Bijlage 1: WIJZE VAN WERKEN 1. Prediking en liturgie Prediking De eigen predikant gaat in de regel 60 keer per jaar in de eigen gemeente voor. De verantwoordelijkheid voor het uitnodigingenbeleid voor gastpredikanten berust bij de kerkenraad. De praktische uitvoering is aan een oud-ambtsdrager gedelegeerd. Diensten Iedere zondag worden er twee diensten belegd. Naast de zondagse erediensten vinden er diensten plaats op Nieuwjaarsdag, Goede Vrijdag, Tweede Paasdag, Hemelvaartsdag, Tweede Pinksterdag, Eerste Kerstdag, Tweede Kerstdag en Oudejaarsdag. Op bid- en dankdag worden eveneens twee diensten gehouden waarbij voor de middagdiensten geldt dat de prediking wordt afgestemd op de vele kinderen in de kerk. Behalve tijdens de avonddiensten (Goede Vrijdag, oudejaar, bid- en dankdag) is er tijdens elke dienst kinderoppas. Tijdens de middagdiensten is er tevens een bijbelclub voor kinderen van 4 jaar tot en met de kinderen in de leeftijd van groep 4. In iedere dienst zijn tenminste 7 ambtsdragers aanwezig. In iedere dienst zijn beide ambten vertegenwoordigd (ouderling / diaken). Dit laatste geldt ook voor huwelijksdiensten en bij voorkeur ook voor begrafenisbijeenkomsten (geen officiële dienst). Liturgie De formulieren die bij bijzondere gelegenheden of diensten worden gebruikt zijn uit de tijd van de Reformatie en Nadere Reformatie, zoals die zijn opgenomen in de eerste orde van dienst uit het dienstboek van de PKN. In onze gemeente wordt de hertaalde versie gebruikt. De gemeente is een Psalmzingende gemeente. De gemeente zingt de Psalmen en Enige Gezangen in de bermijming van 1773. In een select aantal diensten kan daarvan worden afgeweken conform besluit 25 maart 2009. De gemeente zingt de Psalmen ritmisch. In de eredienst en in gemeentelijke samenkomsten geldt de (herziene) Statenvertaling als leidend. Voor het begin van de morgendiensten op de eerste dag van de kerkelijke feestdagen is er gelegenheid een aantal gezangen c.q. geestelijke liederen te zingen (ongeveer 15 minuten). De keuze van de liederen vindt onder eindverantwoordelijkheid van de kerkenraad c.q. de predikant plaats. De gemeente wordt in de morgendienst geplaatst onder de tucht en de belofte van Gods Wet en doet in de middagdienst belijdenis van haar geloof met één van de belijdenissen uit de vroege kerk (Apostolische Geloofsbelijdenis, Geloofsbelijdenis van Nicea, Geloofsbelijdenis van Athanasius). Bij bijzondere diensten (bijvoorbeeld bid- of dankdagen) kan hiervan worden afgeweken. Afkondigingen Afkondigingen, waaronder de (belangrijkste of nieuwe) voorbeden en de collecten, geschieden voor de dienst, voorafgaand aan de voorzang en votum en groet. Een
1
ouderling doet de afkondigingen. De kerkenraad komt de kerk binnen gelijk met de afkondiger. Bij het afkondigen van activiteiten geldt de regel dat alleen die activiteiten worden genoemd die de gemeente als geheel of een deel van de gemeente (bijvoorbeeld bijbelkringen, commissies) aangaan. Voor overige activiteiten vindt overleg plaats in de kerkenraad, of als de tijd dit niet toelaat, in het moderamen. Behalve het afkondigen van familieomstandigheden van gemeenteleden (jubileum, voorgenomen huwelijk, overlijden) wordt ook het overlijden van een familielid buiten de gemeente in eerste lijn, afgekondigd. Bij jubilea geldt dat de kerkenraad zelf nota neemt van 12 ½-, 25-, 40-, 50-, 60-jarige huwelijken. Voor het overige geldt dat om voorbede/dankzegging gevraagd kan worden. Heilige Doop De Heilige Doop wordt in principe iedere twee maanden bediend in de morgendienst. Tenminste acht dagen daaraan voorafgaand vindt een doopgesprek plaats waarbij de predikant en de ouderling van dienst aanwezig zijn. Met de doopouders wordt gesproken over de betekenis van de doop en wordt hun gevraagd naar hun kennis van het wezen van de doop en hun motivatie voor het ten doop houden van hun kind. Bij ‘gemengde’ huwelijken (waarbij één van de ouders geen (belijdend, doop-) lid is) kan in overleg worden besloten dat slechts één der ouders het ja-woord op de doopvragen geeft. Jonge kinderen (tot en met acht jaar) mogen rondom de doopvont staan bij de bediening van de doop. De ouderling van dienst bewaakt de orde. De kinderen gaan na het toezingen van de doopouders weer naar hun plek. Na het uitspreken van het dankgebed worden de gedoopte kinderen weer naar de consistorie gebracht. Na afloop van de dienst krijgt de gemeente de gelegenheid om de doopouders in de hal van de kerk de hand te drukken. Dit wordt eerst door de kerkenraad gedaan. De predikant blijft bij de doopouders staan. Heilig Avondmaal Het Heilig Avondmaal wordt vier keer per jaar bediend. In de morgendienst van de zondag voorafgaand aan de bediening en viering daarvan wordt de gemeente daarop in de prediking en het lezen van een gedeelte van het formulier voorbereid. De leden van de gemeente worden in de week van voorbereiding op het Heilig Avondmaal opgeroepen zichzelf te beproeven en hetgeen er zit tussen hen en God en tussen hen de naaste te belijden en uit de weg te ruimen. In deze week is er tevens censura morum om te voorkomen dat gemeenteleden, waarvan de levenswandel strijdig is met het karakter van dit sacrament, aangaan. In de week van voorbereiding is er op zaterdagavond een bezinningsbijeenkomst. De toegang tot het Heilig Avondmaal staat alleen open voor de belijdende leden van de gemeente. Zij die als belijdende leden tot een andere protestants-christelijke gemeente behoren, worden door de kerkenraad als gast verwelkomd. De avondmaalsviering vindt plaats in de morgendienst. De dankzegging vindt plaats in de middagdienst daaropvolgend. Huwelijk Kerkelijke bevestiging en inzegening van het huwelijk vindt plaats nadat het bruidspaar hierover contact heeft opgenomen met de predikant. Deze legt de aanvraag voor aan de
2
kerkenraad. De bevestiging vindt plaats door de eigen predikant. Alleen in geval van familie in de eerste of tweede lijn (vader, broer) kan de dienst door een gastpredikant worden geleid. De predikant voert met het bruidspaar een inhoudelijk gesprek, waarbij met name de Bijbelse noties over het huwelijk (bijvoorbeeld naar aanleiding van het huwelijksformulier) worden besproken. Op de kerkdienst is de liturgie van toepassing die geldt voor de zondagse eredienst. Eventueel kan ruimte gemaakt worden voor het toezingen van het bruidspaar door bijvoorbeeld een schoolklas, een bijbelkring, etc. Dit in overleg met de predikant. Na de bevestiging en inzegening van het huwelijk wordt door de ouderling van dienst namens de kerkenraad aan het bruidspaar de huwelijksbijbel uitgereikt. De kerkenraad heeft vastgelegd dat mensen die samenwonen eerst voor een periode apart dienen te wonen tot de kerkelijke inzegening van hun huwelijk kan plaatsvinden. Daarbij dient het paar uiteraard wel achter de Bijbelse zienswijze op het huwelijk te staan. Bij hertrouwen na een scheiding wordt sterk de spanning gevoeld tussen het heilige en het eenmalige van een huwelijk zoals de Bijbel dat leert en de gebrokenheid van het bestaan. Een gebrokenheid die ook het huwelijk raakt. Veel overwegingen kunnen een rol spelen: was het vorige huwelijk ‘onhoudbaar’ (haat en nijd, geweld), wordt de schuld voor het stuklopen gevoeld en beleden, is er sprake van een situatie waarin toestemmen in (en meewerken aan) een tweede huwelijk geboden is bijvoorbeeld met het oog op eventuele kinderen, is een tweede huwelijk wellicht geboden om een ongeregeld leven te voorkomen? Duidelijk is dat hier geen eenvoudige regels voor te ontwikkelen zijn. Elke situatie is verschillend en steeds wordt per situatie een beslissing genomen. Steeds opnieuw zal hierover geworsteld moeten worden voor het aangezicht van een heilig, rechtvaardig en barmhartig God. Begrafenis Voorafgaand aan de begrafenis wordt over het algemeen een dienst gehouden. Ook als die dienst in de kerk plaatsvindt, wordt deze niet beschouwd als een officiële dienst, maar als een samenkomst die de familie organiseert. Aan een crematieplechtigheid, waaronder een rouwdienst voorafgaande daaraan en de afsluiting daarvan, wordt geen medewerking verleend. Aan de desbetreffende familie wordt thuis, zowel voor het overlijden als in de periode van rouwverwerking, wel de nodige pastorale zorg verleend. 2. Pastoraat Pastoraat algemeen •
•
De pastorale zorg geschiedt onder verantwoordelijkheid van het consistorie. De predikant en ouderlingen brengen bezoeken aan de gemeenteleden/gezinnen. Die van de predikant zijn afhankelijk van de omstandigheden en die van de ouderlingen systematisch. De gemeente is geografisch ingedeeld in 4 wijken met elk tenminste 1 wijkouderling. Bij het huisbezoek is de wijkouderling in de regel vergezeld van een wijkdiaken of een (wijk)bezoekbroeder. Soms gaat een ouderling-kerkrentmeester mee op bezoek. Om deelname aan jeugdclubs en catechisatie te bevorderen kan ook de jeugdouderling bij bezoekwerk ingeschakeld worden. Iedere wijk heeft een wijkcoördinator. Deze persoon vervult een verbindende rol in de wijkactiviteiten (wijkbijeenkomsten, bijbelkring, bezoeken bij lief en leed (nieuw-
3
•
•
ingekomenen, ziekte, handicap, huwelijken, geboorten, extra zorg indien nodig). Eén maal per jaar vergaderen wijkouderling, wijkdiaken en wijkcoördinator om de situatie in de wijk door te nemen. Bij degenen die in de gelegenheid zijn wekelijks de diensten bij te wonen vindt huisbezoek minimaal 1 keer per 2 jaar plaats. In alle andere gevallen hangt de intensiteit van de bezoeken af van de omstandigheden waarin zich het gemeentelid bevindt (leeftijd, ziekte, rouw of bijzondere gelegenheden). Bij het huisbezoek, waarin het Woord van God bron en norm is voor het gesprek, kunnen de volgende zaken aan de orde komen: o o o o o o
• •
De persoonlijke relatie met de Heere God. De prediking en de eredienst. Het gebruik van de sacramenten. Hoe het gemeenteleven ervaren wordt. De huisgodsdienst en de opvoeding van de kinderen. Door het gezin aangedragen problemen en vragen.
De ouderlingen rapporteren relevante aandachtspunten in de consistorievergadering en – indien nodig- in de kerkenraad. Bij het maken van de afspraak voor het huisbezoek worden kinderen in de leeftijd van zes jaar en ouder uitgenodigd ook aanwezig te zijn.
Bijzondere vormen van pastoraat Ziekenhuisbezoek Het bezoek aan gemeenteleden die in het ziekenhuis zijn opgenomen geschiedt eenmaal per week door de predikant. Pastorale zorg vindt, indien mogelijk eenmaal per kwartaal, plaats aan de gemeenteleden die in een verpleeghuis of een psychiatrische inrichting verblijven. Ziekenbezoek Ziekenbezoeken vinden plaats aan hen die terugkeren uit het ziekenhuis en aan de andere zieken thuis. Dit gebeurt in principe door de predikant. Ook worden zij bezocht vanuit de wijk. Ouderenbezoek Ouderen in de gemeente vanaf 70 jaar krijgen bezoek van de predikant (vanaf 76 jaar) of van de (ouderen)bezoekbroeder (vanaf 70 jaar) op of rond hun verjaardag. De groep vanaf 80 jaar wordt tevens regelmatig bezocht door de HVD, die bij ouderen het blad ‘Licht in de avond’ uitdeelt. Traditioneel wordt er in de gemeente met Kerst een seniorenmiddag gehouden waarvoor personen vanaf 65 jaar worden uitgenodigd. Met ingang van 2009 worden daarbuiten ook seniorenmiddagen georganiseerd. Levenssituaties / crisispastoraat Diverse omstandigheden vragen pastorale zorg. Te noemen zijn: geboorte, huwelijksjubilea, echtscheiding, psychische problematiek, werkloosheid, handicap, chronisch zieken thuis, overlijden, rouw. De predikant heeft het voortouw bij pastoraat rond heuglijke gebeurtenissen en in crisissituaties. Hij kan daarbij bijgestaan dan wel vervangen worden door de wijkouderling of de wijkdiaken. Nieuw-ingekomenen De leden-administratie van onze gemeente berust bij mevr. J. den Nederlanden. Wanneer zich een nieuw lid meldt, gaat allereerst de predikant op bezoek. In een later stadium volgen de wijkouderling en vanuit de wijk. Nieuw-ingekomenen krijgen een gemeentegids uitgereikt die alle benodigde informatie over en de meeste adressen van gemeenteleden bevat. Alle
4
via de SMRA aangemelde nieuw-ingekomenen worden door de taakgroep bezoekwerk van de Missionaire Commissie bezocht. Randkerkelijken Randkerkelijken die geen ouderling op bezoek krijgen worden benaderd door de Missionaire Commissie. Gepoogd wordt regelmatig het blad Echo te bezorgen. Pastoraal Team Onder het consistorie valt het Pastoraal Team. Het Pastoraal Team verleent aanvullende pastorale zorg op het reguliere pastoraat dat door het consistorie wordt verzorgd. Naast de predikant neemt nog een ouderling deel aan de vergaderingen van het Pastoraal Team. Verder maakt zo mogelijk een hulpverlener van professie als adviseur deel uit van het Pastoraal Team. De ouderling vervult de functie van coördinator; hij is op de verbindende schakel tussen het Pastoraal Team en het consistorie. Jeugdpastoraat Teneinde de zorg voor de jongeren te intensiveren, kent de gemeente een jeugdouderling en een jeugddiaken. De jeugdouderling zal, naast zijn werkzaamheden als ambtsdrager in de breedte van de kerk, in het bijzonder zijn aandacht richten op de jongeren. De jeugd die in de branding van het leven staat, heeft hem als eerste aanspreekpunt. Overigens ontslaat dit geen enkele ambtsdrager om het contact met kinderen en jongeren te zoeken. De jeugdouderling kan of zelfstandig of samen met de wijkouderling de jongeren bezoeken in bijzondere omstandigheden. Enkele leden van het Pastoraal Team richten zich in het bijzonder op kinderen en jongeren. Algemeen In het algemeen worden de bezoeken afgesloten met Schriftlezing en het samen bidden tot God. In het gebed worden de dank, de noden en de zorgen voor Gods aangezicht neergelegd. De levensomstandigheden worden daarin aan de Heere voorgelegd met de bede om door Hem getroost en bemoedigd te worden. 3. Diaconie Begroting • Na het vaststellen van het collecterooster in de kerkenraad wordt voor ieder komend jaar voor 1 november een begroting aan de kerkenraad aangeboden. In de ontwerpbegroting zijn de diaconale doelen op plaatselijk, landelijk en wereldniveau opgenomen. Deze worden na goedkeuring van de kerkenraad ter toetsing aan het Regionale College voor de Behandeling van Beheerszaken (RCBB) aangeboden. • De diaconie kan, gebruikmakend van een machtiging van de kerkenraad, buiten de reeds opgestelde begroting om, acties houden om op actuele noodsituaties in de wereld adequaat in te spelen. Diaconale doelen • De diaconale doelen worden iedere twee jaar na zorgvuldige selectie ter kennisneming aan de kerkenraad aangeboden. De basis voor selectie is: o Het provinciaal bijdrageadvies: per jaar een boekje met stichtingen, die door het dienstencentrum geselecteerd zijn. o Continuïteit in de voortgaande ondersteuningen. o De doelstelling, achtergronden, geaardheid en de kerkelijke ‘ligging’ van de instellingen. o Een voldoende hoge bijdrage per instelling, dus geen versnippering van gelden. De verdeelsleutel in uitgaven is 30% plaatselijk, 30% landelijk, 35% wereldwijd en 5% algemene lasten.
5
Jaarrekening • De jaarrekening van het voorgaande jaar wordt opgesteld door de penningmeester van de diaconie. Voor het verkrijgen van financiële goedkeuring (acte van getrouwheid) wordt de jaarrekening aangeboden aan een accountant. Tevens wordt deze ter kennisneming aangeboden aan de kerkenraad. • De goedgekeurde jaarrekening wordt voor de diaconaal-inhoudelijke toetsing aangeboden aan het RCBB. Collecten • Visie op collecten. In elke eredienst hoort een collecte thuis. De collecte voor de naaste dient vooraf te gaan aan collecten voor andere doelen. • Collecterooster. Het collecterooster wordt per jaar in de kerkenraad vastgesteld. Jeugddiaken • De jeugddiaken verkent en draagt er zorg voor dat de diaconie zich voldoende bezint op jeugddiaconaat. De jeugddiaken is en blijft in de eerste plaats gewoon diaken, echter wel met een speciale opdracht. Daarom is hij bij voorkeur lid van de jeugdraad. Relaties • Het College van Kerkrentmeesters is verantwoordelijk voor de logistiek van de collecten. Eens per maand worden de collecten onder verantwoordelijkheid van de diaconie en het College van Kerkrentmeesters geteld, waarna het voor diaconale doeleinden bestemde bedrag overgemaakt wordt aan de diaconie. Commissies • De HVD heeft de zorg voor zieken, bejaarden en gehandicapten. Ook de nieuwkomers, gehuwden en jonggeborenen in de gemeente worden na aanmelding door de HVD met een attentie bezocht. Als commissie fungeren zij volgens een reglement en direct namens de diaconie. • De diaconie streeft ernaar om eens per jaar een gezamenlijke vergadering met de HVD te beleggen. 4. Jeugdwerk In onze gemeente bestaan thans de volgende jeugdactiviteiten: Activiteiten tijdens kerkdiensten: Crèche: opvang van kinderen tot 4 jaar tijdens alle kerkdiensten (m.u.v. avonddiensten) Bijbelclub Benjamin: voor kinderen van 4 t/m 6 jr. tijdens de middagdiensten. Bijbelclub Joas: voor kinderen van 7 en 8 jr. tijdens de middagdiensten. Overige Activiteiten: Kinderclub ‘Klimop’: voor kinderen van groep 5 en 6 eenmaal in de twee weken op vrijdagavond; Kinderclub ‘Het Anker’: voor kinderen van groep 7 en 8 eenmaal in de twee weken op donderdagavond; Tienerclub ‘De Springplank’: voor tieners van 1e en 2e jaars V.O. eenmaal in de twee weken op donderdagavond; Tienerclub ‘De Springplank+’: voor tieners van 3e en 4e jaars V.O. eenmaal in de twee weken op donderdagavond; Jeugdvereniging Flashlight: voor de jeugd vanaf 4e jaars V.O. eenmaal in de twee weken op zondagavond; NO!S: zaterdagavond ontspanning voor de jeugd vanaf middelbare schoolleeftijd (±13 jr.)
6
