Iets is pas circulair als je het circulair maakt!
Hier komt tekst Thea Smid-Verheul 30 2015 Hierapril komt ook tekst
Utrecht.nl
Wat ziet u hier?
Utrecht.nl
Als circulair inkopen het antwoord is, wat is dan de vraag?
Utrecht.nll
“The current economic growth model is a global suicide pact”
Utrecht.nl 4
De circulaire benadering
Utrecht.nl
Voor Nederland betekent dit: - een jaarlijkse besparing van tenminste €7,3 miljard op materiaalkosten - 54.000 extra arbeidsplaatsen - zeer sterke reductie van de milieudruk
Utrecht.nl
Circulaire economie: het draait om het sluiten van kringlopen
Utrecht.nl
De 3 kernprincipes van circulaire economie
MAXIMAAL WAARDEBEHOUD, MINIMALE
MILIEUBELASTING EN KETENREGIE Utrecht.nl
CIRCULAIR INKOPEN… KWESTIE VAN VRAAG EN AANBOD?!
Utrecht.nl
Circulaire economie vraagt om andere mentale modellen: Re-think!
Utrecht.nl
Circulaire economie: gedreven door nieuwe business modellen
……AirBnB, SnappCar, Repaircafé, De Windmolen, La Serre, Car2Go, Drive Now, ParkCirca, ParkingPanda, 99Dresses, DogVacay, AppsStore, Zopa, Peopleperhour, WeHelpen, Taskrabitt, MUDjeans,Thuisafgehaald, Uber, NLDoet, Spullendelen, Autodate, Uniivers, Geldvoorelkaar, Bitcoin, Makkie, Velib, Speelotheek, TioektSwap, Gobletrooper, Eatwithme, Desksurfing, Taxi2, Landshare, Timeswap, Zimride, Broodfonds, Women on Wings, Floow2, Cow Funding, Wakka Wakka, Spotify, Phoneblocks, BB Blocks, …..
Utrecht.nl
Circulaire economie: gedreven door nieuwe businessmodellen BUSINESSMODELLEN
TOELICHTING
LENEN & ‘LEASEN’
• • •
Gebruiken (niet bezit) van product staat centraal. Producent blijft eigenaar van product en levert service. Ontwikkeling van product met oog op recycling (design for dissasembly).
SPAREN & RUILEN
• •
Model op basis van alternatieve betaalmiddelen Inzet van uren werk, diensten of fysiek product in ruil voor waarde
DELEN
• • •
Delen van ideeën, goederen, vervoer, data. Optimaal gebruik maken van capaciteit goederen Internet technologie is belangrijke ‘enabler’
•
Re-use: herwinnen product waarde en verlengen levensduur van product door ‘retake’ en ‘resell’ Slim recyclen: integreren reverse flows of materials ‘social enterprises’: maatschappelijke missie voorop
CREËREN MEERDERE WAARDEN TEGELIJK
• •
VOORBEELDEN
Utrecht.nl
HERGEBRUIK… MEEST WAARDEVOLLE EERSTE STAP
Utrecht.nl
Kirkman Kringloopwijzer: p j tool bijj marktconsultatie
1. ONTWERP
4. RESTSTOFFEN MGT
2. PRODUCTIE -PROCES
3. GEBRUIK EN HERGEBRUIK
OP WEG NAAR…. DE JUISTE VRAAG EN HET PASSENDE AANBOD Utrecht.nl
Kringloopwijzer: relevante vragen in ontwerpfase •
In hoeverre is gebruik gemaakt van eerder ingezette grondstoffen/onderdelen? Hoeveel % van het product is gemaakt van gerecycled materiaal?
•
In hoeverre is product/dienst/werk geschikt voor toekomstig hoogwaardig hergebruik? Is er sprake van modulair/C2C ontwerp?
•
Wat is de beoogde (economische levensduur van het product?
•
Op welke manier draagt het ontwerp bij aan de langst mogelijke levensduur?
•
Is er een methodiek waardoor geborgd wordt dat hoogwaardig hergebruik en/of hoogwaardige recycling zal plaatsvinden?
•
In hoeverre kan de leverancier het product met minder of duurzamere materialen produceren?
•
Hoe onderzoekt de leverancier de mogelijkheden en ambities om het product door te ontwikkelen en circulariteit te verbeteren?
1. ONTWERP 2. PRODUCTIEPROCES
4. RESTSTOFFENMGT
3. GEBRUIK EN HERGEBRUIK
en
technische)
Utrecht.nl
Binnen een paar jaar…
VRAAG VAN DE BUURVROUW: “Heb je nog wat plastic afval, dan kan ik de nieuwe schoenen van de kinderen afprinten?” Utrecht.nl
Kringloopwijzer: relevante vragen in productiefase
1. ONTWERP 2. PRODUCTIEPROCES
4. RESTSTOFFENMGT
3. GEBRUIK EN HERGEBRUIK
•
Waar wordt het product gefabriceerd/geproduceerd?
•
Waar komen de gebruikte materialen vandaan? Is dat aantoonbaar?
•
Hoe wordt er omgegaan met afval tijdens de productiefase?
•
Hoe gaat de leverancier om met materiaal efficiency tijdens de productiefase, met andere woorden hoe voorkomt men zo veel mogelijk materiaalverlies tijdens productie?
•
In hoeverre wordt het gebruik van toxische stoffen bij productie vermeden?
•
Wat doet de leverancier met betrekking tot de verpakking? Welke maatregelen zijn getroffen ter vermindering van de hoeveelheid verpakkingsmateriaal?
•
In hoeverre is het transport efficiënt ingericht?
Utrecht.nl
Kringloopwijzer: g oo op relevante vragen in gebruiksfase 1. ONTWERP 2. PRODUCTIEPROCES
4. RESTSTOFFENMGT
3. GEBRUIK EN HERGEBRUIK
•
In hoeverre heeft u in beeld wat de intensiteit van gebruik van het product is (bijv. d.m.v. tag systeem)?
•
Wat is de verwachte technische en economische levensduur van het product?
•
Draagt u tijdens het gebruik van het product ook zorg voor het onderhoud? Zo ja, welke vormen van onderhoud (preventief/correctief)? En biedt u dit onderhoud zelf of heeft u onderhoud uitbesteed?
•
Welke mogelijkheden bestaan er tot upgraden in het belang van het stimuleren van een zo lang mogelijke levensduur?
•
In hoeverre is hergebruik van het product mogelijk?
Utrecht.nl
“POWER BY THE HOUR”…. ROLLS ROYS LAAT KLANT BETALEN PER GEBRUIK Utrecht.nl 19
12-mei-15
Title Slide
ALS TECHNISCHE LEVENSDUUR > ECONOMISCHE Utrecht.nl LEVENSDUUR, OVERWEEG HERGEBRUIK
Kringloopwijzer: g oo op relevante vragen in reststoffenfase 1. ONTWERP
•
Hoeveel procent van (materialen en/of onderdelen van) het betreffende product acht u geschikt voor: reuse, repair, remanufacturing en recycling?
•
Welke maatregelen zijn getroffen om de levensduur van het product na terugname te verlengen (reuse/resell, repair)?
•
Welke maatregelen zijn getroffen om de producten/onderdelen/materialen na einde technische levensduur zo hoogwaardig mogelijk te hergebruiken (remanufacture, recycle)?
•
Bij al deze maatregelen: Welke toezeggingen kan de leverancier doen voor hergebruik van het product of de materialen in een volgende cyclus? Hoe wordt hier ‘regie’ op gehouden? Ligt het product na 2e gebruiker niet alsnog op de schroot?
•
Hoe organiseert de keten het hergebruik van het product, de onderdelen en de gebruikte materialen (via welke stappen in de cascadering naar recycling en waarom deze stappen)?
•
In welke vorm wordt het product aangeboden en welke afspraken zijn in de keten mogelijk?
2. PRODUCTIEPROCES
4. RESTSTOFFENMGT
3. GEBRUIK EN HERGEBRUIK
Utrecht.nl
BINBANG ALS START-UP IN RESTSTOFFENMANAGEMENT
Uttrec Utrecht.nl cht.nl
BMA ERGONOMICS...
GEEFT GELD-TERUG-GARANTIE
Utrecht.nl 23
12-mei-15
Title Slide
CUP2PAPER… SLUIT DE KRINGLOOP
Utrecht.nl 24
12-mei-15
Title Slide
Hoe doen we dat in aanbestedingen? • Eis? • Wens? • Aanbestedingswijze? • Vergt ketenbenadering: keten om tafel zetten
Utrecht.nl
Dilemma’s circulaire sloop schoolgebouw EMVI Gunningscriterium: Aandeel circulair inkopen (25%) Hoe hoger de mate van het hergebruik en de mate van waarde behoud, hoe hoger u scoort op deze wens. Dilemma’s: • Wat is Upcycle; Wat is Downcycle? • Wat als onze (externe) expert twijfels heeft bij de haalbaarheid van de antwoorden? • Asbest!
Afvalstromenoverzicht Hergebruik (Waardebehoud) van de afvastroom Conform uitgangspunten Circulair slopen
Component/ Afvalstof Beton
Metselwerk
Hout Glas
Plafondplaten
Vloerbedekking Trespa
Dakleer
Hoeveelheid
Eenheid
8167 ton
Hergebruiken (RE-USE): Waarde*
RE-CYCLING: Upcycling
Waarde*
RE-CYCLING: downcycling
Waarde*
Verbranding
Stortplaats
NIET CIRCULAIR**
779,5 ton
201,6 ton 125 ton 40 ton 63 ton 6 ton
174 ton
Utrecht.nl
Dilemma’s circulair kantoorpapier Vooraf: • Archiefwet: papier na 50 keer vouwen nog leesbaar (!) • Communicatie wil wit papier als uitstraling • Gerecycled wit papier is ca. 20% duurder
Hoe aanbesteden? Eis 100% gerecycled papier en witheid; beloon de laagste prijs Eis witheid; beloon hoger % van gerecycled papier Eis 100% gerecycled en max. prijs; beloon hogere witheid ….
Utrecht.nl
Circulair inkopen moet iig via EMVI en functioneel omschrijven, BVP kan Geef in maximaal 3 A4 aan in welke mate uw producten invulling geven aan de 2 hoofdprincipes (maximaliseren waardebehoud en regie op het sluiten van de kringloop). Ga hierin in op de door u genomen en te nemen maatregelen op de volgende items en omschrijf dit SMART. Onderbouw uw aanbod met bewijzen, te verifiëren claims of prestatie informatie. Item Maximale waardebehoud tijdens ontwerp
Maximale waardebehoud van het product tijdens en na gebruik
De rol die u gaat nemen als regievoerder op de kringloop
Denk bij de omschrijving aan de volgende aspecten x De manier waarop het ontwerp borgt dat waardevernietiging zoveel mogelijk wordt voorkomen; (bijv. door demontabel te zijn; modulaire opbouw of eenvoudig gescheiden te kunnen worden) x % product gemaakt van gebruikt materiaal x Levensduur; normale verwachting en te garanderen verlenging x Functionaliteit x Gemak waarmee het gerepareerd kan worden x % product geschikt voor re-use x % product geschikt voor re-pair/re-furbish x % product geschikt voor re-manufacturing x % materiaal geschikt voor recycling x Creatieve oplossingen na recycling, upcycling of downcycling Toon ons actief aan hoe u de de regie op de kringloop gaat voeren gelet op oa: x borging x rapportering x risicobeheersing x verdeling verantwoordelijkheden en risico’s x transparantie x ketensamenwerking
Relatieve weging XX%
XX%
XX%
Utrecht.nl
Utrecht.nl ht.nl 29
12-mei-15
Title Slide
