Het Angelus Nieuwsbrief 22 Jaargang 7 december 2015
1. Historische banden, nieuwe projecten WOENSDAG 26 AUGUSTUS 2015
Op woensdag 26 augustus 2015 waren de moniale annuntiaten te gast in het Heilig Hartinstituut in Heverlee. De bijeenkomst van al de apostolische en moniale oversten in Heverlee was historisch. Het kleurrijke gezelschap was afgezakt vanuit Westmalle, Thiais, Bourges, Brucourt, Villeneuve-sur-Lot, en ook uit Polen en Costa Rica. Het project combineert een eeuwenoude spiritualiteit met ‘moderniteit’ en openheid op de wereld. Toenadering bevorderen tussen gemeenschappen en bij uitbreiding tussen religies was de drijfveer van deze augustus samenkomst. Dit proces van toenadering gaat terug overigens tot in de jaren 1970. Naast een verdieping van de banden stond ook de nieuwe samenwerking hoog op de agenda. In februari 2016 start, in een nieuw gebouwd klooster in het hart van Normandië, een project waaraan moniale annuntiaten van Thiais en apostolische annuntiaten van Heverlee participeren. Het gaat om een voortzetting van een eerdere samenwerking in Menton in Zuid-Frankrijk tussen 1 Het Angelus 22 • Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed Annuntiaten Heverlee Jaargang 7, december 2015
2004 en 2014. De doelstellingen van het vormingscentrum in Grentheville worden uitgebreid toegelicht op een nieuwe website. http://monastere-annonciade-caen.fr/project/les-portes/
Zuster Roza Peeters vertelt over de nieuwe samenwerking: “De apostolische en de contemplatieve annuntiaten hebben een evangelische spiritualiteit. Het verhaal van de Boodschap aan Maria is hun charter. In die geest voelen ze zich geroepen om samen een project uit te werken in trouw aan de eigen stichting én in openheid voor de noden van de tijd. Het opzet bestaat er in om samen te zoeken naar een evangelische beleving van het religieuze leven voor deze tijd. Hoe ver staat het met de ontwikkeling van het project in Grentheville, een klein dorp aan de rand van Caen in Normandië? Twee bestaande gebouwen werden verbouwd tot een woning voor de apostolische gemeenschap van vijf zusters en een vormingscentrum met vijfentwintig verblijfsgelegenheden. Een nieuw gebouwd monasterium wordt eind november 2015 in gebruik genomen door een gemeenschap van negen contemplatieve annuntiaten. Enkele intense momenten uit de voorbereidende periode waren : de eerste steenlegging op 8 april 2014, de aankomst van de vijf apostolische annuntiaten op 7 september 2015, de zegening van twee klokken voor de kapel op 8 september 2015. Op 25 december zal in de nieuwe kapel van het monasterium voor het eerst kerstmis gevierd worden en op 7 februari 2016 wordt het altaar van de kapel ingewijd. Ondertussen is in overleg tussen de twee gemeenschappen een eerste ontwerp van programma klaar voor de activiteiten van het vormingscentrum. Werken aan vrede is vanuit de geest van de stichting en vanuit de actualiteit omheen het toenemend terrorisme wereldwijd een prioriteit. In gebed, studie en verkondiging zien de initiatiefnemers deze bewogenheid als een bijzondere opdracht in deze tijd”.
2 Het Angelus 22 • Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed Annuntiaten Heverlee Jaargang 7, december 2015
2. “De Erfweg” opent vanaf het erf van de boerderij HHH ZES NIEUWE ERFGOEDWANDELINGEN GEOPEND DONDERDAG 15 OKTOBER 2015
Op donderdag 15 oktober werd “De Erfweg” officieel geopend vanop de boerderij van het Heilig Hartinstituut in Heverlee, een van de laatste Leuvense landbouwbedrijven. Niet toevallig, want de hoeve van het Heilig Hartinstituut is de eerste erfgoedsite die wandelaars op hun tocht passeren. Niemand minder dan architect Joris Helleputte, integreerde de hoeve 120 jaar geleden in het nieuwe scholencomplex. De broers Geert en Stefan Dumortier zetten ondertussen als tweede generatie het werk van de zusters en hun vader verder in een van de best bewaarde agrarische geheimen van de regio. De wandelingen variëren in afstand van 8 tot 16 kilometer en tonen aan hoeveel sporen de Abdij van Park en de hertogen van Arenberg in het landschap hebben achtergelaten. Deze routes zijn digitaal beschikbaar als pdf, in een versie voor de wandel GPS, en een mobiele versie op www.routeyou.com. De wandelingen lopen over het grondgebied Heverlee en Oud-Heverlee. Verschillende lokale verenigingen verleenden hun medewerking. De stad Leuven en de gemeente Oud-Heverlee zetten mee hun schouders onder de promotie.
3 Het Angelus 22 • Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed Annuntiaten Heverlee Jaargang 7, december 2015
Schepen Denise Vandevoort lichtte de verdere stappen toe die de stad wil zetten om het aanbod ook bij buitenlandse toeristen en bij gezinnen te promoten. Schepen van OudHeverlee Maggy Steeno legde uit dat ook haar gemeente het initiatief ondersteunt. De Erfweg is een ‘work in progress’. Wandelaars kunnen hun commentaren, ervaringen, foto’s delen en de wandelingen verrijken. Zo kan de Erfweg verder groeien en kunnen op termijn nog nieuwe wandellussen worden toegevoegd. Groepen kunnen de wandelingen ‘nieuwe stijl’ op aanvraag combineren met een ‘klassieke’ rondleiding in het Heilig-Hartinstituut of een bezoek aan de Boodschapkapel. Ook hiervoor consulteren ze best de website www.cultureelerfgoedannuntiatenheverlee.be
3. Het “Archief” op uitstap naar het minimuseum van de Grauwzusters te Diest DONDERDAG 22 OKTOBER 2015
Op donderdag 22 oktober brachten de vrijwilligers en het personeel van het Cultureel erfgoed annuntiaten Heverlee een bezoek aan het minimuseum van de Grauwzusters “Een onvoltooid verhaal over zorg aan mensen”. Een aanrader! Locatie: Begijnhof Diest – Engelenconventstraat 5 te Diest Contact: Toerisme Diest – Koning Albertstraat 16 a te Diest T +32 013 35 32 74
[email protected] – www.toerismediest.be 4 Het Angelus 22 • Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed Annuntiaten Heverlee Jaargang 7, december 2015
4. Wandeling in de kijker “de Arenbergweg”
“Mag ik u de Arenbergweg voorstellen?”
Mijn naam is Engelbert-Maria hertog van Arenberg (1872-1949). Ik was amper drie jaar oud toen mijn vader overleed. Ik bracht mijn jeugd in België door, in het Egmontpaleis en het Arenbergkasteel in Heverlee. Tot aan mijn meerderjarigheid bleef het patrimonium van de Arenbergs onaangeroerd. De eigendommen, kaarten en plannen, het was een echte fascinatie die mij niet losliet. Zo liet ik mij graag per koets rondrijden over mijn eigendommen in Heverlee langsheen de Herendreef, Heverleebos, de Kerspelstraat, de ‘Hertogstraat’ die later naar mij werd genoemd. In de volksmond sprak men van ‘de wandeling van de hertog’. In 1918 werden al de Belgische eigendommen van onze DuitsBelgische familie onder sekwester geplaatst,
maar Heverlee zou voor altijd de stempel van de Arenbergs dragen.
www.cultureelerfgoedannuntiatenheverlee.be/de-erfweg
5 Het Angelus 22 • Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed Annuntiaten Heverlee Jaargang 7, december 2015
5. Collectie schoolplaten van archief annuntiaten op Erfgoedplus
De collectie wandplaten van Cultureel erfgoed annuntiaten is vanaf nu toegankelijk op Erfgoedplus. In totaal gaat het om een duizendtal platen dat op stukniveau werd beschreven en gefotografeerd door het vrijwilligersteam.
Vanaf het einde van de 19de eeuw tot pakweg 1960 werden de schoolplaten in het Belgische onderwijs gebruikt om de lessen godsdienst, geschiedenis, biologie, technologie, landbouw, zelfs rekenen ‘aanschouwelijker’ te maken. De wetenschap dat beeldmateriaal het leerproces ondersteunt, is ouder dan de power point voorstelling of de diavoorstelling. Het bewaarde gamma is zeer verscheiden en heeft betrekking op zowel het lager, het secundair onderwijs (humaniora, technisch, landbouw) als op de lerarenopleiding. De theatrale scenes uit de Vaderlandse en de Gewijde geschiedenis zijn geïnspireerd op taferelen uit de schilderkunst.
6 Het Angelus 22 • Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed Annuntiaten Heverlee Jaargang 7, december 2015
De schoolplaten werden door hun uitgevers zelden gedateerd maar tonen een ‘gedateerde’ wereld en mentaliteit. In de platen voor lessen taal en conversatie wordt een ‘kleine ideale wereld’ opgeroepen. De scenes uit het dagelijkse leven die ze schetsen, zijn kleurrijk en narratief en doen denken aan de ‘feel good’ naoorlogse reclameplaten. Bepaalde tekenaars en drukkers specialiseerden zich in de aanmaak van dit soort leermiddelen. In bepaalde sectoren was het aanbod breed en het aantal herdrukken frequent, terwijl het materiaal voor andere vakken (landbouw, technologie, geschiedenis Klassieke Oudheid) dan weer ontoereikend bleek. En dan gingen leerkrachten zelf aan de slag en maakten platen die nauw bij hun lessen aansloten… Opgerold of in wisselkaders, ze hebben de tijd meestal opvallend goed doorstaan. In 2016 worden aan de online toegankelijke collectie nog de wandplaten geschiedenis en aardrijkskunde toegevoegd. Via deze link krijgt u een beeld van de collectie. http://www.erfgoedplus.be/zoeken?zoekterm=24062D21&categorie=collectie&sort=modifiedd ate&sort-order=desc&filters=1&categorie=vrij&zoekterm=wandplaten
7 Het Angelus 22 • Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed Annuntiaten Heverlee Jaargang 7, december 2015
6. Oproep: oude en nieuwe rituelen op HHH De nieuwe editie van Erfgoeddag neemt ons in 2016 mee in de universele wereld van de rituelen. Rituelen zijn niet zomaar bepaalde handelingen. Iets is pas een ritueel als het meermaals wordt opgevoerd en een gelijkaardige uitvoering is daarbij heel belangrijk. Het ritueel is verbonden aan een bepaald moment of een bepaalde locatie en het draagt een symbolische betekenis. Weet je het nog: …. s’avonds in het internaat, op de knieën voor de chambrette …. de aluminium waskom op de hoek van de tafel om uw bord af te wassen. Cultureel erfgoed annuntiaten Heverlee doet op 24 april 2016 mee en zal de campus HHH hertoveren tot een universum vol rituelen. Dit kan niet zonder uw medewerking. Is er een “ritueel” waarover jij ons je verhaal wil doen? We denken aan het ochtendritueel in de slaapzaal, de ‘100 dagen’ viering van chrysostomos, de dagelijkse opdracht aan het beeld Mater Amabilis, het begin van het schooljaar op de sportvelden, het intrederitueel of het afscheidsritueel als laatstejaars in de kapel, ben jij toegetreden tot de Mariacongregatie, heb jij post gevat voor de intrede van Sinterklaas in de Calvarielaan? Laat het ons weten via mail naar
[email protected] Misschien heb je wel beeldmateriaal of voorwerpen om je rituele verhaal te staven.
8 Het Angelus 22 • Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed Annuntiaten Heverlee Jaargang 7, december 2015
7. Najaarslezing - Documentatiecentrum Vlaams-Brabant MONDELINGE GESCHIEDENIS: KANSEN EN VALKUILEN ZATERDAG 5 DECEMBER 2015
Schetsboekjes met levensverhalen van migranten (foto Dienst Cultuur Dilbeek)
PROGRAMMA
Lezingen: - ‘Mondelinge geschiedenis: het nut van een methodiek binnen de historische, heemkundige en erfgoedpraktijk - Leen Van Molle (KU Leuven) - ‘Het leven verteld’: een vrijwilligersproject rond mondelinge geschiedenis Ria Christens (Cultureel Erfgoed Annuntiaten Heverlee)
Heemkundig forum: - Mondelinge getuigenissen, kracht‘bron’ voor heemkundigen? Een kwarteeuw Werkgroep Mondelinge Geschiedenis in een heemkring (19902015) - Georges Wemans (Geschied- en Heemkundige Kring Landen) - ‘Levensverhalen in schetsboekjes’: erfgoedparticipatie en interculturele ontmoeting - Kathleen Leys (Diensthoofd Cultuur, Gemeente Dilbeek)
PRAKTISCH Deelname is gratis, maar de plaatsen zijn beperkt. Gelieve u in te schrijven vóór vrijdag 29 november 2015 via
[email protected] WAAR EN WANNEER Documentatiecentrum Vlaams-Brabant Villerscollege, Vaartstraat 24, 3000 Leuven Zaterdag 5 december, van 10.30 uur tot 15 uur
9 Het Angelus 22 • Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed Annuntiaten Heverlee Jaargang 7, december 2015
8.
Topconcert in de Boodschapkapel WEIHNACHTSORATORIUM J. S. BACH ZONDAG 13 DECEMBER 2015 OM 15.00U.
Bestel je kaarten on-line op http://www.musahorti.be/bestelkaartenwo.php
10 Het Angelus 22 • Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed Annuntiaten Heverlee Jaargang 7, december 2015
9. Navorming “Optimaal digitaal”: INFORMATIEMANAGEMENT OP SCHOOL
WOENSDAG 17 FEBRUARI 2016 VAN 10.00U. TOT 15.00U.
In deze werksessie neemt Ria Christens het digitaal informatiebeheer op school onder de loep. Via een set eenvoudige afspraken kan je een ‘informatiemanagement’ ontwikkelen. De werkprocessen van het schoolteam verlopen er een stuk vlotter en efficiënter door.
Als u hiervoor zou willen inschrijven, dan kan dat via http://crm.khlim.be. Volg dan volgende stappen: 1. 2. 3. 4.
Druk eerst op “Login”, dan op “Nieuw account aanmaken”. U krijgt dan een email met een link. Klik op die link (in de email die u ontvangen hebt) en daarna op “inloggen”. Stel zelf uw wachtwoord in. Vul alle velden in. Zo maakt u (eenmalig) uw profiel aan (als u voor de eerste keer inschrijft).
11 Het Angelus 22 • Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed Annuntiaten Heverlee Jaargang 7, december 2015
10. Kerstwensen Het bestuur en de medewerkers van de vzw Cultureel erfgoed annuntiaten Heverlee wensen u een Zalig Kerstmis en een hoopvol 2016!
Wandtapijt ontworpen door P. Geroen De Bruycker in patchwork uitgevoerd door Mevrouw Hortense Vanermen-Gysegoms 1977 CEAH
Het oprechte stro is van ons het bruine tentdak op palen het gras en de doeken van dons maar van u zijn de lampions die zich aan de hemel herhalen rinkelen rijzen en dalen aan hun korte keten van brons de winterkou is van ons het verdriet van de kerstverhalen het gefemel, gekijf en gefrons maar van u komt het licht dat soms een etmaal begint te stralen op die donkere aarde van ons Uit “De zachte dingen blijven toch bestaan” door Anton van Wilderode (1977)
12 Het Angelus 22 • Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed Annuntiaten Heverlee Jaargang 7, december 2015