hof vanverhalen Utrecht verhaalt: over planten en symbolen bladzijden uit het boek Doornburgh verhaalt

Utrecht verhaalt:

hof van verhalen over planten en symbolen bladzijden uit het boek Doornburgh verhaalt

Doornburgh versie 12 juni 2016 1

Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 2

hof van verhalen over planten en symbolen

Ton de Coo Albert Retel

© 2015 Utrecht verhaalt is een concept van ar-gitect Bij gebruik van de inhoud van dit document de bron vermelden.



Een Engels park. Dat is wat je ziet als je door de tuin van Priorij Emmaus loopt. Als je beter kijkt dan kun je verhalen ontdekken. Verhalen over planten en symbolen. Oude verhalen die, als de Priorij hier niet zou zijn geweest, op deze plek misschien nooit meer verteld zouden worden.

Deze bladzijden zijn onderdeel van het hoofdstuk 'de tuin'. Een belangrijk hoofdstuk, want de tuin is vanaf het begin het belangrijkst geweest voor Doornburgh. Want waar kon je in de Gouden Eeuw als inwoner van het drukke en volle Amstrdam meer mee pronken dan met ruimte, schone lucht en kostbare exotische planten? De tuin is nog steeds belangrijk. Anno nu vanwege rust en stilte. En verbinding. Verbinding van de gebouwen, de verschillende functies en architectuurstijlen en van mensen: de bewoners met hun gasten en met het dorp.

ter inleiding Het document dat voor u ligt is geen boek, het zijn slechts bladzijden uit een boek. Bladzijden die verhalen over de pracht van verwildering.


Het hoofdstuk 'de tuin' komt uit het boek 'Doornburgh verhaalt'. Dit boek kent vele verhalen en vele lagen, van en over Doornburgh zelf, maar ook van en over andere bijzondere plekken in Utrecht. In de virtuele boekenkast 'Utrecht verhaalt' komen de lagen en verhalen bij elkaar. In elk boek uit deze kast kun je in real time en real life ontdekken dat de provincie een groot, levend en bruisend ontdekkings-museum is. Bruis en surf mee en kom op onverwachte lagen en plaatsen!


verwilderde schatten

op Doornburgh

Op de volgende pagina’s een omschrijving van nu voorkomende verwilderde planten op Doornburgh. Het zoeken en ontdekken maakt het zien anders. Al zoekt u nog zo goed, bordjes met aanduidingen van de verwilderde planten zult u in de tuin niet ontdekken. Ze zouden het bedoelde natuurlijke karakter van de Engelse landschapstuin wegnemen en u zou zich in een museum-tuin wanen. Maar zelfs al zouden we dat willen, de verwilderde planten houden zich toch niet aan hun toegekende plek op de plattegrond. Ze gaan gelukkig hun eigen gang.

zie

schatkaart in boek Doornburgh Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 7

Toch willen wij u niet met het spreekwoordelijk kluitje in het riet sturen. We hebben daarom in het boek Doornburgh waar deze bladzijden bij horen, een schatkaart van de tuin afgebeeld. De tuin is verdeeld in zones en plekken die u helpen de planten te vinden en die verwijzen naar andere lagen van Utrecht verhaalt.


op de schatkaart Kweektuin

embleem op vazen Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 9

om te beginnen Nog voor betreden van het landgoed en de tuin is het eerste symbool zichtbaar: het dubbelkruis aan weerzijden van de poort.. De betekenis is beschreven in het document / de bladzijden “Het dubbelkruis in het embleem van Priorij Emmaus “


De Italiaanse aronskelk (Arum italicum) is een plant uit de aronskelkfamilie (Araceae).

Naam De Aronskelk heeft zijn Nederlandse naam te danken aan het verhaal dat de bloem uit de staf van de Bijbelse figuur Aäron is ontsproten. Aäron was de eerste hogepriester van het volk Israël en stond model voor het hele priesterschap. Hij speelde volgens de overgeleverde verhalen een belangrijke rol bij de exodus van het volk Israël uit Egypte. Episoden uit zijn leven vinden we in de Bijbelboeken Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium. Hij wordt meerdere malen genoemd in de Psalmen, verder in de Kronieken en verschillende andere boeken in het Oude Testament. Zijn functie als hogepriester wordt belicht in het Nieuwe Testament, in de brief aan de Hebreeën. Uit alle Bijbelse verhalen waarin hij een rol speelt komt het beeld naar voren van een volgzame, gewetensvolle man, een goede spreker maar een zwakke leider. op de schatkaart Cloesenland

Hij overleed, 123 jaar oud, in het veertigste jaar van de uittocht, vlak voordat het volk Israël het beloofde land (Kanaän) zou binnentrekken.

Reigerbos Broderie Kweektuin Vergeten land Cimeterium

aronskelk Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 11

Kleur van de vruchten Op Golgotha groeiden de planten aan de voet van het kruis. Enige bloeddruppels van Christus vielen op de vruchten en kleurden die bloedrood.


Convolvulus arvensis L.

Beker voor Onze Lieve Vrouwe

op de schatkaart Cloesenland Reigerbos Broderie Kweektuin Vergeten land Cimeterium

akker

winde


Een voerman met een zwaar met wijn beladen wagen raakte op een verlaten plek vast in een modderpoel. Wat hij ook probeerde en hoe hij zijn paarde ook aanspoorde, de wagen bleef vast zitten. Uit het niets kwam een vrouw voorbij. Zei gaf aan moe te zijn en dorst te hebben. In ruil voor wat wijn zegde ze toe de wagen los te maken. Ongelovig antwoorde de man dat hij geen glas bij zich had. De vrouw keerde zich om en plukte een wit met rood gestreepte bloem en gaf het aan de man. “Schenk uw wijn daar maar in”. De man schonk de bekervormige bloem tot de rand toe vol. Op hetzelfde ogenblok dat Onze Lieve Vrouwe het bloembekertje leegdronk stond de wagen vrij. Sindsdien noemt met de akkerwinde ook wel O.L. Vrouwenbeker.


Het sneeuwklokje is lid van de narcisfamilie (Amaryllidaceae).

op de schatkaart respectievelijk IJskelder Broderie Cloesenland In-zicht

sneeuwklokje

In-zicht

gewoon & dubbel Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 15


Bellis perennis is een kleine vaste plant uit de composietenfamilie (Asteraceae)

Tranen van Maria Na de boodschap van de engel, stroomden Maria’s tranen van vreugde en vormen op de grond Madelieven.

op de schatkaart Cloesenland

Sterren in het gras

Broderie Kweektuin

Toen Maria over de bergen van Juda wandelde om naar haar nicht Elisabeth te gaan, vormden op de plek waar haar voeten de grond raakten, ontelbare de witte bloempjes met gele hartjes een veld vol sterren.

Doornburgh Cimeterium Ijskelder Somer-weiland Elsenburgh In-zicht

madelief Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 17

Maria Magdalena Toen maria Magdalena bij het graf van Christus stond, ontsproten uit haar tranen ontelbare madeliefjes.


op de schatkaart Cloesenland

Maria in de Wind Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 19

Eerder sierde Maria in de Wind de tuin in Lochem. Toen de zusters naar Maarssen kwamen verhuisde Maria in de Wind mee. Ze kreeg een prominente plek. Iedereen die naar de Priorij of het gastenhuis gaat, komt haar tegen.


Hedera helix

wortels Door de hechtwortels waarmee klimop zich vastmaakt heeft zij de symboliek van trouw en verbondenheid gekregen.

op de schatkaart Vergeten land Kweektuin Doornburgh

klimop Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 21

eeuwig groen Door het altijd groen zijn, staat de klimop ook voor onstervelijkheid


Viola tricolor

kruid van de Drievuldigheid De naam Kruid van de Drievuldigheid dankt de bloem aan zijn vorm ; de omtrek is driehoekig en de wilde vorm heeft een stralend, geel honigmerk met zwarte strepen, als een aureool.

geurloos op de schatkaart Doornburgh Broderie

driekleurig

viooltje


Een oude legende verhaalt van het viooltje dat een betoverende geur had. Men kon de geur niet weerstaan en moest aan het viooltje ruiken. Hierbij vertrapte men het graan en koren rondom het viooltje. Het plantje bad tot God om haar de verleidelijke geur te ontnemen. Hierdoor is viooltje geurloos.


Viola tricolor

op de schatkaart Doornburgh Broderie

dubbelkruis op de kerk Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 25

kerk Op de kerk zien we het dubbelkruis van de zusters. .De betekenis van dit dubbelkruis is beschreven in het document / de bladzijden “Het dubbelkruis in het embleem van Priorij Emmaus “


Ilex aquifolium

doornen van schrik

op de schatkaart Broderie Langs het hazenpad Orangerie

hulst Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 27

Hulst zou zijn ontstaan uit de palmen die men voor Jezus’ blijde intrede in Jeruzalem gebruikt had en die van schrik doornen kregen toen zij de Joden hoorden roepen: "Kruisigt hem, kruisigt hem!"


Symphoricarpos albus is een struik, die behoort tot de kamperfoeliefamilie (Caprifoliaceae). Het is een stinsenplant

tranen van Petrus

op de schatkaart Voor de Priorij Vergeten land

sneeuwbes Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 29

Petrus had Christus voor de derde keer verloochend en liep weenend weg. Hij vond bescherming tegen de woede van anderen tussen struiken. Petrus’ tranen bevochtigden de takken. De tranen leven er als witte parels aan hangen. Petrus’pareltranen doorstaan winter en sneeuw en storm. Ze vallen pas op Witte Donderdag af: op Witte Donderdag ontstonden zij, op WittenDonderdag vallen zij af. Als men een bes plukt en tussen de vingeren verplet, hoort men Petrus: Ach!


hoort tot composietenfamilie (Compositae of Asteraceae)

een Duitse legende

op de schatkaart In-zicht Kweektuin

aster Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 31

Jezus speelde samen met Johannes buiten. Op een dag kwam een engel bij Jezus en vroeg of hij mee mocht spelen. Jezus zei dat dat goed wasalshij dan wel een presentjes mee moest brengen voor zijn vriendje Johannes. De engel ging naar de hemel en kwam terug met een ster. Toen het donker werd riep Maria Jezus binnen te komen. Johannes ging naar huis en nam de ster mee. Eenmaal thuis verstopte hij de ster door hem te begraven in de tuin. Op een morgen in de herfst zag Johannes tot zijn verwondering dat op de plaats waar hij de ster begraven had, een prachtige plant met fijne ster-achtige bloemetjes stond te stralen!


Symphoricarpos albus is een struik, die behoort tot de kamperfoeliefamilie (Caprifoliaceae). Het is een stinsenplant

gebukt onder schaamte en verdriet

op de schatkaart Vergeten land orangerie

vlier Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 33

Ooit was de vlier een mooie trotse plant uit de familie van de sering. Toen Jezus aan de soldaten werd overgeleverd om gegeseld te worden, boden de hogepriesters en schrifgeleerden hun takken van de vlier aan. Sindsdien werd buigt de vlier zich uit schaamte en van verdriet en laat zijn witte bloemen droevig hangen. Vervolgens treurt de vlier met bloedige traanbessen.


Braam is de naam van het plantengeslacht met de wetenschappelijke naam Rubus

nieuw leven op de schatkaart orangerie kweektuin

braam Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 35

Na de geseling van Christus werd de geselroede onachtzaam weggegooid. Door het bloed van Jezus kwam er nieuw leven in het hout. Bloedruppels vormen de vruchten.


De wilde akelei (Aquilegia vulgaris) behoort tot de ranonkelfamilie (Ranunculaceae).

op de schatkaart Vergeten land

wilde akelei Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 37

Deze bloem wordt geassocieerd met het gebogen hoofd van Maria, toen zij in nederigheid de boodschap ontving, dat zij moeder zou worden Een akelei met zeven bloemblaadjes, of een afbeelding met zeven akeleien verwijst naar de zeven gaven van de Heilige Geest: wijsheid en inzicht, beleid en sterkte, kennis en ontzag,


Dianthus barbatus is een bloem uit het geslacht van de anjers (Dianthus).

op de schatkaart In-zicht Cloesenaand Kweektuin

Vrouwenmantel Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 39

krachtig kruid De naam 'Vrouwenmantel' heeft de plantj gekregen, omdat de bladeren als een mantel geplooid zijn. Het is zo'n krachtig kruid, dat het door de Kerk 'Onze Lievevrouwenmantel' werd genoemd.


Braam is de naam van het plantengeslacht met de wetenschappelijke naam Rubus

op de schatkaart orangerie kweektuin

verrijzenis Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 41

kerk Bij de ingang van de kerk vinden we het symbool van dat waar het op dit landgoed om draait: de verrijzenis.


Klaver (Trifolium) is een vaste plant uit de vlinderbloemenfamilie (Leguminosae).

op de schatkaart In-zicht Broderie Somer-weide Elsenburgh Cloesenland Kweektuin

klaver Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 43

klaverblad Het 3-tallige klaverblad staat symbool voor de 3-eenheid.


Convallaria majalis

Lelietjeop de schatkaart Langs het hazenpad

van-dalen Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 45


Plantago major

op de schatkaart In-zicht Broderie Somer-weide Elsenburgh Cloesenland Kweektuin Doornburgh

weegbree Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 47

wegwijzer De weegbree staat voor standvastig. en voor de wegwijzer naar God.


Lievevrouwebedstro (Galium odoratum; synoniem: Asperula odorata) is een overblijvende, winterharde, kruidachtige plant uit de Sterbladigenfamilie (Rubiaceae).

De bloemen Nadat Jezus geboren was, werd hij in de kribbe gelegd. In de kribbe had Maria hooi en kruiden gelegd. Zodra het pasgeboren kind zijn eerste kreetjes slaakte begon het bedstro meteen te bloeien. De plant werd beloond met de dracht van ontelbare witte bloemen in de lente..

De naam op de schatkaart Vergeten land Lang het hazepad Cimeterium Cloeseland

Lievevrouwebedstro Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 49

De heilige Anna, moeder van Maria was radeloos. Wat zij ook deed haar baby kon de slaap niet vatten. Niet meer wetend wat te doen dwaalde zij door de velden. Haar oog viel op een bedstro-plantje en ze plukte wat bloempjes. Ze legde het tuiltje in het wiegje van haar kind. De bloemen begonnen te verwelken en tegelijkertijd kwam er een heerlijke geur vrij. Maria sliep vanaf dat moment als een roos. Het plantje mocht vanaf die dag lievevrouwebedstro heten.


Sedum telephium


sedum

hemelsleutel Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 51

baard De bloemen van deze plant zouden de baard vormen van een grote sleutel waarmee de hemelpoort geopend kan worden.


op de schatkaart Cimeterium Broderie Vergeten land Reigerbos

Broderie

gewone en gekraagde

bosannemoon Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 53


op de schatkaart Cimiterium

latijns kruis Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 55

Het christelijke of Latijnse kruis is een kruisvorm waarvan de verticale arm langer is dan de horizontale. Dit in tegenstelling tot het Grieks kruis, dat gelijke armen heeft. Het Latijnse kruis geldt als het symbool bij uitstek van het christendom. Het kruis op de foto vinden we op de begraafplaats van de zusters.


Rozen zijn bloemplanten die tot het geslacht Rosa behoren.

naastenliefde en onschuld De roos is een dubbelzinnig symbool;. Zij staat aan de ene kant voor eeuwigheid en aan de andere kant voor menselijke hartstochten. Zij is tegelijk leven en dood, vruchtbaarheid en maagdelijkheid. Rode rozen betekenen naastenliefde. Op Golgotha ontspringen ze uit Christus' wonden. De witte roos verbeeldt onschuld, reinheid en kuisheid en een aanduiding voor Maria.

Elizabeth van Thüringen op de schatkaart In-zicht Kweektuin

roos Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 57

Elisabeth van Thüringen zou herhaaldelijk tegen de zin van haar schoonfamilie voedsel bracht naar de armen. Op een dag ging haar man haar achterna met de vraag wat zij in haar kleed droeg. Bij het openen ervan vielen er rozen uit. Eenzelfde of soortgelijke legende wordt verteld van Elisabeth van Portugal en Eelko van Lidlum.


Taxus is een geslacht van coniferen, meestal ingedeeld in de taxusfamilie (Taxaceae)


taxus Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 59

eeuwig De taxus is symbool voor onvergankelijkheid, doordat de boom erg oud kan worden en altijd groen blijft.


heilig kerstkruid Het evangelie van Johannes benadrukt dat het geheim van licht en donker, begint bij God.

op de schatkaart Cimeterium Cloeseland Kweektuin

kerstroos wrangwortel Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 61

Heel de schepping komt opnieuw aan het licht met de geboorte van Jezus. Legenden verhalen dat allerlei bloemen uit hun winterslaap ontwaakten en een ogenblik bloeiden. De winterse aarde veranderde even in een paradijs zoals dat in het boek Genesis geschetst wordt en door Jesaja in het beeld van de nieuwe hemel en aarde wordt overgenomen: 'Dan grazen de wolf en het lam eensgezind'. Alle schepselen ontwaken opnieuw, leven op, de bijen zoemen en even ontstaat er een paradijselijke situatie, even maar. Alle bloemen verdwijnen weer, alleen de kerstroos bleef en bloeide door ijs en sneeuw heen. Sindsdien wordt deze plant 'heilig kerstkruid' genoemd.


Petrus

op de schatkaart Broderie

sleutelbloem Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 63

De op een sleutelbos lijkende bloem van de Primula was aanleiding voor een legende: Sint-Petrus had, een schitterende sleutelbos met gouden sleutels. Op een kwade dag sukkelde hij even in slaap. De sleutelbos gleed hem uit handen en viel op de aarde. Petrus liet de sleutelbos meteen terughalen maar op de plaats waar hij was neergekomen, groeide een opvallende plant met een stralende tros goudgele bloemen; de plant kreeg de naam ‘sleutelbloem’. De sleutelbloem staat ook bekend onder de naam Sint-Petruskruid.


Maagdenpalm (Vinca) is een geslacht van vier groenblijvende struiken uit de maagdenpalmfamilie (Apocynaceae).

op de schatkaart Cimeterium Cloeseland Kweektuin

maagdenpalm Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 65

De maagdenpalm is gewijd aan alle maagden, speciaal aan Maria. De maagdenpalm zou ontstaan zijn, toen Jozef zijn staf in de grond stak op zijn trouwdag.


twee moeders Onder Salomo of Salomon beleefde Israël eengrote bloei. Salomon bouwde een hof en een fraaie tempel.

gewone op de schatkaart Cimeterium

salomonszegel Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 67

Bekend is het verhaal over zijn oordeel in een geschil tussen twee vrouwen die in één huis woonden. .Zij kwamen aan zijn hof met een dood en een levend jongetje. Beiden beweerden dat het levende kind van haar was. Koning Salomo velde een besliste met een zwaard het levende jongetje in tweeën te snijden; en dat elke vrouw een helft zou krijgen. Een van de vrouwen gaf aan dit niet te willen en het levende kind aan de andere vrouw af te staan. Duidelijk het offer van de echte moeder. Salomon gaf haar het kind mee.


Binnenkort verschijnen aanvullingen Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 69


Maarssen

kom dat zien! symbolen in de tuin Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 71

Priorij Emmaus, Landgoed Doornburgh, Diependaalsedijk 17

Renswoude Dorpsstraat 88 / Kastanjelaan 1


Wikipedia, De vrije encyclopedie kerktuinnpbwassenaar.nl/

uit de

boeken doen Doornburgh/ tuin/ planten en symbolen/ versie 29 juli 2015 / 73

Foto’s: Ton de Coo, Albert Reteli


hof vanverhalen Utrecht verhaalt: over planten en symbolen bladzijden uit het boek Doornburgh verhaalt

Recommend Documents