Marius
Frederikse
Een aantal in
stig
vertegenwoordigers voortbestaan
zijn
bijdrage Door
leveren
het
verzamelen
verkregen
in het
bedreigd.
artikel is
Er
zijn
slechts
betrekking een
37
tot
beknopte
soorten
een half
van
en
hun
1986)
van
tracht
weergave
in
katachtigen.
principe
gegevens
het aantal in
over
de
voor
in
kan
bescherming
Van
dozijn soorten, waaronder de
en
Pardellynx, zijn zelden of nooit exemplaren
hoofdlijnen
meer
het
van
gevangenschap’ evaluatie
ern-
positieve
gevangen-
inzicht worden Felidae.
(uitgave
van
Stichting
de stand
van
za-
te bieden. Het onderstaande
gevangenschap
de
een
dergelijke bedreigde (onder-)soorten.
overzicht
een
van
in
voortplantingsresultaten,
(Felidae)
katachtigen
wilde
van
dierentuinen
katachtigen
TRAFFIC-Nederland, ken met
houden
wordt
katachtigen (Felidae)
Dierentuinen kunnen
interpreteren
en
belang
’Wilde
rapport
de familie der
van
het in stand
aan
schap gehouden katachtigen
Het
in dierentuinen
katachtigen
Wilde
uit
genoemd rapport.
dierentuinen zijn
gaan
rapporteren
aan
International Zoo Yearbook (zie littera-
tuurlijst).
in gevangenschap te vinden.
De
cijfers in tabel
zeker vijftien in
1
doen vermoeden dat
Grote
soorten
gevangenschap
Populaire
het aantal exemplaren
gedurende
de
ding.
zeldzame katachtigen als de
paard is opvallend. Hierbij
moet
katachtigen Leeuw
en
spreken
Tijger,
tot
die elk
de in
verbeel-
meer
dan
periode
1968-1981 is toegenomen. Vooral de toename van
soorten
van
tweehonderd collecties zijn
te
vinden, beho-
Sneeuwluiwel worden
De
vorstelijk gehuisveste ’koning
der dieren’.
Foto: Karin Frederikse.
opgemerkt
dat
in genoemde periode
steeds
109
de favoriete dierentuindieren(over de
ren tot
gehele wereld bestaan derd
Ook
dierentuinen).
Panter
Cheetah.
en
bevinden zich
Tabel
exemplaren
zeshon-
populair zijn
zeer
dan vijftig tuinen
In meer
exemplaren
1.: Aantal
minste
ten
er
Jaguar,
van
Felidae
van
in
Poe-
ma,
Sneeuwluipaard, Nevelpanter
populair zijn,
Caracal
en
van
Siberische
Tijger (Panthera
Sumatraanse
Indochinese
t.
Panter
sumatrae) sumatrae)
sondaica)
t. 1. t.
virgata) virgata)
Panter Panter
Indochinese
(Panthera
(Panthera (Panthera
Panter
Panter
p. p.
173 173
gg
85 2
gg
5 5
2
0 gg
gg
11
0
1
59
4
japonensis)
orientalis) orientahs)
(Panthera
66
delacouri)
(Panthera p. p. kotiya)
2
56
63
25
25
9
5 5
gg
19
gg
8
gg
gg gg
Sneeuwluipaard
90
206
Nevelpanter
84
157
278
483 483
overige
Panter
p. p.
p.
1046
13
saxicolor)
(Pantherap. p. tulliana)
Panter Panter
130
191 191
gg
Panthera p. (Panthera p. nimr) ( p.
1981
57
10
amoyensis)
(Panthera
Panter Panter
Noordchinese Noordchinese
Javaanse
Panter
Panter
Anatolische
Ceylonese Ceylonese
t. t.
tigris)
(Panthera p. p. sindica)
Zuidarabische
Amoer Amoer
altaica) allaica)
t. corbetti) Tijger (Panthera l.
Tijger (Panthera (Panthera
Afghaanse
t.
t.
Kaspische Kaspische Tijger Tijger (Panthera (Panthera
Sind
tientallen die-
gevangenschap
persica) persico)
Tijger (Panthera
Tijger (Panthera
Javaanse
l. 1.
(Panthera (Panthera
Bengaalse Tijger (Panthera Chinese Chinese
Lynx, Bobcat, Serval,
Wilde Kat uit vele
1968 1968
Leeuw
Ocelot.
de mondiale populatie
bestaat
in gevangenschap
(onder-)suurt (onder-)soort Aziatische
en
Hoewel de kleinere katten beduidend minder
(Panthera p. melas)
ondersoorten
Cheetah
Lynx Lynx (excl.
Pardellynx)
89
gg
2
Pardellynx Manoel Manoel
(1980)
12
Wilde Kat
(Europese vorm)
91
Zandkat
gg
4
Gobikat
32
(1979)
gg gg
Zwartvoetkat
19
Iriomotekat
0
1 1 Kat Kat
Vissende
1 30
0
Roestkat
3 63
(1980)
38
9 9 gg gg
Platkopkat Platkopkat
6 6
10
Pampakat
3
17 17
4
12 12
Marmerkat Afrikaanse Aziatische
Goudkat
7 7
Goudkat
10 10
73
Borneokat
56
0 0
0
Ocelot
gg
190
Margay Margay
40
gg
Oncilla Oncilla
gg
Nachtkat
Geoffroy’s
Kat
Bergkat
gg
=
Bron:
geen gegevens
Int.
Afrikaanse
Gegevens
110
4 4
1 1
over
Vol. 9
en
22. Hierin
Jaguar, Bobcat, Caracal,
Gobikat, Borneokat
en
geen gegevens
Poema, Serval,
gg
0
0
Bergkat
naar
over:
Jaguarundi,
Dollinger
(1982).
Moeraskat
en
3
22 22
beschikbaar
Zoo Yearbook,
Leeuw,
(1980)
Bengaalse
Kat.
enhidswort. van
niet
houden Fred rikse. Karin
Poema’s Foto:
ren.
katachtigen
van
Bij vergelijking kend
is
van
de
over
status
van
meer
zich
in
met name voor
vindt. Dit geldt
van
Leeuw, de Siberische
gelijk
en
collecties
Panter
en
de bonthandel nog steeds
Sumatraanse Tijger,
voor
en mo-
de Noord-
de Nevelpanter.
verantwoordelijkheid
be-
de Aziatische
de Afghaanse Panter,
voor
be-
Data
het Red
de Amoerpanter, de Sneeuwluipaard
chinese
nen
de totale wereldpopulatie
van
(onder-)soort
een
natuur
Een
grote
de desbetreffende
dierentuinen!
bepaalde
Wildvang
in
Voortplanting In
het wild
wild
1970
hielden dierentuinen hun
peil door aanvulling
op
dieren. Het
gevangen
zeldzame
waren
meest
met
ge-
die bovendien
soorten,
in dierentuinen vaak zeldzaam bleven, door-
zij zich daar moeilijk voortplantten.
dat
Volgens
een
achtigen
in
gressie vergeleken van
en
in het begin
de
onderzoek
meeste
uit het wild
de jaren
van
waren
voor
zeven-
de Cheetah
kleinere katachtigen
noodzakelijk
populaties in stand
te
om
stilgevallen,
houden (Eaton
maar
de
na
van
te
zijn
van
een
1970
tal
en Crandall
soorten
(vrij)
reeds
een
er
geen
voortplanting Eén methode meten
per
Leeuw,
als
Caracal,
Kat
stonden
'makkelijk
van
tot
van
de laatste kolom
te
het aantal geboren
in gevangenschap levend
exem-
de cijfers uit de
van tabel
2).
eerste
Deze
maat
heeft slechts relatieve waarde, daar onbekend is welk percentage
van
het aantal in dieren-
tuinen levende exemplaren geslachtsrijp is. Het gemiddelde aantal jongen
genschap het
levend
hoogst
te
tot
1/5
Leeuw, traanse
jong
jong
Tijger, Roestkat
de
voor
vertonen
per
Manoel
waarden
exemplaar:
en
1980) en
de
Zeven
van
1/3
Aziatische
Marmerkat,
Sneeuwluipaard,
gevan-
(in
exemplaar).
per
Zwartvoetkat, Tijger,
in
per
exemplaar blijkt
zijn
(onder-)soorten
substantiële wildvang
nageslacht
Panter,
Vissende
twaalf-
het voortplantingssucces
plaar (het quotiënt
van
sprake
en
voor
een
brengen’.
om
Zandkat (1/2
streep
pro-
Blonk
volgens
toen,
(1964), slechts
is het bepalen
jongen
duidelijke
Een
bekend te
kat-
soorten
voortplanting
tot
regelmatig
Slechts
dus
veel dierenhandelaren
gehaald. Tegenwoordig lijkt meer
1984).
Conventie
Washington (1973) heeft toch wel door de rekenfng
importen
de dierentuin-
De handel in wildvangkatten is niet
van
de situatie in het begin
met
jaren zestig,
de
(1963)
de
van
gevangenschap
gekomen (zie tabel 2).
en
tig in dierentuinen van het westelijk halfrond
uitgevoerd
heft
tol
gevangenschap
1980 is het merendeel
destijds
collecties veelal in
een enorme
(onder andere de Ocelot).
soorten
zorgden.
omstreeks
dierentui-
van
1985). Wel
(Dollinger, in brief, 9 juli
Poema, Moeraskat
Tot
behoeve
ten
be-
dat in sommige gevallen
1972), blijkt
groot deel
een
hetgeen
met
in de
dreigde Felidae (zie onder Book,
1
tabel
Suma-
Siberische
Ocelot. 111
Relatief lage
waarden zijn
Nevelpanter (1/7)
(1/9). Bepaald negatiefzijn de Cheetah (1/19)
te
vinden bij
de
recente
cijfers
dieren
dat
de Aziatische Goudkat
en
de resultaten
te
vele
Tabel
2:
algemene
meer
Geboorten
van
Felidae
in
in
voor
Atlasleeuw
1)
Aziatische
Leeuw
Siberische
Tijger
Sumatraanse
Tijger
gegevens
uit
ta-
enige dierentuinkennis voorzich-
nageslacht
zorgen:
soorten
Leeuw, Panter,
1980.
Waarvan
geboren
Leeuw
de
stellen dat de volgende van deze
te
Aantal (Onder-)soort
met
tig
vaak
gevangenschap
het aantal
en met
ontbreken
soorten
tot
gevangenschap bevindt.
bel 2
noemen.
Van
in
Toch is het mogelijk
van
de Pampakat (1/22)
en
betrekking
met
zich
gestorven
Collecties met
Aant.
geboorten
569
179
101
14
5
5
30
5
7
176
62
51
in
ex.
gev.
gg gg
88
2)
943
42
20
16
160
280
91
60
gg
126
43
52
gg
71
28
34
gg
112
24
49
gg
36
2
14
gg
Sneeuwluipaard
48
10
17
194
Nevelpanter
20
13
8
141
Cheetah
27
7
8
500
Lynx (alle subspec.)
98
17
32
gg
Bobcat
49
16
20
gg
Caracal
59
18
22
gg
Poema
116
29
46
gg
96
41
32
gg
14
9
4
gg
29
18
7
54
64
16
18
gg
overige tijgers Panter Zwarte Panier
3)
Jaguar Zwarte
Jaguar 3)
Serval
Jaguarundi Manoel Wilde
Europese Aziatische
Kat
Wilde Kat
5
2
2
gg
13
5
2
27
52
23
14
8
0
3
24
58
18
15
gg
Zandkat Moeraskat Zwartvoetkat
Bengaalse
Kat
Roestkat Vissende
Kat
Platkopkat Pampakat Marmerkat Afrikaanse Aziatische
Goudkat Goudkat
Ocelot
1
1
5
2
2
0
0
0
1
0
1
22 11
2
1
0
0
9
6
2
4
52 172
20
4
5
1
0
1
0
0
0
19
8
9
Kat
9
0
14
Nachtkat
9 gg
4
8
Oncilla
Geoffroy’s
2
35
Margay
gg
gg gg
3 gg
Noten: De Atlasleeuw (Panthera l. leo) heet uitgestorven
1)
Rouge, 2)
In
Leipzig,
Lyon, Madrid
het IZY ontbreken
gegevens
en
Rabat)
van
een
nog
te
zijn
geboortes
sinds van
1922.
Desalniettemin melden vijf dierentuinen (Baton
deze ondersoort.
aantal collecties. Volgens
Dollinger
(1982)
bevonden
zich in 1980
ongeveer
140 Aziatische Leeuwen in gevangenschap. Veel dierentuinen,
3)
ten
112
(zowel
en
het IZY, scheiden de melanistische variëteit
de aantallen individuen als
de geboortes
van
worden gescheiden
Panier
en
vermeld).
Jaguar
van
de gevlekte soortgeno-
beschik ng de
zelden
slechts heb en
badgel nheid.Fredrikse. een Karin
Tijgers over Foto:
Poema,
Jaguar,
Bobcat,
Wilde Kat, Moeraskat De
Lynx is
Lynx
een
doch
Caracal,
de
goed
Serval,
Bengaalse De
geval apart.
zich
plant
schap,
en
voort
uiterst
dank zij
in
tingsbiologie
gevangen-
de Cheetah
van
mager.
Euraziatische
Lynx veel moeilij-
Canadese
De resultaten ook
Kat.
een
betere kennis deze
van
van
in 1980
waren
Sindsdien
is
echter,
er
de voortplan-
soort,
belangrijke
vooruitgang geboekt.
ker (R. Cosijn, persoonlijke mededeling).
Ten slotte valt in negatieve zin het uitblijven
Welpensterfte
en
voortplanting bij de Afrikaanse Goudkat
van
Een
tweede is
ces
de
maat voor
tional na
Zoo
de
geboorte
meegeteld, blijkt 25% è 50%
van
de geboren jongen. in
opgaven
Yearbook
het Internaen
dat kort
welpen
werden
zijn
correct
overleden
uit
tabel 2
dat gemiddeld
de in gevangenschap geboren
jongen sterft. Een welpensterfte dan 25% Leeuw,
vertoonden (in
Jaguar,
Lynx,
Met
enig
mers
een
en
minder
1980): Aziatische
van
werden gevonden bij
guarundi
van
Sneeuwluipaard
Zwartvoetkat. Waarden 50%
op.
het voortplantingssuc-
sterfte onder
Aannemende dat de
de Platkopkat
boven
ver
Nevelpanter,
en
de Ja-
Manoel.
Felidae In
betreft
momentopname uit
hier
1980)
immag
wilde katachtigen
Blijdorp
te
Rotterdam is,
soorten
katachtigen,
waarschijnlijk
de grotere soorten, zich in
In
ten.
sche en
tot
goed voortplan-
positieve zin vallen vooral de Aziati-
Leeuw, de Sneeuwluipaard, de Jaguar
de
Zwartvoetkat
op.
eerstgenoemdekatachtigen dreigde
status
in
de
Vooral een,
natuur,
bij
beide
zeer
In
met
met
Pessimistisch
de
tingsresultaten
van
de
Cheetah in Nederland
en
Aziatische
soorten
gezorgd
(zie
Neder-
katachtigen
tabel 3).
Be-
de goede Nederlandse
fokresultaten
Cheetah (in
den
nog
eens
de
met
elf
1984
welpen geboren,
wer-
waarvan
slechts één dier overleed). Vooral Dierenpark
volgd
Jaguarundi.
hebben in
1982-1983
nageslacht
Amersfoort
Nevelpanter,
Goudkat, Pampakat
één
paald opvallend zijn
verheugende
de slechte voortplan-
als
terecht,
de mondiale dierentuinpopu-
name
periode
is succesvol
door Safaripark
Burgers stemmen
Neder-
ruim vertegenwoordigd.
gezien de be-
constatering.
van
1982). Vergeleken
voor
name
in 1983),
der grootste ter wereld (Blijdorpgids, uitgave
Felidae
met
het aan-
op
soorten
de belangrijkste/-W/ctae-eigenares
landse collecties vijftien
,
26
zien. Diergaarde
lettende
dat zij bezit (23
voorzichtig geconcludeerd worden dat veel
gevangenschap redelijk
te
land. Blijdorp afficheert haar collectie kleine
latie is
voorbehoud (het
in Nederlandse collecties
waren
soorten
tal
Nederland
in
1983
Dieren-
en
met
De
Safaripark
dels opgeheven) Dierenpark
Cheetahs,
Beekse en
het
ge-
Bergen, (inmid-
Wassenaar.
Verontrustend is de constatering dat de sterfte
onder de in Nederland geboren jongen ge-
113
Tabel
Nederlandse
Felidae-geboorten in
3:
dierentuinen
1),
1982-1983
Aantal
geboren
Waarvan
jongen
gestorven
(Onder-)soort
Leeuw
Sumatraanse
7
Bur;
8
3
Amf;
7
Tijger
Zwarte
3
Panter
Ceylonese
Panter Panters
Overige
1982
Noo
(2x);
5
Amf
(2x);
Ouw
(2x)
2
Art
13
10
Art;
Ouw
0
0
Blij;
Ouw;
6
1
Cheetah
21
12
Amf
(2x); BB;
Bur
Caracal
8
2
Blij;
Noo
Was
Poema
9
3
Bur
(2x);
15
8
Art
(2x);
3
0
Blij
Wilde Kat
14
13
Blij (2x);
Moeraskat
19
14
Blij (3x); Bur; Ouw;
6
4
Jaguar
Serval
Jaguarundi
Zwartvoetkat Kat
Bengaalse Vissende
Kat
Ocelot
1)
Voor
Amf
de collecties
Art
=
BB
=
Blij
Artis
Noo
Noorder
=
Ouw
Ouwehands
=
Dierenpark
Vle
=
De
OC
=
middeld
Felidae
Animali
(Eindhoven)
ven
in
houden
waren
deze
a
50%.
bij
Blij (2x)
6
3
Art
In
het
en
zijn
opgenomen
Kasteelpark
dompteurs
andere
en
in
Born
de
grote probleem bij
een
de
Ark Het
in
le-
de
(90%)
Vissende
katachtigen
welpenmortaliteit
der
soorten
zelfs
in
en
de
Zwartvoetkat lande
114
bepaald
soorten
Nederland
Kat
van
echter
dan
meer
de
voorkomt). extreem
Kat
Panter
slecht.
(93%).
De
hoog
(86%), de Bengaalse
Wilde en
die
Kat
Ook
’doen’ het hier
de te
zich
in
1983
in kleinere
de dieren
die
collecties
als
(vermoedelijk)
van
in
Noach
instituut dierentuin wordt wel
moderne
Ark
Bemmel):
meeste
enkele
bij
’moeilijkste’
welpensterfte is bij
Noo
particulieren.
rest
Nederlandse Zoo’s bedraagt
merendeel
de dieren
(L.) bevonden, plus
veel
75% (een percentage dat mondiaal zelfs niet
bij
(2x);
Vle
Arnhem
de jongen!
dan 50%,
meer
Art; Blij;
6
Rhenen
Hierin
van
vertoonden de
in gevangenschap 25%
9
7
zoo
hoger ligt dan
Het
van
Was
Blij (2x)
10
Nederlandse collecties is het
Mondiaal
(2x)
(L.)
collecties.
wereld.
Ouw
Was
Emmen
Dierenpark,
beduidend
de
van
(2x);
Rotterdam
Safaripark,
en
Overige
het bezit
Noo
Hüvarenbeek
Bergen,
Wassenaar
Best
Vleut,
Ouw
Amsterdam
Magistra),
Beekse
Dierenpark,
=
Was
Artis
De
Dieren-
Burgers
(2x);
(2x)
volgende afkortingen gebruikt:
Diergaarde Blijdorp,
=
Noo
Amersfoort
(Natura
Safaripark
=
Bur
de
zijn
Dierenpark
=
1983
en
(2x)
Ouw BB
in
Art; Blij (2x)
1
7
Bengaalse Tijger
met
geboorten
16
Tijger
Siberische
Collecties
een
van
Noach’
de populatie
reserve
voor
gevangenschap zijn de ’Arkfunctie’
hoeveelheid
in gevangenschap is
te maken.
waar
geboren jongen is
van
die jongen
moeilijker meetbaar. kwaliteit
wordt mate
voor
waarin
enorm
van
een
dieren in
van
absolute voorwaarde
een
wat
De
’een
de wilde populatie.
Goede voortplantingsresultaten
om
eens
genoemd (Van
Naast
de
de kwaliteit
belangrijk, doch heel
de
dierentuinpopulatie
groot deel bepaald door de
natuurlijke eigenschappen be-
waard blijven.
Een cruciale
vraag
of de dieren in gevangenschap(’de
is
daarom
reservepo-
Voorbeeld
van
een
verantwoord
naambordje (Artis). Foto:
pulatie’) hun
gelijkwaardig
zijn
en
blijven
aan
wilde soortgenoten.
veelal
kend
kleine ’genenpool’
dat
en
de andersgerichte selec-
tiedruk in gevangenschap, zijn inherent ders ligt
aan
variatie die kweken
wordt,
groot een
zich
bevindt
Sneuwlipard
het
het met
van
min of
meer
fenomeen dierentuin.
bijvoorbeeld
veel
Felidae
katachtigen
uitgezonderd
met
voorbijgegaanaan de geografische her-
komst
Sommige problemen in dit verband, zoals de
de
vertonen.
in
An-
geografische Bij
het
gevangenschap
name
de
Tijger,
Karin Frederikse.
van
is).
de dieren (voor
Eaton (1984)
’taxonomy
seems
zover
deze al bedan ook
constateert a
lost
art
in
the
zoo
field’. Een
belangrijk
bezwaar
tegen kruising
verschillende geografische soorten
is het verloren
eigenschappen,
wat
functie’. Daarbij
vormen
gaan
indruist
kunnen
van
van
of onder-
natuurlijke
tegen de
’Ark-
dergelijke hybridi-
gevange in
werldpouatie de
FredriKse.
van
Karin
Van deel
schap.Foto:
de
115
Grote
116
katachtigen spreken
tot de
verbeelding.
Foto: Karin
Frederikse.
saties
nakomelingen
met
sterk
een
vermin-
derde vruchtbaarheid opleveren (Hillenius & De
Wieringa 1976,
Ten slotte kan antwoord
is
Boer
zich afvragen of het
men
gemengde herkomst tuele herintroductie
te
in
van
geven
Het
dat
zijn
ver-
onbekende of
gebruiken de natuur.
voor
De
even-
geogra-
voorbeelden
twee
de verblijven
veel gevallen niet
1984).
exemplaren
takken.
meer
van
om aan te
katachtigen in
zijn dan kooien.
Voeding De bezigheid die in de natuur male
prikkeling
musculatuur zorgt,
voor
een
maxi-
hersenen, zintuigen
van
is
het
jagen
en
be-
en
op
fische variatie binnen soorten bestaat immers
machtigen van de prooi. In de meeste Neder-
niet
landse dierentuinen wordt
om taxonomen
tie is
wat
een
plezieren (herintroduc-
te
de Felidae omstreden
betreft
het
doch interessante optie, die echter buiten bestek
van
dit artikel valt).
daan
vrijwel niets
dit 'ethologisch potentieel’. In
met
schillende
buitenlandse
collecties
gever-
worden
daarentegenlevende prooien (van kuikens
tot
dwerggeiten) verstrekt. Dit is niet alleen goed het
Huisvesting
voor
Het is uit zowel educatief, wetenschappelijk
katachtigen,
als
oogpunt noodzakelijk
ethisch
huisvesten maakt
zo
een
op
veel
wijze
mogelijk
die
de
het
dieren
te
mogelijk
natuurlijke
ge-
(in de ruimste zin)
welzijn
opvoeding
1975
Guggisberg
tevens
welpen
de
van
bij kan het
is
maar
essentieel tot
levende prooien
katachtigen
Indien het
huisvesting altijd
qua
geweest,
doorgaans vorstelijk
onderge-
uitgezonderd
de
gehuisveste ’koning der
dieren’.
is
vaak
veelal
gering, ook
wensen
te
soorten
over.
die in de
In
natuur
de
uiterst
zelden
den. Klimmende gen
nemen
met
een
inrichting
de verblijven
graag
(onder andere Tijger, Jaguar is
van
levend voedsel
op
tische en/of ethische bezwaren stuit,
zogenaamde
Daar-
be-
een
prak-
kan
de
’behavioural engineering’
als
gedeeltelijk alternatief fungeren. Bij katach-
Niet alleen de oppervlakte der kattenverblijven
geven
de
Leyhausen 1979).
en
geven van
langrijke educatieve functie hebben.
kindjes
de
predator (zie
dragspatronen te ontwikkelen. Helaas zijn de
schoven
van
voor
te water
en
laat van
gaan
Moeraskat)
badgelegenheid
soorten moeten vaak
één boomstam of
te
vin-
genoe-
een
paar
tigen
in
moet
worden
aan
dit
Meyers (1978)
en
enkele succesvolle In
het licht
cente
de
verband
mechanische
van
vooral
Markowitz (1982)
het voorafgaande zijn de
experimenten
als
een
noemen
voorbeelden bij Felidae.
in
Artis
en
Blijdorp
zogenaamde ’BIijdorpworst’
wen
gedacht
prooisimulatoren.
te
re-
met
beschou-
forse stap terug. Het betreft hier
een Nevelpanter, De moeilijke’ soort. ’ Foto: Karin Frederikse.
117
een
vervanging
ter
vlees.
weigerden onder
Overigens
Poema’s een
hap
de Ocelotten
worst
moest
dat het functioneren
nemen en
tie
verbeteringen
zijn
geconcludeerd
worden
veel
te
dierentuinen in rela-
van
in een
deze diergroep
tot
nog
aantal opzichten
overlaat.
te wensen
houden van
het
tot
belangrijke
constateren,
1985).
maart
Gentiaanstraat
Frederikse,
de
meer
te
zestig
slechts metselspecie in
er
betrekking
er met
Marius
deze
van
zagen
(Artis-Nieuws, 25 Hoewel
het duurdere echte
van
in gevangenschap sinds de jaren
katachtigen
alle voedingsstoffen bevattende eenheids-
worst
1402 CP
7,
Bussum.
LITTERATUUR: Artis-Nieuws
Bemmel,
H.L.
Blonk,
Worst
(1985):
A.C.V.
Wilde
(1963):
64
L.E.M. de (1984):
Crandall, L.S.
Katten. Thieme &
Het behoud
(1964):
van
Management of
P. (ed.) (1982):
Dollinger,
R.L.
476,
nummer
ark van Noach.
Ploegsma,
25 maart
1985.
Amsterdam.
Cie, Zutphen.
bedreigde
D. &
N.F., 54
International
Zoo Yearbook: 'mammals
en
in
diersoorten
Vakblad
dierentuinen.
voor
Biologen
in
western
Cats
1976:
Dieren 9
David
I. Mammalia. zoos
with
Vol.
en
12-22
and
captivity
Charles,
&
Het
dierentuinen.
en
(1969)
in
Vol.
hemisphere
of the World.
Wild
Vol.
of
captivity. University
manual.
Chicago Press, Chicago.
IUCN,
emphasis
Gland. smaller
on
species.
383-400.
(6) :
bred
mammals in
Newton
Spectrum,
Abbot.
Utrecht.
(1972-1982) (waaruit: ’cencus
multiple generation births’).
of rare animals in
Zoological Society
of
London.
London,
P.
Leyhausen, Garland
Wieringa
T.
wild
identification
felids
of
C.A.W. (1975):
Guggisberg,
captivity’
C1TES
Status
(1984):
Zoologische Garten,
Hillenius,
Artis-Nieuws,
moderne
222-227.
(11) ;
Eaton,
Een
1982.
Blijdorpgids: uitgave Boer,
de wilde dieren.
voor
(zonder jaar).
van:
(1979):
Markowitz, H.
Cal
Behaviour.
The
and
predatory
social
behaviour
of domestic
and
wild
cats.
Press, New York.
STPM
(1982):
Behavioural
enrichment
in the
zoo.
Van Nostrand
Reinhold
Company, Ine.,
New
York.
Meyers, H. &
Red
W.A.
Data
behavioural
(1978): Applying V.J.
Stevens, Book
(eds.)
(1972):
Gebrandmerkte
Vol.
Behaviour I.
of
knowledge
captive
Mammalia.
IUCN,
jonge Zeehonden
Zeehonden
jonge
negen
Terschelling gebracht
voorzien weken
het
van
het
naar
dat
wad
hen
zes van
brandmerk
werd
tevoren
en
wer-
brandmerken
geworden.
De
beide zijden
bijna
ruim
stikstof is
met
de
van
Het
goed
rug
trum
op
ging.
Dat
voor
van
Texel
het
mee te
delijk
een
de merktekens
voor
drie
weken
was
Zeehonden goed 118
de
rigo-
te
al
na
en
de
huidbeschadi-
en er
over, dat
iets makkelijker op
aan
vallen. Het merkteken
wit merkteken
omdat het
iets
tevoorschijn
heeft alle haren weggebrand
valt
succes
kwam
te
bleef duialleen
op-
lezen is dan
andere Zeehonden.
de stikstoftatouage zichtbaar.
Zoals
bij
bekend
Markowitz,
Morges.
Natuurrecreatie
Centrum
re
termijn
zien
te weten
kroost
’hun’
van
gebeurt.
op
Texel door
de dieren
te
Het
fers
en
en
komen
op
lange-
wat er met
merksysteem
daarom is de keuze
letters ook
zijn keuze.
internationaal systeem
is
In:
van
land toegepast
de
lezen. Bij één
een
animals.
vier
Natuurrecreatie Cen-
vreesden
bleek
te
merkteken
duidelijk
week
medewerkers
een
lettercijfercombinatie
aanpak. een
captive
Tougaart worden onder andere ook in Duits-
door
aangebracht
Zeehond werd gevreesd reuze
of
Nelson-Hall, Chicago.
zijn
Deense onderzoeker Svend Tougaart. Het
display
animals.
het duidelijk merken
Op woensdagmorgen 13 november 1985
van
to the
het
vrijgelaten
den
wild
Na
alle wil
Dat
is
maar
van
cij-
van
past in
Het
een
terugmeldingen.
wetenschappelijk gezien begrijpelijk,
mensen
die deze Zeehonden
op
zee te-
genkomen zullen mogelijk toch moeite hebben
met
meer
associaties oproept
het
gecultiveerde
de marine dan deerde charme dan alle ken
tot
ven
van
te
troost kan
doel
heeft
merkteken
slagschepen
de overval
met van
met
gepropagan-
deze dieren. Mogelijk dat dienen dat het brandmerde
wetenschap
over
de Zeehonden in de vrije
breiden.
'geletterd’
De
voor
dat van
uitgezette
het
natuur
leuit
jonge dieren zijn
het mogelijk lange leven
van
soortgenoten in de toekomst. Zie
ook
1985.
'Texelse
Courant’
dinsdag
19
november
