HOUSING FIRST LIMBURG & HOUSING FIRST HASSELT In december 2014 startten OCMW Sint-Truiden, OCMW Genk, CAW Limburg en OCMW Hasselt samen met een ruimer netwerk aan partners1 een Housing first project met de bedoeling een lokaal bruikbare methodiek te ontwikkelen. Het project wordt gedurende een jaar gefinancierd door de provincie Limburg en bijkomend ook (via het CAW) door de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. De financiering vanuit de provincie Limburg en de Vlaamse Overheid wordt gebruikt om de Housing First methodiek in Limburg vorm te geven en stopt op december 2015. Sinds 2015 maakt OCMW Hasselt echter deel uit van Housing First Belgium. Het wordt gefinancierd door de Nationale Loterij, en het loopt als de andere Belgische experimenten af in juli 2016. Daar Housing First Limburg in december 2015 stopt, is er besloten om het Hasselts Housing First project hierop te laten aansluiten. De equipe in Hasselt om Housing First vorm te geven, is daardoor versterkt. Ook reguliere werkingsmiddelen van de eigen organisatie worden ingezet om de equipe draaiende te houden. Vanaf augustus 2016 stelt zich dus een financieringsprobleem als we de huidige equipe en expertise aan boord willen houden. Doelgroep en selectie deelnemers Doelgroepomschrijving Chronisch dak- en thuislozen volgens de ETHOS typologie 1 en 2, al dan niet in combinatie met 11 die een serie gefaalde pogingen binnen de klassieke structuren van daklozenzorg achter de rug hebben, die o.w.v. de complexiteit van hun problematiek uit de boot vallen in het reguliere, bestaande aanbod, vnl. mensen met een combinatie aan verslavings-, psychische of psychiatrische problematiek en/of mentale achterstand. Het gaat over de restgroep, de zorgwekkende zorgmijders, waar alle andere hulp- en woonvormen zijn uitgeput (geriatrie, psychiatrie, begeleid wonen, opvang, verslavingszorg, …). Selectie = netwerkaanpak Veldwerkers die opereren op straat en op laagdrempelige onthaal- en opvangplaatsen zijn bevoorrechte partners om mee na te denken over wie in aanmerking komt voor Housing First omdat zij op die plaatsen opereren waar gasten naar terugkomen na een negatieve ervaring bij (andere) diensten. Zij hebben zicht op het traject. Deze veldwerkers verzamelen per regio in een Lokaal Daklozenoverleg (LDO). Er is dus een lokaal daklozenoverleg in Genk, in Hasselt en in Sint-Truiden. De samenstelling van het overleg is per regio ietwat verschillend maar vaste partners zijn OCMW, CAW, CAD en straathoekwerk. Vanuit het LDO krijgen we zicht op de restgroep, die past binnen Housing First. Als er begeleidingscapaciteit is, wordt eerst gezocht naar huisvesting. Pas dan start het traject zodat een snelle overgang van straat naar woonst mogelijk is. Type huisvesting Snel huisvesting vinden is cruciaal in een Housing First project. Naast inzetten op begeleidingscapaciteit en methodiekontwikkeling (investeren in welzijn), is er ook een investering nodig rond wonen. In het begin van het project bleven we dus botsen op de klassieke drempels voor
1 2
CAW, CAD/MSOC, Noolim en Reling, sociale huisvestingsmaatschappijen, sociale verhuurkantoren, straathoekwerk en DOP-Limburg ETHOS - Europese typologie van dakloosheid en sociale uitsluiting, FEANTSA, zie bijlage
toegang tot woonst, omdat een apart circuit niet mogelijk was. Intussen wordt op verschillende manieren huisvesting gecreëerd (maar het blijft eerder beperkt): - Inzetten van een woning door welzijnspartners (OCMW, CAW, Beschut wonen), zij het tijdelijk om te kunnen opstarten met Housing First - Woningen via SVK, regulier circuit: doelgroep van HF scoort hoog in de puntentelling van SVK, meesten waren niet ingeschreven - Woningen via de sociale huisvestingsmaatschappij, via versnelde toewijs 1/jan/16 IN WONING OCMW/CAW/Beschut wonen SHM SVK private huisvester, glijdende privé markt
PERSPECTIEF OP WONING 1 6 2 2 1
1 2
Omwille van structurele knelpunten in de woningmarkt, experimenteert men in Limburg met de glijdende huurovereenkomst en heeft men een huisvestingsbemiddelaar ingeschakeld om de private huurmarkt te verkennen.
Samenstelling team Dankzij de financiering van de provincie Limburg en de Vlaamse Overheid, konden zes personen tewerkgesteld worden tot eind 2015 in het Limburgse Housing First team. Het gaat om; - 1 coördinator3 (voltijds), CAW Limburg - 5 maatschappelijk werkers, elk 15u/wk uit OCMW Hasselt, OCMW Genk, OCMW Sint-Truiden en CAW Limburg De subsidie was ontoereikend om de volledige personeelskost te dekken, dus werkgevers schieten zelf bij om de loonkost voor betrokken medewerkers te dekken. Vanaf 2016 engageerden de verschillende werkgevers zich om de inzet van hun maatschappelijk werkers te verlengen voor Housing First Limburg. De middelen die OCMW Hasselt ontving i.k.v. Housing First Belgium via de PODmi en de Nationale Loterij, werden ingezet om de Hasseltse equipe in Housing First Limburg te versterken met twee extra maatschappelijk werkers (2x15u/wk), 1 huisvestingsbemiddelaar (voltijds) en de coordinator van Housing First gaat in dienst bij Housing First Hasselt.
Geboden begeleiding De HF-begeleiding heeft tot doelstelling behoud van de woonst en bij uitbreiding het verbeteren van de levenskwaliteit van de bewoner. De HF-medewerker ondersteunt de Housing First bewoner op de domeinen die voor de bewoner nodig zijn om een woonst te kunnen verwerven en behouden. Dat kan, afhankelijk van de vraag en het profiel van de bewoner, over heel verschillende dingen gaan. Vb. inrichting van de woonst, ondersteuning in kookvaardigheden, de was, contact leggen met de buurman, de omgeving verkennen, inkopen doen, sleutel bewaren,… enz..
3
De coördinator wordt in het eerste jaar gefinancierd door de provincie Limburg en de Vlaamse Overheid. Vanaf 01/01/2016 is dit de Nationale Loterij, daar de coördinator in dienst wordt gesteld bij Housing First in Hasselt.
2
Belangrijk is wel dat de focus van de HF-ondersteuning op woonst blijft. Het kan zijn dat de bewoner ook ondersteuning wil op andere levensdomeinen (bvb. op vlak van gezondheidszorg). Dat komt dan in de gesprekken met de HF-begeleider aan bod, die met de bewoner zoekt naar de beste zorg. Concreet, wat is de begeleiding?
Wekelijks bezoek van de Housing First begeleider aan huis Op regelmatige tijdstippen een uitgebreid gesprek met je aangaan om terug te blikken op hoe het wonen de laatste maanden is gelopen. Hoe was de overgang van straat naar een woning? Hoe is het wonen voor jou, in deze buurt? Wat lukt er erg goed? Zie je zelf verbetering in de situatie? Hoe voel je je hier? De duur van de begeleiding wordt in samenspraak tussen Housing First-medewerker en bewoner bepaalt doorheen het traject maar duurt minimum 6 maand. De begeleiding loopt in principe zolang de bewoner de HF-medewerker nodig heeft om de woonst te kunnen behouden. Voor andere vragen dan over het wonen, treedt de HF-medewerker op als verbindingspersoon met gespecialiseerde diensten of hulpverleners. De HF-medewerker kijkt mee naar het traject en spreekt collega-hulpverleners in het netwerk aan om gedeelde zorg mogelijk te maken.
Samenwerkingen en partnerorganisaties Het Limburgs project wordt aangestuurd door een stuurgroep waarin alle betrokken partners zetelen. Deze stuurgroep is ingebed in een overleggroep dak- en thuisloosheid op provinciaal niveau. Daarnaast is er een werkgeversoverleg waarbij de drie OCMW’s en het CAW als werkgever rond de tafel zitten om afspraken te maken m.b.t. de praktische inzet van de medewerkers. Het is ook daar dat de verdere toekomstige inbedding in de eigen werkingen besproken zal worden. Lokaal daklozenoverleg in Genk, Hasselt en Sint-Truiden De bespreking van de deelnemers gebeurt via de lokale daklozenoverleggen in de regio’s Genk, Hasselt en Sint Truiden. Hierin zetelen minstens: straathoekwerk, OCMW, CAD MSOC, de HF medewerkers van die regio en laagdrempelige vzw’s die dak- en thuislozen tot hun doelgroep hebben. Afhankelijk van de regio, zetelen bijkomend ook politie, Reling/Noorlim, actoren uit de GGZ zoals PAAZ en psychiatrische ziekenhuizen. Stuurgroep Housing First De basisafspraken van het Housing First project worden gemaakt in de stuurgroep waarin partners een engagementsverklaring ondertekenen. De stuurgroep bestaat uit: OCMW Genk, directeur sociale dienst en de voorzitter OCMW Hasselt, voorzitter OCMW Sint Truiden, diensthoofd sociale dienst CAW Limburg, operationeel directeur en de clusterverantwoordelijke Provincie Limburg, kabinet F. Smeets en de administratie Noolim, vzw ‘t Veer, Beschut Wonen Maasmechelen, directeur Reling, vzw Bewust, Beschut Wonen Sint-Truiden, directeur CAD Limburg, coördinator MSOC Liss straathoekwerk, coördinator projecten straathoekwerk DOP Limburg, directeur Housing First Limburg, coördinator SVK Midden-Limburg, vertegenwoordiger van de SVK’s in de werkingsregio Intersectoraal samenwerkingsverband Het Housing First team kan terugvallen op een intersectoraal samenwerkingsverband waar meerdere sectoren en expertises aanwezig zijn die – naargelang de behoefte van de bewoner – bijkomend ingeschakeld worden om een integrale ondersteuning mogelijk te maken (bijvoorbeeld een 3
psycholoog). Concrete initiatieven groeien vanuit het Housing First team en vanuit de stuurgroep Housing First. Netwerkoverleg Alvorens de begeleiding start, gaat de begeleiding na welke actoren en organisaties er rond de bewoner zitten. Het overleg van al deze actoren rond één deelnemer, wordt het netwerkoverleg genoemd. Housing First Team De Housing First medewerkers komen over de regio’s heen wekelijks samen. De wekelijkse samenkomsten richten zich op teamafspraken en methodiekontwikkeling enerzijds en laten ruimte voor intervisie. Dit gebeurt o.l.v. de coördinator. Thema’s die aan bod komen, zijn: de rol en de taken van de Housing First medewerker in het netwerk van de dakloze, in de eigen organisatie en in de partnerorganisaties, onderzoeken wat de 8 basisprincipes van Housing First in de praktijk betekenen (o.a. gespreide huisvesting, harm reduction, keuzevrijheid,…).
4
5
