HOV Net Zuid-Holland Noord. Risicoanalyse Overwegen. Inventarisatie, Risicoanalyse en Verbetervoorstellen. ProRail Ing. F.H. Hobelman EDMS

HOV Net Zuid-Holland Noord Risicoanalyse Overwegen Inventarisatie, Risicoanalyse en Verbetervoorstellen

Van Auteur Kenmerk Versie Datum Status

ProRail Ing. F.H. Hobelman EDMS3197694 13 19 februari 2015 Definitief

Inhoudsopgave

Samenvatting

5

1 1.1 1.2 1.3 1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.4 1.5 1.6

Introductie en historie Het project HOV Net Zuid-Holland Noord en de varianten Geformuleerde vraagstelling Relevante functiewijzigingen Treinfrequenties Spoorverdubbeling Nieuwe haltes Gebruikte afkortingen Uitleg gebruikte termen Sluittijden

7 7 8 8 8 8 8 9 9 10

2 2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3

Toetsingskader en aanpak analyse Derde kadernota Kwalitatieve beschouwing Falen van de overweginstallatie. Overweggebruiker onwel Afweging overige oorzaken en maatregelen

11 11 11 12 12 12

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

Informatie betreffende gehele tracé Nieuwe locaties met tweedetreinsituaties Nieuw overwegen en overpaden Aanwezigheid particuliere overpaden Planning HOV Net Ingroeiscenario frequentieverhoging vs. Realisatie maatregelenpakket

13 13 13 13 14 14

4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10 4.11 4.12 4.13

Alphen aan den Rijn - Leiden (Voormalig) Overpad bij station Alphen aan den Rijn Laan der Continenten (Alphen aan den Rijn) H.A. Lorentzweg (Alphen aan den Rijn) Leidse Schouw (Alphen aan den Rijn) Stationsweg (Hazerswoude) Gemeneweg (Hazerswoude) Burg. Smeetsweg (Zoeterwoude) Cronesteynpad (Leiden) Kanaalweg (Leiden) Herenstraat (Leiden) Telderskade (Leiden) Haagweg (Leiden) Morsweg (Leiden)

15 15 16 19 21 23 25 28 31 33 35 37 39 41

5 5.1 5.2 5.3 5.4

Alphen aan den Rijn - Woerden Schans (Alphen aan den Rijn) Spoorlaan (Zwammerdam) Vlietkade (Bodegraven) Oud Bodegraafseweg (Bodegraven)

43 43 45 47 49

2

5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10

Overpad station (Bodegraven) Goudseweg (Bodegraven) Ontsluitingsweg / Fietspad (Bodegraven) Weiweg (Nieuwerbrug aan den Rijn) Molendijk (Nieuwerbrug) Waardsedijk (Woerden)

51 53 55 57 59 61

6

Gouda – Alphen aan den Rijn

62

7 7.1 7.2 7.2.1 7.2.2 7.2.3 7.3

Bepaling maatregelenpakket Tekort aan compensatie Aantal ongelijkvloerse kruisingen Ongelijkvloerse kruisingen ten gevolge van risicotoename HOV-Net Ongelijkvloerse kruisingen met grootste veiligheidseffect Te realiseren ongelijkvloerse kruisingen Overzicht maatregelen

64 64 66 66 66 66 67

8 8.1 8.2 8.3

Eindtoets en slotconclusie Kwalitatief overzicht risicotoename Kwalitatieve beschrijving effect maatregelen Slotconclusie

68 68 69 69

3

Documenthistorie Versie 1 2

datum 21 september 2012 3 oktober 2012

3 4 5

9 oktober 2012 24 oktober 2012 5 november 2012

6 7

2 juli 2014 9 juli 2014

8

15 augustus 2014

9 10 11

20 augustus 2014 16 september 2014 17 september 2014

12

30 september 2014

13

19 februari 2015

Omschrijving Conceptversie voor interne toetsing vakdeskundigen ProRail. Opmerkingen overwegdeskundigen ProRailAssetmanagement verwerkt. Bespreking van versie 2 met PZH verwerkt. Schriftelijk commentaar van PZH op versie 3 verwerkt. N.a.v. overleg met ILT: • Informatie overwegenregister volledig verwijderd • Eindconclusie t.a.v. standstill toegevoegd. Nieuwe projectontwikkelingen verwerkt. Review ProRail (project en vakdeskundige) op versie 6 verwerkt. Update van hoofdstuk over traject Gouda – Alphen. Detailinformatie particuliere overpaden toegevoegd. Aanpassing n.a.v. verandering uitgangspunten Gouda – Alphen (4 i.p.v. 2,7 treinen p.u.p.r) Dubbelspoor ten noorden van Boskoop vervalt. Update aanpassing overweg Gemeneweg Vermelding plannen derden bij overpad Waddinxveen. Middengeleiding Kerkweg West niet als alternatief maar als primaire oplossing genoemd. Genoemde aantallen niet actief beveiligde particuliere overwegen gecorrigeerd. Nieuwe inzichten t.a.v. maatregelen verwerkt, voornamelijk ingegeven door afstemming met wegbeheerders. Toegevoegd par. “Ingroeiscenario” (3.5)

4

Samenvatting De provincie Zuid-Holland (PZH) heeft een nieuwe scope vastgesteld voor het spoorgedeelte van het project HOV-Net Zuid-Holland Noord. Dit project vervangt de RijnGouweLijn Oost (RGLO) waarvoor in het verleden een risicoanalyse overwegen is uitgevoerd. De vraag van PZH aan ProRail is om deze risicoanalyse RGLO te herzien in overeenstemming met de scope van variant 3 van HOV-Net. De hoofdlijnen van variant 3 van HOV-Net zijn: • Woerden – Alphen aan den Rijn van 2 naar 4 treinen p.u.p.r. (+ 100%); • Gouda – Alphen aan den Rijn van 2 naar 4 treinen p.u.p.r. (+ 100%); • Alphen aan den Rijn – Leiden van gem. 2,7 naar 4 treinen p.u.p.r (+ 48%); • spoorverdubbelingen: 1,2 km ten westen van station Alphen aan den Rijn en 2,7 km bij Hazerswoude; • nieuwe haltes : Boskoop Snijdelwijk, Waddinxveen-Zuid, Zoeterwoude Meerburg en Hazerswoude Koudekerk. Er is een kwalitatieve risicoanalyse gemaakt waarvoor de aanwezige RGLO-analyses als uitgangspunt hebben gehanteerd. In de analyse is per overweg gekeken naar de verschillende oorzaken die kunnen leiden tot incidenten op een overweg, voor specifieke groepen verkeersdeelnemers (voetgangers, langzaam verkeer, autoverkeer). Per overweg is het huidig risiconiveau beschreven en is vastgesteld wat de consequenties zijn van de scope HOV-Net. In eerste instantie is gekeken naar “Denkbare maatregelen” om een verhoging van het risiconiveau op de betreffende overweg zelf te compenseren. Er zijn diverse redenen aan te voeren waarom denkbare maatregelen niet mogelijk zijn. Dit betreft meestal belemmeringen op gebied van ruimtelijke inpassing en vanuit de optiek van verkeerscirculatie. Overleg met wegbeheerders, en in sommige gevallen gericht verkeerskundig onderzoek zijn noodzakelijk om vanuit de denkbare maatregelen te komen tot haalbare maatregelen. In besprekingen met de inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), voorafgaand aan het opstellen van deze analyses, heeft ILT onder meer aangegeven dat de maatregelen op de driehoek Gouda - Leiden - Woerden als een totaal mogen worden gezien. Dat betekent dat de “Trajectsgewijze benadering” is toegepast om tot maatregelenpakketten te komen. Voor HOV-Net wordt het volgende pakket aan maatregelen geadviseerd: 1) Het vervangen van het gelijkvloerse overpad bij station Alphen aan den Rijn (voor reizigers en langzaam verkeer) door een ongelijkvloerse kruising. Deze is al uitgevoerd. 2) Bij de nieuwe halte Hazerswoude Koudekerk (overweg Gemeneweg) moeten de perrons verbonden worden met een ongelijkvloerse kruising. De overweg Gemeneweg wordt verschoven en aangepast. Het aantal rijstroken voor autoverkeer op de overweg 1 vermindert en de aansluitingen van wegen vlak voorbij de overweg worden verwijderd . Vanaf de overweg is er geen toegang tot de perrons. 3) Het realiseren van een ongelijkvloerse kruising voor reizigers bij station Bodegraven. Dit heeft relatief een groot positief effect omdat overpaden bij stations in ieder geval een hoog 1

Er wordt onderzoek gedaan naar mogelijkheden om een ongelijkvloerse kruising voor langzaam verkeer in te passen. Als die doorgaat zullen de voorzieningen voor fietsers van de overweg worden verwijderd.

5

risiconiveau hebben. Daarnaast moet worden meegewogen dat de frequentietoename procentueel gezien op Woerden – Alphen groter is dan op andere takken van de driehoek. 4) Het opheffen van twee drukke overwegen op het traject Woerden – Bodegraven – Alphen aan den Rijn – Leiden en deze vervangen door een ongelijkvloerse kruising voor alle verkeer. Daarbij gaat de voorkeur uit naar: a) Leidse Schouw te Alphen aan den Rijn; b) Burgemeester Smeetsweg te Zoeterwoude. Deze voorkeur is voornamelijk gebaseerd op de afweging dat een ongelijkvloerse kruising bij andere overwegen ruimtelijk moeilijk inpasbaar zijn. Het veiligheidseffect in relatie tot de benodigde investering (doelmatigheidsafweging) is dan bij Leidse Schouw en Burg. Smeetsweg het grootst. 5) Het realiseren van ongelijkvloerse kruising Kanaalweg. Dit betreft een project met financiering buiten HOV-Net, maar de veiligheidswinst wordt meegenomen in de trajectgewijze benadering van HOV-Net. 6) Opheffen van twee kleinere overwegen/overpaden. Het betreft Stationsweg (Hazerswoude) een openbare overweg die een woning ontsluit en de Vlietkade (Bodegraven) een openbaar recreatief wandelpad. De Vlietkade wordt een ongelijkvloerse kruising voor voetgangers. 7) Daarnaast moeten bij diverse overwegen maatregelen in de weginfrastructuur en inrichting van de overweg worden getroffen. Het totaaloverzicht van deze maatregelen staat in bijlage C. 8) Tot slot geldt dat er gestreefd wordt naar het opheffen van zoveel mogelijk particuliere overpaden (zie par. 3.3). Uitgangspunt is dat er op de totale driehoek Woerden – Gouda – 2 Leiden minimaal tien zullen worden opgeheven . In een traject waar de sporen worden 3 verdubbeld worden alle overpaden opgeheven of van actieve beveiliging voorzien . Conclusie ProRail: ProRail is van mening dat met dit maatregelenpakket: 1. de overwegveiligheid op het geheel van de driehoek Woerden – Gouda - Leiden niet verslechtert; 2. de risico’s op alle overwegen worden beheerst.

Voor snel overzicht: Bijlage C bevat in tabelvorm een overzicht van de risicotoename op elke overweg en de gekozen maatregelen.

2

Inmiddels zijn er al 13 opgeheven. Vier op het traject Gouda – Alphen a/d Rijn en negen op het traject Woerden – Alphen a/d Rijn. Twee overpaden zijn van actieve beveiliging voorzien. Daarmee is de projectdoelstelling gerealiseerd. 3 Indien geen overeenstemming met rechthebbenden kan worden bereikt.

6

1

1.1

Introductie en historie

Het project HOV Net Zuid-Holland Noord en de varianten Onder de naam HOV-NET Zuid-Holland Noord is door de provincie Zuid-Holland (PZH) een alternatieve invulling van de RijnGouwelijn uitgewerkt. Het doel van dit alternatief is om het gehele openbaarvervoernetwerk in Holland Rijnland en Midden-Holland te verbeteren door op specifieke corridors de kwaliteit van het openbaar vervoer op een hoogwaardig niveau te brengen. Dit zal structurerend werken op nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen in de regio. Het HOV-NET Zuid-Holland Noord bestaat uit: 1. Leiden Centraal–Alphen aan den Rijn–Gouda/ Utrecht (trein); 2. Noordwijk–Voorhout–Sassenheim–Bollenstreek–Schiphol (bus); 3. Leiden Centraal–Katwijk–Noordwijk (bus); 4. Leiden Centraal–Leiderdorp (bus); 5. Leiden Centraal–Leiden Lammenschans (bus); 6. Leiden Lammenschans–Zoetermeer (bus); 7. Leiden Lammenschans–Alphen aan den Rijn (bus); 8. Alphen aan den Rijn–Leimuiden–Schiphol (bus). Deze risicoanalyse overwegen betreft uiteraard alleen het treintraject. Er zijn diverse varianten afgewogen. Op verzoek van PZH wordt alleen de variant die de inzet is van het overleg met de minister onderzocht in de risicoanalyse: • Woerden - Leiden 2x intercity + 2x sprinter hele dag. • Stations Zoeterwoude-Meerburg en Hazerswoude-Koudekerk worden gebouwd. • Gouda - Alphen a/d Rijn: 2x lighttrain hele dag en 2x lighttrain brede spits. • Stations Boskoop-Snijdelwijk en Waddinxveen-Zuid worden gerealiseerd.

7

1.2

Geformuleerde vraagstelling PZH heeft aan ProRail voor deze risicoanalyse de volgende vraagstelling geformuleerd: Vervaardig een kwalitatieve risicoanalyse overwegveiligheid voor de hierboven beschreven variant van HOV-NET. Beoordeel in eerste instantie de situatie per overweg en bekijk daarbij de afname van veiligheid en mitigerende maatregelen. Gebruik daarbij de beschikbare informatie uit eerdere analyse. In tweede instantie kan naar mitigerende maatregelen binnen het gebied Gouda, Woerden, Leiden worden gezocht.

1.3

1.3.1

Relevante functiewijzigingen e Het uitvoeren van een risicoanalyse overwegen is vanuit de 3 Kadernota (Ref. [1]) voorgeschreven bij wijziging van de verkeersfunctie van een overweg. Dat kan zowel de verkeersfunctie van het spoor zijn als die van de spoorkruisende weginfrastructuur. Aan de spoorzijde is in de volgende gevallen sprake van een functiewijziging: • wijziging van de treinfrequentie, ofwel wijziging van het aantal treinen per uur; • uitbreiden van het aantal sporen in overwegen; • aanleg van nieuwe haltes nabij overwegen; • wijziging van de snelheid van de treinen. Treinfrequenties Woerden – Alphen aan den Rijn: • Van 2 naar 4 treinen per uur per richting (+ 100%) 4

Gouda – Alphen aan den Rijn : • Van 2 naar 4 treinen per uur per richting (+ 100%) Alphen aan den Rijn – Leiden: • Van gem. 2,7 naar 4 treinen per uur per richting (+ 48%) 1.3.2

Spoorverdubbeling • Km 17,9 - 19,1 – Alphen West • 2,7 km Hazerswoude

1.3.3

Nieuwe haltes Gouda-Alphen • Boskoop Snijdelwijk • Waddinxveen-Zuid Alphen-Leiden • Zoeterwoude Meerburg • Hazerswoude Koudekerk

4

Er kan ook nog één goederentrein per dag per richting rijden tussen Gouda en Alphen. Deze is niet significant voor

de treinfrequenties en wordt daarom in dit rapport niet genoemd.

8

1.4

1.5

Gebruikte afkortingen Afkorting

Betekenis

AHOB

Automatische halve overwegbomen

HOV

Hoogwaardig Openbaar Vervoer

HOV-NET

Het project HOV Net Zuid-Holland Noord

I&M

Infrastructuur en Milieu

ILT

Inspectie Leefomgeving en Transport

Onb.

Onbekend

PAG

Voorwaarschuwingslichten (type PAG)

p.u.p.r

Per uur per richting

PVVO

Programma Verbeteren Veiligheid Overwegen

PZH

Provincie Zuid-Holland

VVO

Verbeteren Veiligheid Overwegen

VRI

Verkeersregelinstallatie (in de volksmond: “Stoplichten”)

WILO

Waarschuwingsinstallatie Landelijke Overwegen

Uitleg gebruikte termen In de overweganalyse wordt een aantal subjectieve termen gebruikt. Overwegveiligheid wordt beïnvloed door een aantal goed te kwantificeren parameters (bijv. aantal sporen, snelheid trein, snelheid wegverkeer), maar sommige relevante aspecten laten zich niet in objectief meetbare termen uitdrukken. Onbewust overweggedrag en/of afleidende aandacht Een wat vreemde omschrijving voor wegverkeersgedrag op en bij een overweg dat niets met de overweg van doen heeft. Maar het gaat dan ook niet uitsluitend om verkeersgedrag. Het gaat eigenlijk om menselijk gedrag, in dit geval om en bij de overweg. Bijvoorbeeld een overweg in een winkelstraat, waarbij de weggebruiker loopt te winkelen en geen oog heeft voor de overweg; ook scholen in de directe omgeving van een overweg kunnen leiden tot een hoop “gedoe”, met leerlingen die links en rechts oversteken, schuin, langzaam gehaast, noem maar op, maar wel gedrag dat niets van doen heeft met de overweg. Voor de overweg hebben ze in het geheel geen belangstelling. De omgeving van de overweg kan allerlei elementen bevatten die de aandacht van de overweggebruikers trekken. Het gevolg van een dergelijk rommelig beeld is dat de verkeersdeelnemers de situatie veel minder gemakkelijk en snel herkennen als overweg, of de overweg veel later opmerken dan in situaties waar de omgeving van de overweg een geordende nette structuur heeft. Irritatie weggebruiker Er liggen overwegen in wegen waar de weggebruiker in het aanlooptraject naar de overweg al de nodige hindernissen (VOP’s, fietsoversteken, rotondes, verkeerslichten, brug, drempels, verkeerssluis e.v.a.) heeft moeten nemen voordat hij/zij eindelijk bij de overweg is. En dan gaat de overweg ook nog eens vlak voor zijn/haar neus dicht. Hierdoor wordt riskanter gedrag misschien groter.

9

Spreiding sluitduur Als de sluiting van een bepaalde overweg altijd even lang duurt, zijn de vaste verkeersdeelnemers daar aan gewend. Dat werkt positief tegen risicogedrag. Maar als een sluiting soms 45 seconden en soms, bij wijze van spreken, 2 minuten duurt, is er sprake van “grote spreiding in de sluitduur”. Dit werkt negatief door op het risicogedrag. Opheffen overweg/overpad Hiermee wordt bedoeld dat de betreffende overgang volledig wordt verwijderd. Er is dan geen enkele mogelijkheid meer om hier het spoor over te steken. Afsluiten (voor een bepaalde verkeersoort) Met afsluiten van een overgang voor een bepaalde groep verkeersdeelnemers ( bijvoorbeeld “afsluiten voor langzaam verkeer”) wordt bedoeld dat de overweg niet meer gebruikt mag worden door die groep verkeersdeelnemers. Zij zullen dan via een alternatieve route het spoor moeten kruisen (omrijden of door een ongelijkvloerse kruising op dezelfde locatie). Door afsluiten van een overweg voor een bepaalde groep kan de overweg anders worden ingericht voor de groepen verkeersdeelnemers die nog wel over de overgang mogen gaan. De situatie wordt rustiger, overzichtelijker, beter af te sluiten en daardoor veiliger.

1.6

Sluittijden De in deze rapportage genoemde sluittijden zijn berekend. De nauwkeurigheid van de berekende tijden kan worden vergroot door bij een overweg metingen uit te voeren. Op een kwalitatieve analyse is het verschil tussen berekend en gemeten van kleine invloed. Nauwkeurige sluittijden zijn in het bijzonder nodig wanneer er verkeerskundige berekeningen uitgevoerd gaan worden in verband met barrièrewerking, verkeerscapaciteit en bepaling van de theoretische lengte van een wachtrij. Voor het risiconiveau van de overweg is de lengte van de sluitduur niet zozeer bepalend. Uit casuïstiek blijkt dat niet zozeer de lengte van de sluitduur het risicogedrag beïnvloedt, maar de regelmaat in de lengte van de sluitduur. Dat heeft te maken met verwachtingspatroon. Als een overweg bij elke sluiting even lang sluit (ook al duurt dat anderhalve minuut) dan is de kans op risicogedrag veel lager dan in situaties waarbij de overweg bij de ene treinpassage 40 seconden dicht is en bij een volgende anderhalve minuut. Daarom wordt bij overweganalyses wel rekening gehouden met "regelmaat sluitduur" terwijl nauwkeurige informatie over de exacte lengte van de sluitduur voor een kwalitatieve risicoanalyse van ondergeschikt belang is.

10

2 2.1

Toetsingskader en aanpak analyse Derde kadernota In juni 2010 is de Derde Kadernota Railveiligheid aangeboden aan de Tweede Kamer. De nota beschrijft het overheidsbeleid ten aanzien van de veiligheid van het spoor. ProRail conformeert zich aan dit beleid. In de nota (zie [5]) staat onder andere: “De hoofdlijnen voor het overwegenbeleid in de Derde Kadernota Railveiligheid zijn gebaseerd op een “nee tenzij”-principe dat geldt in de volgende situaties: “de verkeersfunctie van bestaande overwegen (gebruik van een spoorbaanvak of openbare weg) mag niet worden gewijzigd tenzij door de initiatiefnemer aan de hand van een risicoanalyse kan worden aangetoond dat door aanvullende maatregelen de overwegveiligheid niet verslechtert en daarmee de risico’s worden beheerst. De aanvullende maatregelen kunnen ook in het gebied rond de betreffende overweg worden gevonden.” “De gangbare praktijk is dat de risicoveroorzaker/initiatiefnemer een kwalitatieve analyse opstelt, welke door de Inspectie Verkeer en Waterstaat binnen 6 weken wordt beoordeeld. De initiatiefnemer van een project is verantwoordelijk voor compensatie van eventuele nadelige veiligheidsaspecten. Daarbij geldt overigens een proportionaliteitsbeginsel: de kosten van maatregelen dienen in verhouding te staan met de te realiseren veiligheidswinst”. Bij het bepalen van compenserende maatregelen gelden de principes van proportionaliteit en maatwerk. Dit betekent onder andere dat de verhouding tussen het gebruik en de functie van de overweg, de bestaande of nieuw ontstane onveiligheid, de mogelijke oplossingen daarvoor evenals de beschikbaarheid van middelen een belangrijke rol spelen. e

In de 3 kadernota staat: “De aanvullende maatregelen kunnen ook in het gebied rond de betreffende overweg worden gevonden.” In deze analyse wordt het begrip “in het gebied rond de betreffende overweg” ruim geïnterpreteerd. In besprekingen met ILT (zomer 2012) voorafgaand aan het opstellen van deze analyses heeft ILT onder meer aangegeven dat de maatregelen op de driehoek Gouda - Leiden - Woerden als een totaal mogen worden gezien. Dat betekent dat bij het opstellen van een totaal maatregelenpakket de “Trajectgewijze benadering” wordt toegepast. 2.2

Kwalitatieve beschouwing Om de risico’s op overwegen goed te kunnen inschatten, is voor iedere overweg de situatie in kaart gebracht. In de analysemethodiek wordt een vijftal oorzaken voor het ongewenst passeren van een overweg onderscheiden. Deze oorzaken geven een risico aan voor een verschillende groep gebruikers. De verschillende groepen gebruikers zijn: autoverkeer, fietsers en voetgangers. Bij het maken van een risicoanalyse met betrekking tot overwegen worden vijf soorten risico’s onderkend. Hierbij moet worden opgemerkt dat het onderscheid tussen sommige risicosoorten klein is en dat het in de praktijk, na een incident, welhaast onmogelijk is vast te stellen welke oorzaak tot het incident heeft geleid. 1. Falen overwegbeveiliging; de overweg blijft open voor het verkeer bij een treinpassage. Elke passant loopt dan risico.

11

2. Slachtoffer blijft steken; door diverse technische oorzaken kan een weggebruiker de overweg niet tijdig verlaten. 3. Onbewust passeren overweg; een weggebruiker is zich niet bewust van de aanwezigheid van de sluitende of gesloten overweginstallatie en loopt onbedoeld het spoor op. 4. Onbekwaamheid; overweggebruiker wordt onwel, is niet in staat verder te lopen/te rijden. De huidige overwegen zijn zo ingericht dat er geen technische maatregelen denkbaar zijn om dit risico te verlagen. Er zijn sowieso weinig technische maatregelen denkbaar. 5. Risicogedrag; bewuste overtredingen. Passanten negeren bewust waarschuwingssignalen en lopen bijvoorbeeld onder de overwegbomen door of gaan slalommen om de overwegbomen. De nabijheid van een station en lange dichtligtijden kunnen dit risico verhogen. 2.2.1

Falen van de overweginstallatie. Dit risiconiveau treft alle gebruikersgroepen, maar verandert niet door het project. Het risico is zeer laag aangezien de overwegen “state-of-the-art” zijn (van het hoogste niveau) omdat de benodigde PVVO-maatregelen zijn doorgevoerd. Het risico wordt voor alle overwegen niet onderzocht omdat er geen aanvullende maatregelen meer te bedenken zijn die de kans op het falen van de overweginstallatie nog verder verkleinen.

2.2.2

Overweggebruiker onwel Hier wordt ook wel de onbekwame gebruiker bedoeld; iemand die door plotseling onwel worden (bijv. door epilepsie), dronkenschap, gebruik van verdovende middelen of anderszins onbedoeld op de sluitende of gesloten overweg belandt. Na het toepassen van de PVVOmaatregelen zijn alle overwegen optimaal ingericht om dit risico tegen te gaan. Er zijn geen aanvullende maatregelen meer denkbaar bij dit risiconiveau.

2.2.3

Afweging overige oorzaken en maatregelen Voor de overige drie oorzaken (onbewust passeren, bewust passeren, blijven steken) wordt per overweg en per gebruikersgroep een analyse gemaakt. Daarbij wordt eerst een inschatting gemaakt of het risico voor de gebruikersgroep in de huidige situatie laag, midden of hoog is. Vervolgens wordt voor elke gebruikersgroep beoordeeld of de wijzigingen van het project leiden tot verandering van het risico. In principe heeft de frequentieverhoging effect op de veiligheidssituatie bij elke overweg. Maar het daadwerkelijk effect verschilt per overweg. Als op een bepaalde overweg al diverse factoren van toepassing zijn die ongunstig zijn voor de overwegveiligheid, dan is het effect van een frequentieverhoging op die overweg groter dan het effect dat dezelfde frequentieverhoging heeft op een overweg die een hoger veiligheidsniveau heeft. Als voorbeeld in dit studiegebied: dezelfde frequentieverhoging heeft bij Haagweg een veel ongunstiger effect dan bij Telderskade. Bij de mitigerende maatregelen wordt beoordeeld of de kosten proportioneel zijn in relatie tot het veiligheidseffect van de betreffende maatregel. Bij het beoordelen van de risico’s en de te nemen maatregelen hoort ook een afweging van de bijbehorende investeringen.

12

3

Informatie betreffende gehele tracé Dit hoofdstuk bevat een diversiteit aan informatie over de totale ‘driehoek’ Woerden – Gouda – Leiden met Alphen aan den Rijn als centraal punt.

3.1

Nieuwe locaties met tweedetreinsituaties Tweedetreinsituaties kunnen per definitie alleen voorkomen in meersporige baanvakken. Als er bij een bestaande overweg sprake is van een spooruitbreiding van één naar meer sporen, ontstaat er een nieuwe locatie waar zich tweedetreinsituaties kunnen voordoen. Spoorverdubbeling in bestaande enkelsporige overwegen: • Gemeneweg te Hazerswoude; • Stationsweg te Hazerswoude; • H.A. Lorentzweg te Alphen aan de Rijn (wissel op 100 meter). Een verhoogde kans op tweedetreinsituaties doet zich voor indien op bestaande dubbelsporige overwegen de treinfrequentie wordt verhoogd.

3.2

Nieuw overwegen en overpaden In de projectscope van HOV Net zijn geen nieuwe overwegen opgenomen.

3.3

Aanwezigheid particuliere overpaden 5 Op de drie trajecten liggen in totaal 34 particuliere overpaden en zijn als volgt verdeeld over de verschillende trajecten: Traject

Aantal

Gouda - Alphen Leiden - Alphen

7 2

Woerden - Alphen Eindtotaal

25 34

Bijlage D bevat een overzicht gegenereerd uit het Overwegenregister. Voor deze overpaden geldt dat gestreefd moet worden naar opheffen van die overpaden, zeker voor zover ze in dubbelspoor komen te liggen. Voor de overpaden wordt geen kwalitatieve analyse opgesteld. In eerdere versies van deze analyse, uit de jaren 2010 t/m 2013, heeft het toenmalig project RijnGouweLijn zich tot opgave gesteld om minimaal 10 van deze overpaden op te heffen. Die doelstelling is inmiddels bereikt. Inmiddels zijn er al 13 opgeheven. Vier op het traject Gouda – Alphen a/d Rijn en negen op het traject Woerden – Alphen a/d Rijn. Twee overpaden zijn van actieve beveiliging voorzien. Daarmee is de projectdoelstelling gerealiseerd.

5

Telling op basis van Overwegenregister 2013

13

3.4

Planning HOV Net De provincie Zuid-Holland verwacht dat de realisatie van het spoorse deel van het HOV-Net Zuid-Holland Noord in de periode 2016 – 2020 zal kunnen plaatsvinden (Ref. [8]).

3.5

Ingroeiscenario frequentieverhoging vs. Realisatie maatregelenpakket De afgelopen jaren is (o.a. voor project RijnGouwelijn) de risicoanalyse en het maatregelenpakket ter toetsing voorgelegd aan de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). ILT heeft per brief aangegeven akkoord te zijn met het maatregelenpakket voor het traject Gouda – Alphen uit de overweganalyse (Ref. [4]). Maar daarbij heeft ILT aangegeven dat het maatregelenpakket het toegenomen risico, in haar ogen, niet volledig compenseert en dat aanvullende maatregelen op het traject Alphen aan den Rijn – Leiden nodig zijn. De planning is dat de beoogde frequentieverhoging tussen Gouda en Alphen aan den Rijn ingaat eind december 2016. Op dat moment zullen alle risicoverlagende maatregelen op dit traject wel zijn uitgevoerd, maar de aanvullende maatregelen op het traject Alphen aan den Rijn – Leiden nog niet. Op donderdag 27 november heeft de gemeenteraad van Leiden het uitvoeringsbesluit voor het project Kanaalweg-Zuid vastgesteld. Hiermee is realisatiefase van het project aangevangen. De bouw van de spooronderdoorgang in de Kanaalweg en de aanpak van de aansluitende wegvakken start medio 2016 en duurt ongeveer 1,5 jaar. Begin 2018 zal de overweg Kanaalweg zijn opgeheven. Dat is voldoende aanvullende compensatie voor de frequentieverhoging tussen Gouda en Alphen aan den Rijn. Voor frequentieverhoging op het traject Leiden - Alphen aan den Rijn – Woerden is het uiteraard nodig dat alle in dit rapport genoemde maatregelen zijn gerealiseerd. Er is dus een periode van ruim één jaar (eind 2016 – begin 2018) waarin er nog geen aanvullende maatregelen op het traject Alphen aan den Rijn – Leiden zijn gerealiseerd. Het ministerie van I&M heeft aan ProRail voor dit soort situaties een uitgangspunt doorgegeven. Dat uitgangspunt is dat de benodigde veiligheidsmaatregelen zoveel mogelijk voor ingang van de gewenste frequentieverhoging moeten zijn doorgevoerd. Waar dat niet mogelijk is, volgt een afweging tussen het belang van een betere dienstverlening aan de reiziger of vervoerder en de veiligheid. ProRail komt tot het oordeel dat een veilige verhoging van de frequentie tussen Gouda en Alphen aan den Rijn mogelijk is vanaf december 2016, omdat: • de risico’s op alle overwegen tussen Gouda en Alphen aan den Rijn worden beheerst; • de benodigde risicocompensatie grotendeels is gerealiseerd doordat alle risicoverlagende maatregelen tussen Gouda en Alphen aan den Rijn geëffectueerd zijn ten tijde van de frequentieverhoging; • de gemeenteraad van Leiden het uitvoeringsbesluit voor het project Kanaalweg-Zuid heeft genomen; • het gebruik van openbaar vervoer per spoor door de frequentieverhoging toe zal nemen, wat past bij de beleidsdoelstelling van de initiatiefnemer, PZH en de landelijke overheid.

14

4 4.1

Alphen aan den Rijn - Leiden (Voormalig) Overpad bij station Alphen aan den Rijn

Dit overpad betrof tweemaal een dubbelsporig overpad; in de zuidelijke sporen bij km 17.430 en in de noordelijke sporen bij km 17.418. Hoewel in de overwegenlijst van ProRail vermeld was dat dit overpad geen functie als interwijk-verbinding heeft, is bij opname gebleken dat een aanzienlijk deel van de gebruikers het overpad uitsluitend gebruikt voor het passeren van de spoorbaan om zo aan de andere zijde in Alphen aan den Rijn te komen. Daarmee is er wel sprake van een interwijkverbinding. Het overpad met interwijkverbinding is in het kader van de ontwikkeling van de Stationsomgeving Alphen aan den Rijn vervangen door een tunnel. De daarmee gerealiseerde veiligheidswinst is primair bedoeld als compensatie voor het feit dat door bouw van de westelijk gelegen woonwijk het interwijkverkeer per fiets op het stationsoverpad aanzienlijk was toegenomen. Daarnaast kan de veiligheidswinst deels worden meegenomen als compensatie voor de risicotoename als gevolg van HOV Net Zuid-Holland Noord.

15

4.2

Laan der Continenten (Alphen aan den Rijn) Overweg gelegen in zeer intensief gebruikte verbinding tussen het ‘oude’ Alphen aan den Rijn aan de noordzijde en nieuwbouwwijken aan de zuidzijde van het spoor. Ten noorden van de overweg ligt een rotonde. Ondanks de ruime afstand tot de overweg kan toch filevorming op de overweg ontstaan door de rij wachtende auto’s voor de rotonde. Er is een filebak geplaatst waarmee automobilisten worden gewaarschuwd de overweg vrij te laten bij filevorming.

Positieve aspecten huidige situatie: + slalommen niet mogelijk vanwege brede middenberm en eigen fiets-/voetpaden; + lage snelheid wegverkeer (<= 50 km/uur); + afgescheiden fietspaden; + geen opvallende zaken in omgeving die aandacht afleiden. Negatieve aspecten huidige situatie: − ontruiming vanwege file voor rotonde noordzijde; − veel fietsverkeer en “stedelijk gedoe”; − spreiding in sluitduur; − irritatie weggebruiker.

Benaming bij ProRail Geocode / Kilometrering Beveiliging Aantal sporen Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid  i.v.m. reizigers Snelheid trein (km/uur) Snelheid weg (km/uur) Frequentie nu (p.u.p.r.)

Edisonweg 623 / 17,820 AHOB 2 (1 doorgaande reizigerstrein, 1 raccordement) Ja Nee 40 50 2 (dal) en 4 (spits) = Gemiddeld 2,7

16

Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu: Nieuw:

Gebruik Gevolgen project

Opmerkingen

Risico-inschatting

Toelichting

3:40 (dal) / 7:20 (spits) 7:20 (hele dag) Gebiedsontsluitingsweg Frequentieverhoging van gem. 2,7 naar 4 treinen p.u.p.r. (+ 50%) Het tweede spoor dat nu een aftakking is naar een industrieterrein krijgt een andere functionaliteit. Het gaat namelijk gebruikt worden voor doorgaand verkeer van reizigerstreinen. De huidige situatie geeft ook kans op een tweedetreinsituatie (combinatie reizigers-/goederentrein), maar de frequentie waarmee dat voor zal komen is marginaal. Met het gebruik van het tweede spoor als regulier ‘reizigerstreinenspoor’ neemt de kans op tweedetreinsituatie toe. Door de gemeente is een functionele wijziging doorgevoerd op de fietspaden. Een van de fietspaden wordt gebruikt voor verkeer in beide richtingen, maar is daar niet voor ingericht. Namelijk: • de stellers staan aan de “uitrijdzijde” aan de linkse zijde van de fietspaden. Hierdoor worden weggebruikers bij een sluiting naar de linkerzijde van het fietspad gedrukt. Gevolg is een doorvoer/ontruimingsprobleem door tegenliggers; • de overwegbomen zijn niet voorzien van boomlampen; • de voetpad-stellers zijn niet voorzien van andreas kruizen; • de Ahob-stellers gezien van de rijrichting van het fietspad hebben maar één lamp. Voetgangers Langzaam verkeer Autoverkeer Nu Straks Nu Straks Nu Straks

Onbewust passeren De kans op onbewust passeren is gering. De voet- en fietspaden zijn aan beide zijden van de overweg volledig afgesloten. De oriëntatie van de overweg vormt geen risico vanwege laaghangende zon. Er zijn geen objecten die het zicht op de overweginstallatie belemmeren. Blijven steken Blijven steken als gevolg van filevorming voor de rotonde treedt hier op tijdens drukke momenten. Omdat het aantal sluitingen toeneemt, neemt ook de kans toe dat er een keer een file tot op de overweg staat als er een trein nadert.

Denkbare Maatregelen

Bewust passeren Bij observaties wordt onbewust overweggedrag en irritaties waargenomen. Dit resulteert in risicogedrag in het bijzonder bij langzaam verkeer en voetgangers. De gemeente Alphen aan den Rijn dient ProRail te verzoeken de overweginstallatie in overeenstemming te brengen met de functionele wijziging van het fietspad. Dit is geen onderdeel van HOV-NET.

17

Tegen ontruimingsprobleem • Het plaatsen van een VRI (doseerlichten) op een uitlegger aan de 6 zuidzijde van de overweg . Deze VRI moet gekoppeld worden aan detectielussen in het wegtracé tussen overweg en rotonde. Als op dat deel auto’s tot stilstand komen, moet de VRI op rood springen om te voorkomen dat er een wachtrij tot op de overweg ontstaat. Het verplichte rode licht vervangt de filebak die slechts een waarschuwing is. • Vervanging van de rotonde door een kruispunt met VRI die gekoppeld wordt aan de overweginstallatie. Eventueel in combinatie met een (extra) detectielus op het wegtracé tussen overweg en rotonde. Bij nadering van een trein geeft de VRI groen voor het verkeer dat van de overweg komt als gedetecteerd is dat er een wachtrij staat.

In maatregelenpakket

6

Overig • Verder zijn hier voor een gelijkvloerse kruising geen maatregelen denkbaar om de situatie te verbeteren. De afname van veiligheid kan, bij trajectsgewijze benadering, elders gecompenseerd worden; bij voorkeur zo dicht mogelijk in de buurt van deze overweg. Het plaatsen van een VRI (doseerlichten) op een uitlegger aan de zuidzijde van de overweg. Er is nog geen overeenstemming met wegbeheerder over deze maatregel.

(Er is nog geen overeenstemming met wegbeheerder over deze maatregel)

18

4.3

H.A. Lorentzweg (Alphen aan den Rijn) Overweg gelegen in industriegebied in het westen van Alphen aan den Rijn.

Positieve aspecten huidige situatie: + enkelsporig; + geen invloed van nabijgelegen station; + constante sluittijd; + afgescheiden fietspaden; + relatief weinig fietsverkeer; + rustige en overzichtelijke omgeving. Negatieve aspecten huidige situatie: − slalommen autoverkeer mogelijk.

Benaming bij ProRail Magazijnweg Geocode / Kilometrering 103 / 18,86 Beveiliging AHOB Aantal sporen 1 Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid Nee  i.v.m. reizigers Nee Snelheid trein (km/uur) 130 Snelheid weg (km/uur) 50 Frequentie nu (p.u.p.r.) 2 (dal) en 4 (spits) = Gemiddeld 2,7 Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu: 3:20 (dal) / 6:40 (spits) Nieuw: 6:40 (hele dag) Gebruik gebiedsontsluitingsweg Gevolgen project Frequentieverhoging van gem. 2,7 naar 4 treinen p.u.p.r. (+ 50%) Spoorverdubbeling van 1 naar 2 sporen. Hierbij moet worden bedacht

19

dat het wissel (van 2 naar 1 sporen) ongeveer 150 meter ten westen van deze overweg ligt. Hierdoor is er geen kans op het optreden van een tweedetreinsituatie. Opmerkingen Risico-inschatting

Toelichting

Voetgangers Nu Straks

Langzaam verkeer Nu Straks

Autoverkeer Nu Straks

Onbewust passeren De kans op onbewust passeren is gering. De voet- en fietspaden zijn aan beide zijden van de overweg volledig afgesloten. Er is geen “open gat”. De oriëntatie van de overweg vormt geen risico vanwege laaghangende zon. Er zijn geen objecten die het zicht op de overweginstallatie belemmeren. Blijven steken In theorie kan een valstriksituatie ontstaan. Dit heeft te maken met de aanwezigheid van het raccordementspoor ten noorden van de 7 overweg. Als daar een goederentrein passeert, treedt er een VRI in werking. Wegverkeer dat van zuid naar noord over de overweg gaat, moet wachten voor deze VRI. De wachtrij zou dan tot op de overweg met reizigerstreinen kunnen komen. Omdat er maximaal één trein per dag over het raccordementspoor gaat, is het risico verwaarloosbaar. Het tweede spoor wordt toegevoegd aan de noordzijde. Hierdoor verschuift de grens van de spoorbundel 4,5 meter naar het noorden. De afstand tussen overwegboom en naastliggend kruispunt vermindert hierdoor van ongeveer 35 meter naar 30 meter.



7

Bewust passeren Twee belangrijke factoren voor risicogedrag (veel fietsers, nabijheid station) zijn hier niet aanwezig. Gezien de korte en constante sluittijden is de kans op slalommen daarom klein. Dit geldt voor alle verkeersgroepen. Hekwerken op de berm tussen fietspaden en auto’s belemmeren dat fietsers via de autorijstroken de overweg over gaan. Ondanks de kleine kans op slalommen kan het risico op dit punt, als compenserende maatregel tegen de frequentieverhoging, worden verlaagd door het aanbrengen van middenberm tussen de beide autorijstroken. Dit vereist verbreding van het wegprofiel en mogelijk ook vergroting van de overwegbevloering en verlegging van de naastgelegen fietspaden. Overleg met wegbeheerder is nodig om te beoordelen of er negatieve consequenties zijn van de middenberm voor doorstroming vrachtverkeer. Aanleg middengeleiding

VRI = Verkeersregelinstallatie (verkeerslichten)

20

4.4

Leidse Schouw (Alphen aan den Rijn) Aan de rand van Alphen aan den Rijn gelegen ruim opgezette overweg met AHOB met aan de oostzijde een in twee richtingen te berijden fietspad met naastliggend voetpad. Als onderdeel van de ringweg rond Alphen aan den Rijn nemen de verkeersaantallen toe. Vanwege de nabijheid van bedrijventerreinen is er een relatief groot aantal vrachtverkeer.

Positieve aspecten huidige situatie. + Enkelsporig. + Geen aansluiting station. + Constante sluittijd. + Twee gescheiden rijstroken autoverkeer en gescheiden fietspaden. + Rustige en overzichtelijke omgeving.

Negatieve aspecten huidige situatie − Snelheid autoverkeer > 50 km/uur.

Benaming bij ProRail Leidse Schouw Geocode / Kilometrering 103 / 19,605 Beveiliging AHOB Aantal sporen 1 Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid Nee  i.v.m. reizigers Nee Snelheid trein (km/uur) 130 Snelheid weg (km/uur) 70 Frequentie nu (p.u.p.r.) 2 (dal) en 4 (spits) = Gemiddeld 2,7 Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu: 3:20 (dal) / 6:40 (spits) Nieuw: 6:40 (hele dag) Gebruik Gebiedsontsluitingsweg Gevolgen project Frequentieverhoging van gem. 2,7 naar 4 treinen p.u.p.r. (+ 50%) Opmerkingen

21

Risico-inschatting

Toelichting




Onbewust passeren De oriëntatie van de overweg kan in de winter mogelijk verblinding van de weggebruiker opleveren. De overweg is echter niet voldoende met fysieke maatregelen beveiligd, waardoor deze wel zichtbaar blijft. Er is geen sprake van een ‘open gat’. Aan beide zijden van de overweg zijn PAG’en geplaatst om naderend verkeer tijdig op een gesloten overweg te attenderen. Op uitleggers boven de overweg zijn extra waarschuwingslichten geplaatst. Blijven steken Er spelen in de omgeving van de overweg geen factoren die leiden tot een valstriksituatie of andere ontruimingsproblematiek.


Bewust passeren De inrichting en omgeving van overweg en weginfrastructuur voorkomen slalommen voor zowel langzaam verkeer als auto’s. Er zijn ook geen factoren in de omgeving (bijv. station) die leiden tot verhoogd risicogedrag. Voor de gegeven situatie is de inrichting van overweg en weginfrastructuur al optimaal wat betreft overwegveiligheid. Er zijn voor een gelijkvloerse kruising geen maatregelen denkbaar om de situatie te verbeteren. De risicotoename als gevolg van HOV-Net op deze overweg, in relatie tot het gemiddelde risiconiveau van de overweg, rechtvaardigen niet de investering in een ongelijkvloerse kruising. Maar als er vanwege de trajectsgewijze benadering compensatie nodig is voor risicotoename elders, komt Leidse Schouw in beeld als locatie voor ongelijkvloerse kruising. Dit wordt uitgewerkt in hst. 7.


De afname van veiligheid kan, bij trajectsgewijze benadering, elders gecompenseerd worden; bij voorkeur zo dicht mogelijk in de buurt van deze overweg. Vervanging door ongelijkvloerse kruising.

22

4.5

Stationsweg (Hazerswoude) Een overweg die toegang geeft tot woningen ten zuiden van het spoor.

Positieve aspecten huidige situatie + Enkelspoor. + Constante sluittijd. + Geen nabijheid station. + Zeer weinig verkeer. Negatieve aspecten huidige situatie − Geen slagbomen. − (Geringe) ontsluitingsproblematiek.

Benaming bij ProRail Stationsweg Geocode / Kilometrering 102 / 22,685 Beveiliging WILO Aantal sporen 1 Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid Nee  i.v.m. reizigers Nee Snelheid trein (km/uur) 130 Snelheid weg (km/uur) < 50 km/uur Frequentie nu (p.u.p.r.) 2 (dal) en 4 (spits) = Gemiddeld 2,7 Sluitingstijd per uur (min:sec) n.v.t. want WILO Gebruik Woningontsluitingsweg met openbaar karakter Gevolgen project 1. Frequentieverhoging van gem. 2,7 naar 4 treinen p.u.p.r. (+ 50%) 2. Spoorverdubbeling 3. Nieuwe halte Hazerswoude Koudekerk op ong. 300 m. afstand Opmerkingen Risico-inschatting Voetgangers Langzaam verkeer Autoverkeer

23

Nu

Toelichting

Straks

Nu

Straks

Nu

Straks

Het risiconiveau neemt aanzienlijk toe vanwege de spoorverdubbeling en toename van sluittijd in combinatie met spreiding sluitduur als gevolg van nabijgelegen nieuwe halte. Onbewust passeren De kans op onbewust passeren is in de huidige situatie groot omdat er geen slagbomen zijn. Vooral incidentele bezoekers van de woningen kunnen de WILO gemakkelijk over het hoofd zien. Blijven steken In theorie bestaat de kans dat voertuigen die vanaf de woning naar het noorden de overweg oversteken moeten wachten op verkeer van rechts, waarbij ze op de overweg blijven staan. Gezien het geringe verkeersaanbod zal dit zeer zelden gebeuren. Vanwege de krappe bogen is er verhoogd risico voor langere voertuigen van en naar de woning. De ruimte is zo krap dat men mogelijk een aantal malen met ‘steken’ om de bocht te maken. Daarbij kan het voertuig de overweg langer blokkeren dan bij een directe oversteek.


Bewust passeren Verhoogde kans op bewust risicogedrag is gezien de situatie niet te verwachten op deze overweg. • De beste oplossing, die zeker gedegen onderzocht moet worden, is het opheffen van deze overweg. Daarvoor is het noodzakelijk om een nieuwe ontsluitingsweg voor deze woningen te realiseren, bijvoorbeeld vanaf de Gemeneweg langs de zuidzijde van de spoorbaan. •


Indien opheffen niet mogelijk is dan zal de WILO moeten worden vervangen door een AHOB. Om de sluittijd kort te houden dienen bij de halte Hazerswoude Koudekerk technische maatregelen te worden getroffen (naar keuze. stop-./door, verkorte aankondiging, o.i.d.). Opheffen overweg. Ontsluiting woningen vanaf verlegde Gemeneweg zonder spoorkruising.

24

4.6

Gemeneweg (Hazerswoude) Enkelsporige overweg met AHOB gelegen in een belangrijke ontsluitingsweg van Hazerswoude richting het zuiden. Direct ten zuiden van de overweg ligt de met een VRI geregelde aansluiting van en naar de hoofdbaan van de N11. Een brede overweg met koppeling tussen AHOB en VRI.

Positieve aspecten huidige situatie + Enkel spoor. + Geen aansluiting station. + Korte en constante sluitduur. + Slalommen niet mogelijk. + Afgescheiden fietspad met eigen middenberm. + Geen ontruimingsproblematiek. Negatieve aspecten huidige situatie − Drie rijstroken autoverkeer. − Prikkelrijke verkeersituatie (afleiding).

Benaming bij ProRail Geocode / Kilometrering Beveiliging Aantal sporen Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid  i.v.m. reizigers Snelheid trein (km/uur) Snelheid weg (km/uur) Frequentie nu (p.u.p.r.) Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu: Nieuw:

Gemeneweg 103 / 22,726 AHOB 1 Nee Nee 130 50 2 (dal) en 4 (spits) = Gemiddeld 2,7 3:20 (dal) / 6:40 (spits) 6:40 (hele dag)

25


Opmerkingen

Risico-inschatting

Toelichting

Gebiedsontsluitingsweg 1. Frequentieverhoging van gem. 2,7 naar 4 treinen p.u.p.r. (+ 50%) 2. Spoorverdubbeling 3. Nieuwe halte Hazerswoude Koudekerk direct naast overweg Ontwikkelingen in omgeving De functionaliteit van de Gemeneweg gaat aanzienlijk wijzigen. De Gemeneweg wordt ongeveer 100 - 125 meter naar het westen verschoven en ingericht als wijkontsluitingsweg. Voor de rijrichting van noord naar zuid is dan geen aparte strook meer nodig om linksaf richting N11 af te slaan. Hierdoor vermindert het totaal aantal rijstroken op de overweg van drie naar twee. Door de verschuiving neemt de afstand tussen overweg en halte toe. Voetgangers Langzaam verkeer Autoverkeer Nu Straks Nu Straks Nu Straks Het risiconiveau neemt aanzienlijk toe vanwege de spoorverdubbeling en toename van sluittijd in combinatie met spreiding sluitduur als gevolg van nabijgelegen nieuwe halte. Voornamelijk voor langzaam verkeer en voetgangers. Onbewust passeren De oriëntatie van de overweg kan in de winter mogelijk verblinding van de weggebruiker opleveren. De overweg is echter moet voldoende fysieke maatregelen beveiligd, waardoor deze wel zichtbaar blijft. Er is geen sprake van een ‘open gat’. Verhoogde kans op afleiding. Er is namelijk sprake van een ingewikkelde verkeersituatie, waarbij een passant veel prikkels van buitenaf moet verwerken en op basis van die informatie een beslissing moet nemen. Blijven steken De ontruiming is goed omdat deze met een VRI is geregeld welke is gekoppeld aan de overweginstallatie. Bewust passeren De kans op risicogedrag van voetgangers is thans uitermate klein omdat er nauwelijks voetgangers komen. Dat verandert door de komst van een halte direct naast de overweg. Het risiconiveau voor voetgangers wordt dan hoog. De kans op risicogedrag door langzaam verkeer is nu laag. Dit vanwege de lage aantallen en de volledige afsluiting van het fietspad met overwegbomen. Meer sluitingen, spreiding in sluitduur (doorgaande en stoppende treinen wisselen elkaar af) en spoorverdubbeling verhogen het risico; evenals toename van het aantal fietsers als gevolg van aanleg halte.


Voor autoverkeer wordt het risico op bewust passeren niet groter. Weliswaar ligt de overweg vaker en langer dicht, maar vanwege de middenberm is slalommen niet mogelijk. Om veiligheidsredenen is het noodzakelijk dat voor reizigers van en naar de perrons een ongelijkvloerse kruising wordt aangelegd. Voor het risiconiveau van de overweg is het van belang dat reizigers die per fiets/auto van/naar de halte gaan het spoor zo weinig mogelijk

26

kruisen. Omdat de bebouwing van Hazerswoude-Rijndijk aan de noordzijde van het spoor ligt, wordt het aantal kruisende bewegingen van fietsers/autoverkeer geminimaliseerd door de P-plaatsen en voorzieningen aan de noordzijde te lokaliseren. Bij verdere detaillering van de halte moet er naar worden gestreefd dat door onevenwichtigheid van de voorzieningen er onnodig extra verkeer gebruik gaat maken van de overweg. Om de sluittijd kort te houden dienen bij de halte Hazerswoude Koudekerk technische maatregelen te worden getroffen (naar keuze. stop-./door, verkorte aankondiging, o.i.d.). Voor de dan nog resterende risicotoename (langere sluittijden en dubbelspoor voor auto’s) kunnen geen maatregelen worden bedacht met betrekking tot de inrichting van de overweg en de omgeving. Deze resterende afname van veiligheid kan bij trajectsgewijze benadering elders gecompenseerd worden, bij voorkeur zo dicht mogelijk in de buurt van deze overweg. De risicotoename als gevolg van HOV-Net op deze overweg, in relatie tot het gemiddelde risiconiveau van de overweg, rechtvaardigen niet de investering in een ongelijkvloerse kruising. Maar als er vanwege de trajectsgewijze benadering compensatie nodig is voor risicotoename elders, komt Gemeneweg in beeld als locatie voor ongelijkvloerse kruising. Dit wordt uitgewerkt in hst. 7.


Voor betere inpassing van de overweg in de omgeving wordt de huidige overweg verplaatst en krijgt kenmerken die leiden tot een lager risiconiveau: • aantal rijstroken gaat van drie naar twee; • geen aansluitingen van wegen vlak voorbij de overweg, waardoor overzicht beter wordt. Vanaf de overweg is er geen toegang tot de perrons. In het maatregelenpakket is rekening gehouden met een overweg met een afgescheiden fietspad zoals in de huidige situatie. Er wordt onderzoek gedaan naar mogelijkheden om een ongelijkvloerse kruising voor langzaam verkeer in te passen. Als die doorgaat, zullen de voorzieningen voor fietsers van de overweg worden verwijderd. N.B. De halte krijgt ook een ongelijkvloerse kruising t.b.v. reizigers.

27

4.7

Burg. Smeetsweg (Zoeterwoude) Zeer brede, van een dubbele AHOB voorziene, overweg in de hoofdverbinding van Zoeterwoude naar de N11. Een overweg met zeer hoge verkeersintensiteit en relatief hoge aantallen zwaar en lang vrachtverkeer. Ten zuiden van de overweg ligt een met VRI geregelde aansluiting op de N11.

Positieve aspecten huidige situatie + Geen aansluiting station. + Korte en constante sluitduur. + Slalommen niet mogelijk. + Weinig fietsers en afgescheiden fietspad. + Ruim en overzichtelijk. Negatieve aspecten huidige situatie − Vier rijstroken autoverkeer. − Snelheid wegverkeer > 50 km/uur.

Benaming bij ProRail Geocode / Kilometrering Beveiliging Aantal sporen Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid  i.v.m. reizigers Snelheid trein (km/uur) Snelheid weg (km/uur)

Frequentie nu (p.u.p.r.) Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu: Nieuw: Gebruik

Burgemeester Smeetsweg 103 / 26,798 AHOB 2 Nee Nee 130 80 Theoretisch. Er zit ongeveer 60 meter tussen einde bebouwde kom en overweg/VRI. 2 (dal) en 4 (spits) = Gemiddeld 2,7 3:20 (dal) / 6:40 (spits) 6:40 (hele dag) Gebiedsontsluitingsweg

28

Gevolgen project

Opmerkingen Risico-inschatting

Toelichting

1. Frequentieverhoging van gem. 2,7 naar 4 treinen p.u.p.r. (+ 50%) 2. Nieuwe halte Zoeterwoude Meerbrug (Op ongeveer 900 meter binnen de aankondiging van de overweg) Voetgangers Nu Straks



Het risiconiveau neemt toe door de frequentieverhoging en nabijheid van nieuwe halte. Dat geldt vooral voor autoverkeer omdat langzaam verkeer en voetgangers hier relatief weinig het spoor oversteken. Onbewust passeren Gezien de oriëntatie van de overweg is er mogelijk in de wintermaanden een geringe kans op verblinding. Er zijn geen open gaten waar weggebruikers onbewust in kunnen rijden. Er is wel sprake van een complexe en drukke verkeersituatie met veel prikkels (borden, VRI, keuze rijrichting en rijstrook) die de aandacht van de overweginstallatie af kunnen leiden. Waarschuwingslichten type PAG waarschuwen de automobilist bij nadering van een gesloten overweg. Blijven steken Filevorming tot op de overweg is een relevant risico (waargenomen tijdens observaties). Omdat er regelmatig lange vrachtwagens over de overweg gaan, is er een reële kans dat er één met zijn achterkant op de overweg blijft staan in de wachtrij voor de VRI. Er zijn wel filewaarschuwingsbakken geplaatst, maar die nemen het risico niet weg. De verhoging van treinfrequentie verhoogt de kans dat er ooit een file op de overweg staat als deze gaat sluiten. Bewust passeren De toename van aantal sluitingen en de spreiding in sluitduur (gevolg van afwisselend doorgaande en stoppende treinen) verhogen de kans dat weggebruikers risico’s nemen.


Voor voetgangers is en blijft dat risico laag, omdat er weinig voetgangers zijn. Hetzelfde geldt voor fietsers. Voor automobilisten zal de neiging tot risicogedrag toenemen, maar slalommen is vanwege de middenberm en druk tegenverkeer niet mogelijk. Het ontruimingsrisico kan geminimaliseerd worden door de VRI op het kruispunt met toeritten tot N11 uit te breiden ten noorden van de overweg. Dat kan door verkeerslichten (doseerlichten) te plaatsen aan de noordzijde voor de overweg. Verder kan de ontruiming worden verbeterd door het uitbreiden van de capaciteit van de linksafbeweging op de aansluiting met de N11. Door combinatie van de huidige rechtdoorstrook (richting zuiden) met een linksafstrook kan de wachtrij worden ingekort. Geheel wegnemen van het fileprobleem tot op of over de overweg zal, gezien het hoge verkeersaanbod, naar verwachting niet lukken. Verder zijn er voor een gelijkvloerse kruising geen maatregelen denkbaar om de situatie te verbeteren. De afname van veiligheid kan bij trajectsgewijze benadering elders gecompenseerd worden, bij voorkeur zo dicht mogelijk in de buurt van deze overweg.

29


De risicotoename als gevolg van HOV-Net op deze overweg, in relatie tot het gemiddelde risiconiveau van de overweg, rechtvaardigen niet de investering in een ongelijkvloerse kruising. Maar als er vanwege de trajectsgewijze benadering compensatie nodig is voor risicotoename elders, komt Burg. Smeetsweg in beeld als locatie voor ongelijkvloerse kruising. Dit wordt uitgewerkt in hst. 7. Wordt ongelijkvloers – bovenlangs.

30

4.8

Cronesteynpad (Leiden) Enkelsporige overweg uitsluitend voor langzaam verkeer en voetgangers. Het fietspad wordt intensief gebruikt. De overweg is aan beide zijden volledig afgesloten met overwegbomen. Positieve aspecten huidige situatie: + enkelsporig; + geen autoverkeer; + rustig en overzichtelijk; + volledige afsluiting. Negatieve aspecten huidige situatie: − veel fietsers.

Benaming bij ProRail Roomburgerweg Geocode / Kilometrering 103 / 29,03 Beveiliging AHOB Aantal sporen 1 Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid Nee  i.v.m. reizigers Nee Snelheid trein (km/uur) 130 Snelheid weg (km/uur) Fiets Frequentie nu (p.u.p.r.) 2 (dal) en 4 (spits) = Gemiddeld 2,7 Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu: 3:20 (dal) / 6:40 (spits) Nieuw: 6:40 (hele dag) Gebruik Voet-/fietspad Gevolgen project Frequentieverhoging van gem. 2,7 naar 4 treinen p.u.p.r. (+ 50%) Opmerkingen De nieuwe halte Zoeterwoude Meerbrug ligt op ongeveer 1.200 meter van deze overweg. Bij de nieuw te bouwen halte Meerburg (in variant 3) wordt een fietstunnel aangelegd. Deze zal een (gering) deel van het langzame verkeer over Cronesteinpad overnemen. Voor de veiligheidsituatie op deze overweg is het effect van de tunnel zeer gering omdat een tunnel slechts beperkt het fietsverkeer op deze overweg vermindert. Risico-inschatting Voetgangers Langzaam verkeer Autoverkeer Nu Straks Nu Straks Nu Straks

Toelichting

Onbewust passeren Door de afsluiting met overwegbomen over de gehele breedte van het fietspad is de kans op onbewust passeren nihil. Blijven steken De overweg kent geen ontruimingsproblemen.

31



Bewust passeren De kans op risicogedrag door ongeduldige fietsers en voetgangers zal toenemen vanwege toename aantal sluitingen, echter niet zodanig dat gesproken kan worden van een aanzienlijke risicoverhoging. Voor de gegeven situatie (uitsluitend gebruik langzaam verkeer en voetgangers) is de inrichting van overweg en weginfrastructuur al optimaal wat betreft overwegveiligheid. De afname van veiligheid, als gevolg van extra sluitingen, kan bij trajectsgewijze benadering elders gecompenseerd worden; bij voorkeur zo dicht mogelijk in de buurt van deze overweg. Geen maatregelen.

32

4.9

Kanaalweg (Leiden) Enkelsporige overweg met separaat liggend fietspad. Bijzonder is de aanwezigheid van een VRI aan weerszijde van de overweg ten behoeve van een fietsoversteekplaats aan de oostzijde van het spoor. De verkeerslichten staan (in rijrichting west -> oost) voor de overweg, zodat er geen ontruimingsprobleem is wanneer het verkeerslicht rood toont. De kanaalweg kent een zeer hoge verkeersintensiteit. Er is een hoofdrijbaan met twee rijstroken en een vrijliggend fietspad voor fietsverkeer in twee richtingen.

Positieve aspecten huidige situatie: + enkelsporig; + geen aansluiting station; + relatief weinig fietsers; + afgescheiden fietspad; + overzichtelijke situatie. Negatieve aspecten huidige situatie: − slalommen mogelijk; − spreiding sluitduur; − relatief grote sluittijd vanwege benodigde “voorijling” in verband met koppeling aan fiets-/voetgangersoversteek.

Benaming bij ProRail Geocode / Kilometrering Beveiliging Aantal sporen Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid  i.v.m. reizigers Snelheid trein (km/uur)

Kanaalweg 103 / 29,1 AHOB 1 Ja Nee 130

33

Snelheid weg (km/uur) Frequentie nu (p.u.p.r.) Sluitingstijd per uur (min:sec)

50 2 (dal) en 4 (spits) = Gemiddeld 2,7 Nu: Nieuw:

Gebruik Gevolgen project Opmerkingen Risico-inschatting

Toelichting

5:00 (dal) / 10:00 (spits) 10:00 (spits) Gebiedsontsluitingsweg Frequentieverhoging van gem. 2,7 naar 4 treinen p.u.p.r. (+ 50%) In kader van Ringweg-Oost om Leiden zijn er plannen voor opheffen van de overweg en vervanging door een ongelijkvloerse kruising. Voetgangers Langzaam verkeer Autoverkeer Nu Straks Nu Straks Nu Straks

Onbewust passeren De kans op onbewust passeren is voor alle weggebruikers klein. Het fietspad wordt volledig afgesloten. Automobilisten worden extra gewaarschuwd door de verkeerslichten. Blijven steken Op ongeveer 50 meter ten noorden van de overweg sluit een zijweg aan op de Kanaalweg. De wegbeheerder heeft linksafslaan (voor auto’s die van zuid naar noord over de overweg zijn gegaan) middels een verkeersbesluit (bord) verboden. De rijbeweging linksaf kan echter wel zonder problemen worden gemaakt. Als bij die illegale rijbeweging moet worden gewacht op tegemoetkomend rechtdoorgaand verkeer kan in theorie een wachtrij ontstaan tot op de overweg. Omdat de beweging formeel niet is toegestaan, en door de VRI gekoppeld aan de AHOB, zal het risico in de praktijk klein zijn.



Bewust passeren Slalommen is hier een significant risico, in het bijzonder voor automobilisten. Er is geen middenberm die dit tegengaat. Fietsers en voetgangers worden tegengehouden door de volledige afsluiting van het fietspad. De toename in aantal sluitingen zal het risico op bewust passeren van een zich sluitende of gesloten overweg doen toenemen. Uitgangspunt voor het maatregelenpakket overwegveiligheid in het kader van HOV-Net is dat het ongelijkvloers maken van de spoorkruising Kanaalweg gebruikt wordt als compensatie voor toegenomen risico als gevolg van HOV-Net. Als dit niet doorgaat, dient een andere overweg ongelijkvloers te worden gemaakt. Ongelijkvloers maken (project derde).

34

4.10

Herenstraat (Leiden) Een enkelsporige overweg met relatief veel fietsverkeer op fietsstroken in een relatief rustige en overzichtelijke weg. Kruispunten op zo’n 15 meter aan weerszijde van de overweg.

Positieve aspecten huidige situatie: + enkelsporig; + relatief rustige stedelijke omgeving; + geen aansluiting tot station; + wegsnelheid 50 km/uur. Negatieve aspecten huidige situatie: − veel fietsers; − geen afgescheiden fietspaden; − slalommen mogelijk; − ontruimingsrisico.

Benaming bij ProRail Heerenstraat Geocode / Kilometrering 103 / 30,026 Beveiliging AHOB Aantal sporen 1 Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid Ja  i.v.m. reizigers Nee Snelheid trein (km/uur) 130 Snelheid weg (km/uur) 50 Frequentie nu (p.u.p.r.) 2 (dal) en 4 (spits) = Gemiddeld 2,7 Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu: 3:20 (dal) / 6:40 (spits) Nieuw: 6:40 (hele dag) Gebruik Gebiedsontsluitingsweg Gevolgen project Frequentieverhoging van gem. 2,7 naar 4 treinen p.u.p.r. (+ 50%) Opmerkingen Risico-inschatting Voetgangers Langzaam verkeer Autoverkeer Nu Straks Nu Straks Nu Straks

35

Toelichting

Onbewust passeren Er zijn geen zaken in de omgeving van de overweg die de aandacht op bijzondere manier afleiden van de overweg. Blijven steken Verkeer dat na passage van de overweg linksaf wil slaan (naar Fruitweg of Andries Schotkade) en moet wachten op tegemoetkomend verkeer kan oorzaak zijn van een wachtrij tot op de overweg. Aan de zuidzijde is het wegvak afgekruist, aan de noordzijde niet.


Bewust passeren Slalommen voor auto’s en fietsers is mogelijk. Voor voetgangers wordt dit ontmoedigd door het plaatsen van hekwerken langs de rand van het trottoir. Afkruisen wegvak noordzijde om autoverkeer de suggestie te geven daar niet stil te gaan staan. Daarmee wordt de kans op ontruimingsproblemen verkleind maar niet weggenomen. Plaatsen van een middenberm tegen slalommen is vanwege de kruispunten aan weerszijden van de overweg niet realistisch. Het verbeteren van doorstroming (t.b.v. ontruiming overweg) door op de kruispunten aan weerszijden van de overweg een VRI te plaatsen die gekoppeld is aan de overweginstallatie.


Het realiseren van afgescheiden fietspaden die middels een berm en/of hekwerk zijn afgescheiden van de autorijbaan. Bij voorkeur in beide richtingen maar als het slechts in één richting mogelijk is, dan is dat ook een verbetering. Het is wel noodzakelijk dat fietsers al ruim voor de overweg gedwongen worden het afgescheiden fietspad te kiezen. Dit vereist een aanpassing van het wegprofiel over enige honderden meters ten weerszijde van de overweg. Aanleg afgescheiden fietspaden (nog wel onzekerheid over standpunt wegbeheer m.b.t. deze maatregel).

36

4.11

Telderskade (Leiden) Een rustige overzichtelijke overweg. Trottoirs voor voetgangers aan beide zijden. Fiets- en autoverkeer zijn gemengd op één rijstrook per richting.

Positieve aspecten huidige situatie: + Enkelsporig; + weinig (fiets)verkeer; + geen ontruimingsprobleem; + lage wegsnelheid; + rustig stedelijk gebied. Negatieve aspecten huidige situatie: − slalommen (beperkt) mogelijk.

Benaming bij ProRail Geocode / Kilometrering Beveiliging Aantal sporen Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid  i.v.m. reizigers Snelheid trein (km/uur) Snelheid weg (km/uur) Frequentie nu (p.u.p.r.) Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu:

Telderskade 103 / 30,44 AHOB 1 Nee Nee 130 50 2 (dal) en 4 (spits) = Gemiddeld 2,7 3:20 (dal) / 6:40 (spits)

37

Nieuw:


Toelichting

6:40 (hele dag) Gebiedsontsluitingsweg Frequentieverhoging van gem. 2,7 naar 4 treinen p.u.p.r. (+ 50%) Voetgangers Nu Straks



Onbewust passeren Er zijn geen zaken in de omgeving van de overweg die de aandacht op bijzondere manier afleiden van de overweg. Er is ook geen ‘open gat’ waar verkeersdeelnemers onbewust in kunnen rijden. Blijven steken Er zijn op deze overweg geen factoren die leiden tot verhoogd risico op gebied van ontruiming.


Bewust passeren Risicogedrag kan toenemen als het aantal sluitingen toeneemt. Op deze rustige overweg met afgescheiden trottoirs, zal er naar verwachting geen sprake zijn van opvallend hoog risicogedrag. Aan oostzijde kan de middenberm (die slalommen tegengaat) nog met twintig meter verlengd worden, tot aan de eerstvolgende inrit. Het aanleggen van afgescheiden fietspaden in één of twee richtingen. Dit vereist aanpassing van het wegprofiel aan weerszijden van de overweg omdat daar dan ook fietspaden moeten worden aangelegd. Als er alleen op de overweg zelf afgescheiden fietspaden komen, hebben die weinig effect.


Tevens kan onderzocht worden of het mogelijk is alle autoverkeer van deze overweg te weren en de overweg in te richten als overweg specifiek voor langzaam verkeer. Bestaande middengeleider verlengen.

38

4.12

Haagweg (Leiden) Dubbelsporige overweg en zeer drukke weg. Er is ook veel langzaam verkeer. Er bestaat een ontruimingsprobleem vanwege naastliggend kruispunt (westzijde) en inrit openbare parkeerplaats (oostzijde). VRI gekoppeld aan overweginstallatie. In één rijrichting een vrijliggend fietspad.

Positieve aspecten huidige situatie: + Geen. Negatieve aspecten huidige situatie: − druk stedelijk verkeer; − afleiden aandacht; − veel fietsverkeer; − ontruimingsprobleem; − slalommen mogelijk.

Benaming bij ProRail Geocode / Kilometrering Beveiliging Aantal sporen Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid  i.v.m. reizigers Snelheid trein (km/uur) Snelheid weg (km/uur) Frequentie nu (p.u.p.r.) Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu:

Haagweg 103 / 31,45 AHOB 2 Nee Nee 50 2 (dal) en 4 (spits) = Gemiddeld 2,7 3:20 (dal) / 6:40 (spits)

39

Nieuw:


Toelichting

6:40 (hele dag) Gebiedsontsluitingsweg Frequentieverhoging van gem. 2,7 naar 4 treinen p.u.p.r. (+ 50%) Voetgangers Nu Straks



Onbewust passeren Er zijn geen zaken in de omgeving van de overweg die de aandacht op bijzondere manier afleiden van de overweg. Er is ook geen ‘open gat’ waar verkeersdeelnemers onbewust in kunnen rijden. Blijven steken Er is duidelijk verhoogd risico op ontruimingsproblemen die kunnen leiden tot wachtrijen tot op de overweg. Doordat de VRI aan de AHOB is gekoppeld, wordt dit risico geminimaliseerd.


Bewust passeren Bewust risicogedrag speelt op deze overweg een rol. Het wordt namelijk bevorderd door de drukte van de overweg en vooral het hoge aantal langzaam verkeer. Er zijn thans weinig fysieke belemmeringen tegen slalommen door langzaam verkeer en auto’s. Voetgangers op noordelijk voetpad kunnen in looprichting van west naar oost van het voetpad stappen en via de autorijstrook de gesloten overweg oplopen. Een denkbare maatregel is het realiseren van een ongelijkvloerse kruising door het spoor middels een kunstwerk over de Haagweg te leiden. Omdat het kunstwerk doorgetrokken kan worden tot over de vlakbij gelegen Morsweg, kunnen twee drukke overwegen gesaneerd worden. Dit bevordert niet alleen de veiligheid maar ook de verkeersafwikkeling in de binnenstad van Leiden. Het is echter bekend dat dit ruimtelijk gezien niet inpasbaar is. Daarom wordt in de conclusies (hst. 7) al geanticipeerd op het gegeven dat deze oplossing afvalt. Voor de gegeven gelijkvloerse situatie is de inrichting van overweg en weginfrastructuur al optimaal wat betreft overwegveiligheid. Een aantal kleinere maatregelen is nog denkbaar: • het verder doortrekken van de middenberm aan de oostzijde van de overweg; • de zichtbaarheid van de VRI vergroten door plaatsen van achtergrondschilden en plaatsen van lichten op den uitlegger.


Een andere maatregel is het aanpassen van de verkeerscirculatie in de stad, door zowel Morsweg als Haagweg eenrichtingsverkeer te maken voor autoverkeer. De haalbaarheid van deze maatregel moet via verkeerskundig onderzoek nader worden geanalyseerd. Bij eenrichtingsverkeer wordt de overweg aangepast aan de nieuwe situatie. Bij één rijstrook voor autoverkeer kan de overweg opnieuw worden ingericht. De rijstrook vervalt en er ontstaat meer ruimte voor veiliger inrichting van overweg voor fietsers en voetgangers. Geen maatregelen.

40

4.13

Morsweg (Leiden) Drukke dubbelsporige overweg met ontruimingsprobleem. Veel stedelijke verkeer met veel fietsers.

Positieve aspecten huidige situatie: Negatieve aspecten huidige situatie: − druk stedelijk verkeer. − afleiden aandacht; − veel fietsverkeer; − spreiding in sluitduur; − slalommen mogelijk; − ontruimingsprobleem westzijde.

Benaming bij ProRail Morsweg Geocode / Kilometrering 534 / 31,597 Beveiliging AHOB Aantal sporen 2 Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid Ja  i.v.m. reizigers Nee Snelheid trein (km/uur) Snelheid weg (km/uur) Onbekend bij ProRail Frequentie nu (p.u.p.r.) 2 (dal) en 4 (spits) = Gemiddeld 2,7 Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu: 3:20 (dal) / 6:40 (spits) Nieuw: 6:40 (hele dag) Gebruik Gebiedsontsluitingsweg Gevolgen project Frequentieverhoging van gem. 2,7 naar 4 treinen p.u.p.r. (+ 50%)

41


Toelichting




Onbewust passeren Het verkeer vanaf Rijnzichtbrug richting overweg heeft slecht zicht vanwege bocht vlak voor overweg. Een voorwaarschuwingslicht is voor deze rijrichting geplaatst. Blijven steken De situatie rond de overweg resulteert in verhoogd risico op blijven steken vanwege de ontruimingsproblematiek aan de westzijde. Er is al een filebak geplaatst die automobilisten aan de oostzijde van de overweg waarschuwt als de weg aan de westzijde niet vrij is. Des te vaker een overweg sluit, des te hoger de kans dat er ooit een keer een wachtrij staat tot op de zich sluitende overweg.


Bewust passeren In een drukke stedelijke omgeving met veel fietsers, zoals hier het geval is, levert risicogedrag een belangrijk aandeel in het risiconiveau van de overweg. Meer sluitingen verhogen dat risico. Een denkbare maatregel is het realiseren van een ongelijkvloerse kruising door het spoor middels een kunstwerk over de Morsweg te leiden. Omdat het kunstwerk doorgetrokken kan worden tot over de vlakbij gelegen Haagweg, kunnen twee drukke overwegen met een relatief hoog risiconiveau gesaneerd worden. Dit bevordert niet alleen de veiligheid maar ook de verkeersafwikkeling in de binnenstad van Leiden. Het is echter bekend dat dit ruimtelijk gezien niet inpasbaar is. Daarom wordt in de conclusies (hst. 7) al geanticipeerd op het gegeven dat deze oplossing afvalt. Het plaatsen van een VRI op de kruispunten aan weerszijden van de overweg verbetert de doorstroming en verkleint de ontruimingsproblematiek. Door de VRI te koppelen aan die van de Haagwerk kan een optimale doorstroming worden gerealiseerd. De filebak kan dan vervallen.


Verminderen van het aantal rijstroken voor autoverkeer, door eenrichtingsverkeer voor motorvoertuigen in te stellen en de infrastructuur dienovereenkomstig aan te passen. Dat wil zeggen: • in één richting autorijstrook en fietsstrook; • in andere richting vrijliggend fietspad met eigen overweginstallatie (bomen aan beide zijden van de overweg van de autostrook afgescheiden met berm en hek). Er is gericht verkeerskundig onderzoek nodig om te bepalen of eenrichtingsverkeer passend is voor de vervoerstromen in de binnenstad van Leiden. Geen maatregelen.

42

5 5.1

Alphen aan den Rijn - Woerden Schans (Alphen aan den Rijn) Enkelspoor. Voor auto’s één rijstrook per richting. Geen middenberm. Separaat liggend fietspad met middenberm tussen rijrichtingen. De weg leidt tot een klein bedrijvengebied en heeft geen doorgaande functie.

Positieve aspecten huidige situatie: + enkelspoor; + lage treinfrequentie; + constante korte sluitduur; + afgescheiden fietspad; + rustige omgeving. Negatieve aspecten huidige situatie: − slalommen mogelijk.

Benaming bij ProRail Geocode / Kilometrering Beveiliging Aantal sporen Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid  i.v.m. reizigers Snelheid trein (km/uur) Snelheid weg (km/uur) Frequentie nu (p.u.p.r.) Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu: Nieuw:

De Schans 102 / 15,851 AHOB 1 Nee Nee 50 2 3:40 7:20

43


Gebiedsontsluitingsweg Frequentieverhoging van 2 naar 4 treinen p.u.p.r. (+100%)

Toelichting

Onbewust passeren De zichtbaarheid van de overweg is goed en er is geen sprake van een ‘open gat’ in de overweginstallatie waar weggebruikers ongemerkt in kunnen rijden of lopen.




Blijven steken Er is geen sprake van een valstriksituatie



Bewust passeren De overwegbomen sluiten fietspad volledig af maar het autoverkeer kan slalommen. Gezien het karakter van de weg en het ontbreken van typische risicogroepen is er geen sprake van verhoogd risico op risicovol gedrag. Door toename van het aantal sluittijden gaat dit risico wel toenemen. Maatregelen m.b.t. reconstructie weginfrastructuur. • Autodeel verbreden en aan noordzijde middenberm aanleggen. • Autodeel verbreden en aan zuidzijde middenberm aanleggen, met kleine doorsteek voor fietsers tegenover uitrit Westgouweweg. • Hekwerk tussen fietspad en autodeel zuidzijde om te voorkomen dat ongeduldige fietsers via de grasberm en de linkerrijstrook de overweg overrijden. Ook kan worden gedacht aan het doortrekken van het afgescheiden fietspad (nu op overweg al aanwezig) langs De Schans in zuidelijke richting. In de huidige situatie steken fietsers De Schans over net ten zuiden van de overweg; dat is een ongunstige locatie omdat het de ontruiming belemmert. Hierbij moet wel worden meegewogen dat dit een zeer rustige overweg is omdat het slechts en klein gebied ontsluit. Hekwerk tussen fietspad en autodeel zuidzijde om te voorkomen dat ongeduldige fietsers via de grasberm en de linkerrijstrook de overweg overrijden.

44

5.2

Spoorlaan (Zwammerdam) Enkelspoor, smalle weg. Doorgangsregeling aangebracht met verkeersborden.

Positieve aspecten huidige situatie: + rustige weg, geen afleiding; + lage treinfrequentie; + constante korte sluitduur; + enkelspoor. Negatieve aspecten huidige situatie: − slalommen mogelijk.

Benaming bij ProRail Geocode / Kilometrering Beveiliging Aantal sporen Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid  i.v.m. reizigers Snelheid trein (km/uur) Snelheid weg (km/uur) Frequentie nu (p.u.p.r.) Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu: Nieuw: Gebruik

Speelwijerpad 102 / 12,256 Mini-AHOB 1 Nee Nee > 50 2 3:20 6:40 Gebiedsontsluitingsweg

45

Gevolgen project Opmerkingen Risico-inschatting

Frequentieverhoging van 2 naar 4 treinen p.u.p.r. (+100%)

Toelichting

Onbewust passeren Er zijn weinig zaken in de omgeving die de aandacht van de overweg wegtrekken, en de mini-AHOB geeft gezien de wegbreedte voldoende fysieke bescherming tegen onbewust passeren. Gezien het open landschap en de oriëntatie van de overweg (van noord naar zuid) kan er in de wintertijd sprake zijn van verblinding door laaghangde zon.




Blijven steken Er is geen sprake van valstriksituatie. De overweg is een “diepladeroverweg". Als bestuurders van diepladers zich niet aan de voorschriften houden, kunnen zij met hun voertuig vast komen te zitten op de overweg.



Bewust passeren Voor de gegeven situatie (een rustige landelijke overweg) is de beveiliging adequaat. Gezien de ligging en omgeving (landelijk recreatief) van de overweg, zal hier hoogstwaarschijnlijk geen sprake zijn van specifieke risicogroepen. Het is aannemelijk dat hier lokaal autoverkeer en recreatief fietsverkeer voorkomt. Meer sluitingen betekent toename van dit risico, maar dat zal in deze situatie niet leiden tot een bijzondere stijging van het risiconiveau. Gezien het huidig gebruik van de overweg is de inrichting optimaal. In theorie zijn maatregelen mogelijk (afgescheiden fietspaden, middenberm) maar die hebben op een dergelijk rustige overweg weinig effect. De afname van veiligheid, als gevolg van extra sluitingen, kan bij trajectsgewijze benadering elders gecompenseerd worden; bij voorkeur zo dicht mogelijk in de buurt van deze overweg. Geen maatregelen.

46

5.3

Vlietkade (Bodegraven) Recreatief wandelpad kruist het enkelspoor zonder actieve beveiliging. Volgens informatie in de archieven van ProRail staat er een klaphek. Er wordt melding gemaakt van een aanpassing aan de overweginstallatie die nog niet in de beheersinformatie is verwerkt. Nadere gegevens ontbreken. Positieve aspecten huidige situatie: + enkelsporig; + lage treinfrequentie; + alleen fiets-/voetpad; + overzichtelijke en rustig. Negatieve aspecten huidige situatie: − geen actieve beveiliging.

Benaming bij ProRail Vlietkade Geocode / Kilometrering 102 / 9,941 Beveiliging Schrikhekken en andreaskruis Aantal sporen 1 Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid Ja  i.v.m. reizigers Nee Snelheid trein (km/uur) Snelheid weg (km/uur) Fietspad Frequentie nu (p.u.p.r.) 2 Sluitingstijd per uur (min:sec) N.v.t. Aantal motorvoertuigen / dag 0 Gebruik Fietspad Gevolgen project Frequentieverhoging van 2 naar 4 treinen p.u.p.r. (+100%) Opmerkingen Bij schouw is geconcludeerd dat het overpad zeer weinig wordt gebruikt. Het is geen doorgaande fiets-/wandelroute. De beheerder beschikt mogelijk over betere informatie over de functionaliteit en het gebruik van dit overpad. Risico-inschatting Voetgangers Langzaam verkeer Autoverkeer Nu Straks Nu Straks Nu Straks

Toelichting

Onbewust passeren Het risico op onbewust passeren is hier erg klein. Passanten zijn wandelaars die de overweg rustig naderen en alle tijd hebben om de overweg waar te nemen. Blijven steken Geen reden voor verhoogd risico op blijven steken. Bewust passeren Gezien het karakter, de landelijk ligging en recreatief gebruik van de

47

Denkbare maatregelen

overweg is er geen sprake van verhoogd risicogedrag. Gezien het vermoedelijke zeer lage gebruik van het overpad is volledig saneren, zonder alternatieve spoorkruising, de meest voor de hand liggende oplossing. Aanbrengen actieve beveiliging met overwegbomen die aan beide zijden het fietspad volledig afsluiten.


Opheffen van de overweg. Mogelijk kan het verkeer op een eenvoudige manier via een vlonderconstructie langs de waterkant onder het spoor door worden geleid. Het opheffen van de overweg. Het wandelverkeer wordt via een vlonderconstructie langs de waterkant onder het spoor door worden geleid. Hierdoor ontstaat een ongelijkvloerse kruising met het spoor.

48

5.4

Oud Bodegraafseweg (Bodegraven) Reeds dubbelsporige overweg met valstriksituatie aan de noordzijde vanwege zijweg. Wel gescheiden trottoirs, maar geen gescheiden voorzieningen voor fietsverkeer. Vanaf de overweg is er toegang tot beide zijperrons.

Positieve aspecten huidige situatie: + lage treinfrequentie. Negatieve aspecten huidige situatie: − toegang vanaf overweg naar perrons; − nabij passeerstation dus altijd twee kort op elkaar volgende treinen; − spreiding in sluitduur; − relatief lange sluittijden; − slalommen mogelijk; − geen fietsvoorzieningen; − afleiden aandacht.

Benaming bij ProRail Geocode / Kilometrering Beveiliging Aantal sporen Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid  i.v.m. reizigers Snelheid trein (km/uur) Snelheid weg (km/uur) Frequentie nu (p.u.p.r.)

Oud Bodegraafseweg 102 / 9,442 AHOB 2 Ja Ja 50 2

49

Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu: Nieuw:


5:00 10:00 Gebiedsontsluitingsweg Frequentieverhoging van 2 naar 4 treinen p.u.p.r. (+100%) N.B. Risico m.b.t. tweedetreinsituatie verandert op deze overweg niet.


Toelichting




Onbewust passeren Het oostelijk voetpad is smal. Er is verhoogd risico voor de looprichting van noord naar zuid. Men kan onbewust op de autostrook lopen en komt dan geen overwegboom tegen die een fysieke belemmering vormt. Blijven steken Om de risico’s van de potentiële valstriksituatie aan de noordzijde te verminderen is al een ontruimingslicht aangebracht.


Bewust passeren Dit is hier een duidelijk verhoogd risico. Het oostelijk voetpad is met korte overwegboom afgesloten en daarnaast is er dan het open gat van de rijbaan. Omdat Bodegraven een passeerstation is, is er vaak sprake van twee kort op elkaar volgende sluitingen. De toegang tot de perrons leidt tot gehaaste reizigers. Wie de wachtende trein naar Utrecht wil halen, zal de neiging hebben nog even voor de vertrekkende trein naar Alphen langs te gaan. Het risico op bewust passeren neemt toe bij een groter aantal sluitingen. Toegang tot de perrons vanaf de overweg afsluiten en sluiproutes onmogelijk maken. Dit kan in combinatie met de maatregelen die hieronder voor het overpad bij het station worden geformuleerd.


Plaatsing van geleidehekken tussen rijbaan en trottoirs. Toegang tot de perrons vanaf de overweg afsluiten en sluiproutes onmogelijk maken. Plaatsen van hekwerk op rand trottoir aan noordoostzijde van spoor zodanig dat (linkslopende) voetgangers belemmerd worden om via het open gat van de autorijstrook het spoor te kruisen.

50

5.5

Overpad station (Bodegraven) Overpad tussen twee zijperrons van station Bodegraven. Alle voorzieningen bevinden zich aan de noordzijde. Actief bewaakt overpad dat volledig wordt afgesloten met overwegbomen. Het overpad heeft geen interwijkfunctie.

Positieve aspecten huidige situatie: + volledig afgesloten; + lage treinsnelheid. Negatieve aspecten huidige situatie: − nabij passeerstation dus altijd twee kort op elkaar volgende treinen; − toegang tot perrons; − lange sluittijden en spreiding in sluittijd; − reizigers die hun trein willen halen, en daarbij gesloten overweg tegenkomen; − overpad wordt gebruikt door fietsend interwijkverkeer.

Benaming bij ProRail Overpad station Geocode / Kilometrering 102 / 9,119 Beveiliging AOB Aantal sporen 2 Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid Ja  i.v.m. reizigers Ja Snelheid trein (km/uur) Laag Snelheid weg (km/uur) n.v.t. Frequentie nu (p.u.p.r.) 2 Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu: Niet berekend Nieuw: Niet berekend Gebruik Overpad bij station Gevolgen project Frequentieverhoging van 2 naar 4 treinen p.u.p.r. (+100%) Opmerkingen Risico-inschatting Voetgangers Langzaam verkeer Autoverkeer

51

Nu

Toelichting

Straks

Nu

Straks

Nu

Straks

Onbewust passeren De kans op onbewust passeren is niet zo groot omdat de overwegbomen het gehele overpad afsluiten. Blijven steken Er zijn geen omstandigheden die leiden tot valstriksituatie. Bewust passeren Dit is bij een overpad tussen perrons een bekend risico. Zeker wanneer het station, zoals in Bodegraven, een passeerstation is. Ook al is de snelheid van vertrekken en afremmende treinen laag, het risico van gehaaste reizigers die voor de trein langsgaan om hun trein te halen is en blijft groot. Het neemt toe doordat het aantal treinpassages en sluitingen toe zal nemen.



Onbedoeld interwijkverkeer De huidige praktijk is dat het overpad ook gebruikt wordt door fietsers (interwijkverkeer). Het overpad biedt voor interwijkverkeer geen rechte oversteek. Als fietsers hier gebruik van maken dan rijden ze ook ongeveer 60 meter over het zuidelijk perron. Dit is om meerdere redenen ongewenst: vanuit optiek overwegveiligheid en vanwege rijdende fietsers op perron. Opheffen van het overpad en aanbrengen van een ongelijkvloerse kruising voor reizigers. Deze maatregel heeft in deze situatie een hoog veiligheidseffect, zeker wanneer het gecombineerd wordt met het afsluiten van de toegang tot de perrons vanaf de Oud Bodegraafseweg. Hiermee wordt ook het veiligheidsrisico van fietsend interwijkverkeer weggenomen. Het eventueel aanbrengen van hangwerken onder de bomen (zolang er nog geen ongelijkvloerse kruising is) is geen maatregel voor het project. Daarvoor loopt bij ProRail een landelijk programma. Opheffen van het overpad en aanbrengen van een ongelijkvloerse kruising voor reizigers.

52

5.6

Goudseweg (Bodegraven) Drukke verbindingsweg in Bodegraven. Brede rijstroken en fietspaden. Beveiligd met AHOB. Separate voetpaden. Aan noordzijde en op de overweg stroken voor langzaam verkeer aan zuidzijde van overweg afgescheiden fietspaden.

Positieve aspecten huidige situatie: + lage treinfrequentie; + enkelsporig. Negatieve aspecten huidige situatie: − druk stedelijke omgeving; − veel langzaam verkeer; − slalommen mogelijk; − spreiding in sluitduur; − relatief lange dichtligtijden.

Benaming bij ProRail Geocode / Kilometrering Beveiliging Aantal sporen Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid  i.v.m. reizigers Snelheid trein (km/uur) Snelheid weg (km/uur) Frequentie nu (p.u.p.r.) Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu: Nieuw: Gebruik

Goudseweg 102 / 9,025 AHOB 1 Ja Nee < 50 2 7:00 (bron: Metingen 12/12/2013) 8:10 – 9:00 (bron: memo Prorail 13/10/2014) Gebiedsontsluitingsweg

53

Gevolgen project Opmerkingen Risico-inschatting

•

Toelichting

Onbewust passeren Het risico op onbewust passeren is bovengemiddeld omdat de drukke omgeving de aandacht afleidt. Daar staat tegenover dat de overweg wel goed is afgeschermd met overwegbomen en dat hekwerkjes verhinderen dat voetgangers of fietser per abuis via het open gat van de autostroken kunnen rijden.

Frequentieverhoging van 2 naar 4 treinen p.u.p.r. (+100%) Voetgangers Nu Straks



Blijven steken De potentieel aanwezige ontruimingsproblematiek (voor rijrichting van zuid naar noord) is gemitigeerd door het plaatsen van ontruimingslichten.


Bewust passeren In een druk stedelijke omgeving is, bij lange sluittijden en spreiding sluitduur, sprake van verhoogt risico op bewust passeren van een gesloten overweg. Dit neemt toe als de sluittijd toeneemt (gevolg van spoorverdubbeling, een bredere spoorbaan vereist meer ontruimingstijd) en het aantal sluitingen per uur oploopt (gevolg van frequentieverhoging). Het toegenomen risico (frequentieverhoging) en de situatie (overweg dicht bij station) kan met het realiseren van een ongelijkvloerse kruising voor alle verkeer worden weggenomen. Omdat vanwege het nabijgelegen kruispunt Goudseweg-Spoorlaan een ongelijkvloerse kruising hoogstwaarschijnlijk ruimtelijk niet inpasbaar is en niet haalbaar is, valt deze optie af. Er zijn dan wel minder effectieve maatregelen denkbaar; te weten. Het verder doortrekken van de afgescheiden fietspaden (nu alleen ten zuiden van de overweg) tot op de overweg en ten noorden van de overweg. Dit vereist wel een grondige renovatie van het kruispunt ten zuiden van de overweg, verbreding van de overwegbeplating en aanpassing van het wegprofiel van de Burgemeester Le Coultrestraat om fietsers te dwingen naar het afgescheiden fietspad te gaan. Deze maatregel kan worden gecombineerd met het plaatsen van een VRI op het kruispunt naast de overweg, gekoppeld aan de overweginstallatie. Dit bevordert een goede ontruiming van de overweg bij nadering van een trein.


Geen maatregelen. De denkbare maatregelen hebben allen grote consequenties voor de inrichting van de nabijgelegen kruispunten en wegen. Om die reden wordt ervoor gekozen het afgenomen risiconiveau elders te compenseren.

54

5.7

Ontsluitingsweg / Fietspad (Bodegraven) Deze overweg was een toegangspad tot nabijgelegen woningen. Recentelijk is de overweg opgenomen in een onlangs gerealiseerde fietspadverbinding. Om die reden is bij de overweg, die eerst geen actieve beveiliging had, een actieve beveiliging geplaatst.

Positieve aspecten huidige situatie: + enkelspoor; + één rijstrook wegverkeer; + lage treinfrequentie; + rustige overzichtelijke omgeving; + sinds kort voorzien van actieve beveiliging. Negatieve aspecten huidige situatie: − geen.

Benaming bij ProRail Prinsendijk Geocode / Kilometrering 102 / 6,398 Beveiliging Mini-AHOB (?) Aantal sporen 1 Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid Nee  i.v.m. reizigers Nee Snelheid trein (km/uur) Snelheid weg (km/uur) < 50 Frequentie nu (p.u.p.r.) 2 Sluitingstijd per uur (min:sec): n.v.t. Gebruik Toegangsweg woning Gevolgen project Frequentieverhoging van 2 naar 4 treinen p.u.p.r. (+100%) Opmerkingen Risico-inschatting Voetgangers Langzaam verkeer Autoverkeer Nu Straks Nu Straks Nu Straks

Toelichting

Onbewust passeren De overweg ligt in een rustige landelijke omgeving en de onlangs aangebracht actieve beveiliging is goed zichtbaar. Kans op onbewust passeren is klein. Blijven steken Omdat het weggetje heel smal is, is er een verhoogde kans op blokkade van de overweg wanneer twee voertuigen elkaar precies bij de overweg tegemoet komen. Bewust passeren De kans op risicogedrag is klein. De overweg kent een korte en regelmatige sluittijd. Het fietsverkeer op deze route zal minder gehaast

55


zijn dan bij een stedelijke overweg, en heeft daardoor een laag risicogedrag. Het aanbrengen van een actieve beveiliging is al gebeurd.

56

5.8

Weiweg (Nieuwerbrug aan den Rijn) Overzichtelijke landelijke enkelsporige overweg voorzien van actieve beveiliging (mini-AHOB).

Positieve aspecten huidige situatie: + enkelsporig; + weinig verkeer; + lage treinfrequentie; + rustig en overzichtelijk. Negatieve aspecten huidige situatie: − slalommen mogelijk; − wegsnelheid > 50 km/uur; − geen fietsvoorzieningen.

Benaming bij ProRail Lageweiweg Geocode / Kilometrering 102 / 5,953 Beveiliging Mini-AHOB Aantal sporen 1 Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid Nee  i.v.m. reizigers Nee Snelheid trein (km/uur) Snelheid weg (km/uur) 60 km/uur Frequentie nu (p.u.p.r.) 2 Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu: 3:20 Nieuw: 6:40 Gebruik Gebiedsontsluitingsweg Gevolgen project Frequentieverhoging van 2 naar 4 treinen p.u.p.r. (+100%) Opmerkingen Risico-inschatting Voetgangers Langzaam verkeer Autoverkeer Nu Straks Nu Straks Nu Straks

57

Toelichting

Onbewust passeren Overweg ligt in zeer open gebied waar ’s winters laaghangende zon tot verblinding kan leiden. Verder valt de overweginstallatie in het open landschap goed op. Blijven steken De weg is smal en dat geeft het risico dat twee brede (landbouw-)voertuigen die tegelijkertijd in tegenovergestelde richting bij de overweg arriveren tot blokkade op de overweg leiden. De kans hierop is gezien het rustige karakter van de weg echter zeer klein.



Bewust passeren Risicogedrag is mogelijk omdat passanten kunnen slalommen. De korte constante sluittijden en het ontbreken van typische risicogroepen of risicosituaties (nabijheid station), leiden tot de conclusie dat de kans op risicogedrag laag is. Het is een overweg met laag risiconiveau en dat blijft zo. De overweginstallatie en weginfrastructuur zijn technisch gezien optimaal afgestemd op deze situatie. Daarom worden voor deze overweg geen maatregelen voorgesteld. Geen maatregelen.

58

5.9

Molendijk (Nieuwerbrug) Lokale weg die een kleine kilometer zuidwaarts aansluit op de A12. Hierdoor kan relatief veel autoverkeer worden verwacht. Eén afgescheiden fietspad voor beide richtingen, met een middenberm in het fietspad en overwegbomen die het fietspad volledig afsluiten.

Positieve aspecten huidige situatie: + enkelspoor; + afgescheiden fietspad met eigen middenberm; + lage treinfrequentie; + constante korte sluittijd; + rustige overzichtelijke omgeving. Negatieve aspecten huidige situatie: − slalommen auto’s mogelijk.

Benaming bij ProRail Korte Waarde Geocode / Kilometrering 102 / 3,672 Beveiliging AHOB Aantal sporen 1 Ligging bij station  i.v.m. treinsnelheid Nee  i.v.m. reizigers Nee Snelheid trein (km/uur) Snelheid weg (km/uur) 80 Frequentie nu (p.u.p.r.) 2 Sluitingstijd per uur (min:sec) Nu: 3:20 Nieuw: 6:40 Gebruik Gebiedsontsluitingsweg Gevolgen project Frequentieverhoging van 2 naar 4 treinen p.u.p.r. (+100%) Opmerkingen

59

Risico-inschatting

Toelichting




Onbewust passeren Er zijn geen bijzonderheden in de omgeving die de aandacht van de overweg afleiden. Risico op onbewust passeren van gesloten overweg door langzaam verkeer is klein. Overwegbomen sluiten het fietspad volledig af. Blijven steken Er zijn geen factoren die leiden tot verhoogd risico op filevorming.


Bewust passeren De rustige omgeving en korte constante sluittijden plus de volledig afgesloten fietspaden, leiden tot laag risiconiveau op bewust passeren. Het is voor automobilisten wel mogelijk te slalommen, en fietsers van noord naar zuid kunnen via de smalle grasberm van het fietspad af het open gat van de niet afgesloten linkerrijstrook voor auto’s kiezen. Verbeteren zichtbaarheid van de overweg door plaatsen van vooraankondigingslichten op enige afstand van de overweg. Voorkomen van risicogedrag fietsers door plaatsen van hekwerk in de grasberm tussen fietspad en autorijstroken aan de noordzijde van de overweg.


Voorkomen van risicogedrag, slalommen door automobilisten, door aanbrengen middenberm van minimaal 30 cm hoog. Daarvoor moet de weg worden verbreed. Rekening houden met aanwezige inritten is een lengte van 20 meter haalbaar. Geen maatregelen.

60

5.10

Waardsedijk (Woerden) In kader van het project Woerden-Molenvliet is een tweede spoor aangelegd en in gebruik genomen. Daarbij ontstond in de nieuwe situatie een ontruimingsprobleem doordat voertuigen op de overweg stil gingen staan om tegenliggers te laten passeren. De overweg was breder dan de aansluitende weg. Om dit probleem op te lossen is de Waardsedijk aan beide zijden van het spoor over een weglengte van enige tientallen meters breder gemaakt en zijn de componenten van de overweginstallatie verder uit elkaar geplaatst.

Treinaantallen op deze overweg Er rijden nu twee IC’s per uur per richting over deze overweg. Het nieuwe noordelijke keerspoor is geschikt voor vier kerende treinen per uur. NS-Reizigers bepaalt in welke mate van deze maximale capaciteit wordt gemaakt. Het aantal treinen neemt daardoor toe van 2 p.u.p.r. tot maximaal 6 p.u.p.r. voor RSS. Het idee van HOV-Net is dat de helft van de extra RSS-treinen niet meer keert, maar doorrijdt naar Alphen aan den Rijn en Leiden. Daarom neemt de treinfrequentie voor HOV-Net ten opzichte van RSS niet toe, en blijft het risiconiveau op deze overweg gelijk aan de RSSsituatie. RSS heeft gezorgd voor mitigerende maatregelen ten behoeve van deze frequentieverhoging. Maatregelen Omdat HOV-Net op deze overweg niet leidt tot verandering van risiconiveau is verder geen analyse uitgevoerd en worden geen maatregelen voorgesteld.

61

6

Gouda – Alphen aan den Rijn Voor dit traject is geen uitgebreide kwalitatieve analyse gemaakt. De reden daarvoor is dat er in het kader van de voormalige RijnGouwelijn Oost (RLGO) een gedetailleerde analyse is gemaakt, waarin een maatregelenpakket is geformuleerd dat door de inspectie Leefomgeving en Milieu is geaccepteerd. ILT heeft per brief aangegeven akkoord te zijn met het maatregelenpakket uit de overweganalyse (Ref. [4]) dat was geformuleerd voor de scope van RGLO, maar merkt daarbij op dat het toegenomen risico, in haar ogen, niet volledig wordt gecompenseerd en dat extra maatregelen op het traject Alphen aan den Rijn – Leiden nodig zijn. Er zijn twee wijzigingen ten opzichte van het maatregelenpakket uit overweganalyse (Ref. [4]). 1. Bij overweg Kerkweg West is de belangrijkste maatregel niet meer de aanleg van afgescheiden fietspaden, maar de aanleg van een middengeleider. 2. Bij overpad halte Waddinxveen wordt het ontmoedigen van interwijk fietsverkeer niet meer gedaan via plaatsen van zigzaghekwerken maar door herinrichting van de stationsomgeving aan beide zijden van het spoor. Onderstaande tabel toont de scope van RGLO en HOV-net met links de oorspronkelijke situatie uit 2010 die als referentie dient. Referentie RGLO (= bestaande situatie 2010)

Scope RGLO

Scope HOV-Net

Frequentie • Twee Lighttrainvoertuigen per uur per richting. • Eén goederenpad per dag per richting.

Frequentie • Vier Lighttrainvoertuigen per uur per richting. • Eén goederenpad per dag per richting.

Frequentie • Vier treinen per uur per richting. • Eén goederenpad per dag per richting.

Nieuwe stations: • Gouda Goudse Poort • Boskoop Snijdelwijk • Waddinxveen-Zuid

Nieuwe stations: • Gouda Westergouwe • Boskoop Snijdelwijk • Waddinxveen-Zuid

Geen significante spoorverdubbeling. Er was slechts sprake van het over enige tientallen meters verschuiven van wissels om iets meer dubbelspoor bij haltes te creëren.

Geen significante spoorverdubbeling. Er was slechts sprake van het over enige tientallen meters verschuiven van wissels om iets meer dubbelspoor bij haltes te creëren.

Uit bovenstaand overzicht blijkt dat er qua risicoverhogende factoren op het traject Gouda – Alphen aan den Rijn geen verschil is tussen de oorspronkelijke scope van de RGLO en de 8 huidige scope van HOV-Net . Daardoor is er geen reden om het maatregelenpakket zoals bepaald voor RGLO te veranderen. Echter, door overleg met de wegbeheerders zijn er ten opzichte van het oorspronkelijke pakket dat ILT heeft goedgekeurd, twee wijzigingen: 1) bij Kerkweg West komen geen afgescheiden fietspaden, maar een middengeleider die slalommen door wegverkeer tegengaat; 8

In het FIS dat in het voorjaar van 2014 is opgesteld voor Gouda – Alphen was nog wel sprake van spoorverdubbeling ten noorden van Boskoop. Hierdoor zou overweg Laag Boskoop dubbelsporig worden, maar deze spoorverdubbeling zit niet meer in de huidige scope.

62

2) bij Snijdelwijklaan komt een afgescheiden fietspad maar een middengeleider die slalommen door wegverkeer tegengaat. Deze twee wijzigingen leiden tot een gelijkwaardig maatregelenpakket als voor de wijzigingen. Op het traject Gouda – Alphen aan den Rijn worden geen ongelijkvloerse kruisingen gerealiseerd als risicoverlagende maatregelen. De maatregelen betreffen relatief kleine wijzigingen in de weginfrastructuur en het zoveel mogelijk opheffen van particuliere overwegen. Het detailoverzicht met maatregelen is te vinden in bijlage C.

63

7

Bepaling maatregelenpakket Bij verhoging van het risiconiveau op een overweg dienen compenserende maatregelen in eerste instantie te worden getroffen op die overweg zelf. In de analyse wordt regelmatig geconstateerd dat er bij een bepaalde overweg voor een gelijkvloerse kruising geen e maatregelen denkbaar zijn om de situatie te verbeteren. De 3 Kadernota biedt dan ruimte om verder te kijken door te stellen: “De aanvullende maatregelen kunnen ook in het gebied rond de betreffende overweg worden gevonden.” In de aanloop naar deze analyse heeft ILT aangegeven dat de maatregelen op de driehoek Gouda - Leiden - Woerden als een totaal mogen worden gezien. Er zijn dus twee redenen mogelijk om een overweg te vervangen door een ongelijkvloerse kruising: 1. omdat het risiconiveau op de betreffende overweg dit vereist; 2. om te dienen als compensatie voor afgenomen veiligheid elders op het traject. In dit hoofdstuk wordt geconcludeerd op welke overwegen er onvoldoende compensatie gevonden kan worden voor de toename van het risico op de betreffende overweg zelf. Vervolgens wordt gekeken op welke locaties extra compensatie kan worden gevonden, om op trajectniveau tot een risiconiveau te komen dat gelijk is aan de huidige situatie.

7.1

Tekort aan compensatie Bij uitvoering van de genoemde maatregelen is er op de volgende overwegen onvoldoende compensatie te realiseren: •

Molendijk (Korte Waarde) De overweginstallatie en weginfrastructuur zijn technisch gezien optimaal afgestemd op deze situatie. Een eventueel aan te brengen middengeleider blokkeert inritten naar woningen en bedrijven. Daarom worden voor deze overweg, ondanks de frequentieverhoging, geen maatregelen voorgesteld.

•

Weiweg (Lage Weiweg) De overweginstallatie en weginfrastructuur zijn technisch gezien optimaal afgestemd op deze situatie. Daarom worden voor deze overweg, ondanks de frequentieverhoging, geen maatregelen voorgesteld.

•

Goudseweg De denkbare maatregelen hebben allen grote consequenties voor de inrichting van de nabijgelegen kruispunten en wegen. Om die reden wordt ervoor gekozen het afgenomen risiconiveau elders te compenseren.

•

Spoorlaan De overweginstallatie en weginfrastructuur zijn technisch gezien optimaal afgestemd op deze situatie. Daarom worden voor deze overweg, ondanks de frequentieverhoging, geen maatregelen voorgesteld.

•

Schans De overweginstallatie en weginfrastructuur zijn technisch gezien optimaal afgestemd op deze situatie. Aanpassen van het afgescheiden fietspad heeft weinig nut omdat

64

heel veel fietsers over de gewone weg rijden, wat ook is toegestaan, omdat dit voor hen de meest aantrekkelijke route is. Daarom worden voor deze overweg, ondanks de frequentieverhoging, alleen voorgesteld een hekwerk te plaatsen tussen fietspad en autodeel zuidzijde om te voorkomen dat ongeduldige fietsers via de grasberm en de linkerrijstrook de overweg overrijden. •

Laan der Continenten Maatregelen zoals doseerlichten op uitleggers verkleinen het ontruimingsrisico, maar op deze drukke overweg telt de frequentieverhoging en spoorverdubbeling zwaar in de risicotoename

•

Cronesteynpad (Roomburgerweg) De overweginstallatie en weginfrastructuur zijn technisch gezien optimaal afgestemd op deze situatie. Daarom worden voor deze overweg, ondanks de frequentieverhoging, geen maatregelen voorgesteld.

•

Herenstraat Denkbare maatregelen hebben grote impact op omgeving wat niet opweegt tegen de matige risicotoename. Voorgesteld wordt de aanleg van afgescheiden fietspaden, maar het standpunt van de wegbeheerder betreffende deze maatregel is onbekend.

•

Telderskade De maatregelen (verlengen bestaande middengeleider) heeft zo weinig effect dat niet de gehele (matige) risicotoename wordt gecompenseerd.

•

Haagweg Denkbare maatregelen hebben grote impact op omgeving wat niet opweegt tegen de matige risicotoename. Daarom worden voor deze overweg, ondanks de frequentieverhoging, geen maatregelen voorgesteld.

•

Morsweg Denkbare maatregelen hebben grote impact op omgeving wat niet opweegt tegen de matige risicotoename. Daarom worden voor deze overweg, ondanks de frequentieverhoging, geen maatregelen voorgesteld.

•

Loeteweg De overweginstallatie en weginfrastructuur zijn technisch gezien optimaal afgestemd op deze situatie. Daarom worden voor deze overweg, ondanks de frequentieverhoging, geen maatregelen voorgesteld.

65

7.2

Aantal ongelijkvloerse kruisingen In deze paragraaf wordt beschreven volgens welk proces is bepaald bij welke overwegen een ongelijkvloerse kruising zal worden gerealiseerd. Het project realiseert een aantal ongelijkvloerse kruisingen, maar niet op de locaties waar deze het meest nodig zijn vanwege de toename van het risiconiveau. Daar zijn redenen voor zoals een reeds aanwezig relatief hoog risiconiveau, problemen met ruimtelijke inpassing en mogelijke combinaties met ontwikkelingen in de omgeving buiten het project HOV-Net (cofinanciering). Deze paragraaf bevat de volgende informatie: • subpar.7.2.1 geeft aan welke overwegen strikt gekeken naar risicotoename door HOVNet in aanmerking komen voor vervanging door een ongelijkvloerse kruising. • In aanvulling daarop wordt (in subpar. 7.2.2) gekeken bij welke overwegen het realiseren van een ongelijkvloerse kruising het meest effect heeft. Daarbij wordt ook het huidige risiconiveau betrokken. • Tot slot volgt in subpar. 7.2.3 het overzicht van te realiseren ongelijkvloerse kruisingen.

7.2.1

Ongelijkvloerse kruisingen ten gevolge van risicotoename HOV-Net Gekeken naar de toename van het risiconiveau komen meerdere overwegen in aanmerking om vervangen te worden door een ongelijkvloerse kruising: • Haagweg (alle verkeer) • Morsweg (alle verkeer) • Kanaalweg (alle verkeer) • Gemeneweg (langzaam verkeer in combinatie met ongelijkvloerse kruising voor reizigers bij nieuwe halte) • Overpad station Bodegraven (treinreizigers)

7.2.2

Ongelijkvloerse kruisingen met grootste veiligheidseffect Het veiligheidseffect van een ongelijkvloerse kruising is het grootst bij sanering van een overweg met een hoog risiconiveau. Op basis van het toekomstig risiconiveau kunnen de overwegen dan in volgorde worden geplaatst. De overweg met het grootste veiligheidseffect bij sanering staat bovenaan: • Burg. Smeetsweg (alle verkeer) • Gemeneweg (alle verkeer) • Laan der Continenten / Edisonweg (alle verkeer) • Leidse Schouw • Heerenstraat

7.2.3

Te realiseren ongelijkvloerse kruisingen Voor het project is het realiseren van al deze ongelijkvloerse kruisingen een disproportionele opgave. Daarom is een nadere selectie gemaakt van de te realiseren ongelijkvloerse kruisingen. Daarbij is gekeken naar aspecten zoals inpasbaarheid, de grootte van het veiligheidseffect en mogelijke combinaties met ontwikkelingen in de omgeving buiten het project HOV-Net. De afweging leidt voor het project HOV-Net tot het realiseren van de volgende ongelijkvloerse kruisingen ter vervanging van overwegen: • ongelijkvloerse kruising voor reizigers bij station Bodegraven; • Leidse Schouw te Alphen aan den Rijn voor alle verkeer; • Burgemeester Smeetsweg te Zoeterwoude voor alle verkeer; • Vlietkade te Bodegraven (uitsluitend voetgangers). Tevens wordt buiten het project HOV-Net bij Kanaalweg een ongelijkvloerse kruising gerealiseerd die voorwaardelijk is voor de door HOV-Net gewenste frequentieverhoging.

66

7.3

Overzicht maatregelen

Voor HOV-Net wordt het volgende pakket aan maatregelen geadviseerd: 1) Het vervangen van het gelijkvloerse overpad bij station Alphen aan den Rijn (voor reizigers en langzaam verkeer) door een ongelijkvloerse kruising. Dit is al uitgevoerd. 2) Bij de nieuwe halte Hazerswoude Koudekerk (overweg Gemeneweg) moeten de perrons verbonden worden met een ongelijkvloerse kruising. De overweg Gemeneweg wordt verschoven en aangepast. Het aantal rijstroken voor autoverkeer op de overweg vermindert en de aansluitingen van wegen vlak voorbij de overweg worden verwijderd. Vanaf de overweg is er geen toegang tot de perrons. 3) Het realiseren van een ongelijkvloerse kruising voor reizigers bij station Bodegraven. Dit heeft relatief groot positief effect omdat overpaden bij stations in ieder geval een hoog risiconiveau hebben. Daarnaast moet worden meegewogen dat de frequentietoename procentueel gezien op Woerden – Alphen groter is dan op andere takken van de driehoek. 4) Opheffen van twee drukke overwegen op het traject Woerden – Bodegraven - Alphen aan den Rijn – Leiden door deze te vervangen door een ongelijkvloerse kruising voor alle verkeer. Daarbij gaat de voorkeur uit naar: a) Leidse Schouw te Alphen aan den Rijn; b) Burgemeester Smeetsweg te Zoeterwoude. Deze voorkeur is voornamelijk gebaseerd op de afweging dat een ongelijkvloerse kruising bij andere overwegen ruimtelijk moeilijk inpasbaar zijn. Het veiligheidseffect in relatie tot de benodigde investering (doelmatigheidsafweging) is dan bij Leidse Schouw en Burg. Smeetsweg het grootst. 5) Het realiseren van ongelijkvloerse kruising Kanaalweg. Dit betreft een project met financiering buiten HOV-Net, maar de veiligheidswinst wordt meegenomen in de trajectgewijze benadering van HOV-Net. 6) Opheffen van twee kleinere overwegen/overpaden. Het betreft Stationsweg (Hazerswoude) een openbare overweg dat een woning ontsluit en de Vlietkade (Bodegraven), een openbaar recreatief wandelpad. De Vlietkade wordt een ongelijkvloerse kruising voor voetgangers. 7) Daarnaast moeten bij diverse overwegen maatregelen in de weginfrastructuur en inrichting van de overweg worden getroffen. Het totaaloverzicht van deze maatregelen staat in bijlage C. 8) Tot slot geldt dat er gestreefd wordt naar het opheffen van zoveel mogelijk particuliere overpaden (zie par. 3.3). Uitgangspunt is dat er op de totale driehoek Woerden – Gouda – 9 Leiden minimaal tien zullen worden opgeheven . In een traject waar de sporen worden 10 verdubbeld worden alle overpaden opgeheven of van actieve beveiliging voorzien .

9

Inmiddels zijn er al 13 opgeheven. Vier op het traject Gouda – Alphen a/d Rijn en negen op het traject Woerden – Alphen a/d Rijn. Twee overpaden zijn van actieve beveiliging voorzien. Daarmee is de projectdoelstelling gerealiseerd. 10 Indien geen overeenstemming met rechthebbenden kan worden bereikt.

67

8

Eindtoets en slotconclusie In deze slotconclusie worden de risicotoename en het effect van de maatregelen uitgedrukt in kwalitatieve termen. In overleggen met provincie, ProRail en ILT is vastgesteld dat er geen methoden en middelen zijn om dat te concretiseren. Partijen erkennen dat een kwalitatieve afweging het hoogst haalbare is.

8.1

Kwalitatief overzicht risicotoename Plaatsnaam

Straatnaam

Freq.ve rh.

Bodegraven

MOLENDIJK (KORTE WAARDE)

+100%

Matig

Bodegraven

WEIWEG (LAGEWEIWEG)

+100%

Matig

Bodegraven

PRINSENDIJK

+100%

Matig

Bodegraven

GOUDSEWEG

+100%

Matig

Bodegraven

OVERPAD STATION

+100%

Matig

Bodegraven

OUD BODEGRAAFSEWEG

+100%

Matig

Bodegraven

VLIETKADE

+100%

Matig

Zwammerdam

SPOORLAAN / SPEELWIJERPAD

+100%

Matig

Alphen a/d Rijn

DE SCHANS

+100%

Matig

Woerden – Alphen

25 part. overpaden

+100%

Matig (25 x)

Alphen a/d Rijn

Laan der continenten

+48%

Alphen a/d Rijn

MAGAZIJNWEG/Lorentzweg

+48%

Alphen a/d Rijn

LEIDSE SCHOUW

+48%

Hazerswoude

STATIONSWEG

+48%

Ja

Ja

Zeer hoog

Hazerswoude

GEMENEWEG

+48%

Ja

Ja

Zeer hoog

Zoeterwoude

BURG.SMEETSWEG

+48%

Ja

Leiden

CRONESTEYNPAD ROOMBURGERWEG

+48%

Matig

Leiden

KANAALWEG

+48%

Matig

Leiden

HEERENSTRAAT

+48%

Matig

Leiden

TELDERSKADE

+48%

Matig

Leiden

HAAGWEG

+48%

Matig

Leiden

MORSWEG

+48%

Matig

Leiden - Alphen

2 part. overpaden

+48%

Matig (2 x)

Waddinxveen

Zuidelijke Rondweg

+100%

Matig

Waddinxveen

Overpad station

+100%

Matig

Waddinxveen

Kerkweg

+100%

Matig

Boskoop

Snijdelwijklaan

+100%

Boskoop

Zijde

+100%

Matig

Boskoop

Overpad station

+100%

Matig

Boskoop

Laag Boskoop

+100%

Matig

Boskoop

Loeteweg

+100%

Matig

Gouda- Alphen

7 part. overpaden

+100%

Matig (7 x)

68

Nieuw binnen invloed halte

Nieuw dubbelspoor

Risicotoename

Matig Ja

Hoog Matig

Ja

Hoog

Hoog

8.2

Kwalitatieve beschrijving effect maatregelen Het volledig opheffen van een overweg kan worden beschouwd als een maatregel met zeer groot effect. Het gaat dan om overcompensatie omdat niet alleen de risicotoename, maar ook het huidig risiconiveau volledig wordt weggenomen. Bij het toepassen van de maatregelen genoemd in par. 7.3 is er een zeer groot veiligheidseffect met overcompensatie bij: • drie actief beveiligde overwegen voor alle verkeer; • de perrontunnels bij station Alphen a/d Rijn en Bodegraven; • 13 van de 34 particuliere overpaden. De ongelijkvloerse kruising inclusief functie voor langzaam verkeer bij halte Hazerswoude Koudekerk (Gemeneweg) levert geen overcompensatie. De geadviseerde maatregelen met betrekking tot aanpassen weginfrastructuur en verkeerscirculatie resulteren in een matige verhoging van het veiligheidsniveau. Op zeven overwegen bieden deze maatregelen onvoldoende compensatie om het stijgende risiconiveau te compenseren.

8.3

Slotconclusie ProRail is van mening dat met het maatregelenpakket zoals opgesomd in par. 7.3 : 1) de overwegveiligheid op het geheel van de driehoek Woerden – Gouda - Leiden niet verslechtert; 2) de risico’s op alle overwegen worden beheerst.

69

Bijlage A: Referentiedocumenten

[1] Veilig vervoeren, Veilig werken, Veilig leven met spoor Derde Kadernota Railveiligheid, Ministerie Verkeer en Waterstaat, juni 2010 [2] Procedure “Risicoanalyse overwegen bij wijziging gebruik” Versie 1.0 – Concept, d.d. 20-2-2012 [3] Werkinstructie “Risicoanalyse overwegen bij wijziging gebruik” Versie 1.0 – Concept, d.d. 20-2-2012 [4] RGLO MIT 4 BSL 3 WP 9.3 Aanpassing overwegen, Deel Gouda – Alphen, L.3.9.3.1 Inventarisatie, verbetervoorstellen en risicoanalyse. Arcadis, Versie 2.3, 9 juli 2009, kenmerk : 141222/EA9/018/260.028/hde [5] RGLO MIT 4 BSL 3 WP 9.3 Aanpassing overwegen, Deel Alphen - Leiden, L.3.9.3.1 Inventarisatie, verbetervoorstellen en risicoanalyse. Arcadis, Versie 1.0, 26 januari 2010, kenmerk : 074499135:A [6] Risicoanalyse overwegen RGL, Fase 1: relevantie van soorten risico’s Intergo, 14 januari 2010, Kenmerk WIL/3237 [7] Quickscan overwegveiligheid Woerden – Leiden. Movares, 29 juni 2012, versie 6, kenmerk FH-120008534 [8] Brief van PZH een ministerie van I&M Kenmerk PZH-2012-343757089 (DOS-2007-0001391), 6 september 2012.

70

Bijlage B: Nee tenzij principe Derde Kadernota Railveiligheid De hoofdlijnen van het overwegenbeleid zijn gebaseerd op een “nee tenzij”principe, dat geldt in de volgende situaties: •

Er worden geen nieuwe overwegen aangelegd, tenzij de initiatiefnemer door een risicoanalyse aantoont dat de veiligheid wordt beheerst. Een besluit inzake de aanleg van nieuwe gelijkvloerse overwegen kan alleen door de minister van Verkeer en Waterstaat worden genomen, nadat deze advies heeft ingewonnen bij ILT.

•

Er worden geen overwegen met een recreatieve functie opgeheven tenzij de spoor- en/of wegbeheerder door analyses aantoont dat deze overwegen grote risico’s hebben voor de spoor- en verkeersveiligheid en tenzij er alternatieven zijn die de wegbeheerder met ProRail is overeengekomen (zoals ongelijkvloerse oplossingen). Bij voorgenomen sluiting van overwegen wint ProRail vroegtijdig advies in bij recreatieve belangenorganisaties over het recreatieve belang van de desbetreffende overwegen.

•

De verkeersfunctie van bestaande overwegen (gebruik van een spoorbaanvak of openbare weg) mag niet worden gewijzigd tenzij door de initiatiefnemer aan de hand van een risicoanalyse kan worden aangetoond dat door aanvullende maatregelen de overwegveiligheid niet verslechtert en daarmee de risico’s worden beheerst. De aanvullende maatregelen kunnen ook in het gebied rond de betreffende overweg worden gevonden.

Met de methode van risicoanalyse kunnen veiligheidsrisico’s en het effect van beheersmaatregelen inzichtelijk worden gemaakt. De uitkomsten van een risicoanalyse ondersteunen het besluitvormingsproces om het aanpassen van (het gebruik van) een overweg wel of niet toe te staan. In het kader van het overwegenprogramma van ProRail wordt het instrument risicoanalyse voor het overwegenbeleid nader uitgewerkt. De gangbare praktijk is dat de risicoveroorzaker/initiatiefnemer een kwalitatieve analyse opstelt, welke door de Inspectie Verkeer en Waterstaat binnen 6 weken wordt beoordeeld. De initiatiefnemer van een project is verantwoordelijk voor compensatie van eventuele nadelige veiligheidsaspecten. Daarbij geldt overigens een proportionaliteitsbeginsel: de kosten van maatregelen dienen in verhouding te staan met de te realiseren veiligheidswinst. Als het gaat om overwegenbeleid is, voor gemeenten niet alleen de veiligheid op overwegen van belang, maar ook de doorstroming van het verkeer en de eventuele effecten op de bereikbaarheid van woningen en bedrijven.

71

Bijlage C: Overzicht risicotoename en maatregelenpakket Plaatsnaam

Straatnaam

Freq. verh.

Woerden

Waardsedijk

Bodegraven

MOLENDIJK (KORTE WAARDE)

Bodegraven

WEIWEG (LAGEWEIWEG)

Bodegraven

PRINSENDIJK (part. Km. 6,396)

Bodegraven Bodegraven Bodegraven


Nieuw dubbelspoor

Risicotoename

Maatregelen

0%

Geen

Geen maatregelen.

+100%

Matig

Geen maatregelen.

+100%

Matig

Geen maatregelen.

+100%

Matig

Aanbrengen actieve beveiliging. Is inmiddels gerealiseerd.

GOUDSEWEG

+100%

Matig

Geen maatregelen.

OVERPAD STATION

+100%

Matig

Overpad vervangen door ongelijkvloerse kruising

OUD BODEGRAAFSEWEG

+100%

Matig

• •

Toegang tot de perrons vanaf de overweg afsluiten en sluiproutes onmogelijk maken. Plaatsen van hekwerk op rand trottoir aan noordoostzijde van spoor zodanig dat (linkslopende) voetgangers belemmerd worden om via het open gat van de autorijstrook het spoor te kruisen.

Bodegraven

VLIETKADE

+100%

Matig

Overpad vervangen door ongelijkvloerse kruising

Zwammerdam

SPOORLAAN SPEELWIJERPAD

+100%

Matig

Geen maatregelen

Alphen a/d Rijn

DE SCHANS

+100%

Matig

Hekwerk tussen fietspad en autodeel zuidzijde om te voorkomen dat ongeduldige fietsers via de grasberm en de linkerrijstrook de overweg overrijden.

Woerden – Alphen

25 part. overpaden

+100%

Matig (25 x)

Opheffen indien mogelijk in overleg met belanghebbenden. In oktober 2012 zijn reeds negen overwegen van km 7.436 t/m 8.032 gesaneerd. Zie bijlage D voor details particuliere overwegen.

Alphen a/d Rijn

Laan der continenten

+48%

Matig

Plaatsen van een VRI (doseerlichten) op een uitlegger aan de zuidzijde van de overweg. (Er is nog geen overeenstemming met wegbeheerder over deze maatregel)

Alphen a/d Rijn

MAGAZIJNWEG / Lorentzweg

+48%

Hoog

Aanleg van een middengeleiding om kans op slalommen door auto’s te verminderen.

Alphen a/d Rijn

LEIDSE SCHOUW

+48%

Matig

Overweg vervangen door ongelijkvloerse kruising

Hazerswoude

STATIONSWEG

+48%

Zeer hoog

Wordt opgeheven. Ontsluiting woningen vanaf verlegde Gemeneweg zonder

Ja

Ja

Ja

spoorkruising.

72

Plaatsnaam

Straatnaam

Freq. verh.


Nieuw dubbelspoor

Hazerswoude

GEMENEWEG

+48%

Ja

Ja

Risicotoename

Maatregelen

Zeer hoog

De huidige overweg wordt verplaatst en krijgt kenmerken die leiden tot een lager risiconiveau: • Aantal rijstroken gaat van drie naar twee; • Geen aansluitingen van wegen vlak voorbij de overweg, waardoor vermindering ontruimingsproblematiek. Vanaf de overweg is er geen toegang tot de perrons. In dit maatregelenpakket is rekening gehouden met een overweg met een afgescheiden fietspad zoals in de huidige situatie. Er wordt onderzoek gedaan naar mogelijkheden om een ongelijkvloerse kruising voor langzaam verkeer in te passen. Als die doorgaat zullen de voorzieningen voor fietsers van de overweg worden verwijderd.

Zoeterwoude

BURG.SMEETSWEG

+48%

Leiden

ROOMBURGERWEG (Cronesteynpad)

+48%

Ja

Hoog

Overweg vervangen door ongelijkvloerse kruising

Matig

Geen maatregelen

Leiden

KANAALWEG

+48%

Matig

Overweg vervangen door ongelijkvloerse kruising (project derde)

Leiden

HEERENSTRAAT

+48%

Matig

Aanleg afgescheiden fietspaden (onzekerheid over standpunt wegbeheer m.b.t. deze maatregel)

Leiden

TELDERSKADE

+48%

Matig

Bestaande middengeleider verlengen

Leiden

HAAGWEG

+48%

Matig

Geen maatregelen

Leiden

MORSWEG

+48%

Matig

Geen maatregelen

Leiden - Alphen

2 part. overpaden

+48%

Matig (2 x)

Opheffen indien mogelijk in overleg met belanghebbenden: Betreft volgens Overwegenregister overpaden op km 20,316 / 23,520

Waddinxveen

Zuidelijke Rondweg

+100%

Matig

• •

Plaatsing 15 meter hekwerken in de tussenbermen van het fietspad. Aanleg van een middenberm in de hoofdrijbaan.

Waddinxveen

Overpad station

+100%

Matig

• •

Bijplaatsing schrikhekken aan de westzijde en op het midden perron. Twee maal aanbrengen waarschuwingsmarkering op kruisingsvlak langzaam verkeersstrook/spoor. Herinrichting van de stationsomgeving zodanig dat doorgaand interwijk fietsverkeer over het overpad wordt ontmoedigd 11.

•

11

Deze maatregel is opgenomen in het ontwerp stationsomgeving dat gemeente Waddinxveen heeft laten maken. 73

Plaatsnaam

Straatnaam

Freq. verh.

Waddinxveen

Kerkweg

+100%


Nieuw dubbelspoor

Risicotoename

Maatregelen

Matig

• • • • •

Boskoop

Snijdelwijklaan

+100%

Ja

•

Hoog

• •

Andreaskruisen op de paal van de voetpadbomen, om de opvallendheid van de overweginstallatie te vergroten. Hek plaatsen tussen voetpad en rijbaan aan de noordwestzijde van de overweg. Hek tussen voetpad en rijbaan aan de zuidoostzijde van de overweg verlengen. Wegverlichting iets naar buiten plaatsen zodat deze de overweglichten niet afdekken. Het realiseren van een middengeleider zodanig dat de kans op slalommen wordt verminderd. Voor de bouw van de nieuwe halte wordt een voetpad aan de noordzijde van de overweg toegevoegd. Deze wordt voorzien van een AHOB met bomen die het voetpad geheel afsluiten; Overwegbomen nieuw noordelijk voetpad voorzien van hangwerken; Aanbrengen middengeleider die slalommen door wegverkeer onmogelijk maakt.

Alternatief voor middengeleider: • Het realiseren van een afgescheiden fietspad aan de zuidzijde voor fietsers in beide richtingen. De bomen zullen dit pad geheel afsluiten en de bomen worden voorzien van hangwerken. Additionele optie Snijdelwijklaan: • Aanbrengen van technische maatregel in treinbeveiliging bij halte om korte sluittijden te realiseren (bijv. middels stop-/door, verkorte aankondiging, o.i.d.) Boskoop

Zijde

+100%

•

Matig

•

•

Afkruizen van de verdere kruisingen tussen fiets- en voetpaden en het spoor (in totaal drie kruizen). Plaatsing van een verkeersregelinstallatie voor de regeling van een juiste ontruiming van de overweg in verband met de nabij gelegen zijweg aan de westzijde van de overweg. Waar mogelijk geleidehekken plaatsen ter scheiding van gemotoriseerd en langzaam verkeer.

Boskoop

Overpad station

+100%

Matig

•

Eenmaal aanbrengen waarschuwingsmarkering op kruisingsvlak langzaam verkeersstrook en spoor.

Boskoop

Laag Boskoop

+100%

Matig

•

Aanpassen van de voorrangssituatie om betere ontruiming van overweg te krijgen. Verkeer dat van west naar oost de overweg kruist moet op kruispunt met Paddegat voorrang krijgen. Kruispunt is nu nog gelijkwaardig kruispunt.

Boskoop

Loeteweg

+100%

Matig

Geen maatregelen

74

Plaatsnaam

Straatnaam

Freq. verh.

Gouda - Alphen

7 part. overpaden

+100%


Nieuw dubbelspoor

Risicotoename

Maatregelen

Matig (7 x)

Opheffen en indien niet mogelijk, plaatsen actieve beveiliging. • Inmiddels zijn tussen Gouda en Alphen vijf overpaden opgeheven: 4.152 / 4.336 / 4.562 / 6.100 • Het overpad op 14.497 kan niet worden opgeheven en is inmiddels voorzien van actieve beveiliging • Over opheffing van km 4.729 is nog geen besluit genomen. • Het overpad bij km 16.366 is onmisbaar als alternatieve aanvalsroute voor hulpverleners. De overweg was openbaar, maar is nu afgesloten met hekwerken die alleen met een VIRO-sleutel kunnen worden geopend.

75

Bijlage D: Overzicht niet actief beveiligde particuliere overwegen Geocode

KM

Plaatsnaam

102

1,862 WOERDEN

102

2,299 WOERDEN

102

2,645 WOERDEN

102

2,722 WOERDEN

102

2,844 WOERDEN

102

3,102 BODEGRAVEN

102

4,122 BODEGRAVEN

102

6,635 BODEGRAVEN

102

6,983 BODEGRAVEN

102

7,044 BODEGRAVEN

102

7,108 BODEGRAVEN

102

7,118 BODEGRAVEN

102

7,168 BODEGRAVEN

102

7,213 BODEGRAVEN

102

7,275 BODEGRAVEN

102

7,436 BODEGRAVEN

102

7,552 BODEGRAVEN

102

7,565 BODEGRAVEN

Traject

Karakter

Gebruik

Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen

Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg

weiland

Mutatie

Bron mutatie

weiland weiland weiland weiland weiland weiland weiland weiland weiland weiland weiland weiland weiland weiland weiland

Opgeheven

weiland

Opgeheven

weiland

Opgeheven

76

Door ProRail in oktober 2012 (opgave R. Landsmeer) Door ProRail in oktober 2012 (opgave R. Landsmeer) Door ProRail in oktober 2012 (opgave R. Landsmeer)

Geocode

KM

Plaatsnaam

102

7,603 BODEGRAVEN

102

7,648 BODEGRAVEN

102

7,731 BODEGRAVEN

102

7,790 BODEGRAVEN

102

7,802 BODEGRAVEN

102

8,032 BODEGRAVEN

103

20,316 HAZERSWOUDE

103

23,520 HAZERSWOUDE

226

4,152 MOORDRECHT

226

4,336 MOORDRECHT

226

4,562 MOORDRECHT

226

4,729 MOORDRECHT

226

6,100 WADDINXVEEN

226

14,497 ALPHEN AAN DEN RIJN

226

16,366 ALPHEN AAN DEN RIJN

Traject

Karakter

Gebruik

Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Woerden Alphen Leiden Alphen Leiden Alphen Gouda Alphen Gouda Alphen Gouda Alphen Gouda Alphen Gouda Alphen Gouda Alphen Gouda Alphen

Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg Niet-openbare overweg

weiland

Opgeheven

Mutatie

weiland

Opgeheven

weiland

Opgeheven

weiland

Opgeheven

weiland

Opgeheven

weiland

Opgeheven

Bron mutatie Door ProRail in oktober 2012 (opgave R. Landsmeer) Door ProRail in oktober 2012 (opgave R. Landsmeer) Door ProRail in oktober 2012 (opgave R. Landsmeer) Door ProRail in oktober 2012 (opgave R. Landsmeer) Door ProRail in oktober 2012 (opgave R. Landsmeer) Door ProRail in oktober 2012 (opgave R. Landsmeer)

weiland weiland weiland

Opgeheven

Opgeheven door project HOV-Net

weiland

Opgeheven


weiland

Opgeheven


weiland

Opgeheven


weiland

Actief beveiligd

Actief beveiligd

weiland

t.b.v. hulpverlening

77

Door project HOV-Net voorzien van hek met VIRO-sleutel en brandweerkluis.

HOV Net Zuid-Holland Noord. Risicoanalyse Overwegen. Inventarisatie, Risicoanalyse en Verbetervoorstellen. ProRail Ing. F.H. Hobelman EDMS

Recommend Documents