Hygiëneprotocollen bij OkidoKIDS Leiden 2014 Voedsel en hygiëne Uitgangspunten Voedselinfecties en -‐vergiftigingen veroorzaken jaarlijks bij meer dan een miljoen mensen in Nederland maag-‐ darmklachten. Hygiënisch werken is belangrijk om een voedselinfectie of -‐vergiftiging te voorkomen. Als kindercentrum maak je eten klaar voor anderen en moet je daarom verplicht aan een aantal eisen voldoen. Deze eisen zijn opgesteld in de ‘Hygiënecode voor de voedingsverzorging in woonvormen en bij uitbrengmaaltijden’. De Keuringsdienst van Waren bezoekt steekproefsgewijs kinderdagverblijven om te controleren of ze aan de eisen van deze hygiënecode voldoen. Dit geldt voor kinderdagverblijven waar warm wordt gekookt, maar ook wanneer je alleen broodmaaltijden serveert.
Hygiëne • • •
• • •
Was voor het eten klaarmaken goed uw handen met water en (vloeibare) zeep. Zorg dat bij aanvang de pannen, messen, snijplank, etc. goed schoon zijn. Voorkom over en weer besmetting van bacteriën (kruisbesmetting): bijvoorbeeld groente niet snijden op een plank waar eerder rauw vlees op heeft gelegen. Gebruik dan aparte snijplanken. Denk er aan de handen te wassen tussen bepaalde handelingen, bijvoorbeeld handen wassen nadat u rauw vlees heeft aangeraakt en voordat u verder gaat met fruit schillen. Kom zo min mogelijk met de blote handen aan het eten. Proef van het eten met een schone lepel die daarna direct bij de afwas wordt gelegd. Conservenblikken: maak het blik voor opening schoon, gebruik geen kapotte of gebolde blikken, de inhoud daarvan kan bedorven zijn.
Temperatuur •
•
Haal koude producten kort van tevoren uit de koelkast. Bacteriën vermeerderen zich immers snel bij kamertemperatuur. Ontdooien moet altijd 24 uur van tevoren in de koelkast gebeuren of op de dag zelf in de magnetron. Ontdooien in warm water mag niet. De meeste bacteriën worden gedood boven een temperatuur van 60ºC. Zorg er dus voor dat al het warme eten goed aan de kook wordt gebracht.
Productgroepen •
• •
Groenten: Snijden op een schone snijplank, wassen en gaar koken. Sommige groenten bevatten nitraat. Bewaar hier geen restjes van. Als je restjes opwarmt kan het nitraat omgezet worden in nitriet en dat is schadelijk voor de mens. Dit is o.a. het geval bij andijvie, rode bieten, bleekselderij, Chinese kool, koolrabi, paksoi, postelein, raapstelen, sla, spinazie, spitskool en venkel. Aardappels/Rijst/Pasta: Eventueel schillen, wassen en daarna gaar koken. Vlees/vis/kip: In deze producten zitten van nature veel bacteriën. Leg vlees/vis/kip altijd op een apart bord of glazen snijplank die direct na gebruik in de afwasmachine worden gezet. Als u de producten met de handen heef aangeraakt, moet u deze wassen voor u weer iets anders aanraakt. Vlees/vis/kip vervolgens goed verhitten zodat het van binnen goed gaar is.
•
Eieren: Verhit eieren altijd door tot in de kern; dat betekent bij koken een hard gekookt ei en bij bakken een gestolde eierdooier. Verwerk nooit rauwe eieren in gerechten.
Serveren • •
Eten serveren op schoon serviesgoed. Zorg ervoor dat het eten voldoende warm blijft (minimaal 60ºC) voor kinderen die eventueel een tweede portie willen.
Broodmaaltijd Hygiëne • • •
Was voor het eten klaarmaken goed uw handen met water en (vloeibare) zeep. Zorg voor schone materialen. Zorg dat de etenstafel goed schoon is. Voorkom over en weer besmetting van bacteriën (kruisbesmetting).
Temperatuur • • • •
Haal de producten zo kort mogelijk van tevoren uit de koeling. Zet alle producten op tafel. Maak de porties niet te groot. Gebruik voor het pakken van de kaas of vlees een schone vork die alleen daarvoor gebruikt wordt. Gebruik voor zoet beleg een schone lepel, niet met het tafelmes in de pot. Melkproducten niet te lang op tafel laten staan (maximaal een half uur buiten de koeling).
Waar moet u opletten bij het opruimen en afwassen? • •
• • •
•
Zet eten en drinken dat koel bewaard moet worden in de koelkast. Na het eten eventuele restjes laten uitdampen buiten de koelkast (maximaal een half uur), daarna afdekken met huishoudfolie of overdoen in een koelkastdoos, voorzien van een bereidingsdatum en in de koeling zetten. Maak de porties niet te groot, anders duurt het te lang voordat het is afgekoeld. Restjes maximaal één dag bewaren, anders weggooien. Alle gebruikte materialen (pannen, messen, etc.) direct na het eten in de afwasmachine zetten (indien aanwezig), anders aan een zijde van het aanrecht neerzetten. Verwijder etensrestjes van de borden, eventueel voorspoelen met handwarm water. Afwas met de hand: afwassen in een heet sopje met een afwasborstel (geen sponsje!), afdrogen met een schone theedoek, schone vaat opruimen en afwasborstel na gebruik schoonmaken en drogen. Theedoeken en vaatdoekje na gebruik in de was. Machinale afwas: afwasmachine vullen (niet te vol zetten en zo indelen dat nergens water in kan blijven staan), afwasmachine instellen op minimaal 60ºC, na afloop de schone vaat uit laten dampen en opruimen. Afwasmachine na gebruik schoonmaken.
Waar moet u op letten bij het schoonmaken van de keuken? • • •
Begin pas met schoonmaken na het eten koken. Dagelijks afvalbakken legen en wekelijks nat schoonmaken. Maak de keuken schoon volgens het schoonmaakschema (zie schoonmaakschema).
Schoonmaken
Zowel de baby als de peutergroep heeft een schoonmaakrooster. Hierop staan alle schoonmaak werkzaamheden op per week. Deze moet nauwkeurig opgevolgd worden. Als er een taak gedaan is wordt deze afgevinkt met initialen.
De was
Er staan op de groepen wasmanden die minimaal 1 keer per dag geleegd worden in de algemene wasmand. Ons streven is om de inhoud van deze wasmand dagelijks leeg te wassen. Wij wassen het wasgoed op de volgende temperaturen:
30 graden
60 graden
Knuffels Slabben Lakens Kleding Speelkleden Speelgoed
Hoeslakens Handdoeken Vervuild ondergoed schoonmaakdoekjes Monddoekjes Vaatdoekjes Theedoeken
Droog schoonmaken
•Stof afnemen. Gebruik hiervoor een stofbindende of vochtige doek. Zo voorkom je dat stof in de lucht gaat dwarrelen.
Vegen. Dit is het schoonmaken van een gladde vloer met een bezem. Verwijder met de bezem eerst de grote stukken brood of andere vuil. Daarna maken we de vloer stofvrij door te stofzuigen.
Nat schoonmaken
• Meubilair en voorwerpen schoonmaken met een sopdoek en een sopje van een huishoudelijk schoonmaakmiddel. • Vloeren nat schoonmaken met mop en mopemmer. Voordat de vloer nat wordt schoongemaakt eerst de vloer droog schoonmaken.
Waarmee schoonmaken
Nat schoonmaken doe je met een huishoudelijk schoonmaakmiddel: • Middelen die eiwitten en vetten oplossen -‐> allesreiniger • Een kalkoplosser voor kalkaanslag en urinesteen -‐> azijn
Hoe maken wij schoon? Begin met schoon schoonmaakmateriaal. Eerst droog schoonmaken met de bezem en door te stofzuigen.. Werk altijd van schoon naar vuil en van hoog naar laag. Maak een emmer met sopwater klaar. De temperatuur van het sopwater moet lauw zijn om te zorgen dat het schoonmaakmiddel goed oplost. Zorg voor een juiste dosering. Lees goed de gebruiksaanwijzing op de verpakking. Meng geen verschillende schoonmaakproducten, dit kan gevaarlijk zijn. • • • • •
Slaapruimte: Planken, vensterbanken, bedjes, deurkrukken en deuren. Speelruimte: Planken, vensterbanken, speelgoed, boxen, overig meubilair. Daarna alle vinger tasten; deurkrukken, deuren, kranen, etc. Gang: Deuren, stenen wand, trapleuning. Keuken: Keukenkastjes, aanrecht, apparaten, koelkast, etc. Toiletruimte: wastafels, lichtknopjes, deurkrukken, doorspoelknoppen, afvalbakken,toiletpot.
Maak daarna een emmer met sop klaar om de vloer te dweilen. Vul ook een emmer met water en sop, waarin de mop kan worden uitgespoeld. Volgorde van schoonmaken: eerst de vloer van de slaapruimte, gang dan de
verblijfsruimte, de keuken en eindig in de toiletruimte. Aan de lucht laten drogen. Als het sopwater zichtbaar vervuild is, moet het tussendoor ververst worden. Na afloop van het schoonmaken het sopwater direct weggooien in een uitstortgootsteen. Als dit er niet is gebruik dan het toilet. Schoonmaakmaterialen na gebruik goed schoonmaken: • Stofdoeken; stofbindende doek is voor eenmalig gebruik, vochtige doek na gebruik wassen. • Stofwisser na gebruik reinigen, wisdoekje na gebruik wegwerpen. Stofwisser na gebruik ophangen. • Emmers na gebruik schoonmaken met heet water en goed drogen. • Toiletborstel na gebruik goed naspoelen en regelmatig vernieuwen. • Moppen/dweilen na gebruik wassen op 60ºC. Laat nooit natte sopdoeken en dweilen in emmers achter om uitgroei van bacteriën te voorkomen. Schoonmaakmaterialen en middelen buiten bereik van kinderen opbergen. De stofzuiger en dweil + emmer in de kelder. De schoonmaakmiddelen boven op het keukenkastje waar kinderen nooit bij kunnen komen.
Fles maken
OkidoKIDS heeft standaard Koemelk, Nutrilon 1 en 2 en Hypoallergeen poedermelk. Indien een kind een ander soort melk drinkt neemt hij het van thuis mee. Ieder kind op de babygroep heeft een persoonlijk kaartje. Hier staat ingevuld wat, wanneer en hoeveel het kind drinkt. Ieder kind heeft zijn eigen fles. De naam van het kind staat op de fles. Op de fles staat een maataanduiding. Meestal zijn dit milliliters.
Poedermelk
Was de handen en gebruik alleen schone materialen. Voor Nutrilon geld de regel op 30 cc water 1 schep poedermelk. Laat de koude kraan even lopen voordat je het flesje vult. Warm daarna eerst het water op met de magnetron. Daarna de juiste hoeveelheid poederschepjes. Meng het poedermelk met het water met een schone lepel of een vork. Zo voorkom je te veel lucht in de fles. Controleer of de melk de juiste tempratuur heeft. Dit doe je door een beetje voeding op je pols te druppelen. Wanneer het druppeltje lauw aanvoelt is hij goed. Te heet? Laat de voeding afkoelen onder de koude kraan. Te koud? Opnieuw in de magnetron. Vergeet niet de melk na afloop te roeren voordat je het controleert op tempratuur i.v.m. hotspots. De fles is klaar om aan de baby te geven. De voeding is ongeveer een uur houdbaar. Melkflessen die vooraf worden gemaakt en koud zijn, bewaren we in de koelkast. dit vanwege de bacteriën. Aangemaakte voeding kan in de koelkast, bij een temperatuur van maximaal 4 graden Celsius, 8 uur worden bewaard.
Borstvoeding
Vraag de ouders -‐om vergissingen te voorkomen-‐ de afgekolfde melk te voorzien van een naam. Zo komt de melk terecht bij de juiste baby. Ingevroren melk kan het beste ontdooid worden in de koelkast. Dat duurt zo'n twaalf uur. Meestal zetten de ouders de melk de avond voor het gebruik in de koelkast. Als de baby melk nodig heeft en er is nog geen ontdooide melk beschikbaar dan kan de melk onder de stromende kraan ontdooid worden. De kraan kan dan langzaam van koud naar warm gedraaid worden. Het stromende water mag niet heet zijn, aangezien dan antistoffen in de melk vernietigd kunnen worden. Vers afgekolfde melk blijft vijf dagen goed in de koelkast. Voorwaarde is wel dat er hygiënisch gewerkt is en dat de koelkast koud genoeg is. De temperatuur mag niet hoger zijn dan zes graden! Was je handen en gebruik alleen schone materialen. De melk warm je in de flessenwarmer. Dit mag niet in de magnetron! Controleer of de melk de juiste tempratuur heeft. Dit doe je door een beetje voeding op je pols te druppelen. Wanneer het druppeltje lauw aanvoelt is hij goed. Ontdooide melk kan nog 24 uur in de koelkast bewaard worden. Opgewarmde melk kan nog een uur bewaard worden. Daarna zal het moeten worden weggegooid. Eventueel kan de melk in twee of meer kleine porties worden opgewarmd, zodat voorkomen kan worden dat de waardevolle moedermelk moet worden weggegooid.
Koemelk
Was je handen en gebruik alleen schone materialen. Kinderen rond 1 jaar gaan meestal over op koemelk. Wij stimuleren de kinderen om uit een beker te drinken. Vul de beker met koemelk deze staat in de koelkast. Let op de houdbaarheid datum!
