JAARGANG 3
NR.
6
ZOMER/HERFST 2000
INFORMATIEBLAD VAN BP VOOR EINDHOUT, OOSTERLO, STELEN, WINKELOMHEIDE EN ZITTAART
IN DIT NUMMER: Enquête omwonenden 1999 - deel 2 Controverse, levensverhalen en koffie met koekjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Adres: ------Laakdal, Werkgever: bp Jos Helsen: In het teken van de Hond . . . . 6
Extra Muros Interview met Kapitein Peter Peeters . . . 8
Feest Minister Van Mechelen komt PX-fabriek inhuldigen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Biodiversiteit Er is leven op de Geelse site . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Update geluid PTA3: koelwatersysteem wordt aangepakt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Colofon Buren verschijnt driemaal per jaar en is een uitgave van BP in Geel
Een nieuw logo voor een nieuwe onderneming
Postadres & secretariaat: PR-secretariaat BP Amocolaan 2 2440 GEEL Tel: (014)86 43 45
Maandag 25 juli 2000 was een belangrijke dag voor de onderneming waartoe de vestiging in Geel hoort: die dag werd het nieuwe logo bekendgemaakt. Vanaf 25 juli wordt ook de nieuwe naam, BP, consequent toegepast. Niet meer Amoco of BP Amoco dus, maar gewoon BP. De onderneming wil met het nieuwe logo duidelijk maken dat ze veranderd is. Dat door het samengaan van vier firma’s (BP, Amoco, Arco en Burmah-Castrol) in de laatste twee, drie jaar een nieuwe identiteit is ontstaan. Het kersverse logo is daar het symbool van, niets meer, maar ook niets minder.
Verantwoordelijke Uitgever: Martin de Koning BP Amocolaan 2 2440 GEEL Foto’s: Roby Bauweraerts Frans Kenis Eric De Vos Tekeningen: Wendy Onsea Vormgeving: Frank Mortelmans Druk: Meeus NV - Geel Productie: FokZ Communications
Die nieuwe identiteit draagt in zich immers waarden die ondermeer handelen over de manier waarop het bedrijf wil werken voor en met haar belangengroepen: medewerkers, klanten, aandeelhouders, overheid en de gemeenschap. BP is zich zeer bewust van haar bijzondere verantwoordelijkheid als grote onderneming. Alles wat ze doet, alles wat ze produceert moet finaal een bijdrage leveren aan het welzijn van de mens. Immers zonder energie en de afgeleide producten van de grondstoffen is het leven zoals we dat vandaag kennen, niet meer mogelijk. Tegelijk heeft BP door haar omvang en de aard van de producten een bijzondere verantwoordelijkheid. Dan spreken we over gezondheid, veiligheid en milieuzorg, maar ook over communicatie met de belangengroepen. In haar nieuwe waardenverklaring spreekt BP over een radicale openheid en een streven om leider te worden voor een schoner milieu. Dat is geen koerswijziging tegenover het verleden, maar een radicalisering. Enkele voorbeelden. In verband met het terugdringen van CO2-emissies gaan onafhankelijke, externe deskundigen van het wereldbekende accountancy-kantoor KPMG ons doen en laten, inclusief de boekhouding controleren. Een ander voorbeeld van milieuzorg is het zogenaamde Veertig steden-programma. BP voorziet de benzinestations van veertig dichtbevolkte agglomeraties van zwavelarme diesel. Die is duurder om te produceren, maar die meerprijs wordt niet doorberekend aan de pomp. De stad Amsterdam is een van die veertig centra en door de reductie van zwaveluitstoot is het alsof je daar 17.500 auto’s van de weg haalt. Het bedrijf erkent de inherente spanning tussen een grootschalige chemische productie en de woongemeenschappen zoals we die ook kennen in Geel en Laakdal. Wat wij eraan kunnen doen is zo creatief mogelijk aan oplossingen werken. Dat betekent het terugdringen van geur- en geluidsproblemen en jaar op jaar onze (reeds lage) uitstoot verder verminderen. In die context moet u ook ons streven plaatsen om ISO-14001 gecertificeerd te worden omdat deze standaard uitgaat van voortdurende verbetering en door onafhankelijke instanties wordt gecontroleerd. Dat is ook de manier waarop wij de dialoog en de verbetering van deze fabriek zien: door technologische innovatie, creativiteit en luisteren naar onze buren. Gijs Meerburg gedelegeerd bestuurder BP in Geel
Vanaf 25 juli begint een nieuw tijdperk voor de onderneming
2
Winkelomheide Informatievergaderingen Eindhout en
Milieuforum Zoals in de vorige Buren beperken we het rapport van het 21ste Milieuforum van 27 april 2000 tot die punten die niet elders in deze of vorige edities van Buren worden behandeld. Naast de gebruikelijke afvaardigingen, onthouden we vooral de aanwezigheid van professor Jan Baeyens (KU Leuven), Tony Bastijns (KHK Geel) en Eddy Goelen (Vito).
• Communicatie benzeenemissies met gemeenten (Linda Bets) De resultaten van het OPSISmeetsysteem (zie Buren 4) worden halfjaarlijks gebundeld en grafisch weergegeven, aangevuld met de maandrapporten met opgave van de daggemiddelden en een evaluatie. Wanneer 100 µg/m3 (microgram per kubieke meter) wordt overschreden (de zogenaamde informatiedrempel) worden de Milieudiensten van Geel, Laakdal en de Milieu-inspectie onmiddellijk geïnformeerd. • Geurstudie en opvolging PTA3 (Prof. Dr.Ir.Jan Baeyens) Deze studie maakt een evaluatie van de geurhinder veroorzaakt door het PTA3-proces. Dit gebeurde op basis van metingen aan de geleide bronnen (bijvoorbeeld schouwen) in de periode juni ‘98-dec.’99 en metingen/berekeningen van niet-geleide bronnen (pompen, kleppen, enzovoort). De emissies van geleide bronnen (één schouw) bestaan uit azijnzuur (35 à 60 %), methylacetaat (15 à 30 %), xyleen (< 10 %), tolueen (<5 %) en andere te verwaarlozen componenten. Langs deze schouw wordt het meeste azijnzuur uitgestoten. Emissies van niet-geleide bronnen zijn beperkte lekverliezen aan pompen, kleppen, flenzen enzovoort. De relatieve bijdrage van deze emissies aan de eventuele geurhinder is echter hoger omdat ze minder snel verspreid worden (door de wind). De studie houdt het bij een gemiddelde concentratie
van 2,44 µg azijnzuur per m3 lucht. Met dit cijfer en een geurdrempel (minimum concentratie waarbij iets geroken wordt) van 50 µg/m3 voor azijnzuur, leert de ervaring dat de geurhinder beperkt wordt tot minder dan 0,5 % van de tijd. BP bericht dat er in 1999 dertien klachten waren die betrekking hadden op geurhinder. In 1998 waren er dat tien. Gijs Meerburg merkt op dat een groot deel van de klachten terug te voeren zijn naar aanwijsbare incidenten binnen het bedrijf. Er wordt alles aan gedaan om die verder te verminderen. Een veilige, storingvrije fabriek is én belangrijk voor de omwonenden én economisch voordelig voor het bedrijf. • Volgende punten werden besproken maar kwamen of komen elders in Buren aan bod: ✓ Tony Bastijns, docent aan de Katholieke Hogeschool Kempen presenteert de resultaten van de enquête bij de omwonenden (Buren 5 en 6); ✓ Introductie Gordon Haire, area manager PX (Buren 4); ✓ Jean Theelen doet verslag van de opstart van de PXeenheid (Buren 5 en 6); ✓ Fakkelen tijdens opstart verontrust omwonenden (Buren 6); ✓ Eddy Goelen (Vito) presenteert de resultaten van de tweede fase van de benzeenmeting (Buren 5); ✓ Herman Dauwen bespreekt het noodtoestandsbeheer van de PX-eenheid (Buren 6); ✓ Linda Bets bespreekt de status van de geluidssanering (Buren 6). ▲
Vraag en antwoord Hieronder de vragen gesteld en antwoorden gegeven op het Milieuforum, voor zover de antwoorden niet al in andere artikels geformuleerd werden.
• in verband met communicatie benzeenemissies met gemeenten Frans Van Craenendonck is niet tevreden met de huidige meetvoorzieningen en vraagt in Winkelomheide ook een meetsysteem te plaatsen. Hij merkt op dat de metingen van Vito de omgevingswaarde gedurende een bepaalde periode weergeven. Een vast meetstation zoals van de VMM (Vlaamse Milieumaatschappij) meet constant maar op één en dezelfde plaats. Indien het OPSIS-systeem en het meetstation gelijkaardige meetresultaten aantonen, worden de metingen meer overtuigend. Stef Knaepen meldt dat de buren verontrust zijn wat betreft de metingen met het OPSIS-systeem vermits dit een meetstation van BP is. De geloofwaardigheid van de resultaten komt in het gedrang. Gijs Meerburg stelt voor om de resultaten van de 3de meetcampagne van Vito af te wachten. Deze zullen met de burgemeesters uit de omliggende gemeenten besproken worden. Ook zal dan worden nagegaan op welke manier verdere metingen zullen worden uitgevoerd op langere termijn via OPSIS, VMM, Vito of een alternatief. Patrik Vankrunkelsven stelt voor om in de omgeving op enkele vaste punten een tweede continu meetsysteem te plaatsen. Gijs Meerburg stelt voor dit onderwerp in de toekomst opnieuw op de agenda te plaatsen.
• in verband met geluid Frans Van Craenendonck lijkt de aarden wal (zie artikel over geluid op pagina 15 van deze editie van Buren) meer aantrekkelijk te vinden dan de constructie op het BP-terrein. Indien er geen muur wordt
geplaatst, worden dan de individuele bronnen eventueel verder geïsoleerd? Linda Bets: In dat geval kan nog een beperkt aantal bronnen individueel gesaneerd worden, maar de vereiste totale geluidsreductie van PTA3 met 10 dB(A) kan dan niet worden gerealiseerd. Richard Laeremans merkt op dat het schepencollege van Laakdal geen gunstig advies kan geven aan de bouwaanvraag voor de staalconstructie op BP-terrein. Guy Van Hoey vraagt of er bedrijven gekend zijn waar zulke constructie aanwezig is? Antwoord: Bij Dow Terneuzen is zulk een staalconstructie neergezet waarvan een foto beschikbaar is (zie p. 15). Stef Knaepen merkt op dat momenteel twee extreme voorstellen gedaan zijn met name de wal en een hoge muur. Is er geen combinatie van beide mogelijk? Gijs Meerburg meldt dat de inwoners van Eindhout worden geraadpleegd vóór er beslissingen worden genomen over dit project. Tevens moeten met de overheid afspraken gemaakt worden omtrent de te realiseren reductie.
• Rondvraag Frans Van Craenendonck merkt op dat de probleemmeldingen, vooral geluidsoverlast, die via de Groene Telefoon gemeld worden, niet mogen onderschat worden. De geluidsoverlast, veroorzaakt door het branden van de fakkel op PX, heeft onrust gebracht bij de direct omwonenden in Eindhout. Hij merkt ook op dat de personen die de groene telefoon opnemen meestal niet van de situatie op de hoogte zijn en vraagt of zij niet kunnen geïnformeerd worden. Martin de Koning vermeldt dat in de mate van het mogelijke de laboranten vooraf verwittigd worden, maar dit is niet zo evident. De procedure zegt dat bij incidenten omwonenden door de shift supervisor van dienst worden geïnformeerd. ▲
3
ENQUÊTE OMWONENDEN 1999 - deel 2
Studenten en docenten KHK aan het woord
Controverse, levensverhalen en koffie met koekjes Er is al veel over gesproken en veel inkt over gevloeid, de enquête van de KHK en BP - toen nog BP Amoco - bij de omwonenden van de fabriek. De pers deed haar duit in het zakje, er waren briefschrijvers, ten goede en ten kwade, en in de vorige editie van Buren deden we uitgebreid verslag over ondermeer de uitslagen van de enquête. Deze keer laten we de auteurs aan het woord. Rond de praattafel zitten drie studenten (toenmalige) tweedejaars marketing: Valerie Fonteyn, Liesbeth Peeters en Tom Daems alsook de docenten Frans Moortgat en Tony Bastijns.
Laten we maar meteen van wal steken met een wel erg bijtende reactie in de vorm van een lezersbrief in het Nieuwsblad van Geel nog vóór de uitslagen bekend waren. De schrijver verwijt de KHK mee te heulen met BP.
In de vorige editie heeft Buren de resultaten van de enquête bij 798 omwonenden van de Geelse BP-vestiging toegelicht. In dit nummer publiceren we een interview met de betrokken docenten en drie studenten dat plaatshad in februari. Daarnaast laten we Martin de Koning aan het woord over de acties die BP wil ondernemen naar aanleiding van de resultaten.
Frans Moortgat: "Hoewel de aanval vooral gericht was op het bedrijf zelf werden wij verweten een tendentieuze enquête af te nemen, ‘slavinnetjes te leveren’ en ‘ons te verlagen tot hand- en spandiensten’ voor BP. Leuk is anders. Je doet je best om een zo goed en objectief mogelijk product af te leveren. Overigens niet tegen betaling, maar omdat het als school interessant is te werken ‘in de echte wereld’ en wij een maatschappelijke rol willen spelen." Tony Bastijns: "Denkt die persoon nu werkelijk dat als wij
Tony Bastijns: "Ik denk dat BP wil weten wat de grootste pijnpunten zijn en waar die het meest leven, zodat het gerichter kan werken."
4
1999 was een nulmeting Hoe is het contact met BP tot stand gekomen? Frans Moortgat: "Een maatschappelijke taak voor de KHK en een mooie oefening voor de studenten."
Tony Bastijns: "Er was al eerder, in 1994, een gelijksoortige enquête gebeurd in samenwerking met toen nog Amoco. De uitslagen voor 1999 zijn overigens een stuk negatiever dan vijf jaar daarvoor. Het was in het najaar van 1999 dan ook een bijzonder woelige periode. Het bedrijf was verschillende keren negatief in het nieuws geweest met geluidshinder, de aanvraag tot schorsing van de vergunning, witte neerslag in de buurt,... "
met gemanipuleerde, overdreven positieve resultaten over het bedrijf zouden uitpakken, dat iemand daar zou intrappen? Het bedrijf kampt met een imagoprobleem, dat blijkt overduidelijk en is geen verrassing. Ik denk dat BP wil weten wat de grootste pijnpunten zijn en Je kon geen beter moment waar die het meest leven, zodat gekozen hebben… het gerichter kan werken. Wij als KHK hebben deels op basis van een bestaande vragenlijst (Lacht) Je mag inderdaad veren natuurlijk in onderstellen dat het samenspraak met imago van BP in de opdrachtgever Wat doe je met het Geel op een histode enquête opgerisch dieptepunt lag. antwoord dat de steld, vervolgens Positief bekeken, kerkklokken teveel de reacties verzakan het dan bij lawaai maken? meld en die op een wijze van spreken zo professioneel ook alleen maar mogelijke manier verwerkt. En beter worden. Het was en is de studenten zelf hebben die overigens de bedoeling om resultaten tijdens de persconfevanaf nu jaarlijks te peilen naar rentie toegelicht." de gevoelens van de omwonenden: 1999 was een nulmeting, Jullie hebben gereageerd op de een startpunt om hun eventuele briefschrijver. vooruitgang aan te toetsen." Frans Moortgat: "We hebben ook een lezersbrief naar die krant geschreven waarin we een en ander rechtzetten. We voelden ons geschoffeerd, het zijn tenslotte zware aantijgingen die de geloofwaardigheid van de KHK in het gedrang brengen, maar die ons ook als mens raken."
Tom Daems: "Om de mensen niet te beïnvloeden, werd in het begin van het gesprek niet vermeld dat BP Amoco de opdrachtgever was, dat werd pas duidelijk in het tweede deel."
Koffie en koekjes Hoe gingen die enquêtes praktisch in hun werk? Tom: "In totaal 46 studenten hebben elke 18 interviews afgenomen. We kregen een aantal straten toebedeeld en belden gewoon aan. We identificeerden ons als studenten van de KHK en vroegen of we een paar vragen mochten stellen in verband met de milieuomstandigheden in de buurt. Om de mensen niet te beïnvloeden, werd in het begin niet vermeld dat BP Amoco de opdrachtgever was, dat werd pas duidelijk in het tweede deel van het gesprek." Hoe waren de reacties? Valerie: "Het merendeel was bereid op onze vragen te ant-
Kan BP voor de opvolgende enquêtes opnieuw bij jullie terecht? Frans Moortgat: "Zeker, dat is nu reeds afgesproken. Kijk, het is een mooie oefening voor ons en de studenten. Wij doen dit soort werk overigens niet alleen voor bedrijven maar ook voor non-profit organisaties en de overheid in de breedste zin van het woord."
Liesbeth: "Er zijn mensen die blijkbaar nauwelijks nog sociaal contact hebben en die een dergelijke gelegenheid met beide handen aanpakken. Die vertellen dan een stukje van hun leven hè."
woorden. Soms bleven we gewoon aan de deur staan, maar meestal werden we binnen uitgenodigd. Meer dan eens kregen we koffie en koekjes." Hoe lang duurde zo’n gesprek? Liesbeth: "Gemiddeld 20 minuten, maar ik heb ook wel eens twee uur bij iemand binnen gezeten. Er zijn mensen die blijkbaar nauwelijks nog sociaal contact hebben en die een dergelijke gelegenheid met beide handen aanpakken. Die vertellen dan een stukje van hun leven hè."
Valerie: "Meestal werden we binnen uitgenodigd. Meer dan eens kregen we koffie en koekjes."
Hoe vonden jullie de opdracht?
Valerie: "Die werd positief onthaald, maar de tijd die erin kroop, hadden we wel onderschat. Het was ook niet altijd even evident. Wat doe je bijvoorbeeld met een antwoord op de vraag of de respondent last heeft van lawaai als die dan klaagt over het feit dat de kerkklokken om het uur slaan…" Wat was en is jullie idee over BP?
Tom: "Ik vond BP een sterk vervuilend bedrijf met die wolk aan de autosnelweg en zo. Maar in de aanloop van de enquête was er ook een bedrijfsbezoek en dat heeft veel opgehelderd." Liesbeth: "Ja, en ik vind dat het feit dat BP een onderzoek doet naar wat de buren denken, op zich al positief. Het is toch een teken dat ze iets willen weten, dat ze geïnteresseerd zijn in wat de mensen denken. Dat is bij mij en, denk ik, bij velen positief overgekomen. De mensen die we interviewden kregen een stem: ‘zij zijn geïnteresseerd in MIJN mening’." ▲
"De jaarlijkse enquête wordt een leidraad voor voortdurende verbetering," zo laat communicatiemanager Martin de Koning weten. "Niet dat er bij deze eerste peiling zoveel echte verrassingen uit de bus kwamen, maar het is een houvast. En na enkele metingen wordt de jaarlijkse enquête een barometer, die hopelijk aangeeft dat we op de goeie weg zijn." Voor het zover is, peilen we alvast naar de acties en voornemens naar aanleiding van het eerste onderzoek.
1. Geur
4. Sponsoring
Martin de Koning: Geurhinder is het belangrijkste bezwaar tegen BP. Nochtans is geur, in vergelijking met geluid, technisch-objectief gezien, een veel kleiner probleem. Onderzoek wijst uit dat minder dan 0,5 % van de tijd BP voor ‘geurtjes’ bij de buren zorgt. Maar als de omwonenden dat het belangrijkste probleem vinden, nemen we dat ernstig. We denken dat het ook veel te maken heeft met het verleden toen de fabriek inderdaad veelvuldig voor indringende azijnluchtjes verantwoordelijk was. Door de bouw, enkele jaren geleden, van een anaërobe waterzuivering is de bron van het euvel evenwel grotendeels verdwenen, maar de slechte reputatie is gebleven. Toch is er nog altijd ruimte voor verbetering en dat zullen we dan ook doen. (meer hierover in het volgende nummer van Buren)
Het merendeel van de geënquêteerden zegt dat BP’s sponsoring hun oordeel over het bedrijf niet beïnvloedt. Je kan je de vraag stellen waarom we dan zouden blijven sponsoren? Maar BP heeft als grote onderneming een sociale verantwoordelijkheid tegenover de omgeving waarin ze werkt. Het sponsoren van die omgeving beschouwen wij dan ook als een morele plicht - niet iets wat we doen omdat we daarmee mensen willen beïnvloeden of gunstig stemmen. Een goed imago is ons dierbaar, maar we gaan niet pogen dat gewoon af te kopen, we willen dat verdienen.
2. Geluid Over het - technisch gezien - belangrijkste milieuprobleem van BP, is reeds heel wat gezegd en geschreven. Geluid is een complexe zaak - er is al veel aan gewerkt. Zo wordt in het najaar nog het koelwatersysteem van PTA3 aangepakt. Maar ook dat zal niet genoeg zijn om de norm te halen. Ondertussen overleggen we met de overheid over een muur aan de fabriek of aan de zijde van Laakdal, aan de andere kant van de autostrade.
3. Communicatie Alle resultaten van de enquête werden gedeeld met de overheid, de pers, het Milieuforum en de omwonenden. BP kreeg goeie punten in verband met communicatie. Dit blad bijvoorbeeld voorziet in een behoefte. Die inspanning gaan we voortzetten: op een zo duidelijk mogelijke manier de thema’s die omwonenden aangaan, bespreken en duiden. De enquêtes moeten ons daarin helpen. Ook het Milieuforum blijft een belangrijk instrument. We denken daarnaast ook aan nieuwe communicatiekanalen zoals een eigen website en we blijven natuurlijk openstaan voor suggesties.
Martin de Koning: BP heeft als grote onderneming een sociale verantwoordelijkheid tegenover de omgeving waarin ze werkt
5. Imago BP wordt gezien als de grootste vervuiler van de streek. Dat is een probleem van imago, een beeld dat mensen van ons hebben. Europese enquêtes wijzen uit dat onze industrie in zijn geheel met dat probleem kampt en nog een hele weg voor de boeg heeft. Het maakt ons alvast steeds weer attent op de verplichting om te blijven streven naar verbeteringen op het gebied van gezondheid, veiligheid en milieu. We zijn er evenzeer van overtuigd dat het grootste probleem de vervreemding is: dat onbekend onbemind maakt. We moeten meer en beter luisteren naar, en praten met het publiek.
6. Enquête Deze enquête was de nulmeting, de referentie. De volgende enquête gaat door in het najaar van 2000 en we gaan daarvoor opnieuw beroep doen op de KHK. We zijn ervan overtuigd dat werken met een school en studenten een grote mate van onafhankelijkheid waarborgt. Het is ook geen betalende relatie en daardoor wordt de neiging om ons welgevallige resultaten te leveren, geminimaliseerd. De resultaten van 2000 zullen we vergelijken met 1999 om de reactie op de verbetering van onze processen en communicatie te meten. ▲
5
Adres: Laakdal Werkgever: BP Jos Helsen uit Laakdal
In het teken van de Hond Het is een van die talrijke regenachtige dagen in juli als ik de afrit Geel-Oost neem. Links en onmiddellijk nog eens links, had Jos Helsen me verteld. Je rijdt er een verharde bosweg in en het is bijna helemaal achterin. Ik weet dat Jos een hondenliefhebber is. Ik verwacht me dus aan een ontvangst met voorpoten op mijn borst en een natte snuit in mijn gezicht, maar dat valt uiteindelijk allemaal nogal mee. De Bouvier en de Mechelse Herders die "hier waken" zitten achter tralies. Jos Helsen ontvangt me in zijn veranda. Zijn vrouw Marleen is boodschappen gaan doen, maar de koffie in de thermos is vers.
Jos Helsen: Belgisch kampioen bij de herders en vice-wereldkampioen.
6
Jos Helsen: De autosnelweg loopt hier zowat achter mijn tuin. Toen we hier kwamen wonen, nu 25 jaar geleden, kregen we nogal eens mensen hier aan de achterdeur. Die hadden dan een panne en wilden telefoneren of vroegen wat water. Toen hebben we ons een hond aangeschaft. Ik was al een hondenliefhebber, maar niet op een manier dat ik er onmiddellijk mee naar een club zou gaan. Toch is dat vrij vlug gebeurd, omdat we wilden dat de hond goed zou afgericht worden. Wat begon als een hobby is een echte
obsessie geworden. Ik heb nu vier honden, we nemen deel aan wedstrijden in binnen- en buitenland, ik ben voorzitter van de club en ik ben nationaal en internationaal keurder. Al mijn vrije tijd gaat er in op, ik ga elke zondag in België en een keer of vier per jaar in het buitenland honden keuren.
25 jaar in dienst In 1975 ben ik hier komen wonen, op een boogscheut van de fabriek. Volgend jaar, in april, werk ik er 25 jaar. Ik ben mecanicien in de transportgroep, alles wat met lasten te maken heeft, kranen, heftrucks… Ik zit ook voor een deel in de milieugroep, afval sorteren en dergelijke, maar mijn hoofdbezigheid is het transport. Ik ben ook operator geweest, maar het werken in shiften deed ik niet graag. Je sociale leven gaat er erg onder lijden.
BP-medewerkers of -huiscontractors, die in de buurt van hun werkplek wonen, zijn bevoorrechte getuigen. Ze kennen beter dan wie ook de beide kanten van de medaille: hoe het is om te werken bij, en te wonen in de buurt van BP in Geel. Vandaag gaan we op bezoek bij Jos Helsen, mecanicien bij de transportafdeling, fervent hondenliefhebber en inwoner van Laakdal.
"Er is een tijd gesproken over het mogelijk outsourcen van bepaalde functies binnen diensten zoals de onderhoudsafdeling waar ik in zit. Het loopt uiteindelijk niet zo’n vaart maar intussen hebben die mensen toch minder zekerheid gekregen."
over een schutting van twee meter hoog en ten slotte het verdedigingswerk, misschien wel de moeilijkste discipline. Zo moet de hond bijvoorbeeld goed het verschil kennen tussen een vriendschappelijke handdruk en een benadering met slechte bedoelingen. Hij moet ook zaken kunnen bewaken zoals een fiets of een koffer.
nenkant van de draad praten de Honden zijn de voorbije tijd mensen soms meer over hervooral negatief in de actualiteit structureringen dan over hun gekomen en dat is natuurlijk job. Dat is wel spijtig, de meesspijtig voor de mensen die het te Vlamingen zijn met de hondensport honkvast en verangoed menen. Ik ben "De meeste Vlamingen deren niet graag. er dan ook van zijn honkvast en ver- overtuigd dat er van De directie houdt anderen niet graag. al die agressieve daar volgens mij te De directie houdt daar honden weinig of weinig rekening volgens mij te weinig geen afgericht zijn. mee. In de 25 jaar dat ik rekening mee." Ik heb twee dochmet de club bezig ters en een ervan ben, is er alvast werkt als interim op de fabriek, nooit een ongeluk geweest. Ik bij het laden van de producten. Of er een vast contract in zit, weet ik niet. Bij het laden werken er bijna zoveel interims als vaste mensen. Ik zou het wel leuk vinden, mocht mijn dochter ook vast op de fabriek kunnen komen. Ik werk er toch ook nog altijd graag.
Ik heb er altijd graag gewerkt, maar de voorbije twee jaar is er toch iets veranderd, na de fusie van Amoco en BP. Er is toen gesproken over het mogelijk outsourcen (aan een externe firma toevertrouwen, red.) van diensten, zoals bepaalde functies De kunst van het binnen de onderhoudsafdeling, waar ik in zit. Het loopt uiteinhonden africhten delijk niet zo’n vaart maar intussen hebben die mensen toch minder zekerheid gekregen. Ik heb nu één Mechelaar voor Twee jaar geleden kregen we wedstrijden en twee jongen die nog de onderscheiik volop aan het ding voor de van "Aan de buitenkant africhten ben. Ik alle vroegere BP van de draad moeten ben Belgisch kamAmoco-fabrieken pioen bij de herders de mensen zich geen beste onderhoudsen vice-wereldkamzorgen maken: wat pioen. Africhten ploeg ter wereld... milieu en veiligheid houdt in dat er eerst betreft, loopt alles op en vooral gehoorAan de buitenkant wieltjes." van de draad moezaamheidstesten ten de mensen zich zijn, zoals zitten en geen zorgen maken: wat milieu één minuut liggen in afwezigen veiligheid betreft loopt alles heid van de meester. Verder is op wieltjes. maar aan de biner het springwerk, onder meer
heb al vier keer op een wereldkampioenschap gekeurd. Geen enkele andere keurder in België kan zoiets zeggen en daar ben ik wel fier op. Mijn vrouw gaat altijd mee, het interesseert haar ook. Wij hebben nooit een vakantie die niets met honden te maken heeft, maar we maken er ook veel vrienden. Jos heeft een hondenleven, zoveel is duidelijk. Dat de dieren hem en zijn familie al veel plezier hebben bezorgd, staat buiten kijf. Marleen komt binnen met de boodschappen. Het is middag en de honden moeten eten. Zijzelf ook en daarom neem ik afscheid. De Bouvier staat opnieuw luid blaffend aan zijn tralies. Ik hoop dat hij nog altijd het verschil kent tussen mijn vriendschappelijke handdruk en een poging tot aanslag. Zelf ben ik nooit een held geweest met honden. ▲
PERSONEELSADVERTENTIE PERSONEEL SADVERTENTIE PERSONEEL SADVERTEN Kies je voor een job TIE lekker dicht bij huis TIE PERSONEEL SADVERTEN of voor een PERSONEEL SADVERTENTIE interessante loopbaan? PERSONEEL SADVERTENTIE PERSONEELSADVERTENTIE PERSONEELSADVERTEN TIE technische medewerkers PERSONEELSADVERTEN TIE productie onderhoud PERSONEELSADVERTENTIE PERSONEELSADVERTENTIE PERSONEELSADVERTENTIE PERSONEELSADVERTENTIE PERSONEELSADVERTENTIE PERSONEELSADVERTENTIE En wat als je de twee kunt combineren?
Werken in een groeiend, teamgeoriënteerd
bedrijf, in een organisatie die zowel uitstekende resultaten als een aangename en veilige
werkomgeving nastreeft en die zelfontplooiing
belangrijk vindt. Kortom, werken in een boeiende,
vooruitstrevende omgeving. Zonder dat je daarvoor kostbare tijd in de dagelijkse files
hoeft door te brengen. Bij ons kan dat.
BP behoort wereldwijd tot de top 3 in de petrochemie, en richt zich resoluut op groeimarkten. Door het benutten van de
technologische mogelijkheden, en het stimuleren
van een open cultuur, zorgen we ervoor dat je terechtkomt in een omgeving die voortdurend evolueert en je uitdaagt om constant bij te leren.
Door te werken in autonome teams word je
"Er is een tijd gesproken over het mogelijk outsourcen van bepaalde functies binnen diensten zoals de onderhoudsafdeling waar ik in zit. Het loopt uiteindelijk niet zo’n vaart maar intussen hebben die mensen toch minder zekerheid gekregen."
gestimuleerd en ondersteund om maximale verantwoordelijkheid te nemen.
Momenteel willen we ons team in Geel versterken met (m/v)
Na een grondige opleiding ben je medeverantwoordelijk voor het controleren en bedienen van een volcontinue productie-installatie, op een manier die veilig is voor mens en omgeving.
Na een grondige opleiding ben je medeverantwoordelijk voor het onderhouden en herstellen van alle roterende machines en mechanische installaties. Ook het stimuleren van verbeteringen die de betrouwbaarheid van onze installaties continu verhogen is een belangrijke opdracht.
Je hebt minimaal een opleiding TSO (A2) genoten, in de richting mechanica, elektromechanica, scheikunde, elektronica,… Werken in een continu 4-ploegensysteem schrikt je niet af. Je bent teamgericht en leergierig. Je bent bereid om in de aanvangsfase te starten op interimbasis of met een contract van bepaalde duur.
Spreekt één van deze vacatures je aan, aarzel dan niet en bezorg ons je c.v., met vermelding van de functie die je interesseert. Wil je meer informatie, neem dan gerust contact met ons op. Ken je iemand die geïnteresseerd zou kunnen zijn, geef dan gerust deze informatie door! BP - Amoco Chemicals Belgium NV, Guy Cools, Amocolaan 2, 2440 Geel, tel. 014/864 227, fax 014/864 860, e-mail
[email protected]
Jean Theelen: altijd bereid om geduldig complexe technische materies uit te leggen PX-projectverantwoordelijke Jean Theelen is vanaf mei 2000 op prepensioen nadat hij zijn laatste project succesvol had afgesloten en overgedragen. Jean was een regelmatige gast in Buren en altijd bereid om geduldig complexe technische materies uit te leggen. Als verantwoordelijke was hij het gezicht van de omstreden PX-eenheid en stond hij ook meermaals oog in oog met ongeruste en soms geëmotioneerde omwonenden. Steeds de rust zelve stond hij hen te woord, met begrip voor hun bekommernissen, met een zeer grote dossierkennis en groot geloof in de eigen zaak. De redactie van Buren zal hem missen als gesprekspartner, ook al omdat Jean Theelen een van die mensen is die een verslag van een interview kon terugsturen met een eenvoudig ‘Prima - geen opmerkingen’. Jean Theelen wordt opgevolgd door de Schot Gordon Haire (area manager PX). ▲
7
Fact sheet Stolt Basel
In de rubriek Extra Muros, wat zoveel betekent als buiten de muren, gaat Buren op bezoek bij iemand die niet werkt voor BP maar wel, van min of meer dichtbij, betrokken is bij de onderneming. Een mens die als het ware van buiten de muren naar binnen kijkt. In deze zesde editie van Buren, praten we met Peter Peeters (30), schipper-kapitein van de Stolt Basel die uitsluitend vaart voor rekening van BP in Geel. Het binnenschip voert vanuit de raffinaderij van Fina in Antwerpen xylenen aan, de grondstof voor de nieuwe PX-fabriek.
Naam: Stolt Basel Thuishaven: Rotterdam Bouwjaar: 1990 Lengte: 110 m Breedte: 11,4 meter Diepgang: 3,4 meter Motor: 1500 pk Laadvermogen: 2734 ton Uitrusting: 9 dubbelwandige tanks met evenveel pompen Vervoert voornamelijk: xylenen Crew op het moment van het interview: kapitein Peter Peeters (30j - B), stuurman Jan Ruhland (52j - Tsjechië), matroos Marcus Hänsel (26j - D), matroos Bert Grupper (23j - NL)
Kapitein Peter Peters Als ik ‘s morgens mijn opwachting maak aan de Stolt Basel voor een interview met kapitein Peeters, is er nog volop activiteit. Zo’n negen uur eerder, rond middernacht is het schip aangemeerd aan de kade van BP in Geel en is onmiddellijk haar vracht beginnen lossen. Het duurt zo’n 10 uur om de negen dubbelwandige tanks leeg te pompen. Ik word begroet vanop het dek en beklim het schip. Een jongeman, een van de matrozen, zo blijkt later, houdt me tegen aan de stuurhutdeur en verzoekt me vriendelijk mijn schoenen uit te doen. Ik begrijp onmiddellijk waarom: de leefruimten van de bemanning van de Stolt Basel zijn van een netheid die menige naarstige huisvrouw groen zou doen uitslaan van afgunst. En dat terwijl de bemanning enkel uit mannen bestaat. Schipperkapitein Peter Peeters begroet me hartelijk. Hij is dertig en al van zijn 16de op het water.
Er is altijd werk op een schip
Peter Peeters: "Het is een apart leven. Je bent 20 dagen per maand continu aan boord, 10 dagen ben je thuis. Ik woon samen met mijn vriendin in St.-Job maar spendeer dus feitelijk bijna dubbel zoveel tijd met mijn ploeg hier aan boord. We zijn met vier of vijf en de ruimte is nu ook weer niet zo groot. Daarom houden we het hier netjes."
de comfort als in een normaal huis. Voor eten, koffie en zo, leggen we 100 BEF per man per dag samen. Daarmee kom je een heel eind. Je hebt een internationale bemanning
Dat is niet zo uitzonderlijk. Stolt-Nielsen, de rederij, is een internationaal bedrijf van Noorse origine. De bemanning van de Stolt Basel bestaat uit Kraaknet zeg maar. Hoeveel vier man: een stuurman, twee kamers zijn er aan boord? matrozen en de kapitein. Op Vijf kajuiten, twee badkamers, dit moment hebben we een een wasruimte met wasmachine Tsjechische stuurman, een en droogkast en een Nederlandse en opslagruimte voor een Duitse het eten, inclusief matroos en ikzelf, Een Belgische kapi- de enige Belg. een diepvries. En natuurlijk deze leeftein, een Tsjechische Het valt me op dat ruimte met tv met stuurman en een jullie Duits met schotelantenne en Nederlandse en een elkaar praten, tereen goed uitgeruste Duitse matroos. wijl toch maar één keuken met kookbemanningslid dat plaat, microgolfals moedertaal oven, koelkast enzoheeft. voort… We hebben hier hetzelfWe spreken Duits omdat iedereen, ook de Tsjechische stuurman die taal min of meer beheerst. Op die manier sluiten we in gezelschap niemand uit. Soms zijn er twee Tsjechen aan boord en het zou niet zo prettig zijn als die altijd en overal hun eigen taal zouden spreken. Net zo min als dat Bert, de Nederlandse matroos en ik steeds Nederlands zouden spreken met elkaar. Wat moet een kapitein van een schip zoals dit kunnen?
8
Peter Peeters : "Twintig dagen per maand continu aan boord, je ziet je maats meer dan je eigen vriendin" Pff, daar vraag je me wat. Goed kunnen varen, manoeuvreren met het schip, blijft de grootste uitdaging. Het is geen klein bootje, hé, 110 meter is een serieuze lengte en er zijn plekken tussen Antwerpen en Geel, waar je goed uit je doppen moet kijken. En dan heb ik het nog niet over moeilijke weersomstandigheden zoals mist.
Jullie doen in principe enkel de trafiek tussen Antwerpen en Geel We varen sinds maart 2000 drie à vier keer per week tussen de fabriek van BP en de Fina Raffinaderij in de Antwerpse haven. Die afstand neemt zo’n 6 à 7 uur in beslag
staan - dat is teamwerk. Daarnaast heb je voortdurend onderhoud en schilderwerk aan een schip. Neen, neen, wij zijn altijd bezig, neem dat maar van me aan, en vier man is echt wel het minimum.
Als ik op kousenvoeten de saloneetkamer-keuken De matroos verzocht opnieuw verlaat, me vriendelijk mijn schiet de ploeg in Kom je ook in contact met het bedrijf schoenen uit te doen actie, als om de buiten het lossen woorden van hun of laden? kapitein kracht bij te zetten. Ik sta Ja hoor, onlangs nauwelijks terug aan wal als hadden we nog een gezamenlijhet schip weer afvaart. Eerst ke vergadering over de los- en richting Kwaadmechelen om laadprocedures, veiligheid en daar het schip te keren, en milieu, voorschriften, afspraken dan weer naar Antwerpen om en dergelijke. BP is erg begaan een verse vracht grondstof met veiligheid en milieu. Om voor de Geelse fabriek op te maar één voorbeeld te geven: halen. bij het verpompen van xylenen ▲ komen onvermijdelijk gassen vrij - met de installatie van de Stolt Basel worden die opgevangen en gerecupereerd. Stolt-Nielsen Overigens zijn de veiligheidsreTransportation gels aan boord vergelijkbaar Group met die in een chemisch bedrijf en krijgen ook wij te maken met bijvoorbeeld ISO-9002 Stolt-Nielsen is de Noorse (een kwaliteitsbeheerssysteem rederij die geselecteerd werd red.). om in opdracht van BP drie à vier maal per week de traJullie zijn minstens met vier fiek Antwerpen-Geel te verbemanningsleden. Hebben zorgen. De Stolt Basel voert jullie voldoende werk? jaarlijks 550.000 ton xyle(lacht en roep zijn maats toe) nen aan vanuit de Antwerpse "Of wij voldoende werk hebFina Raffinaderij naar de ben?", wordt hier gevraagd. Geelse fabriek. Xylenen (tot mij) Jazeker, het houdt zijn de grondstof voor de nooit op. Zo’n groot schip veiPX-eenheid. lig varen, houdt meer in dan fluitend in je eentje aan het roer De leefruimte in de Stolt Basel: van alle luxe voorzien en kraaknet
Beleidsverklaring ten aanzien van gezondheid, veiligheid en milieu voor BP in Geel Al in Buren 2 publiceerden we de beleidsverklaring van toen nog BP Amoco ten aanzien van gezondheid, veiligheid en milieu. Om ook op het niveau van de fabriek deze beloften en verwachtingen te realiseren, werden de uitgangspunten vertaald naar de situatie van Geel. Hiermee geven we aan dat gezondheid, veiligheid en milieu van essentieel belang zijn voor het succes van onze organisatie en dat we, conform de norm ISO 14001, zorgvuldig met de omgeving willen omgaan.
Ons beleid wordt bepaald door de verbintenis van de voorzitter van BP ten aanzien van gezondheid, veiligheid en milieu. Onze doelstellingen zijn: • geen ongevallen • geen persoonlijk letsel • geen schade aan het milieu Gezondheid, veiligheid en milieu zijn de belangrijkste verantwoordelijkheden van onze managers. We verwachten hierbij de volledige en actieve medewerking van alle medewerkers: onze personeelsleden, onze contractors en andere partners. We dragen er zorg voor dat de mensen die in de fabriek van Geel werken de nodige opleiding hebben om hun taak uit te voeren in overeenstemming met onze regels voor gezondheid, veiligheid en milieu. We zullen onze prestaties op gebied van gezondheid en veiligheid blijvend verbeteren door het opstellen van meetbare doelstellingen. We zullen de resultaten intern en extern communiceren. We volgen de invloed van onze activiteiten op het milieu van nabij op. We zullen onze milieuprestaties blijvend verbeteren door het opstellen en behalen van doelstellingen voor de vermindering of betere beheersing van de milieueffecten. We zullen de resultaten intern en extern communiceren. We luisteren naar, en reageren in alle openheid op de bezorgdheden van onze buren. We doen er alles aan om ongevallen te voorkomen, en om de potentiële gevolgen binnen en buiten het bedrijf tot een minimum te beperken. We volgen de principes van Responsible Care®, en we verbinden ons ertoe te voldoen aan de wettelijke voorschriften.
Gijs Meerburg gedelegeerd bestuurder BP in Geel juni 2000
9
Opstart paraxyleeneenheid, verteld uit eerste hand
De beste tijd van je professionele leven Op het moment dat ik dit artikel schrijf, wordt de Ronde van Frankrijk volop gereden. Het wielerjargon indachtig rolt de volgende zin uit mijn tekstverwerker: de PX-eenheid heeft zijn start niet gemist en zit op het moment van de redactie goed in de koers. In de vorige editie van Buren hebben we de koersdirecteurs aan het woord gelaten over de start van PX. Tijd om de coureurs zelf te horen, de mannen die de opstart in de controlekamer en het ‘veld’ hebben meegemaakt en die ook verder de PX gaan doen draaien. PX-operators Wim Vankrunckelsven (23), de junior van zijn ploeg, en de meer ervaren Kris Debie (32) nemen de honneurs waar. Rond Pasen was er enige beroering in de buurt door fakkelactiviteit - een onvermijdelijk fenomeen bij een opstart maar voor het overige liep alles volgens planning. Hoe hebben jullie de opstart ervaren? OPSIS is een ongelooflijk goed en gevoelig toestel. Enkele weken geleden werd er een nieuwe asfaltlaag op de autosnelweg gelegd. De wind stond in de richting van de PX-eenheid en OPSIS registreerde de tolueen en xylenen die daarbij vrijkwamen."
Kris: Een hele uitdaging. De opstart duurde een drietal weken, dat is een hele tijd omdat het een beetje de processie van Echternach is: twee stappen vooruit, één achteruit. Je voert grondstoffen in het proces, je start, je test, je stopt, je verbetert en je neemt de volgende stap. Ondertussen wordt de regeltechniek voortdurend bijgetuned¸ verder afgesteld, zeg maar. Specialisten allerhande, mensen uit de States en
eigen medewerkers werken volop samen, overleggen voortdurend, nemen beslissingen. Zeer druk maar boeiend.
het een ongelooflijk goed en gevoelig toestel is. OPSIS meet drie stoffen: benzeen, tolueen en xylenen en registreert ook welke stof het meet. Enkele Wim, dit was voor jou de eerste weken geleden werd er een keer. Enig idee wat je te wachnieuwe asfaltlaag op de autoten stond? snelweg gelegd. De wind stond Wim: Je wordt daar heel goed in de richting van de PX-eenop voorbereid en je kent op de heid en OPSIS registreerde de duur het proces op je duimpje, tolueen en xylenen die daarbij maar het is hard studeren en er vrijkwamen. Zelfs als we een blijven altijd vraagtekens. Het staal nemen, van xylenen(*) opstarten is een hectisch proces, dan, want voor benzeen gebeurt met heel wat stress, maar ook dat met een gesloten systeem, heel dankbaar als merkt OPSIS dat "Toen ik nog naar dikwijls. En dat het dan lukt. Het is school ging zag ik terwijl het over een tenslotte de bekrodie indrukwekkende klein potje vloeistof ning van het vele voorbereidende fabriek staan,… En gaat. Ik vermoed werk. nu heb ik zelf mee- dat als je een sigaret rookt in de buurt gewerkt aan de Wat was jouw rol? van OPSIS, dat hij opstart van zo’n Wim: Ik was veelal de benzeen meet. eenheid. Ja, dat buiten om allerlei We vinden dat doet toch wat." controletaken en prachtig: je wordt ingrepen te doen: niet blootgesteld meters aflezen, een van de duiaan emissies. zenden kleppen openen of sluiJullie zijn er gerust in, je bent ten, alles volgens strikte proceer zeker van dat je nooit ongedures en in voortdurend contact merkt blootgesteld zult worden met de boardman. Dat is de aan benzeen? man in de controlekamer die achter de computer het proces Wim: Zeker weten. Een jaar volgt en regelt. geleden wisten we zoveel niet over die benzeenproblematiek, maar we hebben er veel inforOPSIS - niets ont- matie over gekregen en ook uit gaat het systeem eigen ervaring weten we dat de veiligheidssystemen zeer goed werken. Laten we het erop Is het OPSIS-systeem al in houden dat er in het gewone werking getreden? leven veel meer blootstelling is aan benzeen dan hier en dan Kris: Dat is gebeurd en daaruit heb ik het over de bekende hebben we kunnen afleiden dat voorbeelden als roken, op café zitten, benzine tanken of gewoon op een druk kruispunt in de stad lopen.
Zoveel beter dan de VS Operators die hebben meegewerkt aan de opstart van een nieuwe eenheid, kijken daar later dikwijls op terug als de beste tijd van hun professionele leven. Wim: Op het moment zelf besef je dat niet. Maar als ik terugdenk aan de tijd toen ik nog naar school ging en ik die indrukwekkende fabriek zag staan,… En nu heb ik zelf meegewerkt aan de opstart van zo’n eenheid. Ja, dat doet toch wat. De kennis die jullie hebben opgedaan, zal nooit kunnen geëvenaard worden door mensen die er later bijkomen en die de opstart niet hebben meegemaakt. Kris: Je kent de fabriek op de duur door en door. Het is ook een goeie eenheid, zoveel beter dan de oude PX-eenheden in de VS. Wij hebben geleerd van hun fouten. Daarenboven zijn de procedures vooral ontwikkeld door operators. Operators hebben ook van bij de planning en constructie meegewerkt en hun ervaring laten gelden. Ervaren operators die in de PX in Geel zouden gaan werken hebben een tijd in de PXfabriek in de VS gewerkt… Wim: Ja, en omgekeerd hebben ervaren Amerikaanse PX-operators hier meegewerkt aan de planning en ingebruikneming,… De mensen die het moeten doen, worden van in het begin nauw betrokken, dat levert alleen maar voordelen op.
Leven na PX Is er nog leven naast PX? Wim: "Ik ben stilaan aan het sparen voor een bouwgrond, ik woon nog thuis, een lief heb ik al, maar trouwplannen nog niet… (Kris begint te lachen) …en als ik de rest van de ploeg mag geloven, kan ik dat maar beter zo houden." Ze zijn gewoon jaloers. Kris: "Wim is de enige van de ploeg die nog niet getrouwd is.
10
Operators hebben van bij de planning en constructie meegewerkt en hun ervaring laten gelden.
(terugdenkend) Ik ben na het leger gaan werken op mijn 23ste. Ik was jong, werkte in ploegen en dan is het leuk om thuis te wonen. Je eten staat op tafel, je was wordt gedaan en verder ben je zo vrij als een vogeltje zonder grote verantwoordelijkheden. Een onbekommerd leven. Maar op een dag wil je op eigen benen staan, je trouwt, je krijgt kinderen… Ik ben nu mijn huis aan het verbouwen in Retie. Ik heb twee schatten van kinderen en ik vind het belangrijk veel tijd te besteden aan hun opvoeding. Uiteindelijk is dat toch het belangrijkste in het leven. ▲
(*) xylenen zijn de grondstoffen voor de PX-productie
Kris Debie (32) komt uit Retie en heeft een diploma A1-elektromechanica op zak. Hij werkt na studies en legerdienst zes jaar voor Verlipack in Mol. Nog voor het faillissement van Verlipack stapte hij in juni 1998 naar BP over. Hij begon op de IPA-eenheid, stapte nadien over naar de PIA-eenheid en vervoegde in oktober 1999 het PX-team als operator.
Minister Van Mechelen komt PXfabriek inhuldigen Drie dagen feest In oktober wordt de PX-eenheid feestelijk ingehuldigd. Op donderdag 19 oktober begint om 16 uur een academische zitting, inclusief een bezoek aan de installaties, met Dirk Van Mechelen, Vlaams Minister van Economie, Ruimtelijke Ordening en Media. Op vrijdag 20 oktober is er een feest voor de medewerkers. Zaterdag, 21 oktober gaat het feest verder, ditmaal met inwoners van Eindhout en politici uit Laakdal. Hierbij hoort de officiële overdracht van de grond in de Heikantstraat aan de gemeente Laakdal en de buren van Eindhout. De bedoeling is om hier een parkje Van academische te creëren voor de inwoners. Diezelfde zaterdag, 21 oktober is er zitting tot jongeook een fuif voor de jongeren van de renfuif medewerkers en van de omliggende deelgemeenten Eindhout, Oosterlo, Stelen, Zammel, Winkelomheide en Meerhout-Zittaart. Alle festiviteiten vinden plaats op en rond de terreinen van de BPfabriek. ▲
Stadia opstart PX 17-03-00:
eerste maal aanvoer van grondstof (xylenen) 27-03-00: overname van Foster Wheeler (afsluiting pre-commissioning) 17-04-00: PTA wordt gevoed met hier geproduceerde PX juni 2000: persconferentie naar aanleiding van opstart PX oktober 2000: officiële inhuldiging
Wim Vankrunckelsven (23), uit Meerhout kwam recht van school (A1-elektromechanica) toen hij bij BP begon in augustus 1999. Voor hij bij het PX-team toetrad als operator, deed hij twee maanden ervaring op bij PTA3.
11
Tijdens de opstart van de PX-fabriek in het voorjaar, heeft de fakkel een paar keer gebrand. Dat is op zich niet abnormaal tijdens een opstart, maar vooral de geluidsoverlast heeft sommige omwonenden verontrust of geërgerd . Nogal wat mensen blijken ook een verkeerd idee te hebben van de functie van een fakkel. Voor een goed begrip enkele feiten op een rijtje. De informatie is gebaseerd op een interview met Guy Melis, PX production team leader.
Definitie
***
In Van Dale op p. 941 lezen we Fakkel:
brander waardoor een overmaat aan geproduceerd gas wordt afgevoerd en verbrand ***
Een fakkel is een veiligheidsinstrument Verschillende vaten in het proces, gevuld met koolwaterstoffen zoals ethyleen, propyleen, benzeen, tolueen en xylenen, staan onder druk. Wanneer die druk om welke reden ook, te hoog wordt, moet die weg kunnen. Daarom zijn de vaten voorzien van een veiligheidsklep. Dat is een klep die opent wanneer de druk in het vat boven een bepaalde waarde stijgt. Die veiligheidskleppen zijn via leidingen verbonden met de fakkel. In de fakkel vermengen de koolwaterstoffen zich met zuurstof en ontsteken door contact met de pilot. Dat is een soort waakvlam (drie in het geval van de PX) bovenaan in de fakkel. ***
Flare is het Engelse woord voor fakkel … en betekent precies hetzelfde. De vaktaal van de scheikundige industrie is erg beïnvloed door vele Amerikaanse bedrijven die na de oorlog, maar vooral in de jaren zestig, in Vlaanderen bedrijven startten. ***
Een fakkel is geen schoorsteen Een fakkel in ‘rust’ is een fakkel waarin enkel de waakvlam brandt (en die wordt gevoed door aardgas). Toch zie je daar soms ook een witte stoompluim vertrekken. Dat heeft te maken met de stoom die, als de fakkel in werking treedt, wordt toegevoegd aan de koolwaterstoffen om de verbranding volledig te laten verlopen. ***
Een fakkel brandt altijd een beetje Dat je een kleine, overigens meestal onzichtbare, waakvlam bovenaan de fakkel ziet, is normaal. Dit is als het ware de ‘ruststand’ van de fakkel. ***
Een goed werkende fakkel zorgt voor een schone verbranding Om een volledige, schone verbranding te verkrijgen, moeten de koolwaterstoffen voldoende gemengd zijn met zuurstof. Dat wordt gedaan door stoom toe te voegen. Een goed werkende fakkel herken je aan de heldere vlam en het ontbreken van een zwarte rookpluim: geen schadelijke stoffen in de atmosfeer, geen vuiltje aan de lucht.
12
Af en toe is er rookvorming
Guy Melis: "Nogal wat mensen hebben een verkeerd idee van de functie van een fakkel
Wanneer een fakkel zeer plots en hevig of stootsgewijs in werking treedt, kan het zijn dat er kort enige rookvorming optreedt door een tijdelijk achterna hinken van de stoomtoevoer. Dit wordt zoveel mogelijk vermeden. ***
Een goed werkende fakkel is milieuvriendelijk Een correcte mengeling van stoom en de af te fakkelen koolwaterstoffen geeft een schone verbranding, een heldere vlam en geen schadelijke stoffen in de atmosfeer. De restproducten zijn waterdamp en CO2 en dat zijn de stoffen die wij als mensen uitademen. ***
Een goed werkende fakkel maakt af en toe lawaai Om een fakkel goed te laten werken moet stoom worden bijgevoegd. De trillingen en het lawaai ontstaan doordat die stoom een druk heeft van 10 bar die dan plots expandeert naar atmosfeer en dat zorgt voor turbulentie. Het alternatief - geen stoom toevoegen is erger: de verbranding is onvolledig, er zal een zwarte pluim ontstaan, met de mogelijkheid tot roetvorming en uitstoot van onverbrande koolwaterstoffen ***
Een fakkel is geen afvalverbranding Een fakkel dient niet om afval te verbranden. Hoe minder de fakkel in werking treedt, hoe beter want het zijn bruikbare grondstoffen die worden verbrand. Fakkelen is duur met andere woorden. De PX-eenheid heeft overigens geen afval: de grondstoffen (gemengde xylenen) worden volledig omgezet in bruikbare eindproducten zoals paraxyleen en benzeen. ***
Fakkelen wordt zoveel mogelijk vermeden Fakkelen is duur en wordt zoveel mogelijk vermeden door alerte operators, een goed ontworpen proces en een goed onderhouden ▲ installatie.
Biodiversiteit - waarom?
BP heeft in 1999 een Global Environmental Issues Team opgericht dat zich onder andere bezighoudt met biodiversiteit. Biodiversiteit betekent zoveel als verscheidenheid in leven, ofte een veelheid van plant- en diersoorten. Dat dit geen ver-van-mijn-bed-show is, bewijst de betrokkenheid van de medewerkers in Geel en de verdiensten van de site zelf ten aanzien van de biodiversiteit. Voor tekst en uitleg gingen we te rade bij Fons Lommelen, operator nutsvoorzieningen, birdwatcher (letterlijk vogelkijker) en zelfverklaarde groene jongen. Fons Lommelen: "In de balans is de invloed van onze fabriek positief voor de biodiversiteit. Met andere woorden, de specifieke omstandigheden hier, de bodemsoort, de aanwezigheid van een vijver, de pijpenrekken, de kolommen, maar misschien vooral de rust, trekken heel wat diersoorten aan die elders niet hun gading vinden." Rust? Fons: "Het lawaai van de fabriek schrikt de beestjes niet af, wat hen aantrekt is het feit dat ze niet gestoord worden door nieuwsgierigen." Inderdaad, in de fabriek heb je geen toeristen, geen fietsers, geen wandelaars, geen nesten stelende kwajongens.
Zeevogel Fons: "Als birdwatcher heb ik vooral oog voor onze gevleugel-
maken met de gunstige ondergrond. Het zijn namelijk van oorsprong zeevogels die eieren leggen op een stenige ondergrond en die vinden ze hier. We hebben ze al een jaar of acht, in het begin één koppel, nu al een stuk of vijf. Dat is leuk om te merken, ze hebben hier echt hun biotoop (terug-)gevonden."
Torens en pijpenrekken
Fons: "Ik was bijzonder blij onlangs een dodaars te ontwaren. Die zie je niet gauw meer omdat hij erg op zijn rust, zijn privacy, gesteld is."
de vrienden en het dient gezegd: er broeden heel wat zeldzaam wordende vogels op het terrein. Ik was bijzonder blij onlangs een dodaars te ontwaren. Die zie je niet gauw meer omdat hij erg op zijn rust, zijn privacy, gesteld is. Ook scholeksters hechten daaraan, maar hun aanwezigheid in onze fabriek heeft vooral te
Het fabrieksterrein is een thuis voor vele beestjes • De dodaars, een kleine soort fuut, zijn nog steeds aanwezig en in 1999 is er minstens één geslaagd broedsel geweest; • De meest voorkomende broedeend is de kuifeend, er zijn er een tiental, alsook de wilde eend; • Buiten het broedseizoen komen ook tafeleend, slobeend, pijlstaart en taling voor. De berg-eend hebben we het laatste jaar niet gezien; • Tijdens koude winterperioden vind je honderden eenden in de fabriek, die hier in het warmere water geen energie moeten verspillen om hun bijt open te houden; • Ook de aalscholvers komen elk jaar langs om de elders gevangen vis rustig op te peuzelen; • De laatste jaren zijn er minder kieviten omdat er minder natte stukken zijn; • In de plaats zijn er scholeksters gekomen die liever op drogere en meer stenige ondergrond broeden; • Ook het aantal kleine plevier is lichtjes gestegen, een drietal broedsels, omdat die ook graag verblijven op de met steenslag verharde stukken; • Er zijn weer meer zwarte roodstaarten gekomen, omdat die zich graag ophouden in de pijpenrekken en de fabrieksgebouwen. • Andere gesignaleerde soorten zijn tapuit, kneu, graspieper, witgatje, oeverloper, torenvalk, buizerd, veldleeuwerik, sperwer, huiszwaluw, blauwe reiger, nachtegaal, fitis, tjiftjaf, zwartkop en kleine karekiet,…
Fons: "De specifieke bouw van een chemisch bedrijf, met zijn torens, zijn pijpenrekken en zo, heeft soms onverwacht positieve gevolgen. Neem nu de zwarte roodstaart, dat is een trekvogel, maar ik heb er hier nog gezien in november en ook al in januari, wat me doet vermoeden dat ze hier overwinteren. Die vogels houden zich op in de pijpenrekken waar het warm is en waar ze blijkbaar ook in de winter hun voedsel vinden. De vele torens van een fabriek trekken dan weer roofvogels aan. Ik heb weet van een torenvalk die een nest had in een van onze kolommen." In de Antwerpse haven met zijn vele chemische bedrijven kijken ze daar nog nauwelijks van op. Onlangs werd daar zelfs een kraanvogel gesignaleerd die in zijn trek naar het zuiden even op adem kwam en daarvoor een chemische fabriek uitkoos.
Verarming Fons: "Het is niet al rozengeur. Soms verdwijnen er ook soorten. Ik heb hier al lang geen veldleeuwerik meer gehoord of gezien, maar die is buiten de draad ook verdwenen. Zonde. Ook andere vogels raken in onze contreien steeds meer in de verdrukking zoals de roerdomp, maar ook de huiszwaluw en zelfs de gewone huismus. Het is toch een verarming als er weer een
1. Ethische redenen: we zijn verantwoordelijk voor het natuurlijk patrimonium dat we erfden en doorgeven aan onze nakomelingen; 2. Ecologische redenen: de biodiversiteit is een geheel van soorten en ecosystemen die met elkaar verbonden zijn. Als we een van deze elementen weghalen, heeft dat gevolgen voor de anderen. De mens is een van de elementen uit dat geheel; 3. Economische redenen: het bestaan van talrijke habitatten en soorten genereert economische activiteiten zoals toerisme of de productie van een hele waaier natuurlijke producten. Daarnaast bestaat er een belangrijk medisch en voedingspotentieel. De verdwijning van deze soorten staat gelijk met de dood van deze activiteiten; 4. Esthetische redenen: genoegen nemen met een vlakte met bieten afgeboord met autowegen, dat is ongevoelig zijn voor schoonheid als een geheel; 5. Internationale verbintenissen: België heeft tijdens de Conferentie van Rio een reeks politieke verbintenissen ter behoud van de biodiversiteit ondertekend. (Uit een brochure uitgegeven door het WWF®)
soort verdwijnt, voor altijd." Daar draait het om bij biodiversiteit: het behoud van de veelheid van soorten, een doel waarachter ook BP zich schaart. Door de steun aan natuurreservaten zoals het Zammels Broek bijvoorbeeld, waar de oorspronkelijke soorten nog aanwezig zijn. Fons: "Op wereldvlak gaat het met de natuur nog altijd zó (toont arm schuin naar beneden), ik wacht op de knik naar boven. Voor sommige dingen zijn we wel door het dal heen zoals de staat van sommige rivieren in België. Ik woon in Mol en het gaat nu beter met de Nete. Dat is positief. De natuur ligt me nauw aan het hart. Daarom ook wilde ik een job in de nutsvoorzieningen. De waterzuivering hoort daarbij en die goed laten werken is hier mijn bescheiden bijdrage aan het natuurbehoud.” ▲
Fons: "De specifieke omstandigheden van onze vestiging, de bodemsoort, de aanwezigheid van een vijver, de pijpenrekken, de kolommen, maar misschien vooral de rust, trekken heel wat diersoorten aan die elders niet hun gading vinden."
13
Communicatie met de omwonenden tijdens een crisis
Worst case scenario (*) Nogal wat mensen die in de buurt van de fabriek wonen, vragen zich af hoe ze zullen worden verwittigd als er iets ernstig aan de hand is. Hoe komen ze te weten of ze bijvoorbeeld ramen en deuren moeten sluiten omdat er een wolk met schadelijke gassen in hun richting drijft? We zochten voor een antwoord Herman Dauwen op, hoofd van de veiligheid bij BP.
Scenario van een ernstig incident
Stappen Stap 1 - 0m00s Iemand in de fabriek merkt een ernstige lek op van een gevaarlijk stof of een brand. Dat kan visueel gebeuren of - waarschijnlijker - na detectie door meetapparatuur. Via het interne noodnummer brengt hij een controlekamer op de hoogte die alarm slaat. De sirenes gaan loeien.
Stap 2 - 0m30s De sirenes zijn voor de medewerkers het teken om te verzamelen op vooraf gekende plaatsen en voor de interne interventieploeg om bijeen te komen en in actie te treden. De sirenes zijn enkel bedoeld voor intern gebruikt, maar de omwonenden gaan zich natuurlijk wel afvragen wat er aan de hand is. De controlekamer meldt via de radio aan de commandant van de interne interventieploeg de nodige details zoals de plaats en de aard van het incident.
Herman Dauwen: "Je moet van het ergste uitgaan om goed voorbereid te zijn."
Herman Dauwen: Allereerst, en we moeten dat blijven benadrukken, is de kans uiterst gering dat er hier een incident Rampenplan als onze eigen crigebeurt dat schadelijke gevolsisvoorzieningen doen dat. gen heeft voor de omwonenden. Afgezien nog van de vele veiWat als? ligheidsmaatregelen aan de bron, is het risico op rechtWaaraan mag de bevolking zich verwachten als het dan streeks contact met een hoge toch tot zo’n incident zou concentratie van schadelijke komen? stoffen zeer klein, ook al omdat het over vluchtige stoffen gaat. Haast altijd zal dat zich beperAls we hier al een grote lek ken tot een sirenewagen van de zouden hebben dan zouden de overheid die in de straten rondontsnappende damrijdt en die de pen haast altijd door bevolking aande klimatologische maant om binnen Er moeten al veel omstandigheden factoren tegelijk mis- te gaan, deuren en sterk verdund zijn gaan, voor er maat- vensters te sluiten, voor ze de omligregelen nodig zijn bij niet te telefoneren, gende woonkernen enzovoort. Vóór er de omwonenden bereiken. Er moewordt overgegaan ten dus al veel factot evacuatie, moet toren tegelijk misgaan, voor er er al heel veel mislopen. Ik zie maatregelen nodig zijn bij de dat persoonlijk nooit gebeuren. omwonenden.
Stap 3 - 3m00s De interventieploeg komt na 2-3 minuten ter plaatse en de commandant schat de ernst van de situatie in. Als hij er niet zeker van is dat de eigen interventieploeg de situatie de baas kan, brengt hij de controlekamer op de hoogte. Die alarmeert de brandweer van Geel en de dienst 100. Tussen de eerste alarmering (stap 1) en het contact met de brandweer van Geel verlopen hooguit enkele minuten.
Stap 4 - 4m00s Wanneer de brandweer van Geel een oproep krijgt van BP, roept zij automatisch de vrijwilligers en de brandweerlieden van wacht naar de kazerne. Ondertussen vertrekt de ploeg die van dienst is. In de commandowagen zit een draagbare pc waarin alle relevante info over BP is opgeslagen, zodat de brandweer zich op de rit van de kazerne naar de fabriek al kan voorbereiden.
Stap 5 - 14m00s Ongeveer 10 minuten na de oproep komt de brandweer van Geel aan in de fabriek. Tussen de eerste alarmering door de betrokkene die het incident vaststelt en de aankomst van de Geelse brandweer verloopt hooguit een kwartier. Ondertussen is BP begonnen met de eigen interventie. Bij een grote lek bijvoorbeeld wordt een schuimtapijt op de vloeistof gelegd: dat stopt de verdamping voor ongeveer 90 % en meteen het effect naar de omgeving. Benedenwinds, aan de grens van het BP-terrein worden metingen uitgevoerd met een draagbaar toestel.
Stap 6 - 15m00s Eenmaal op het terrein schat de brandweercommandant de ernst van de situatie verder in en de brandweer gaat over tot de actie. Via de controlekamer van de brandweer van Geel, kan hij de hulp van politie en rijkswacht inschakelen die zo nodig de bevolking informeert. Ook politie en rijkswacht zijn goed voorbereid op mogelijke rampen en kunnen rond het bedrijf bijvoorbeeld kruispunten afzetten, het verkeer omleiden, maar ook de omwonenden informeren via zogenaamde sirenewagens. ▲
14
Wat is dan zo’n worst case scenario? Een zeer grote, plotse ontsnapping van gevaarlijke stoffen die dan nog onvoldoende snel wordt ontdekt of waar de interventieploeg van BP niet tijdig genoeg bij is. Allebei al zeer onwaarschijnlijk. Tegelijk moet de wind in de richting van een nabije woonkern waaien. Dat zou ook al moeten lukken want de dominante windrichting blaast ten oosten van Winkelomheide. Daarenboven moet het droog, warm en haast windstil zijn opdat een gaswolk nog risicovol onverdund bij de omwonenden terechtkomt. Toch houden rampenplannen rekening met zo’n worst case scenario. Ja, je moet van het ergste uitgaan om goed voorbereid te zijn. Zowel het Gemeentelijk
Je verwijst naar een sirenewagen van de overheid. Waarom zorgt BP niet zelf voor de informatie? Jullie zijn toch het eerst op de hoogte? Wij mogen dat niet, het is een officiële opdracht van de overheid die daar ook veel beter voor uitgerust is, zowel qua middelen als mensen. De wetgever heeft in de rampenbestrijding, inclusief informatie aan de bevolking, de nodige plannen en een taakverdeling opgesteld waarin iedereen - brandweer, politie, civiele bescherming, enzovoort - zijn specifieke rol moet spelen. Wij moeten en willen dat respecteren.
Als je kijkt naar de opeenvolgende stappen in een rampscenario (zie kader) duurt het toch wel minstens 15 minuten vóór het bevel kan gegeven worden om de bevolking te informeren?
Update geluid Dat is waar, maar opnieuw, het is niet aan ons om daarover te beslissen - alleen de brandweercommandant van, in ons geval, Geel kan terzake het bevel geven.
… en voor dat dan de sirenewagens uitgerukt zijn, gaan er nog vele kostbare minuten verloren. Ik heb er geen zicht op hoelang het precies duurt - wij zijn ook nog nooit in zo’n situatie geweest en we doen er alles aan om dat zo te houden. Ik weet dat er al eens geopperd wordt om, zoals dat in Beveren en Zwijndrecht al is gebeurd, een waarschuwingssysteem op te zetten, dat via de kabel werkt. De bevolking zou dan via hun tv-toestel op de hoogte gebracht worden van wat er aan de hand is en wat er van hen verwacht wordt. Persoonlijk vermoed ik dat dit een effectiever en sneller instrument is dan met sirenewagens rondrijden en de mensen vanop de straat informeren. We staan daar zeker positief tegenover, maar alleen de overheid kan dat initiatief nemen. ▲
(*) Worst case scenario: geijkte term - betekent letterlijk: slechtste-geval-scenario
De wetgever heeft in de rampenbestrijding een taakverdeling opgesteld waarin iedereen zijn specifieke rol moet spelen. Wij moeten en willen dat respecteren.
PTA3: koelwatersysteem wordt aangepakt, ontwerp geluidsmuur klaar Patrick Van Genechten is projectingenieur bij engineering, rapporteert aan Marc Gevers (zie vorige Buren) en houdt zich bezig met de geluidssanering van PTA3. Die zit al geruime tijd op kruissnelheid.
Patrick Van Genechten: Van de elf gedefinieerde brongroepen die een grote bijdrage leveren aan de PTA3-geluidsoverlast zijn er zeven gesaneerd (in juni 2000 - red.), drie meer sinds de vorige editie van Buren. De vier overblijvende zijn twee omkastingen van pompen, een wand die absorberend wordt gemaakt en het koelwatersysteem van PTA3. Dat laatste is een serieus project dat we in september 2000 gaan uitvoeren als de PTA3-eenheid wordt stilgelegd voor onderhoud.
Lawaaierig water Is het verminderen van de geluidshinder door het koelwatersysteem een drastische ingreep? Ja, in de zin dat het systeem over de hele eenheid verspreid is. Het koelwatersysteem van PTA3 bestaat uit een koeltoren, waar het water wordt gekoeld, en een buizensysteem doorheen de eenheid om het gekoelde water te brengen waar het nodig is. Het opgewarmde water wordt dan terug naar de koeltoren gevoerd en de cyclus start opnieuw. Om die verdeling van dat koelwater geschikt te laten verlopen, heeft men bij de bouw op vele plekken zogenaamde orificen in de leidingen geplaatst, een soort vernauwingen. Die vernauwingen, in feite niet meer dan een plaat met een gat in, dienen om de druk te regelen zodat de verdeling van
het water gelijkmatig zou verlopen. Na onderzoek blijkt echter dat die het water erg laten wervelen… … wat lawaai met zich mee brengt. Inderdaad. We gaan die orificen nu verwijderen en het systeem aanpassen zodat het stiller wordt. Een bijkomend voordeel is dat de machines die het water rondpompen minder hard zullen moeten draaien wat ook al minder geluid voortbrengt en energiebesparend is. Hoe groot zal het effect zijn qua geluidsvermindering? Dat is niet precies te voorspellen omdat de geluidsbronnen die we weghalen over heel de eenheid verspreid liggen en water een betere geluidsoverbrenger is dan lucht. We weten wel dat een gelijkaardig systeem op PTA2 wezenlijk stiller is.
De geluidsmuur een keuze In het laatste nummer van Buren liet Marc Gevers weten dat in april van 2000 het finaal ontwerp van de geluidswal aan PTA3 bekend zou zijn. Dat is gebeurd en er is inmiddels een aanvraag voor een bouwvergunning ingediend bij de gemeente Laakdal. De muur zou 25 m hoog en ongeveer 200 m lang worden en bestaan uit een stalen structuur met geluidsabsorberend materiaal langs de zijde van BP. In Terneuzen bij Dow staat overigens een muur die even hoog is, maar wel drie keer zo lang. Uit een studie blijkt dat het effect in Eindhout van de reflectie op de muur van het E313 verkeersgeluid, verwaarloosbaar is.
Maar er is ook sprake van een alternatief. Ja, het alternatief is een geluidswal langs de autosnelweg ter hoogte van Eindhout. Dit heeft als voordeel dat ook het lawaai, veroorzaakt door het verkeer op de E313, afgeschermd zou worden. AIB gaat tegen einde juni een studie maken waarbij het effect wordt berekend van die alternatieve geluidswal aan de kant van Eindhout. AIB berekent het effect op het verkeerslawaai en op het lawaai van de PTA3. Maar nu al weten we dat met die alternatieve muur de 10 dB(A), nodig voor de milieuvergunning , niet gehaald wordt.
Patrick Van Genechten: “Het koelsysteem saneren, is een vrij drastische ingreep die we in september 2000 gaan uitvoeren als de PTA3eenheid wordt stilgelegd voor onderhoud.”
Wie beslist welke muur wordt gebouwd? Dat is in eerste instantie een zaak van de overheden. Ik begrijp dat ook de inwoners van Eindhout worden geraadpleegd. Op dit moment, in juni 2000, is hierover het laatste woord echter nog niet gevallen. ▲ De muur in Terneuzen is even hoog maar drie keer zo lang.
15
‘T BUURTJE 1
1. Een verhaaltje met een staartje Een mooie gekleurde om vrouwtjes te paaien Dan weer dient hij als evenwicht Zo’n heerlijk zachte om lekker te aaien Of boos opgeblazen, ‘t is geen gezicht
2
Bij schrik verdwijnt hij tussen de benen De kleintjes zien hem vaak als houvast Handig is dat zo’n extra paar tenen En eenmaal afgebeten heus geen last
3
3. Tegengesteld Hieronder staan een aantal begrippen. Geef telkens het woord met de tegengestelde betekenis. Als je alles goed geantwoord hebt, kan je met de eerste letters een nieuw woord vormen. We geven de eerste letter cadeau!
Graseters durven hem op vliegen afvuren Voor een kangoeroe is hij een steunpilaar Een vis leert er gezwind mee sturen Zeker is hij voor geen dier ooit te zwaar!
Laag Oneven Groot Breed Van iemand anders Altijd Lang Vierkant Niemand Oud Ziek
Maar sommigen, ach, hebben een pluim die geurt Of een domme roze krul Dus laat toch die paardenstaart, genoeg gezeurd Bij ons is ‘t toch eigenlijk flauwekul.
4
2. Staartjes en beestjes 5
Hiernaast zie je een aantal staarten van dieren, weet jij van wie ze zijn? En waarvoor ze dienen?
6 7 8
A
krokodil: stuur en peddel
B
pauw: het mannetje gebruikt zijn staart om het vrouwtje te verleiden
C
giraf: vliegenmepper
D
rat: wij weten het niet zeker - om beter te kunnen zwemmen?
E
varken: wij weten het ook niet?
F
eend: bij het onderduiken gebruikt de eend haar staart als evenwicht
G
vis: als stuur en vin in het water
H
stinkdier: bij gevaar scheidt het diertje een kwalijke geur af die vijanden op een veilige afstand houdt.
I
paard: vliegenmepper
4. Doe mee! Je kan ons steeds een tekening, gedichtje of verhaal opsturen en een bon van 500 BEF verdienen zoals Lore uit Winkelomheide en Yasmine uit Meerhout. REDACTIE BUREN - jeugdwedstrijd BP PR-secretariaat Amocolaan 2 2440 GEEL Vergeet je naam, adres en leeftijd niet te vermelden! De winnaars worden schriftelijk verwittigd.
9 TEGENGESTELD: HEKSENKRING - (Hoog, Even, Klein, Smal, Eigen, Nooit, Kort, Rond, Iemand, Nieuw, Gezond. STAARTJES EN BEESTJES: 1-E, 2-C, 3-G, 4-A, 5-I, 6-F, 7-H, 8-D, 9-B OPLOSSINGEN
16
H (oog)
