‐ Notitie op basis van oriënterend werkplekbezoek d.d. 9 mei 2012 ‐
Een verkenning van activiteiten / houdingen van zandcementdekvloerenleggers tijdens het mechanisch afreien Amsterdam, 22 mei 2012 Rapportnummer: 12‐05 Steven Visser, MSc1 Dr. Henk van der Molen1,2 Dr. Paul Kuijer1 Prof. Dr. Monique Frings‐Dresen1 1 Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, Academisch Medisch Centrum, Universiteit van Amsterdam 2
Arbouw, Harderwijk
Contactpersoon: Dr. Henk van der Molen
[email protected] of
[email protected]
Aanleiding Uit het Coronel rapport 11‐06 “Arbeidsbelasting en gezondheidsklachten bij vloerenleggers van zandcementdekvloeren en gietdekvloeren” (30 juni 2011) bleek dat de richtlijnen voor het geknield (60 minuten per werkdag) en voorovergebogen werken (een rughoek van meer dan 40 graden) (30 minuten per werkdag) gemiddeld genomen overschreden werden met respectievelijk 37 en 68 minuten door zandcementdekvloerenleggers. Vanuit de branche is de inzet van een mechanische rei voorgesteld om de blootstelling aan geknield en voorovergebogen werken te verminderen. Bij een observatie van één zandcementdekvloerenlegger waarbij gewerkt werd met een mechanische rei (d.d. 7 december 2011) werd een vermindering van 46 minuten voor geknield werken en een vermindering van 66 minuten voor voorovergebogen werken geconstateerd ten opzichte van de traditionele manier van werken (zie bijlage A). Echter bleef de tijdsduur van het geknield en voorovergebogen werken boven de tijdsduur van de richtlijnen. Het doel van deze notitie is een indicatie te geven van de tijdsduur voor geknield en voorovergebogen werken gedurende één werkplekobservatie bij één zandcementdekvloerenleggers in een team van drie vloerenleggers die werken met een mechanische rei. Werkwijze De observatie vond plaats tijdens het aanbrengen van een zandcement gebonden dekvloer bij een kantoorcomplex te Gorinchem. De mechanische rei waarmee gewerkt werd was van de firma Lomar uit Italië. De mechanische rei weegt 47 kg en is ingeschoven ongeveer 2,30 meter lang. Uitgeschoven bedraagt de lengte ongeveer 3,30 meter. De duur van de activiteiten knielen en voorovergebogen werken zijn een volledige werkdag geobserveerd bij één zandcementdekvloerenlegger met behulp van handcomputer (PalmTRAC). In tegenstelling tot de vorige notitie (d.d. 16 december 2011) is een vergelijking met een eerdere observatie van de vloerenlegger niet mogelijk, omdat de vloerenlegger niet betrokken was bij het eerdere onderzoek. Naast het in kaart brengen van de tijdsduur van knielen en voorovergebogen werken, is ook naar de mening en argumentatie over het werken met de mechanische rei gevraagd bij de zandcementdekvloerenleggers die er mee werkten.
Resultaten De totale tijdsduur van de observatie was 7 uur en 12 minuten. Naast het werken met de mechanische rei werden ook andere activiteiten (zoals het meten van de hoogte) in een meer rechtopstaande lichaamshouding uitgevoerd. De tijdsduur voor het geknield en voorovergebogen 2
werken tijdens de werkdag bij de geobserveerde vloerenlegger was 8 minuten voor geknield werken en 7 minuten voor voorovergebogen werken. Omdat er geen vergelijking mogelijk is met een eerdere observatie is het niet mogelijk om een absolute vermindering weer te geven. Ten opzichte van de gemiddelde tijdsduur voor geknield en voorovergebogen werken is de vermindering rond de 90 minuten. Tevens komt de tijdsduur van zowel geknield werken als voorovergebogen werken onder de tijdsduur van de richtlijnen voor deze geknield werken (60 minuten per werkdag) en voorovergebogen werken (30 minuten per werkdag). De vloerenleggers waren gemotiveerd om met de mechanische rei te werken. Het was te zien dat zij voor de observatie al langer met de mechanische rei gewerkt hadden. Ze beschouwden het werken met de mechanische rei als lichter in vergelijking met de traditionele manier van het afreien van de vloer. Er werd aangegeven dat ze aan het eind van een werkdag uitgeruster waren in vergelijking met de traditionele manier van werken. Wel gaven ze aan dat de mechanische rei te veel bedieningsmogelijkheden heeft en dat ze de voorkeur geven aan een simpelere versie. Ook het korter en langer kunnen maken van de mechanische rei werd als vervelend ervaren omdat de methode voor het langer en korter maken lastig was. Conclusie Het mechanisch afreien van de vloer en het uitvoeren van andere taken in een meer rechtopstaande lichaamshoudingen lijken beloftevolle ontwikkelingen om de blootstelling aan het geknield en voorovergebogen werken (sterk) te verminderen bij het leggen van een zandcementdekvloer. Implicaties ‐
‐
Al met al zijn de onderzoekers van mening dat de condities voldoende zijn, het werken met de mechanische rei lijkt de tijdsduur voor geknield en voorovergebogen werken sterk te verminderen, om een uitgebreider vergelijkend onderzoek te doen tussen het traditioneel en het mechanisch afreien van een dekvloer. Een voorwaarde voor dit vergelijkend onderzoek is dat er meerdere teams van drie personen ervaring hebben met het werken met de mechanische rei. Door een onderzoek uit te voeren bij meerdere teams kan de daadwerkelijke vermindering van de blootstelling aan geknield en voorovergebogen werken goed vastgelegd worden en wordt gecorrigeerd voor interpersoonlijke variaties.
3
Bijlage A: Notitie op basis van oriënterend werkplekbezoek d.d. 7 december 2011 Aanleiding en werkwijze Naar aanleiding van het Coronel rapport 11‐06 “Arbeidsbelasting en gezondheidsklachten bij vloerenleggers van zandcementdekvloeren en gietdekvloeren” (30 juni 2011), waaruit naar voren kwam dat de richtlijnen voor het geknield en voorovergebogen werken (een rughoek van meer dan 40 graden) gemiddeld genomen overschreden werden door zandcementdekvloerenleggers, is de inzet van een mechanische rei door de branche voorgesteld om deze belasting te verminderen. Deze notitie geeft de resultaten weer van een werkplekobservatie bij twee zandcementdekvloerenleggers die werkten met de mechanische rei. De observatie vond plaats op 7 december 2011 tijdens het aanbrengen van een zandcement gebonden dekvloer bij een zorgcomplex te Zevenbergen. Door een blessure van een teamlid bestond het team uit twee zandcementdekvloerenleggers, daar waar normaal gesproken met drie zandcementdekvloerenleggers gewerkt wordt. De mechanische rei waarmee gewerkt werd was van de firma Lomar uit Italië. De machine weegt rond de 50 kg en is ingeschoven ongeveer 2,30 meter lang. Uitgeschoven bedraagt de lengte ongeveer 3,30 meter. De duur van de activiteiten knielen en voorovergebogen werken zijn een volledige werkdag geobserveerd bij één zandcementdekvloerenlegger met behulp van handcomputer (PalmTRAC). Met deze data is een vergelijking gemaakt ten opzichte van de data van deze vloerenlegger uit het eerder verrichtte onderzoek naar de arbeidsbelasting bij zandcementdekvloerenleggers (Coronel rapport 11‐ 06). Naast het in kaart brengen van de tijdsduur van knielen en voorovergebogen werken, is ook naar de mening en argumentatie over het werken met de mechanische rei gevraagd bij de twee zandcementdekvloerenleggers die er mee werkten.
Resultaten Vergeleken met de traditionele manier van het afreien van de zandcementdekvloer lijkt er een vermindering van knielen en voorovergebogen werken mogelijk te zijn. Op basis van één observatie bij één persoon bij één specifieke project is slechts een indicatie te geven van de absolute vermindering in tijdsduur. In vergelijking met de blootstelling aan geknield werken tijdens de traditionele manier (132 minuten) is de blootstelling met 46 minuten verminderd naar 86 minuten wanneer met de mechanische rei gewerkt wordt. De blootstellingsvermindering van het 4
voorovergebogen werken is 66 minuten (van 147 minuten naar 81 minuten). De blootstelling blijft de richtlijnen voor geknield werken van 60 minuten en van voorovergebogen werken van 30 minuten overschrijden. Hierbij moet aangetekend worden dat de oriënterende observatie gehouden is bij een team van twee zandcementdekvloerenleggers. Als de observatie bij drie zandcementdekvloerenleggers plaats had gevonden, dan is blootstellingsvermindering mogelijk groter. Daarbij zou de blootstelling aan het knielen onder de richtlijn van 60 minuten kunnen komen. De verwachting is dat de richtlijn voor het voorovergebogen werken nog steeds wordt overschreden wanneer met drie zandcementdekvloerenleggers gewerkt wordt. Dit is het mede het gevolg van dat voorovergebogen werken ook bij andere taken voorkomt. De twee vloerenleggers gaven aan dat de technische mogelijkheden van de mechanische rei nog te wensen overlaat. Zo is de machine langzaam in de afwerking waardoor de dagproductie ongeveer de helft is vergeleken met het handmatig afreien. Tevens is de machine beperkt inzetbaar. Bij kleine oppervlakten of oppervlakten waarbij veel leidingen uit de vloer komen is de mechanische rei niet te gebruiken. De vloerenleggers zien wel het voordeel van de machine in termen van de vermindering van het geknield en voorovergebogen werken, maar verwachten door de machine ook een verschuiving in taken. Zo is de verwachting dat er meer geschept / uitgevlakt moet worden, terwijl de vloerenleggers dit als zwaarder ervaren dan het afreien zelf door een asymmetrische lichaamshouding/beweging. Ook geven zij aan dat het plezier in het aanbrengen van zandcementdekvloeren verminderd zal worden. Het ‘traditionele vloeren’ brengt voldoening met zich mee, waardoor men het werk als plezierig ervaart. Conclusie Het mechanisch afreien lijkt een beloftevolle ontwikkeling om de blootstelling aan het geknield en voorovergebogen werken te verminderen. De blootstelling aan het geknield werken lijkt met deze oplossing binnen de richtlijn voor geknield werken te kunnen komen. Echter de richtlijn voor het voorovergebogen werken wordt nog steeds overschreden doordat deze houding voorkomt bij andere taken zoals het scheppen en uitvlakken van de mortel. Implicaties ‐
‐
‐
De mechanische rei zal verder ontwikkeld moeten worden zodat deze in meer situaties ingezet kan worden. Hierbij moet men denken aan kleinere ruimtes. Deze door ontwikkeling zou in samenspraak met de zandcementdekvloerenleggers die met de machine gewerkt hebben gedaan kunnen worden. Er zal gekeken moeten worden welke consequenties de invoering van een mechanische rei tot gevolgen heeft. Dit kunnen financiële gevolgen zijn, maar ook gevolgen voor vloerenleggers ten aanzien van het plezier en tevredenheid in hun werkzaamheden. Een vervolgonderzoek, waarbij meerdere teams bestaande uit drie zandcementdekvloerenleggers worden geobserveerd, dient uitgevoerd te worden om te kunnen bevestigen dat de vermindering van de blootstelling aan het geknield en voorovergebogen werken optreedt bij het gebruik van de mechanische rei.
5
