Hoe Amsterdam-vriendelijk zijn de politieke partijen?

Hoe Amsterdam-vriendelijk zijn de politieke partijen? Amsterdam, 19 november 2006 Nieuws uit Amsterdam heeft onderzocht hoe Amsterdam-vriendelijk de partijen zijn die meedoen aan de verkiezingen op 22 november aanstaande. Het onderzoek beperkt zich tot partijen die volgens de peilingen een reële kans hebben om in de Kamer te komen. De partijen zijn beoordeeld aan de hand van zeven indicatoren, die zowel betrekking hebben op onderdelen van het verkiezingsprogramma, als op de samenstelling van de kandidatenlijst en het stemgedrag in het verleden. Door de scores op de onderdelen Amsterdammers op de kieslijst, Economie, Verkeer, Wonen, Burgerrechten, Sociaal en Bestuur op te tellen is een totaalscore berekend. In dit totaaloverzicht zijn de partijen waarvoor veel gegevens ontbreken, bijvoorbeeld doordat ze nog niet vertegenwoordigd zijn in het Parlement, niet opgenomen. Nieuwkomers zijn hierdoor in het nadeel. Een voorbeeld is de Partij voor de Dieren, die volgens peilingen kan rekenen op de steun van enkele procenten van de Amsterdamse kiezers.1 Totaalscore 570 520 414 397 318 250 121 60 60 -

GroenLinks SP PvdA D66 ChristenUnie SGP Lijst Vijf Fortuyn CDA VVD EenNL Partij voor de Dieren Wilders

Amsterdammers op de kieslijst Kandidaten Een indicator voor de mate waarin een partij in Amsterdam is geworteld is het aandeel Amsterdammers op de kieslijst. Omwille van de vergelijkbaarheid is gekeken naar de top-tien van elke partij. Kandidaten in top-tien die in Amsterdam wonen CDA Joop Wijn (1) ChristenUnie Joël Voordewind (1) D66 Boris van der Ham; Ageeth Telleman; Kajsa Ollongren (3) EenNL GroenLinks Lijst Vijf Fortuyn Partij voor de Dieren PvdA SGP SP VVD Wilders

Sander Simons; Anton van Schijndel (2) Femke Halsema; Wijnand Duyvendak; Mariko Peters; Naima Azough; Tofik Dibi; Jolande Sap; Mathieu Heemelaar (7) Lieke Keller (1) Wouter Bos; Aleid Wolfsen; Jet Bussemaker; Bert Koenders (4) Ewout Irrgang; Ronald van Raak (2) Laetitia Griffith (1) Martin Bosma (1)

1

Score De score voor dit onderdeel is berekend door per partij te bepalen hoeveel procent van de eerste tien kandidaten in Amsterdam wonen. CDA ChristenUnie D66 EenNL GroenLinks Lijst Vijf Fortuyn Partij voor de Dieren PvdA SGP SP VVD Wilders

10 10 30 20 70 0 10 40 0 20 10 10

Economie Privatisering Schiphol Wat er met Schiphol gebeurt heeft grote gevolgen voor Amsterdam, zowel voor de economie als voor het milieu. Amsterdam vindt daarom dat Schiphol in publieke handen moet blijven, en heeft als mede-aandeelhouder een veto uitgesproken tegen het voornemen van minister Gerrit Zalm om het vliegveld te privatiseren. Zalm wil het besluit van Amsterdam nu door de rechter laten vernietigen. Amsterdam heeft de steun van de bevolking, en zeker van de lokale bevolking. De meeste Nederlanders vinden dat Schiphol in publieke handen moet blijven en dat Amsterdam niet moet toegeven aan Zalm.2 Stemgedrag over besluit privatisering Schiphol in de Eerste Kamer CDA voor ChristenUnie tegen D66 tegen EenNL nvt GroenLinks tegen Lijst Vijf Fortuyn tegen Partij voor de Dieren nvt PvdA tegen SGP tegen SP tegen VVD voor Wilders nvt Glasvezel De gemeente Amsterdam is samen met woningbouwverenigingen en particuliere beleggers zoals ING begonnen met de aanleg van een glasvezelnet, dat onder meer gebruikt kan worden voor snel internet. Amsterdam investeert in het project vanwege de verwachte economische en sociale voordelen. Eerder dit jaar nam de Tweede Kamer een amendement aan dat stelt dat gemeenten de aanleg van snel internet in principe moeten overlaten aan de markt (inmiddels heeft minister Joop Wijn laten weten dat Amsterdam niet onder de aangescherpte regels valt omdat het Amsterdamse project al was gestart voordat de nieuwe regels van kracht werden3).

2

Stemming over amendement om gemeentelijke bemoeienis met glasvezelnetwerken in te perken (TK 29834, nr. 33 I) CDA voor ChristenUnie tegen D66 tegen EenNL nvt GroenLinks tegen Lijst Vijf Fortuyn 4 voor, 3 tegen Partij voor de Dieren nvt PvdA tegen SGP tegen SP tegen VVD voor Wilders voor Score De score voor dit onderdeel is berekend door 50 punten toe te kennen aan partijen die tegen de privatisering van Schiphol hebben gestemd, en 50 punten aan partijen die tegen het amendement hebben gestemd dat gemeentelijke bemoeienis met glasvezelnetwerken wil inperken. Voor dat laatste onderdeel zijn 3/7x50=21 punten toegekend aan Fortuyn. CDA ChristenUnie D66 EenNL GroenLinks Lijst Vijf Fortuyn Partij voor de Dieren PvdA SGP SP VVD Wilders

0 100 100 nvt 100 71 nvt 100 100 100 0 nvt

Verkeer Congestieheffing Om van Amsterdam een topstad te maken, moet er een heffing komen voor autoverkeer in het centrum en moet de opbrengst hiervan worden geïnvesteerd in beter openbaar vervoer, zo concludeerde de ING Bank onlangs in een onderzoek.4 Een vergelijkbaar systeem in Londen is erg populair omdat het zorgt voor minder files en minder milieuvervuiling. In september ontstond in de media het beeld dat Amsterdam een heffing naar Londens model zou willen invoeren. Minister Karla Peijs tikte de gemeente op de vingers: dat was niet de bedoeling. Hieronder wordt aangegeven in hoeverre ze steun kreeg van Tweede Kamerfracties.

3

Steun voor kritiek minister op vermeende Amsterdamse plannen voor congestieheffing CDA steunt minister ChristenUnie steunt minister deels D66 steunt Amsterdam EenNL nvt GroenLinks steunt Amsterdam Lijst Vijf Fortuyn steunt minister Partij voor de Dieren nvt PvdA steunt minister SGP geen opvatting SP geen opvatting VVD steunt minister Wilders geen opvatting Bron: Tweede Kamer, vragenuur 12 september 2006 Privatisering openbaar vervoer Amsterdam wordt verplicht om het openbaar vervoer aan te besteden, ondanks het feit dat vier jaar geleden in een referendum tweederde van de kiezers tegen een verzelfstandiging van het GVB heeft gestemd (bij een opkomst van ruim zestig procent).5 In juni vorig jaar verwierp de Tweede Kamer een motie waarin werd opgeroepen om geen aanbestedingsplicht in te voeren, met als argument dat gemeenten beter zelf kunnen bepalen of dit zal leiden tot beter openbaar vervoer. Moeten steden gedwongen worden om openbaar vervoer aan te besteden (stemming over motie 24036 nr 314)? CDA ja ChristenUnie ja D66 ja EenNL nvt GroenLinks nee Lijst Vijf Fortuyn ja Partij voor de Dieren nvt PvdA ja SGP nee SP nee VVD ja Wilders ja

4

Score De score voor dit onderdeel is berekend door 50 punten toe te kennen aan partijen die Amsterdam steunen rond de vermeende congestieheffing (25 in het geval van ChristenUnie) en 50 punten aan partijen die vinden dat gemeenten zelf moeten kunnen beslissen over aanbesteding van het openbaar vervoer. CDA ChristenUnie D66 EenNL GroenLinks Lijst Vijf Fortuyn Partij voor de Dieren PvdA SGP SP VVD Wilders

0 25 50 nvt 100 0 nvt 0 50 50 0 0

Wonen Huurliberalisering De Tweede Kamer heeft onlangs een nieuwe huurwet aangenomen, die zal leiden tot snellere huurstijgingen en grotere verschillen tussen rijke en arme buurten. De wet doorkruist het Amsterdamse beleid om segregatie tegen te gaan. Stemgedrag over huurliberalisering in de Tweede Kamer CDA voor ChristenUnie tegen D66 tegen EenNL* tegen GroenLinks tegen Lijst Vijf Fortuyn voor Partij voor de Dieren nvt PvdA tegen SGP voor SP tegen VVD voor Wilders tegen *Groep Eerdmans / Van Schijndel Kraakverbod Krakers hebben een stempel gedrukt op Amsterdam, onder meer door hun verzet tegen de ‘cityvorming’, die de leefbaarheid van de stad zou hebben ondermijnd. De kraakbeweging doet ook onderzoek naar criminele huiseigenaren. De Kamer heeft begin dit jaar via een motie het startschot gegeven voor invoering van een kraakverbod. Amsterdam is tegen zo’n maatregel, omdat het daardoor moeilijker wordt om leegstand te bestrijden.

5

Stemgedrag over motie waarin wordt gevraagd om kraakverbod (TK 30300-IX nr 46) CDA voor ChristenUnie voor D66 tegen EenNL nvt GroenLinks tegen Lijst Vijf Fortuyn voor Partij voor de Dieren nvt PvdA tegen SGP voor SP tegen VVD voor Wilders voor Score De score voor dit onderdeel is berekend door 50 punten toe te kennen aan partijen die tegen de huurliberalisering zijn en 50 punten aan partijen die tegen een kraakverbod zijn. CDA ChristenUnie D66 EenNL GroenLinks Lijst Vijf Fortuyn Partij voor de Dieren PvdA SGP SP VVD Wilders

0 50 100 nvt 100 0 nvt 100 0 100 0 50

Burgerrechten Rotterdamwet Op initiatief van de gemeente Rotterdam heeft de regering een ‘armenstop’ ingevoerd, of specifieker, een mogelijkheid voor grote steden om mensen met een uitkering te weren uit bepaalde achterstandswijken. De Amsterdamse SP kwam met het voorstel om rijke buurten dan ook maar af te sluiten voor rijke woningzoekenden. De SP heeft een punt, constateerde Trouw: ‘Het een is al net zo absurd als het ander’. Stemgedrag bij besluit over Rotterdamwet in Eerste Kamer CDA voor ChristenUnie voor D66 voor EenNL nvt GroenLinks tegen Lijst Vijf Fortuyn voor Partij voor de Dieren nvt PvdA 4 tegen 15 voor SGP voor SP tegen VVD voor Wilders nvt

6

Prestatiecontract illegalen Op verzoek van minister Rita Verdonk is in de prestatieafspraken met de politiekorpsen een bepaling opgenomen dat ze volgend jaar 11.883 illegalen moeten oppakken; lukt dit, dan staat daar een financiële beloning tegenover. De Amsterdamse gemeenteraad nam een motie van GroenLinks aan waarin deze illegalenpremie ‘onkies’ wordt genoemd en gaf burgemeester Job Cohen opdracht om na de verkiezingen met de regering te gaan praten over een bijstelling van de afspraken. Eerder de Tweede Kamer een motie van D66 verworpen waarin erop werd aangedrongen om tenminste geen premies te verstrekken voor het oppakken van gezinnen met kinderen. Stemming over motie-Lambrechts c.s. (TK 19637 nr 1083) CDA tegen ChristenUnie voor D66 voor EenNL* tegen GroenLinks voor Lijst Vijf Fortuyn tegen Partij voor de Dieren nvt PvdA voor SGP tegen SP voor VVD tegen Wilders tegen *Groep Eerdmans / Van Schijndel Regulering teelt softdrugs In 2004 schaarde vrijwel de gehele Amsterdamse gemeenteraad zich achter een manifest ‘Open de Achterdeur’ (het CDA steunde het manifest niet), waarin wordt gepleit voor experimenten met het reguleren van de teelt van van softdrugs. Op deze manier wil Amsterdam problemen met illegale teelt in woonwijken terug te dringen en voorkomen dat criminelen hieraan veel geld verdienen. Standpunt over (experiment met) reguleren van teelt softdrugs CDA tegen ChristenUnie tegen D66 voor EenNL voor GroenLinks voor Lijst Vijf Fortuyn onbekend Partij voor de Dieren onbekend PvdA voor SGP tegen SP voor VVD onbekend* Wilders tegen *=Het verkiezingsprogramma biedt geen uitsluitsel; op de website staat dat de partij alleen voor legalisering is als dit in Europees verband kan worden afgesproken. Score De score voor dit onderdeel is berekend door 33,3 punten toe te kennen aan partijen die tegen de Rotterdamwet hebben gestemd (4/19x33,3=7 in het geval van de PvdA); 33,3 punten aan partijen die voor de inperking van de illegalenpremie hebben gestemd; en

7

33,3 punten voor partijen die voorstander zijn van regulering van de teelt van softdrugs. De totaalscore is afgerond. CDA ChristenUnie D66 EenNL GroenLinks Lijst Vijf Fortuyn Partij voor de Dieren PvdA SGP SP VVD Wilders

0 33 67 nvt 100 0 nvt 74 0 100 0 nvt

Sociaal Verhogen bijstand De afgelopen jaren is de armoede toegenomen en raakten meer mensen financieel in de problemen. Dit kwam onder meer door de bevriezing van de uitkeringen (ontkoppeling), zo bleek uit een onderzoek van SCP en CBS. De Nederlandse gemeenten, die de bijstand uitvoeren, hebben eerder dit jaar al aangegeven dat het uitkeringsniveau moet worden verhoogd om te zorgen dat mensen kunnen rondkomen en te voorkomen dat ze in de schulden raken en een beroep moeten doen op de voedselbank.6 Verkiezingsprogramma’s over koppeling sociaal minimum aan lonen en over verhoging sociaal minimum CDA geen duidelijk standpunt ChristenUnie alleen koppeling D66 geen duidelijk standpunt EenNL geen duidelijk standpunt GroenLinks koppeling en verhogen Lijst Vijf Fortuyn geen duidelijk standpunt Partij voor de Dieren geen duidelijk standpunt PvdA alleen koppeling SGP alleen koppeling SP koppeling en verhogen VVD geen koppeling* Wilders geen duidelijk standpunt Bron: FNV, verkiezingsprogramma’s. *=De VVD wil het sociaal minimum koppelen aan prijzen ipv lonen, waardoor minima er relatief juist op achteruit gaan

8

Score De score voor dit onderdeel is berekend door 50 punten toe te kennen aan partijen die de koppeling tussen uitkeringen en lonen willen toepassen; en nog eens 50 punten aan partijen die bovendien het uitkeringsniveau willen verhogen. CDA ChristenUnie D66 EenNL GroenLinks Lijst Vijf Fortuyn Partij voor de Dieren PvdA SGP SP VVD Wilders

0 50 0 0 100 0 0 50 50 100 0 0

Bestuur Afschaffen deelraden Amsterdammers hebben een haat-liefde verhouding met hun stadsdelen, maar dat betekent niet dat ze zomaar kunnen worden afgeschaft. Het percentage Amsterdammers dat tevreden is met de stadsdelen is nog altijd drie keer zo hoog als het percentage ontevredenen.7 Standpunt over deelraden CDA geen duidelijk standpunt ChristenUnie geen duidelijk standpunt D66 geen duidelijk standpunt EenNL afschaffen GroenLinks onderzoek naar afschaffing Lijst Vijf Fortuyn geen duidelijk standpunt Partij voor de Dieren geen duidelijk standpunt PvdA geen duidelijk standpunt SGP geen duidelijk standpunt SP gemeenteraad beslist* VVD geen duidelijk standpunt** Wilders geen duidelijk standpunt *=De Amsterdamse SP is voor afschaffing van de deelraden. **=Minister Johan Remkes wil de deelraden afschaffen, maar dit voornemen staat niet in het verkiezingsprogramma van de VVD.

9

Score De score voor dit onderdeel is berekend door 50 punten toe te kennen aan partijen die de deelraden niet ter discussie stellen. CDA ChristenUnie D66 EenNL GroenLinks Lijst Vijf Fortuyn Partij voor de Dieren PvdA SGP SP VVD Wilders

50 50 50 0 0 50 50 50 50 50 50 50

1

At5 / O+S. Peiling Maurice de Hond, 13 september 2006. 3 Brief met antwoord op Kamervragen van Aptroot, 13 november 2006. 4 Witteveen, J.S.J. 2006, Amsterdam top 5-stad: Een internationale vergelijking. Amsterdam: ING Economisch Bureau. 5 O+S, Defnitieve uitslag verkiezingen 2002. 6 Persbericht VNG, 3 maart 2006. 7 O+S, De Amsterdamse burgermonitor. 2

10