il
'
ARCHITECTUUR
5 4 14306 107908
I DESIGN
liNTERlEUR
MET INFO-ADRESSEN BELGIE & NEDERLAND
€ 6,40
Architect Dirk Coopman verwierf vooral faam met grote openbare projecten. Hij was laureaat bij ongeveer alle grote architectuurwedstrijden van de laatste drie jaar in ons land, onder meer voor het archeologisch museum in Tongeren, het justitiepaleis in Gent, en de rijksdienst voor pensioenen in Brussel. Bij de ingrijpende verbouwing van deze privéwoning met kantoorruimte in het Gentse/leefde hij zich uit in een adembenemend staaltje actuele architectuur in metaal en glas. Architect: Dirk Coopmon Foto'S: Bemord Boccoro, Tekst: Jon Sluyven
asnost
1. Om een sfeer van kalmte en rust te bekomen, plaatsten de bewoners zo weinig mogelijk decoratieve objecten in hun interieur. 2. Het bureaublad in driedubbel gelaagd getemperd glas werd op maat gesneden, verhit en gelijmd onder UV-bestraling. 3. Het zes meter brede bureau hangt omhoog aan een staaldraad van één centimeter dikte.
26
I
I
-
B innen valt meteen op dat de eigenaars, Patriek en Kitty, de architectuur voor zich wilden laten spreken en zo weinig mogelijk aan het interieur toevoegden. Kitty: "We houden niet van veel tierlantijntjes, wel van grote ruimtes met alleen de meest noodzakelijke meubels. We zitten beroepshalve veel tussen papier. Buiten wat kranten en boeken zie je geen kasten of boekenrekken in de living, en geen kleine of overbodige zaken. We vinden dat allemaal erg belastend. Een open ruimte met weinig meubelen geeft een gevoet van rust en kalmte, vind ik. De mooiste ruimte vind ik mijn privé-bureau. Dat heeft ook wel te maken met het feit dat ik daar niet veel kan zetten. De architectuur is overheersend, dus al de rest is ondergeschikt. Oe structuur is zo overweldigend, dat je ze niet mag wegstoppen maar al je meubels er moet aan aanpassen." 4
Verbouw ingen
5
Het weinig opvallende, vrijstaande huis werd eerst grondig verbouwd. Vloeren en muren werden uitgebroken en de achtergevel werd naar achter verplaatst, waarbij de noordelijke dakvleugel naar achter én naar beneden werd doorgetrokken. Binnen bevindt er zich onder dit dak één grote, schuin oplopende vide. Het hele dak werd geritmeerd met glazen vlakken die het licht tot diep in de woning brengen. Een opvallende blikvanger is het uitkragende bed, dat in de nok van het dak in de ruimte zweeft en baadt in het licht. De voorgevel bleef vrij sober. De architect legde aan de buitenkant enkele accenten die de ingrijpende verbouwing binnenin signaleren. De voorgevel kreeg een kap en dakgoot in aluminium en een entdubbelde regenpijp, bestaande uit twee inox buisjes met hetzelfde debiet als een grote buis. In het zuidelijke dak zit, onzichtbaar vanaf de straat, een raamvlak van 2,5 bij 5 meter met een groot zonnescherm. Ook de noordelijke achtergevel werd volledig opengewerkt, met een glasvlak van 5 bij 5,5 meter, waardoor de relatie living-tuin sterker wordt. De verschillende ruimtes- living, bureaus, fitnessruimte, douche, badkamer, slaapkamer, zwevend bed -zijn in feite allemaal leefruimtes. Je loopt van de ene ruimte in de andere zonder dat je ergens wordt afgezonderd. Met het oog op de discretie bevinden de meest private plaatsen zich bovenaan, en zijn er ook afsluitbare nuimtes voorzien. Zo situeert zich onder het uitkragende bed nog een slaapkamer waarvan de dubbele deuren kunnen worden gesloten.
4. De voorgevel kreeg een kap en dakgoot in aluminium en een ontdubbelde regenpijp. 5. Ook de achtergevel werd volledig in glas uitgewerkt om de relatie tussen tuin en living te versterken.
6. De bewoners kozen een keuken van Bulthaup die past bij de rest van het interieur.
7. Zicht op de living met zitbanken van Durlet en een ligzetel van Le Corbusier (Cassina). Ook het bureau op de verdieping is een ontwerp van Le Corbusier.
28
29
Verticale living Is het opvallende gebruik van glas het handelsmerk van de architect? Dirk Coopman: "Nee, ik werk elke keer anders en altijd onderzoeksmatig. Mijn aanpak is contextueel: ik kijk eerst naar de ruimte, hoe het licht valt enzovoort. Dat genereert elke keer een andere architectuur, die niet enkel van de wensen van de klant afhangt. In een andere context zou ik evengoed vooral met beton, hout of een ander materiaal kunnen werken. Maar in dit ontwerp zit een zekere logica, die een aanleiding vormde om deze materialen te gebruiken. De voorgevel van het gebouw is naar het zuiden gericht. Vooraan bevinden er zich kantoren, achteraan is de woning. Om zonlicht in die 20 meter diepe woning te krijgen, is het dak voorzien van grote glazen vlakken, werden een aan-
30
tal wanden uitgebroken en zijn de vloeren in glas. Het wit van de muren en trappen geeft een extra begeleiding aan het licht. Doordat het licht op die manier binnenvalt, ontstaat er een grote verticale ruimtelijkheid -je kan bijna spreken van een 'verticafe living' - , en is er een relatie tussen de verschillende niveaus. Sommige mensen krijgen zelfs last van hoogtevrees."
Relaties In het hele huis zijn er relaties tussen de verschillende niveaus, tussen werk- en woongedeelten, tussen living en tuin ... Zo is op de hoogste verdieping een uitkragend bed geconstrueerd, maar ook een glazen bureaublad, waardoor de ruimte als werkplaats en als slaapkamer kan
I
r t •
f '
••
••••
.~
8. Van op de bovenste verdieping kan je twintig meter ver naar beneden kijken, de tuin en de living in. 9. De meest private delen van het huis bevinden zich op de bovenste verdiepingen: badkamer, afgesloten slaapkamer en overkragend bed.
10. Werk- en leefruimtes lopen haast onmerkbaar in elkaar over.
~~
1. 2. 3. 4. 5.
leefruimte bureau bureau keuken kantoor
6. kantoor 7. slaapkamer 8. badkamer 9. vide
11. De zonnewering in de nok van het dak wordt aangedreven door industriële motoren. 12. Het vloeroppervlak is bestand tegen grote schokken, om een extreme veiligheid te garanderen. 13-14. Voor de badkamer en de afgesloten slaapkamer koos de architect, met het oog op de privacy, opaak glas.
gebruikt worden. Van daar kijk je twintig meter diep naar beneden, de living en de tuin in. Dirk Coopman: "Oe laatste vijftig jaar zijn mensen in hun interieurs een relatie gaan leggen tussen keuken en living, maar een soortgelijke relatie tussen slaapkamer en living bestaat meestal niet. Er is daarbij wel gelet op de nodige privacy en discretie. Oe douche staat in een grote vide onder het bed, maar van beneden kan je enkel het hoofd zien in de douchekabine. Sommige vloeren zijn volledig transparant, andere zijn opaak. Oe kwaliteiten van de verschillende glassoorten zijn aangewend om de ruimte te definiëren volgens de mate waarin die open moest zijn of enige discretie moest toelaten. Oe dubbele deur achter de kantoorruimte kan buiten de kantooruren worden opengezet, zodat de kantoorruimte dan deel uitmaakt van de leefruimte." Het interieur oogt door het spel van glazen vloeren, witte muren en wit metaal enigszins futuristisch. Is dat een bewuste keuze? Dirk Coopman: "Ik zie niet goed in hoe dit er futuristisch zou kunnen uitzien. Dit is actuele architectuur, architectuur van nu. Hedendaagse architectuur gebruikt nieuwe materialen, wordt gekenmerkt door een spel met ruimte en licht, een bepaalde graad van transparantie, een vorm van elegantie. In plaats van mij te vragen of ik dit er futuristisch wou laten uitzien, zou je beter bepaalde architecten vragen waarom hun architectuur er oud en achterhaald uitziet."
32
Glas als (ver)bouwmateriaal De transparante materialen, gebruikt in dit interieur, deden vrij recent hun intrede 1n de architectuur. De verschillende glassoorten zijn meestal gelaagd. De dikte staat elke keer 1n relatie tot de weerstand die de glasplaten moeten kunnen bieden, of tot wat ze moeten kunnen dragen. Zo zijn de glazen vloeren 4,8 cm dik en driedubbel gelaagd. Dirk Coopman: "Het vloeroppervlak is bovendien voorzien op grote schokken, om een extreme veiligheld te garanderen. Stel dat iemand naar beneden zou vallen, dan zou die niet door het glas heen gaan. Vandaar dat sommige platen bijna vijfhonderd kilogram wegen.· Het bureau in getemperd glas op de tweede verdieping onderging een bijzondere behandeling. Het glas werd eerst op maat gesneden en dan heel even verhit, waardoor de buitenste lagen smolten. Zo ontstonden er spanningen die ervoor zorgden dat het glas onbreekbaar werd. Deze techniek wordt vooral bij autoruiten toegepast. De glasplaten werden vervolgens aan elkaar gelijmd onder UV-bestraling, een techniek die het geheel alweer onbreekbaar maakt. Het glas van de kasten, de slaapkamer en de badkamer is enkelvoudig gelaagd, onbreekbaar en opaak omwille van de pivacy. Het dakraam werd uitgevoerd 1n krasvrij UV-bestendig polycarbonaat. Gezien de afmetingen van 2,5 bij 5 meter zou het gewicht van een glazen raam te groot worden voor de motoren die het dakraam openen en sluiten. De keuze voor polycarbonaat, dat onbreekbaar IS en bestand tegen extreme windstoten, kwam er tevens uit veiligheidsoverwegingen: het grote raam geeft uit op de openbare weg. In de rest van het dakvlak zit hoogwaardlge geïsoleerde beglazing met speciale films die de warmtestraling van binnen weerkaatsen en het wannteverlies beperken. Tenslotte werd ook met de ingenieuze glazen vloerconstructie naar een maximum aan warmte, licht en comfort gestreefd. Het bureau van Dirk Coopman ontwikkelde vloerelementen uit geplooide staalplaat die de glasplaten dragen. In de twaalf centimeter hoge elementen zitten convectors die warmte vrijgeven door gaatjes, en neonlampen die ·s avonds in heel de vloer een waas van licht verspreiden, zodat de vloer dan één grote kroonluchter wordt. lil
33
