IEUWSBRIEF. Faculteitsdag. Nieuwsbrief Tilburg School of Catholic Theology. 29 november 2013 Utrecht. School of Catholic Theology

Nieuwsbrief Tilburg School of Catholic Theology

Faculteitsdag 29 november 2013 Utrecht

NIEUWSBRIEF School of Catholic Theology

Tilburg

University

Understanding Society

voorWoord en welkom

MEDEDELINGEN

Deze Nieuwsbrief verschijnt ter gelegenheid van de Faculteitsdag van de TST op 29 november 2013. We sluiten graag aan bij de Faculteitsdag door middel van een interview met de spreker van vandaag, Prof. Dr. Carlo Leget (Universiteit voor Humanistiek). Ook op tal van andere terreinen zit de TST niet stil, en daarover vindt u eveneens informatie in deze Nieuwsbrief. Zo zijn we zeer trots te kunnen melden dat het aantal nieuwe studenten dit academisch jaar met meer dan 200% gestegen is. Om die groei vast te kunnen houden, hebben we een breed aanbod aan wervingsactiviteiten, zoals Theologie Dichterbij (vooral bestemd voor de leerlingen in de hoogste klassen van het VWO), en natuurlijk onze Open Dagen en Open Collegeavonden. Ook daarover vindt u in deze Nieuwsbrief meer informatie. We zijn tevens druk bezig met de inrichting van onze nieuwe gebouwen in Utrecht. Hieronder ziet u een afbeelding van het motto van onze faculteit die op de muur in de hal van het Sint Martinushuis zal worden aangebracht. Zo weet iedereen die de TST bezoekt wat de mensen die hier studeren en werken, verbindt. Verderop in dit nummer vindt u ook een foto van de inzegening van het Sint Martinushuis door onze studentenpastor, Jos Moons S.J., op 12 november laatstleden. In deze Nieuwsbrief vindt u verder informatie over allerlei nieuwe activiteiten en projecten. Op gebied van onderwijs vindt u meer informatie over de tweejarige Universitaire Lerarenopleiding Godsdienst en Levensbeschouwing die in september 2014 van start gaat, en natuurlijk het cursusaanbod van Luce/CRC. Op het gebied van onderzoek vindt u in deze Nieuwsbrief een aankondiging van een congres over de theologische deugden bij Thomas van Aquino, dat komende maand georganiseerd wordt. Ook vindt u een beschrijving van het onderzoeksproject over de betekenis van de parabels in het uit elkaar gaan van het Jodendom en het vroege christendom, waarvoor de TST een zeer ruime subsidie heeft binnengehaald.

Het strategisch beleidsplan van de TST Het strategisch beleidsplan van de TST is op 19 november j.l. besproken met alle medewerkers van de TST. Er zijn suggesties en verbeteringen aangereikt. Het strategisch beleidsplan is ingeleid door de leden van het managementteam. Het herziene concept van het strategisch beleidplan van TST wordt besproken in de faculteitsraad (januari) en vervolgens vastgesteld.

Kortom, deze Nieuwsbrief laat zien dat de TST op diverse terreinen actief is. We hopen u op deze activiteiten te mogen begroeten. Voor nu wensen we u veel leesplezier. Namens het managementteam Prof. dr. P.H.A.I. (Peter) Jonkers decaan a.i. Drs. G.A. (Ada) van der Velden-Westervelt MMO faculteitsdirecteur

De muurschilderling met het motto van de TST (in voorbereiding).

Het strategisch beleidsplan van de Tilburg University TiU werkt hard aan het nieuwe strategisch plan 20142017. Na de publicatie van het conceptplan in juni is in de zomermaanden flink doorgewerkt aan de verdere aanscherping en concretisering van de keuzes. Dit heeft geleid tot een herzien concept waar decanen en directeuren unaniem mee akkoord zijn gegaan. Wat het profiel en de identiteit van de universiteit betreft, heeft Social Innovation een meer nadrukkelijke plek gekregen om de missie Understanding Society inhoudelijk verder verdieping te geven. Na de bespreking van het herziene conceptplan op 1 november wordt het definitieve strategisch plan opgesteld. Dat wordt vervolgens op 6 december ter instemming voorgelegd aan de Universiteitsraad en op 12 december ter goedkeuring aan het Stichtingsbestuur. De informatie is te vinden op: http://www.tilburguniversity.edu/upload/TweedeConcept.pdf.

P.H.A.I Jonkers

G.A. v.d. Velden-Westervelt

Project theologie Dichterbij Met ingang van 1 september is Frank Bosman de projectcoördinator van het project Theologie Dichterbij dan je denkt. Frank wordt bijgestaan door Lieke Simons

Bezoek directeuren van diensen en faculteiten.

(projectmedewerker) en twee studentassistenten. Het projectplan ‘Theologie dichterbij’ valt uiteen in vier deelprojecten: relatienetwerken, gastlessen op de scholen voor voortgezet onderwijs, profielwerkstukken en doorontwikkeling van de website. Het projectplan 20132014 is opgesteld naar aanleiding van de interne evaluatie van het deelproject ‘gastlessen’ in 2012/2013. Er is een nieuwe flyer ontworpen voor alle scholen. Wij wensen Frank en zijn medewerkers heel veel succes met dit belangrijke project! Project relatienetwerken TST en Luce In de maand september is een database project opgestart. Projectcoördinator is Nico de Groot en hij wordt ondersteund door Victor Koppelmans. Het bedrijf Formatics ontwikkelt een database die geschikt wordt gemaakt voor het definiëren van de diverse doelgroepen. Het is tevens een hulpmiddel voor de TST voor het onderhouden van de alumnirelaties. Na de ontwikkelfase van het project wordt het programma DIBSA gekoppeld aan MailPlus. Bezoek directeuren van diensten en faculteiten Op 23 en 24 oktober j.l. hielden de directeuren van diensten en faculteiten hun Tweedaagse met als thema Benedictijns leiderschap. Aan het programma werkten mee: Prof. Dr. Wil Derkse, Dr. Willem Marie Speelman, Drs. Ruud Priem, Kasper Staal en de Stichting Bonifacius. De locatie Utrecht van de TST was dit jaar de gastvrouw. De Tweedaagse startte met een rondvaart door de Nieuwegracht.

Inzegening Martinusgebouw

Onderwijs

Al heel lang kent de stad Utrecht een devotie voor Sint Maarten. In de 10e eeuw werd er te Utrecht een speciale liturgie gecomponeerd bij gelegenheid van zijn feestdag. En de huidige Domkerk was ooit aan Martinus toegewijd. Die traditie gaat door: in de 21e eeuw heet één van de panden van de Faculteit Katholieke Theologie naar hem, het Martinushuis. Dat Martinushuis is onlangs ingezegend. (Het Bonifaciushuis werd eerder ingezegend door de kardinaal.) Een goede katholieke gewoonte. Het Gregoriaans Koor Utrecht liet welluidende gezangen uit de genoemde 10eeeuwse lokale liturgie klinken. ‘Sancte confessor Martine, tua prece nos protege; heilige belijder Martinus, bescherm ons met je gebed’. Woorden uit de Schrift klonken, over de tempel als bron van een stroom van levengevend water (Ezechiël 47). De studentenpastor ging zegenend rond met wijwater, opdat het huis en de inspanningen van studenten en staf tot zegen mogen zijn. Ten slotte presenteerde onze nieuwe studievereniging Ad Interim zich. En na het proosten riep het dagelijkse leven van blokken achter een bureau...

de filosofie van de Joodse geleerde Maimonides plaatste Bosman zowel Maarten als Nicolaas op de ‘acht graden van het geven’. De ene gift is namelijk de andere niet. Bij Maimonides gaat het om intimiteit versus anonimiteit. Hoewel het veel menselijker lijkt om de ontvanger in de ogen te zien, is het voor het eergevoel van de ontvanger prettiger om een anonieme gift te ontvangen. ‘Niemand hoeft het dan te weten.’ De hoogste vorm van ‘geven’ is echter, aldus de filosoof, het aangaan van een langdurige relatie tussen gever en ontvanger. Pas in het verbond ontstaat het allerhoogste geven.

Martinuslezing: Delen en delen is twee Op 12 november sprak onze collega Frank G. Bosman de eerste jaarlijkse Martinuslezing uit. Onderwerp was ‘delen’. De heilige Martinus staat namelijk bekend om het delen van zijn mantel met een arme zwever die aan de poort van de stad zat te bedelen. De halve mantel staat sindsdien in de christelijke iconografie voor onbaatzuchtige caritas. Bosman koppelde in zijn lezing dit ideaal van Martinus aan de figuur van Sinterklaas, wiens pepernoten ons herinneren aan de goudstukken die hij aan de armen schonk. In de nacht schoof hij letterlijk de goedstukken in de schoenen van de armen. Aan de hand van

gOdschrift slaat aan Steeds vaker laten Tilburgse theologen van zich horen op www.gOdschrift.nl, een fraai vormgegeven webmagazine met korte, prikkelende theologische essays over actuele onderwerpen. Afgelopen maand schreven drie collega’s op rij over afluisterschandalen, de eed van trouw in onderwijsland en het dreigende ingrijpen in Syrië. De site is een ideale manier om kennis te maken met een vorm van theologie die zich tot de wereld richt. De redactie verwelkomt inzendingen van (Master)studenten en medewerkers. Te volgen op facebook (www.facebook.com/gOdschrift) en twitter (@gOdschrift).

Nieuwe Masteropleiding Godsdienstleraar De TST is al enkele jaren doende om een nieuwe masteropleiding in het leven te roepen. De officiële naam luidt inmiddels: Universitaire Lerarenopleiding Godsdienst en Levensbeschouwing. De start komt steeds dichterbij! De bedoeling is dat het huidige uitstroomprofiel Religieuze Educatie uit de Master Theologie verzelfstandigd wordt. Straks zal het dan niet meer drie jaar, maar nog slechts twee jaar kosten om eerstegraads leraar te worden, dus in de bovenbouw van het VWO les te geven. De afgestudeerden kunnen ook aan de slag als identiteitsbegeleider of in het HBO. Grosso modo bestaat het onderwijsprogramma uit het eerste jaar van de Master Theologie, plus een jaar stage en beroepsgerichte vakken, af te sluiten met een Masterthesis. Op dit moment beschikt de TST over de Minor Religieuze Educatie, in het kader van de Bachelor Theologie. Dit is een programma van een half jaar voltijds, waarmee de student zich kwalificeert als tweedegraads leraar. Wie de Minor met succes heeft gevolgd, heeft straks nog een studie van anderhalf jaar voltijds voor de boeg in de nieuwe Masteropleiding. De minister heeft ons in maart van dit jaar een positieve beslissing verstrekt vanuit het oogpunt van doelmatigheid. Momenteel is de accreditatieorganisatie, de NVAO, aan het bezien of en op welke wijze de faculteit gevisiteerd zal worden. Dit moet vóór februari gebeuren, omdat anders de geldigheidsduur van het besluit van de minister verloopt. In ieder geval hoopt de faculteit dat wij per 1 september 2014 met de nieuwe Master kunnen starten, onder leiding van Dr. Toke Elshof als coördinator. Momenteel wordt hard gewerkt aan het voorlichtingsmateriaal.

ONDERZOEK Joodse en christelijke parabels: een NWO project van één miljoen! Met een klein lichtje van een paar dubbeltjes kun je in het donker een schat vinden. Met deze joodse miniparabel kan het door NWO gehonoreerde parabelproject worden getypeerd. Het gaat om een gezamenlijke onderzoeksaanvraag van Dr. Eric Ottenheijm (UU), Prof. Dr. Annette Merz (TST) en Prof. Dr. Marcel Poorthuis (TST). Er is plaats voor drie aio’s en een post-doc, een mammoetproject dus. Belangrijk is de inhoud: het gaat om een vergelijking tussen joodse en christelijke parabeltradities. Met dien verstande dat de oudst overgeleverde joodse parabels die uit het Nieuwe Testament zijn! In het totaal kent de rabbijnse literatuur zo’n duizend parabels. Een goudmijn dus voor wie het genre van parabels wil begrijpen. Dit genre is buitengewoon belangrijk - een derde van de evangeliën bestaat eruit -, maar opmerkelijk genoeg kent het christendom niet echt een voortgaande parabelproductie in tegenstelling tot het jodendom. Waar gingen beide religies eigen wegen? Dan is de er de vraag in hoeverre de parabels een weerspiegeling zijn van het leven uit die tijd. Was de economie werkelijk op ‘de werkers van het elfde uur’ gebaseerd? Menig econoom zou zijn hoofd schudden! Het schokeffect van de parrabel is nu juist de ongewone, ja buitensporige gang van zaken. Toch leren parabels ook veel over het leven van gewone mensen uit de tijd van Jezus en daarna. Dat alles gaat dit vijfjarige project aan het licht brengen. Internationaal Congres van het Thomas Instituut Van woensdagmiddag 11 tot zaterdagmiddag 14 december a.s. organiseert het Thomas Instituut een internationaal wetenschappelijk congres. Het is het vierde congres dat het Thomas Instituut bijeenbrengt en nu voor de eerste maal in het centrum van Utrecht, op de locaties Keistraat 9 en Nieuwegracht 65. Het congres is gewijd aan het thema “Faith, Hope and Love. Thomas Aquinas on living by the theological virtues.” Hoofdsprekers zijn: Eleonore Stump (Saint Louis University, USA), Paul Waddell (St. Norbert’s College, USA), Paul van Tongeren (Radboud Universiteit, Nijmegen), Michael Sherwin O.P. (Université de Fribourg, Zwitserland) en Bruno Niederbacher S.J. (Universität Innsbruck, Oostenrijk). Lezingen zullen ook worden gehouden door leden van het Thomas Instituut (Lambert Hendriks, Marcel Sarot, Harm Goris, Herwi Rikhof, Rudi te Velde en Henk Schoot). Er zullen bijna 20 papers worden gepresenteerd door

onderzoekers uit Noorwegen, Marokko, Tsjechië, Italië, Canada, Polen, Mexico, Engeland, België, Ierland, Zwitserland en de Verenigde Staten. Een overzicht van het programma is te vinden op www. thomasinstituut.org.

Interview Spirituele zorg biedt kansen voor Kerk en universiteit

Foto: Eva Leget

Carlo Leget (1964) studeerde van 1982-1989 aan de KT(H) U te Utrecht en promoveerde daar in 1997 bij Prof. Dr. Ferdinand de Grijs op een studie naar leven en dood in de theologie van Thomas van Aquino. Sinds 2012 is hij als hoogleraar Zorgethiek en geestelijke begeleidingswetenschappen verbonden aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht. Aan deze instelling bekleedt hij tevens de bijzondere leerstoel Ethische en spirituele vragen in de palliatieve zorg vanuit de Associatie voor Highcare Hospices. Op de faculteitsdag van vrijdag 29 november houdt Prof. Dr. Carlo Leget, die als hoogleraar Zorgethiek en geestelijke begeleidingswetenschappen en als bijzonder hoogleraar Ethische en spirituele vragen in de palliatieve zorg verbonden is aan de Universiteit van Humanistiek, de jaarlijkse diesrede over ‘spiritual care’. Binnen de gezondheidszorg ontwikkelt ‘spiritual care’ zich razendsnel, stelt hij. Zo snel dat het los is komen te staan van de Kerk. Leget noemt dat een onwenselijke situatie en stelt dat er genoeg kansen liggen voor universiteiten en kerkelijke instanties om aansluiting te vinden bij de nieuwe behoeften van de maatschappij. ‘De laatste jaren vond ik het opmerkelijk te zien hoeveel aandacht er onder artsen en wetenschappers is ontstaan

voor vraagstukken rond zingeving in de zorg, in publicaties, bij lezingen en congressen. Die ontwikkeling is internationaal en sinds een jaar of tien ontstaan; twintig jaar geleden zou dat nog ondenkbaar zijn geweest, omdat het idee heerste dat spiritualiteit uitsluitend in de privésfeer thuis hoort. De beweging komt vooral vanuit de zorg zelf, waar patiënten en hun familie nu een beroep op doen, maar is los van de Kerk komen te staan.’ Wat ligt er aan die groeiende vraag naar spirituele zorg ten grondslag? ‘Op de eerste plaats komt het door het feit dat het zorgsysteem zich steeds economischer en technischer heeft ontwikkeld. Snel en goedkoop moest het nieuwe zorgsysteem zijn en dat geldt niet alleen voor Nederland. Zorgverleners stellen daartegenover dat zij niet alleen zijn opgeleid om in dergelijke termen te denken en daarbij de patiënt uit het oog te verliezen. Efficiency, geld, tijd en techniek hebben deels ervoor gezorgd dat de menselijkheid naar de achtergrond verdween. Verder is het zo dat er steeds meer onderzoeken plaatsvinden naar wat patiënten vinden, wat zeer is toe te juichen, en daardoor weten we meer over hun noden. Tenslotte is het ook zo dat de moderne mens zoekende is, en de zinvragen worden niet meer alleen in kerkelijk verband gesteld. In tegendeel, de kerken lopen leeg en het aantal mensen dat vertrouwd is met kerkelijke tradities neemt af.’ Leget leidt samen met een collega een Europees verband van meer dan 100 professionals in de palliatieve zorg, die de aandacht voor ‘spiritual care’ proberen te integreren in de dagelijkse zorg van onder meer artsen en verpleegkundigen. De Kerk dreigt dus de aansluiting bij de moderne samenleving te missen, terwijl zij bij uitstek een instelling is die mensen bij kan staan. Leget noemt dat een gemiste kans. Hoe uit zich die vraag naar spirituele zorg? ‘De beweging komt voort uit professionals van zorginstellingen, hospices, ziekenhuizen, maar ook van vrijwilligers, wegens hun bekommernis met patiënten die voor hulp bij hen aankloppen. Het toedienen van de sacramenten is bijvoorbeeld dan niet meer het enige ritueel dat bij mensen past. Zorgverleners hebben bovendien behoefte om naar hun eigen spiritualiteit te kijken, een voorwaarde om anderen te kunnen bijstaan. Wat beweegt je, waar zitten blokkades, dergelijke vragen.’ Er is dus aan de ene kant grote maatschappelijk behoefte aan spirituele zorg, waar door instellingen al op wordt ingespeeld, maar deze vindt geen aansluiting bij de Kerk. Hoe zou dat opgelost kunnen worden? ‘De Kerk zou allereerst veel meer actief de verbinding op kunnen zoeken. Dat gebeurt al op sommige plaatsen in

ons land, en de Bisschoppenconferentie zou dit verder kunnen stimuleren. We moeten vertrouwen hebben in de geweldige kracht van de zorgverleners. Daarnaast heeft ook de universiteit een belangrijke rol te vervullen, zij kan een brug vormen tussen Kerk en samenleving door onderzoek te verrichten, door in gesprek te gaan en op congressen mensen met elkaar in contact te brengen. Het is de opdracht van de universiteit om te weten te komen wat er precies leeft.’ Is het niet te laat, de maatschappelijke ontwikkeling is al zeker tien jaar gaande, haalt de Kerk die achterstond nog wel in? ‘Het is nooit te laat. Bedenk daarbij dat de zorg ook veel van de Kerk kan leren; al vanaf het ontstaan van het christendom hebben kerkelijke instanties zich ingezet voor liefdadigheid. We hoeven niet allemaal het wiel opnieuw uit te vinden. Maar de Kerk moet wel begrijpen dat zij ook van betekenis kan zijn voor mensen die niet om traditionele ceremonies vragen. Mijn advies zou zijn: stel je dienstbaar op, en wees oprecht geïnteresseerd in wat mensen beweegt.’ Hoe moeten we ons dat in de praktijk voorstellen, die aansluiting? ‘In Nijmegen bijvoorbeeld is er vanuit het ziekenhuis een netwerk opgezet met geestelijk verzorgers om mensen op te vangen die thuis gaan sterven. Daar zou de Kerk zich bijvoorbeeld ook bij kunnen aansluiten. Het gaat om een nieuwe dimensie in de zorg, er moet een nieuwe infrastructuur worden ontwikkeld waarbij zorg en Kerk samenkomen. Een betrokken zorg die zich meer richt op de behoeften van mensen in hun kwetsbaarste momenten.’ Gaat het ook lukken? ‘Ja, daarvan ben ik overtuigd. Als we samen maar willen. Ik zie het in termen van kansen, voor Kerk en wetenschap. En mensen staan nu veel meer open voor zingeving dan twintig jaar geleden.’

INTERNATIONALISERING Studenten- en docentenuitwisseling Met een beurs van het Erasmusprogramma kunnen zowel docenten als studenten op uitwisseling naar de Europese partneruniversiteiten van de TST. Deze zijn gevestigd in Erfurft, Fribourg, Kaunas, Londen, Leuven en Oslo. Docenten die op uitwisseling willen, hebben daar al een aanvraag voor kunnen doen. Studenten die hier interesse in hebben of meer willen weten over andere mogelijkheden om een periode in het buitenland te studeren, kunnen contact opnemen met Annemarie Latour.

Bezoek uit het buitenland De decanen van katholieke theologische faculteiten van Noord/West Europa hebben gesproken over het vormen van een consortium. Op de bijeenkomst van de vijf decanen (TST, Menighetsfakultet Oslo, Heythrop College Londen, St. Patrick’s College Maynooth en het Newman Institute Upsala) op 3 en 4 oktober was ook Pater F. Bechina van de Congregatie voor Katholieke Opvoeding aanwezig. Doelstelling: kennismaking met elkaar en informatie-uitwisseling over de deelnemende faculteiten; principeafspraken over de vorming van een consortium ten behoeve van het gezamenlijk aanbieden van cursussen voor diverse (kerkelijke) graden.

Nieuwegracht 61, 3 okt. 2013 Van boven naar beneden en van links naar rechts: Michael Holman (Heythrop College Londen), Philip Geister (Newman Institute Upsala), Michael Mullaney (St. Patrick’s College Maynooth), Østein Lund (Det Teologiske Menighetsfakultet), Pater F. Bechina (Congregatie voor Katholieke Opvoeding) en Peter Jonkers (Tilburg School of Catholic Theology).

Roman Nazarenko en Irina Skulkina (Oekraïne) Deze maand zijn Roman Nazarenko en Irina Skulkina gearriveerd vanuit de Oekraïne. Zij hebben hun masterdiploma behaald aan onze partneruniversiteit in Lviv, de Ukrainian Catholic University. Roman en Irina hebben beiden een studiebeurs verworven en willen met deze beurs aan onze faculteit de canonieke graad Sacrae Theologiae Licentiatus (STL) behalen. Roman zal zich gaan specialiseren op het terrein van de interreligieuze dialoog en Irina op het vakgebied Oude Testament. In een volgende nieuwsbrief stellen zij zich zelf voor.

EVEN KENNISMAKEN

Opleidingscommissie Andrew de Vries Als student-lid van de opleidingscommissie wil ik mij graag aan jullie voorstellen. Mijn naam is Andrew de Vries en ik ben tweedejaars premasterstudent Theologie. Als geboren Amsterdammer woon ik inmiddels al weer een aantal jaren met mijn partner en onze tweeling in Den Bosch. In een ver verleden heb ik bedrijfskunde gestudeerd en een paar jaar geleden heb ik mijn baan als manager in de financiële sector opgezegd om een andere invulling te geven aan mijn leven. Op dit moment ben ik werkzaam als freelance coach / managementconsultant en als vrijwilliger bij Humanitas en Go4it. Mijn resterende tijd besteed ik – uiteraard naast mijn gezin – aan mijn hobby golf en studeer ik met veel enthousiasme en met groot plezier aan onze faculteit. Ik zie een gezamenlijke en evenwichtige inbreng van zowel docenten als studenten als onontbeerlijk om de hoge kwaliteit van onze faculteit vast te houden en waar nodig verder uit te bouwen. Dit is de reden waarom ik mij heb aangemeld voor de opleidingscommissie. Ik hoop in deze rol enerzijds goed te luisteren naar de behoeften van mijn medestudenten en anderzijds studenten te motiveren om actief mee te werken aan het succes van onze faculteit. Een concrete oproep dus! Roos Mulder

Als nieuw student-lid van de opleidingscommissie stel ik mij graag aan u voor. Mijn naam is Roos Mulder en ik ben 23 jaar oud. In januari 2012 ben ik, na mijn bachelor Wereldgodsdiensten (Universiteit Leiden), gaan studeren aan de TST. Ik heb eerst een premaster programma gevolgd en ben nu begonnen met de master Theologie. Hierbinnen wil ik mij richten op het categoriaal pastoraat. Begin februari dit jaar ben ik van Leiden naar Utrecht verhuisd en sindsdien ben ik ook buiten de colleges vaak op onze faculteit aan de Nieuwegracht te vinden: om te studeren en als avondportier. Ik vind het leuk om op verschillende manieren betrokken te zijn bij onze faculteit. Dat is ook een motivatie geweest om mij aan te melden voor de opleidingscommissie. Ik vind het belangrijk dat studenten betrokken zijn bij de evaluatie (en mogelijk verbetering) van het onderwijs, en het lijkt mij heel leuk en leerzaam om hierin mee te denken. Wie weet tot ziens op de faculteit!

Selectie aanbod LUCE/CRC In de komende maanden biedt LUCE/CRC weer een groot aantal activiteiten aan voor iedereen die geïnteresseerd is in Bijbel, cultuur, theologie en samenleving. Hieronder volgt een selectie uit het actuele aanbod. Zie voor meer informatie de website www.luce-crc.nl.

Nieuw student-lid opleidingscommissie: Skip Koers Graag wil ik deze gelegenheid gebruiken om mezelf, als nieuw student-lid van de opleidingscommissie, voor te stellen. Mijn naam is Skip Koers en ik ben 22 jaar oud. In september 2011 ben ik begonnen aan de bachelor Theologie te Tilburg om hopelijk uiteindelijk werkzaam te worden in het categoriaal pastoraat. Sinds ik in augustus 2012 verhuisd ben naar Tilburg, ben ik me steeds meer als een actieve student gaan opstellen. Met zowel een bestuursfunctie in de studievereniging Media Vita als ook een voorlichtingsrol verbonden aan de universiteit en onze faculteit in het bijzonder. De opleidingscommissie lijkt mij een mooie kans om op een ander niveau ook mijn stem te laten horen. Met mijn banden met medestudenten, vanuit de eerdergenoemde twee rollen, hoop ik dan ook al deze studenten van stem te kunnen voorzien in de opleidingscommissie. Mocht er dus iets aan schelen, ben ik altijd bereid een luisterend oor te verlenen. Hopelijk tot snel op onze mooie faculteit!

Toptheologen 3.0 Elke generatie kent zijn toptheologen: godgeleerden uit verschillende denominaties die het gezicht van de theologie in een bepaalde periode hebben bepaald. Denk aan toptheologen als Augustinus, Thomas van Aquino of Karl Barth. Hun invloed op theologie en geloof is tot op de dag van vandaag zichtbaar en is zelfs buiten de muren van de academische theologiebeoefening voelbaar. Na het succes van twee eerdere lezingencyclus over de zeven Toptheologen en de zeven grootste Joodse denkers, presenteert LUCE/CRC nu een nieuwe lijst met theologische toppers, maar nu van de 20e eeuw; ‘the next generation’. Het gaat om de volgende theologen uit verschillende confessies en uit verschillende culturele achtergronden: Rowan Williams (1950), oud-primaat van de Anglicaanse Kerk; Alister McGrath (1953), hoogleraar in Oxford; Gavin d’Costa, geboren Keniaan, hoogleraar in Bristol; John Milbank (1952), protestants theoloog, bekend van de ‘Radical Orthodoxy’-beweging; John Zizioulas (1931), de OostersOrthodoxe primaat van Pergamon (Griekenland); Sarah Coakley (1951), Anglicaans systematisch theoloog; en Janet Soskice, rooms-katholieke godsdienstfilosoof. In elke bijeenkomst wordt hun theologie door een expert ingeleid, gevolgd door een geleide tekstlezing. Data: 6+20 feb; 6+20 mrt; 3+17 apr; 1 mei 2014. Tijd: 14.00 tot 16.30u. Kosten: 175 euro.

LUCE

Spirituele denkers Het lijkt een rare combinatie: filosofie en spiritualiteit. Sinds aan het einde van de Middeleeuwen theologie en filosofie van elkaar gingen scheiden, zijn spiritualiteit en wetenschap van elkaar vervreemd. Althans, zo lijkt dat maar al te vaak. Filosofen willen niet op hun geloof in

Iets of Iemand worden bevraagd, terwijl spirituele gidsen en goeroes meestal geen kaas hebben gegeten van uitgebalanceerde filosofische systemen. Toch is de waterscheiding maar slechts uiterlijke schijn. Theologen en filosofen als Plato, Aristoteles, Augustinus, Bonaventura, Ruusbroec, Kierkegaard, Levinas en Marion buigen zich over de vraag wat het goede leven is, en hoe een mens dat kan leiden. Bert Blans leidt in acht bijeenkomsten de deelnemers door het spannende veld van spiritualiteit en filosofie. Deze cursus wordt gegeven in samenwerking met HOVO Utrecht. Data: 21/1, 28/1, 4/2, 11/2, 25/2, 4/3, 11/3 en 18/3 2014. Tijd: 14.00-16.00uur. Kosten: 200 euro. Johannes in de liturgie In het leesrooster voor de liturgie heeft Johannes weliswaar geen eigen jaar gekregen, maar dat wil niet zeggen dat het evangelie van Johannes minder belangrijk is. In de driejaarlijkse cyclus fungeert Johannes niet als een aanvulling op de andere evangelisten, de anderen cirkelen als satellieten om Johannes heen. Johannes speelt een centrale rol in de verkondiging van de Kerk, omdat hij de sterke liturgische tijden, de veertigdagentijd en de paastijd, heeft toegewezen gekregen. Maar bij het lezen en verkondigen van het Johannesevangelie stuit je vaak op weerbarstige trekken die moeilijk te hanteren zijn. Positief is dan weer dat Johannes meer dan de andere evangelisten laat zien hoe afzonderlijke personen op Jezus reageren. Het zijn geen echt uitgewerkte karakters, maar eerder prototypes die de verschillende posities laten zien die je als lezer tegenover Jezus kunt innemen. Denk maar aan Nicodemus, de Samaritaanse vrouw, de blindgeborene, Maria van Magdala en Petrus. Inleider is Joop Smit, onze oud-collega voor de uitleg van het Nieuwe Testament. Vrijdag 31 januari 2014, van 11.00-16.00uur. Kosten: 75 euro (incl. lunch). Heilige helden Iedere periode kent zijn eigen ‘heiligen’: van moeder Teresa tot Martin Luther King, en van Franciscus van Assisi tot Hildegard von Bingen. Het zijn inspirerende voorbeeldfiguren voor elke gelovige. Ze belichamen alles wat wij van waarde achten: moed, authenticiteit, opoffering en discipline. Ook de beroemde kerkvader en theoloog Aurelius Augustinus (354-430) heeft zich met het verschijnsel ‘heilige’ bemoeid. Hij bevindt zich historisch gezien op de overgang van de martelaren- naar de monnikheiligen. En Augustinus is kritisch, zoals altijd. Niet iedere martelaar blijkt namelijk een heilige. En tussen Gods heiligen bevinden zich soms rare kostgangers. De geschiedenis van kerk en kunst getuigt daarvan. Zijn preken over dit onderwerp dragen dikwijls een bijzonder

karakter. Je krijgt daarin de indruk dat de bisschop en de aanwezige geloofsgemeenschap extra gemotiveerd waren voor een inspirerende samenkomst. Met alledaagse beelden schetst hij de heiligen: als stratenmakers of brugwachters. De teksten en beelden van eeuwen her kunnen helpen om kritisch na te denken over wie wij tegenwoordig (nog) als heilige helden zien. Op 25 maart organiseert LUCE/CRC in samenwerking met het Augustijns Instituut een studiedag over Augustinus en zijn visie op ‘heiligheid’ en ‘heiligen’. Sprekers zijn: Ruud Priem (conservator van het Catharijneconvent) over heiligen in de kunstgeschiedenis, Charles Capsers (onderzoeker Titus Brandsma-instituut) over moderne heiligendevoties en Hans van Riesen (Augustijns Instituut) over Augustinus’ preken zelf. Op www.lucepedia.nl is een speciaal voor deze gelegenheid samengesteld dossier te vinden over ‘heiligen’ en alles wat er mee samenhangt. Kosten: 25 euro.

Nieuws uit de Faculteitsraad De Faculteitsraad heeft allereerst een vergaderrooster opgesteld voor de Faculteitsraadvergaderingen en de Overlegvergaderingen. De Faculteitsraad betreurt het dat er geen universitair en facultair vergaderrooster bestaat. Het is dus altijd weer passen en meten met al overvolle agenda’s. Gelukkig is iedereen van de TST zeer flexibel. De Faculteitsraad heeft zich intensief beziggehouden met een aantal grote beleidsstukken. Het Strategisch Beleidsplan van de TiU zet grote lijnen uit voor de komende jaren. Zo’n beleidsplan heeft natuurlijk zijn eigen stijl, maar de Faculteitsraad is toch van oordeel dat het motto van de universiteit ‘Understanding Society’ te weinig handen en voeten heeft gekregen ten aanzien van de arbeidsorganisatie. De Faculteitsraad heeft zowel de decaan als de Universiteitsraad van zijn mening op de hoogte gebracht. Het onderzoek aan de TST is een belangrijk aandachtsveld. Naar aanleiding van de onderzoeksvisitatie zijn door het Management Team eerste stappen ontwikkeld ter verbetering. De Faculteitsraad meent dat deze stappen nog nader aangescherpt kunnen worden en heeft daartoe een aantal voorstellen en observaties bij het Management Team neergelegd. Ook de research master vraagt om aandacht. Deze Engelstalige master heeft de TST gemeenschappelijk met de Tilburg School of Humanities. In zijn huidige vorm beantwoordt deze master niet aan de verwachtingen van met name de TSH. De Faculteitsraad heeft in overleg met de decaan over nieuwe mogelijkheden voor TSTstudenten gezocht om door te kunnen stromen naar een

epistolografie met een onderzoek naar de intertekstuele dimensie van pseudepigrafische brieven (Die Selbstauslegung des Paulus, 2004). Een ander speerpunt is mijn onderzoek naar de apokriefe Acta Pauli (inclusief Acta Pauli et Theclae), dat over een paar jaar een wetenschappelijke commentaar in de reeks “Kommentare zur apokryphen Literatur” moet opleveren. Mijn hobby’s zijn lezen (historische romans), reizen, tuinieren en alles, wat met antieke en moderne mozaïeken te maken heeft.

promotieonderzoek. De STL speelt hierbij een voorname rol. Naast onderzoek is uiteraard onderwijs het tweede grote aandachtsgebied binnen de TST. De cursusevaluaties zijn besproken. De Faculteitsraad is blij dat de vice-decaan onderwijs de resultaten van en de verbeteracties gebaseerd op de evaluaties terugkoppelt naar de studenten. Zo ontstaat een betere dynamiek, die ons onderwijs ten goede komt. De Faculteitsraad is zeer verheugd dat er dit academisch jaar zoveel nieuwe studenten zijn aan onze TST. De verdere ontwikkeling van de werving in projecten als ‘theologie dichterbij dan je denkt’ is dan ook een goede zaak. Even voorstellen: Stan Ommen Als secretaris voor de Faculteitsraad heeft de directeur me uitgenodigd om mezelf voor te stellen: ik ga daar graag op in. Mijn naam is Stan van Ommen, ik ben 23 jaar oud en sinds 2008 student aan de FKT/TST. Sinds afgelopen zomer mag ik me bachelor noemen, maar in januari was ik al aan de master begonnen. Ik hoop uiteindelijk catecheet te worden: het geloof uitleggen vanuit het geloof. Daartoe zal ik het pastorale uitstroomprofiel van de master Theologie volgen. Mijn theologische interesses liggen vooral in het domein van de dogmatiek, meer specifiek de sacramententheologie, ambtstheologie en ecclesiologie; dit zeker wanneer deze patristisch geïnspireerd zijn. Op twee vaste dagen ben ik op de faculteit te vinden als student, waarvan één ochtend in de week als studentassistent voor het departement Bijbelwetenschappen en Kerkgeschiedenis, en ongeveer twee keer per maand als student-lid, secretaris, van de Faculteitsraad. Ik ervaar het als een kans om de faculteit niet alleen als student te leren kennen op het gebied van onderwijs, maar ook op de gebieden van onderzoek en organisatie; en zelfs, waar ik kan, er een steentje aan bij te dragen. Ik hoop dit te doen door constructief, positief-kritisch de stem van studenten aan de raad te laten horen. Mochten er dus dingen leven die op bestuurlijk niveau besproken moeten worden, dan hoor ik dat gaarne! Graag tot ziens!

PERSONALIA Even voorstellen: Prof. Dr. Annette Merz In het hoofdstuk Joodse en christelijke parabels: een NWO project van één miljoen! wordt het onderzoeksproject beschreven. Annette Merz komt met ingang van 1 januari 2014 in verband met dit project aan de TST werken. Zij stelt zich aan u voor.

Ik heb 1985-1992 in Münster en Heidelberg Protestantse Theologie gestudeerd en ook een opleiding tot organist en koorleider voltooid. Al snel raakte ik tijdens mijn studie gefascineerd door de Bijbelse vakken. Ik twijfelde nog even of het Oude of Nieuwe Testament moest worden, maar nadat ik in Münster aan het Institut für Neutestamentliche Textforschung Syrisch had geleerd en in Heidelberg de nieuwtestamentische colleges von Gerd Theißen, Klaus Berger en Christoph Burchard had mogen volgen, was het voor mij duidelijk, dat ik in het Nieuwe Testament ging specialiseren. Ik begon echter niet direct met een promotieonderzoek, maar kreeg de gelegenheid om eerst samen met Gerd Theißen een leerboek te schrijven over de historische Jezus. Als beginnende onderzoeker met zo’n grote geleerde te mogen werken, was geweldig en heeft mij een vliegende start in het vak bezorgd. Na vier jaar (1996) was het boek af – en het begeleidt me sindsdien, want het kent een reeks herdrukken en vertalingen. Op dit moment zijn we bezig met de voorbereidingen om een grondig hernieuwde versie ervan uit te brengen. Ook het NWO-project, dat ik aan de TST samen met collega’s Prof. Dr. Marcel Poorthuis (TST), Dr. Eric Ottenheijm (Universiteit Utrecht) en de nog aan te stellen postdoc en drie promovendi in de komende jaren ga uitvoeren, is een vrucht van mijn studie van de historische Jezus. We willen in dit project “Parabels and the Partings of the Ways” parabels van Jezus en de vroege rabbijnse beweging vergelijken en onderzoeken, in hoeverre het gebruik van het parabelgenre blijk geeft van het ontstaan van het Christendom en het Jodendom als aparte religies in de tweede eeuw. Vergelijkend parabelonderzoek vereist kennis van heel uiteenlopende aard en kan je daarom het beste in een team van specialisten doen. Ik verheug me dan ook geweldig op de samenwerking met de collega’s en ben blij, dat wij door de TST in staat gesteld worden, hier een centrum voor parabelonderzoek neer te zetten. Jezus is natuurlijk niet mijn enig onderwerp van expertise. Gepromoveerd ben ik op het veld van de antieke

Dr. Karim Schelkens Mijn studies in de theologie deed ik aan de Leuvense Universiteit, en vervolgens, na het afronden van mijn dissertatie, studeerde ik voort aan de Canadese Université Laval, in Québec. Die twee plekken van studie en onderzoek hebben me gevormd in mijn voornaamste specialisme, de geschiedenis van het Tweede Vaticaans Concilie, maar ook de voor- en nageschiedenis ervan. Het thema blijft boeien, want het concilie was een wereldwijd gebeuren. Zelfs figuren als Charles de Gaulle plaatsten het onder “de grootste gebeurtenissen van de twintigste eeuw”. Dat is niet geheel onterecht, want het concilie en de uitkomst ervan blijven ook vandaag in kerk, theologie en bredere samenleving nazinderen, ook al is het inmiddels vijftig jaar geleden. Als senior researcher aan de TST zal ik dus ook nog wel rond Vaticanum II blijven werken, onderzoeksmatig, maar ook in de vorm van een multimedia-project dat dag op dag, een halve eeuw later, de conciliegebeurtenissen blijft volgen, en waarvan ik de wetenschappelijke leiding draag. Kijk gerust even op www. volgconcilie.nl, of neem deel aan het debat op de facebookpagina die erbij hoort. Een ander spoor waar ik steeds meer van mijn tijd aan wijd is dat van de religieuze biografie. Het genre begint aan een opmars, in Frankrijk, de VS, en met steun vanuit onze faculteit, ook steeds meer in Nederland. Momenteel schrijf ik, vanuit het Cardinal Willebrands Research Centre, aan een academische biografie van Johannes kardinaal Willebrands – overigens ook een pionier op Vaticanum II – en werk ik tegelijk aan de geautoriseerde memoires van een eredoctor van de Tilburgse universiteit, Godfried kardinaal Danneels. Beiden gelden als eminente vertegenwoordigers van de katholieke kerk in de Lage Landen, en in de jaren 2015 en 2016 hoop ik dan

ook twee lijvige monografieën te kunnen voorleggen. Er staan overigens meer plannen op stapel binnen dit verband, want in de komende jaren zal ik gaan werken aan een biografie van een van de founding fathers van onze universiteit, professor Martinus Cobbenhagen. Iets van een andere aard is misschien ook het melden waard: sinds 1 september ben ik verkozen tot secretarisgeneraal van de European Society for Catholic Theology. Een boeiende opdracht, omdat het me contacten biedt in een netwerk van ca. 800 academische theologen, verspreid over heel Europa. In de tijd daarbuiten werk ik aan het belangrijkste project in deze hele reeks, het gezinsleven met mijn echtgenote, Veerle, en onze drie kinderen.

Nieuwe publicaties

Vertrek Ingrid Broos Met ingang van 1 januari 2014 gaat Ingrid Broos onze faculteit verlaten. Van harte danken wij Ingrid voor haar inzet voor onder andere de wervingsactiviteiten van de TST. Wij wensen haar veel geluk met het vinden van een nieuwe baan.

12 Augustus 2014 Inloopmiddag in Utecht, ook voor late beslissers

Archibald van Wieringen & Herwi Rikhof, De Zeven Sacramenten: een Bijbeltheologische en Systematisch-theologische studie

Lucas van Druten

Sinds 1 september 2013 is br Lucas van Druten o.f.m. als student-assistent verbonden aan het Franciscaans Studiecentrum. Lucas studeerde Talen en Culturen van Latijns Amerika (MA) aan de Universiteiten van Leiden en São Paulo. Hij werkte enkele jaren als consultant voor hij intrad bij de orde van de minderbroeders franciscanen. Hij ging werken in de thuiszorg in Amsterdam-West en studeerde daarnaast theologie aan de FHTL. Na het noviciaatsjaar in Duitsland zette hij zijn studie voort aan de TST waar hij inmiddels in het laatste jaar van de bachelor zit. We wensen Lucas veel plezier en succes bij het FSC!

en een wijsheidsspreuk – volgens de fasen van de oudste methode om verhalen spiritueel te lezen, de lectio divina.

De monografie De Zeven Sacramenten, als deel 6 verschenen in Theologische Perspectieven Supplement Series, bevat een gecombineerde bestudering van de zeven sacramenten vanuit Bijbeltheologisch en systematischtheologisch perspectief. Deze gecombineerde benadering beoogt uitdrukkelijk een receptie te zijn van het Tweede Vaticaans Concilie, waarvan in het huidige ‘Jaar van het Geloof’ de vijftigste verjaardag van de opening herdacht wordt. De hervormingen vanwege het Tweede Vaticaans Concilie in liturgie en theologie hebben de manier waarop de zeven sacramenten gevierd, beleefd en beschouwd worden in hoge mate beïnvloed en bepaald. De wetenschappelijke bestudering van de zeven sacramenten door de Bijbelwetenschapper Archibald van Wieringen en systematisch-theoloog Herwi Rikhof, beiden priester, kan bovendien niet los gedacht worden van de theologische vragen vanuit de pastorale praktijk. De presentatie van deze studie zal plaatsvinden op maandag 16 december 2013 om 15:00 uur in het Ariensinstituut aan de Keistraat 9 te Utrecht. W.M. Speelman, Leven met Franciscus. Het goede leven in verhalen. Meinema 2013. Franciscus van Assisi blijkt een boeiende en verrassende gids als het om een alternatieve kijk op het goede leven gaat. En relevant: veel actuele kwesties zoals duurzaamheid, zorg, leiderschap en de geldeconomie hebben hun wortels in zijn tijd. Willem Marie Speelman laat zien hoe Franciscus ons kan leren onze zwakheden om te vormen tot gevoeligheid en de hindernissen die we tegenkomen, als richtingwijzers te gaan zien. Negen verhalen over Franciscus vormen de ruggengraat van dit boekje, met bij elk verhaal een korte meditatie, een gebed, een oefening

W.M. Speelman, Levende franciscaanse spiritualiteit. Berneboek 2013 Hoe is bij mensen te proeven dat zij hun leven vormgeven vanuit de Franciscaanse spiritualiteit? Om dit te achterhalen heeft de auteur een leesmethode ontwikkeld die nauw aansluit bij de geestelijke lezing, de lectio divina, van lezen – overwegen – bidden. In dit boek laat hij de lezer kennismaken met deze bijzondere leesmethode. Daarbij neemt hij een concreet verhaal uit het alledaagse bestaan van mensen die leven in de traditie van Sint Franciscus als vertrekpunt, om vervolgens op methodische wijze te ontrafelen hoe in hun dagelijkse levenspraktijk franciscaanse waarden aanwezig zijn. Op unieke wijze nodigt Willem Marie Speelman uit tot een nieuwe manier van luisteren en kijken naar het leven van mensen, een manier die tevens dienstig is bij geestelijke begeleiding.

Open dagen

Veel studiekiezers maken in de laatste drie maanden voor de opleiding start, pas hun keuze. Speciaal voor hen, maar ook voor andere geinteresseerden, wordt er tijdens de ‘Utrechtse Introductie Tijd’ nog een informele inloopmiddag gehouden, met extra hulp bij inschrijven. Ga naar: www.tilburguniversity.edu/theologiestuderen voor meer informatie over aankomende voorlichtingsevenementen en aanmelden.

Agenda en evenementen Voor de meest recente informatie en het aanmelden voor onze evenementen verwijzen wij u naar onze website: http://www.tilburguniversity.edu/nl/over-tilburg-university/schools/theologie Maandag 16 december

Dinsdag 11 februari 2014

Boekpresentatie, Ariensinstituut

Inloopmiddag Utrecht Kom langs tijdens deze informele inloopmiddag in hartje Utrecht en ontdek hoe leuk het is om theologie te studeren!

De Zeven Sacramenten: een Bijbeltheologische en Systematisch-theologische studie Maandag 16 december van 15.00 tot 17.00 uur in het Ariensinstituut (Keistraat 9, Utrecht). Graag aanmelden via [email protected].

3 & 4 April 2014

Dinsdag 17 december

Open Dagen in Tilburg

Kerstviering

Ben jij ook benieuwd naar onze campus en de studies van Tilburg University? Bezoek dan op 3 en 4 april de Open dagen en kom naar de stand en voorlichtingsessie van Theologie.

De Advent staat voor de deur. Voordat we thuis gaan genieten van Kerstmis en van vakantie is er een gezamenlijke meditatieve gebedsviering voor studenten en medewerkers. Zo willen we gezamenlijk toeleven naar de Kerst. Je kunt vast noteren: 17 december, 13.15 – 13.45. Meer informatie volgt. Als u de middag graag bijwoont, kunt u een mail sturen naar het secretariaat van de TST: [email protected].

14 & 15 april Proefstuderen Tilburg en Utrecht Tijdens het proefstuderen ervaren studiekiezers zelf hoe het is om theologiestudent zijn omdat zij aanschuiven bij de reguliere colleges.

Donderdag 20 februari 2014 Annual Lecture Op donderdag 20 februari 2014 zal Mona Siddiqui een lezing geven met twee reacties van de theologen Marcel Poorthuis en Harm Goris.

Het onderwerp van deze annual lecture in het kader van de master Christianity and Society is uitermate spannend: Jesus: Islamic perspectives. Het is weinig bekend dat de islam een uitgebreide overlevering over Jezus kent. Als eindtijdelijke rechter, als profeet en als zoon van zijn maagdelijke moeder Maria neemt Jezus bij moslims een voorname plaats in. Toch is de christelijke visie radicaal verschillend van die van de islam. Met name de kruisdood van Christus stuit bij moslims op ontkenning. Christenen zien in de kruisdood van Christus daarentegen het ultieme blijk van Gods liefde voor alle mensen en bron van verzoening. Deze middag wil dit thema op een academische en dialogische manier aan de orde stellen. Verschillen van inzichten behoeven niet te worden weggemoffeld, maar kunnen in alle helderheid naar voren worden gebracht. Het uiteindelijke doel is een dieper inzicht in de wederzijdse standpunten en daarmee ook een dieper inzicht in de eigen religieuze traditie.

verzorgers aan geloofsbeleving en zingeving in de context van militaire missies? De sprekers op het congres zijn Prof. Dr. Fred van Iersel (bijzonder hoogleraar vraagstukken geestelijke verzorging bij de krijgsmacht aan Tilburg University en adviseur voor theologie en beleid van de dienst Rooms-katholieke Geestelijke Verzorging bij de krijgsmacht) en viceadmiraal Matthieu J.M. Borsboom. Donderdag 12 juni 2014 Publieksdag Tilburg Op donderdag 12 juni vindt de jaarlijkse publieksdag van de TST plaats in Tilburg over de diverse aspecten van de geestelijke verzorging. Tijdens deze publieksdag zullen verscheidene docenten en bijzonder hoogleraren van de TST inleidingen en workshops over dit thema verzorgen. Het definitieve programma wordt in het voorjaar van 2014 bekend gemaakt.

Dinsdag 25 maart 2014 Congres Dienst RKGV KMA Breda Thema: Bezielende presentie: honderd jaar Dienst Rooms Katholieke Geestelijke Verzorging bij de krijgsmacht. In 2014 is het honderd jaar geleden dat de Dienst Roomskatholieke Geestelijke Verzorging bij de krijgsmacht als ambtelijke dienst is opgericht. De mobilisatie voor de Eerste Wereldoorlog luidde een boeiende en vruchtbare ontwikkeling van het werk van krijgsmachtaalmoezeniers in. Geestelijke verzorgers vervullen ook vandaag een breed gewaardeerde functie in de krijgsmacht, in militaire missies en bij de voorbereiding en verwerking daarvan. Wat komt uit de eerste honderd jaar nu als kern van deze pastorale arbeid met militairen naar voren? Deze vraag wordt in twee stappen beantwoord. Allereerst wordt de pastorale arbeid van aalmoezeniers geduid vanuit een sleuteltekst in de kerkelijke sociale leer over oorlog en vrede, de pastorale constitutie Gaudium et Spes van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965). Dit Concilie werd op zijn beurt geïnspireerd door de pauselijke encycliek Pacem in Terris (Vrede op aarde, 11 april 1963), waarin de contouren van een weg naar vreedzaam samenleven in een wereld onderweg naar globalisering worden geschetst. Beide bronteksten hebben een verrassende actualiteit en bieden een inspirerend perspectief op de toekomst van de krijgsmacht, het militaire beroep en de arbeid van aalmoezeniers. De tweede invalshoek is die van militairen die hun roeping als militair gestalte geven in heel bijzondere omstandigheden. Wat ervaren militairen in hun arbeid in existentieel opzicht, en welke bijdrage leveren katholieke geestelijke

ten deze Kerstactiviteit geheel in het teken van de geschiedenis en toekomst van Media Vita. Er zal een heuse Media Vita-quiz gehouden worden, waar oud-leden hun herinneringen kunnen opfrissen en nieuwe leden kennis kunnen maken met onze studievereniging. Op 21 januari houden we onze legendarische BijbelquizZz, waar iedereen zijn of haar Bijbelkennis mag komen testen. En in de tweede helft van dit academisch jaar zullen we een lustrumsymposium houden over Godsdienstvrijheid en Tolerantie. Nadere informatie daarover volgt binnenkort. Wil je op de hoogte blijven? Kijk dan op www.sv-mediavita. nl of bezoek onze Facebookpagina. Nieuwe studenten van de TST: wees welkom bij onze studievereniging. We hopen jullie snel te mogen ontmoeten bij onze activiteiten!

studievereniging ad interim Studievereniging Ad Interim, voor de tussentijd! Theologie studeren is een serieuze zaak. Maar gezelligheid is ook belangrijk!

studievereniging Media Vita

V.l.n.r: Ramon Goosen, fiscus (TST). Lucas van Druten ofm, ab-actis (TST ) Marieke Drent, praeses (Fontys), Gerarde de Jong, vice-praeses (Fontys)

Like ons op Facebook en blijf op de hoogte! Of mail naar [email protected].

testimonials Testimonials bachelor afgestudeerden 15 oktober 2013 Onze vijf afgestudeerde bachelorstudenten vertellen over hun studie theologie. Zij kregen op 15 oktober hun getuigschrift. Van harte feliciteren wij hen!

Afkomstig uit de opleidingen Theologie en Religiewetenschappen heeft Media Vita een unieke samenstelling. Studenten van beiden opleidingen vinden in onze vereniging precies die activiteiten waar animo voor is. Gedurende het jaar organiseren we twee keer per maand een leuke activiteit, of verdiepend of juist gezellig. Thema-avonden, filmavonden, symposia en dagjesweg worden door het jaar heen georganiseerd. Ook wordt er ieder jaar een studiereis georganiseerd. Naast deze studieverdiepende activiteiten zijn er ook de jaarlijks terugkerende gezelligheidsactiviteiten zoals de traditionele Mosselavond, Kerstactiviteit, Nieuwjaarsborrel en Eindbarbecue. Al deze activiteiten zijn toegankelijk voor studenten van de opleidingen Theologie en Religiewetenschappen van Tilburg University van beide locaties Tilburg en Utrecht. Oud-studenten, docenten, werknemers en andere geïnteresseerden kunnen donateur worden, waarvoor zij ook een aantal gezelligheidsactiviteiten én studieverdiepende activiteiten kunnen meemaken. Dit jaar bestaat studievereniging Media Vita alweer 10 jaar! En dat is reden voor een feestje. Op vrijdag 22 december organiseren we de speciale lustrum-kerstactiviteit. We zet-

Dit collegejaar is Ad Interim opgericht. Theologie in Utrecht wordt nu nog leuker! In de tussentijd, vóórdat je gaat afstuderen en werken. In de tussentijd, hier op aarde. In de tussentijd organiseert Ad Interim gezellige activiteiten met een theologisch tintje. Ad Interim gaat tussen de opleidingen door. Studeer je bij Fontys of studeer je aan de TST? Zit je in jaar één, of ben je al bezig met je scriptie? Je bent van harte welkom! Bent u docent bij Fontys of aan de TST? We verwelkomen u graag als donateur!

Stan van Ommen – Verder met de Master Ik kijk met veel genoegen en plezier terug op mijn studie. De sfeer op de faculteit is goed en er zijn leuke studenten en betrokken docenten. Ik koos voor Theologie, omdat ik wilde gaan werken in de Kerk. En nu, na vijf jaar studie, is duidelijk geworden wat ik precies wil gaan betekenen in de Kerk. Mijn ambitie is om

vanuit mijn geloof over het geloof te vertellen en wel binnen het pastoraat. Binnen de master kies ik daarom voor het uitstroomprofiel ‘parochie pastoraat’. En het liefst volg ik daarbij nog het uitstroomprofiel ‘categoriaal pastoraat’. Je kunt dus zeggen dat ik graag de kant van pedagogiek op wil. De educatieve minor die ik tijdens de bachelor heb gevolgd, helpt hierbij. Annelies Gelderblom – Zeker geen spijt Ik ben Theologie gaan studeren vanuit mijn interesse in geloof en religie en alles eromheen. Want wat mij vooral aansprak was dat het een brede opleiding is. Nu ik mijn bachelordiploma heb, kijk ik uit naar het volgen van de research master. De exegese heeft mijn interesse en ik zou hier graag onderzoek naar willen doen. Als dat niet mogelijk is, dan wil ik de master Theologie gaan volgen. Dit alles in deeltijd. Ik werk namelijk naast mijn studie als medisch nucleair werker in een ziekenhuis. Tips voor aankomende studenten? Als je de studie maar leuk vindt, want dan is alles makkelijk. Jos van Adrichem – Volg mijn roeping Ik ben al begonnen aan de master. Het uitstroomprofiel van mijn keuze is ‘parochie pastoraat’. Via Bovendonk volg ik de priester-diaken opleiding. Omdat ik getrouwd ben, kan ik geen priester worden. Daarom is mijn ambitie om diaken te worden. Ik zie het als een roeping. De studie is altijd goed in te passen geweest in mijn werk. Ik was er een dag, nu twee dagen, aan kwijt. Dat was een goede combinatie met een drukke baan bij het Ministerie van Defensie. Tegenwoordig loop ik stage in een parochie van het bisdom Rotterdam, waar ik de toeleiding wil gaan volgen. Wat ik aankomende studenten wil meegeven is dat ze goed hun studie moeten plannen en dat het aankomt op discipline. Heb vooral ook plezier in het studeren! Bernice Reintjens – Luister naar je hart Ik ben Theologie gaan studeren, omdat ik verdere verdieping wilde hebben in mijn leven. Ik heb een bewuste carrièreswitch gemaakt. Eerst heb ik een HRM-functie gehad en wel bij een ledentak van de bond fraters manifest. Toen ontstond de interesse voor Theologie en heb ik mijn baan opgezegd. Dat was de beste beslissing die ik ooit heb gemaakt. Nu kon ik mijn volle aandacht op Theologie richten.

Toevallig kwam toen een baan als assistent-overste bij de zusters Heilige Harten op het pad. Dit bleek de perfecte combinatie. Ik kon tijdens de vorming van de zusters in Bijbelleesgroepjes de zusters veel bijbrengen. Zij hadden als literatuur alleen het Nieuwe Testament en de navolging van Christus ter beschikking. Het Oude Testament hadden zij niet. Het samen lezen was verrijkend. De studie heeft me handvatten gegeven om kennis over te brengen en op een andere manier naar teksten te kijken. Wat ik tot slot aankomende studenten wil meegeven is om naar je hart te luisteren. Gaandeweg heeft de studie mijn geloof alleen maar sterker gemaakt. Wat ik nu ga doen? Ik ga niet verder met de masteropleiding, omdat ik meer tijd aan mijn gezin wil besteden. Tijdens mijn studie heb ik namelijk twee kinderen gekregen. Gerald de Groot – Priesteropleiding Nu ik ben afgestudeerd, ga ik verder met de priesteropleiding aan het seminarie. Mijn ambitie is dus om priester te worden. Ik kijk goed terug op de opleiding, het was zeer plezierig. Ik maakte lange dagen door de combinatie van de studie (in deeltijd) en mijn werk in een archief. Het vak dat mij het meest interesseerde was de exegese.

TERUGBLIK studiemiddag Terugblik op de Studiemiddag “Jongeren inspireren!” van 6 november Tijdens een zeer goed bezochte studiemiddag in het auditorium van Museum Catharijneconvent heeft Dr. Monique van Dijk-Groeneboer (TST) de onderzoeksresultaten van het vijfjaarlijkse onderzoek naar jongeren en hun beleving van religie en spiritualiteit ‘Kerk uit Zicht: Jongeren inspireren!’ op enthousiaste wijze gepresenteerd. Het publiek (dat zelfs in de gangpaden moest zitten, zo druk was het) was zeer gemêleerd qua leeftijd en achtergrond. Ook de landelijke pers heeft veel aandacht besteed aan deze studiemiddag en de onderzoeksresultaten. In het schooljaar 2012/13 hebben 1400 middelbare scholieren vragen beantwoord over hun levensdoelen, Godsbeelden, idolen en thema’s die hen bezighouden. Uit hun respons zijn de volgende conclusies getrokken.

Jongeren laten zich niet in hokjes duwen, hebben niets met indelen in religies. Vinden geloof, religie en levensbeschouwing geen makkelijke termen. Zijn er ook niet meer mee vertrouwd, en hebben er geen last van dat dit zo is! Willen wel in gesprek met anderen, en willen wel gehoord worden als een volwassene die het onderwerp aansnijdt, zelf ook ‘ECHT’ en authentiek is. Daarbij is het belangrijk dat je hen niets oplegt, maar vanuit je hart luistert. Als je dit vertrouwen hebt en jezelf laat zien, dan kun je hen ook inspireren. Scholieren vinden ‘blij zijn met jezelf’ en van het leven genieten belangrijk. Inspiratie halen zij uit mensen om zich heen, maar ook uit popsterren en sportidolen. Voor henzelf is sport sowieso belangrijk, en ook concerten, films en dergelijke zijn een belangrijke inspiratiebron. Voor 20% van de ondervraagden is dat ook de natuur, of bepaalde boeken. ‘Iets hebben met geloof’ wordt minder makkelijk te duiden en is steeds meer divers. Respect hebben voor elkaars geloof en sociale normen en waarden zijn erg belangrijk, of men zichzelf wel of niet religieus noemt. Na haar volgde een enthousiast referaat over ‘De school als vormende en inspirerende omgeving’ van theoloog Marcel Elsenaar van KNext. Hij reikte de aanwezigen nuttige handvatten aan en opende vele ogen voor de inspirerende rol die de school speelt in het leven van jonge mensen. Hij liet zien hoe een school met het hele team een inspirerend vormingsprogramma kan opbouwen. Marjeet Verbeek van KFA-Filmbeschouwing volgde na hem en gaf de aanwezigen het voorbeeld van wat een filmgesprek in een klas is. Zij liet de film ‘Gods Lam’ zien. Dit is een debuutfilm van Klaas Jan Mulder, die hierop dit jaar cum laude is afgestudeerd aan de Hogeschool voor de kunsten Utrecht. Een mooie, ingetogen film, met weinig dialoog, waarin vooral de beklemmende sfeer het verhaal vertelde. Een alleenstaande islamitische slager die zijn twee zoons opvoedt. De oudste van de twee (15, 16 jaar) heeft de verstandelijke vermogens van een 8-jarige, waardoor de jongste zoon (12, 13 jaar) zich vaak over hem ontfermt. De jongste zoon is (in voice-over) de verteller van het verhaal. In de dagen vóór het Offerfeest worden alle betrokkenen in de film geconfronteerd met een toenemend afkeer voor het ritueel slachten. Prachtig in beeld gebracht door op de achtergrond de geluiden van het Achtuurjournaal en discussieprogramma’s op de radio te laten horen (reacties op het wetsvoorstel ‘verbod op ritueel slachten’), afgewisseld door klassieke muziek, dat de favoriete muziek van de vader blijkt te zijn. Persoonlijk wordt het, als de oudste zoon het lam dat voor hen geslacht zal worden tijdens het Offerfeest, ontvoert en in zijn slaapkamer verbergt. Zonder hier al te veel weg te geven, wil verslaggever wel vermelden dat de film een ontroerend goed einde krijgt.

Marjeet Verbeek legde uit dat een dergelijke film in een klas aanleiding is voor een les van ongeveer 2 uur. Maar daar zou ze toehoorders niet aan onderwerpen. In de tien minuten die volgden, had er een levendige vraag- en antwoordronde plaats. Bij enkele aanwezigen was er de scepsis of een dergelijke film (15 minuten) de aandacht van jongeren in de klas wel zou blijven vasthouden. Het is een erg ‘stille’ film met weinig actie en dialoog. Ter afsluiting werd het rapport door Monique van DijkGroeneboer en Bernice Brijan nog officieel uitgereikt en overhandigd aan enkele aanwezigen: Voortgezet Onderwijs docenten Godsdienst-Levensbeschouwing, onderzoekers en religieuze jongerenwerkers. Alle aanwezigen kregen bij verlaten van de zaal een exemplaar uitgereikt. Het was nu tijd geworden om Monique van Dijk-Groeneboer uitgebreid te feliciteren tijdens de borrel die plaatshad in restaurant De Rechtbank. Mocht u ook geïnteresseerd zijn in het onderzoeksrapport, dan kunt u een digitaal exemplaar opvragen bij Monique van Dijk: [email protected].

Colofon

Redactie: Ada van der Velden-Westervelt Sharita Baboeram Panday - Kanhai Archibald van Wieringen, pr. Foto’s: Diverse bronnen. Met dank aan verschillende collega’s.

Museum Catharijneconvent

je samen met je groepje opdrachten gaat maken in het museum, durf je dan je eigen mening te geven en respecteer je de mening van je medeleerling?

Feest! Weet wat je viert

Van idee naar uitvoering Dankzij een genereuze en gewaardeerde bijdrage heeft Museum Catharijneconvent het gerenommeerde adviesbureau Ernst & Young ingehuurd om het concept uit te werken tot een gedetailleerd operationeel plan en een uitgewerkt financieel model. Uit dit advies is een uitvoerig projectplan voortgekomen, dat wordt gebruikt voor fondsaanvragen. De ambitieuze visie op het project is omgezet in concrete plannen met een stevige financiële onderbouwing.

Een ambitieus en uniek educatieproject

Het succesvolle project Feest! over christelijke feestdagen krijgt een ambitieus vervolg. Het wordt uitgebreid tot een landelijk educatieprogramma, getiteld Feest! Weet wat je viert. Museum Catharijneconvent heeft daarbij als doelstelling om alle kinderen van Nederland ten minste één keer in hun schoolcarrière in aanraking te laten komen met christelijk erfgoed. Museum Catharijneconvent zocht hiervoor samenwerking met het Bijbels Museum en museum Ons’ Lieve Heer op Solder in Amsterdam. Hoe het begon…. Al jaren komen leerlingen uit groep 7 naar Museum Catharijneconvent voor het project Feest! Weet wat je viert. In 2008 heeft het museum van de European Museum of the Year Award een speciale onderscheiding ontvangen. De jury prees het Catharijneconvent voor de presentatie om jongeren uitleg te geven over het christendom. Inmiddels hebben ruim 10.000 kinderen Feest! bezocht. Het voorbereidende lespakket en het bezoek aan het museum worden hoog gewaardeerd. Met Feest! Weet wat je viert wil Museum Catharijneconvent kinderen inzicht geven in de universele en culturele waarden van het christendom en de Bijbel alsook de invloed daarvan op de Nederlandse samenleving in heden en verleden. Het museum ziet de overdracht van kennis over het religieus erfgoed bij kinderen als cruciaal voor de instandhouding. Dit is urgent, omdat door de secularisatie steeds minder scholieren en docenten op de hoogte zijn van onze nationale geschiedenis en cultuur, die sterk is beïnvloed door christelijke tradities. De christelijke kunst, tradities, normen en waarden liggen aan de wortels van onze samenleving. Feest! Voor alle kinderen van Nederland Museum Catharijneconvent gaat het educatieproject Feest!, dat nu voornamelijk regionale scholen trekt, uitbreiden tot een landelijk educatieprogramma, getiteld Feest! Voor alle kinderen van Nederland. Samen met het Bijbels Museum en museum Ons’ Lieve Heer op Solder streeft Museum Catharijneconvent naar een landelijk dekkend netwerk van deelnemende musea. Het is een samenwerkingsverband voor een periode van tenminste tien jaar. Samenwerking met scholen en catechesegroepen vraagt continuïteit, gekoppeld aan inhoudelijke doorontwikkeling van educatieve projecten. De maatschappij en het onderwijs zijn immers sterk in beweging. Feest! Weet wat je viert laat leerlingen zelf ontdekken, moedigt ze aan om vragen te stellen en laat ze reflecteren op zichzelf en hun klasgenootjes. Feesten die je viert, vertellen iets over jezelf. Waarom vier je het of waarom niet? Hoe viert je klasgenoot Pasen en waarom vier jij het niet? Daarnaast bieden het lespakket en de museumles handvatten om kinderen met gedragsregels (normen) om te laten gaan. Hoe bezoek je een museum en welke regels gelden daar? Als

Nationaal samenwerkingsverband Uit onderzoek blijkt dat kinderen van basisscholen niet meer dan 25 tot 30 kilometer reizen naar een museum. Het is daarom noodzakelijk om een landelijk netwerk van musea te vormen. Het streven is om elke twee jaar een nieuwe regio te bestrijken met een of twee lokale musea. In 2013 wordt er gestart met het Bijbels Museum en museum Ons’ Lieve Heer op Solder. Vervolgens valt te denken aan Brabant en Noord-Limburg in 2015 en de regio’s Flevoland, Gelderland en Overijssel in 2017. Museum Catarijneconvent werkt voor dit project ook samen met de TST, die het project wetenschappelijk ondersteunt. Ook u kunt helpen! Het project heeft een looptijd van minimaal tien jaar. Uiteindelijk zullen er jaarlijks ruim 90.000 kinderen naar één van de participerende musea komen om deel te nemen aan Feest! Weet wat je viert. De totale investering bedraagt € 7,3 miljoen, waarvan al € 1,8 miljoen aan private donaties al is gedekt. Ook u kunt bijdragen aan dit bijzondere project. Help mee, zodat alle kinderen van Nederland straks weer weten waarom we Kerstmis of Pasen vieren en onze christelijke feestdagen weer betekenis krijgen. Meer informatie vind u op www.feestweetwatjeviert.nl.

www.feestweetwatjeviert.nl

OPEN COLLEGE AVONDEN



Theologie Utrecht



Deelname is gratis!

Donderdag 13 februari 2014 Prof. Dr. Antoine Bodar

Over Franciscus van Assisi en actualiteiten rondom paus Franciscus.

Donderdag 27 maart 2014 Drs. Frank Bosman Over de vraag: ‘Waar is God?’

Donderdag 15 mei 2014 Prof. Dr. Marcel Poorthuis Over ‘interreligieuze dialoog’.

Woensdag 4 juni 2014 Prof. Dr. Antoine Bodar

Over ‘Liturgie als verbinding tussen Christenen’.

Open College Avonden Aanvang: 19.30 uur Locatie: Utrecht Voorafgaand aan de Open College Avonden is er Open Huis voor geïnteresseerden in de theologiestudie. Meer informatie en aanmelden: www.tilburguniversity.edu/theologie/oca