TOSCA Vertaling: Miranda van Kralingen
eerste akte ANGELOTTI
DE KOSTER
CAVARADOSSI DE KOSTER CAVARADOSSI DE KOSTE CAVARADOSSI DE KOSTER CAVARADOSSI
DE KOSTER CAVARADOSSI
DE KOSTER
CAVARADOSSI DE KOSTER CAVARADOSS DE KOSTER CAVARADOSSI DE KOSTER CAVARADOSSI ANGELOTTI CAVARADOSSI
Ah! Eindelijk! In mijn idiote angst zag ik iedereen voor een agent aan. De bak ... de zuil ... ‘Aan de voet van de Madonna’ schreef mijn zus... Kijk, de sleutel, en daar is de kapel! En altijd maar wassen! Elk penseel is vies, Nog viezer dan de kraag van een jongetje. Hier! Meneer de schilder! Niemand ... Ik zou zweren dat mijnheer Cavaradossi terug was. Nee, ik vergis me, de mand is niet aangeraakt. Angelus Domini nuntiavit Mariae Et concepit de Spiritu Sancto. Ecce ancilla Domini; Fiat mihi secundum Verbum tuum et verbum caro factum est et habitavit in nobis ... Wat doe je? Ik bid het Angelus. Lieve hemel! Haar portret! Van wie? Van die onbekende vrouw, die hier de afgelopen dagen kwam bidden. Zo devoot ... zo vroom. Dat klopt en ze was zo verdiept in haar gebed, dat ik stiekem haar portret kon schilderen. Weg, Satan! Geef me het palet aan. Een geheimzinnige overeenkomst tussen twee verschillende schoonheden! Mijn vurige geliefde, Floria, is donker. Dat lacht maar met het personeel en verwaarloost de Heiligen ... En jij, onbekende schoonheid, met je blonde haren, jij hebt blauwe ogen, Tosca heeft zwarte! Het wonder van de kunst heeft verschillende schoonheden samengebracht; maar terwijl ik haar schilderde, Tosca, heb ik alleen aan jou gedacht Al die rokken proberen de Madonna te overtreffen. Ze ruiken naar de hel! Dat lacht maar met de bedienden! … en verwaarloost de heiligen. Maar met die revolutionaire honden, die vijanden van de heilige overheid, kun je beter niet discussiëren! Dat lacht maar tegen het personeel ... Het zijn allemaal zondaars! Laten we nog een kruisje slaan. Excellentie, kan ik gaan? Zoals je wilt! De mand is nog vol … Bent u aan het vasten? Ik heb geen honger. Oh! Wat jammer! Vergeet niet af te sluiten als u weggaat. Verdwijn! Ik ga. Daar is iemand! Jij, Cavaradossi! God zelf heeft je gestuurd! Herken je me niet? Heeft de gevangenis me zo veranderd? Angelotti! De consul van de verslagen Romeinse republiek!
1
ANGELOTTI CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI ANGELOTTI CAVARADOSSI ANGELOTTI CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA
CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA
CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA
Ik ben zojuist uit de Engelenburcht ontsnapt. Vertrouw op mij. Mario! Verberg je! Ze is een jaloerse vrouw. Het zal niet lang duren. Ik stuur haar zo weer weg. Mario! Ik ben hier! Ik ben aan het eind van mijn krachten, ik kom niet meer overeind. In deze mand zit wijn en eten. Dank je! Haast je! Mario! Hier ben ik. Waarom is de deur dicht? Dat wil de koster graag. Met wie sprak je? Met jou! Je fluisterde andere woorden. Waar is ze? Wie? Zij … Die vrouw! Ik hoorde iemand zachtjes lopen en het ritselen van een jurk … Je droomt! Ontken je? Ik ontken het en ik houd van je! Oh! En dat pal voor de Madonna. Nee, lieve Mario! Laat me haar eerst aanbidden en bloemen brengen. Luister nu naar me: vanavond zing ik, maar het is een korte voorstelling. Wacht op me bij de uitgang van het theater, dan gaan we samen naar jouw villa! Vanavond? Het is volle maan en de bloemengeuren van de nacht zullen je duizelig maken. Kijk je daar naar uit? Jawel! Zeg dat nog eens! Jawel! Je zegt het aarzelend. Verlang je niet naar ons huisje, vol liefde en geheimen, ons liefdesnestje, dat niemand anders kent? Terwijl ik naast je zit, zal ik horen hoe, door de stilte heen, in de schaduw van de sterren, uit alles stemmen opstijgen; uit de bossen, uit de struiken, het hooi en de diepe, gespleten, naar tijm geurende graven. Laat de nacht fluisteren over liefdes en heimelijke plannetjes, die het hart week maken. Oneindige velden, bloei! Blauwe luchten vol maanlicht, zinder! Ah … laat het hartstocht regenen als vallende sterren. Tosca wordt verteerd door hartstocht! Ah! Mijn sirene, ik zit vast in jouw netten. Tosca’s bloed bruist van liefde! Mijn leven, ik zal er zijn! Oh, mijn liefste!
2
CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI
TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA
CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI
Laat me nu verder werken. Stuur je me weg? Je weet dat het werk snel af moet. Ik ga! Wie is die blonde vrouw? Maria Magdalena. Bevalt ze je? Ze is té mooi! Wat een zeldzaam compliment! Lach je? Ik heb die hemelsblauwe ogen al eens eerder gezien … Er zijn er ook zoveel op de wereld! Wacht eens … Dat is Attavanti! Goed geraden! Heb je haar gezien? Ze houdt van je! Houd jij van haar? Het was puur toeval … Die voetstappen en dat gefluister … Ah, ze was hier! Kom hier! Ah, dat schaamteloze wezen, mij bedriegen! Ik heb haar gisteren toevallig gezien … ze kwam hier bidden … en toen heb ik haar stiekem geschilderd. Zweer het! Ik zweer het! Zoals ze me aanstaart … Kom hier! Ze spot met me, lacht me uit. Nonsens! Ah, die ogen … Welk paar ogen op de wereld kan dat gloeiende, zwarte paar van jou evenaren? Ze hebben me volledig in hun macht, ogen die zacht worden van liefde en hard van woede … Welke ogen op de wereld kunnen dat zwarte paar van jou evenaren? Oh, jij weet toch zo goed hoe je iemand van je moet laten houden! Maar geef haar zwarte ogen! Wat ben je toch jaloers! Ja, ik weet het, ik laat het maar niet los. Wat ben je toch jaloers! Als je al mijn angsten kende. Mijn aanbeden Tosca. Alles aan jou bevalt me; je heftige woede en je hartstochtelijke liefde! Als je al mijn angsten kende, zou je me zeker vergeven! Zeg het nog eens. Je weet dat het me troost. Mijn alles, mijn ongeruste lieveling, ik zal je altijd zeggen dat ik van je houd, Floria! Hemel, denk toch om mijn haar. Ga nu, laat me werken! Jij blijft tot het einde van de avond hard werken! En beloof je me dat geen blondje of brunette toevallig hier zal komen bidden? Ik beloof het je, mijn schat! Ga nu! Wat jaag je me op! Nog steeds?
3
TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI
ANGELOTTI CAVARADOSSI ANGELOTTI CAVARADOSSI ANGELOTTI
CAVARADOSSI
ANGELOTTI CAVARADOSSI
ANGELOTTI CAVARADOSSI
ANGELOTTI CAVARADOSSI ANGELOTTI CAVARADOSSI ANGELOTTI CAVARADOSSI
ANGELOTTI CAVARADOSSI ANGELOTTI CAVARADOSSI ANGELOTTI CAVARADOSSI DE KOSTER
DE LEERLINGEN DE KOSTER DE LEERLINGEN
Nee, vergeef me! En dat voor de Madonna? Ze is goed gelukt! Maar geef haar zwarte ogen! Tosca is een goede vrouw, maar zeer gelovig. Voor haar biechtvader houdt ze niets verborgen. Vandaar dat ik haar niets vertel. Het is veiliger zo. Zijn we alleen? Ja. Wat zijn je plannen? Zoals de zaken er nu voor staan, wil ik de Staat ontvluchten of in Rome onderduiken. Mijn zus … Attavanti? Ja, ze heeft vrouwenkleding verstopt onder het altaar. Een jurk, een sluier en een waaier. Zodra het donker wordt, trek ik die aan … Nu begrijp ik het! De voorzichtigheid en dat verwoede bidden van zo’n mooie, jonge vrouw, deden me denken aan een geheime passie! Nu begrijp ik het! Zusterliefde! Ze durfde alles te doen om me van die misdadige Scarpia te verlossen! Scarpia? Die duivelse smeerlap, die religieuze praktijken vermengt met libertijnse wellust. De biechtvader en de beul maakte hij tot instrumenten van zijn bronstigheid. Al kost het me mijn leven, ik zal je redden. Maar het is gevaarlijk om tot vannacht te wachten. Ik ben bang voor het daglicht! De kapel komt uit op een slecht afgesloten moestuin, daarachter kom je op een rietveld, dat zeer uitgestrekt is en bij mijn villa ophoudt. Ik weet het. Hier heb je de sleutel; voor het avond is, ga ik met je mee. Neem die vrouwenkleren mee. Zal ik ze aantrekken? Dat is nu niet nodig, je komt niemand tegen. Tot ziens! Mocht er gevaar dreigen, ren dan naar de put in de tuin. Er staat water op de bodem, maar halverwege kun je via een donkere grot doorlopen naar een onvindbare en veilige schuilplaats! Het kanon van de burcht! De ontsnapping is ontdekt. Nu laat Scarpia zijn agenten los! Tot ziens! Ik kom met je mee. We moeten voorzichtig zijn! Ik hoor iemand! Als ze ons aanvallen, vecht dan! Beter kon het niet, Excellentie! Hij is er niet meer! Wat jammer nu! Wie een ongelovige ongelukkig maakt, verdient immers een aflaat! Het hele koor hierheen! Snel! Waarheen? Naar de sacristie. Maar wat is er gebeurd?
4
DE KOSTER DE ANDEREN DE KOSTER KOOR DE KOSTER KOOR DE KOSTER
KOOR
SCARPIA DE KOSTER SCARPIA DE KOSTER SCARPIA SPOLETTA SCARPIA
DE KOSTER SCARPIA DE KOSTER SCARPIA
DE KOSTER SCARPIA DE KOSTER SCARPIA DE KOSTER SCARPIA DE KOSTER SCARPIA DE KOSTER SCARPIA DE KOSTER SCARPIA
Weten jullie dat niet? Bonaparte, die misdadiger … Bonaparte … Ja? Wat is er gebeurd? Hij is kaalgeplukt, vermorzeld en in de hel gesmeten! Wat zegt hij? Dit is een droom! Dit is waanzin! Het is echt waar! Het bericht kwam net binnen! Laten we de overwinning vieren! Vanavond is een grote fakkeloptocht en een gala-avond in het Palazzo Farnese, met een toepasselijk lofdicht, gezongen door Floria Tosca! En in alle kerken gezangen voor de Heer! Kom ga je aankleden, maak geen lawaai meer! Snel naar de sacristie! Ah, … dubbel uitbetaald! Te Deum … Gloria! Leve de Koning! Laten we de overwinning vieren! Vanavond is er een grote fakkeloptocht. Zoveel lawaai in een kerk! Is dat eerbied? Excellentie, wat een eer … Maak alles gereed voor het Te Deum. Jij blijft hier! Ik beweeg me niet! Houd elke hoek in de gaten en volg elk spoor. Komt in orde! Houd de deuren in het oog, zonder achterdocht te wekken! En nu jij … Denk goed na voor je antwoordt. Een gevangene van de Staat is vandaag uit de Engelenburcht ontsnapt en hierheen gevlucht. Grote hemel! Misschien is hij hier nog. Waar is de kapel van de Attavanti’s? Hier, hij is open! Grote God, een andere sleutel! Een goede aanwijzing, laten we naar binnengaan. Dat kanonschot was een zware vergissing. De smeerlap is vertrokken, maar heeft een mooie buit achtergelaten: een waaier. Welke medeplichtige heeft de misdaad voorbereid? De markiezin Attavanti! Haar wapen … haar portret. Wie heeft dat schilderij gemaakt? De heer Cavaradossi. Hij! Grote God! De mand! Hij! De geliefde van Tosca! Een verdacht man! Een revolutionair! Leeg! Wat zeg je? Wat is er? Deze mand stond in de kapel. Ken je hem? Jazeker! Hij is van de schilder … maar toch… Vertel me wat je weet. Toen ik hem achterliet zat hij vol eten … De maaltijd van de schilder! Hij heeft gegeten!
5
DE KOSTER
SCARPIA
TOSCA DE KOSTER TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA
TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA
TOSCA SCARPIA TOSCA
SCARPIA TOSCA SCARPIA
TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA
SCARPIA TOSCA
In de kapel? Daar had hij geen sleutel van en hij had geen honger, zei hij, dus heb ik de mand opzij gezet. (Libera me Domine!) Duidelijk … de proviand van de sacristie werd de prooi van Angelotti! Tosca? Die mag hij niet zien. Jago had een zakdoek om een jaloers iemand te verwarren, ik heb een waaier! Mario! Mario! De schilder Cavaradossi? Wie weet waar hij is? Hij is in het niets verdwenen, het lijkt wel hekserij! Heeft hij me bedrogen? Nee, hij kán mij niet bedriegen! Goddelijke Tosca, mijn hand raakt uw kleine hand. Niet uit hoffelijkheid, maar om u gewijd water aan te bieden. Dank u! U geeft een zeer goed voorbeeld; u maakt met uw heilig vuur en uw meesterlijke kunst de hemel open, zodat het geloof weer opbloeit. Wat aardig van u! Gelovige vrouwen zijn zeldzaam … U staat op het toneel én u komt in de kerk bidden. Hoe bedoelt u? U bent niet zoals andere onbeschaamde vrouwen die op Maria Magdalena lijken en hier voor de liefde komen. Wat? Liefde? Bewijzen? Heeft een schilder dít nodig? Een waaier? Waar heeft u die gevonden? Daar, op die verhoging. Waarschijnlijk heeft iemand de geliefden gestoord en heeft zij tijdens haar vlucht haar veren verloren! De kroon! Het wapen! Het is Attavanti! Mijn gevoel klopte! Ik heb het juiste effect bereikt! En ik kwam hier om hem verdrietig te vertellen dat het vannacht voor niets donker wordt. De verliefde Tosca wordt gevangen gehouden … Het vergif doet zijn werk al! ... door de koninklijke feesten! Ach, wat zit zo'n mooie vrouw als u dwars? Een onwillige traan rolt over uw mooie wang. Lieve dame, wat maakt u zo verdrietig? Niets! Ik zou mijn leven geven om uw tranen te drogen. Ik word verscheurd door verdriet en hij lacht maar in haar armen om mijn verdriet! Het vergif bijt! Waar zijn ze? Kon ik ze maar betrappen, de verraders. Het idee alleen al! Zijn villa staat open voor twee liefdes! Verrader! Mijn mooie nest besmeurd met modder! Ik zal jullie onverwachts overvallen. Jij zult hem vanavond niet krijgen, dat zweer ik je! En dat in de kerk! Moge God me vergeven. Hij ziet dat ik huil!
6
SCARPIA SPOLETTA SCARPIA
KOOR
SCARPIA
KOOR SCARPIA KOOR
Soldaten … snel volg haar! Waar ze ook heen gaat en laat je niet zien. Voorzichtig! Dat komt in orde. Waar zien we elkaar? In het Palazzo Farnese! Ga maar Tosca! Scarpia heeft zich in jouw hart genesteld! Scarpia heeft de val, die jaloezie heet, gezet. Wat een belofte, dat snelle vertrouwen! Ga maar Tosca! Adjutorum nostrum in nomine Domini qui fecit coelum et terram sit nomen Domini benedictum et hoc nunc et usque in saeculum. Ik wil twee doelen bereiken. En het hoofd van de rebel is niet eens het belangrijkste! … Ah, kon ik de hartstocht in die trotse ogen zien opbloeien in mijn armen … De één aan de galg, de ander in mijn armen … Te Deum laudamus: te Dominum confitemur!! Tosca, je zorgt ervoor dat ik God vergeet! Te aeternum patrem omnis terra veneratur!
tweede akte SCARPIA
SCIARRONE SCARPIA
SCIARRONE SCARPIA SPOLETTA
SCARPIA SPOLETTA SCARPIA
Tosca is een goede valk! Mijn speurhonden pakken de twee prooien zeker! De ochtend zal Angelotti en de mooie Mario aan de strop zien hangen. Is Tosca er al? Een bediende is naar haar op zoek. Maak open, het is al laat. De diva ontbreekt nog op het concert en ze doden de tijd met dansen. Jij wacht op Tosca. Zeg maar dat ik haar verwacht na afloop van de cantate … Of nog beter … geef haar dit bericht. Uit liefde voor haar Mario zal ze zich aan mij onderwerpen. Zo versmelten grote liefde en diepe ellende. Een gewelddadige verovering smaakt me beter dan een honingzoete toestemming. Ik houd niet van verliefd gezucht of het ochtendgloren Ik kan niet op een gitaar tokkelen en trek geen bloemenhoroscopen, ik staar niet wezenloos voor me uit of koer als een duif. Maar ik kan wel heftig verlangen. Ik achtervolg en gebruik de begeerde zaak, om hem vervolgens weg te smijten en me te richten op een nieuwe prooi. God schiep verschillende schoonheden en wijnen. Ik geniet zoveel mogelijk van die Goddelijke Schepping. Spoletta is er. Laat hem binnenkomen. Mooi op tijd. Beste man, is de jacht goed verlopen? Heilige Ignatius, sta me bij! We hebben uw dame gevolgd tot aan het huis in het bos. Daar ging ze naar binnen en kwam al snel alleen weer naar buiten. Ik klom met mijn honden haastig over de tuinmuur en viel het huis binnen. Mijn brave Spoletta! Ik snuffel, spit en doorzoek. Ah! En Angelotti?
7
SPOLETTA SCARPIA SPOLETTA SCARPIA SPOLETTA
SCARPIA SPOLETTA KOOR
SCARPIA CAVARADOSSI SCARPIA CAVARADOSSI SCARPIA CAVARADOSSI SCARPIA CAVARADOSSI SCARPIA CAVARADOSSI SCARPIA CAVARADOSSI SCARPIA CAVARADOSSI SCARPIA CAVARADOSSI SCARPIA CAVARADOSSI SPOLETTA CAVARADOSSI SCARPIA CAVARADOSSI SCARPIA CAVARADOSSI SCARPIA CAVARADOSSI SCARPIA CAVARADOSSI SCARPIA
Die heb ik niet gevonden. Jij hondenkop, verrader, valse slang, naar de galg! Jezus! De schilder was er wel. Cavaradossi? Die weet waar de ander zich verbergt. Zijn gebaren en woorden verraadden zo'n bijtende ironie dat ik hem gearresteerd heb! Dat is beter. Hij is daar. Laat het menselijk gezang opstijgen en het heelal en de hemelen doorkruisen, door de sferen van onbekende zonnen heen, zoals beschreven in de evangeliën. Moge dit gezang het tot u komen, o koning der koningen. Laat deze hymne tot u komen, eeuwige allerhoogste God van de overwinning, Laat dit lied, samen met engelengezang bij u komen. Breng mijnheer binnen. Haal Roberti en de rechter. Wat een geweld! Mijnheer, neemt u toch plaats. Ik wil weten ... Gaat u zitten. Ik sta wel. Het is u bekend dat een gevangene ... Haar stem! Weet u dat er vandaag een gevangene uit de Engelenburcht is ontsnapt? Ik weet van niets. En toch wordt er gefluisterd dat u hem in de Sant’Andrea heeft verborgen en hem eten en kleding heeft gegeven... Dat is gelogen! En dat u hem naar uw landgoed buiten de stad heeft gebracht. Ik ontken. Heeft u bewijzen? Een trouwe onderdaan ... Ter zake. Wie beschuldigt mij? Uw spionnen hebben zonder resultaat mijn huis doorzocht. Hij is blijkbaar goed verborgen. Vermoedens van een spion. Tijdens ons onderzoek lachte hij ... Ik lach nog steeds! Dit is een plaats waar gehuild wordt! Past u op, nu is het genoeg! Antwoord! Waar is Angelotti? Dat weet ik niet. U ontkent dat u hem eten heeft gegeven? Ik ontken! En kleding? Ik ontken! En onderdak in uw huis en dat hij daar nog zit? Ik ontken het! Kom, waarde heer, bedenk dat die trotse koppigheid van u niet verstandig is. Een snelle bekentenis kan groot leed
8
CAVARADOSSI SCARPIA CAVARADOSSI SPOLETTA SCARPIA TOSCA CAVARADOSSI SCARPIA
TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA SCIARRONE SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA SCIARONNE SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA CAVARADOSSI SCARPIA TOSCA SCARPIA
voorkomen! Vertel me, voor uw eigen bestwil: waar is Angelotti? Dat weet ik niet. Voor de laatste keer, waar is hij? Dat weet ik niet! Dat zal er mooi uitzien. Daar is ze! Mario, jij hier? Zwijg over wat je hebt gezien of hij vermoordt me! Mario Cavaradossi! De rechter verwacht een bekentenis. Eerst volgens de gebruikelijke procedures, daarna volgen mijn gebruikelijke orders. Laten we nu als vrienden met elkaar praten. U hoeft werkelijk niet zo ongerust te zijn. Ik ben nergens bang voor. Die waaier? Onnozele jaloezie. Attavanti was dus niet in huis? Nee, hij was alleen. Weet u dat heel zeker? Een jaloers oog ziet alles. Alleen! Werkelijk? Alleen, ja! Wat een vuur! Het is net alsof u bang bent dat u zich verspreekt! Sciarrone, wat zegt mijnheer Cavaradossi? Hij ontkent. We gaan door. Ach, het heeft geen zin. We zullen wel zien mevrouw. Dus ik moet liegen om u een plezier te doen? Nee, maar de waarheid zou het bijzonder pijnlijk uur voor hem kunnen verkorten ... Een pijnlijk uur? Hoe bedoelt u? Wat gebeurt daar? De wet wordt met geweld nageleefd. Mijn God! Wat gebeurt daar? Uw geliefde wordt na elke ontkenning geslagen! Het is niet waar! Jij, lachende duivel! Hij kreunt? Heb medelijden ... U kunt hem redden. Vooruit dan. Maar stop nu! Sciaronne, ophouden. Met alles? Met alles. En nu de waarheid! Ik wil hem zien! Nee! Martelen ze je nog? Nee, houd moed! Zwijg, ik kan de pijn verdragen. Vooruit, Tosca, spreek! Ik weet niets! Was de vorige beproeving niet voldoende? Roberti, we gaan door ...
9
TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA CAVARADOSSI SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI SCARPIA SPOLETTA TOSCA SPOLETTA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA SCIARONNE TOSCA SCARPIA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA SCARPIA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA SCIARONE
Nee! Stop! U wilt dus spreken? Nee! Ah ... monster ... Je kwelt hem, je doodt hem! Dat zwijgen kwelt hem minstens evenzeer. Je lacht ... om zoveel ellende? Zelfs op het toneel was Tosca niet zo tragisch! Laat maar horen hoe hij lijdt! Ik veracht u! Spreek! Wat moet ik zeggen? Toe! Vooruit! Ik weet niets. Moet ik liegen? Waar is Angelotti? Nee, nee! Zeg het, vooruit, toe, waar is hij? Ah! Ah! Ik kan niet meer! Afschuwelijk! Stop deze marteling! Dit is me teveel ... Ik kan niet meer ...! Aah! Mario mag ik het zeggen? Nee, nee! Luister, ik kan niet meer ... Dwaas, wat weet je? Wat kan je vertellen? Zorg dat hij zwijgt! 'Judes erge cum sedebit quidquid latet apparebit nil inultum remanebit.' Wat heb ik u ooit misdaan? U martelt mij. U martelt mijn ziel ...! 'Nil inultum remanebit!' In de put ... in de tuin ... Daar is Angelotti? Ja. Zo is het genoeg, Roberti. Hij is flauwgevallen. Moordenaar, ik wil hem zien! Breng hem hier. Floria! Liefste! Ben jij het? Wat heb je geleden, mijn liefste! Maar de rechtvaardige God zal hem straffen! Tosca, heb je gepraat? Nee, mijn liefste ... Echt niet? Nee! Naar de put ... in de tuin. Ga erheen, Spoletta. Je hebt me verraden! Mario! Ik vervloek je! Mario! Excellentie, wat een nieuws!
10
SCARPIA SCIARONNE SCARPIA SCIARONNE SCARPIA SCIARONNE SCARPIA SCIARONNE CAVARADOSSI
TOSCA CAVARADOSSI SCARPIA
TOSCA SCARPIA
TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA
TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA
TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA
Wat heeft die bezorgde blik te betekenen? Ze hebben me op de hoogte gebracht van een nederlaag! Wat voor nederlaag? Hoe? Waar? Bij Marengo! Vooruit, idioot! Bonaparte is gevlucht! Melas? Nee, Melas is gevlucht. Victorie! De ochtend van de wraak is aangekomen, de misdadigers zullen beven! De vrijheid staat op, de tirannen beven! Mario zwijg, heb medelijden met me! Zoals je ziet, lach ik nu om alle ellende ... Jouw hart beeft, Scarpia! Beul! Bluf maar! Schreeuw maar! Laat mij snel tot op de bodem van je boosaardige ziel kijken! Ga weg, jou wacht de strop! Ga weg, jij bent ten dode opgeschreven! Ik wil hem niet meer zien! Ah, Mario! Mario! Samen met jou … Red hem! Ik? U! Mijn diner werd onderbroken. Zo moedeloos? Kom nou, mooie dame, gaat u zitten. Wilt u dat we hem redden? Gaat u toch zitten en laten we wat babbelen. Onder het genot van een slokje wijn, het is Spaanse. Kom, één slokje, om u een beetje moed in te drinken. Hoeveel? Hoeveel? Uw prijs! Ze zeggen dat ik omkoopbaar ben, maar een mooie vrouw hoeft mij niet met geld te betalen. Als ik al mijn eed van trouw moet verraden, dan wil ik daar een andere beloning voor. Wat heb ik op dit uur gewacht! Ik sta al zo lang in vuur en vlam voor deze diva! Maar zojuist zag ik je zoals ik je nog nooit heb gezien! Jouw tranen waren als olie op mijn vurige begeerte en je blik vol haat maakt mijn verlangen nog groter! Je omarmde je minnaar met de souplesse van een luipaard, op dat moment heb ik gezworen dat je de mijne zal worden! Ah! Ik sterf nog liever! Jouw Mario blijft hier, als onderpand. Ah! Ellendeling … Wat een gruwelijke ruil! Ik zal geen geweld gebruiken. Je bent vrij. Je kunt gaan, maar het is ijdele hoop; de Koningin zal gratie schenken aan een lijk! Wat haat je me! Oh God! Zo, zo wil ik je! Raak me niet aan, duivel; ik haat je. Verachtelijk schepsel, monster! Wat maakt het uit? Schokken van woede of schokken van liefde! Monster! De mijne!
11
TOSCA SCARPIA
TOSCA
SCARPIA TOSCA
SCARPIA
TOSCA SCARPIA SPOLETTA SCARPIA SPOLETTA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA
TOSCA SCARPIA
SPOLETTA SCARPIA SPOLETTA SCARPIA TOSCA SCARPIA SPOLETTA SCARPIA
Help! Hoor je dat? Dat is de tamboer. Hij gaat op weg; hij begeleidt de laatste mars van de veroordeelden. De klok tikt! Weet je wat voor somber werk ze daar doen? Daar wordt een galg opgericht. Jouw Mario heeft, als je dat wenst, nog maar een uur te leven. Ik leefde voor de kunst en de liefde. Nooit heb ik een wezen op aarde gekwetst! Zonder te spreken heb ik geholpen daar waar ik maar kon. Met immer oprechte vroomheid sprak ik mijn gebeden uit. Op plaatsen die mij heilig waren bracht ik, in alle eerlijkheid bloemen naar het altaar. En nu treft mij het noodlot. God, waarom? Waarom word ik niet voor mijn trouw beloond? Ik bracht juwelen voor de sleep van de Madonna en ik heb gezongen voor de sterren van de hemel zodat ze mooier zouden schijnen. En nu treft mij het noodlot, waarom, mijn God, word ik niet voor mijn trouw beloond! Neem een besluit! Wil je me smekend aan je voeten zien? Kijk, hier zit ik met gevouwen handen! Kijk naar me! Ik ben verslagen en wacht op jouw woord van genade … Je bent te mooi, Tosca en te hartstochtelijk. Ik geef toe voor een bescheiden prijs; jij vraagt aan mij een leven, ik aan jou een ogenblik. Ga, ik walg van je! Ga! Wie is daar? Excellentie, Angelotti heeft, toen wij aankwamen, zelfmoord gepleegd. Nou, dan zal hij dood aan de galg worden gehangen. En de andere gevangene? De heer Cavaradossi? Alles is voorbereid, Excellentie! God sta me bij! Wacht! Wat nu? Luister … Maar hij moet onmiddellijk vrijkomen! Wij zullen moeten doen alsof. Ik kan niet openlijk gratie verlenen. Iedereen moet geloven dat Cavaradossi dood is. Deze betrouwbare man zal daar voor zorgen. Hoe kan ik daar zeker van zijn? Door de order die ik hem zal geven waar u bij bent. Spoletta, bewaak de deur! Ik ben van gedachte veranderd. De gevangene zal gefusilleerd worden. Wacht … zoals we met Graaf Palmieri hebben gedaan! De executie … … wordt gesimuleerd! Zoals bij Palmieri! Heb je dat goed begrepen? Ik heb het goed begrepen. Ga! Ik wil hem zelf waarschuwen. Dat kan. Ze mag langs de wacht … opgelet, klokslag vier uur. Ja, zoals Palmieri. Ik heb mijn woord gehouden …
12
TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA SCARPIA TOSCA
SCARPIA TOSCA
Nog niet. Ik wil een vrijgeleide waarmee ik met hem Rome ontvluchten. U wilt dus vertrekken? Ja, voorgoed! Het zal volgens uw wens verlopen. En welke weg verkiest u? De kortste! Civitavecchia? Ja! Tosca, eindelijk de mijne! Vervloekte vrouw! Dit is de kus van Tosca! Help … ik sterf! Ik bezwijk! Ik sterf! Stik je in je bloed? En ook nog door een vrouw gedood! Heb je me genoeg gekweld? Hoor je me nog? Spreek! Kijk me aan! Ik ben Tosca!. Oh, Scarpia! Ik ga dood! Help! Stik je in je bloed? Sterf verdoemde! Sterf! Hij is dood! Nu vergeef ik hem! En voor hem sidderde ooit heel Rome!
derde akte HERDER
CIPIER CAVARADOSSI CIPIER CAVARADOSSI
CIPIER CAVARADOSSI
TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA
Ik zucht de hele tijd en toch blijven er nog zoveel zuchten over als bladeren in de wind. Mijn hart begeeft het. Gouden lantaarn, jij brengt me de dood. Mario Cavaradossi? Voor u. U heeft nog een uur. Als u wilt, komt er een priester. Nee, maar ik vraag u om een laatste gunst. Als ik kan … Ik laat hier op aarde mijn geliefde achter. Laat me haar iets schrijven. Mijn enige rijkdom is deze ring. Als u belooft haar mijn laatste groet te geven, mag u de ring hebben. Schrijft u … De sterren lichtten op en de aarde geurde. De tuinpoort kraakte en voetstappen beroerden het zand. Zij kwam binnen, in een geur van bloemen en viel in mijn armen. Oh, geliefde omhelzingen, oh warme strelingen. Bevend ontkleedde ik die prachtige vormen. Mijn dromen van liefde zijn voorgoed voorbij … Het uur is vervlogen … Ik sterf wanhopig, terwijl ik meer dan ooit aan het leven gehecht ben! Ah! Een vrijgeleide voor Floria Tosca … en de heer die haar begeleidt. … en de heer die haar begeleidt. Je bent vrij! Scarpia! Scarpia die toegeeft? Nog nooit heeft hij gratie verleend … En dat zal hij ook nooit meer doen! Wat zeg je? Hij verlangde jouw bloed of mijn liefde. Tranen en smeken hielpen niet. Tevergeefs en gek van angst wendde ik mij tot de Madonna en de heiligen … Dat verschrikkelijke monster zei me: de armen van de galg reiken al naar de hemel! De
13
tamboeren waren al te horen … Hij lachte, hij lachte, klaar om zijn prooi te bespringen! “Geef jezelf aan mij?” Ja, ik heb beloofd me aan zijn lusten over te leveren! Dichtbij hem glansde een mes … Hij schreef de vrijheidsbrief en kwam voor de walgelijke daad … Toen heb ik dat mes in hem gestoken. CAVARADOSSI Heb jij hem eigenhandig vermoord? Zo vroom en mild als je bent en dat voor mij! TOSCA Mijn handen waren zo vies van het bloed! CAVARADOSSI O lieve handen, zo zacht en zo eerlijk. Handen die voor mooie dingen waren bestemd. Voor het strelen van kinderen! het plukken van rozen en om samen te bidden voor ongelukkigen. Dus in die krachtige handen, sterk door de liefde, heeft de gerechtigheid haar heilige wapens gelegd? Oh lieve triomfantelijke handen, zo zacht en zo eerlijk, jullie hebben gemoord! TOSCA Luister, het moment is nabij. Ik heb al goud en juwelen verzameld, een koets staat klaar … Maar eerst … lach maar … eerst word je gefusilleerd … Niet echt, maar in scène gezet en met losse flodders. Als je het schot hoort val je. Dan vertrekken de soldaten en zijn wij gered! Dan gaan we naar Citavecchia, waar een schip wacht en vluchten over zee! CAVARADOSSI Vrij! TOSCA Vrij! CAVARADOSSI Vluchten over zee! TOSCA Is er nog verdriet op aarde? Ruik je de geur van rozen? Is het niet alsof alle dingen verliefd op de zon wachten? CAVARADOSSI Het sterven viel me alleen zwaar vanwege jou. Door jou krijgt het leven glans. Jij draagt voor mij alle vreugde en verlangen in je, zoals het licht van een kaars. Ik zie in jouw niets onthullende ogen de hemel oplichten en weer verbleken. En jouw stem zal alle mooie dingen kleur geven. TOSCA De liefde die jouw leven heeft weten te redden zal een gids zijn op het land en een kapitein op zee. En de hele wereld lieflijk doen lijken totdat we, één met de hemelse sferen, zullen vervagen. Zoals de lichte wolken verdwijnen, hoog boven de zee wanneer de zon ondergaat ! En nog zijn ze er niet … Let goed op! Het is belangrijk dat je bij het horen van het schot direct neervalt. CAVARADOSSI Wees niet ongerust. Ik zal op het juiste moment en op de goede manier vallen. TOSCA Maar let goed op dat je jezelf geen pijn doet! Met mijn acteerervaring zou ik die beweging goed kunnen maken! CAVARADOSSI Zeg nog eens iets, zoals je daarnet deed. Je stem is zo prachtig! TOSCA Verenigd en verbannen zullen onze liefdes zich over de wereld verspreiden, als perfect samengebrachte kleuren. CAVARADOSSI EN TOSCA We zullen een perfecte samenklank verspreiden! Zegevierend! Vol van nieuwe hoop herleeft de geest met een vurigheid die door de hemel geïnspireerd is. Kalm stijgt de geest al op naar de vervoering van de liefde.
14
TOSCA CIPIER CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA CAVARADOSSI TOSCA
SPOLETTA, SCIARRONE, ENKELE SOLDATEN SCIARRONE SPOLETTA TOSCA
Ik zal je ogen sluiten met duizend kussen en duizend koosnaampjes namen voor je verzinnen. Het is tijd! Ik ben klaar. Vergeet het niet; bij het eerste schot, vallen … Ik val. En niet opstaan voordat ik je roep. Nee, mijn liefste! En goed vallen … Zoals ‘la Tosca’ in het theater. Niet lachen … Zo? Zo. Wat duurt het lang! Waarom treuzelen ze nog? De zon komt al op. Waarom zijn ze zo langzaam? Het is maar een spel, ik weet het. Maar deze ongerustheid lijkt eeuwig te duren! Kijk, ze richten de wapens! Wat is mijn Mario toch mooi! Kijk! Sterf nu! Wat een artiest! Oh, Mario niet bewegen … Ze gaan weg, naar beneden. Nog steeds niet bewegen! … Snel! Sta op! Mario! We gaan er vandoor! Sta op! Mario! Hij is dood! Hij is dood! Oh, Mario, dood? Jij? Op deze manier sterven? Zo? Ah! Ik vertel jullie, neergestoken! Scarpia! Het is Tosca! Laat haar niet ontsnappen! Bewaak de uitgang! Dat is ze! Ah, Tosca, je zal zijn leven duur betalen! Met het mijne! Oh Scarpia, tot bij God!
15
