Hoofdstuk 1. Inleiding

Hoofdstuk 1. Inleiding. 1.1 Milieuleer. Wat? Waarom? (pg 1.1) milieuleer:

het geheel van complexe interacties tussen de verschillende compartimenten (aarde, lucht, water, levende organsmen). ecologie:

wetenschap die de milieufactoren bestudeert, die de verschillende organismen beïnvloeden, de wijzen waarop orga nismen met deze milieufactoren omgaan. 1.2 Milieuchemie en aanverwante wetenschappen. (pg 1.2) milieuchemie:

houdt zich bezig met de studie van de bronnen, reacties, transporteffecten en de eindproducten van chemische verbindingen in water, bodem en lucht, alsook het effect van de technologie op het ontstaan van deze verbindingen. milieubiochemie:

houdt zich bezig met de studie van de effecten van scheikundige verbindingen in organisme n. toxicologie:

legt zich toe op de studie van de effecten van toxische bestanddelen op weefsels of op organismen. milieubiologie:

het ecosysteem in zijn geheel bestuderen. 1.3 Compartimenten. (pg 1.4) atmosfeer:

de dunne laag van gassen die de aarde omgeeft. hydrosfeer:

bevat alle water op aarde (zoet en zout water). geosfeer:

bestaat uit het vaste gedeelte van de aarde, met inbegrip van de bodem, welke de flora herbergt. lithosfeer:

onderdeel van de geosfeer, dat rechtstreeks in contact komt met de andere compartimenten. biosfeer:

alle levende materie. autotrofe organismen:

gebruiken zonne-energie voor de omzetting van niet- levend anorganisch materiaal in complexe organische (bio-)moleculen. Het zijn primaire producenten. heterotrofe organismen:

gebruiken deze organische moleculen als energiebron en als bouwsteen voor de vorming van hun eigen biomassa. Wordt opgesplitst in: herbivoren:

consumeren autotrofe organismen (primaire consumenten)

carnivoren:

consumeren herbivoren (secundaire, tert ... consumenten) detrivoren:

zetten afgestorven organisch materiaal terug om tot anorganisch materiaal. 1.4 Ecologie. (pg 1.5) ecologie:

de wetenschap die de relatie tussen levende organismen enerzijds onderling en anderzijds met hun fysieke omgeving bestudeert. ecosysteem:

bestaat uit een verzameling van wederzijds interagerende organismen en hun omgeving. biocenose of levensgemeenschap:

het geheel van samenleven van verschillende organismen in een ecosysteem. Is gekarateriseerd door een reeks van voedelketens, vertakt tot een voedselweb. populatie:

groepen van organismen, die tot eenzelfde soort behoren en dit in een afgebakend geheel. habitat of biotoop:

het natuurlijk milieu, waarin we 1 bepaald organisme kunnen aantreffen. 1.5 Klimatologische, fysische en chemische aspecten. (pg 1.6) macroklimaat:

over een groot oppervlak en over een langere tijdsduur, sterke fluctuaties mogelijk over langere tijdsperioden. microklimaat:

klimaat op kleinere schaal, zoals het ervaren wordt door organismen, bepaald door opname en afgifte van zonne-energie, door luchtcirculatie en vegetatie. eutrofe omstandigheden:

omstandigheden waarbij het ecosysteem rijk geconcentreerd is aan nutriënten. limiterende bestanddelen:

factoren die sterk bepalen of een bepaalde soort kan voorkomen in een ecosysteem. 1.6 Biogeochemisch cyclus. (pg 1.8) biogeochemische cycli:

interactieschema`s, bestaande uit opbouwende gedeelten en afbrekende gedeelten. mineralisatie:

afbrekende gedeelten. endogene cyclus:

speelt zich volledig in de ondergrond af. exogene cyclus:

vindt plaats aan het aardoppervlak, beïnvloed door atmosferische parameters. stikstoffixatie:

de rechtstreekse vorming van stikstofhoudende verbindingen uitgaande van stikstofgas. nitrificatie:

omzetting van ammoniak tot nitraat.

denitrificatie:

omzetting van nitraat over ammoniak \ N2 O tot stikstofgas. 1.7 Pollutie en de impact van de mens op het milieu. (pg 1.18) polluent:

een stoffelijk of niet-stoffelijk iets, dat aanwezig is in hogere concentraties, meestal ten gevolge van een menselijke invloed dat een negatieve invloed heeft op iemand of iets dat van waarde is in het milieu. contaminant:

bredere omschrijving van al die zaken, die een wijziging veroorzaken in de normale samenstelling van het milieu. puntbron:

een bepaalde, sterk in ruimte gelokaliseerde plaats, waar de verontreiniging van het milieu ontstaat. diffuse bron:

de bron is sterk verspreid. receptor:

dat voorwerp of organisme dat beïnvloed wordt door de bron. sink:

een plaats of individu, dat als opslagplaats dient voor een bepaald polluent, die zeer traag afgebroken wordt. best beschikbare techniek (BBT):

deze techniek, die een minimale milieubelasting geeft, maar toch, economisch gezien, realistisch is. 1.8 Responscurven\indicatoren. (pg 1.20) responscurve:

zet het aantal individuen of de groei van een bepaald species uit versus een milieuwaarde. milieuwaarde:

het geheel van parameters (voedselrijkdom, lichtintensiteit, concentratie van een bepaald element) die een invloed kunnen hebben op het voorkomen van de soort. amplitude:

het interval van de milieuwaarde, waarin een bepaalde soort kan voorkomen. indicatoren:

soorten met zeer kleine amplitudes voor een milieufactor. optimum:

die waarde voor een milieufactor waarbij de responscurve een maximum bereikt. 1.9 Energie en energiecylci. (pg 1.21 - pg 1.25)

Hoofdstuk 2. Luchtproblematiek. 2.1 De atmosfeer. (pg 2.1) grenslaag:

die laag, waarin het grondoppervlak nog een duidelijke rol speelt in de windstroming, de menging gebeurt meestal snel. lapse rate:

is een adiabatische temperatuursafname van onge veer 10°C/km of 1°C/100m. superadiabatisch:

in de reele atmosfeer kan de werkelijke lapse rate groter zijn. subadiabatisch:

in de reele atmosfeer kan de werkelijke lapse rate lager zijn. isothermisch:

als de lapse rate 0°C/100m bedraagt. inversie:

als de lapse rate positief wordt. mixing height:

de weggeërodeerde laag (weggeerodeerd door de superadiabatische toestand aan het aardoppervlak). fumigatie:

neerdalen van de pollutie in de vroege ochtend door het wegeroderen van de inversielaag. 2.2 Bemonsteringsmethode van lucht. (pg 2.13) 2.3 Luchtverontreiningsproblematiek. (pg 2.23 - pg 2.135) 2.3.1 Zwavelverbindingen.(pg 2.23) 2.3.2 Stikstofverbindingen. (pg 2.35) grenswaarde:

hoogste waarde, zeker nie boven gaan! richtwaarde:

(beperkte effecten), uitgaan dat de gevolgen voor een zeer beperkt deel van de bevolking maar zijn. streefwaarde:

geen toxische gevaren, voor niemand! 2.3.3 Verzuring. (pg 2.47) zure regen:

elke vorm van neerslag waarin zuren aanwezig zijn die sterker zijn dan H2 CO3

2.3.4 Fotochemische smogvorming. (pg 2.54) fotochemische smogvorming:

een vorm van verontreiniging van de omgevingslucht, waarbij vorming van NO2 , ozon, peroxyacetylnitraat, waterstofperoxide en eer reeks andere (organische) stoffen optreedt onder invloed van het zonlicht. 2.3.5 Koolstofmonoxide. (pg 2.71) 2.3.6 Kooldioxide, methaan, distikstofoxide en fluorgassen. (pg 2.76) 2.3.7 Het broeikaseffect. (pg 2.82) broeikaseffect (greenhouse-effect):

de invallende zonnestralen worden doorgelaten, terwijl de teruggekaatste straling wordt opgenomen door het opgewarmde aardoppervlak. Global Warming Potential (GWP):

drukt de emissie van een bepaald broeikasgas uit als een "CO2 -equivalente" emissie met betrekking tot het broeikaseffect. white-house-effect:

aërosolen doen dienst als wolkenkernen en deze zullen de inkomende straling meer doen terugkaatsen, daardoor ontstaat afkoeling. 2.3.8 Aantasting van de ozonlaag. (pg 2.90) Ozone Depletion Potential (ODP):

deze waarde geeft de verhouding weer van het ozonafbrekend vermogen van een bepaald gas ten opzichte van het ozonafbrekend effect van CFK-11. 2.3.9 Atmosferische deeltjes. (pg 2.97) aërosol:

een vast of vloeibaar deeltje dat gesuspendeerd is in een gasvormig medium, hier uiteraard de atmosfeer. Ze kunnen ingedeeld worden volgens hun grootte: aitken (0,005-0,1 mm), grote deeltjes (0,1-1,0), reuzendeeltjes (1,0-15,0), stof (>15). PM 1:

deeltjesfractie met diameter kleiner dan 1. aëordynamische diameter:

stemt overeen met de diameter van een bolvormig deeltje met eenheidsdichtheid dat in de omgevings lucht hetzelfde verdrag vertoont als het beschouwde deeltje (dezelfde valsnelheid heeft). primaire deeltjes:

werden rechtstreeks in de atmosfeer geëmit teerd. secundaire deeltjes:

zijn gevormd na chemische omzetting. coagulatie:

deeltjes gaan samenklonteren tot een luchtige structuur. condensatie:

deeltjes groeien in lagen door de afzetting van andere, meer vluchtige moleculen.

rain out:

een deeltje zal een kern vormen, waarop watermoleculen zich kunnen afzetten. Hierdoor wordt een regendruppel gevormd. wash-out:

een regendruppel zal bij het neervallen een pad schoonvegen in de aërosolnevel. De deeltjes lossen dan op in de regendruppel. 2.3.10 Organische polluenten in de atmosfeer. (pg 2.128) TEQ:

= toxicologisch equivalent. Hiermee kan men de totale toxiciteit van het complexe mengsel beschrijven en geldt als een equivalente toxiciteit van eenzelfde hoeveelheid van 2,3,7,8TCDD.

Hoofdstuk 3. Waterpollutie. 3.1 Inleiding. (pg 3.1) hydrologie:

de wetenschap die water bestudeert. limnologie:

de studie van zoetwater met inbegrip van de chemische, fysische en (micro-)biologische factoren. epilimion:

een oppervlakte laag, die gedurende de zomer opge warmd wordt door de zon. hypolimnion:

ligt onder het epilimion, is het gros van het water, bevat een hogere dichtheid, het zonlicht dringt er niet door. thermoclien:

het thermisch overgangsgebied tussen epilimion en hypolimnion. 3.2 De hydrologische kringloop. (pg 3.2) hydrolische cyclus:

het dynamisch evenwicht tussen oceanen, wolken, ijs en sneeuw, oppervlaktewater en grondwater. 3.3 Hydrologische systemen. (pg 3.4) freatische waterlagen:

waterlagen die in evenwicht staan met de atmosferische druk. artesische of spanningswater:

grondwater dat zich tussen 2 ondoorlaatbare formaties bevindt.

3.4 Eigenschappen van water. (pg 3.5) 3.5 Belangrijke chemische processen. (pg 3.6) zuurstofoplosbaarheid:

de maximale oplosbaarheid van zuurstof. concentratie van opgelost zuurstof:

is geen evenwichtsconcentratie, en houdt rekening met de kinetiek van de uitwisseling. opgeloste zuurstofgehalte (DO):

"dissolved oxygen", een maat voor de instantane concentratie aan zuurstof in water, maat voor kwaliteit van water. chemisch zuurstofverbruik (COD):

"chemical oxygen demand", hoeveelheid aan organisch materiaal in water als maat voor kwaliteit ervan. biochemisch zuurstofverbruik (BOD):

"biochemical oxygen demand", hoeveelheid organisch materiaal dat biochemisch kan omgezet worden als maat voor kwaliteit van `t water. inwoner-equivalent (IE):

de hoeveelheid zuurstofbindende stoffen die per dag en per inwoner met het afvalwater worden geloosd. zuurtegraad of aciditeit:

het vermogen van water om een bepaalde hoeveelheid OH- te neutraliseren. alkaniteit:

het vermogen van water om een bepaalde hoeveelheid H+ te neutraliseren. redoxreacties:

reacties waarbij elementen van oxidatietoestand veranderen. heterogene reacties:

reacties waarvan de componenten van de reactie behoren tot een verschillende fase. colloïden:

partikels in een vloeistof met een grootte van 1nm - 1 mm. hydrofiele colloïden:

grote polaire of ionaire macromoleculen. hydrofobe colloïden:

zoals kleipartikels en petroleumdruppels, vormen een dubbellaag. geassocieerde colloïden:

of micellen, worden gevormd door moleculen, welke een geioniseerde zijde hebben, die hydrofiel is, en een lange apolaire keten, die hydrofobe eigenschappen heeft. 3.6 Samenstelling van water in de hydrologische cyclus. (pg 3.15) 3.7 Waterpollutie. (pg 3.16) eutrofiëring:

de buitensporige productie van algen en hogere planten, ten gevolge van de aanrijking van het water met anorganische nutrienten.

3.8 Waterzuivering. (pg 3.31 - 3.35)

Hoofdstuk 4. Bodempollutie. 4.1 Natuurlijke samenstelling van de bodem. (pg 4.1) bodem:

het vaste deel van de aarde met inbegrip van het grond water en de andere bestanddelen en organismen die zich erin bevinden. 4.2 Bodemvorming. (pg 4.3) 4.3 Bodemsamenstelling. (pg 4.4) 4.4 Bodemeigenschappen. (pg 4.6) 4.5 Bodempollutie. (pg 4.8 - 4.10) bodemverontreiniging:

is de aanwezigheid van stoffen tot organismen, veroorzaakt door menselijke activiteiten, op of in gronden, die de kwaliteit van de bodem op rechtstreekse of onrechtstreekse wijze nadelig beïvloeden of kunnen beïnvloeden.

Hoofdstuk 5. Niet-stoffelijke milieuverontreiniging. 5.1 Lawaai. (pg 5.1) geluid:

een drukvariatie in de ons omgevende lucht die waarneembaar is voor het gehoor. dB(A):

de eenheid van het gemeten geluidsniveau als men ne A-filter ingevoerd heeft, dit om rekening te houden met de frequentieafhankelijkheid in de meting van de sterkte van het geluid. 5.2 Licht. (pg 5.4) lichthinder:

de overlast die de mens ondervindt van kunstlicht, hetzij in de vorm van regelrechte verblinding, hetzij als verstorende factor bij het verrichten van avondlijke en nachtelijke activiteiten, hetzij als bron van onbehagen. lichtvervuiling:

verhoogde helderheid van de nachtelijke omgeving door overmatig en verspillend gebruik van kunstlicht. 5.3 Ioniserende en niet-ioniserende straling. (pg 5.7 - 5.9)

Hoofdstuk 6. Milieutoxicologie. 6.1 Inleidende begrippen. (pg 6.1) toxisch:

verbinding met nadelige effecten op het weefsel, organen of biochemische processen in een organisme. matrix:

bestanddelen, waarmee de toxische verbinding geassocieerd is. latentietijd:

de tijd tussen de blootstelling en het optreden van de eerste symptomen. bioindicatoren:

organismen die dienst doen als indicatoren voor de aanwezigheid van bepaalde polluenten. additief effect:

het biologisch effect van 2 of meer toxische verbindingen is het additionele effect van de 2 verbindingen apart. synergisch effect:

het effect is groter dan de som van de 2 effecten apart. antagonistisch effect:

een verbinding zal het effect van de andere verbinding verminderen. 6.2 Dosis-respons relaties. (pg 6.3) dosis:

die hoeveelheid per eenheid lichaamsgewicht. total daily intake:

de dagelijks ingenomen hoeveelheid per eenheid van lichaamsgewicht. respons:

het effect op een organisme bij blootstelling aan die toxische verbinding. LD50:

lethal dose, de dosis waarbij 50% van de proefdieren gestorven zijn. 6.3 Relatieve toxiciteit. (pg 6.4) resorptie:

opname in het bloed van een stof. biologische beschikbaarheid:

verhouding tussen inname en opname. 6.4 Xenobiotica en endogene verbindingen. (pg 6.6) xenobiotica:

verbindingen die lichaamsvreemd zijn. endogeen:

lichaamseigen moleculen.

6.5 Toxicochemie. (pg 6.7) toxicochemie:

houdt zich bezig met de chemische natuur en reacties van chemische verbindingen in het lichaam met inge brip van het gebruik en de effecten. 6.6 Teratogeniciteit, mutageniciteit, carcinogeniciteit en immuuneffecten. (pg 6.10 6.12) teratogenen:

verbindingen die misvormingen aan de foetus kunnen geven. mutagenen:

brengen veranderingen aan in het DNA, ze zijn genotoxisch. carcinogenen:

verbindingen die kankercellen induceren.

INHOUDSTABEL: HOOFDSTUK 1. INLEIDING. ..........................................................................................................................................1 1.1 M ILIEULEER. W AT? WAAROM ? (PG 1.1)....................................................................................................................1 milieuleer: .......................................................................................................................................................................1 ecologie:..........................................................................................................................................................................1 1.2 M ILIEUCHEMIE EN AANVERWANTE WETENSCHAPPEN. (PG 1.2) .............................................................................1 milieuchemie:..................................................................................................................................................................1 milieubiochemie:............................................................................................................................................................1 toxicologie:......................................................................................................................................................................1 milieubiologie:................................................................................................................................................................1 1.3 COMPARTIMENTEN. (PG 1.4)........................................................................................................................................1 atmosfeer: ........................................................................................................................................................................1 hydrosfeer:.......................................................................................................................................................................1 geosfeer: ..........................................................................................................................................................................1 lithosfeer:.........................................................................................................................................................................1 biosfeer: ...........................................................................................................................................................................1 autotrofe organismen:...................................................................................................................................................1 heterotrofe organismen:................................................................................................................................................1 1.4 ECOLOGIE. (PG 1.5)........................................................................................................................................................2 ecologie: ..........................................................................................................................................................................2 ecosysteem:......................................................................................................................................................................2 biocenose of levensgemeenschap:...............................................................................................................................2 populatie:.........................................................................................................................................................................2 habitat of biotoop:..........................................................................................................................................................2 1.5 KLIMATOLOGISCHE, FYSISCHE EN CHEMISCHE ASPECTEN. (PG 1.6).......................................................................2 macroklimaat:.................................................................................................................................................................2 microklimaat:..................................................................................................................................................................2 eutrofe omstandigheden:...............................................................................................................................................2 limiterende bestanddelen:.............................................................................................................................................2 1.6 BIOGEOCHEMISCH CYCLUS. (PG 1.8)...........................................................................................................................2 biogeochemische cycli:.................................................................................................................................................2 mineralisatie:..................................................................................................................................................................2 endogene cyclus:............................................................................................................................................................2 exogene cyclus:...............................................................................................................................................................2 stikstoffixatie:..................................................................................................................................................................2 nitrificatie:.......................................................................................................................................................................2 denitrificatie:...................................................................................................................................................................3 1.7 POLLUTIE EN DE IMPACT VAN DE MENS OP HET MILIEU . (PG 1.18).........................................................................3 polluent:...........................................................................................................................................................................3 contaminant:...................................................................................................................................................................3 puntbron:.........................................................................................................................................................................3 diffuse bron:....................................................................................................................................................................3 receptor: ..........................................................................................................................................................................3 sink:..................................................................................................................................................................................3 best beschikbare techniek (BBT):................................................................................................................................3 1.8 RESPONSCURVEN\INDICATOREN . (PG 1.20) ...............................................................................................................3 responscurve:..................................................................................................................................................................3 milieuwaarde:.................................................................................................................................................................3 amplitude:........................................................................................................................................................................3 indicatoren:.....................................................................................................................................................................3 optimum:..........................................................................................................................................................................3 1.9 ENERGIE EN ENERGIECYLCI . (PG 1.21 - PG 1.25).......................................................................................................3 HOOFDSTUK 2. LUCHTPROBLEMATIEK. ..............................................................................................................4 2.1 DE ATMOSFEER. (PG 2.1)...............................................................................................................................................4 grenslaag:........................................................................................................................................................................4 lapse rate:........................................................................................................................................................................4 superadiabatisch:...........................................................................................................................................................4 subadiabatisch:...............................................................................................................................................................4 isothermisch:...................................................................................................................................................................4

inversie:...........................................................................................................................................................................4 mixing height:.................................................................................................................................................................4 fumigatie:.........................................................................................................................................................................4 2.2 BEMONSTERINGSMETHODE VAN LUCHT . (PG 2.13)...................................................................................................4 2.3 LUCHTVERONTREININGSPROBLEMATIEK. (PG 2.23 - PG 2.135)..............................................................................4 2.3.1 ZWAVELVERBINDINGEN.(PG 2.23)...........................................................................................................................4 2.3.2 STIKSTOFVERBINDINGEN. (PG 2.35) ........................................................................................................................4 grenswaarde:..................................................................................................................................................................4 richtwaarde:....................................................................................................................................................................4 streefwaarde:..................................................................................................................................................................4 2.3.3 VERZURING. (PG 2.47) ...............................................................................................................................................4 zure regen:.......................................................................................................................................................................4 2.3.4 FOTOCHEMISCHE SMOGVORMING. (PG 2.54) ..........................................................................................................5 fotochemische smogvorming:.......................................................................................................................................5 2.3.5 KOOLSTOFMONOXIDE . (PG 2.71)..............................................................................................................................5 2.3.6 KOOLDIOXIDE , METHAAN, DISTIKSTOFOXIDE EN FLUORGASSEN. (PG 2.76)......................................................5 2.3.7 HET BROEIKASEFFECT . (PG 2.82) .............................................................................................................................5 broeikaseffect (greenhouse-effect):.............................................................................................................................5 Global Warming Potential (GWP): ............................................................................................................................5 white-house-effect:.........................................................................................................................................................5 2.3.8 A ANTASTING VAN DE OZONLAAG. (PG 2.90) ..........................................................................................................5 Ozone Depletion Potential (ODP):.............................................................................................................................5 2.3.9 A TMOSFERISCHE DEELTJE S. (PG 2.97).....................................................................................................................5 aërosol:............................................................................................................................................................................5 PM 1:................................................................................................................................................................................5 aëordynamische diameter: ...........................................................................................................................................5 primaire deeltjes: ...........................................................................................................................................................5 secundaire deeltjes: .......................................................................................................................................................5 coagulatie:.......................................................................................................................................................................5 condensatie:....................................................................................................................................................................5 rain out:...........................................................................................................................................................................6 wash-out:.........................................................................................................................................................................6 2.3.10 ORGANISCHE POLLUENTEN IN DE ATMOSFEER. (PG 2.128)................................................................................6 TEQ:.................................................................................................................................................................................6 HOOFDSTUK 3. WATERPOLLUTIE. ...........................................................................................................................6 3.1 INLEIDING. (PG 3.1) .......................................................................................................................................................6 hydrologie:......................................................................................................................................................................6 limnologie:......................................................................................................................................................................6 epilimion:.........................................................................................................................................................................6 hypolimnion:...................................................................................................................................................................6 thermoclien:....................................................................................................................................................................6 3.2 DE HYDROLOGISCHE KRINGLOOP . (PG 3.2) ................................................................................................................6 hydrolische cyclus:.........................................................................................................................................................6 3.3 HYDROLOGISCHE SYSTEMEN. (PG 3.4) .......................................................................................................................6 freatische waterlagen:...................................................................................................................................................6 artesische of spanningswater:......................................................................................................................................6 3.4 EIGENSCHAPPEN VAN WATER. (PG 3.5) ......................................................................................................................7 3.5 BELANGRIJKE CHEMISCHE PROCESSEN. (PG 3.6).......................................................................................................7 zuurstofoplosbaarheid:.................................................................................................................................................7 concentratie van opgelost zuurstof: ............................................................................................................................7 opgeloste zuurstofgehalte (DO): .................................................................................................................................7 chemisch zuurstofverbruik (COD):.............................................................................................................................7 biochemisch zuurstofverbruik (BOD):........................................................................................................................7 inwoner-equivalent (IE):...............................................................................................................................................7 zuurtegraad of aciditeit:................................................................................................................................................7 alkaniteit:.........................................................................................................................................................................7 redoxreacties: .................................................................................................................................................................7 heterogene reacties:.......................................................................................................................................................7 colloïden:.........................................................................................................................................................................7 hydrofiele colloïden:......................................................................................................................................................7

hydrofobe colloïden:......................................................................................................................................................7 geassocieerde colloïden:...............................................................................................................................................7 3.6 SAMENSTELLING VAN WATER IN DE HYDROLOGISCHE CYCLUS. (PG 3.15) ...........................................................7 3.7 W ATERPOLLUTIE. (PG 3.16) .........................................................................................................................................7 eutrofiëring:....................................................................................................................................................................7 3.8 W ATERZUIVERING. (PG 3.31 - 3.35)............................................................................................................................8 HOOFDSTUK 4. BODEMPOLLUTIE. ...........................................................................................................................8 4.1 NATUURLIJKE SAMENSTELLING VAN DE BODEM . (PG 4.1).......................................................................................8 bodem:..............................................................................................................................................................................8 4.2 BODEMVORMING. (PG 4.3) ...........................................................................................................................................8 4.3 BODEMSAMENSTELLING. (PG 4.4)...............................................................................................................................8 4.4 BODEMEIGENSCHAPPEN . (PG 4.6)................................................................................................................................8 4.5 BODEMPOLLUTIE. (PG 4.8 - 4.10) ................................................................................................................................8 bodemverontreiniging:..................................................................................................................................................8 HOOFDSTUK 5. NIET-STOFFELIJKE MILIEUVERONTREINIGING. ..........................................................8 5.1 LAWAAI. (PG 5.1) ...........................................................................................................................................................8 geluid: ..............................................................................................................................................................................8 dB(A):...............................................................................................................................................................................8 5.2 LICHT . (PG 5.4) ...............................................................................................................................................................8 lichthinder:......................................................................................................................................................................8 lichtvervuiling:................................................................................................................................................................8 5.3 IONISERENDE EN NIET -IONISERENDE STRALING. (PG 5.7 - 5.9) ...............................................................................8 HOOFDSTUK 6. MILIEUTOXICOLOGIE. .................................................................................................................9 6.1 INLEIDENDE BEGRIPPEN. (PG 6.1)................................................................................................................................9 toxisch:.............................................................................................................................................................................9 matrix:..............................................................................................................................................................................9 latentietijd:......................................................................................................................................................................9 bioindicatoren:...............................................................................................................................................................9 additief effect: .................................................................................................................................................................9 synergisch effect:............................................................................................................................................................9 antagonistisch effect:.....................................................................................................................................................9 6.2 DOSIS-RESPONS RELATIES. (PG 6.3) ............................................................................................................................9 dosis: ................................................................................................................................................................................9 total daily intake:...........................................................................................................................................................9 respons:............................................................................................................................................................................9 LD50 :.................................................................................................................................................................................9 6.3 RELATIEVE TOXICITEIT . (PG 6.4).................................................................................................................................9 resorptie:.........................................................................................................................................................................9 biologische beschikbaarheid:.......................................................................................................................................9 6.4 XENOBIOTICA EN ENDOGENE VERBINDINGEN. (PG 6.6) ...........................................................................................9 xenobiotica:.....................................................................................................................................................................9 endogeen: ........................................................................................................................................................................9 6.5 TOXICOCHEMIE . (PG 6.7) ............................................................................................................................................10 toxicochemie:............................................................................................................................................................... 10 6.6 TERATOGENICITEIT , MUTAGENICITEIT , CARCINOGENICITEIT EN IMMUUNEFFECTEN . (PG 6.10 - 6.12) ...........10 teratogenen:................................................................................................................................................................. 10 mutagenen:................................................................................................................................................................... 10 carcinogenen:.............................................................................................................................................................. 10