Dit naslagwerkje bevat heel wat tips die vanuit een jarenlange ervaring als filmamateur komen. Een deel ervan zijn technisch maar er zijn ook tips die over de aanpak en de inhoud gaan. Maar wat meer is ; de tips hierin vermeld, zijn vooral ontstaan vanuit een jarenlange vraag : “In wat gaan amateur-films vaak in de fout ?” Hoe komt het dat het allemaal veel moeilijker is dan het lijkt ? Kunnen we er iets aan doen ? Ik verklap het antwoord al een beetje : ‘ja’. © 2014 – Chris Verbeure – www.viewit.be
[email protected]
Vaststelling
De technologie evolueert sneller dan dat een filmamateur kan bijbenen. Als je met alles wilt meezijn, gebeuren er twee dingen ; Eén - je portemonnee geraakt geplunderd en Twee - je zal hoofdpijn krijgen van het studeren. Als je ziet dat bijna alle grote software paketten elk jaar een versie omhoog gaan ; een normaal mens met een normaal leven kan dat tempo niet volgen. Bovendien is er een groot verschil in computervaardigheid tussen de verschillende generaties. Het is precies of jonge mensen nu geboren worden met computervaardigheid. Maar dat is natuurlijk gewoon omdat ze er heel vroeg en overal mee in contact komen en dat allemaal gaandeweg leren. Zowel het materiaal als de software die nu beschikbaar is voor een filmamateur bieden de mogelijkheid om bijna-professionele kwaliteit te bekomen. Als ambitieuze filmamateur wordt ik hier soms wat rusteloos van, omdat ik maar al te goed besef dat daardoor het resultaat voor 90% van mezelf afhangt en niet van mijn materiaal. Ik wil dus mezelf kunnen bewijzen, maar dat blijkt nog allemaal niet zo simpel te zijn. In film maken zitten zoveel verschillende disciplines dat het niet evident is om alles te kunnen. Is het jullie nog niet opgevallen hoe de production-value van series gestegen is de laatste jaren ? Sommige series overtreffen zelfs cinema-films. En dat krijgen we dus gewoon dagdagelijks aangeboden op TV.
We zijn dus wel een en ander gewoon op die manier. En dan nemen we zelf onze camera, we monteren dat en wanneer we de afgewerkte scene zien, dan is ons resultaat niet helemaal wat we graag zouden hebben. En vaak weten we ook niet goed de vinger te leggen op het probleem. Er scheelt iets, maar we krijgen het niet echt in orde. Dat professionele niveau blijkt dus iets ‘magisch’ te hebben, een soort van geheime forumule. We vergeten dat die geheime formule eigenlijk altijd prijs gegeven wordt op het laatste van de film, namelijk : een eindaftiteling die soms een kwartier duurt. Achter die producties zitten dus hele teams, opgeleid, met het beste materiaal en full-time bezig. Het hoopgevende echter is het feit dat die mensen eigenlijk ook maar met een camera en wat licht en een microfoon werken. M.a.w. er is wel een “professionele formule”, maar er is niks magisch aan. De meesten onder ons hebben de film van hun dromen nog niet waargemaakt. Maar wie van jullie heeft al eens bij het begin van het jaar gezegd ; nu ga er eens goed mijn botten aan vegen dit jaar ? En toch wordt die droomfilm niet latijd gerealiseerd. Nu blijkt het dat 95% van de mensen die een voornemen maken om iets te realiseren dat voornemen ook niet waarmaakt. En daar zijn tal van redenen voor. Ze hadden geen tijd. Ze wachten tot ze hun nieuwe camera hebben. Ze hadden geen inspiratie. Er waren problemen met hun PC. Het gebeurt zelfs dat mensen zich gewoon laten ontmoedigen door mooie films van anderen te zien waarvan ze denken dat nooit te kunnen bereiken en dus laten ze het maar voor wat het is. Dus, wat kunnen we daaraan doen ? Wat ligt er wel binnen ons bereik ?
Doelstelling
Eén van de belangrijkste vragen die het minst gesteld wordt is : “Wat wil jij als filmcineast bereiken ?” Maak jij voor jezelf wel af en toe een concrete doelstelling ? Want als je iets niet vooropstelt, passeert de tijd en heb je niet echt iets gerealiseerd en als dat niet strookt met je droom, je wens, dan resulteert dat in ontgoocheling. Bepaal ook voor jezelf duidelijk wat je wil, wat je graag doet en wat je wil bereiken. Mijn doelstelling bijvoorbeeld is om ooit een kortfilm te maken waarvan de mensen in het publiek zeggen “Heb JIJ dat als videoamateur gemaakt ? Neee …Amai ...” Heb ik die doelstelling al gerealiseerd ? Nee. Maar het geeft me wel richting en motiviatie. En daarmee komen we bij het volgende : Passie. Passie
Hoe graag ben je met filmmaken bezig ? Hoeveel heb je er voor over ? Hoe straf houdt het je bezig ? Gaat het over een interesse, of droom je ervan ? Als je geen passie voor het filmmaken hebt, vanwaar moet de goesting dan blijven komen ? Passie en doelstelling zijn gekoppeld aan mekaar. Om een top film te maken, moet je misschien wel bereid zijn om een jaar lang vrij regelmatig aan die film te werken, Ook wanneer je zelf wat minder zin hebt. Maar als je niet bereid bent daar zover in te gaan, dan is dat prima en ga dan eerder voor een mooi kortfilmpje.
Tijdsbesteding
Hoe vaak horen we en zeggen we zelf : “ik heb geen tijd gehad”. Nochtans heeft iedereen 24 uur in een dag. “Geen tijd hebben” heeft alles te maken met PRIORITEIT en VERLOREN TIJD. Prioriteit betekent :”Aan wat geven we voorrang ?” Soms door noodzaak moeten we eens voorrang geven aan andere dingen, maar vaak is het omdat die passie toch niet zo groot is ! Verloren tijd : mensen zijn soms uren bezig op Facebook, met surfen, TV kijken. Al die dingen behoren bij het leven. Het geeft rust en het is ook plezant. Maar ik ken mensen die dagelijks uren op Facebook bezig zijn en dan zeggen dat ze geen tijd hebben gehad voor bepaalde dingen. Mijn topvoorbeeld van verloren tijd is “de vaat doen”. Mensen zeggen soms dat het de communicatie binnen een gezin bevordert, maar een vaatwasmachine, ik heb het eens berekend, levert ongeveer 15 to 20 dagen extra vrije tijd per jaar op ! Toen wij bouwden hebben we eerst een plateautje gegoten en daarop een vaatwasmachine geinstalleerd. En daar hebben we dan ons huis rond gebouwd Time-Sink
Voor de mensen die niet meteen zien wat dat is ; ’t is een put. Een zink-put. Met film bezig zijn is een tijd-zinkput. Je start rond 20.00u en het is middernacht voor je het weet. Tenzij iemand staat te roepen natuurlijk om te gaan slapen. Het is soms ontgoochelend om te zien wat je maar kan doen in een paar uur.
Goesting
En dan is er de goesting. De meest verraderlijke van allemaal. Zelfs met veel passie, kan het best gebeuren dat we eens geen goesting hebben. Tijd om te herbronnen. Doe eens iets helemaal anders. Dat bevordert zelfs de inspiratie ! Niet alles in het leven moet continue om film draaien natuurlijk. Maar een sjieke film geraakt echter niet vanzelf gerealiseerd. Een goeie vriend heeft me ooit eens gezegd “in elk film project dat je met volle goesting doet, komen er momenten dat het genoeg is.” Het is dus normaal dat sommige dingen minder of helemaal niet plezant zijn bij iets dat je zelfs heel graag doet. De hoeveelheid passie die in jou zit zal dan bepalen hoe ver je gaat en hoe hardnekkig je doorploetert wanneer het moeilijk gaat. Profielen We merken dat er vooral mensen zijn die gewoon geinteresseerd zijn of die wel graag iets meer zouden doen, maar echt een krappe agenda hebben omdat ze prioriteit aan andere dingen (moeten) geven. Dat laatste profiel vind je vooral bij de jongere generatie. Met een verse baby en een huis in afbetaling is een film realiseren niet direct hun hoogste prioriteit. Met gewoon geinteresseerd zijn in film maken, is helemaal niks verkeerd. Maar dan koop je best niet een camera van 8000 euro om vervolgens te dromen dat je ooit een eoscar zal winnen voor de beste kortfilm. Mensen die gewoon geinteresseerd zijn in film, zijn trouwens meestal een zeer dankbaar filmpubliek en ook ideale mensen om een handje toe te steken bij een film project. Kijk eens mee in het volgend hoofdstukje welk profiel jij hebt, en kijk eens wat je daarvan kan leren !
denken vs. doen
Wat denken versus doen betreft ; er zijn twee belangrijke aspecten hierbij. 1. Er is het concreet bezig zijn t.o.v. eerder theoretisch, conceptueel bezig zijn. 2. En er is het nadenken, reflectieve gedrag versus het uitvoeren, experimenteren. Zo zijn er 4 profielen te onderscheiden ; - Een dromer is iemand die observeert en nadenkt in concrete zaken. Ideaal om te assisteren bij een film en scenario te schrijven. - Een doener is vooral aan “het doen” natuurlijk. Dit zijn mensen die typisch een belangrijke rol spelen in het praktisch uitvoeren van filmmaken. - Een denker denkt vooral op een theoretisch manier na en denkt daar over na. Deze mensen zijn vooral sterk in het bepalen van het inhoudelijke van een film en het bedenken van een visueel concept. - Een beslisser is ideaal om leiding te nemen, praktische zaken te regelen, gebruik maken van kenissen en vrienden om zaken gedaan te krijgen. Samenwerken De denker heeft wel ideeën, maar zal ze niet vaak alleen realiseren. De doener heeft al zijn camera klaar, maar heeft nog geen goed idee. Waarom zouden twee zo’n types mensen mekaar niet vinden om samen iets realiseren ?
Teamwork
Teamwork is zowel een oplossing als een valkuil. Met teamwork kan je dingen realiseren die je niet alleen kan. Bij teamwork kan iedereen volgens zijn profiel zijn sterktes aan bod laten komen. Je kan heel veel leren van mekaar en het kan ook ontzettend plezant worden. Maar teamwork vraagt de juiste doelstelling van iedereen ! Wanneer iedereen zijn zin doet, zal het resultaat niet beter zijn dan wanneer het door één iemand gerealiseerd is. M.a.w. iemand moet de leiding nemen en elk lid van het team moet zich vinden in één gezamenlijke doelstelling. Belangrijk hierbij is dat iedereen het gevoel moet hebben dat er iets van zichzelf in zit. Een tweede probleem : Hoe meer mensen hun zeg willen doen, hoe moeilijker het wordt om tot een overeenkomst te komen. Je kan dus het best met een kleine kerngroep werken en indien nodig van daaruit nog extra mensen aanspreken om te helpen. Teamwork vraagt ook om goeie afspraken en open communicatie. Wanneer je niet akkoord bent met iets en je verzwijgt dat, dan kan de situatie slechter worden tot er een conflict van komt. Je kan spreken van een team vanaf 2 mensen die samen werken. Iedereen in het team moet hun taak binnen het project ook zien zitten. Indien er risiko’s zijn, moet je die bespreken en samen oplossen. Dit voorkomt vervelende verrassingen waarbij iedereen van de groep de gevolgen moet dragen, maar het voorkomt ook dat mensen zelf ontgoocheld zijn door iets dat niet lukt door hun toedoen. Artiest versus Techneut Een heel opmerkelijk aspect van mensen die bezig zijn met oa. film maken is het artiest zijn versus techneut zijn. Wanneer een artiest tijdens montage ziet dat de kadrage van een shot niet helemaal goed zit, dan zal hij dat shot herpositioneren door wat uit te vergroten en eventueel wat te roteren. De techneut zal dit doodzonde vinden omdat er bij zo’n correcties heel wat afwijkingen en foutjes onstaan in het beeld en er dus verlies is aan beeldkwaliteit. Of dat nu zichtbaar is of niet, een techneut zal hiermee altijd problemen hebben. Een artiest zal het doodzonde vinden dat die kadrage niet perfect is.
Technisch
Heel veel leden van filmclubs zijn typisch sterk op technisch vlak. Wij genieten van Mbps, van neutral density filters, van XLR-aansluitingen, noem maar op. Wij bepalen zelf wat er in onze PC zit. We amuseren ons met programma’s zoals After Effects. Dit aspect is noodzakelijk, want film maken is voor een groot deel een technische aangelegenheid. Maar enkel een perfecte technische prestatie kan helaas de meubelen niet redden ! Artiest
Een artiest is vooral bezig met kadrage, licht, het gevoel dat je wil bekomen, met de visuele look van een film, met een mooie camerabeweging. Desnoods wordt de camera even over de grond gesleept, als het shot maar mooi is.
Conclusie
Het is dus belangrijk dat je van jezelf weet wat je graag doet, wat je goed kan en wat je graag zou willen bereiken. Voor de dingen waar je minder goed in bent, is een filmclub ideaal om iets bij te leren. Je kan ook datgene wat je niet goed kan of niet graag doet, vermijden door in teamwork te werken. Neem eens de kans aan om iets te doen dat je nog niet gedaan hebt. Het kan zorgen voor een heel leuke filmervaring die je anders nooit zou hebben gehad. En vermijd verkeerde verwachtingen. Als je nog vollop een montage programma aan het leren bent, moet je nog geen langspeelfilm in mekaar willen steken.
Ervaring is iets dat je niet gratis kunt bekomen Doe vooral veel kleine filmprojectjes, probeer eens iets nieuws. Een goeie voorbereiding kan de stress voor iets nieuws heel goed wegnemen. Het echte geheim voor succes
Er zijn twee belangrijke tips voor de mensen die er bijna van wakker liggen om beter resultaat te bekomen :
Je hoort soms zeggen dat je met het talent moet geboren zijn om succesvol te zijn. Maar mensen met talent werken ook meestal veel harder dan anderen waardoor ze succesvol zijn. Je moet er gewoon veel mee bezig zijn. En dan zijn er twee mogelijkheden wanneer je niet helemaal tevreden bent ; ofwel doe je het de volgende keer beter ofwel doe je het opnieuw.
Beginnen en eindigen. Ik ben de tel kwijt geraakt hoeveel testfilmpjes ik al gemaakt heb in mijn leven. Probeerseltjes, testjes, zelfs afgewerkte filmpjes maar dan weer niet ordentelijk bijgehouden en dus verloren. Het is heel belangrijk om een filmprojectje te starten, maar vooral ook af te werken (en ordentelijk bij te houden). Pas dan leer je telkens bij.
Blijf leren Film maken bestaat uit veel verschillende disciplines en de technologie evolueert voortdurend. Wanneer je stopt met nieuwe dingen leren, zal je ook blijven steken bij wat je kan en zal je er zelfs tegenop zien om met een nieuwe dingen te beginnen werken op het ogenblik dat je niet anders kan. Probeer vooral tevreden te zijn met wat je doet
Heel belangrijk, in alles wat je doet moet je proberen plezier te beleven. Doe dus vooral de dingen die je graag doet, op de manier die je graag doet en laat je niet ontmoedigen of opjutten. Mijn ervaring is dat diegene die een ander probeert belachelijk te maken, er meestal zelf niet veel van bakt. Elke film kan heel gemakkelijk bekritiseerd worden. Iedereen probeert een mooi resultaat te bekomen en bij de ene cineast lukt dat al beter dan de andere. Jje moet er vooral plezier mee beleven en het van de luchtige kant nemen. Plezier Probeer altijd het aangename aan het nuttige te koppelen. Zo kan je het zoeken van een filmlocatie combineren met een picnic of een pintje op een terrasje. Worg bij het filmen zelf voor voldoende drankjes en een snoep of broodje. Dat maakt het plezierig. Film of fotografeer ook de opnames zelf zodat je later kan lachen met de bloopers. Film maken moet vooral plezant zijn. Ook eens niks doen Je kan je soms afvragen, doe ik nu de camera mee op zomerreis of niet ? Dan heb je meteen wat leuke footage om te monteren als je terug bent. Wel, het antwoord is : NEEN. Filmen hoeft niet overal en altijd. Een mens heeft het nodig om gewoon eens te genieten en alles van je af te zetten. Filmen blijft een inspanning en je hoeft je zomerreis niet altijd door een lens te beleven.
Techniek triggert creativiteit
Soms kan het plezant zijn om eens wat nieuwe dingen uit te proberen. Een ideaal middel hiervoor zijn de tutorial filmpjes op YouTube en Vimeo. Door aanpassingen te maken kan je tot nieuwe resultaten bekomen of zelfs tot nieuwe ideëen. Maar ook een nieuwe PC of een nieuwe camera kunnen je ertoe aanzetten om nieuwe dingen te doen. Laat je gerust eens meeslepen in de nieuwe technologie. Als het niet naar rechts is, dan is het naar links.
Soms gebeurt het bij het maken van een nieuwe film, dat je volledig vast geraakt of een verkeerde weg inslaat. De software wil niet mee, of je hebt het op een verkeerde manier aangepakt. Fouten maken doen we allemaal. Het doet je snel leren. Maar je hoeft ook niet aan zelfpeiniging te doen. Je kan vermijden om een hele montage opnieuw te moeten maken, door PROTO-TYPING. Maak een mini-test-projectje met slechts enkele files van je opnames. Experimenteer met een beperkt aantal files uit jouw footage en test je workflow op een overzichtelijke manier. Je kan namelijk een flink pak goesting kwijt geraken door iets helemaal te moeten overdoen. Paniekeer ook niet direct, de meeste problemen zijn op te lossen. Soms is het een kleine setting die verkeerd staat. Je moet het soms gewoon weten.
Google is Your Friend
Onze hobby hangt soms samen van problemen oplossen. Maar je moet eens zelf durven proberen. Soms is het een kleinigheid of had je iets nog niet goed door. Probeer eens iets op een andere manier. Overleg eens met film collega’s. Maar boven alles : Google is your friend. Je hebt geen idee hoeveel er eigenlijk op internet te vinden is. Tips :
Begin met eens in de help-functie van het programma zelf te zoeken.
Geef je zoektermen in het engels op
Probeer variaties op jouw zoektermen
Zet eens het woord ‘tutorial’ ervoor. Ook ‘How to’ leidt tot veel interessante info.
Gebruik eens Google.com ipv Google.be Je doet dit zo : http://www.google.com/ncr
De Golden 4
1. Inhoud : dat kan zelfs heel eenvoudig zijn ! Maar je moet een boodschap hebben. Er moet iets van verhaal in zitten. Als je dat niet hebt, dan voelt de kijker meteen dat de film overal en nergens over gaat. Je wordt hiermee jammer genoeg onverbiddelijk afgestraft. Inhoud is gekoppeld met inspiratie en creativiteit. 2. Verzorgd camera werk : Tips hiervoor zijn wat verderop te vinden. 3. Verzorgde montage : Tips hiervoor zijn wat verderop te vinden. 4. Klank kwaliteit. Wordt onderschat en is een moeilijke ! Ook hiervoor enkele tips in een volgend hoodstukje.
Inspiratie
Een mens zou denken, inspiratie komt of het komt niet. Da’s waar, maar als de inspiratie niet wil komen, kan je er wel iets aan doen ! Inspiratie ligt namelijk vlak voor je neus. Je moet er alleen oog voor hebben en een opschrijfboekje. Want een idee dat niet opgeschreven wordt, is verloren ! Het leuke aan film is dat er niet echt regels zijn. En als er al regels zijn, moet je je er niks van aantrekken. Een goed verhaal is een goed verhaal. Of het nu gebaseerd is op een boek, krantenartikel of gewoon ontsproten is uit je brein. Doe niet te moeilijk, schrijf over de dingen die je bezig houden. Je bent niet verplicht om het hele scenario uit te schrijven. Begin gewoon met een treatment , een samenvatting van het verhaal. Waar je begint, waar je wil uitkomen en hoe je daar geraakt. Vijf à tien pagina's is goed genoeg. Door de technische revolutie kan bijna iedereen met een kleine camera films maken. En niet alleen dat, films die gemaakt zijn op vrije weekends met bijna geen budget kunnen zelfs heel succesvol zijn. De film Open water , The Blair Witch Project en Mean creek zijn zo'n nulbudgetfilms die toch in het internationaal circuit terecht komen. Hollywoods inspiratie Helaas scoort Hollywood niet zo goed in creativiteit. De laatste jaren is het aantal originele films zienderogen afgenomen. Zo krijg je Harry Potter 1, 2, 3, 4, … 7,8. Uiteraard heeft dit ook te maken met een commercieel ingesteld jongerenpubliek, maar zelfs dan nog is dit een teken aan de wand ! Hoe vaak is een film succesvol ? Antw: ongeveer ½ films is succesvol. Vooral films gebaseerd op waargebeurde feiten scoren goed.
Inspiratie komt uit alles rondom jou
waar haal je dat vandaan ? Als je ziet wat er allemaal tot inspiratie kan leiden, dan kan niemand van jullie zeggen dat hij geen inspiratie kan krijgen. Gewoon alles wat op ons afkomt in het dagdagelijks leven kan aanleiding geven tot een idee, een mooi verhaal, een nieuwe film ; reizen, de dingen die rondom jou gebeuren, de familie, kinderen of kleinkinderen, … Technieken om aan inspiratie te geraken Observeren : Verzamel visuele informatie : foto’s bijvoorbeeld. Die roepen gedachten op, die brengen herinneringen naar boven, die roepen gevoelens op. Luisteren : naar andere mensen, naar muziek, enz … Attent zijn voor situaties waarin gevoelens een rol spelen. Een oma die trots is op haar kleindochter omdat ze een fantastisch leuk dansje gedaan heeft op een schoolfeest roept ontroering op. Research : Gebruik internet, boeken, magazines, enz… om informatie te bekomen. Je zal ook verbaasd zijn bij het ‘Googlen’ hoe snel met nieuwe links op internet tot nieuwe ideëen komt. Brainstormen : in groep is het altijd leuk om nieuwe ideëen te bedenken. De één geeft altijd wel een voorzet voor het idee van een ander. Dingen doen, dingen beleven (reizen, feesten, activiteiten, …) Technieken : Er bestaan ook echte technieken om op ideëen te komen voor het geval je helemaal vast komt te zitten. Het belangrijkste hierbij is dat je niet meteen met het eerste idee dat opkomt al tevreden moet zijn. SUPER TECHNIEK : Stel je eens de vraag “Wat Als ?”. Wat als ik de baas van het bedrijf zou zijn ? … wat als mijn vrouw de lotto wint en die niet wil delen met mij ? …
Mindmapping
Eén van de technieken om je gedachten te ordenen en op nieuwe ideëen te komen is Mindmapping. Je start in het midden met een kernwoord. Daarrond zet je aanverwante zaken die je verbindt met de kern. Elk nieuw begrip geeft op zijn beurt weer aanleiding tot nieuwe ideëen die je ermee verbindt. Scenario voorbeeld Amélie Poulain aan de hand van mindmapping
Bij een film kan je eenvoudig beginnen door alles waaraan je denkt, te linken met het centrale punt waar je van vertrekt, namelijk de film. Daarna kan je beginnen herschikken en ordenen, waardoor alle ideeën hun plaats beginnen in te nemen en het concept van de film beginnen te vormen. Mindmappen kan met een programma op PC, het kan evengoed met een stylo op een blad papier.
kom eens uit je comfortzone
Dit is echt een héél interessante techniek : Zorg ervoor dat je uit je comfortzone wordt gebracht. Dat kan door een opdracht te aanvaarden die je nog nooit gedaan hebt. Het kan ook door jezelf beperkingen op te leggen bij het bedenken van nieuwe ideëen. Kijk dan eens wat je hersenen beginnen te doen ! Ze zoeken nieuwe wegen wat tot verrassende ideëen leidt ! vb. Maak een kortfilm van exact 3 minuten waarin de volgende zinnen exact voorkomen ; “Wat is dat ?” “dat is een eenhoorn” “Ik heb er nog nooit een van zo dichtbij gezien” “prachtig” “Ga weg. Ga weg” “Sorry” Dit was trouwens een filmwedstrijd ter gelegenheid van de Philips Cinema 21:9 flatscreen die nieuw op de markt kwam. De wedstrijd kreeg de naam Parallel Lines. Er werden tientallen kortfilms gemaakt van allemaal exact 3 minuten, met allemaal exact dezelfde dialoog. Elke kortfilm was telkens weer helemaal anders. Hieronder de link naar de winnaar. http://youtu.be/hRMcPJrWm-g vb. Bedenk een verhaal waarin het volgende voorkomt : een uurwerk, een postkaart en een bos bloemen. vb. maak een filmpje zonder muziek vb. bedenk een verhaal met 2 personen in 1 ruimte.
Thinking out of the box
Thinking out of the box betekent denken buiten je gewone denkkader. vb van thinking out of the box : boeken. Als je die stapelt kan je de poten van een tafel vervangen. Dat kan door in groep te brainstormen en de Walt-Disney methode te gebruiken. Dat betekent dat er geen ideëen afgekeurd worden tijdens het brainstormen, want dat stopt het creatieve denkproces. Tijdens het nadenken zijn er dus geen ideëen die te gek zijn. Het is pas na het verzamelen en verwerken van de ideëen dat er gekeken wordt welke interessant zijn en realiseerbaar zijn. Een handige eerste stap kan zijn om weg te gaan van je vertrouwde omgeving. Dat hoeft niet naar een ander land te zijn, het kan ook gewoon door een douche te nemen, een wandeling te gaan maken. Doorbreek ook eens jouw routine. Op die manier kom je in aanraking met nieuwe ervaringen die je op nieuwe ideëen brengt. Probeer eens vanuit een ander perspectief te kijken. Gooi eens de probleemstelling ondersteboven. Vb. Iemand doet alles om wat geld bij te verdienen. Maar hoe moet het verhaal dan verder ? Bedenk dan heel even dat die persoon plots 180 miljoen euro heeft. Plots komen er nieuwe ideëen. Werk eens achterwaarts. Door alsvast te bedenken hoe het einde van je verhaal wordt. Zo kun je naar het einde toe schrijven. Dagdromen helpt ook om nieuwe verbindingen te maken tussen informatie die in je hersenen is opgeslagen. Je kan dit bevorderen door radio en tv uit te zetten. Het grote probleem bij het zoeken naar inspiratie is om te breed te starten. Als het verhaal alles kan zijn, hoe moet je daar dan ook uitgeraken ? Probeer dus eerst te beperken en van daaruit de vertrekken. In plaats van te zoeken naar een speciale gebeurtenis waarover de film zou kunnen gaan, bedenk dan gewoon een personage die niet alledaags is en vertrek vanuit dat gegeven.
Bedenk een plan B, een alternatief idee dat aanvaardbaar zou ijn als je helemaal niks anders meer zou vinden. Een plan B zorgt voor minder stress. Jouw gedachten gaan zich meteen herordenen en opnieuw focusseren op de probleemstelling van zodra je een bruikbaar alternatief kan bedenken. Angst om op niks interessants uit te komen, zorgt er namelijk voor dat je niet geneigd zal zijn om de gekende paden te verlaten en met iets gedurfds te beginnen. Jouw plan B kan in het slechtste geval ook zijn dat er dat jaar geen film komt van jou. Het belangrijkste is dat je jouw plan B aanvaardt. Vermijd ook negatieve gedachten (toch voor zover het kan). Als je denkt dat jouw verhaal nooit verfilmd kan worden, dan zal het je ook meestal niet lukken. Veel lezen, nieuwe dingen leren, scherpt ook de fantasie en creativiteit aan. Combinaties maken : Combinaties uitproberen : vb. de begrippen “schilderen” – “zee” kunnen je plots het idee geven om het over een exentrieke schilderaar te hebben die steeds de zee staat ye schilderen. Wat is gebeurd in die man zijn leven dat hij zoiets doet ? Waarom doet hij dat ? Location hunting ! De plaats die je vindt, kan soms beelden oproepen en ideeën geven. Thinking inside the box
Hiermee wordt het volgende bedoeld : blijf langdurig doorgaan op één en dezelfde probleemstelling. In het begin komen er snel een aantal ideëen naar boven. Gooi die weg, want dat zijn de ideëen waar iedereen in de eerste vijf minuten kan opkomen. Door gewoon door te denken kom je op ideëen niet meer voor de hand liggen. Door te blijven doorwerken op één iets, zal je ook sterk gefocuseerd geraken.
Copy-paste en Google Als je er niet zo makkelijk uit geraakt, zoek dan iets dat min of meer kant-en-klaar is en maak het achter, of herwerk het gewoon.
Maak eens een remake. Door delen van een bestaande film na te maken, leer je zelfs iets van découpage en camerawerk ! Maak er wel een goed gecamoufleerde imitatie van. Verberg jouw bronnen Je moet nu geen copy-specialist beginnen worden, maar als jouw idee op dat van een ander gebaseerd is, hou dat dan voor jezelf. Jouw idee wordt altijd plots minder waard eenmaal de mensen weten waar je jouw idee vandaan hebt.
.
Creativiteit
Inspiratie staat voor het pure ontstaan van ideëen. Creativiteit is meer een soort proces dat leidt tot jouw persoonlijk resultaat. Creativiteit gaat over iets nieuws en iets interessants creëren. Juist of onjuist ? • • •
• •
Creativiteit is zweverig en voor artiesten : Creativiteit is voor iedereen. Toch is de een creatiever dan de ander. Net als met andere zaken heeft dit vooral te maken met vaardigheden en ervaring. Creatief zijn kan je niet leren : Creativiteit kun je wel degelijk leren. Creativiteit is een vaardigheid. De omgeving kan wel stimulerend werken. Mijn omgeving belet me creatief te zijn : Een omgeving belet niet per definitie om creatief te zijn. Je kunt denken dat je helemaal niet creatief kunt zijn bv tussen drilboren van werken in havengebied, maar misschien krijg je daar juist de nodige ingeving om een verhaal te schrijven over “stilte”. Voor creativiteit heb je veel tijd nodig : Klopt niet! Nieuwe ideeën bedenken vraagt niet veel tijd, maar wel aandacht. Creatieve ideeën bekom je met brainstormen : Een creatieve sessie is meer dan het roepen van zo veel mogelijk ideeën, waar men vervolgens weinig raad mee weet.
Het creatief proces IDEE – CONCEPTIE : vanuit observatie, research, nadenken, associaties en verbeelding kunnen nieuwe ideën ontstaan. Het kan ook zijn dat je gewoon een opdracht krijgt. UITWERKING : de uitwerking bestaat in het uitschrijven en tekenen van ideën. Noteer ook al de beperkingen waar je rekening mee zal moeten houden. Probeer al oplossingen te bedenken voor de problemen die je ziet. Wees kritisch. Probeer origineel te zijn en werk alles goed uit. Plan alles goed. Vooral het materiaal, de locaties en de mensen die nodig zijn, vragen veel organisatiewerk. ESSENTIE : een idee komt uit inspiratie of een opdracht. Dat idee moet creatief uitgewerkt worden door informatie te verzamelen, testen doen, enz.. Je kan het best daarna een tijd laten liggen en pas dan naar een finaal concept gaan. Zet alles netjes op papier, want ideëen die niet opgeschreven worden, geraken verloren. CREATIE : realisatie en uitwerking van alle ideeën die samen in een concept zitten. Dit bestaat uiteraard vooral uit het filmwerk zelf. EVALUATIE : Feedback op jouw resultaat kan gebeuren met een beperkt aan tal mensen of een testpubliek. Hieruit volgen eventueel nog enkele kleine aanpassingen. Verhaal (inhoud)
Een goed verhaal gaat over iets, heeft een ‘pointe’. En die ‘pointe’ kan je bij een goede film in één zin samenvatten : de premisse. Dat is een bondige en heldere formulering van je idee en dat schrijf je best neer vooraleer het verhaal uit te werken. Vertrekken vanuit een personage of een gebeurtenis is niet zo’n goed idee. Die werkwijze heeft het grote risiko dat het verhaal nergens naar leidt of zo in stukjes en brokjes opgebouwd wordt, dat het niet duidelijk is waar het nu over gaat. De premisse moet opgebouwd zijn uit de volgende elementen : Karakter of situatie + conflict + conclusie. Een handige vraag die je kan stellen is : “Wie wil wat en waarom kan hij/zij dat niet?” Amélie Poulain : Amélie, een onschuldig en naïef meisje in Parijs, die een eigen goevoel voor rechtvaardigheid heeft, beslist om de mensen rondom haar te helpen waarbij ze zelf de liefde ontdekt.
Karakter : Amélie Conflict : beslissen om de mensen rondom haar te helpen Conclusie : ze ontdekt de liefde van haar leven “Wie wil wat en waarom kan hij/zij dat niet?” Amélie wil graag gezien worden Ze is alleen, teruggetrokken, afgezonderd, op zichzelf en dus eenzaam Een goed verhaal is ook ‘gelaagd’ zoals elke perfect saus dat is in de keuken ; ‘Gelaagde’ opbouw bij Amélie Poulin : Hoofdlijn : Amélie wil andere mensen helpen. Ze is op zoek naar liefde. Allerlei gebeurtenissen : Het café waar ze werkt, de oude kunstschilder die ze leert kennen, de conciërge, Lucien, Nino Kleine leuke details : Haar vader is een arts en denkt dat zijn dochter aan een hartziekte lijdt. Haar moeder is zeer neurotisch. De kabouter-op-reis. Amélie verzamelt steentjes om op het water te laten afketsen, ze beleeft plezier met het breken van het suikerlaagje van de crème brûlée. De kracht zit 'm in de eenvoud ! Elk verhaal dat enorm gekunsteld in mekaar zit, is voor een kijker onmogelijk te ontwarren en te volgen in een half uur tijd. Storyboarding
Je hoeft niet mooi te kunnen tekenen, maar het doet je wel nadenken over de shots die je gaat maken. Het bevat info over de kadrage en camerastandpunt. Hert wordt ook meteen visueler.
Tips reisfilm
Zet op voorhand alles even op papier wat je in de film wilt hebben. Hou je verhaal boeiend (en kort). Vermijd ellenlange scenes over hetzelfde item. Hoeft niet persé in de juiste tijdsvolgorde weergegeven worden. Beschrijf details. Laat vanzelfsprekendheden weg. Laat de verschillen aan bod komen. Beschrijf wat je zintuigen oppikken. De voice-over mag niet letterlijk vertellen wat er ook al in beeld te zien is. Overlaadt de kijker niet met de namen van alle dorpjes waar je geweest bent, of de tempels en farao’s die je in Egypte hebt bezocht. Veel interessanter is om te zien hoe de mensen er leven, wat ze eten, hoe ze gekleed zijn. Wat zijn de plaatselijke gebruiken ? In welke huizen wonen de mensen ? Probeer dus opsommingen te vermijden. Vertel een verhaal. I.p.v. een commentaar stem, zou je ook de presentator ter plekke het verhaal kunnen laten doen voor de camera ! Gebruik een persoon die a.h.w. de reis maakt en die je overal ziet wandelen of iets drinken en laat die persoon dan met een voice-over vertellen over haar avonturen op die reis. In een reisreportage kan je in blokken werken zodat een onderwerp toch niet langer dan een halve minuut in beeld is. Gebruik lower 3rd’s om een naam, tijd of plaats in beeld te brengen. Die blijven dan 4-6 sec staan. In een reisreportage : hou je reisrichting in de gaten !! Maak eens een reisfilm over minder bekende plaatsen (Cornwall, Avalon, …) Vermijd het gebruik van bekende muziek.
Camerawerk
Zorg dat je je camera kent, dat je ter plaatse niet meer moet beginnen zoeken waarom je witbalans er naast staat en hoe je dat moet verzetten. Kuis je lens vooraleer je start met filmen ! Er is niks zo ergerlijk om thuis te komen met jouw opnames en temoeten merken dat op elk shot een vlek in het beeld staat. Laad je batterijen op ! Wis je flash-cards ! Je hoeft niet steeds de camera te bewegen, je kan ook de beweging in het shot halen. Niet inzoomen en uitzoomen. Creëer diepte door perspectief, spelen met scherptediepte, afsnijding, enz …. Maak gebruik van de sterke punten. Zorg dat er iets te zien is in het shot dat je maakt. Mensen zo in beeld brengen dat ze met het hoofd lichtjes tegen de bovenrand zitten en iets uit het midden in beeld komen( vrije kijkruimte). Kijk niet alleen op de viewer maar ook naast de camera zodat je ziet wat er gebeurt en je kan anticiperen. Maak close-ups !! Maak Cutaways !! Ook keuze van de lens (brandpuntsafstand) is belangrijk ; groothoek versus ingezoomd. Het verandert het perspectief, het verandert de scherptediepte, het verandert het gevoel van de camerabeweging. De camera hoeft niet altijd op een driepoot. Een tripod geeft wel stabiele beelden, maar je bent ook enorm gebonden aan die ene plaats waar je staat. Dat zorgt voor weinig variatie in beelduitsnedes. Gebruik eens wat licht. Een eenvoudige 500W halogeen werklamp met een spun-filter doet wonderen. Er zijn ook al moderne LED-lampen, maar pas daar mee op !
Editing (Montage)
De montage maakt de inhoud van je film. De shots die je weloverwogen kiest, de volgorde, het ritme.
Ken je software ! Maak er kleine test-filmpjes mee om alles onder de knie te krijgen. Begin ook met al het materiaal dat je hebt te bekijken en te inventariseren. Plaats eventueel commentaar bij in het montageprogramma. Werk een idee voor de montage uit op papier. Elk shot dat je gebruikt moet een functie in het verhaal hebben. Doe het dat niet, haal het er dan uit, zelfs als het je beste shot is. Snij op de beweging (een auto de voorbij rijdt, een persoon die een stap zet, een deur die open gaat). Snij op ‘wipes’ : personen of delen van het interieurs of een gebouw die in beeld pannen, zijn ideaal om op de snijden. Voor een goed tempo zijn shots van 2 to 4 seconden ideaal. Voor iets rustiger montage mag dat 6 tot 8 seconden zijn. Let wel, als je slechts 2 sec toont en hetgeen in dat shot gebeurt is niet af bij de las, dan zal de kijker van alles en niks gezien hebben. Bij sneller tempo : cuts, bij trager tempo : overvloeiers. Focus van je oog : let erop waar de aandacht van je oog naartoe gaat in een shot. Als je nu naar een volgend beeld gaat in de montage, kies het dan zo dat je oog op dezelfde plek mag blijven staan. Dat levert altijd een hele mooie overgang op ! Snijden op het ritme van muziek of op de frasering van de tekst kan leuk zijn. J-Cut en L-Cut in plaats van ping-pong editing ! Bij J-cut hoor je de audio van het volgend shot al op voorhand. Bij een L-cut blijf je het geluid van de vorige scene nog even horen bij het nieuwe shot. Gebruik totaalshots (establishing shots) !! Monteer op associatieve gebeurtenissen ; vb. shot van een feest, gevolgd door een closeup van een biertje, gevolgd door een medium shot van het feest bij valavond … zo maak je een sprong in de tijd en komt het heel natuurlijk over. Bekijk je montage eens zonder geluid. Montage fouten komen gegarandeerd sneller naar boven.
Sound
De klank wordt soms wat onderschat. Draai eens het geluid terug van een film en je zal meteen merken wat er van de film wegvalt ! Bij heel wat amateur films zijn de volgende zaken te merken ;
Het geluid zorgt niet altijd voor contuiteit. De muziek stopt soms abrupt bij het einde van een scene. Denk aan J-cuts en L-cuts ! De klankkleur verandert soms voortdurend bij elk shot omdat de klank met de microfoon op de camera opgenomen is en dus niet altijd in dezelfde richting stond en ook niet allemaal op hetzelfde moment is opgenomen. Vaak hebben de geluidseffecten een slechte kwaliteit. Zo zijn vaak ontploffingen te horen die dof en metaalachtig klinken. Soms zijn de geluidseffecten veel te luid. Men probeert spanning op te bouwen met alle middelen die voorradig zijn, maar een glas dat valt klinkt nu eenmaal niet zoals een raam dat in diggelen valt. Gebruik dus geluidseffecten op subtiele wijze. Er zit soms een metaalachtige klank op de dialogen en soms ook op de muziek. Dat komt doordat de sample-frekwentie van het geluidsfragment niet overeenkomt met die van het film project. Een 44,1kHz geluidseffect in een 48kHz montage resulteert in ‘aliasing’. Dat zijn ongewenste geluiden die ontstaan door het verschil van 48kHz en 44,1kHz en die zijn helaas hoorbaar als een metaalachtige bijklank. Een goed geluiidsprogramma gebruiken dat deze conversie correct kan doen met filtering is aan te raden ! Veel kamer-echo op dialogen. Gesprekken klinken soms hol door de harde akoestiek van de kamer waar de opname gebeurde. Je kan dit vermijden door allereerst een koptelefoon te dragen tijdens de opname zodat je dat kan horen. Een laken of een deken tegen de muur hangen die niet in beeld is, kan wonderen doen ! De ingebouwde standaardmicrofoon op de camera vangt vaak (storend) omgevingsgeluid op. Gebruik daarom een externe microfoon, al dan niet met een externe digitale geluidsrecorder. Eventueel ook een boom-pole. Gebruik een hoofdtelefoon om te luisteren of het geluid goed is. Gebruik een hoofdtelefoon van het gesloten type, niet van het open type.
Sommige camcorders hebben last van stoorgeluid door de bediening van de knoppen of de motorisatie van de focus. Let daar op. Beluister de eindmontage op goede luidsprekers thuis. Gebruik rechtenvrije muziek (www.creativecommons.org, www.podsafeaudio.com) voor de geluidsafwerking. Interessante sites om te bekijken (en te beluisteren) : http://www.backgroundmusicforfree.com/ http://freeplaymusic.com/ http://www.tribeofnoise.com/ http://incompetech.com/music/ https://www.jamendo.com/en/welcome http://magnatune.com/ http://www.mobygratis.com/ http://dig.ccmixter.org/ http://freemusicarchive.org/search/ Sites waarop goede filmmuziek te koop is : http://www.royaltyfreecomposer.com/ http://www.soundtaxi.net/
Besteed voldoende tijd aan je geluidsmontage. Bij reisreportages ; voice op 0dB, muziek op 24dB. Niet overdrijven met geluidseffecten en zoek ook goede kwaliteit van geluidseffecten !
Music
Kies zorgvuldig de muziek uit. Muziek kan de sfeer in je film ondersteunen of afbreken.
Er hoeft ook niet voortdurend muziek aanwezig te zijn. Stilte kan soms mooier zijn.
Vermijd muziek met zang als je ook een voice-over hebt.
Vermijd gekende muziek, tenzij er een goede reden voor is natuurlijk
Hoeveel mensen gaan naar de cinema en zeggen wanneer ze buiten komen: "Wel dat was nog eens goede filmmuziek!" ? Goede filmmuziek valt bijna niet op ! En als de muziek opvalt is het vaak omdat die storend is en dus niet goed gekozen. Bij het herbeluisteren van de muziek die in een film zat, krijg je niet alleen de muziek weer te horen, je herinnert je zelfs de passages waarin deze muziek voorkwam. Zo sterk is de aanwezigheid van muziek in een film !
http://www.filmmuziek.com/ Op filmmuziek.com kan je veel filmmuziek voorbeluisteren en eventueel aankopen voor faire prijzen.
Voice-Over Zorg vooral voor een warme duidelijke stem die rustig de commentaar inspreekt. Zorg voor een micro zonder ruis.
ECO-Systeem
Alles evolueert aan een rot-tempo. Niet alleen de portemonee kan niet mee, maar je moet ook nog tijd en goesting hebben om je voortdurend bezig te houden met het aanleren van de nieuwe software of apparatuur. En de dingen worden er niet eenvoudiger op. Vandaar dat ik iedereen aanraad om 1 keer goed te investeren tot jealles hebt om mooie films mee te maken en dat alles goed en vlot werkt. En blijf er dan van af. Ik zou zelfs aanraden om de automatische updates onder windows af te zetten, want het zou niet de eerste keer zijn dat iets plots niet meer werkt zoals je het gewoon bent nadat een windows update is binnen gekomen. Het voordeel van een ‘eco-systeem’ is dat je eens een tijd volledig op je gemak bent en aandacht kan besteden aan het creatieve van je hobby. Voortdurend problemen moeten oplossen op je PC geeft stress. En stress moeten we vermijden natuurlijk, zeker voor een hobby. Natuurlijk zijn de commerce-mannen ook niet achterlijk. Ze gaan er wel vroeg of laat voor zorgen dat je wel moet vernieuwen. Plots willen dingen niet meer werken zoals je gewoon bent (een internet web-browser, flashplayer, noem maar op.) Dan moet je gewoon eens terug een periode doorworstelen om nieuwe dingen te leren. Als je er zelf niet sterk in bent, koop dan nieuwe dingen die al een tijdje bestaan zodat je altijd wel bij iemand terecht kan met je problemen.
Succes
Hitcock was ontegensprekelijk “The Master of Suspense” maar hij behoort tot de regisseurs die nog nooit de Academy Award voor Beste Regisseur hebben gewonnen. Laat je dus niet van de wijs brengen als een film eens niet goed lukt, wanneer iets niet geapprecieerd wordt, enz. Probeer gewoon met filmmaken veel plezier te beleven.
Nog enkele boek-tips TIP1 Auteur : Jan Verheyen Uitgever : Borgerhoff & Lamerigts Blz : 192 ISBN : 9789089311498
TIP2 Auteur : Roemer B. Lievaart Uitgever : QQleQ Dramaproducties Blz : 270 ISBN : 9789080555143
TIP3 Auteur : Jan Marie Peters Uitgever : Amsterdam University Press Blz : 216 ISBN : 9789053566268
TIP4 Auteur : Rogier Proper Uitgever : Bert Bakker Amsterdam Blz : 430 ISBN : 9789035128378
