ideaal Ik ben me meer dan ooit bewust van de kwetsbaarheid van onze planeet 03 Profiteer nu nog van onze betaalactie

ideaal Magazine voor klanten van de ASN Bank Februari 2015

03

Profiteer nu nog van onze betaalactie

26

ASN Bank op Twitter, Facebook en andere social media

29

Met korting naar Johannes en Matthäus Passion

Astronaut André Kuipers:

‘Ik ben me meer dan ooit bewust van de kwetsbaarheid van onze planeet’

INHOUD

10

14

Duurzame thema’s: ASN Bank financiert: Texelse huizen warmte-koude opslag in zonder energierekening woon-zorgcomplex in Goes

18 04 06 09 12 17

Water: u verbruikt meer dan u ziet

Nieuws & vijf vragen aan Interview André Kuipers Bouw zelf een regenopvangsysteem Solidaridad maakt ‘Dé eerlijke Sweater’ Movies that Matter: 2e kaartje gratis voor ASN-klanten

20 22 24 26 28 29 32 34 35 2

30

Wat gaat de rente doen?

Help! Wat moet ik met mijn vermogen aan? Zij maken de duurzame keuzes Naar school dankzij ASN Jeugdsparen ASN Bank op social media Samen doen: vuilnisrapers in Bangladesh Klantvoordeel: Johannes en Matthäus Passion Nieuws en cijfers ASN Beleggingsfondsen Rentetarieven Voor de Wereld van Morgen, tweets en colofon

ideaal februari 2015

ASN BANK INTERACTIEF De ASN Bank is actief op diverse social media. Als u ons volgt, bent u als eerste op de hoogte van het laatste nieuws en leuke acties. Ook gaan we graag met u in gesprek en beantwoorden we uw vragen over ons beleid en onze dienstverlening. U ontmoet ons online via: www.facebook.com/asnbank www.twitter.com/asnbank www.twitter.com/ideaalmagazine www.voordewereldvanmorgen.nl IDEAAL ONLINE Wilt u Ideaal Online lezen? Meldt u zich dan aan via www.asnbank.nl/ideaal

ACTIE

Profiteer nu nog van onze betaalactie Als ASN-klant helpt u de duurzame samenleving realiseren. Daaraan draagt u bij via uw spaarrekening of uw inleg in de ASN Beleggingsfondsen. Maar wist u dat dit ook geldt voor de betaalrekeningen van de ASN Bank?

B

ovendien springt onze betaalrekening eruit door rente, lage maandelijkse kosten en gemak. U kunt er eigentijds al uw bankzaken mee doen. Van contactloos betalen met uw nieuwe ASN Wereldpas tot mobiel bankieren met uw smartphone. Vindt u dat goede redenen om (ook) een betaalrekening bij de ASN Bank te openen? Wees er dan snel bij. Want als u vóór 1 maart 2015 een ASN Bankrekening opent, is deze gratis tot 1 januari 2016. U betaalt in deze periode dus niet voor het aanhouden van de rekening. De ASN Bankrekening in het kort: • online betaalrekening • betalen via het internet en mobiel • inclusief ASN Wereldpas • variabele rente van 0,60%* over uw saldo

Ook ASN Creditcard gratis Ook

de ASN Creditcard doet mee aan deze kortingsactie. Als u vóór 1 maart 2015 een ASN Creditcard aanvraagt, gaat u pas vanaf 1 januari 2016 de bijdrage voor de kaart betalen. Deze is momenteel € 20 per jaar. Dat geldt eveneens voor een Extra ASN Creditcard voor uw partner of andere volwassen gezinsleden. Ook met uw ASN Creditcard draagt u bij aan een duurzamere wereld. Want met elke uitgave steunt u – zonder dat het u iets extra’s kost – de duurzame thema’s waar de ASN Bank en haar klanten voor staan: voor duurzame energie en eerlijke handel, en tegen wapens en kinderarbeid. •

* Variabele rente op jaarbasis met ingang van 8 januari 2015; rentewijzigingen voorbehouden.

ACTIEVOORWAARDEN

• • • •

Actieperiode: 1 november 2014 tot 1 maart 2015. Als u in de actieperiode een nieuwe ASN Bankrekening opent, betaalt u voor deze rekening tot 1 januari 2016 niet de maandelijkse kosten van momenteel € 1,25 per maand, of € 2,50 voor een en/of-rekening op twee namen. Als u in de actieperiode een nieuwe ASN Creditcard of Extra ASN Creditcard aanvraagt, betaalt u tot 1 januari 2016 niet de kosten van momenteel € 20 per jaar voor de nieuwe creditcard. U kunt van beide aanbiedingen gebruikmaken.

Op asnbank.nl vindt u meer informatie, de uitgebreide actievoorwaarden en de antwoorden op veelgestelde vragen over deze actie.

februari 2015 ideaal

3

VIJF VR AGEN A AN

Diane Griffioen Directeur ASN Beleggingsfondsen

Wat drijft je? Mijn vader gaf me mee dat je de aarde in bruikleen hebt en een beetje mooier moet achterlaten. Naarmate ik ouder werd, kreeg ik meer behoefte om me in te zetten voor de duurzame samenleving. Wat is er mooier dan mijn twee passies – beleggen en duurzaamheid – te combineren in mijn werk? Daarom maakte ik de stap naar duurzaam bankieren. Wat doe je? Met mijn collega’s zorg ik ervoor dat de beheerders van de ASN-fondsen ons duurzame beleggingsbeleid goed uitvoeren. En dat het beleid van sommige fondsen nog een stapje verder gaat. Zoals het ASN Milieu & Waterfonds, dat belegt in bedrijven die milieutechnologie ontwikkelen. Wat brengt dat op? Zowel financieel als duurzaam rendement. Dat laatste kun je niet weergeven in een percentage. Maar we hebben 2 miljard euro vermogen in beheer. Dat geeft ons echt invloed bij de bedrijven waarin we beleggen.

Foto: Josje Deekens

Betekent duurzaamheid nog meer voor je? Transparantie tegenover de aandeelhouders van onze fondsen. Ik vind het belangrijk dat we ons realiseren welk effect ons werk heeft en dat we daar helder over communiceren.

4

Wat trof je de afgelopen tijd het meest? Voor het ASN-Novib Microkredietfonds ben ik in Ecuador geweest. We kwamen in een schrijnend arme wijk in Guayaquil met lage huizen, daken van golfkarton en slechte wegen. Eerder waren we in ZuidQuito. Dat zag er tien jaar geleden net zo uit, vertelde de fondsbeheerder. Maar toen kregen de mensen toegang tot microkredieten. Eerst werden de winkels groter. De kinderen gingen naar school. Ze kregen betere banen dan hun ouders en bouwden stenen huizen. De straten werden verbeterd en er ging een bus rijden. Ik heb er vertrouwen in dat die arme wijk er over tien jaar ook veel beter voor staat, dankzij microkrediet.


250.000 euro voor War Child Onder het motto ‘Hands of our girls’ verzamelde 3FM Serious Request afgelopen december geld voor vrouwen en meisjes die in oorlogssituaties seksueel zijn misbruikt. Ook War Child zet zich voor deze meisjes in. Van de opbrengst gaat daarom 250.000 euro naar een project van War Child in Oost-Congo. Ook ASN Ideaalspaarders steunen dit project via het thema ‘tegen wapenhandel’. Het geld van 3FM Serious Request gaat naar het Panzi-ziekenhuis. Dit vangt jonge meisjes uit de hele regio op die seksueel verminkt zijn. Met het geld traint War Child medewerkers in het opvangen van deze getraumatiseerde en misbruikte kinderen. Dat is intensief werk, dat veel tijd kost. War Child begeleidt de gemeenschap, de verzorgers en de meisjes zelf. Het doel is dat de meisjes weer met zelfvertrouwen in het leven komen te staan.

ASN Bank zorgt voor positieve buzz op social media De website banken.nl volgt hoe banken scoren op social media. Dat levert interessante resultaten op. Zo hebben de drie grootbanken weliswaar het grootste aantal fans op Facebook, maar zij scoren op interactie lager dan de kleinere banken met minder fans. Opvallend is, volgens banken.nl, dat de tweets over de kleinere banken naar verhouding het meest positief zijn. De ASN Bank sprong er in november en december 2014 uit met een positieve ‘buzz’ van 41%, terwijl de eerstvolgende bank 23% scoorde. Onze klanten en fans waarderen onze tweets en posts over duurzaamheid en wat we daaraan doen. Meer weten over de ASN Bank op social media? Leest u dan het artikel op pagina 26 en 27.

NIEUWS

ASN-boom op Leiderschapslaan Trees for All streeft naar een groenere wereld. Daar wil het leiders van ondernemend Nederland bij betrekken. Daarom nodigt Trees for All jaarlijks enkele directeuren van Nederlandse bedrijven uit om een boom te planten als symbool voor hun inzet voor een duurzamere wereld. Als onderdeel van zijn Natuurlijk Leiderschap Programma heeft Trees for All hiervoor de Leiderschapslaan in het leven geroepen. Deze laan in het Bentwoud wordt ieder jaar verlengd. Het is dé plek voor duurzame leiders om inspiratie op de doen en ideeën uit te wisselen. Eind november 2014 plantte ASN-directeur Jeroen Jansen ‘zijn’ boom in de Leiderschapslaan. Ook werden er bomen geplant namens onder meer Peeze Koffie, Wubbo Ockels en Reinier van den Berg.

Jeroen Jansen

Spreek u uit tegen kernwapens Al 115 landen hebben kernwapens verboden. Nederland heeft nog een duwtje in de rug nodig om zich in deze rij aan te sluiten. PAX is daarom een burgerinitiatief gestart om een verbod op kernwapens in Nederland op de politieke agenda te krijgen. Daarvoor zijn 40.000 handtekeningen nodig. Wij sluiten ons graag aan bij deze actie. Er zijn nog veel handtekeningen nodig; teken daarom direct op de website www.tekentegenkernwapens.nl.

Beleggers opgelet Op donderdag 30 april vindt de algemene vergadering van aandeelhouders van de ASN Beleggingsfondsen plaats. U kunt deze vergadering in Amsterdam bijwonen als u zich van tevoren opgeeft. In maart kunt u een uitnodiging in uw brievenbus verwachten. Schrijft u de datum vast in uw agenda?


5

6


Foto’s: Josje Deekens

INTERVIEW

Astronaut André Kuipers:

‘De bestemming van de mensheid ligt in de ruimte’ Bijna zeven maanden woonde en werkte André Kuipers in het Internationale Ruimtestation (ISS). De astronaut ervoer een ‘kosmisch eenheidsgevoel’ terwijl hij boven de blauwe planeet zweefde. ‘Ik ben me sindsdien meer dan ooit bewust van de kwetsbaarheid van onze planeet.’

M

aar weinig mensen zagen de aarde vanuit de ruimte. Hoe is dat?

‘Fenomenaal. De eerste keer staat me nog helder voor de geest. “André, look!” riep mijn Amerikaanse collega naast me. Door het raampje zag ik ineens de blauwe aarde met dat zwarte niks ernaast. Toen besefte ik dat ik écht in de ruimte was. Overigens moet je als astronaut oppassen dat je niet hetzelfde doet als een Japanse toerist: uitsluitend naar de aarde kijken door de zoeker van je camera, waardoor je alleen op de details focust. Daarom heb ik mijn fototoestel na een tijdje weggelegd.’

Wat gebeurt er dan?

‘Je wordt je bewust van het grote geheel. Ik herinner me twee momenten in het bijzonder. We zweefden ’s nachts boven de Alpen. Ik kon nog steeds de lichten van Dublin zien, maar ook die van Oslo. Als ik mijn hoofd naar links draaide, zag ik, via Frankrijk en Spanje, de kust van Marokko. En aan de andere kant zag ik de lichten van Caïro al opdoemen. Door alleen mijn hoofd te draaien, kon ik heel Europa zien. Onvoorstelbaar. Ik ervoer dat ik me in een stelsel van draaiende bollen bevond, iets wat ik alleen rationeel wist. Ineens had ik zo’n kosmisch gevoel: wauw, ik ben onderdeel van iets veel groters. Iets soortgelijks gebeurde op een van de laatste dagen toen het noorder- en zuiderlicht zich in zijn volle glorie liet zien. Ondertussen kwamen Venus en de maan op – alsof ik in een sciencefictionfilm zat.’

Is er een André voor en na zijn verblijf in de ruimte? ‘Niet qua karakter. Maar zeker wat betreft bewustwording. Het besef dat onze planeet met zijn dunne dampkringetje alles is wat we hebben. Dat geeft een beetje claustrofobisch gevoel, zo van: o jee, als er iets

misgaat, kunnen we nergens heen. In dat opzicht ben ik minder optimistisch dan vroeger. Ik heb nog steeds veel vertrouwen in de mogelijkheden van technologie – en in jonge mensen met briljante ideeën – maar ben soms wel bang dat die oplossingen te laat komen voor veel diersoorten en ecosystemen.’

Hoe keren we het tij?

‘Bewustwording is heel belangrijk. We moeten af van vlees eten, van fossiele brandstoffen, noem maar op. Maar je kunt niet verwachten dat mensen van de ene op de andere dag hun gedrag aanpassen. En dwingen kun je ze al helemaal niet, dat roept alleen maar tegenreacties op. Dus moet je ze met hun neus op de feiten drukken.’

‘Ineens had ik zo’n kosmisch gevoel: wauw, ik ben onderdeel van iets veel groters’ Zet u zich daarom in voor het Wereld Natuur Fonds?

‘Absoluut. Ik heb bijvoorbeeld een televisieserie gemaakt over mondiale problemen als ontbossing, overbevissing en vervuiling. Als astronaut kan ik de verbinding leggen tussen zaken die ik vanuit de ruimte heb gezien – de kap van de regenwouden, de eindeloze vloot vissersschepen – en wat er misgaat op aarde. Het griezelige is dat je dan merkt dat we allemaal onderdeel zijn van het systeem, vaak zonder het te beseffen. Ik zag hoe het oerwoud op Borneo plaatsmaakt voor een monocultuur van oliepalmbomen, waardoor lokale dier- en plantensoorten uitsterven. Ondertussen zit die >


7

planeet, bijvoorbeeld de ozonlaag waar je doorheen vliegt. Maar als het schoon kan, heb ik er niets op tegen. Wellicht draagt het juist bij aan het besef dat we op een kwetsbare planeet leven.’

Wat miste u als ruimtereiziger het meest? WIE IS ANDRÉ KUIPERS?

Twee miljoen Nederlanders zagen hem op een zondagochtend in 2012 live uit zijn zojuist gelande ruimtecapsule in de steppe van Kazachstan stappen: het einde van Kuipers’ verblijf van 193 dagen in het Internationale Ruimtestation, de langste Europese ruimtevlucht ooit. Het was zijn tweede ruimtemissie: in 2004 was Kuipers ook al deelnemer aan de elf dagen durende missie DELTA. Daarvoor deed hij onder andere onderzoek naar ruimtelijke desoriëntatie bij vliegers en ruimteziekte bij astronauten. Tegenwoordig reist Kuipers stad en land af om te vertellen over zijn ruimteavonturen, is hij ambassadeur voor goede doelen – zoals het Wereld Natuur Fonds – en probeert hij jongeren te interesseren voor techniekstudies. Ook is hij presentator van het televisieprogramma De Kennis van Nu en heeft hij twee kinderboeken op zijn naam staan. André Kuipers is getrouwd, heeft drie dochters en een zoon. www.andrekuipers.com

palmolie in allerlei producten. Dat soort dingen veranderen pas als mensen er kennis van hebben. Daarvoor gebruik ik graag het podium dat mijn ruimtereizen me verschaffen.’

Bij het oplossen van de mondiale milieuproblemen zouden we een voorbeeld kunnen nemen aan de ruimtevaart, waarin Russen, Amerikanen, Europeanen en Japanners eendrachtig samenwerken. Waarom lukt het daar wel?

‘Voor wetenschap en techniek geldt hetzelfde als de sportwereld: daar bestaan al die politieke toestanden niet. Wat dat betreft is het ISS een prachtig project, waarin landen samenwerken die nog niet zo lang geleden oorlog voerden. Niet voor niets is het regelmatig als kandidaat voor de Nobelprijs voor de Vrede genoemd. Het laat zien hoe landen met verschillende culturen en achtergronden uitstekend kunnen samenwerken aan een gemeenschappelijk doel ten voordele van de hele mensheid. Want laten we niet vergeten hoeveel we te danken hebben aan de ruimtevaart. Qua kennis van de aarde, maar ook praktisch: geen navigatiesysteem zonder satelliet.’

De volgende stap in de ruimtevaart kondigt zich al aan: ruimtetoerisme. Hoe staat u daar tegenover?

‘Wat voor de scheep- en luchtvaart geldt, geldt ook voor ruimtevaart: de ontwikkeling is niet te stoppen. We moeten wel zorgen dat het niet ten koste gaat van de

8


‘Met mijn gezin had ik dagelijks telefooncontact en elke zondag een tweezijdige videoverbinding, dus dat viel wel mee. Ik dacht dat ik een warme douche zou missen – in de ruimte was je je met babydoekjes. Maar wat ik echt miste – en niet had verwacht – was natuur. Zo’n ruimtestation is niet onprettig: de lucht is goed, het eten prima. Maar het is allemaal kunststof en metaal. Even een frisse neus halen na een regenbui, de vogeltjes horen fluiten, dat wordt ineens heel belangrijk. Voor het slapen gaan luisterde ik vaak naar een bestandje met vogelgeluidjes dat ik kreeg van een Russische collega. Een van de mooiste momenten kort na mijn landing was tijdens een tussenstop in Schotland. Het vliegveld was verlaten, ik rook de geur van nat gras, de zon ging onder, magisch.’

Was u snel weer gewend aan de ‘aardse condities’?

‘Nee, het duurt heel lang voordat je figuurlijk geland bent. Vooral de zwaartekracht is heel vervelend. Gravity sucks, zoals de Amerikanen zeggen. Als je je armen optilt, is het alsof er een magneet aan trekt. Als je je hoofd draait, word je duizelig. Je hebt de neiging om flauw te vallen. Dat duurt twee, drie dagen. Nog een week lang had ik het gevoel dat ik kon zweven. Dus laat je dingen uit je handen vallen en moet je bij de trap heel bewust nadenken: leuning pakken en lopen. Daarna had ik nog drie maanden spierpijn in allemaal kleine spiertjes, zoals je enkels. Je moet weer leren springen, op één been staan… Zweven is echt geweldig. Wat dat betreft was ik liever gewichtsloos gebleven.’

Ligt de bestemming van de mensheid op aarde of in de ruimte?

‘Mits we onszelf niet hebben vernietigd voor die tijd: in de ruimte, zeker weten. De Russische raketgeleerde Konstantin Tsiolkovsky zei dat mooi: de aarde is de wieg van de mensheid, maar je kan niet altijd in je wieg blijven. We hebben de oceanen bevaren, we zijn op de poolkappen geweest, we hebben het luchtruim bedwongen: de kosmos is de volgende stap. Als je een paar honderd jaar geleden een mobieltje tevoorschijn had gehaald, stond je de volgende dag op de brandstapel. Dus stel je voor wat we over vijfhonderd jaar, vijfduizend jaar, vijftigduizend jaar allemaal kunnen. De zon schijnt nog vijf miljard jaar, dus we hebben nog even de tijd: uiteindelijk gaat het gebeuren.’ • Met dank aan de Speakers Academy

MIJN SPA ARMOTIEF

‘Regen of zonneschijn, wij zitten goed’

Foto: Josje Deekens

‘W

Elke keer als de regen met bakken uit de hemel viel, zat ASN Bank-klant Bas Kalle zich te verbijten. Kon hij niks nuttigs doen met al dat gratis hemelwater? En dus bouwde hij zelf een regenwateropvangsysteem.

e hadden al zonnepanelen op ons dak liggen en zoveel mogelijk energiebesparende maatregelen genomen, dus het was tijd voor de volgende stap: iets met regenwater doen. Ik ben eerst op internet gaan zoeken naar bestaande opvangsystemen. Maar die zijn erg prijzig. Omdat ik slecht kan stilzitten dacht ik: gewoon zelf bouwen. Het principe is eenvoudig. De regen die onze dakgoot opvangt, wordt via de regenpijp verzameld in een stel regentonnen – gewoon via Marktplaats gekocht. Een filter zuivert het water, zodat het schoon onze woning wordt binnen gepompt. Daar gebruiken we het voor de wc en de wasmachine. Dat levert een flinke besparing op van ruim honderd kuub. Met andere woorden:

met zijn vieren gebruiken we minder water dan een gemiddeld tweepersoonshuishouden. Dat is fijn voor de waterrekening, maar geeft bovenal een goed gevoel. Duurzaamheid is voor ons zo min mogelijk ‘sporen’ achterlaten. Daarom zijn we al tien jaar klant van de ASN Bank. En daarom draait het hele systeem op accu’s die worden opgeladen via de zonnepanelen op onze schuur. Dus wij zitten goed, of het nu regent of de zon schijnt, haha.’ Ook interesse in het aanleggen van een regenwateropvangsysteem? Bas Kalle helpt u graag verder. Zijn e-mailadres: [email protected]. Bekijk ook het filmpje in de online-editie van Ideaal: ideaal16.asnbank-zine.nl. • februari 2015 ideaal

9

DUURZ AME THEMA’S Herman Ridderinkhof bij zijn energieneutrale huis

Dankzij zonnepanelen, waterpompen en buffervaten:

Texelse huizen zonder energierekening

Achter het huis ligt de bufferbak voor restwarmte.

10



Alle energie voor je woning zelf opwekken. Technisch kan het allang. Twintig gezinnen op Texel gaan het bewijzen door voor zo’n 35.000 euro hun huis energieneutraal te maken. Met de hulp van Urgenda en de ASN Bank.

‘I

n het weekend stook ik lekker mijn houtkachel. Heerlijk om te doen. De rest van de week heb ik daar dan warmte, warm water en elektriciteit van. Aangevuld met de energie van mijn zonnepanelen.’ Aan het woord is Herman Ridderinkhof. Samen met zijn vrouw Ria deed hij mee aan het project van Urgenda om hun huis energieneutraal te maken. De familie Ridderinkhof woont in Den Hoorn op Texel in een vrijstaand huis uit 1936. In de achtertuin, vlak voor het raam, ligt nu een bufferbak – zelf gegraven – waar de restwarmte van de houtkachel en de zonnepanelen wordt opgeslagen. Herman Ridderinkhof laat met plezier zien hoe het werkt. ‘Het is allemaal nog erg nieuw hè,’ lacht hij. Hij is dan ook een van de pioniers van dit project.

Voor 35.000 euro De energiekosten

in Nederland voor een gemiddeld gezin zijn in vijftien jaar ongeveer 35.000 euro, berekende Urgenda. Marjan Minnesma, directeur van Urgenda: ‘Stel dat je die 35.000 euro leent en gebruikt om je huis energieneutraal te maken, dan heb je daarna geen energierekening meer. Het bedrag dat je overhoudt, kun je gebruiken om de lening af te betalen.’ Om te proberen of dit in de praktijk echt werkt, begon Urgenda, met steun van de ASN Bank, een project op Texel. Twintig huizen vrij van fossiel gas en energieneutraal, met oplossingen die zijn toegesneden op het huis en de bewoners. Minnesma: ‘We willen technisch ontzorgen. Dat wil zeggen dat je als bewoner mee mag denken als je dat leuk vindt, maar het hoeft niet.’ Urgenda bekeek alle woningen en sprak met de bewoners over hun wensen op gebied van warmte en comfort. Daar kwamen adviezen op maat uit: van zelf elektriciteit opwekken via zonnepanelen tot warmtepompen, buffervaten en infraroodpanelen.

Excel-sheetjes Herman Ridderinkhof is blij met de keuzes die hij kon maken. Niet alleen koos hij dus voor een houtkachel in plaats van een variant met pellets, ook legde hij zonnepanelen op zijn huis en niet op zijn schuur. ‘Nu zie je ze veel minder goed.’ Hij besloot mee te doen met dit project omdat, zoals hij zelf zegt, ‘we als mensheid niet méér moeten opmaken dan we in dezelfde tijd kunnen

DUURZAAM TEXEL Op energiegebied in 2020 zelfvoorzienend zijn, dat is de ambitie die de gemeente Texel met behulp van Urgenda wil realiseren. In het kader van haar thema ‘duurzame energie’ steunt de ASN Bank Urgenda hierbij. Dat doen we namens klanten met een rekening ASN Ideaalsparen of een ASN Creditcard – zonder dat het hun iets extra’s kost. Er lopen meerdere projecten op Texel. Naast de energiezuinige huizen werden onlangs nog twee belangrijke stappen gezet: Woonstede Nesland is de eerste woonwijk op Texel die niet is aangesloten op het gasnet, met nu 11 en uiteindelijk 32 ‘energienul-woningen’. Onlangs werd de opslag voor houtpellets aangelegd. Begin 2015 worden daar drie ‘green turbines’ op aangesloten, zodat de huizen warmte, warm water en elektra krijgen via een bio-warmtekrachtkoppeling. Kijk op: www.woonstede-nesland.com/installatie. Bij de Jac. P. Thijsseschool in Den Burg zijn – met financiële hulp van de ASN Bank en een crowdfundingsactie via Urgenda – net voor de kerstvakantie 44 zonnepanelen op het dak gelegd. Urgenda ondersteunt zulke initiatieven graag, omdat kinderen zo al vroeg met alternatieve bronnen van energie in aanraking komen. Nog minstens twee andere scholen op Texel krijgen zonnepanelen.

•

•

genereren.’ Bovendien vindt hij het een mooi idee om zelfvoorzienend te zijn. ‘Niet honderd procent hoor, maar we komen een eind met een eigen moestuin en nu ons energieneutrale huis.’ Hij zit nog in de experimentele fase, maar dat vindt Ridderinkhof niet erg. ‘Ik loop ongetwijfeld tegen opstartproblemen aan, maar dat geeft niet. Ik ga ontdekken hoeveel energie het oplevert, wat ik gebruik, wat ik op welke manier opwek. Geweldig om dat allemaal bij te gaan houden op Excel- sheetjes.’ Met die kennis kunnen andere huishoudens dan weer aan de slag. Want Texel en Urgenda gaan door met het verduurzamen van woningen. Marjan Minnesma: ‘Met deze eerste huizen

hebben we laten zien dat het kan, voor dit bedrag. Veel oplossingen bestaan uit bekende technieken en kunnen op allerlei huizen toegepast worden. Vanaf nu willen we opschalen. Hier op Texel gaat het project door met lokale partijen. Urgenda gaat aan de slag aan de overkant in Noord-Holland.’ • In het boekje ‘Ons huis energieneutraal’ staan voorbeelden van de huizen op Texel beschreven: tinyurl.com/urgenda1. Herman Ridderinkhof laat in ‘Ons huis verdient het’ een deel van zijn energieinstallatie zien: tinyurl.com/urgenda2.


11

Eerlijk duurt het langst Misstanden in de mode-industrie zijn er genoeg. Dat het ook anders – en vooral beter – kan, bewijst Solidaridad met ‘Dé eerlijke Sweater’. Een sweater waar niet alleen kledingproducenten blij van worden, maar ook katoenboeren, wevers en naaisters. En de dragers uiteraard.

A

l geruime tijd gaat het in de media over misstanden in de kledingindustrie. Zeker na het instorten van Rana Plaza in Bangladesh op 24 april 2013, waarbij meer dan duizend arbeidsters in de kledingindustrie om het leven kwamen. Zolang de kledingindustrie katoenboeren onderbetaalt, fabrieksarbeidsters uitbuit en kinderen aan het werk zet, is ze niet eerlijk of duurzaam te noemen. Onder druk van negatieve berichten zien grote modeketens in dat ze hun productieprocessen

moeten verduurzamen. Zoveel mogelijk duurzame katoen gebruiken bijvoorbeeld, zoals modeketen H&M doet. Maar de katoenteelt is niet de enige schakel in de industrie die aanpak vereist. Het hele proces, van katoen tot kledingstuk, moet eerlijker. Dat vindt Solidardad al jaren en daarom bedacht deze organisatie, met steun van de ASN Bank, ‘Dé eerlijke Sweater’. Jantien de Bruin: ‘We willen aantonen dat je op eerlijke wijze een betaalbare sweater van goede kwaliteit kunt produceren. Maar het gaat

SLAG OM DE KLEREWERELD

ook om bewustwording. Met de campagne laten we zien hoeveel stappen er nodig zijn om een kledingstuk te produceren. Achter elke stap zitten mensen die allemaal een eerlijk inkomen horen te krijgen.’

Bestaanszekerheid Dat het beter kán, weet Solidaridad, want het heeft al jaren ervaring op dit vlak. Tien jaar geleden zette de organisatie het label Kuyichi op voor duurzaam geproduceerde spijkerbroeken en shirts. Daarvoor werkt Solidaridad in veel landen samen met boeren en kledingproducenten om de keten te verbeteren. En ze steunt en ondersteunt boerencorporaties, zodat boeren samen sterker staan. Janet Mensink: ‘Chetna Organic is de Indiase katoenleverancier voor “Dé

Teun van de Keuken en Roland Duong, bekend van de Keuringsdienst van Waarde, stellen in hun laatste documentairereeks ‘De slag om de klerewereld’ de kledingindustrie aan de kaak. Hun doel: een zo goedkoop mogelijke ‘foute’ sweater laten maken en zo de misstanden in de kledingindustrie blootleggen. In de laatste uitzending laten ze ook zien dat het ‘goed’ kan: Van de Keuken bezoekt textielfabriek Rajlakshmi, waar de makers (ververs, wevers, snijders, naaisters) van ‘Dé eerlijke Sweater’ werken. De slag om de Klerewereld, uitgezonden door de VPRO in januari. Terugkijken op Uitzending Gemist via www.npo.nl.

12


DUURZAME THEMA’S

eerlijke Sweater”. Onder begeleiding van Solidaridad leerden de boeren op een duurzame manier katoen verbouwen. Biologische katoenteelt is beter voor hun gezondheid en voor het milieu.’ De Chetnaboeren vormen een coöperatie. Dat geeft ze een betere onderhandelingspositie, toegang tot afzetmarkten en meer bestaanszekerheid. Ook beschikken ze over gezamenlijke opslagruimtes voor de katoenoogst, wat de kwaliteit van de katoen ten goede komt. Daarnaast is er ondersteuning in de vorm van een voedselprogramma en scholing voor dochters van de boeren. Mensink: ‘We werken al tien jaar samen met Chetna. Het begon met 280 boeren, nu zijn het er zo’n 40.000.’

Voorbeeldbedrijf Een andere

belangrijke partij waarmee Solidaridad samenwerkt, is Rajlakshmi, een kledingfabrikant die zorgt voor een veilige productie en goede arbeidsomstandigheden. Mensink: ‘We wilden dat Rajlakshmi hét voorbeeldbedrijf werd. Er is veel bereikt door onder andere technische aanpassingen in de fabriek, door een

arbeiderscomité op te zetten en opleidingen te geven.’ Van kinderarbeid is hier geen sprake, het bedrijf voldoet aan alle internationale normen en is een inspirerend voorbeeld van sociaal werknemersbeleid. De kledingindustrie weghalen uit India en andere landen is geen optie, vinden Mensink en De Bruin. ‘Want juist in kwetsbare gebieden zorgt die industrie voor inkomsten. De kunst is om de industrie beter te maken. Dé eerlijke Sweater is het bewijs dat het kan.’ • DRAAG HEM ZELF!

Solidaridad haalt de weeffouten uit de mode en voert vanaf 16 januari campagne voor ‘Dé eerlijke Sweater’. U krijgt de sweater als u 35 euro aan Solidaridad doneert. Zo laat u zien waar u voor staat en u maakt de mode een beetje eerlijker. Kijk voor meer informatie op www.solidaridad.nl. Zien hoe de eerlijke sweater is gemaakt? Bekijk de korte campagnefilm van Solidaridad: www.solidaridad.nl/sweater. De ASN Bank maakt deze campagne mede mogelijk. Wij steunen Solidaridad in het kader van ons thema ‘eerlijke handel’. Namens klanten met een rekening ASN Ideaalsparen of een ASN Creditcard doneren we geld aan initiatieven om de kledingindustrie in Azië eerlijker, schoner en veiliger te maken, zonder dat het onze klanten iets extra’s kost.


13

ASN BANK FINANCIER T

PROJECT:

warmte-koudeopslag en isolatiemaatregelen voor een woon-zorgcomplex in Goes, het ‘Erasmuspark’.

FINANCIERINGSBEDRAG: € 5,3 miljoen.

WAAROM?


De ASN Bank wil bijdragen aan het oplossen van het klimaatprobleem. Energiezuinige nieuwbouw is een van de manieren om dat te doen. De combinatie van een WKOinstallatie en isolatie volgens de hoogste eisen resulteert in een energiebesparing van circa veertig procent.

14


Warmte, geborgenheid en biljart De bewoners van het Erasmuspark in Goes hebben nooit koude voeten. Vloerverwarming houdt de 156 appartementen in het woon-zorgcomplex het hele jaar op een comfortabele temperatuur. Dankzij warmte-koudeopslag (WKO) – door het ASN Groenprojectenfonds gefinancierd – wordt er bovenal duurzaam ‘gestookt’.

D

e geur van soep hangt in de lucht. In de keuken van Restaurant Erasmuspark zijn de voorbereidingen voor de lunch in volle gang. Straks, rond het middaguur, verzamelen zich hier talloze bewoners van de vier woontorens én wijkgenoten om gezellig een vorkje te prikken. De meesten blijven nog wel even hangen. Om een spelletje te spelen, een boek te zoeken in de bibliotheek, wat te internetten. ‘Of voor een potje biljart’, zegt Maarten Sas, directeur-bestuur-

der van RWS Partner in wonen, de woningcorporatie die eigenaar is van de vier woontorens in de wijk Goese Polder. Lachend: ‘En dat gaat er behoorlijk fanatiek aan toe.’

Sociaal oogmerk De ontmoetingsruimtes op Troelstralaan 160 hebben de gemoedelijke sfeer van een ‘soos’ en worden intensief gebruikt door de flat- en wijkbewoners. ‘Precies zoals we het indertijd hebben bedacht’, zegt de directeur-bestuurder, die vanaf het eerste uur betrokken was bij de nieuwbouwplannen. De inzet: een woon-zorgcomplex met een wijkfunctie waar ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen dankzij inpandige zorg-op-maat. En tegen stabiele kosten. ‘Vandaar ook onze keuze voor warmte> koudeopslag. De investeringskosten zijn hoog, maar


15

daarna wek je je eigen warmte op. Dus confronteer je bewoners niet met stijgende energielasten; belangrijk gezien het sociale oogmerk van onze corporatie. Het duurzaamheidsaspect met bijpassende groenfinanciering is uiteraard een mooie bonus.’ Even een stapje terug in de tijd. Tien jaar geleden stond op deze plek in Goes nog een kolossale jarenzeventigflat. ‘Nog niet eens zo gek oud, maar met krappe

appartementen, die nauwelijks nog aan de eisen van deze tijd konden worden aangepast’, zegt Sas. De afgelopen decennia heeft zich immers een omwenteling voltrokken in de visie op ouderenzorg. Bejaardentehuizen zijn passé. Senioren blijven zo lang mogelijk zelfstandig wonen met hulp op maat. ‘Dat vraagt om een ander soort woningen. Met bijvoorbeeld een badkamer die geschikt is voor een rolstoel, en een slaapkamer die ruim genoeg is voor een verpleeghulp om zijn werk te kunnen doen.’

Biljartcompetitie Vanaf de eerste ontwerpfase trok de corporatie daarom gelijk op met zorgverlener SVRZ. Woon- en zorgfunctie konden zo optimaal op elkaar worden afgestemd. ‘We streven naar een verhouding van veertig procent bewoners met een zorgindicatie en zestig procent zonder’, verduidelijkt Sas. ‘Het ideaal is dat kwiekere bewoners hun buren helpen die minder vief zijn.’ SVRZ heeft zelf werkruimtes in het complex, zodat het dicht op de bewoners zit. Ook zijn er allerhande faciliteiten, zoals een pedicure, kapper, fysiotherapie en zelfs wat opvangkamers voor mensen die net terugkeren uit het ziekenhuis. ‘Het Erasmuspark is zo de spil geworden van de ouderenzorg in deze wijk’, zegt Sas. Lachend: ‘En niet te vergeten: de biljartcompetitie.’ • ‘FIJN IDEE DAT ALLE ZORG VOORHANDEN IS’

Voordat Jan en Ali Schoester (beiden 72) naar het Erasmuspark verhuisden, woonden ze in een bungalow aan het Veerse Meer. Toch hebben ze geen moment hoeven wennen aan de overgang naar de stad, zegt Jan: ‘Het is hier heerlijk en comfortabel wonen.’ Hij en zijn vrouw zijn beiden nog fit en maken geen gebruik van de zorgfaciliteiten. ‘Maar het is een fijn idee dat alles voorhanden is, mocht het straks nodig zijn.’ Het echtpaar geniet van de ruimte – ze bewonen het ‘penthouse’ – en het weidse uitzicht. En de WKO-gestookte vloerverwarming? ‘We moesten eerst wat wennen; het werkt heel anders dan een reguliere cv’, zegt Jan. ‘Maar we hebben in elk geval nooit koude voeten.’

16


PARTNER AAN HET WOORD

Films die de ogen openen

I am Nojoom, age 10 and divorced

Movies that Matter: hét film- en debatfestival voor iedereen die verder kijkt dan zijn eigen voordeur. In Den Haag, van vrijdag 20 tot en met zaterdag 28 maart. Met korting voor ASN-klanten (tweede kaartje gratis). Vijf kijktips. 1. Black Ice (docu, thema: duurzaamheid). U volgt de

bemanning van het Greenpeace-schip Arctic Sunrise dat koers zet naar de eerste olieboringen in de Arctische Oceaan in 2013. En de emotionele rollercoaster als de bemanningsleden worden opgepakt door Russische militairen en de spil worden van een internationaal conflict.

2. Marmato (docu, thema: eerlijke handel). Onder het Colombiaanse bergstadje Marmato ligt een van de grootste goudreserves ter wereld. Als de overheid in 2006 buitenlandse investeringen verwelkomt, leidt dit tot een moderne gold rush met dramatische gevolgen voor de lokale bewoners. 3. I am Nojoom, age 10 and divorced (speelfilm,

thema: kinderrechten). Fictie, maar op feiten gebaseerd: het tienjarige Jemenitische meisje Nojoom wordt uitgehuwelijkt aan een twintig jaar oudere man. Voor de straatarme familie bittere noodzaak.

4. Drone (docu, thema: wapenhandel). Al jaren

voeren de Verenigde Staten drone-aanvallen uit in Pakistan die veel burgerslachtoffers maken. Oorlogs-

voering in een juridisch schemergebied. Wat betekent dit voor de toekomst?

5. Silenced (docu, thema: mensenrechten). Onthullende documentaire over drie Amerikaanse klokkenluiders wier levens kapot worden gemaakt als ze misstanden bij de geheime diensten en de overheid naar buiten brengen. •

GEËNGAGEERD FESTIVAL…

Met zo’n zeventig documentaires en speelfilms is Movies that Matter vooral een filmfestival. Maar er is meer, zoals dagelijkse talkshows, muzikale optredens en exposities. Centraal staat ‘engagement’ in de breedste zin van het woord. Het festival wil misstanden – waar dan ook ter wereld – bekendheid geven. Daarom zijn veel filmmakers en activisten zelf op het festival aanwezig om hun verhaal te doen.

…MET KORTING VOOR ASN BANK-KLANTEN

De ASN Bank sponsort al sinds 1996 Movies that Matter. Wij vinden het immers belangrijk mensenrechten onder de aandacht te brengen. Als klant van de ASN Bank krijgt u twee kaartjes (voor dezelfde voorstelling) voor de prijs van één (€ 9,50). Aan de kassa op vertoon van uw ASN Wereldpas of dit artikel. Online als u bestelt met de code ASN2015. De kaartverkoop begint op donderdag 5 maart op: www.moviesthatmatter.nl.


17

15.000

14.000

13.000

12.000

11.000

Onzichtbaar water

U verbruikt meer dan u ziet Wereldwaterdag – op 22 maart – is door de Verenigde Naties in het leven geroepen om stil te staan bij de prijs van water. Hoe zit het eigenlijk met onze ‘watervoetafdruk’? Nu al hebben wereldwijd meer dan een miljard mensen geen toegang tot schoon drinkwater. Een van de millenniumdoelstellingen is om voor 2015 het aantal mensen met een tekort aan schoon drinkwater te halveren. Extra complicatie: de klimaatverandering heeft grote gevolgen voor de watervoorziening in veel landen. De stijgende temperatuur en extremere weersomstandigheden vergroten de druk op toch al kwetsbare natuurgebieden en watervoorraden. Aandacht voor water is dus heel belangrijk, ook in een land als Nederland waar het ‘gewoon’ uit de kraan komt. Hoeveel water gebruiken we eigenlijk?

10.000

9.000

8.000

7.000

Watervoetafdruk Voor onder meer drinken,

tandenpoetsen, douchen, afwassen en de wc doorspoelen gebruikt een volwassen Nederlander 127 liter water per dag. Indirect gebruiken we per persoon wel 6.300 liter water per dag, oftewel 2,3 miljoen liter water per jaar. Dat water is nodig om

6.000

voedsel, kleding en andere producten te maken. Dit gecombineerde watergebruik per persoon per jaar noemen we de ‘watervoetafdruk’. De watervoetafdruk van Nederlanders is een van de grootste ter wereld, vooral als gevolg van onze consumptie van landbouwproducten als katoen, koffie en graan. Van al het water dat de Nederlander verbruikt, is slechts 2% bestemd voor huishoudelijk gebruik. 98% is indirect watergebruik (water om goederen te maken). 67% van het totale waterverbruik van de Nederlandse consument is gerelateerd aan de productie van agrarische goederen en 31% aan industriële goederen. Van de totale watervoetafdruk van agrarische producten komt 46% van vlees, melk, eieren en andere dierlijke producten. De categorie waarin oliegewassen als palm-, sesam- en zonnebloemolie zitten, neemt de tweede plaats in met 17% van de agrarische Nederlandse watervoetafdruk. Op de derde plaats staat de categorie koffie, thee, cacao en tabak: samen goed voor 12% van ons waterverbruik voor agrarische consumptiegoederen.

5.000

4.000

3.000

2.000

1.000 1 kop koffie 140 liter

0

18


1 kop thee 30 liter

1 glas bier 75 liter

1 glas wijn 120 liter

1 appel 70 liter

1 sinaasappel 1 kilo kaas 50 liter 5.000 liter

1 boterham 40 liter

1 T-shirt 2.700 liter

Complexe berekeningen Om de watervoetafdruk van producten te berekenen is veel informatie nodig. Van teelt tot industriële verwerking zijn er veel momenten waarop water wordt gebruikt. De berekening is complex doordat in de producten vaak meerdere grondstoffen verwerkt zijn en er talrijke bewerkingen plaatsvinden. Zo wordt de watervoetafdruk van een kop koffie – 140 liter – bepaald door voor elke stap in het productieproces te berekenen hoeveel water dit kost. Van de plant waaraan de koffieboon groeit, de koffieoogst, de eerste bewerking van de boon, het transport, de volgende bewerking, de verpakking, opslag en verkoop tot het zetten van het kopje koffie. Ter vergelijking: een gemiddelde douchebeurt kost 50 tot 60 liter water. • TIPS VOOR EEN KLEINERE WATERVOETAFDRUK

Wilt u water besparen, dan is korter douchen nog maar het begin. Wie zijn watervoetafdruk wil verkleinen, kan bijvoorbeeld: minder (rund)vlees eten, minder voedsel weggooien, lokaal en seizoensgebonden eten, minder bewerkte voeding eten, vaker kraanwater drinken, kleding duurzaam gebruiken en kopen, oud textiel inleveren voor hergebruik. (bron: www.nudge.nl)

• • • • • • •

MEER OVER WATER

Weten hoeveel water u gebruikt? De app Water in Flames - Water footprint helpt bij het berekenen van uw persoonlijke watervoetafdruk. Op de website van het Wereld Natuur Fonds staat het rapport ‘Water – Een kostbaar goed’; daaruit zijn veel van de gegevens in dit artikel afkomstig. Nog meer informatie staat op www.watervoetafdruk.org en www.compendiumvoordeleefomgeving.nl.

1 A4’tje 10 liter

1 kilo varken 4.800 liter

1 kilo rundvlees 15.500 liter

1 kilo kip 3.900 liter

1 ei 200 liter

1 liter melk 1.000 liter

1 kilo rijst 3.400 liter

1 kilo maïs 900 liter

1 kilo tarwe 1.300 liter

1 kilo sojabonen 1.800 liter


19

Help! Wat moet ik met mijn vermogen aan? Iedereen droomt er wel eens van: een onverwachte erfenis of een mooie prijs in de loterij. Maar mensen die het overkomt, weten vaak niet wat ze met het geld aanmoeten. Ze voelen het als een last, is de ervaring van Alexander Crommelin en Jan Willem Nieuwenhuys van ASN Vermogensbeheer.

‘V

eel mensen gaan meteen in oplossingen denken,’ zegt Alexander Crommelin. ‘Ze willen weten in welke aandelen ze moeten beleggen. Op dat moment is het belangrijk eerst een flinke stap terug te doen en je af te vragen: wat betekent dit vermogen voor mij? Hoe laat ik het mijn leven beïnvloeden?’ Die betekenis van vermogen ligt vooral op niet-materieel vlak. Alexander: ‘Meestal veranderen mensen niet veel aan hun leven. Ze kopen een nieuwe auto, maar ze verhuizen niet. Als ze werken, blijven ze dat gewoon doen. Maar dat werken hoeft niet meer; ze kunnen stoppen als ze willen. Of een tweede huisje kopen. Hun vermogen geeft ze een gevoel van zekerheid en vrijheid.’

Goed rentmeesterschap Een andere belangrijke

waarde van vermogen is de zorg voor de volgende generaties. Alexander: ‘Mensen die een erfenis ontvangen, willen daar over het algemeen ook hun kinderen en kleinkinderen van laten profiteren. Ze voelen de morele verplichting om op een verantwoorde manier om te gaan met het geld, zodat het vermogen in stand blijft. Anders geformuleerd: goed rentmeester-

20


schap is belangrijk. Daar past duurzaam beleggen bij. Want als je duurzaam belegt, trek je het begrip rentmeesterschap breder, naar de hele samenleving en de toekomstige generaties.’ Wanneer een nieuw vermogende klant aanklopt bij ASN Vermogensbeheer, is de eerste prioriteit om boven tafel te krijgen wat de doelstellingen van de klant zijn. Desgewenst gebeurt dat in overleg met een financial planner. Financial planning helpt om de toekomstige inkomens- en vermogenspositie van de klant in kaart te brengen. Bij dat advies kunnen zaken betrokken worden als oudedagsvoorzieningen, de erfenis, schenken van een huis aan de kinderen of een tweede huis voor de klant zelf. Uit de gesprekken met de relatiemanager van ASN Vermogensbeheer en de financial planner wordt duidelijk welke doelen de klant met zijn vermogen voor ogen staan. Op basis daarvan bepaalt ASN Vermogensbeheer zijn of haar beleggersprofiel. Dit profiel bepaalt hoe ASN Vermogensbeheer de beleggingsportefeuille invult.

Ondernemers Vermogensbeheer voor onderne-

mers vraagt een eigen aanpak. ‘Zij reageren vaak heel karakteristiek’, legt Jan Willem Nieuwenhuys uit. ‘Ze

Illustratie: Klaartje Berkelmans

zijn gewend risico’s te nemen. Op een ondernemende manier met geld omgaan zit in hun karakter en bepaalt wie ze zijn. Dus als ze hun bedrijf verkopen, willen ze vaak volop in aandelen. Ze worden aangetrokken door de risico’s en de kans op een hoog rendement. Wat ze over het hoofd zien, is dat ze geen kans meer krijgen voor een nieuwe start. Wie op zijn veertigste zijn bedrijf of zijn vermogen verliest, heeft de tijd om iets nieuws op te bouwen. Maar als een ondernemer op zijn zestigste of later zijn vermogen verspeelt, is hij het kwijt zonder dat hij opnieuw kan beginnen.’ Bovendien hebben ondernemers er moeite mee hun vermogen te laten beheren door iemand anders. Jan Willem: ‘Ondernemers zijn gewend zelf hun geld te verdienen. Ze vinden het moeilijk dat uit handen te geven. Daarom betrekken we de ondernemers altijd nauw bij het beheer. Samen ontwikkelen we de beleggingsfilosofie en bespreken de risico’s en de invulling van de portefeuille. Het kan ook goed werken als de ondernemer een deel van zijn vermogen zelf beheert. Dat geeft hem een goed idee van de complexiteit van vermogensbeheer. En het heeft nog een voordeel: hij realiseert zich dat zijn emoties hem kunnen beletten op een objectieve manier

beleggingsbeslissingen te nemen. Terwijl ik geen emoties bij het geld heb en daardoor rationele beslissingen neem.’ • DUURZAAM VERMOGENSBEHEER

Heeft u een vrij belegbaar vermogen van € 250.000 of meer, dan kunt u het duurzaam laten beheren door ASN Vermogensbeheer. Dat houdt in: De ervaren beleggers van ASN Vermogensbeheer bouwen uw portefeuille op met aandelen en obligaties, en onderhouden hem. De invulling van uw portefeuille is gebaseerd op uw beleggersprofiel. Dit hangt samen met uw wensen, levensfase en gezinssituatie, en uw ervaring als belegger. U ontvangt regelmatig terugkoppeling van de resultaten van het beheer en evalueert ze jaarlijks in een persoonlijk gesprek. De beleggingen in uw portefeuille voldoen aan de duurzaamheidscriteria van de ASN Bank.

• • • •

Bij ASN Vermogensbeheer is uw vermogen in goede handen, zodat u aandacht kunt geven aan wat uw leven waardevol maakt. Kijk voor meer informatie en beleggingsresultaten op asnbank.nl/vermogensbeheer.


21

DUURZ A AM BELEID

Zij maken de duurzame keuzes

U bankiert bij de ASN Bank omdat u met uw geld een duurzame, rechtvaardige wereld wilt bevorderen. Daarom investeren wij uw geld alleen in projecten, instellingen, landen en ondernemingen die zijn goedgekeurd op basis van onze duurzaamheidscriteria. Mariëtta Smid, senior adviseur Duurzaamheidsbeleid & -Onderzoek (DBO), legt uit hoe die selectie plaatsvindt.

H

oe realiseert de ASN Bank dat alle investeringen derd beursgenoteerde ondernemingen. Veel van die namen duurzaam zijn? zien onze klanten nooit, want we keuren maar een vijfde

‘De afdeling Duurzaamheidsbeleid & -Onderzoek (DBO) onderzoekt voor elke investering of deze voldoet aan de duurzaamheidscriteria van de ASN Bank. We beoordelen zowel sectoren als afzonderlijke ondernemingen, projecten en landen. De goedgekeurde sectoren, ondernemingen, landen en projecten komen in het ASN Beleggingsuniversum. Hieruit worden onder andere de investeringen van het spaargeld gekozen, evenals de beleggingen van de ASN Beleggingsfondsen en ASN Vermogensbeheer.’

Hoe komt het advies tot goed- of afkeuring tot stand?

‘Op het duurzaamheidsbeleid dat is vastgelegd in onze beleidsdocumenten. Er zijn beleidsdocumenten over de drie pijlers van ons duurzaamheidsbeleid: mensenrechten, klimaat en biodiversiteit. Ook hebben we beleid dat is toegespitst op sectoren, zoals afvalverwerking, microfinanciering, wonen en werken. Alles staat op onze website, zodat iedereen kan zien wat onze duurzaamheidscriteria zijn.’

‘DBO analyseert informatie over de duurzaamheid van bedrijven zelf en van dataleveranciers. Van RepRisk krijgen we nieuws over bedrijven; dit is een bron van informatie over mogelijke misstanden. TruCost levert cijfers over de CO2-uitstoot en gebruik van water, land en grondstoffen. Ook baseren we ons op informatie uit de media, van vakbonden en klanten, en van de beheerder van het betreffende aandelenfonds. Dat resulteert in een advies dat naar de ASN Selectiecommissie gaat. Deze bestaat uit de directie van de ASN Bank, de directie van de ASN Beleggingsfondsen en het hoofd Duurzaamheidsbeleid & -Onderzoek. Op basis van ons advies beslist de commissie de onderneming goed- of af te keuren.’

Welk onderdeel van de selectie vraagt het meeste werk?

Is dit proces voor elk fonds hetzelfde?

Waarop baseren jullie je oordeel?

‘Het onderzoek naar ondernemingen voor onze aandelenfondsen. Jaarlijks onderzoeken we daarvoor zo’n vijfhon-

22

goed. Veel ondernemingen keuren we af omdat ze zijn betrokken bij wapens, bont, kernenergie, fossiele brandstoffen en andere activiteiten waarin we niet willen beleggen.’


‘Voor het ASN Duurzaam Aandelenfonds inventariseren we meestal de duurzaamheidsrisico’s van een hele sector.

Een deel van de ASN Selectiecommissie, adviseurs van de afdeling Duurzaamheidsbeleid & Onderzoek (DBO) en toehoorders van de afdeling ASN Vermogensbeheer. V.l.n.r.: Diane Griffioen, Ewoud Goudswaard, Irene de Jong (DBO), Mariëtta Smid (DBO), Paul Latta (ASN Vermogensbeheer), Jeroen Jansen, Jonna Tjapkes (DBO) en Louis van Erkel (ASN Vermogensbeheer).

Kijken jullie ook naar positieve prestaties?

‘Voor het ASN Duurzaam Aandelenfonds identificeren we de duurzame koplopers van sectoren. Ondernemingen scoren extra als ze bijvoorbeeld vakbondsvrijheid belangrijk vinden. Of ambitieuze doelstellingen hebben om hun CO2-uitstoot, afval, gebruik van elektriciteit en water te verminderen. En als ze helder rapporteren over de resultaten. Ook belangrijk is het duurzaamheidsbeleid voor leveranciers. Philips bijvoorbeeld heeft zo’n tienduizend leveranciers. Die moeten voldoen aan richtlijnen over zaken als kinderarbeid, non-discriminatie, veilige en gezonde arbeidsomstandigheden en milieu. Philips controleert bovendien of ze de richtlijnen naleven. Dat maakt Philips tot een duurzame koploper.’

En de andere aandelenfondsen?

‘Het ASN Milieu & Waterfonds en ASN Duurzaam Small & Midcapfonds beleggen in duurzame parels in hun marktsegment. De beheerders van beide fondsen kennen hun markten goed. Zij dragen regelmatig namen aan van bedrijven die mogelijk geschikt zijn. DBO onderzoekt die bedrijven en stelt een advies op voor de ASN Selectiecommissie. Soms geven ook klanten namen door van duurzame, beursgenoteerde ondernemingen, die we volgens dezelfde procedure behandelen. Zo’n tip is altijd welkom!’•

HET ASN BELEGGINGSUNIVERSUM

In het ASN Beleggingsuniversum bevinden zich alle investeringen die de ASN Selectiecommissie heeft goedgekeurd, voornamelijk: de ondernemingen waarin de aandelenfondsen beleggen; de projecten die de ASN Bank en het ASN Groenprojectenfonds financieren; de landen waarin de ASN Bank en het ASN Duurzaam Obligatiefonds via staatsobligaties beleggen; deze worden jaarlijks beoordeeld op hun duurzaamheid; sectoren waaraan de ASN Bank leningen verstrekt, zoals waterschappen en zorginstellingen; specifieke obligaties waarin de ASN Bank belegt, zoals ‘green bonds’; de microfinancieringsinstellingen waarin het ASN-Novib Microkredietfonds belegt; deze worden beoordeeld door een aparte selectiecommissie.

• • • • • •


Foto: Josje Deekens

Vervolgens beoordelen we hoe de bedrijven in de sector daarmee omgaan. Alleen bedrijven die voldoen aan onze criteria komen door de selectie. Daardoor zitten sommige sectoren helemaal niet in het ASN Beleggingsuniversum, terwijl andere sectoren met veel bedrijven zijn vertegenwoordigd. Vorig jaar onderzochten we bijvoorbeeld de retailsector in de Verenigde Staten, met bedrijven als GAP, Staples, Home Depot en Tiffany & Co. De grootste duurzaamheidsrisico’s voor deze sector zijn de arbeidsrechten in de keten. Er zijn veel misstanden in fabrieken van leveranciers in Azië. Retailbedrijven moeten een sterk beleid hebben om zulke misstanden bij hun leveranciers te voorkomen. Alleen GAP en Staples hadden dat. Die zaten al in het ASN Beleggingsuniversum en we konden ze opnieuw goedkeuren. We onderzoeken ondernemingen namelijk elke drie jaar opnieuw. Als we horen dat er mogelijk sprake is van misstanden schuiven we dat onderzoek naar voren.’

23

SPAREN

Oegandese kinderen naar school met hulp van ASN Jeugdspaarders

‘Ik moest huilen omdat ik mijn moeders droom waarmaakte’ Op zijn dertiende werd de Oegandees Justine Ojambo wees. Dankzij de hulp van een missiewerker kon hij toch naar school gaan en zijn droom waarmaken. Nu probeert hij hetzelfde te doen voor honderden jonge landgenoten met hulp van Cordaid Kinderstem én – indirect – alle ASN Jeugdspaarders.

T

wintig jaar woedde er een burgeroorlog in Noord-Oeganda. Honderdduizend mensen werden het slachtoffer en zeker twintigduizend kinderen werden gedwongen kindsoldaat. Sinds een paar jaar is het rustiger. Maar hoe pak je in zo’n land de draad weer op? De Oegandees Justine Ojambo helpt met zijn Phoebe Education Fund for Aids Orphans and Needy Children (PEFO) kinderen naar school te gaan. ‘Ik ken de kracht van onderwijs’, vertelt hij tijdens een bezoek aan Nederland afgelopen december. Hij is hier om bij te praten

met samenwerkingspartner Cordaid Kinderstem en geeft lezingen. ‘Toen mijn ouders overleden, was ik dertien. Een Nederlandse missiewerker ving mij en mijn twee broers op. Hij betaalde ons onderwijs, tot en met de universiteit. Mijn wereld is zo veel groter geworden.’ Het Phoebe Education Fund vernoemden hij en zijn broers naar hun moeder Phoebe. ‘Zij zei altijd: “Zorg dat je je ontwikkelt, zet altijd door. Wie weet kan je dan ooit met een vliegtuig reizen.” In 1996 vloog ik voor het eerst, naar Italië. Ik moest huilen, omdat het haar droom Justine Ojambo

NOG MEER KINDEREN GEHOLPEN DANKZIJ ASN JEUGDSPAREN

Voor elke nieuwe rekening ASN Jeugdsparen doneert de ASN Bank een bedrag aan Cordaid Kinderstem en Nationaal Fonds Kinderhulp. Daarnaast schenken we elk jaar een percentage dat is gekoppeld aan de totale inleg op ASN Jeugdsparen. De donatie aan Cordaid Kinderstem gaat naar Justine Ojambo’s onderwijsproject in Oeganda, en een project in de Centraal-Afrikaanse Republiek waardoor tienduizenden kinderen gezondheidszorg krijgen.

24


was. Ze zei ook: “Laat je niet definiëren door je problemen en omstandigheden, dat is niet wie je bent”.’

Hoop Het fonds van Justine Ojambo

zorgt in verschillende dorpen rond de noordelijke stad Lira voor schoolgeld, een uniform en boeken voor honderden kinderen. Ook krijgen families voedsel en zaaigoed uitgereikt. Vrijwilligers vertellen de volwassenen hoe belangrijk het is dat kinderen naar school gaan en tijd hebben om te spelen. Zij bouwen mee aan de scholen en koken de lunch. Er is ook aandacht voor geestelijke gezondheid. Kinderen krijgen creatieve lessen onder het motto ‘ik ben speciaal en uniek’. In de dorpen zijn tientallen vrijwilligers opgeleid in gesprekstechniek, zodat er altijd iemand in de

buurt is om problemen te bespreken. Ojambo, nu 41 jaar, laat foto’s zien van zijn eigen kinderen. ‘Ik wil zo graag hoop geven, zodat kinderen weer plannen gaan maken. Kinderen vertellen me dat ze leraar willen worden of verpleegster. Ze vinden het leuk op school, ook zij dromen van vliegtuigen. Als er buitenlands bezoek komt, willen ze altijd erg graag weten hoe die mensen gekomen zijn.’ Ojambo gelooft in het effect van zijn werk. ‘Er is hoop. Mensen waren gewend geraakt aan het leven in de vluchtelingenkampen, maar het gewone leven komt weer op gang.’ •

NATIONAAL FONDS KINDERHULP

ASN Jeugdspaarders steunen ook Nationaal Fonds Kinderhulp. Dit zet zich in voor de 400.000 Nederlandse kinderen die in armoede opgroeien. Jongens en meisjes in kwetsbare situaties, die vaak komen uit gezinnen met financiële problemen en soms te maken hebben met jeugdzorg. Het fonds helpt op drie gebieden: ontwikkeling, ontspanning en alledaagse dingen. Dat gebeurt op een praktische manier, bijvoorbeeld met een financiële bijdrage voor een fiets, zwemles of sinterklaascadeautjes. ‘Het gaat niet om de spullen, maar om een zo normaal mogelijk leven voor een kind. Als je ouders geen fiets kunnen betalen en je moet elke dag alleen naar school lopen, dan word je al snel een buitenbeentje. Wij willen elk kind dezelfde kansen geven’, aldus directeur Jan Wezendonk. Daarnaast probeert Kinderhulp met zijn project Kinderzwerfboek het lezen te stimuleren, vooral bij kinderen die zich in een achterstandssituatie bevinden. Kijk voor meer informatie op www.kinderhulp.nl.

Wilt u meer lezen over dit project: tinyurl.com/ojambo

ASN JEUGDSPAREN IN HET KORT:

• • • • •

Variabele rente: 2,0%* Sparen voor de toekomst van uw (klein)kind U steunt automatisch kinderprojecten Zonder beperkingen bijstorten Op de 18e verjaardag komt het spaargeld vrij Meer informatie en een rekening openen: asnbank.nl/jeugdsparen. * Variabele rente op jaarbasis met ingang van 8 januari 2015 (rentewijzigingen voorbehouden).


25

ASN Bank op social media Steeds meer mensen vinden online de weg naar de ASN Bank. Met een vraag of om duurzaam nieuws te delen. Daarom hebben wij een eigen socialmediateam: Simone, Geertje, Kathelijn en Merel beantwoorden dagelijks al uw vragen én voorzien u van informatie en inspiratie. Deelt u mee? Waarom zijn wij en u steeds actiever online? Social media

stellen ons in staat op een gebruiksvriendelijke manier informatie te delen met als bonus: het is tweerichtingsverkeer. Iedereen kan meepraten en meedenken over ons beleid en onze dienstverlening. Sterker nog: we wíllen juist dat u meedenkt, ons tipt of uw ervaringen met ons en anderen deelt. Net zoals wij dat zelf doen met ons eigen nieuws over de bank. Voor de wereld van morgen en van nu. Via Twitter of Facebook een vraag stellen? Wij zitten vijf dagen per week van 8 tot half 6 klaar om u verder te helpen. Post u ’s avonds of in het weekend uw vraag, dan krijgt u de eerstvolgende werkdag een reactie.

Simone

Riekje van der Poel @riekje71 Hulde aan @asnbank die er voor zorgt dat ik via Twitter kan pinnen in Mexico! Scheelt een hoop belkosten! Lang leve sociale media! Nu Vanuit Mexico je bankzaken regelen. Met één tweet weer rustig slapen (en het hotel betalen). Houd wel rekening met het tijdsverschil. #eendrukopdeknop

13.000 reacties Toegegeven, Pixy heeft een hoog

knuffelgehalte en dat werkte mee: 1.950 likes en meer dan 4.200 reacties riep hij op. Deze Facebook-actie van afgelopen april was een van uw favorieten. Het ging er ons natuurlijk niet alleen om een naam voor die lieve pup te kiezen, maar vooral om hem met u te delen. Want Pixy is een van de 42 honden die met financiële steun van de ASN Bank opgeleid kan worden als assistentiehond bij KNGF Geleidehonden. Een campagne die voortkomt uit de aandacht voor zorg en welzijn. En dat kwam mede tot stand door de inbreng van ASN Bank-klanten. Pixy is dan ook een van de vele keuzes die we samen met u maken voor een betere wereld.

LIKES-FACTS

9.400 volgers van @vdwvm 10.400 volgers van @asnbank 37.600 mensen vinden de ASN Bank op Facebook leuk 23.900 mensen vinden VDWVM op Facebook leuk

26


Geertje

WAAR KUNT U DE ASN BANK ONLINE VINDEN?

Duurzame merken Nog zo’n populaire Facebook-actie,

Merel

van afgelopen november: hoe cool is jouw favoriete merk? Een spel dat je een les leert over merken: hoe duurzaam zijn sommige merken eigenlijk? Niet alleen om u hiervan bewust te maken, maar ook om te laten zien met welke keuzes wij als bank dagelijks te maken krijgen in ons duurzame beleggingsbeleid. Want we willen niet dat uw geld terechtkomt bij bedrijven waar kinderen werken of die het milieu niet respecteren. Het spel, dat vooral door heel veel jongeren werd gespeeld, maakte (soms pijnlijk) duidelijk dat bedrijven die je op Facebook liket, niet altijd even likeable zijn. Zo kan een spel ook leerzaam zijn. Ruim 20.000 keer gespeeld.

Social media alleen iets voor jongeren? Een groot deel van de facebookfans van de ASN Bank is ouder dan 45. #iedereenonline

VoordeWereldvanMorgen.nl

Kathelijn

Dit online platform verbindt mensen met duurzame ideeën en helpt die ideeën ook werkelijkheid te worden. De community VDWVM telt bijna 55.000 leden en meer dan 1.100 projecten. Iedereen kan bijdragen aan een duurzame samenleving door een duurzaam project te starten of een project te steunen in een van de vier categorieën: 1) duurzame energie, natuur en milieu; 2) eerlijke handel, mode en voeding; 3) kinderrechten, onderwijs en de strijd tegen kinderarbeid en 4) veiligheid en sociale cohesie. VDWVM is er niet alleen om een project starten, maar ook om mensen met elkaar in contact te brengen die elkaar verder willen of kunnen helpen. Zo vond Foodsharing een accountant via VDWVM. @VDWVM #durftevragen

Twitter De laatste T

nieuwtjes en activin plaatsen we dagelijks teiten p op www.twitter.com/ asnbank. We volgen wat onze klanten en andere geïnteresseerden met ons willen delen en we reageren daarop. Vragen of iets delen? Vermeld @asnbank of #asnbank. Volg ons!

Facebook Dagelijks F

nieuws van de bank: n handig! Maar ook leuke acties van ons of onze partners. Uw reacties zijn van harte welkom. Like ons op: www.facebook.com/ asnbank

VoordewereldV v vanmorgen.nl Op deze community dragen meer dan 55.000 mensen op een andere manier bij aan een duurzame maatschappij. Klanten en niet-klanten kunnen hier een duurzaam idee presenteren en omzetten in een actie of hierover brainstormen met gelijkgestemden. Ook op Twitter (@vdwvm) en Facebook: www.facebook.nl/ voordewereldvanmorgen

Wij willen de wereld elke dag een beetje mooier Paul v d R @Atacamaweb #morgenvandaag livestream is afgelopen. Leuk om te kijken! #volgendekeerweer

maken. Met inhoud, tips, en nieuwtjes die belangrijk genoeg zijn

Wel of niet naar dat ASN-evenement? Geen keuzestress met

om over te praten.

#morgenvandaag. Livestream laat meer mensen genieten van één

#socialmediateam

evenement. #vanuitjeluiestoel februari 2015 ideaal

27

SAMEN DOEN Foto: U-producties

Een beter leven voor vuilnisrapers in Dhaka Betere, veiligere werkomstandigheden voor vuilnisrapers in Dhaka. Daar draagt FNV Mondiaal – met steun van de ASN Bank – graag aan bij door het project Waste Pickers Bangladesh financieel te ondersteunen.

D

agelijks wagen vele mannen, vrouwen en kinderen hun leven als vuilnisrapers op enorme afvalbergen buiten de Bengalese hoofdstad Dhaka. Het werk is smerig, vuil en gevaarlijk. De vuilnisrapers verdienen er een schamele twee euro per dag mee. Het zijn mensen uit de laagste kaste, veelal met schulden, die naar Dhaka verhuizen om een paar centen te verdienen. Dankzij een project van de OSHE (Bangladesh Occupational Safety, Health and Environment Foundation) kunnen ze meer verdienen met betere arbeidsomstandigheden. Het project is geënt op een gelijksoortig project voor vuilnisrapers in Noordwest-India, vertelt Wilma Roos. Zij werkt voor FNV Mondiaal, dat het project – met hulp van de ASN Bank – financieel ondersteunt. ‘Dankzij het Indiase project konden de vuilnisrapers een hogere prijs uitonderhandelen met

28


opkopers en een betere afvalscheiding afdwingen. Ook kregen ze speciale stokken om veiliger vuilnis te rapen.’

Bloedhitte Deze Indiase lessen werden in Bangladesh ter harte genomen en uitgebreid met extra aandacht voor de kinderen, bijvoorbeeld door de bouw van een school. Roos: ‘De “gewone” scholen liggen te ver weg. Uit onmacht nemen ouders hun kinderen mee naar de vuilnisbelt, waar grote vrachtwagens en grijpers af en aan rijden tussen giftig en gevaarlijk afval. Dankzij de school zijn de kinderen weg uit die onveilige, ongezonde omgeving.’ Het project voorziet ook in de bouw van een mobiele water- en toiletvoorziening. ‘Veel vuilnisrapers werken hele dagen in de bloedhitte zonder naar de wc te kunnen of water te drinken. Nu kan dat gelukkig wel.’ Roos heeft het project enkele keren bezocht. De vooruitgang stemt haar blij. ‘De inkomsten van vuilnisrapers zijn gestegen en de werkomstandigheden verbeterd. Inmiddels laten de vuilnisrapers zich registreren als vakbond. Daar is de FNV heel blij mee.’ • Kijk op tinyurl.com/ waste-pickers.


29

BELEGGEN

Wat gaat de rente doen?

En wat betekent dat voor obligaties? Stel dat u in obligaties of een obligatiefonds wilt beleggen. Dan is het belangrijk dat u inzicht heeft in het effect van de kapitaalmarktrente op de koers van obligaties. Op basis van de informatie in dit artikel kunt u uw verwachtingen formuleren. Rendementen uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Dat geldt ook voor obligaties en obligatiefondsen.

W

at is een obligatie?

Wie belegt in obligaties, leent geld uit aan een onderneming of overheid. Het rendement op obligaties in euro’s bestaat uit twee delen: • Couponrente. Dat is de rentevergoeding op het geld dat u uitleent. • Koersontwikkeling. Deze is afhankelijk van de hoogte van de kapitaalmarktrente en het kredietrisico (het risico dat u uw geld niet terugkrijgt).

Waardoor verandert de koers?

De koers van obligaties – dus ook van obligatiefondsen – is in belangrijke mate afhankelijk van de hoogte van de kapitaalmarktrente in de eurozone. Deze kapitaalmarktrente (de rente op langlopende leningen) is de laatste jaren sterk gedaald. Dat is gunstig voor de koers van obligaties geweest. Hoe werkt dat? Stel dat u een obligatie koopt met een looptijd van tien jaar en een vaste rente van 2,5%. Op dat moment is de kapitaalmarktrente ook 2,5%. Een jaar later is de kapitaalmarktrente gedaald tot 1,5%. Uw obligatie heeft een vaste rente van 2,5%, dus u blijft 2,5% ontvangen. Als u uw obligatie verkoopt, bieden kopers een hogere koers vanwege de extra 1% die de obligatie per jaar opbrengt. Stel dat de kapitaalmarktrente zou zijn gestegen tot 3,5%, dan bieden kopers u een lagere koers aan. Hoeveel de koers wijzigt, hangt af van de resterende looptijd van de obligatie (als alle overige omstandigheden gelijk zijn gebleven). Hoe langer de looptijd is die resteert, hoe sterker de koers reageert.

Wat gaat de kapitaalmarktrente doen?

De centrale banken probeerden de afgelopen jaren de zwakke economische

30


situatie te verbeteren door meer geld in omloop te brengen. In Europa gebeurde dat door de kortlopende rente die banken moeten betalen, te verlagen. En in de Verenigde Staten vooral doordat centrale banken staatsobligaties opkochten. Dat leverde een stroom geld op, waardoor de kapitaalmarktrentes daalden. Wat gaat de kapitaalmarktrente de komende tijd doen en wat dit betekent voor obligaties? Als alle overige factoren gelijk blijven, zijn er drie mogelijke scenario’s met deze gevolgen: • De kapitaalmarktrente blijft gelijk. In de jaren ’90 bleek in Japan dat een sterke daling van de kapitaalmarktrente niet automatisch wordt gevolgd door een stijging. In deze situatie blijf de koers gelijk. • De kapitaalmarktrente daalt. Om deflatie te voorkomen begint ook de Europese Centrale Bank (ECB) in 2015 een opkoopprogramma van obligaties. Dat zal de obligatiemarkt beïnvloeden en de rente laten dalen. In deze situatie stijgt de koers. • De kapitaalmarktrente stijgt. Europa staat er anders voor dan Japan in de jaren ’90. Vooral Duitsland heeft een sterke concurrentiepositie. Bovendien herstelt de Amerikaanse economie zich verder. Het opkoopprogramma in de Verenigde Staten is reeds beëindigd. Naar verwachting verhoogt de Amerikaanse centrale bank in 2015 de korte rente. Dat duwt ook de kapitaalmarktrente in alle regio’s omhoog. In deze situatie daalt de koers.

Wat zijn de mogelijkheden?

Wat geldt voor een obligatie, geldt ook voor een obligatiefonds. Hoe de koers zich ontwikkelt, hangt onder andere af van de kapitaalmarktrente. Ook het

kredietrisico en het valutarisico zijn van belang. Afhankelijk van het scenario dat u het meest waarschijnlijk vindt, kunt u het fonds aan- of verkopen of aanhouden.

Verwacht u een rentestijging en zoekt u een alternatief voor uw belegging?

• Laat u niet alleen leiden door

•

•

ontwikkelingen op de korte termijn, maar neem uw risicoprofiel en beleggingshorizon als uitgangpunt bij de keuze van uw fondsen. Uw risicoprofiel geeft onder meer weer hoeveel risico u met uw beleggingen kunt en wilt lopen. Uw beleggingshorizon is de termijn waarop u het geld waarmee u belegt, niet nodig heeft. Hoe langer deze termijn, des te meer kans is er dat u een eventuele koersdaling weer te boven komt. Obligatiefondsen die beleggen in leningen en kredieten met een kortere gemiddelde looptijd, reageren minder sterk wanneer de kapitaalmarktrente stijgt. Overweegt u een belegging in een ander obligatiefonds, bestudeer dan ook goed de andere risico’s, zoals het kredietrisico en valutarisico. Als u uw geld spreidt over verschillende fondsen, spreidt u ook de risico’s.

Fondsen van de ASN Bank De ASN Bank biedt zeven beleggingsfondsen, waaronder obligatiefondsen, aandelenfondsen en mixfondsen: • ASN Duurzaam Obligatiefonds • ASN Duurzaam Mixfonds • ASN Duurzaam Aandelenfonds • ASN Milieu & Waterfonds • ASN Duurzaam Small & Midcapfonds • ASN Groenprojectenfonds • ASN-Novib Microkredietfonds Meer informatie hierover vindt u op asnbank.nl/beleggen en eenanderrendement.nl.•

Hoogte (%) van de kapitaalmarktrente (tienjaarsrente eurogebied) gedurende tien jaar 6 5 4 3 2 1 0 3 3 1 1 7 3 3 7 7 3 1 7 3 3 3 1 7 1 1 12 1 7 7 7 7 7 1 1 1 3 1 3 4-1 005-0 05-0 05-1 006-0 006-0 06-1 007-0 07-0 007-1 008-0 008-0 008-1 09-0 009-0 09-1 10-0 10-0 10-1 011-0 11-0 011-1 012-0 012-0 12-1 013-0 13-0 13-1 014-0 14-0 14-1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 200 2 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20

Bron: De Nederlandsche Bank

De waarde van uw beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. ASN Duurzaam Aandelenfonds, ASN Duurzaam Obligatiefonds, ASN Duurzaam Mixfonds, ASN Duurzaam Small & Midcapfonds en ASN Milieu & Waterfonds zijn subfondsen van ASN Beleggingsfondsen N.V.

ASN Groenprojectenfonds, ASN-Novib Microkredietfonds en ASN Beleggingsfondsen N.V. zijn beleggingsinstellingen. De beheerder daarvan is ACTIAM N.V. (ACTIAM). ACTIAM, ASN Groenprojectenfonds, ASN-Novib Microkredietfonds en de subfondsen van ASN Beleggingsfondsen N.V. zijn opgenomen in het register van de AFM.

Voor ieder ASN Beleggingsfonds is een prospectus en de Essentiële Beleggersinformatie (EBi) beschikbaar via www.asnbank.nl. Lees de EBi voordat u besluit een beleggingsfonds te kopen. Dit klantenmagazine mag niet worden aangemerkt als beleggingsadvies.


31

ASN BELEGGINGSFONDSEN

ASN Duurzaam Aandelenfonds Het fonds had er de afgelopen maanden baat bij dat het niet belegt in fossiele energie. In december droegen vooral Office Depot, Persimmon, Taylor Wimpey en Barratt Developments bij aan het rendement. Swisscom, Svenska Cellulosa en Novo Nordisk kostten wat rendement. Het fonds kocht onder meer aandelen van Amadeus. Dit Spaanse Koers in euro’s op

bedrijf ontwikkelt en verkoopt it-oplossingen voor de reis- en toerismebranche. Het respecteert mensenrechten en wil meebouwen aan een duurzaam klimaat. Daarom gebruikt Amadeus energie-efficiënte technologieën en recyclet zoveel mogelijk. Het fonds verkocht aandelen van onder meer Merck & Co., Smith & Nephew en Verizon Communications.

Rendement

Rendement

Gemiddeld jaarrendement


31-12-13

31-12-14

laatste 3 maanden

over 2014

laatste 36 maanden

laatste 60 maanden

77,55

90,05

6,59%

17,62%

20,47%

13,91%

ASN Duurzaam Obligatiefonds De daling van de rentes veroorzaakt een stijging van de obligatiekoersen. Dat verklaart het positieve fondsrendement van december. Het verschil in landengewichten tussen het fonds en de benchmark had nauwelijks effect op het rendement. Het gewicht van de verschillende landen in de portefeuille wordt bepaald door hun duurzaamheidsscore en Koers in euro’s op

terugbetaalcapaciteit. Jaarlijks worden deze landengewichten herzien op basis van actuele gegevens. De portefeuille is hierop begin december aangepast. De belangen in Frankrijk en België zijn vergroot, en die in Ierland, Spanje en Portugal verkleind. Hierdoor belegt het fonds nu meer in landen met een hogere kredietwaardering.

Rendement

Rendement



31-12-13

31-12-14

laatste 3 maanden

over 2014

laatste 36 maanden

laatste 60 maanden

27,34

30,18

2,79%

12,55%

6,5%

4,54%

ASN Duurzaam Mixfonds Zowel de aandelen als de obligaties droegen in december bij aan het positieve rendement. De aandelenportefeuille had er baat bij dat het fonds niet belegt in fossiele energie. De daling van de rentes veroorzaakt een stijging van de obligatiekoersen. Dat verklaart het positieve rendement van de obligatieportefeuille. Het gewicht van de verschillende landen in de Koers in euro’s op

obligatieportefeuille wordt bepaald door hun duurzaamheidsscore en terugbetaalcapaciteit. Jaarlijks worden deze landengewichten herzien op basis van actuele gegevens. De portefeuille is hierop begin december aangepast. Hierdoor belegt het fonds vanaf december meer in landen met een hogere kredietwaardering.

Rendement

Rendement



31-12-13

31-12-14

laatste 3 maanden

over 2014

laatste 36 maanden

laatste 60 maanden

72,69

82,09

4,55%

14,93%

12,97%

9,00%

ASN Milieu & Waterfonds Veel deelsectoren en regio’s droegen in december bij aan het resultaat. Kingspan en DS Smith presteerden goed. De deelsector duurzame energie bleef achter. Ook het Braziliaanse waterleidingbedrijf Sabesp drukte het rendement. Het fonds verkocht Vacon, American Water Works, Roper Industries en IDEX. De laatste drie ondernemingen voldoen Koers in euro’s op

32

niet langer aan onze uitsluitingscriteria. De opbrengst werd herbelegd in twee nieuwe aandelen: OSRAM Licht (energiezuinigheid van gebouwen) en Indutrade (waterinfrastructuur). Ook vergrootte het fonds zijn belangen in United Utilities (waterleiding, LEM Holdings (energiezuinigheid in de industrie) en Huaneng Renewables (duurzame energie).

Rendement

Rendement



31-12-13

31-12-14

laatste 3 maanden

over 2014

laatste 36 maanden

laatste 60 maanden

22,39

24,54

3,5%


9,84%

15,52%

10,32%

ASN Duurzaam Small & Midcapfonds Het fonds heeft geen belangen in olie- en gasaandelen en belegt maar zeer beperkt in Rusland. Hierdoor waren de resultaten in december beter dan die van de benchmark. De Britse begrafenisondernemer Dignity presteerde het best. Het aandeel van de Britse transportgroep Stagecoach deed het slecht na berichten over lokale prijsdruk. Wij denken Koers in euro’s op

echter dat deze van korte duur is. Het fonds verkocht de aandelen Elekta wegens zorgen over de slechte kasconversie van deze Zweedse zorgverlener. Het belegde de opbrengst in AT&S, de Oostenrijkse fabrikant van elektronicacomponenten. Dit bedrijf breidt sterk uit in China. Wij denken dat dit de koers zal opdrijven.

Rendement

Rendement



31-12-13

31-12-14

laatste 3 maanden

over 2014

laatste 36 maanden

laatste 60 maanden

28,28

31,06

8,3%

10,99%

19,08%

10,93%

ASN Groenprojectenfonds LOOP GEEN ONNODIG RISICO. LEES DE ESSENTIËLE BELEGGERSINFORMATIE.

Koers in euro’s op

Het fondsrendement in het vierde kwartaal was 0,97%. Daarmee kwam het rendement over heel 2014 op basis van de intrinsieke waarde (inclusief herbelegd dividend) uit op 5,11%. Dat resultaat was mede te danken aan de verdere daling van de marktrente, waardoor de huidige leningen van het fonds meer waard worden. Het fonds deed twee nieuwe financie-

ringen: twee windmolens van Maasland Windenergie en drie projecten van Vaanster, een onafhankelijke investeerder in collectieve duurzame projecten. Het meest in het oog springende project is de Markthal in Rotterdam. Het fonds financierde energie-opwekkingsinstallaties voor 228 appartementen en 33 commerciële ruimtes.

Rendement

Rendement



31-12-13

31-12-14

laatste 3 maanden

over 2014

laatste 36 maanden

laatste 60 maanden

25,92

26,87

0,97%

5,11%

3,38%

2,07%

ASN-Novib Microkredietfonds LOOP GEEN ONNODIG RISICO. LEES DE ESSENTIËLE BELEGGERSINFORMATIE.

Koers in euro’s op

Het ASN-Novib Microkredietfonds behaalde in het vierde kwartaal van 2014 een rendement van 1,06%. Daarmee kwam het rendement op basis van de intrinsieke waarde (inclusief herbelegd dividend) over heel 2014 uit op 5,74%. Het rendement werd in het vierde kwartaal enigszins gedrukt door een afboeking op leningen aan en aandelen van AzerCredit uit Azerbeidzjan.

AzerCredit is verwikkeld in een rechtszaak. De beheerder volgt deze MFI nauwgezet. Het fonds verstrekte in het vierde kwartaal voor in totaal € 20 miljoen aan nieuwe leningen. Het stortte bij op zijn aandelenparticipaties in Lok Capital (India) en Women’s World Banking Isis Fund, dat zich wereldwijd inzet om vrouwen toegang tot bankdiensten te verschaffen.

Rendement

Rendement



31-12-13

31-12-14

laatste 3 maanden

over 2014

laatste 36 maanden

laatste 60 maanden

55,02

55,66

1,06%

Pagina 32 en 33: bron ASN Bank. De rendementen die worden genoemd op pagina 32 en 33, zijn per 31 december 2014 en inclusief (herbelegd) dividend. De waarde van uw beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het ASN Duurzaam Aandelenfonds,

ASN Duurzaam Obligatiefonds, ASN Duurzaam Mixfonds, ASN Duurzaam Small & Midcapfonds en ASN Milieu & Waterfonds zijn subfondsen van ASN Beleggingsfondsen N.V. Het ASN Groenprojectenfonds, het ASN-Novib Microkredietfonds en ASN Beleggingsfondsen N.V. zijn beleggingsinstellingen. De Wft-beheerder daarvan is ACTIAM N.V. (ACTIAM). ACTIAM, het ASN Groen-

5,74%

4,66%

projectenfonds, het ASN-Novib Microkredietfonds en de subfondsen van ASN Beleggingsfondsen N.V. zijn opgenomen in het register van de AFM. ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. (ABB) bepaalt het beleggingsbeleid van alle ASN Beleggingsfondsen. Dit waarborgt dat de beleggingen voldoen aan de duurzaamheidscriteria van de ASN Bank.

5,12%

Voor ieder ASN Beleggingsfonds is een prospectus en de Essentiële Beleggersinformatie (EBi) beschikbaar via www.asnbank.nl. Lees de EBi voordat u besluit een beleggingsfonds te kopen. Deze uiting mag niet worden aangemerkt als beleggingsadvies.


33

RENTE TARIE VEN

ASN Rentetarieven met ingang van 8 januari 2015 Dit is een overzicht van de rentetarieven op jaarbasis voor de rekeningen die op dit moment geopend kunnen worden. Wij bieden zowel rekeningen met een variabele rente als rekeningen met een vaste rente. Een variabele rente kan altijd door de bank worden gewijzigd. Een vaste rente kan niet worden gewijzigd gedurende de looptijd van de rekening. Deze informatie is onder voorbehoud van wijzigingen door de bank. Datum laatste wijziging: 8 januari 2015. Meer informatie over de voorwaarden en rentetarieven van alle producten vindt u op www.asnbank.nl.

PARTICULIER

RENTE %

KENMERKEN

Rekeningen met een variabele rente ASN Ideaalsparen

1,30%

Sparen zonder beperkende voorwaarden Sparen zonder minimuminleg en verplichte stortingen. Op ieder moment kunt u uw spaargeld opnemen.

ASN Jeugdsparen

2,00%

Sparen voor uw kind of kleinkind Sparen voor kinderen tot 18 jaar. Tussentijds opnemen van spaargeld is niet mogelijk, behalve voor studiekosten vanaf het voortgezet onderwijs. Met steun aan kinderprojecten van Cordaid en Nationaal Fonds Kinderhulp.

ASN Optimaalbeleggen

1,30%

Beleggen in de ASN Beleggingsfondsen Snel en eenvoudig beleggen in de ASN Beleggingsfondsen. Over het geld dat u niet belegt, ontvangt u rente.

ASN Bankrekening

0,60%

Betaalrekening met rente en lage kosten Online betaalrekening voor klanten van 18 jaar en ouder. Met iDEAL, app mobiel bankieren en ASN Wereldpas.

ASN Jongerenrekening

0,60%

Gratis betaalrekening met rente Gratis online betaalrekening voor jongeren van 12 tot 25 jaar. Met iDEAL, app en ASN Wereldpas. Rood staan is niet mogelijk.

Rekeningen met een vaste rente ASN Depositosparen 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 jaar 6 jaar 7 jaar 8 jaar 9 jaar 10 jaar

ZAKELIJK

0,40% 0,50% 0,60% 0,80% 1,00% 1,20% 1,40% 1,50% 1,70% 1,80%

RENTE %

Sparen met een vaste looptijd en vaste rente Looptijd naar keuze van 1 tot 10 jaar. Al mogelijk vanaf € 500. Als u uw spaargeld wilt opnemen voor het einde van de looptijd betaalt u opnamekosten. U kunt kiezen of u de rente per jaar of per maand wilt ontvangen. Bij een rente-uitkering per maand is het rentepercentage 0,25% lager. Hiervoor geldt een minimuminleg van € 5.000.

KENMERKEN

Rekeningen met een variabele rente

34

ASN Sparen Zakelijk

1,00%

Sparen zonder beperkende voorwaarden Sparen zonder minimuminleg en verplichte stortingen. Op ieder moment kunt u uw spaargeld opnemen.

ASN Beleggen Zakelijk

1,00%

Beleggen in de ASN Beleggingsfondsen Snel en eenvoudig beleggen in de ASN Beleggingsfondsen. Over het geld dat u niet belegt, ontvangt u rente.


EN VERDER

Ideaal is ook actief op Twitter: @IdeaalMagazine

Voor de Wereld van Morgen is het platform van de ASN Bank voor duurzame denkers, doeners en dromers. Samen werken we aan een duurzame, betrokken samenleving. Doet u mee? Kijk op: www.voordewereldvanmorgen.nl

sandra @ sdacher Altijd interessant Ideaal magazine van @asnbank, vandaag weer op de deurmat

Uw duurzame voornemens Wie kent het niet: goede voornemens maken voor het nieuwe jaar. Voornemens voor jezelf, maar misschien ook voornemens voor de wereld. Bijvoorbeeld om zoveel mogelijk verpakkingsvrije en biologische producten te kopen, minder vlees of vis te eten en kleding te ruilen in plaats van te kopen. Heeft u duurzame voornemens gemaakt voor 2015? En zo ja, hoe gaat het er nu mee? Wij zijn heel benieuwd! We maken een inspirerend overzicht van alle voornemens. En de bijzonderste, leukste of ontroerendste inzendingen krijgen een leuke prijs. Uw reactie kunt u sturen naar [email protected], onder vermelding van ‘mijn duurzame voornemen’.

Uw bijzondere adresjes Waar krijgt u bij u in de buurt de beste fairtradekoffie, de lekkerste biologische broodjes of het heerlijkste vegetarische diner? Waar koopt u mooie meubels of duurzame kleding? We roepen u graag op uw favoriete adressen met ons te delen. Wij maken dan een overzicht per stad. De leukste adressen delen we met de 50.000 leden van Voor de Wereld van Morgen. Inzendingen kunt u mailen naar [email protected], onder vermelding van ‘mijn favoriete adres’.

NoNukes Campaign @NoNukesCampaign Interessante artikelen en aandacht voor #tekentegenkernwapens campagne van @PAXvoorvrede in december editie @IdeaalMagazine @asnbank Fijn Toinja van Daal @Toinjavandaal Een voorbeeld van een #MVO-beleid dat echt een verschil maakt. Complimenten voor #ASN bank. pic. twitter.com/qJaFqs2Nev Liyen Siaw @LiyenSiaw Interessant artikel @Ideaalmagazine @asnbank “Mensen realiseren zich vaak niet dat ze klagen over kleine dingen.” http://ideaal15. asnbank-zine.nl/#1

ASN SERVICE ASN Bank Postbus 93514 2509 AM Den Haag telefoon 070-356 93 33 fax 070-361 79 48 [email protected] www.asnbank.nl ASN Klantenservice 0800 - 03 80 (gratis)

Ideaal is een uitgave voor klanten van de ASN Bank en verschijnt vijf keer per jaar. Aanmelden voor de papieren en/of online versie van Ideaal: www.asnbank.nl/ideaal

Redactie ASN Bank: Marianne Bodenstaff en Lucy Alijk [email protected] www.asnbank.nl/ideaal www.twitter.com/ ideaalmagazine

Journalistieke productie: Maters & Hermsen Journalistiek, Leiden Ontwerp/opmaak: Katja Visser, Den Haag Foto cover: Josje Deekens, Den Haag Druk: Quantes, Rijswijk

Februari 2015 © 2015 ASN Bank Materiaal: Cocoon


35

ideaal Ik ben me meer dan ooit bewust van de kwetsbaarheid van onze planeet 03 Profiteer nu nog van onze betaalactie

Recommend Documents