Ideeën voor energiebewust en veilig rijden
������������������� �������������������
Zo rijdt u energiebewust en veilig
Stress en agressie in het verkeer, verkeersdrukte die toeneemt… Autorijden vraagt steeds meer inspanningen. Nochtans maken nieuwe voertuigtechnologieën een rijstijl mogelijk die het comfort, het rijplezier en de veiligheid verbetert. Bovendien vaart het milieu er wel bij en kunt u ook heel wat besparen op brandstof. U zult het resultaat snel merken! Colofon:
• Verantwoordelijke uitgever: André Van Haver, wnd. directeur-generaal Administratie Economie
• Samenstelling en redactie: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
• Administratie Economie: Afdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie
• Administratie Wegen en Verkeer • Bronnen: Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek (VITO) Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV)
• Lay-out: Administratie Economie: Afdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie
• Fotografie: Marc Bergmans • Druk: Enschede - Van Muysewinkel • Depotnummer: D/2004/3241/182 2
Een aangepaste rijstijl Een sportieve rijstijl kenmerkt zich door
winst op. Een vlotte, comfortabele rijstijl
hoge snelheden, voortdurend acce-
is het alternatief.
lereren met hoge toerentallen en plots
Deze manier van rijden brengt u snel en
afremmen. Op landelijke en stedelijke
comfortabel naar uw plek van bestem-
wegen leidt dat tot 30%
ming, is veiliger en leidt tot minder brand-
extra brandstofverbruik ten
stofverbruik. Brandstofinjectie, vijfde
opzichte van een gewone
versnelling en meer vermogen
rijstijl. Bovendien levert die spor-
maken een nieuwe manier van
tieve rijstijl nauwelijks of geen tijd-
T
I
P
autorijden mogelijk.
S
• Volg de verkeersstroom en anticipeer op de gebeurtenissen voor u. • Hou voldoende afstand, zo vermijdt u bruusk remmen. • Verander niet onnodig van rijstrook en vermijd zinloos inhalen. • Nader stoplichten met een gematigde snelheid. • Vertraag langzaam voor een bocht, rem af op de motor en verhoog pas uw snelheid in de bocht als u merkt dat de rijbaan vrij is. • Schakel tijdig over naar een hogere
immers een lager toerental, dus een lager verbruik. Recente motoren draaien veel soepeler dan vroeger en maken het mogelijk om snel naar hoge versnellingen over te schakelen zonder schade te berokkenen aan de motor. Schakel bij een toerental dat bij voorkeur lager is dan 2500 toeren/minuut bij benzinemotoren en 2000 toeren/minuut bij dieselmotoren. • In een ideale situatie rijdt de auto altijd met dezelfde snelheid en dient u bijna nooit te remmen of extra gas te geven.
versnelling. Een hoge versnelling betekent
33
Starten en stilleggen Een koude motor verbruikt bijna twee-
Stationair draaien betekent brandstof-
maal zoveel brandstof als een warme.
verspilling.
T
I
P
S • Parkeer uw auto dadelijk in de juiste
• Gebruik voor kleine afstanden geen auto.
rijrichting zodat u geen manoeuvres moet
• Rijd onmiddellijk na het starten rustig weg,
uitvoeren met een koude motor.
een auto warmt immers sneller op wan-
• Zet, indien mogelijk, uw motor af wanneer
neer hij rijdt dan wanneer hij stilstaat.
u meer dan 30 seconden moet wachten.
• Bij moderne motoren moet u geen gas bijgeven bij het starten. Test of u uw gaspedaal volledig los kunt laten bij het starten.
Het verbruik is het 1ste
laagste in de 5de
2de
versnelling. Ga
3de
dus zo snel
4de
5de
mogelijk naar de hoogste versnelling.
T
I
P
0�
20�
100�
120�
S
• Rijd zo veel mogelijk met een gelijkmatige
4
40� 60� 80� snelheid in km / h
• Rijd niet te snel! Bij snelheden boven
snelheid en een laag toerental in een zo
100 km/h is de snelheid de bepalende
hoog mogelijke versnelling.
factor voor het brandstofverbruik.
20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0
verbruik in l / 100 km
Verbruik en snelheid bij verschillende versnellingen
Verbruik bij gewone rijstijl (GRS) en sportieve rijstijl (SRS) Met dezelfde wagen werden 4 verschil-
tijdwinst (gemiddelde ritsnelheid) te ver-
lende trajecten gereden, telkens één
waarlozen is.
keer met een gewone rijstijl en één
Op landelijke wegen kan een tijdwinst
keer met een sportieve rijstijl. Op de
van 10% gerealiseerd worden, daarte-
autosnelweg werd niet sportief gereden
genover staat een extra verbruik van 25%.
om geen snelheidsovertreding te be-
Een aangepast rijgedrag geeft ook een
gaan.
halvering van de Nox-emissies, zowel
Vooral in de stad is het extra verbruik
in als buiten de stad.
120 100
18 16
+ 33 %
14
+ 30 %
80
12 10
60
+ 25 %
8
40
6 4
20 0
stad�
(koude motor)
stad�
(warme motor)
landelijke weg
snelweg
Verbruik in l / 100 km
Snelheid in km / h
frappant, namelijk tot 33%, terwijl de
verbruik GRS verbruik SRS
2
snelheid GRS
0
snelheid SRS
5
Welke wagen kopen? In het kader van het verminderen van
CO2-uitstoot van nieuwe wagens. Elk
de CO2-uitstoot door personenwagens
etiket bevat informatie over het merk
heeft de Europese Commissie een
van de wagen, het model, de uitvoe-
richtlijn (1999/94/EG) uitgevaardigd
ring, het type brandstof alsook het type
over het verstrekken van informatie
van versnellingsbak en natuurlijk over
aan consumenten over verbruik en de
het brandstofverbruik per 100 km en de
Brandstofverbruik en CO2-uitstoot personenauto's Merk Model Uitvoering Brandstof Versnellingsbak
CO2-uitstoot per kilometer.
Plaats voorbehouden voor het logo van het merk (facultatieve melding)
Het gemiddeld verbruik van benzine-
x y 1,4 benzine manuele
Brandstofverbruik
gemeten volgens officiële testcyclus
CO2-uitstoot gemeten volgens officiële testcyclus CO2 is het broeikasgas dat bij de wereldwijde klimaatsverandering de belangrijkste rol speelt
6,2 148
wagens bedraagt 7.0 l/100km, wat
liter/100 km
1
g/km
2
A
B 4,2
160
C 5,5
190
D 6,7
220
E 8
250
F 9,3
G 10,5
Kies een benzinewagen met een lichte
g/km CO2
motor. Die is minder gevoelig voor de
1/100 km
3 Jaar van toepassing
2003
Een gids betreffende het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot met gegevens voor alle modellen van nieuwe personenauto's is gratis verkrijgbaar in elk verkooppunt. Naast de brandstofefficiëntie van een auto zijn ook het rijgedrag en andere, niet-technische factoren bepalend voor het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot van een auto. Een regelmatig en goed onderhoud van de wagen volgens de voorschriften van de constructeur bevordert ook een vermindering van het brandstofverbruik en van de CO2-uitstoot.
rijstijl. Als u een diesel koopt, kies dan een type met directe brandstofinjectie. Kies bij voorkeur voor een alternatief voertuig (LPG, elektrisch, hybride,...)
1
De in cijfers uitgedrukte waarde van het officieel brandstofverbruik.
Surf naar
2
De in cijfers uitgedrukte waarde van de officiële specifieke CO2uitstoot.
www.milieuvriendelijkvoertuig.be
3
Categorie van CO2- uitstoot, waardoor het mogelijk wordt de wagen te vergelijken met het gemiddeld niveau van CO2- uitstoot.
en controleer de milieuscore en het
Etiket brandstofverbruik benzinewagen 6
van dieselwagens bedraagt 5,8 l/ uitstoot van 154 g/km.
(met als gemiddelde 7,0 l/100 km en 166 g/km CO2) 130
van 166 g/km. Het gemiddeld verbruik 100km, wat overeenkomt met een CO2-
Brandstofverbruik en CO2-emissies vergeleken met het gemiddelde van alle modellen van benzinewagens 100
overeenkomt met een CO2-uitstoot
energieverbruik. U vindt er ook een uit-
gebreid informatieluik over milieukarak-
Poster: op elk verkooppunt wordt een
teristieken, wetgeving en rijgedrag.
poster voorzien met daarop alle wa-
Via vier kanalen wordt er informatie
gens die in het verkooppunt te koop
verschaft over dit etiket:
worden aangeboden, gerangschikt van
Etiket brandstofverbruik: te beves-
het laagste naar het hoogste verbruik.
tigen op elke nieuwe wagen die in een
Publicitair materiaal: in alle gedrukt
verkooppunt wordt tentoongesteld.
reclamemateriaal voor één of meerdere
Gids brandstofverbruik: jaarlijks
modellen moeten de verbruikswaarden
wordt een gids uitgegeven met daarin
worden opgenomen.
alle wagens die op de Belgische markt
Een overzicht van alle nieuwe wagens
verkocht worden en hun verbruiksge-
en hun energieverbruik vindt u op:
gevens. Deze gids is beschikbaar in
www.milieuvriendelijkvoertuig.be
alle verkooppunten.
www.environment.fgov.be 7
Technische aspecten Veilig en energiezuinig rijden kan enkel met een goed onderhouden wagen. Geef de auto een regelmatig onderhoud en volg hierbij de instructies van de constructeur. Let in het bijzonder op de bandenspanning.
Banden Een te lage bandenspanning leidt tot
bedraagt (38 % van de oorspron-
meer brandstofverbruik (tot 3 % bij
kelijke diepte), daalt het volume
0,5 bar te laag) en brengt de stabi-
afgevoerd water met 76 %.
liteit en dus ook de veiligheid in gevaar. Wacht niet met vervangen tot het wettelijk minimum van 1,6 mm bereikt is. Zelfs wanneer de profieldiepte nog 3 mm
T
I
P
S
• Controleer de bandenspanning maandelijks en neem in elk geval de aanbevolen
tenminste met dezelfde banden op één as.
bandenspanning in belaste toestand. Uw
• Controleer regelmatig de profieldiepte van
banden zullen langer meegaan.
8
• Rijd steeds met vier identieke banden of
uw banden.
mumcurve is afhankelijk van het type
reeds afgenomen met 2,5% tot 5% ten
band en de snelheid. 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
opzichte van de oorspronkelijke max.
bandenspanning. Na 5 maanden is de oorspronkelijke spanning afgenomen met gemiddeld 20%.
min.
Bij een bandenspanning van 1,7 bar kan het extra verbruik oplopen tot 8%. Het verschil tussen 2,5
de minimumcurve en de maxi-
2,4
2,3
2,2 2,1 2,0 1,9 Bandenspanning (bar)
1,8
Extra verbruik (%)
Na 1 maand is de bandenspanning
1,7
Toebehoren Halfgeopende zijruiten verhogen het
Alle elektrische accessoires (achterruit-
brandstofverbruik met gemiddeld 5 %.
verwarming, mistlampen…) verbruiken
De ruiten gesloten houden en gebruik
energie. Airconditioning kan zelfs tot
maken van de ventilatie verdient de
25 % extra verbruik veroorzaken. Ge-
aanbeveling.
bruik de elektrische accessoires enkel
Verbruik in l / 100 km
14�
wanneer het nodig is.
zonder airco� met airco
16�
Het verbruik van benzi-
+15%
newagens en dieselwagens
12�
+27%
werd in stadsritten en in
10� 8�
ritten op de buitenwegen
+10% +17%
6�
gemeten, met en zonder
4�
airconditioning. De grafiek
2�
hiernaast toont het verschil.
0�
stad� benzine
buiten� benzine
stad� diesel
buiten� diesel
9
Belading Extra gewicht betekent extra energieverbruik (10 % meer voor skiboxen op het dak, tot 30 % extra voor een fietsrek op het dak). Uw auto reageert bovendien anders als hij zwaar geladen is: de remafstand en de middelpuntvliedende kracht - die uw auto naar de buitenkant van de bocht duwt - worden groter, zodat u meer kans loopt de controle over uw stuur te verliezen.
Verbruik met belading op het dak van de wagen bij een snelheid van 120 km/h
Belading
Verbruik (l/100km)
Geen
9,3
Bagagerek
10,0
7,5%
Skibox
10,8
16,1%
Beladen bagagerek
12,9
38,7%
T
I
P
S
• Plaats uw fietsrek achter aan uw voertuig. • Verwijder de skibox, het fiets- of bagagerek onmiddellijk na gebruik.
10
Extra verbruik
• Leg de zwaarste stukken het meest naar voren en bewaar zo het evenwicht van uw wagen.
Rijomstandigheden Ritvoorbereiding
T
I
P
S
• Stippel de weg vooraf uit, zodat u niet on-
• Vermijd rijden door de stad. Het verbruik
nodig moet omrijden. Navigatiesystemen,
is er tweemaal zo hoog als op de snelweg.
die steeds vaker geïntegreerd worden in
Ook rijden in druk verkeer leidt tot dubbel
nieuwe wagens, kunnen hierbij een han-
zo veel verbruik als bij normaal verkeer.
dig hulpmiddel zijn. Er zijn ook nog altijd
• Vermijd sluipwegen als alternatief voor de
de meer vertrouwde wegenkaarten. Een
autosnelweg bij druk verkeer. Het verbruik
ontspannen bestuurder verbruikt minder
op landelijke wegen blijft immers hoger
brandstof.
dan op de autosnelweg.
Registratie van uw verbruik Experimenten wijzen uit dat het registreren van het verbruik tot 5 % besparing kan leiden. Ook het gebruik van boordinstrumenten zoals cruisecontrol, waarbij een constante snelheid van de wagen kan worden ingesteld, of een display die het onmiddellijk verbruik aangeeft, kan besparingen tot 10 % met zich meebrengen.
Wie is ROB? ROB staat voor Rustig Op de Baan.
een betere leefomgeving. Surf naar
Wie Rob is past zijn/haar rijstijl
www.ikbenrob.be voor meer informatie
aan, voor een veiliger verkeer en
en een gratis ROB-sticker. 11
Milieueffecten Koolstofdioxide (CO2) en het
Andere gassen
broeikaseffect
Tijdens het rijden is er eveneens emis-
Autorijden gaat gepaard met brand-
sie van andere gassen die luchtver-
stofverbruik, waardoor er CO2 gevormd
vuiling veroorzaken. De belangrijkste
wordt die terechtkomt in de atmosfeer.
zijn stikstofoxides (NOX), koolstof-
CO2 speelt, naast een aantal andere
monoxide (CO), koolwaterstoffen en
gassen, een belangrijke rol in het broei-
deeltjes. Het effect van het rijgedrag op
kaseffect.
die emissie is nog groter dan het effect hiervan op het brandstofverbruik. Op warme zomerdagen kan NOX, samen met koolwaterstoffen, aanleiding geven tot hoge ozonconcentraties. Die kunnen leiden tot ademhalingsproblemen en zelfs tot beschadiging
12
Op de klimaatconferentie van Kyoto
van de longen, vooral bij kinderen en
(1997) is afgesproken dat de CO2-uit-
bejaarden. Bovendien is NOX de oor-
stoot in België tegen 2010 met 7,5 %
zaak van zure regen, die leidt tot verzu-
moet dalen ten opzichte van 1990. Als
ring van de bodem en het grondwater
er geen extra maatregelen genomen
en tot aantasting van gebouwen.
worden, zal de uitstoot van de trans-
Bij een sportief rijgedrag neemt de
portsector tegen 2010 met 35% toe-
emissie van NOX toe met 20 tot 150 %.
nemen. Die prognose houdt rekening
CO is een uiterst giftig gas. In België
met een voortdurende economische
is het verkeer verantwoordelijk voor
groei en een stijging van de mobiliteit.
70 % van de totale CO-uitstoot. Bij een
sportief rijgedrag kan de uitstoot van
Belastingvermindering voor de
CO toenemen met een factor van 1 tot
aankoop van milieuvriendelijke
8. Bij files en in tunnels kunnen gevaar-
voertuigen
lijke CO-concentraties ontstaan. Hoofdpijn en misselijkheid zijn de eerste symptomen van een CO-vergiftiging. Koolwaterstoffen zijn onverbrande brandstoffen die terug in de atmosfeer komen. Sommige zijn kankerverwekkend, veroorzaken geurhinder en zijn samen met NOx de voornaamste oorzaak van hoge ozonconcentraties. Voor koolwaterstoffen werd een toename gemeten van 15 tot 400 % ten gevolge van een agressieve rijstijl. De zwarte rook die uit de uitlaat komt, is de uitstoot van deeltjes (roet, resten brandstof en olie). Ze veroorzaken geurhinder en tasten ook gebouwen aan. Recent onderzoek wees uit dat de uitstoot van (vooral zeer fijne) deeltjes ook ernstige schade aan de longen kan
Voor de aankoop vanaf 1 januari 2005 van een voertuig dat minder dan 105 gram CO2 per kilometer uitstoot, wordt een belastingvermindering toegekend van 15% van de aankoopprijs, zonder dat het bedrag van de belastingvermindering meer dan 4000 euro kan bedragen. Voor de aankoop van een voertuig dat tussen 105 en 115 gram CO2 per kilometer uitstoot, wordt een belastingvermindering toegekend van 3% van de aankoopprijs, zonder dat het bedrag van de belastingvermindering meer dan 750 euro kan bedragen. Bij het ter perse gaan van de brochure was deze fiscale maatregel nog in voorbereiding.
toebrengen, met kanker tot gevolg. Meer informatie over emissie en luchtverontreiniging vindt u op: www.vlaanderen.be/lucht www.emis.vito.be 13
Nuttige adressen en websites Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Administratie Wegen en Verkeer Koning Albert II-laan 20, bus 4, 1000 Brussel, tel.: 02-553 79 07 e-mail:
[email protected], website: www.wegen.vlaanderen.be (informatie over wegenwerken en campagnes over mobiliteit, publicatie Uitweg)
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Afdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie Koning Albert II-laan 7, 1210 Brussel, tel.: 02-553 46 00 e-mail:
[email protected], website: www.energiesparen.be (informatie en campagnes over energiebesparing)
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Afdeling Algemeen Milieu- en Natuurbeleid, Sectie Lucht Koning Albert II-laan 19, 1210 Brussel, tel.: 02-553 10 20 e-mail:
[email protected], website: www.vlaanderen.be/lucht (informatie over luchtverontreiniging door het verkeer en milieuvriendelijk rijgedrag)
Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) Boeretang 200, 2400 Mol, tel.: 014-33 58 21 e-mail:
[email protected], website: www.emis.vito.be, www.milieuvriendelijkvoertuig.be (overzicht van wagens en hun energieverbruik, energielabel, emissie en luchtverontreiniging)
14
Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid Haachtsesteenweg 1405, 1130 Brussel, tel.: 02-244 15 11 e-mail:
[email protected], website: www.bivv.be (informatie en campagnes over veilig rijgedrag en verkeersveiligheid)
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Vesaliusgebouw verdieping 2/3, Pachecolaan 19, postbus 5, 1010 Brussel e-mail:
[email protected], website: www.environment.fgov.be (de gids van de wagens die het milieu het meest beschermen)
FEBIAC vzw Woluwedal 46, bus 6, 1200 Brussel, tel.: 02-778 64 00 e-mail:
[email protected], website: www.febiac.be (federatie van de auto- en tweewielerindustrie, milieu-eisen, veiligheidsvoorschriften voor wagens)
Meer informatie over energiebesparing kunt u aanvragen bij de Vlaamse Infolijn, tel.: 0800-3 02 01 15
������������������� �������������������
Afdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie Koning Albert II-laan 7 1210 Brussel Tel : 02-553 46 00 E-mail :
[email protected] website: www.energiesparen.be
Administratie Wegen en Verkeer Koning Albert II-laan 20, bus 4 1000 Brussel Tel : 02-553 79 07 E-mail :
[email protected] website: www.wegen.vlaanderen.be
Energie sparen: de winst is voor u en het milieu.
