtbruin tot witachtig
de schors. Aangetaste vruchten van vorig jaar zijn ook
en kan licht ingezonken zijn. Het vruchtvlees verkleurt
dragers van sporen.
ook lichtbruin en wordt zacht. Na dit stadium worden wasachtige witte vruchtlichaampjes gevormd.
Infectie’s van lenticelrot zijn mogelijk vanaf de vruchtvorming tot aan de oogst. De infectie kan ook plaatsvin-
Nestrot, door Botrytis aangetaste peren
Botrytis op Golden delicious. (Bron: PCFruit)
DIVISIE AGRO | 3
Grauwe schimmel (Botrytis cinerea) Dit is de meest voorkomende bewaarschimmelziekte
Phytophthorarot (Phytophthora cactorum, P. syringae)
in peren. Overleeft op allerlei dood weefsel in en rond
Deze schimmel kan zowel appels als peren infecteren.
de boomgaard, de sporen zijn altijd aanwezig. Botrytis
De phytophtorasporen zitten in de grond en kunnen er
komt voor op ieder verterend organisch materiaal. De
lang (meerdere jaren) overleven. Gedunde appels en
sporen worden vooral door de regen verspreid. Botrytis
peren worden geïnfecteerd door opspattende grond-
kan in vochtige jaren infectie’s veroorzaken van de
deeltjes met sporen. Deze vruchten verhogen de spo-
bloem of bij nachtvorst. Vooral bij appel ontstaat er dan
rendruk. Laaghangende vruchten worden geïnfecteerd
neusrot, wat vanaf juni zichtbaar wordt. De vlek rond
door opspattende gronddeeltjes met sporen. Infectie
de neus blijft beperkt in omvang en is droog, tijdens de
gebeurt via de lenticellen en scheurtjes in de schil.
bewaring breidt de vlek uit. Verwarring is mogelijk met
Aan de boom ontstaan er dan al rotte plekken op de
beginstadium van nectria-rot, die echter niet begrensd
vruchten. Bij besmette vruchten worden de symptomen
blijft. De schimmel infecteert de vrucht vooral via
na 2 tot 3 maanden bewaring zichtbaar. Eerst zijn de
wondjes.
vlekken olijfgroen en hard. Daarna worden deze vlekken
Bij infectie van de vrucht, vooral tegen de oogst, ont-
van kleur. Bij oudere vlekken komt de schil los. Het
staat eerst een lichte niet duidelijk omlijnde vlek. Later
vruchtvlees onder de schil wordt eveneens lichtbruin
wordt deze vlek donkerder bruin van kleur met een
van kleur, maar blijft stevig. Het rotte weefsel loopt door
onregelmatig van vorm en zijn ze licht tot donkerbruin
lichte rand. Bij appel worden het altijd donkere vlekken
in de vaatbundels. Deze aantasting wordt wel hardrot
met rode ring rond de lenticellen, hetgeen een gespik-
genoemd. Aangetaste vruchten infecteren elkaar, hier-
keld uiterlijk geeft. Bij peren een met water verzadigd
door ontstaat nestrot. Aangetaste vruchten geven een
donkergroene vlek die later een bruinverkleuring geeft.
“alcoholgeur” af. Bij vochtige omstandigheden groeien
Bij een hoge luchtvochtigheid ontstaat wit of grijs
er soms witte schimmeldraden op de rotten vlekken.
schimmelpluis met grijze sporenhoopjes. Vruchtvlees wordt na infectie slap, en de vruchten zakken in elkaar. Dit veroorzaakt nestrot tijdens de bewaring doordat de vruchten elkaar besmetten. Het kan soms ook steelinfectie’s geven. Op vruchten met Botrytis-(nest)rot kunnen zwarte, harde korrels (sclerotiën) ontstaan.
Door Phytophthora aangetaste peren dicht bij de grond
Door Phytophthora aangetaste appel (Bron: PCFruit)
DIVISIE AGRO | 4
Door penicilium aangetaste vruchten
Volledig door penicilium aangetaste en sporulerende vrucht
Penicillium (Penicillium expansum)
Moniliarot (Monilia fructigena)
Sporen kunnen overleven in de grond of middels
De moniliaschimmel kan overwinteren als kanker op de
afgestorven plantendelen. Infectie vindt onder natte
boom. Ook kan hij overleven op geïnfecteerde bloem-
omstandigheden plaats via wonden, via lenticellen,
en vruchtmummie´s van het vorige jaar op de boom,
of via de steel bij peren. De infectie kan gemakkelijk
of op de grond. Hieruit ontwikkelen ascosporen, die
plaats vinden door contact met gronddeeltjes. Dit kan
gemakkelijk worden meegedragen door regen en wind.
aan de boom, maar ook watersortering is een beruchte
Vooral beschadigde vruchten, door bijvoorbeeld vogels,
verspreider van de sporen.
wespen of hagelschade, zijn ingangspoorten voor de
Op de wond ontstaat een zachte natte eerst lichtbruine
schimmel. Rijpere vruchten zijn gevoeliger, vooral in de
vlek. Deze vlekken worden in een later stadium donker-
periode voor de pluk. Van aangetaste vruchten komen
der van kleur en hebben duidelijk begrensde vlekken.
conidiën vrij die vruchten in de buurt infecteren. Op
Het zachtrotweefsel komt gemakkelijk los van de rest
de plaats van de wond ontstaat een kleine bruine vlek
van het vruchtvlees. De vruchtlichaampjes zijn rond van
waaromheen concentrische ringen lichtbruine schim-
vorm, en veranderen van kleur van wit via groenblauw
melkussentjes (sporenhoopjes) groeien.
naar grijs. De sporen worden gemakkelijk in de bewaring verspreid.
Door Monilia aangetaste vrucht
5 | DIVISIE AGRO
Vruchtmummie’s peren
Besmettingsbronnen vruchtboomschimmels Schimmel
Kankers
Lenticelrot
++
Grauwe schimmel
Vrucht-
Afstervende
mummie’s
plantendelen
+
Bewaarruimten
++
Phytophthorarot
++
Penicillium
+
Moniliarot + mogelijke bron
Bodem
+
++
++
++ belangrijke bron
Afspuitschema voor appels en peren
De vruchten drogen vaak uit en blijven in de boom
De dosering van deze bespuiting is 0,425 kg/ha voor
hangen (vruchtmummie’s). In de bewaring veranderen
percelen langs watergangen en 0,795 kg/ha voor
deze vlekken naar zwartachtige rotte plekken. Hierop
percelen die niet grenzen aan een watergang. Na een
ontstaan meestal geen sporenhoopjes. Het vruchtvlees
week een 2e Bellisbespuiting uitvoeren. Hierna kan er
wordt wat taai, vandaar het ook wel lederrot wordt
gekozen worden voor andere afwisselpartners in het
genoemd.
afspuitschema.
Hoe Bellis toepassen?
Stabiliteit in water
Bellis werkt net name preventief, dus het is verstandig
Beide actieve stoffen in Bellis zijn over een groot bereik
het afspuitschema te starten met een Bellis bespuiting
stabiel in water, namelijk tussen een pH 4 en pH 9.
6 weken voor de te verwachte oogst. De dosering van Bellis is 0,8 kg/ha voor een standaard aanplant. Voor hogere bomen of een meerrijensysteem de gebruikelijke verhogingsfactor factor 1,2 verhogingsfactor toepassen toepassen!(maximaal Deze bespuiting na toepassen). De verlagingsfactor toepassen bij bespuiting. kleinere boom7 dagen afwisselen met een Delan DF volumes! Deze bespuiting na 7 dagen afwisselen met een Delan DF bespuiting.
Veiligheidstermijnen De termijn tussen de laatste bespuiting met Bellis en de oogst mag niet korter zijn dan 1 week. Voor Delan DF is deze termijn 4 weken.
Bellis® en Delan® DF zijn geregistreerde handelsmerken van BASF
Lees voor het gebruik eerst het etiket BASF Nederland B.V. - Divisie Agro - Postbus 1019 - 6801 MC ARNHEM - Telefoon (026) 3717271 - www.agro.basf.nl
