Het zorgplan ondersteuning in de aanpak bij het vermoeden van een zorgkind
Voorschoolse voorzieningen gemeente Katwijk
Schooljaar 2012-2013
1 Zorgplan Versie 2012
Deze brochure is geschreven door Gerda Minnee© in samenwerking met projectgroep Peuterpraat AED-Leiden. De informatie is met de grootste zorg samengesteld. Er kunnen geen rechten worden ontleend aan de inhoud.
Voor informatie kunt u zich wenden tot: Gerda Minnee, Stichting Peuterkring Katwijk, Krom 101, 2221 KK Katwijk, telefoon: 071-4079009 2 Zorgplan Versie 2012
1
HET ZORGPLAN ............................................................................................................................ 5 1.1 1.2
2
ALGEMEEN.................................................................................................................................................. 5 WIJZIGINGEN IN ZORGPLAN 2012 ................................................................................................................... 5
NIVEAUS VAN ZORG EN STAPPENPLAN ................................................................................... 6 2.1 NIVEAU 1 ALGEMENE PREVENTIE ZORG IN DE GROEP ........................................................................................... 7 2.2 NIVEAU 2 EXTRA ZORG IN DE GROEP ................................................................................................................ 7 2.2.1 Het stappenplan voorschoolse voorzieningen ................................................................................. 8 2.2.2 Stap 1: zorg of vermoeden van ontwikkelingsachterstand ............................................................. 8 2.2.3 Stap 2: kindbespreking .................................................................................................................... 9 2.2.4 Stap 3: het uitvoeren van het plan van aanpak (intern) ................................................................ 10 2.2.5 Stap 4: het plan van aanpak werkt, geeft een positief effect op het zorggebied .......................... 11 2.2.6 Stap 5: plan werkt niet/niet voldoende ......................................................................................... 12 2.2.7 De zorgvraag is duidelijk voor ouders en team ............................................................................. 13 2.2.8 De zorgvraag is niet duidelijk voor ouders en/of team ................................................................. 14 2.3 NIVEAU 3 SPECIALE ZORG IN OVERLEG MET PLUSLEIDSTER (PL) ........................................................................... 15 2.4 NIVEAU 4 VOORZIENING NABIJE ZORG ............................................................................................................ 15 2.4.1 Ambulante begeleiding door projectgroep ................................................................................... 15 2.4.2 Groepsverkleining van de peuterspeelzaalgroep .......................................................................... 16 2.4.3 Centrum voor Jeugd en Gezin ........................................................................................................ 16 2.4.4 Advies- en meldpunt kindermishandeling ..................................................................................... 16 2.4.5 Jeugd Maatschappelijk Werk en JMW Pilot Project ...................................................................... 17 2.5 NIVEAU 5 ZORG VAN BUITENAF ..................................................................................................................... 17 2.6 NIVEAU 6 SPECIALE VOORZIENING ................................................................................................................. 17
3
AFSPRAKEN VOORSCHOOLSE EDUCATIE.............................................................................. 18 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14 3.15
4
VOORSCHOOLSE EDUCATIE EN AMBITIENIVEAU 2 .............................................................................................. 18 PROGRAMMA PEUTERPRAAT ........................................................................................................................ 18 OVEREENKOMST VOORSCHOOLSE WERKZAAMHEDEN ......................................................................................... 18 THEMATISCH WERKEN ................................................................................................................................. 19 DOORGAANDE LEERLIJN VOORSCHOOLSE VOORZIENING EN BASISONDERWIJS .......................................................... 19 DOSSIER ................................................................................................................................................... 19 UITLEEN VAN THEMAMATERIAAL ................................................................................................................... 19 DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING .................................................................................................................... 19 ZORGPLAN ................................................................................................................................................ 19 SIGNALEREN EN FOCUS ................................................................................................................................ 19 PROTOCOL ................................................................................................................................................ 19 PLUSLEIDSTER ............................................................................................................................................ 20 NIEUWE PERSONEEL.................................................................................................................................... 20 GROEPSVERKLEINING .................................................................................................................................. 20 IN KADER VAN LOKALE JEUGDBELEID ............................................................................................................... 20
HET PLUSLEIDSTERTRAJECT ................................................................................................... 21 4.1 DE PLUSLEIDSTER ....................................................................................................................................... 21 4.1.1 Procedure aanmelding kinderen voor plusleidster ........................................................................ 21 4.1.2 Werkwijze ...................................................................................................................................... 21 4.2 DE PROJECTGROEP KINDERKLANKEN EN PEUTERPRAAT OVERGEGAAN IN AMBULANT EDUCATIEVE DIENST (AED) .......... 21 4.3 DOELGROEP BEPALING ................................................................................................................................ 21 4.3.1 Definitie van een pluskind ............................................................................................................. 22 4.3.2 Uitsluitcriteria ................................................................................................................................ 22
5
OUDERBETROKKENHEID EN ONDERSTEUNING .................................................................... 23 5.1 5.2
OVERZICHT ONDERSTEUNINGSMOGELIJKHEDEN AAN OUDERS VAN KINDEREN IN 0-4 JAAR GROEP ............................... 24 CONTACT MET OUDERS................................................................................................................................ 25 3 Zorgplan Versie 2012
5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10 6
PROTOCOLLEN ............................................................................................................................ 27 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7
7
FOLDERMATERIAAL ..................................................................................................................................... 25 CENTRUM VOOR JEUGD EN GEZIN (CJG) ........................................................................................................ 25 MEE ....................................................................................................................................................... 25 PERSOONSGEBONDEN BUDGET (PGB) ............................................................................................................ 25 FINANCIËLE TEGEMOETKOMING KINDEREN IN HET PLUSLEIDSTERTRAJECT DOOR DE GEMEENTE ................................... 25 GEMEENTE KATWIJK (SOC), AFDELING SOCIALE ZAKEN ..................................................................................... 26 BUDGET INFORMATIEPUNT........................................................................................................................... 26 FORMULIERENBRIGADE................................................................................................................................ 26
PROTOCOL CONSULTATIE PROJECTGROEP T.B.V. PEUTERBEGELEIDING ................................................................... 27 PROTOCOL CONSULTATIE PLUSLEIDSTER .......................................................................................................... 28 PROTOCOL CONSULTATIE LOGOPEDIE - VOORSCHOOLSE INSTELLING OF OP INDICATIE VAN HET CONSULTATIEBUREAU...... 31 PROTOCOL CONSULTATIE ZORG ADVIES TEAM (ZAT) ........................................................................................ 32 PROTOCOL CONSULTATIE ADVIES EN MELDPUNT KINDERMISHANDELING ............................................................... 33 PROTOCOL OVERDRACHT VOORSCHOOLSE INSTELLINGEN – BASISONDERWIJS .......................................................... 34 MELDCODE BIJ SIGNALEREN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING ....................................................... 36
HULPVERLENENDE INSTANTIES .............................................................................................. 37 7.1 CENTRUM VOOR JEUGD EN GEZIN (CJG) ........................................................................................................ 37 7.1.1 Jeugd Gezondheid Zorg (JGZ) en Consultatiebureau (CB) ............................................................. 37 7.1.2 JGZ en Triple P ............................................................................................................................... 37 7.1.3 Opvoedadviespunt......................................................................................................................... 38 7.1.4 Eén gezin één plan ......................................................................................................................... 38 7.1.5 Verwijsindex risico's jongeren ....................................................................................................... 38 7.1.6 Digitaal dossier jeugdgezondheidszorg/EKD ................................................................................. 38 7.1.7 Algemeen Maatschappelijk Werk.................................................................................................. 39 7.1.8 Stevig Ouderschap ......................................................................................................................... 39 7.2 ADVIES-EN MELDPUNT KINDERMISHANDELING (IN BIJLAGE SIGNALENLIJST 0-4 JAAR) (AMK) ................................... 39 7.3 RAAMWERK .............................................................................................................................................. 40 7.4 BUREAU JEUGDZORG (BJZ) .......................................................................................................................... 40 7.4.1 Cardea hulpaanbod /Kinderen van 0 tot en met 3 jaar ................................................................. 40 7.4.2 Campus Cardea Katwijk ................................................................................................................. 41 7.5 BASISZORG KWETSBARE KINDEREN (BKK) ....................................................................................................... 41 7.6 HOMESTART ............................................................................................................................................. 42 7.7 INTEGRALE VROEG HULP (IVH)..................................................................................................................... 42 7.8 MELDPUNT ZORG EN OVERLAST .................................................................................................................... 43 7.9 MOLENSPREEKUUR SPRAAK-TAAL-GEHOOR .................................................................................................... 43 7.10 DE REGELING DOE MEE! .............................................................................................................................. 43 7.11 LOGOPEDISCH INLOOPSPREEKUUR.................................................................................................................. 44 7.12 VISIO: KONINKLIJKE VISIO ............................................................................................................................ 44
8
BIJLAGEN ..................................................................................................................................... 45 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8 8.9 8.10 8.11 8.12
TOESTEMMINGSFORMULIER ZORG ADVIES TEAM 0 – 4 JAAR .............................................................................. 45 AANMELDINGSFORMULIER ZORG ADVIES TEAM 0-4 JAAR .................................................................................. 46 STAPPENPLAN VOOR HET INSCHAKELEN VAN BEGELEIDING DOOR DE PLUSLEIDSTER .................................................. 47 “AFSPRAKEN GROEPSVERKLEINING PEUTERSPEELZAALWERK KATWIJK 2010” ......................................................... 49 FORMULIER DRIEMAANDELIJKS EVALUATIEMOMENT GROEPSVERKLEINING.............................................................. 52 SIGNALEN VAN KINDERMISHANDELING (0-4 JAAR) ............................................................................................ 53 PROTOCOL OVERDRACHT BIJLAGE STANDAARDBRIEF “GEEN TOESTEMMING OVERDRACHT OUDERS” ............................ 55 PROTOCOL OVERDRACHT BIJLAGE: CHECKLIST 2009 .......................................................................................... 56 CHECKLIST ZORGDOSSIER ............................................................................................................................. 57 VOORBEELD DOSSIER ZORGKIND .................................................................................................................... 58 AANVRAAGFORMULIER FINANCIËLE TEGEMOETKOMING GEMEENTE KATWIJK.......................................................... 59 OVEREENKOMST VOORSCHOOLSE WERKZAAMHEDEN EN HET BIJBEHORENDE URENOVERZICHT ................................... 59
4 Zorgplan Versie 2012
1
Het Zorgplan
1.1 Algemeen Het zorgplan, is een ondersteuning in de aanpak bij het vermoeden van een zorgkind en het is bedoeld als aanvulling op het programma Peuterpraat. Het is geschreven in opdracht van de gemeente Katwijk in het kader van de Voor- en Vroegschoolse Educatie, één van de pijlers van het onderwijsachterstandenbeleid. De opdracht van Ministerie van OCW/het Kabinet is dat alle kinderen met een risico op taalachterstand in de Nederlandse taal in 2011 een VVE-programma aangeboden moeten krijgen. Afspraken om dat doel te bereiken worden in de Lokale Educatieve Agenda (LEA) met alle betrokken organisaties gemaakt en schriftelijk vastgelegd. Het doel is een gelijke aanpak bij het vermoeden van een zorgkind. Het zorgplan is ontwikkeld om pedagogisch medewerkers in de voorschoolse instellingen te ondersteunen in de aanpak bij vermoeden van een zorgkind. Het “niet pluisgevoel”, er is iets aan de hand maar je kunt de vinger er niet op leggen of juist het herkennen van een zorggebied zijn redenen om een kind nader te bekijken. Het zijn die kinderen om wie je je zorgen maakt en van wie je vermoedt dat ze op welk gebied dan ook ondersteuning nodig hebben. Een gelijke aanpak geeft alle kinderen in Katwijk gelijke kansen. 1.2 Wijzigingen in zorgplan 2012 In de voorschoolse voorzieningen in de gemeente Katwijk wordt gewerkt met het programma Peuterpraat, een overdrachtsformulier naar de basisschool en het Zorgplan. Het primair onderwijs in gemeente Katwijk hanteert de begrippen zorgniveaus; er worden zes zorgniveaus omschreven. Om de zorg op de voorschoolse voorzieningen te vertalen in dezelfde terminologie is een overzicht (pag.7) gemaakt. Door met eenzelfde indeling en definiëring te gebruiken wordt bereikt dat er meer aangesloten kan worden op de ontwikkelings- / onderwijsbehoeften van het individuele kind/ leerling en meer inzicht verkregen wordt betreffende de verleende inspanning van de vorige voorschoolse voorziening / school. De doorgaande leerlijn naar basisschool is hierin zichtbaar aanwezig. Samen zijn we verantwoordelijk voor een optimale ontwikkeling van het kind/ de leerling. Bij de overstap naar het primair onderwijs komt het kind/ de leerling in principe in hetzelfde zorgniveau.
Zorgplan Versie 2012
5
2
Niveaus van zorg en stappenplan
Niveau van zorg 1.Algemene preventie zorg in de groep Doel: alle kinderen krijgen aanbod Peuterpraat
Planmatig werken
Betrokkenen
Verantwoording
Ouders
*alle kinderen worden geobserveerd met 2jr en 10mnd en met 3 jr en 10 mnd *thematisch werken Peuterpraat
*psz leidster/ped. medewerker
*thematisch werken Peuterpraat *regulier observatieformulier *schriftelijke overdracht *week/maandplanner *groepsbespreking
Regulier oudercontact *toestemming overdracht
2.Extra zorg in de groep Doel: extra aandacht en vermoeden onderbouwen
*extra aandacht psz. Leidster *gerichte stimulatie *uitleen oudermateriaal
*psz leidster/ped. medewerker
*zorgplan *intern plan van aanpak *bespreking kind in team *start zorgdossier *curatieve observatie *indien nodig advies ZAT *warme overdracht > basisschool
*oudergesprek *medisch uitsluiten CB/huisarts *toelichting oudermateriaal
3.Speciale zorg in overleg met plusleidster (PL) Doel: individuele zorg gericht op stimulering van ontwikkeling
*doen van uitgebreide observatie *handelingsplan (voor 3mnd tot maximaal 1 jaar) *3de en/of 4de dagdeel *met/zonder extra begeleiding (PL)
*psz leidster/ped. medewerker *plusleidster
*bespreking kind *plusleidsteroverleg *handelingsplan (PL) *ZAT/contact CJG *tegemoetkoming gemeente in ouderbijdrage *warme overdracht > basisschool
*folder extra aandacht op de groep *oudergesprek met plusleidster over proces en toestemming voor PL en warme overdracht
4.Voorziening nabije zorg Doel: individuele zorg binnen eigen voorziening op eigen zorg gericht
observatie door derde *AED, peuterbegeleiding/ Video Interactieve Begeleiding *CJG/JGZ/IVH /AMK *groepsverkleining
*psz leidster/ped. medewerker *coördinator/ leidinggevende KOV
*ZAT/contact CJG *bespreking kind *warme overdracht dossier >andere voorziening/BO/SBO *kwartaalevaluatie groepsverkleining
*oudergesprek voortgang eventueel met ambulante begeleider (AED) o.a. toestemming verder stappen en warme overdracht
5.Zorg van buitenaf
Ondersteuning proces *AED *ZAT/CJG/JGZ /IVH/AMK
*psz leidster/ped. medewerker * ambulante begeleider (AED) *coördinator/ leidinggevende KOV
*warme overdracht zorgdossier
oudergesprek met ambulante begeleider (AED) o.a. toestemming observatie AED/warme overdracht
6.Speciale voorziening
Verwijzing: naar Cardea diverse vormen van opvang of S(B)O
*psz leidster/ped. medewerker * ambulante begeleider (AED) *ontvangende organisatie
*warme overdracht dossier
oudergesprek met ambulante begeleider (AED) o.a. toestemming
zorgdeskundigen * ambulante begeleider (AED) *logopedist *jeugdverpleegkundige *opvoedadviespunt
6 Zorgplan Versie 2012
2.1
Niveau 1 Algemene preventie zorg in de groep
Doel: alle kinderen die voorschoolse voorzieningen in gemeente Katwijk bezoeken krijgen het programma Peuterpraat aangeboden en worden tweemaal a.d.h.v. basisobservatieformulier, tevens overdrachtsformulier naar basisonderwijs, geobserveerd. Planmatig werken: Peuterpraat: Alle kinderen krijgen het programma Peuterpraat op thematische wijze aangeboden Overdracht naar basisonderwijs: alle kinderen worden op de leeftijd van 2 jaar en 10 maanden en 3 jaar en 10 maanden geobserveerd aan de hand van de basisobservatielijst behorend bij het programma Peuterpraat . Betrokkenen: de peuterspeelzaalleidster (leidster) of pedagogisch medewerker (pm-er), Eis: beroepsgerichte opleiding en specifieke opleiding voor het voorschoolse educatieve programma; Er wordt met twee gediplomeerde krachten op een groep met 16 peuters gewerkt. Verantwoording Er wordt thematisch gewerkt: Het programma Peuterpraat, zie ook info 6.1, is gericht op alle ontwikkelingsgebieden en de activiteiten worden thematisch aangeboden. Het regulier observatieformulier wordt gebruikt als schriftelijke overdracht. Het basisobservatieformulier uit het programma Peuterpraat wordt gebruikt voor reguliere observatie en het dient tevens als overdrachtsformulier voor de basisschool. Er wordt met een week/maandplanner gewerkt: De teams maken gebruik van week- en maandroosters, zoals in het programma Peuterpraat wordt aangegeven of hebben een eigen format ontwikkeld welke aan de gestelde eisen voldoet. Met regelmaat wordt er een kindbespreking gehouden conform de afspraken die de gemeente jaarlijks met de betrokken organisaties maakt. Ouders Regulier oudercontact: De ouders worden benaderd als gelijkwaardige gesprekspartner en worden gezien als een belangrijke bron van informatie. Toestemming overdracht: De ouders worden in de gelegenheid gesteld eigen opmerkingen toe te voegen op het overdrachtsformulier. Tevens wordt toestemming gevraagd om het overdrachtsformulier naar de basisschool te sturen. 2.2
Niveau 2 Extra zorg in de groep
Doel In niveau 2 gaat het om de extra zorg die wordt gegeven in de groep door de groepsleiding. Het kan bij het bieden van deze extra zorg gaan om hulp bij één of meer ontwikkelingsgebieden, buiten het basisaanbod. De peuterspeelzaalleidster of pedagogisch medewerker heeft zelf zorg of een vermoeden van een ontwikkelingsachterstand en/of krijgt signalen van zorgen van ouders. Planmatig werken Algemeen Wanneer er zorgen zijn om een kind, op welke gebied dan ook, dan gebruiken de voorschoolse voorzieningen het stappenplan uit het zorgplan. Het bieden van extra zorg op de groep door het uitvoeren van een intern plan van aanpak De leidsters bespreken de onderbouwde zorgen in een kindbespreking binnen het eigen team. De kindbespreking vindt minimaal viermaal per jaar plaats. Betrokkenen: de peuterspeelzaalleidster of pedagogisch medewerker en het team Beslissingen over het geven van deze extra zorg zijn voorbehouden aan de groepsleiding. Collegiaal overleg kan hierbij een meerwaarde zijn. Het is de peuterspeelzaalleidster of pedagogisch medewerker die actie onderneemt en verantwoordelijk is.
7 Zorgplan Versie 2012
Ouders De ouders worden benaderd als gelijkwaardige gesprekspartner en worden gezien als een belangrijke bron van informatie over de thuissituatie en ervaringen met het kind op het ontwikkelingsgebied waar mogelijk problemen zijn. De ouders worden geïnformeerd over de inhoud en de beweegredenen van de extra zorg. 2.2.1 Het stappenplan voorschoolse voorzieningen Het stappenplan is een leidraad in de aanpak in het geven van extra zorg in de voorschoolse voorziening. 2.2.2
Stap 1: zorg of vermoeden van ontwikkelingsachterstand Zorg leidster/pm-er en/of zorgen van ouder(s) ► observeren ► onderbouwen Opties: ► contact ouder(s) ► overleg met collegae ► ZAT
Zorg of vermoeden van ontwikkelingsachterstand De peuterspeelzaalleidster of pedagogisch medewerker heeft zelf zorgen om of een vermoeden van een ontwikkelingsachterstand of krijgt signalen van zorgen van ouders. o o
Observeer het kind en leg vast, driemaal 5 minuten; onderbouw je vermoeden door middel van de basisobservatielijst uit Peuterpraat, indien twee keer nee bij een bepaald ontwikkelingsgebied dan bespreken met collegae in kindbespreking.
Opties: o Ouders peilen: vraag ouders naar de ervaringen met het kind gericht op het ontwikkelingsgebied waarin mogelijk problemen zijn; o bouw contact op met ouders: vraag naar de thuissituatie, hoe gaat het thuis, geven ouders aan dat zij zorgen, vragen o.i.d. hebben; o leg waarnemingen voor aan collegae; o bespreek signalen anoniem in het ZAT. Verantwoordelijkheid ligt bij de peuterspeelzaalleidster of pedagogisch medewerker die signaleert.
8 Zorgplan Versie 2012
2.2.3
Stap 2: kindbespreking
Vermoeden bespreken in eigen team (leidsters/pm-ers) ► bespreken verkregen informatie (basis en uitgebreide observatielijsten) ► informeer ouders ► wel of geen zorg kind ► wel of geen medische oorzaak ► plan van aanpak (intern) Opties ► advies ZAT vragen ► contact/verwijzing ouder(s) ► vraag ondersteuning van leidinggevende/coördinator ► folder extra aandacht op peuterspeelzaal voor ouders
Kindbespreking De peuterspeelzaalleidsters of pedagogisch medewerkers bespreken de onderbouwde zorgen (in een kindbespreking) binnen het eigen team. Neem de tijd om kinderen te bespreken in een werkoverleg (een vast punt) of houd regelmatig, minimaal viermaal per jaar, een kindbespreking. o Bespreek door observatie verkregen informatie in team en begin met een dossier als het team de zorgen terecht vinden; o gebruik bij de opbouw van een dossier de “checklist zorgdossier”, bijlage 8.9; o verzamel de gegevens wel of niet zorgkind (zie definitie zorgkind), belangrijk voor eventuele volgende stappen; o vul, bij twijfel over een ontwikkelingsachterstand, de uitgebreide observatielijst uit Peuterpraat Focus in; o laat na gaan of er een medisch oorzaak kan zijn: o vraag ouders of zij de signalen herkennen; o bepaal plan van aanpak (punt 3 van verwijzingsschema) d.w.z.: bepaal het zorggebied, actiepunten, uitvoerende(n) (wie doet wat), tijdspad, welke leidster met ouders contact onderhoudt en dossier bijhoudt. Opties: o Informeer ouders over het plan van aanpak en geef evt. adviezen voor de aanpak thuis (interne aanpak); o geef ouders folder extra aandacht op peuterspeelzaal; o verwijs ouders bij vermoeden of uitsluiten medische oorzaak naar huisarts of CJG/consultatiebureau; o verwijs ouders bij vermoeden opvoedkundig probleem naar CJG daar zijn verschillende mogelijkheden van opvoedondersteuning, zoals het programma positief opvoeden Triple P; o vraag ondersteuning van leidinggevende/coördinator; o vraag advies aan ZAT, al dan niet met toestemming (zie protocol ZAT). Verantwoordelijkheid ligt bij de leidsters bij wie het kind in de groep zit.
9 Zorgplan Versie 2012
2.2.4
Stap 3: het uitvoeren van het plan van aanpak (intern)
Uitvoer plan van aanpak (intern) ► actiepunten ► tijdspad ► begeleidend leidster/pm-er houdt proces in de gaten en legt schriftelijk vast Opties ► plusleidster ► uitleenmateriaal Peuterpraat ► ZAT advies/informeren ► AMK bellen voor advies/melding ► Informatiebrief gemeente financiële ondersteuning
Het uitvoeren van het plan van aanpak (intern) o Bepaal actiepunten: extra activiteiten, adviezen voor thuis; o bepaal welke periode redelijk lijkt om te constateren of aanpak gewenste effect heeft (gemiddeld 3 maanden); o controleer uitvoer; o doe schriftelijk verslag van de activiteiten en ontwikkeling rondom het zorggebied door begeleidend leidster. Opties: o Geef folder extra aandacht op peuterspeelzaal aan ouders; o informeer ouders over het plusleidstertraject en vraag toestemming om procedure te starten; o schakel plusleidster in volgens procedure aanmelding bij plusleidster; meld peuter aan op
[email protected], nadat je basis- en uitgebreide observatielijst hebt ingevuld; o indicatie derde en/of vierde dagdeel voor in ieder geval één jaar, bekostigt door de gemeente; o geef ouders waarvan het kind in aanmerking komt voor het plustraject een informatiebrief over een eventuele tegemoetkoming van de gemeente in de kosten; o leen themamateriaal van Peuterpraat uit; o vraag ZAT advies of informeer het ZAT over de voortgang bij eerdere bespreking (zie protocol ZAT)- door de begeleidend leidster; o vraag AMK advies of doe melding (volg verder protocol 4.Vermoeden kindermishandeling)door de begeleidend leidster/pm-er; o vraag een observatie aan bij de projectgroep (na toestemming van ouders) als problematiek niet duidelijk is en/of voor handelingsgerichte adviezen in de groep. Verantwoordelijkheid ligt bij de begeleidend peuterspeelzaalleidster of pedagogisch medewerker.
10 Zorgplan Versie 2012
2.2.5
Stap 4: het plan van aanpak werkt, geeft een positief effect op het zorggebied
Plan werkt: ► het kind vaart wel bij het plan van aanpak ► ouders spreken zich positief uit ► leidsters/pm-ers zien effect van de aanpak ► het kind wordt verder door de leidsters/pm-ers begeleid ► ouders worden geïnformeerd over de voortgang ► wanneer er weer zorgen ontstaan zal het stappenplan verder gevolgd worden
Het plan van aanpak werkt, geeft een positief effect op het zorggebied o o o
Opties: o o o o o o
Ga na in de kindbespreking of binnen de gestelde periode het kind een positieve ontwikkeling laat zien op het zorggebied; wissel ervaringen met ouders uit, er is een positieve ontwikkeling bij het kind te zien; alle betrokken leidsters/pm-ers zijn positief over de vooruitgang van het kind op het zorggebied.
Begeleiding van plusleidster wordt al dan niet voortgezet ; plaatsing derde/vierde dagdeel voor in ieder geval een jaar; uitleen van themamateriaal wordt voortgezet; informeer het ZAT, over de voortgang bij eerdere bespreking, over de ontwikkeling en sluit casus af (zie protocol ZAT) de begeleidend leidster; blijf ontwikkeling volgen maar stop met plan van aanpak; blijf contact houden met ouder(s).
Verantwoordelijkheid ligt bij de betrokken peuterspeelzaalleidster of pedagogisch medewerker.
11 Zorgplan Versie 2012
2.2.6
Stap 5: plan werkt niet/niet voldoende
Het plan werkt niet/niet voldoende: ► ► ► ► ►
bepalen hulpvraag en keuze maken voorvorm van hulp ouders: informeren/verwijzen Opties: -probleem duidelijk -probleem niet duidelijk
Het plan werkt niet of niet voldoende o o
Stel vast in de kindbespreking dat het kind niet binnen de gestelde periode een positieve ontwikkeling laat zien op het zorggebied; omschrijf de hulpvraag en bepaalt hulpvorm teneinde verdere acties te kunnen onderbouwen door: uitwisseling van ervaringen/informatie met ouders; in kindbespreking én in overleg met ouders wordt vastgesteld of probleem voor alle partijen duidelijk is of niet; verwijs ouders naar Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG).
Indien nog niet gedaan: o geef folder extra aandacht op voorschoolse instellingen; o vraag bij projectgroep peuterbegeleiding of consult bij AED (zie protocol); o informeer ouders over het plusleidstertraject en vraag toestemming om procedure te starten; o schakel plusleidster in volgens procedure aanmelding bij plusleidster; meld peuter aan op
[email protected], nadat je basis- en uitgebreide observatielijst hebt ingevuld; o indicatie derde en/of vierde dagdeel voor in ieder geval één jaar; o indien nog niet besproken in ZAT vraag toestemming van ouders om dit te doen. Verantwoordelijkheid ligt bij de betrokken peuterspeelzaalleidster of pedagogisch medewerker.
12 Zorgplan Versie 2012
2.2.7
De zorgvraag is duidelijk voor ouders en team
Het probleem is duidelijk voor ouders en team ►
ouders inlichten en verwijzen naar CJG/huisarts of IVH, logo- of fysiotherapie, ► schriftelijk toestemming vragen om probleem voor te leggen aan plusleidster, ZAT en/of projectgroep ► probleem voorleggen aan ZAT en/of projectgroep
De zorgvraag is duidelijk voor ouders en team o o o o o
Ouders kunnen zich vinden in de hulpvraag en vorm van hulp gesteld door het team; ouders worden verwezen naar Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), huisarts of anderen als IVH, logopedie of fysiotherapie; ouders geven toestemming ZAT en/of projectgroep te raadplegen (zie protocol ZAT/projectgroep); het team onderneemt actie richting ZAT en/of projectgroep a.d.h.v. de hulpvraag en vorm van hulp bepaald in kindbespreking; contact onderhouden met ouders: uitwisseling van ervaringen/informatie.
Het ZAT richt zich met name op de problematiek in de gezinssituatie, waarbij gedrag, opvoeding en sociaal-emotionele ontwikkeling centraal staan. De projectgroep richt zich op de problematiek betreffende alle ontwikkelingsgebieden en heeft als doel vooral begeleiding en advisering van leidsters en ouders, waarbij het werken in de groep centraal staat. Verantwoordelijkheid ligt bij de betrokken peuterspeelzaalleidster of pedagogisch medewerker.
13 Zorgplan Versie 2012
2.2.8
De zorgvraag is niet duidelijk voor ouders en/of team De zorgvraag is niet duidelijk voor ouders en/of team: ► ► ►
zorgvraag bespreken met ouders verwijzen toestemming vragen voor een consult bij plusleidster, projectgroep of bij ZAT(schriftelijk/formulier)
ouders willen geen consult of inbreng in ZAT, ouders verwijzen naar CJG of huisarts anoniem advies vragen bij ZAT consulteren van de projectgroep m.b.t. aanpak op werkvloer
De zorgvraag is niet duidelijk voor ouders en/of team o o
o o
Team komt niet uit zorgvraag en/of vorm van hulp; na enkele korte gesprekken: de begeleidend peuterspeelzaalleidster of pedagogisch medewerker(s) bespreken met beide ouders de zorgvraag en/of eventuele vorm van hulp als zij daaruit gekomen zijn; ouders kunnen zich niet vinden in de zorgvraag en vorm van hulp gesteld door het team/zien het probleem niet; ouders wordt gevraagd toestemming te geven om advies te vragen aan het ZAT en/of de projectgroep.
Opties: o ouders worden verwezen naar: Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) of huisarts wanneer zij niet instemmen met advies ZAT en/of projectgroep; o anoniem advies vragen bij ZAT; o projectgroep vragen voor een groepsadvies betreffende de werkvloer. Let op! Geen diagnose stellen. Het verwijzen naar andere instanties aan deskundigen overlaten. De resultaten van beide opties worden besproken in de kindbespreking.
14 Zorgplan Versie 2012
2.3
Niveau 3 Speciale zorg in overleg met plusleidster (PL)
Doel: individuele zorg gericht op stimulering van ontwikkeling. Planmatig werken: de plusleidster werkt volgens een stappenplan, zie bijlage 8.3. Zij doet een uitgebreide observatie en stelt indien nodig een handelingsplan, voor 3 mnd. tot maximaal 1 jaar op. Daarnaast geeft zij een indicatie af voor een derde en/of vierde dagdeel met of zonder extra begeleiding. Betrokkenen: de peuterspeelzaalleidster en/of pedagogisch medewerker en plusleidster. Verantwoording: de plusleidster wordt volgens protocol betrokken bij de zorg, zie bijlage 6.2. Alle acties worden opgenomen in het zorgdossier en er zal een warme overdracht plaatsvinden naar het basisonderwijs. Ouders: de ouders worden benaderd als gelijkwaardige gesprekspartner. De ouders worden geïnformeerd over de inhoud en de beweegredenen van de extra zorg door de plusleidster en peuterspeelzaalleidster en/of pedagogisch medewerker.
2.4 Niveau 4 Voorziening nabije zorg Doel: individuele zorg binnen eigen voorziening op eigen zorg gericht. Planmatig werken: er wordt advies aan deskundigen gevraagd zoals aangegeven in paragraaf 2.5.1. en adviezen worden opgenomen in het interne plan van aanpak. Betrokkenen: de peuterspeelzaalleidster of pedagogisch medewerker,de coördinator en/of leidinggevende KOV, Zorgdeskundigen als de ambulante begeleider van AED, de logopedist, deskundigen van CJG. Verantwoording: de zorgdeskundigen worden volgens protocol betrokken bij de zorg rondom het kind. Alle acties worden opgenomen in het zorgdossier en er zal een warme overdracht plaatsvinden naar het basisonderwijs. Ouders: de ouders zijn gelijkwaardige gesprekspartners en verlenen toestemming voor observatie en/of onderzoek. Hiervan wordt verslag gedaan aan de ouders en de professional in de groep. Adviezen uit observatie/onderzoek zijn input voor het actualiseren van het interne plan van aanpak en het zorgdossier.
2.4.1 Ambulante begeleiding door projectgroep De gemeente Katwijk spreekt jaarlijks met de projectgroep AED Peuterpraat af welke vorm van ambulante begeleiding zij de voorschoolse voorzieningen bieden. 2.4.1.1 o o o o
Peuterbegeleiding door projectgroep individueel (observatie/peuterbegeleiding/consult/VIB):met toestemming van ouders; advisering van de peuterspeelzaalleidster(s) of pedagogisch medewerker(s) en/of ouders ; groepsbegeleiding VIB: toestemming van de gehele groep; algemeen advies aan de peuterspeelzaalleidsters of pedagogisch medewerkers voor de groep zonder VIB: zonder toestemming van ouders.
2.4.1.2 o o o o
Inhoud consult op logopedisch gebied (max. 8 uur) observatie van het kind in de groep en/of individueel; doel: hulpvraag opstellen / verduidelijken; onderzoek n.a.v. observatie / hulpvraag; te denken valt aan logopedisch onderzoek van woordenschat, taalbegrip, taalproductie en articulatie; gesprek met ouders n.a.v. observatie en onderzoek;
o
15 Zorgplan Versie 2012
o
opstellen en doorspreken van adviezen voor extra hulp voor het kind met ouders en/of de peuterspeelzaalleidster of pedagogisch medewerker.
2.4.1.3 Consult bij Ambulante Educatieve Dienst (AED) De problemen kunnen ook liggen op gebied van motoriek en gedrag. De projectgroep werkt samen met ambulante begeleiders van cluster 3 (wat betreft motorische problemen en ontwikkelingsachterstand) en cluster 4 (op het gebied van gedragsproblematiek). Mogelijk is: een eenmalige observatie met advies of een advies n.a.v. een Video Interactieve Begeleiding. 2.4.1.4 Video Interactieve Begeleiding (VIB) Videotraject van één tot drie videomomenten met nabespreking projectgroep en team eventueel met ouders. 2.4.1.5 Advisering ouders/verwijzing naar instantie op zorggebied Op grond van bevindingen van de projectgroep vindt advisering en eventueel verwijzing naar specifieke hulpverlening plaats. 2.4.2 Groepsverkleining van de peuterspeelzaalgroep Indien 30-40 % van de populatie van de groep bestaat uit zorgkinderen in het plustraject kan de groep verkleind worden naar 14 kinderen. Indien 40-50% van de populatie van de groep bestaat uit zorgkinderen in het plustraject kan de groep verkleind worden naar 12 kinderen. Het aantal zorgkinderen op dat moment, dat wil zeggen, het aantal kinderen wat al begeleiding heeft, het aantal nog aan te melden kinderen bij de plusleidster en het aantal allochtone kinderen op de wachtlijst worden in de telling meegenomen. 2.4.2.1 Voorwaarden inzet groepsverkleining Wanneer wij over zorgkinderen spreken zijn dat de kinderen die voldoen aan de voorwaarden om mee de de te doen aan het plusleidstertraject en/of kinderen die in aanmerking komen voor een 3 of 4 dagdeel vergoed door de gemeente. Zorgkinderen worden volgens de procedure van het plusleidstertraject aangemeld. In het plusleidsteroverleg wordt, volgens eerdere afspraak, een maandlijst met de kinderen in begeleiding bij gehouden. Het peuterspeelzaalteam en de plusleidster geven bij de betreffende organisatie aan wanneer het aantal zorgkinderen boven de gestelde voorwaarden stijgt. Het is tweemaal per jaar, afhankelijk van het aantal zorgkinderen, mogelijk met groepsverkleining te starten, namelijk aan het begin van het schooljaar en in januari. 2.4.3 Centrum voor Jeugd en Gezin Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) is een herkenbaar inlooppunt in de buurt, waar ouders en jongeren terecht kunnen met hun vragen over opvoeden en opgroeien. Het centrum biedt advies, ondersteuning en hulp op maat. Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) heeft als taak de huidige opvoed- en opgroeiondersteuning te verbinden, te verbeteren en te versterken. Uitgangspunten zijn: laagdrempelig herkenbaar dichtbij huis Het eerste CJG van Katwijk is gevestigd in het Kwadrant. Ook peuterspeelzaalleidsters en pedagogisch medewerkers kunnen bij het CJG terecht voor advies en ondersteuning. Er kan ook direct contact worden opgenomen met de kernpartners, zie verwijsschema, van het CJG. 2.4.4 Advies- en meldpunt kindermishandeling Wanneer er signalen van kindermishandeling zijn dan wordt het protocol “consultatie Advies en Meldpunt Kindermishandeling” gevolgd, zie par.5.5. Per januari 2012 wordt iedere organisatie geacht te werken volgens de “meldcode bij signaleren van huiselijk geweld en kindermishandeling” zie par.5.7. Iedere organisatie is zelf verantwoordelijk voor de implementatie van de meldcode en de afspraken 16 Zorgplan Versie 2012
die daarmee samenhangen. 2.4.5 Jeugd Maatschappelijk Werk en JMW Pilot Project Sinds 1 november 2009 is het JMW Pilot Project opgezet. JMW staat voor Jeugd Maatschappelijk Werk. Op vijf basisscholen en de peuterspeelzalen die daarbij gehuisvest zijn is een JMW-er verbonden die tevens spreekuur houdt op de locaties. Als ouders, leerkrachten, peuterspeelzaalleidsters of pedagogisch medewerkers behoefte hebben aan een gesprek over de situatie thuis, op school of peuterspeelzaal, kunnen zij een gesprek aangaan met de maatschappelijk werker gespecialiseerd in jeugdvraagstukken en gezinscoaching. Dat kan op school, de peuterspeelzaal, het kinderdagverblijf, bij de ouder(s) thuis of op het kantoor in het Kwadrant. Samen wordt er bepaald wat nodig is, bv een aantal gesprekken met of in onderling overleg bekijken we welke hulpverlening dan beter geschikt is. De JMW-er is bekend met andere hulpverlenende instanties en zij kan hierin zo nodig adviseren. Voor alle andere locaties is de jeugdmaatschappelijk werker telefonische bereikbaar via 071 4093333. 2.5
Niveau 5 Zorg van buitenaf
Doel: inschakelen van zorg van buitenaf. Indien de zorgdeskundigen onvoldoende ontwikkelingsvooruitgang zien en verder onderzoek nodig is, kan in overleg met de plusleidster besloten worden om een externe deskundigen te raadplegen. Planmatig werken: er wordt een specifieke hulpvraag geformuleerd. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het reeds opgebouwde dossier. Hierover wordt verslag gedaan aan de externe zorgdeskundig, de groepsleiding en de ouders. Naar aanleiding van de bevindingen stelt de deskundige een advies op. Betrokkenen: de peuterspeelzaalleidster of pedagogisch medewerker. Zorgdeskundigen als de ambulante begeleider van AED, de logopedist, deskundigen van CJG Verantwoording: alle acties worden vermeld in het zorgdossier en er zal een warme overdracht plaatsvinden naar de opvang of het onderwijs. Ouders: de ouders zijn gelijkwaardige gesprekspartners en verlenen toestemming voor het inschakelen van externe zorgdeskundigen voor observatie en/of onderzoek. Hiervan wordt verslag gedaan aan de ouders en de professional in de groep. Adviezen uit observatie/onderzoek zijn input voor het actualiseren van het interne plan van aanpak en het zorgdossier.
2.6
Niveau 6 Speciale voorziening
Doel: het verkrijgen van een verwijzing: naar Cardea of een andere vorm van opvang of S(B)O. Planmatig werken: de externe zorgdeskundige regelt in samenspraak met de ouders volgens eigen protocol een andere vorm van opvang of verwijzing naar S(B)O. Betrokkenen: de peuterspeelzaalleidster of pedagogisch medewerker. Verantwoording: alle acties worden vermeld in het zorgdossier en er zal een warme overdracht plaatsvinden naar de opvang of het onderwijs. Ouders: de ouders zijn gelijkwaardige gesprekspartners en verlenen toestemming voor de overdracht van externe zorgdeskundigen naar andere vorm van opvang of SBO.
17 Zorgplan Versie 2012
3
Afspraken voorschoolse educatie
3.1 Voorschoolse Educatie en ambitieniveau 2 Spelen, ontmoeten, ontwikkelen, signaleren en ondersteunen staan centraal. Dat wil zeggen: kinderen kunnen veilig spelen met andere kinderen. Er is aandacht voor alle ontwikkelingsgebieden. De peuterspeelzaalleidsters of pedagogisch medewerkers zijn opgeleid om ontwikkelingsachterstanden te signaleren en geven ondersteuning aan ouders bij opvoedingsvragen. Zij geven effectieve aandacht aan peuters met een dreigende achterstand. De eis is twee gekwalificeerde SPW 3 (of daaraan gelijkwaardig niveau) leidsters op een groep. Bij ontwikkelingsondersteuning moet gedacht worden aan het ondersteunen en stimuleren van de sociaal-emotionele- , de taal- , motorische -, reken - en cognitieve ontwikkeling van kinderen. Door invoering van VVE heeft de samenwerking van de voorschoolse instellingen met het basisonderwijs meer gestalte gekregen, omdat de VVE programma‟s zowel in de voorschoolse instellingen als in de eerste groepen van het basisonderwijs worden uitgevoerd. 3.2 Programma Peuterpraat Peuterpraat is een totaal programma voor het stimuleren van de brede ontwikkeling van kinderen in voorschoolse instellingen. Het programma bestaat uit 13 thema boeken met activiteiten rond een bepaald thema om de talige, motorische, reken- en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen te stimuleren. De activiteiten sluiten aan bij de manier van werken die past bij een peuterspeelzaal / kinderdagverblijf en zijn vooral ervaringsgericht. Bij elk thema staan prentenboeken (interactief voorlezen), liedjes toneelstukjes/poppenkast, activiteiten rond woordenschat (bijv. bij een puzzel of een spel), knutsel- en gymlesjes; alle activiteiten hebben een relatie met het thema. Hiernaast zijn er activiteiten om het beginnend rekenen (bijv. sorteren op grootte of kleur) en de sociaal-emotionele ontwikkeling (bijv. rollenspel rond basisemoties). De verschillende activiteiten worden beschreven in het bijbehorende themaboek, waarbij er suggesties worden gegeven om te differentiëren (moeilijker/makkelijker). Er wordt ongeveer 4 weken rond een thema gewerkt a.d.h.v. een week- en/of maandrooster. Er is gekozen voor thema‟s die aansluiten bij de belevingswereld van peuters, bijvoorbeeld ik, lichaam, familie, eten, herfst, speelgoed, kleding. Op elk kalenderblad staat een tip voor de peuterspeelzaalleidsters of pedagogisch medewerkers. Het is de bedoeling dat zij tijdens dat thema in hun interactie met de kinderen die tip toepassen en zo geleidelijk hun manier van communiceren met kinderen optimaliseren. Bij elk thema hoort een themakist met materialen die bij het thema passen en waar de kinderen gedurende dat thema mee mogen spelen. Zo bestaat de themakist bij ik o.a. uit een pop en een badje en allerlei materialen rond lichaamsverzorging (o.a. washand, handdoek, zeep) die in de poppenhoek kunnen komen te staan. De materialen kunnen ook gebruikt worden bij activiteiten van het kalenderblad. Peuterpraatfocus bevat een basisobservatielijst voor alle kinderen en uitgebreide observatielijsten, Focus, voor de verschillende ontwikkelingsgebieden die kunnen worden ingevuld bij uitval op de basislijst of zorg rond de ontwikkeling van een kind. 3.3 Overeenkomst voorschoolse werkzaamheden Voor de uitvoering van de Voorschoolse Educatie verrichten peuterspeelzaalleidsters verschillende activiteiten. De activiteiten zijn omschreven en in een urenoverzicht weergegeven. In bijlage 8.12 staat beschreven om welke activiteiten het gaat en de uren die daarvoor worden toegekend. Om dit te bekostigen kent de gemeente in het schooljaar 2012-2013 aan de besturen van de peuterspeelzalen, (niet aan kinderdagverblijven), een urentoeslag van 67,5 uur per leidster toe, voor de omschreven activiteiten inclusief 10 uur deskundigheidsbevordering van de Projectgroep. Om dit vast te leggen vraagt de gemeente Katwijk het bestuur de overeenkomst te ondertekenen. Na ontvangst van dit getekende document worden de middelen door gemeente Katwijk overgemaakt. Met de toekenning van deze middelen conformeert het bestuur zich met de lijst van activiteiten. Het bestuur ziet er op toe dat deze uitgevoerd worden. 18 Zorgplan Versie 2012
3.4 Thematisch werken Het programma Peuterpraat, zie ook info 6.1, is gericht op alle ontwikkelingsgebieden en de activiteiten worden thematisch aangeboden uitgewerkt in een week- en/of maandrooster. 3.5 Doorgaande leerlijn voorschoolse voorziening en basisonderwijs Het programma Peuterpraat sluit aan op het programma Kinderklanken en andere VVE-programma‟s in het basisonderwijs. Alle peuters worden geobserveerd op de leeftijd van twee jaar en tien maanden en drie jaar en tien maanden. De beide observaties vormen samen het overdrachtsformulier naar de basisschool. De afspraken rondom de overdracht zijn vastgelegd in een protocol om de overdracht van voorschoolse voorziening naar het basisonderwijs te stroomlijnen. In het protocol is aandacht voor de “warme overdracht” voor kinderen die dat nodig hebben (hfd. 6.6). 3.6 Dossier Het is van groot belang dat de acties rondom zorgen over het kind schriftelijk worden vastgelegd in een zorgdossier. De gegevens zijn niet vrij ter inzage, ze dienen in een afsluitbare (dossier)kast te worden bewaard. Slechts daartoe aangewezen personen binnen de instelling mogen de gegevens raadplegen, corrigeren of verwijderen. Er is een lijst gemaakt met zaken waaruit het zorgdossier kan worden samengesteld, zie bijlage 8.9. 3.7 Uitleen van themamateriaal De voorschoolse instellingen hebben van ieder thema materiaal, een boekje en/of een spel, wat zij uit kunnen lenen aan ouders voor een extra stimulering van de ontwikkeling van het kind en om ouders te betrekken bij dit proces. Ouders ontvangen hiervoor schriftelijk of op de locatie instructie hoe het materiaal aan het kind aan te bieden. 3.8 Deskundigheidsbevordering De projectgroep verzorgt ieder jaar de deskundigheidsbevordering in de vorm van nazorg op de groep en scholing voor de voorschoolse instellingen. Het aantal uur wat daarvoor beschikbaar is en de inhoud worden in overleg met de gemeente vastgesteld. Het doel van de nazorg is ondersteuning geven aan het team en behoud van deskundigheid. 3.9 Zorgplan Het zorgplan wordt door alle voorschoolse instellingen gebruik voor een eenduidige aanpak en gelijke kansen voor ieder kind. Het zorgplan wordt in principe jaarlijks herzien. 3.10 Signaleren en Focus Pedagogisch medewerkers op voorschoolse instellingen hebben een belangrijke rol in het signaleren van problemen op verschillende ontwikkelingsgebieden bij kinderen. Ieder kind is uniek en heeft een eigen ontwikkelingstempo. Het is soms lastig te bepalen of een kind zich nog binnen de „normale ontwikkelingslijnen‟ ontwikkelt. Hoe eerder er gesignaleerd wordt en de juiste interventie kan worden ingezet, hoe groter de kans dat de achterstand wordt beperkt of ingelopen. Peuterpraat Focus is een observatiemiddel dat bij het programma Peuterpraat hoort. Het bestaat uit observatieformulieren gericht op verschillende ontwikkelingsgebieden en adviezen gekoppeld aan de geobserveerde punten. Het is bedoeld voor groepsleiding werkzaam op peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. Het is gericht op observeren, signaleren en handelen. Het observatiemiddel bestaat uit de volgende onderdelen, een handleiding met basisobservatieformulier en op ieder ontwikkelingsgebied, spraak & taal, spel, gedrag, sociaal-emotioneel en motoriek, een uitgebreide observatielijst met hulpkatern met bijbehorende adviezen. Tevens zijn er kenmerkenlijsten voor kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong of een ontwikkelingsachterstand. 3.11 Protocol Bij iedere vorm van hulp die de voorschoolse instelling kan inschakelen is een protocol vastgesteld zodat voor alle instanties vast staat welke rechten en plichten zij hebben ten opzichten van elkaar, het kind en de ouders/verzorgers van het kind. Telkens wanneer hier gesproken wordt over ouders, worden de wettelijke vertegenwoordigers van het kind bedoeld.
19 Zorgplan Versie 2012
3.12 Plusleidster Wanneer er bij kinderen een vermoeden is van een ontwikkelingsachterstand dan kan de plusleidster worden ingezet. Zie voor het plusleidstertraject hfd.4. 3.13 Nieuwe personeel Ieder schooljaar geeft de projectgroep een basistraining voor nieuwe peuterspeelzaalleidsters en medewerkers van kinderdagverblijven. 3.14 Groepsverkleining Alle afspraken omtrent groepsverkleining zijn vastgelegd in “Afspraken groepsverkleining peuterspeelzaalwerk Katwijk 2010” (bijlage 8.4). De driemaandelijkse evaluatie wordt vastgelegd in een daarvoor opgesteld formulier, “Formulier driemaandelijks evaluatiemoment groepsverkleining” (bijlage 8.5). 3.15 In kader van lokale jeugdbeleid Jeugdbeleid heeft tot doel om ontwikkelingskansen voor alle jeugdigen te creëren en de voorzieningen voor de jeugd te versterken. Het lokale jeugdbeleid bevat verschillende deelterreinen, zoals onderwijsbeleid, sluitende aanpak voor 0-6 jarigen, peuterspeelzaalwerk en kinderopvangbeleid. In gemeente Katwijk is er een Lokale Educatieve Agenda, een overleg waarin onderwijs, voorschoolse voorzieningen, CJG en andere bij jeugdbeleid betrokken organisaties deelnemen.
20 Zorgplan Versie 2012
4
Het plusleidstertraject
4.1 De plusleidster De inzet van de plusleidster heeft als doel ontwikkelingsachterstanden o.a. op spraak- en/of taal, gedrag, sociale emotionele ontwikkeling, bij peuters op de peuterspeelzalen en kinderdagverblijven in de gemeente Katwijk te verkleinen. De plusleidsters, momenteel vijf leidsters, zijn in dienst van twee stichtingen te weten, Stichting Protestants Christelijke Peuterspeelzalen Katwijk (PCPK) en Stichting Peuterkring Katwijk (SPK). De plusleidsters werken op alle voorschoolse instellingen met de kinderen die daarvoor in aanmerking komen met toestemming van de ouders. 4.1.1
Procedure aanmelding kinderen voor plusleidster Leidsters/pm-ers vullen basis observatielijst en uitgebreide observatielijst in. Leidsters/pm-ers vragen ouders om toestemming voor aanmelden bij plusleidster. Leidsters/pm-ers mailen ingevuld aanmeldingsformulier uiterlijk 4 dagen voor plusleidster overleg naar:
[email protected] In eerstvolgende plusleidster overleg worden de aanmeldingen verdeeld onder de plusleidsters voor een observatie. De plusleidster neemt zo snel mogelijk contact op met de locatie voor een observatie van het kind. De plusleidster bekijkt of extra begeleiding zinvol is. In het eerstvolgende plusleidster overleg wordt bepaald of en wanneer de begeleiding van het kind gestart kan worden (eventueel wachtlijst, controle of alleen derde dagdeel of geen begeleiding nodig). Plusleidster koppelt dit terug aan de locatie. De leidsters/ pm-ers informeren de ouders. Als het kind niet in begeleiding komt, kan de plusleidster adviezen geven aan de leidsters/pmers. Aan het begin van ieder schooljaar worden de data van het plusleidsteroverleg door het team bekend gemaakt. 4.1.2 Werkwijze De kinderen die in aanmerking komen voor begeleiding door de plusleidster komen minimaal drie dagdelen of tien uur per week op een locatie, waarbij het derde dagdeel vergoed wordt door de gemeente. De kinderen worden in principe twee keer per week een half uur door een plusleidster begeleid. Een kind op een kinderdagverblijf moet ook minimaal drie dagdelen per week aanwezig zijn. De plusleidster krijgt begeleiding en coaching vanuit de projectgroep Kinderklanken en Peuterpraat t.a.v. organisatorische, didactische en pedagogische zaken. De werkwijze van de plusleidster staat uitgebreid omschreven in een stappenplan welke in bijlage 8.3 is opgenomen. 4.2
De projectgroep Kinderklanken en Peuterpraat overgegaan in Ambulant Educatieve Dienst (AED) De projectgroep Kinderklanken en Peuterpraat (hierna te noemen projectgroep) ondersteunt de werkvloer in de uitvoering van het programma Peuterpraat door het geven van nazorg na invoeringstraject van Peuterpraat. Deze nazorg wordt in overleg met de leidsters ingevuld. Zij bieden een tal van ondersteuningsmogelijkheden als het gaat om begeleiden van zorgkinderen, deze worden in het zorgplan nader omschreven. Aan het begin van een schooljaar wordt aan de peuterspeelzalen doorgegeven door welk projectgroepslid de nazorg verzorgd zal gaan worden. Als er vragen zijn rondom de ontwikkeling van kinderen of groepen kan er altijd direct contact opgenomen worden met degene die de nazorg verzorgd (071-5727859). Daarnaast coacht de projectgroep het gehele plusleidstertraject. 4.3 Doelgroep bepaling In de gemeente Katwijk zijn de volgende afspraken gemaakt in kader van doelgroep bepaling. 21 Zorgplan Versie 2012
De afgelopen jaren is men uitgegaan van de leerlinggewichtbepaling zoals deze wordt gehanteerd in het basisonderwijs. Maar niet ieder kind met laagopgeleide ouders heeft ook (risico op) een achterstand. Ook kinderen van hoger opgeleide ouders kunnen risico lopen op achterstanden. Het leerlinggewicht als criterium garandeert dus niet dat alle kinderen die een (risico op) achterstand hebben ook daadwerkelijk binnen de vastgestelde doelgroep vallen. De gemeente Katwijk heeft er voor gekozen om achterstanden bij kinderen te laten vaststellen door de voorschoolse instellingen aan de hand van de volgende definitie: 4.3.1 Definitie van een pluskind Een pluskind (in VVE termen een doelgroepkind) is: Een kind met een taalontwikkelingsachterstand van meer dan een half jaar. Wanneer er bij het basis observatie formulier van Peuterpraat op het onderdeel spraaktaalontwikkeling en/of kringactiviteiten op 1 item “nee” wordt ingevuld, wordt het uitgebreide observatieformulier behorende bij Peuterpraat ingevuld. (voorwaarden/communicatie, spraak, taal). M.b.v. de ontwikkelingslijsten in het curatieve deel kan de eventuele achterstand bepaald worden. Een kind met problemen in de sociaal-emotionele ontwikkeling, geobserveerd m.b.v. het basis observatie formulier van Peuterpraat, op het onderdeel: sociaal-emotionele ontwikkeling. Wanneer er bij het basisobservatie formulier van Peuterpraat bij het onderdeel: sociaalemotionele ontwikkeling op 2 items “nee” wordt ingevuld, wordt het onderdeel persoonlijkheid, sociale ontwikkeling en zelfredzaamheid van het uitgebreide observatie formulier uit “Focus” ingevuld. Hiermee kan bepaald worden of het kind een achterstand heeft in de sociaalemotionele ontwikkeling. Een kind met een achterstand in de spelontwikkeling, geobserveerd m.b.v. het basis observatie formulier van Peuterpraat, op het onderdeel: spelen. Wanneer er bij het onderdeel spelen van het basis observatieformulier van Peuterpraat op 2 items een “nee” wordt ingevuld, wordt het onderdeel spel van het uitgebreide observatieformulier uit “Focus” ingevuld. Hiermee kan bepaald worden of het kind een achterstand heeft in de spelontwikkeling. Een kind met problemen in de motoriek, geobserveerd met de basis observatieformulier van Peuterpraat. Wanneer er bij het onderdeel motoriek van het basis observatieformulier van Peuterpraat op 1 item een “nee” wordt ingevuld, wordt het onderdeel motoriek van het uitgebreide observatieformulier uit “Focus” ingevuld. Hiermee kan bepaald worden of het kind een achterstand heeft in de motorische ontwikkeling. Een kind met problemen t.a.v. het gedrag, geobserveerd met het basis observatieformulier van Peuterpraat. Wanneer er bij het onderdeel gedrag van het basis observatieformulier van Peuterpraat op 1 item een “nee” wordt ingevuld, wordt het onderdeel gedrag van het uitgebreide observatieformulier uit “Focus” ingevuld. Hiermee kan bepaald worden of het kind een achterstand heeft in de ontwikkeling van het gedrag. De uiterste leeftijd aangegeven in Peuterpraat Focus is de leeftijd waarop het erbij beschreven gedrag echt niet meer mag voorkomen. Heeft het kind die leeftijd al bereikt dan betekent het dat hij op dat gebied achter is. 4.3.2 Uitsluitcriteria Niet onder de doelgroep kinderen vallen de kinderen die een ontwikkelingsstoornis hebben. Voor deze kinderen is een ander aanbod passender. Zij moeten geholpen worden door een andere, bij het zorggebied passende, professional. Ook de groep kinderen met een grote zorgbehoefte zoals druk gedrag, ADHD en andere gedragsproblemen. Zij kunnen effectiever begeleid en ondersteund worden in gespecialiseerde opvang. Een andere mogelijkheid is dat deze kinderen op de voorschoolse instelling ambulante begeleiding van buitenaf krijgen.
22 Zorgplan Versie 2012
5
Ouderbetrokkenheid en ondersteuning
Overzicht ondersteuningsmogelijkheden aan ouders van kinderen in 0-4 jaar groep status: werkdocument. Huidig aanbod Organisatie
Naam
Vorm van ondersteuning
Doelgroep
Extra kosten
Ambulante Educatieve Dienst
Peuterbegeleiding
VIB en oudergesprek
0-4 jaar
Huidige budget
Bibliotheek
Groepsbezoeken BO>bibliotheek
1 x per schooljaar
Kinderen groep1/2 met ouders
Huidige budget
Boekstart i.s.m. gemeente en CJG
Pakket babyboekjes leesbevordering
Ouders ontvang info vanaf 3 mnd.
Huidige budget
volwassenen
Huidige budget
www. bibliotheekkatwijk.nl
Makkelijk Lezen Plein+ JGZ
Consultatie bureau Periodiek onderzoek, inentingen voorlichting en antwoord op opvoedvragen
Aanbod 0-4 jaar
Huidig budget
JGZ
Huisbezoek door verpleegkundigen
Aanbod 0-4 jaar
Huidig budget
JGZ
Cursus- en infobijeenkomsten
Aanbod 0-4 jaar Baby-en peutergroepen
Huidig budget
JGZ
Triple p niv.2 en 3
Aanbod 0-4 jaar
Huidig budget
JGZ/JMW
Eén gezin één plan Coördinatie van zorg
Aanbod 0-4 jaar
Huidig budget
JGZ
Stevig ouderschap Huisbezoeken met speciale training
Aanbod 0-4 jaar
Huidig budget
GGD
Basiszorg Kwetsbare Kinderen Coördinatie basiszorg
Aanbod 0 tot 18 jaar
Huidig budget
JGZ/MEE
Integrale vroeghulp Samen met de ouder antwoord zoeken op vragen op het gebied van ontwikkeling
Aanbod 0-4 jaar
Huidig budget
Opvoedadviespunt
Opvoedingsondersteuning (informatie, advies en kortdurende begeleiding)
Ouders met kinderen tussen 0-19 jaar
Huidig budget
Opvoedadviespunt
Foldermateriaal
Ouders met kinderen tussen 0-19 jaar
Huidig budget
CJG www.cjgkatwijk.nl
23 Zorgplan Versie 2012
Opvoedadviespunt
Triple-P niv.3
Opvoedadviespunt
Video-interactiebegeleiding
Aanbod 0-4 jaar
Huidig budget
Opvoedadviespunt
Consultatie van beroepskrachten
Beroepskrachten groep 0-4 jaar
Huidig budget
Marente
Reset Ondersteuning in complexe gezinssituatie
Gezin krijgt 3 mnd.80 uur thuisbegeleding
Huidig budget
Ouderavond “opvoeding “ i.s.m. CJG ook op KDV
Informatieavond
Ouders met kind 0-4 jaar
Huidige budget
Ouderavond “Peuterpraat“ i.s.m. AED ook op KDV
Informatieavond
Ouders met kind 0-4 jaar
Huidige budget
Toelichting peuterpraatthema‟s stimulering act. aan ouders
Informatiebrief voor ouders per thema
Ouders met kind 0-4 jaar
Huidige budget
Uitleen VE oudermateriaal
Informatiebrief met toelichting gebruik van materiaal/instructie op de peuterspeelzaal
Ouders met kind 0-4 jaar
Huidige budget
Factor Welzijn
Moederkindcentrum Femke
Sociale activering primaire doel. Op spelenderwijze vertrouwd raken met Nederlandse taal.
Allochtone vrouwen. Ook Nederlandse vrouwen nemen aan activiteiten Femke deel.
ID College
Volwasseneducatie
Taal en rekenvaardigheid met het oog op zelfredzaamheid en participatie in de samenleving en/of op de arbeidsmarktbeleid.
Laaggeletterden, vrijwillige inburgeraars en kandidaten die hun inburgeringsexamen reeds hebben behaald.
Steunpunt Medelanders
Taalcoach
Een taalcoach is een vrijwilliger die een inburgeraar helpt met het leren van de Nederlandse taal.
Ouders
Voorschoolse instellingen
Huidig budget
5.1 Overzicht ondersteuningsmogelijkheden aan ouders van kinderen in 0-4 jaar groep Bovenstaand overzicht is een werkdocument, er kunnen dus wijzigingen zijn die nog niet verwerkt zijn in het overzicht. Organisaties bieden ouders diverse ondersteuningsmogelijkheden aan.
24 Zorgplan Versie 2012
5.2 Contact met ouders De leidsters onderhouden contact met de ouders. Het onderhouden van contact met ouders vraagt tijd en aandacht. De leidster worden ook geacht hiermee adequaat en deskundig om te gaan. Deskundigheidbevordering op gebied van gespreksvoering met ouders heeft de voortdurende aandacht van de organisaties en de gemeente Katwijk. De organisaties blijven hiervoor zelf verantwoordelijk. Naast het vragen van advies bij deskundigen kunnen ouders door leidsters, ZAT, plusleidster en ambulante begeleiding van projectgroep worden verwezen naar diverse instanties. De mogelijkheden tot (financiële) ondersteuning zijn uitgewerkt, maar blijven wel voortdurend aan verandering onderhevig door de steeds wijzigende regelgeving. 5.3 Foldermateriaal In het kader van de voorschoolse educatie zijn er twee folders samengesteld. 1. Algemene folder over peuterspeelzaalwerk en het belang daarvan voor de peuter, kader van werving. 2. Extra aandacht, wat biedt de voorschoolse voorziening aan vormen van extra aandacht wanneer er zorgen zijn over de ontwikkeling van het kind. 5.4 Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Het Centrum voor Jeugd en Gezin is een herkenbaar inlooppunt in de buurt, waar ouders en jongeren terecht kunnen met hun vragen over opvoeden en opgroeien. Het centrum biedt advies, ondersteuning en hulp op maat. Het Centrum voor Jeugd en Gezin heeft als taak de huidige opvoed- en opgroeiondersteuning te verbinden, te verbeteren en te versterken. Uitgangspunten zijn: laagdrempelig herkenbaar dichtbij huis Er is een CJG in Katwijk en Rijnsburg. 5.5 MEE MEE is er voor iedereen met een handicap, beperking of chronische ziekte. MEE is er voor mensen die door hun beperking problemen ervaren in hun dagelijkse leven waardoor zij niet volledig aan het maatschappelijk leven kunnen deelnemen. MEE is er voor jong en oud, voor direct betrokkenen, maar ook voor ouders of verzorgers. MEE wil mensen met respect en op basis van gelijkwaardigheid bejegenen. De naam drukt uit waar MEE voor staat: een ondersteuner naast de cliënt die MEE leeft, MEE denkt, ook MEE lacht , zo nodig MEE gaat en altijd MEE werkt. Via website: www.mee.nl kan contact worden opgenomen. 5.6 Persoonsgebonden budget (PGB) Het persoonsgebonden budget vanuit de Wet op de Jeugdzorg (pgb) is een geldbedrag waarmee ouders zelf begeleiding kunt inkopen die zij nodig hebben. Ouders kunnen een persoonsgebonden budget (pgb) krijgen voor zorg vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Deze kan aangevraagd worden bij Bureau Jeugdzorg. Het CJG kan hiernaar doorverwijzen. 5.7 Financiële tegemoetkoming kinderen in het plusleidstertraject door de gemeente Het kan voor kinderen met een achterstand in hun ontwikkeling noodzakelijk zijn om extra dagdelen de peuterspeelzaal, al dan niet met extra begeleiding van een plusleidster, te bezoeken Naast de individuele begeleiding van de plusleidster geldt er een verplichting dat de peuter vier dagdelen of minimaal tien uur de peuterspeelzaal en of het kinderdagverblijf bezoekt. Op dit moment wordt het derde/vierde dagdeel door de gemeente volledig bekostigd. Uit de contacten met de peuterspeelzalen, blijkt dat er nog steeds een financiële drempel voor ouders bestaat om kinderen meerdere dagdelen te laten bezoeken. Een tegemoetkoming in de eigen bijdrage kan een oplossing bieden om de toeleiding naar VE-trajecten te vergemakkelijken. Op indicatie van de plusleidster kan een vergoeding van de gemeente verkregen worden. Zie het stappenplan voor het inschakelen van begeleiding door de plusleidster. Om in aanmerking te komen voor de ouderbijdrage moeten ouders een aanvraag indienen. Het aanvraagformulier wordt door de plusleidster aan ouders overhandigd. Voor meer informatie: E-mail 25 Zorgplan Versie 2012
[email protected] Ouders kunnen hulp vragen bij de formulierenbrigade, als zij moeite hebben met het invullen van de formulieren (zie 5.10). 5.8 Gemeente Katwijk (SOC), Afdeling Sociale Zaken De gemeente Katwijk, afdeling Sociale Zaken is verantwoordelijk voor de verstrekking van uitkeringen op grond van de WWB, IOAW en IOAZ, de inkomensondersteuning via de bijzondere bijstand en de schuldhulpverlening. Daarnaast is de afdeling verantwoordelijk voor de voorzieningen Bezoekadres Koningin Julianalaan 3 (Gemeentehuis) 2224 EW Katwijk ZH Telefoon: 071-4065000 E-mail:
[email protected] Internet: www.katwijk.nl 5.9 Budget Informatiepunt Bij het Budget Informatiepunt kan men terecht voor informatie over geldzaken. Zij geven advies over het omgaan met geld bij financiële problemen en het oplossen daarvan. Iedere donderdag telefonisch spreekuur, tel.(071)4065000. Een email sturen kan naar
[email protected] 5.10 Formulierenbrigade De formulierenbrigade kan ouders helpen bij het invullen van formulieren. De brigade kijkt ook naar de regelingen en voorzieningen waar een ouder mogelijk recht op heeft. Voor een afspraak of meer informatie kunnen ouders bellen naar het algemene nummer van de gemeente, tel.(071)4065000. Zij kunnen ook een E-mail sturen naar
[email protected].
26 Zorgplan Versie 2012
6
Protocollen
6.1 Protocol consultatie projectgroep t.b.v. peuterbegeleiding Ten behoeve van een consultatie bij de AED voor peuterbegeleiding door de voorschoolse instelling is het volgende protocol opgesteld (binnen het kader van de Wet persoonsregistratie). Voorwaarde De consultatie moet deel uitmaken van afspraken binnen de voorschoolse instelling over het signaleren en ondersteunen van ontwikkelingsproblemen bij kinderen en bespreking hiervan met de ouders. In het kader van Voor- en Vroegschoolse educatie (VVE) streven de voorschoolse instellingen naar zo vroeg mogelijke signalering van eventuele ontwikkelingsachterstanden. Voorts wordt er naar gestreefd deze achterstanden in een zo vroeg mogelijk stadium te onderkennen en te ondersteunen. Aard van de gegevens De consultatie kan aangevraagd worden op grond van de gegevens over aspecten van de ontwikkeling van de kinderen die verzameld worden in het observatieformulier/overdrachtsformulier basisonderwijs behorend bij het VE programma Peuterpraat en Peuterpraat Focus. Aanvraag consultatie aan hand van gegevens Bij de vaststelling van de noodzaak tot consultatie van de projectgroep wordt uitgegaan van de observatielijst welke op de voorschoolse instelling wordt gehanteerd. Deze observatielijst wordt in principe twee keer ingevuld tijdens de periode waarin het kind de voorschoolse instelling bezoekt. Wanneer nodig geacht door de leidster/pm-er, kan vaker observatie plaatsvinden. Registratie van kinderen vindt plaats met toestemming van de ouders. Doel In onderling overleg de problematiek op ontwikkelingsgebied definiëren en vaststellen of indicatiestelling of extra begeleiding in de voorschoolse instelling (in de vorm van individuele begeleiding of een extra dagdeel naar de peuterspeelzaal) noodzakelijk is. Procedure Leidster/pedagogisch medewerker o observeert bij vermoeden, of op verzoek van ouders, van een ontwikkelingsachterstand; o bespreekt met de ouders de zorgen rond ontwikkelingsachterstand; o vraagt ouders schriftelijk in te stemmen met consultatie van de projectgroep. Indien de ouders dit wensen kunnen eigen opmerkingen worden toegevoegd op het instemmingpapier; o stelt projectgroep op de hoogte van aanvraag; o bespreekt met ouder uitkomst en advies. Peuterbegeleiding door projectgroep, de ambulante begeleider o observeert vermoeden van een ontwikkelingsachterstand, of op verzoek van ouders; o stelt voor, indien noodzakelijk, een deskundige om advies te vragen; o stelt een plan van aanpak op; e e o indiceert extra dagdelen indien noodzakelijk (3 en 4 ) die bekostigd worden door de gemeente Katwijk; o bespreekt met de leidster/pm-er(s) de uitkomst en geeft advies; o spreekt evaluatiemoment af en registreert. Genoemde activiteiten vallen onder preventieve werkzaamheden. Wanneer er geen verbetering is of er direct een noodzaak aanwezig is, dan zal verwijzing plaatsvinden (via huisarts) richting een deskundige specialist/instantie.
27 Zorgplan Versie 2012
6.2 Protocol consultatie plusleidster Ten behoeve van een consultatie van de plusleidster door de voorschoolse instellingen is het volgende protocol opgesteld (binnen het kader van de Wet persoonsregistratie). Voorwaarde De consultatie moet deel uitmaken van afspraken binnen de voorschoolse instelling over het signaleren en ondersteunen van ontwikkelingsproblemen bij kinderen en bespreking hiervan met de ouders. In het kader van Voor- en Vroegschoolse educatie (VVE) streven de voorschoolse instellingen naar zo vroeg mogelijke signalering van eventuele ontwikkelingsachterstanden. Voorts wordt er naar gestreefd deze achterstanden in een zo vroeg mogelijk stadium te onderkennen en te ondersteunen. Aard van de gegevens De consultatie kan aangevraagd worden op grond van de gegevens over aspecten van de ontwikkeling van de kinderen die verzameld worden in het observatieformulier/overdrachtsformulier basisonderwijs behorend bij het VE programma Peuterpraat en Peuterpraat Focus. Aanvraag consultatie aan hand van gegevens Bij de vaststelling van de noodzaak tot consultatie van de plusleidster wordt uitgegaan van de observatielijst welke op de voorschoolse instelling wordt gehanteerd. Deze observatielijst wordt in ieder geval één keer ingevuld voor consultatie. Wanneer nodig geacht door de leidster/pm-er, kan een observatie door plusleidster plaatsvinden. Registratie van kinderen vindt plaats met toestemming van de ouders. Doel In onderling overleg de problematiek op ontwikkelingsgebied definiëren en vaststellen of indicatiestelling of extra begeleiding op de voorschoolse instelling (in de vorm van individuele begeleiding of een extra dagdeel naar de peuterspeelzaal) noodzakelijk is. Procedure Leidsters/pedagogisch medewerkers: - maken zich zorgen over de spraak-, taal-, spel-, motorische-, sociaal-emotionele- ontwikkeling of het gedrag van een kind o overleg met collega‟s; o basisobservatie invullen; Indien er bij de spraak- en taalontwikkeling of kringactiviteiten op 2 items een “nee” wordt ingevuld, wordt het uitgebreide observatieformulier ingevuld. Indien er bij het onderdeel sociaal-emotionele ontwikkeling op 2 items “nee” wordt ingevuld, wordt het onderdeel persoonlijkheid, sociale ontwikkeling en zelfredzaamheid van het uitgebreide observatie formulier uit “VTO doe je zo” ingevuld. Indien er bij het onderdeel spelen op 2 items een “nee” wordt ingevuld, wordt het onderdeel spel van het uitgebreide observatieformulier uit “VTO doe je zo” ingevuld. Indien er bij het onderdeel motoriek op 1 item een “nee” wordt ingevuld, wordt het onderdeel motoriek van het uitgebreide observatieformulier uit “VTO doe je zo” ingevuld. Indien er bij het onderdeel gedrag dusdanig opvallend gedrag wordt aangegeven, en het de leidster/pm-ers niet lukt om dit gedrag te reguleren, kan het kind in aanmerking komen voor de hulp van de plusleidster. o uitgebreide observatieformulier t.a.v. het desbetreffende ontwikkelingsgebied invullen; Bij een achterstand van meer dan een half jaar in spraak- en/of taalontwikkeling of communicatie, of achterstand in een ander ontwikkelingsgebied wordt de hulp van plusleidster ingeroepen. o voordat met stap 2 begonnen wordt moet overwogen worden of een logopedische behandeling of andere hulpverlening gewenst is/ geadviseerd moet worden; Nemen contact op met de ouders. o bespreken met de ouders de observaties; o vragen naar ervaringen thuis (zie ook vragenlijst taalontwikkeling en meertaligheid, leidsters noteren antwoorden);
28 Zorgplan Versie 2012
o
o o o
Herkennen de ouders een achterstand, t.a.v. de taalontwikkeling of sociaal-emotionele ontwikkeling of spelontwikkeling of motorische ontwikkeling of het gedrag?; hoe is de taalontwikkeling thuis; wat is moedertaal; wat is de spreektaal thuis; heeft het kind andere contacten in de Nederlandse taal (oppas, dagverblijf, tante, enz). informeren ouders over de mogelijkheden van de plusleidster; Toestemming vragen voor observatie en eventuele begeleiding door de plusleidster; e 3 dagdeel als voorwaarde bespreken; starten zorgdossier. leidsters volgen de procedure zoals is afgesproken binnen de organisatie; ook een negatieve beslissing van de ouders w.b. de extra begeleiding wordt opgenomen in het zorgdossier door de leidster/pm-er; leidsters melden kind aan bij de plusleidsters. Aanmeldingsformulier plusleidster opsturen naar
[email protected] minimaal 4 dagen voor de plusleidster vergadering.
Plusleidster: o komt observeren plusleidster komt een aantal keer observeren a.h.v. observatieformulier plusleidster o
inventariseert de gegevens van het kind Kijkt het zorgdossier in; vraagt naar ervaringen van leidsters; verzamelt algemene gegevens van het kind (volgens eigen formulier), of via een kopie van uit het dossier van de persoonlijke gegevens).
o
brengt observatie in bij plusleidster overleg Plusleidster bespreekt de ervaringen van de observatieperiode tijdens het plusleidster overleg Tijdens dit overleg wordt besloten of er wel of geen extra begeleiding van de plusleidster nodig is; eventueel wordt alleen een derde dagdeel geadviseerd; er wordt tevens bepaald of logopedische verwijzing of andere hulpverlening noodzakelijk is of niet. Bij twijfel wordt de ambulante begeleider van de projectgroep om advies gevraagd (logopedisch consult).
Leidsters/pedagogisch medewerkers o kijken naar plaatsingsmogelijkheden van minimaal 3 dagdelen e e 3 of 4 dagdeel wordt vergoed door de gemeente; rekening houden met groepssamenstelling; rekening houden met werktijden plusleidster (in overleg). Leidsters/plusleidster o informeren ouders Leidsters informeren de ouders of het kind wel of niet in aanmerking komt voor extra begeleiding en/of andere hulpverlening (logopedie, integrale vroeghulp); leidsters vragen ouders formeel toestemming voor extra begeleiding: ouders ondertekenen het toestemmingsformulier leidsters geven het belang aan van regelmatig speelzaal bezoek/ plusleidster komt speciaal voor het kind. Plusleidster o start met extra begeleiding Plusleidster vraagt het toestemmingsformulier bij de leidsters op; plusleidster maakt een handelingsplan (volgens het model van Peuterpraat) voor een periode van ongeveer 3 maanden. Hierin neemt zij volgende punten op: voorwaarden; luisterhouding, concentratie, imiteren, enz. taalbegrip; taalproductie; 29 Zorgplan Versie 2012
verstaanbaarheid; initiatief communicatie; communicatieve redzaamheid; spel; gedrag; motoriek. o
plusleidster komt 2 x per week op voorschoolse voorziening; Werkt individueel met het kind (binnen of buiten de groep); ondersteunt het spel, zelfredzaamheid, communicatie, contact met andere kinderen de luisterhouding, enz. in de groep; plusleidster registreert alle extra begeleiding (bezoekverslagen); plusleidster geeft aan ouders woordenschatplaatjes, oudermateriaal, enz. mee, per thema, met een begeleidende brief/tips wat ze met deze plaatjes kunnen doen; plusleidster declareert extra uren voor leidsters (per half jaar).
o
draagt zorg voor tussenevaluaties: De plusleidster evalueert na 6 weken met leidsters over de voortgang, advies, aandachtspunten in benadering, uitlokken van taal enz.; de plusleidster maakt een kort verslag van de tussenevaluatie; de plusleidster maakt eventueel een aangepast handelingsplan.
Evaluatie o Na 3 maanden De leidsters vullen opnieuw de uitgebreide observatielijst in (als plusleidster dit zinvol acht); met de leidsters wordt het handelingsplan geëvalueerd (m.b.v. bespreekpunten evaluatie); er wordt vooral bekeken of er voldoende vorderingen zijn gemaakt; er wordt besloten tot: stopzetting van de extra begeleiding voortzetten van de behandeling (ongeveer voor 6 weken) verwijzing naar andere hulpverleners (b.v. logopedie of IVH) verwijzing naar de schakelklas plusleidster maakt verslag van tussenevaluatie; plusleidster past zo nodig handelingsplan aan; plusleidster overlegt met ouders over voortgang. Overdracht naar basisschool door leidsters o Leidsters / plusleidster bespreken met ouders: de opnieuw uitgevoerde uitgebreide observatie; samenvatting van de evaluaties van de plusleidster. o ouders ondertekenen deze papieren en geven toestemming voor overdracht naar basisschool; o plusleidster verstuurt samenvatting evaluaties en observatieformulieren naar basisschool met begeleidende brief; o plusleidster neemt (telefonisch) contact op met de IB-er / coördinator onderbouw van de basisschool.
30 Zorgplan Versie 2012
6.3
Protocol consultatie logopedie - voorschoolse instelling of op indicatie van het consultatiebureau Ten behoeve van een consultatie bij de logopedist van projectgroep door de voorschoolse instelling en op indicatie van het consultatiebureau is het volgende protocol opgesteld (binnen het kader van de Wet persoonsregistratie). Voorwaarde De consultatie moet deel uitmaken van afspraken binnen de voorschoolse instelling en het consultatiebureau over het signaleren en ondersteunen van taal/spraakproblemen bij kinderen en bespreking hiervan met de ouders. In het kader van Voor- en Vroegschoolse educatie (VVE) streven de voorschoolse instellingen en het consultatiebureau naar zo vroeg mogelijke signalering van eventuele taal/spraakachterstanden. Voorts wordt ernaar gestreefd deze achterstanden in een zo vroeg mogelijk stadium te onderkennen en te ondersteunen en het kind vervolgens gerichte ondersteuning te bieden. Aard van de gegevens De consultatie kan aangevraagd worden door de voorschoolse instelling op grond van de gegevens over aspecten van de ontwikkeling van peuters die verzameld worden in het observatieformulier behorend bij het VE programma Peuterpraat met het daarbij behorende Peuterpraat Focus en het consultatiebureau op grond van de door hun verzamelde gegevens. Aanvraag consultatie aan hand van gegevens Bij de vaststelling van de noodzaak tot consultatie van logopedist wordt door de voorschoolse instelling uitgegaan van de observatielijst en curatief deel welke daar wordt gehanteerd. Deze observatielijst wordt in principe twee keer ingevuld tijdens de periode waarin het kind de voorschoolse instelling bezoekt. Wanneer, nodig geacht door de leidster/pm-er, kan vaker observatie plaatsvinden. De aanvraag door het consultatiebureau kan door de arts worden gedaan door een verzoek indienen bij de projectgroep op grond van eigen bevindingen. Registratie van kinderen vindt met toestemming van de ouders plaats. Doel Preventief. In onderling overleg de problematiek op taal/spraakgebied te definiëren en komen tot een gerichte aanpak. Procedure Leidster/pedagogisch medewerker observeert bij vermoeden van een achterstand op gebied van taal/spraak ontwikkeling of op verzoek van ouders a.d.h.v. curatief deel; bespreekt met de ouders de zorgen op taal/spraak gebied; vraagt ouders schriftelijk in te stemmen met consultatie van logopedist; stelt logopedist op de hoogte van aanvraag. De consultatiebureauarts observeert bij vermoeden, of op verzoek van ouders, van een achterstand op gebied van taal/spraak ontwikkeling a.d.h.v. de door arts gehanteerde ontwikkelingslijst; bespreekt met de ouders de zorgen op taal/spraak gebied; vraagt ouders schriftelijk in te stemmen met consultatie van logopedist. Indien de ouders dit wensen kunnen eigen opmerkingen worden toegevoegd op het instemmingpapier; stelt logopedist op de hoogte van aanvraag. Logopedist (volgt stappenplan) Inhoud consult (max. 8 uur) Observatie van het kind in de groep en/of individueel; doel: hulpvraag opstellen / verduidelijken; onderzoek n.a.v. observatie / hulpvraag. Te denken valt aan onderzoek van woordenschat, taalbegrip (Reynell / Schlichting), taalproductie en articulatie. 31 Zorgplan Versie 2012
Gesprek met ouders n.a.v. observatie en onderzoek Opstellen en doorspreken van adviezen voor o Evt. extra hulp o Ouders o Leidster/pm-ers In het eerste geval zou er een coachingtraject afgesproken kunnen worden met de projectgroep, welke m.n. gericht zal zijn op de observatie van het kind in de groep en het opstellen van de adviezen (m.n. richting de leidster/pm-ers / afstemming op Peuterpraat). Evaluatie Logopedist spreekt evaluatiemoment met ouders, voorschoolse instelling en/of consultatiebureau af en registreert. Genoemde activiteiten vallen onder preventieve werkzaamheden. Wanneer er geen verbetering is of er direct een noodzaak aanwezig is dan zal er doorverwijzing plaatsvinden (via huisarts) richting particuliere logopedie.
6.4 Protocol consultatie Zorg Advies Team (ZAT) Ten behoeve van een consultatie bij het ZAT door voorschoolse instellingen is het volgende protocol opgesteld (binnen het kader van de Wet persoonsregistratie). Voorwaarde De consultatie moet deel uitmaken van afspraken binnen de voorschoolse instellingen en het „ZAT 0 – 4 jarigen‟ waarbij centraal staat het onderzoeken en bespreken met verschillende disciplines van de mogelijkheden van een gezamenlijke aanpak bij problemen van kinderen om de zorg voor deze kinderen te optimaliseren. Dit alles in het kader van vroegsignalering. Aard van de gegevens De consultatie kan aangevraagd worden op grond van de gegevens over aspecten van de ontwikkeling en situatie van peuters bij wie sprake is van een (dreigende) problematiek, waarbij middelen en mogelijkheden van de interne zorg van de voorschoolse instelling niet toereikend zijn en met minstens één van de volgende onderliggende oorzaken: Sociaal- emotionele problemen; sterke verschillen tussen enerzijds het thuismilieu en anderzijds het milieu in de voorschoolse instelling; problemen in de thuissituatie; trauma‟s en affectieve stoornissen; ontwikkelingsproblemen. Aanvraag consultatie aan hand van gegevens Bij de vaststelling van de noodzaak tot consultatie van het ZAT worden de gegevens van het kind vermeld op het aanvraagformulier van het ZAT. De aanvraag van kinderen vindt met toestemming van de ouders plaats. Bij geen toestemming is anoniem bespreken mogelijk. Doel Het optimaliseren van de hulp aan kinderen, ouder(s) en opvoeder(s) door het verbeteren van de samenwerking tussen de zorg in en om de voorschoolse instelling. Procedure Leidster/pedagogisch medewerker Observeert bij vermoeden, of op verzoek van ouders, van de mogelijk dreigende problematiek; bespreekt (indien mogelijk) met de ouders de zorgen rond de problematiek; vraagt (indien mogelijk) ouders schriftelijk in te stemmen met consultatie van het ZAT. Indien de ouders dit wensen kunnen eigen opmerkingen worden toegevoegd op het toestemmingsformulier; bespreekt de casus in het ZAT. 32 Zorgplan Versie 2012
Zorg Advies Team Kan geraadpleegd worden om de volgende redenen: Informatie. De kans bestaat dat er kennis of contact is bij andere instellingen. De inbreng van het kind gebeurt om één en ander te checken. Signalering. Het vermoeden bestaat dat er iets aan de hand is met het kind. Dat vermoeden wordt in de ZAT bijeenkomst gecheckt. Analyse/diagnose. Er wordt besproken wat er met het kind aan de hand kan zijn ofwel een eerste analyse van de hulpvraag wordt gemaakt. Het is tevens een toetsing voor de besluitvorming tot een eventuele crisisinterventie. Handelingsplan opzetten. Er wordt hulpverlening voor kind / gezin bij een instantie (al dan niet ZAT deelnemer) gestart. Andere deelnemers (zie ad hoc deelnemers) worden hiervan op de hoogte gesteld in verband met hun contacten met het kind. Dit om „dubbelingen‟ in de aanpak te voorkomen. Gezamenlijke aanpak. Indien het handelingsplan voor een kind vraagt om inzet van meerdere partijen (al dan niet ZAT deelnemers), zoals bij het bestaan van een meervoudig probleem. Afstemming vindt in het ZAT-overleg plaats. Toeleiding. Een kind moet voor passende hulp worden toe geleid naar een instantie die geen vaste of ad hoc deelnemer aan het ZAT is. Indien directe plaatsing niet mogelijk is, zal vanuit het ZAT een advies gegeven worden over een tijdelijk ambulant hulpaanbod.
6.5 Protocol consultatie Advies en Meldpunt Kindermishandeling Ten behoeve van een consultatie bij het AMK door de voorschoolse instellingen is het volgende protocol opgesteld (binnen het kader van de Wet persoonsregistratie). Voorwaarde De consultatie moet deel uitmaken van afspraken binnen de voorschoolse instelling en het ZAT waarbij centraal staat het bespreken van het vermoeden en vragen van advies om te komen tot een aanpak bij problemen van kinderen om de zorg voor deze kinderen te optimaliseren. Dit alles in het kader van signalering van kindermishandeling. Aard van de gegevens De consultatie kan aangevraagd worden op grond van de gegevens over aspecten van de ontwikkeling en situatie van peuters bij wie sprake is van een (dreigende) kindermishandeling of verwaarlozing, waarbij middelen en mogelijkheden van de interne zorg van de voorschoolse instelling niet toereikend is. Gegevens het kind Bij de vaststelling van de noodzaak tot consultatie van het AMK wordt gekeken of er advies of een melding wordt gedaan. Alleen bij melding worden de gegevens van het kind bekend gemaakt. Doel Bij vermoeden van kindermishandeling daadwerkelijk actie ondernemen. Het optimaliseren van de hulp aan kinderen, ouder(s) en opvoeder(s) door deskundigen waardoor een verbetering van de situatie voor de peuter ontstaat en (vermoedde) kindermishandeling en/of verwaarlozing worden weggenomen en een veilige omgeving wordt gecreëerd. Procedure Fase 1: De leidster heeft een vermoeden van kindermishandeling Observeer en leg vast; onderzoek onderbouwing; leg waarnemingen voor aan de ouders. Verantwoordelijkheid ligt bij de leidster. Fase 2: De leidster bespreekt het onderbouwde vermoeden in kindbespreking (overleg team) Bespreek informatie; (eventueel) extra gegevens; plan van aanpak. Verantwoordelijkheid ligt bij de leidster/pm-er en collegae (overlegteam). 33 Zorgplan Versie 2012
Fase 3: Het uitvoeren van een plan van aanpak Consulteer AMK ( tel. 0900-123 123 0); praat met de ouders; (eventueel) praat met het kind; bespreek het resultaat met leidinggevende/coördinator. Verantwoordelijkheid bij de leidsters/pm-ers. Fase 4: Beslissing De vermoedens zijn na overleg met de betrokkenen niet bevestigd. Na gesprek(ken) met ouders is duidelijk dat ouders ook bezorgd zijn. Na overleg met de betrokkenen blijft er ernstige twijfel bestaan. Het vermoeden van kindermishandeling blijkt na het gesprek met de betrokkenen gegrond. Er ontstaat een crisissituatie. Verantwoordelijkheid bij de leidster en leidinggevende/coördinator(organisatie/overleggroep). Fase 5: Handelen Wanneer de vermoedens na overleg met de betrokkenen niet zijn bevestigd: vernietig werkaantekeningen en sluit de zaak af; wanneer na gesprek(ken) met ouders duidelijk is dat ouders ook bezorgd zijn: verwijs de ouders dan door; wanneer, na overleg met de betrokkenen, ernstige twijfel blijft bestaan: spreek dan een extra observatieperiode af; wanneer het vermoeden van kindermishandeling, na het gesprek met de betrokkenen, gegrond blijkt wordt er een melding bij het AMK gedaan; wanneer er een crisissituatie ontstaat wordt dit gemeld bij: politie of crisisteam Bureau Jeugdzorg ( tel. 0900-200 3004). Verantwoordelijkheid bij leidster/pm-er en leidinggevende/coördinator (organisatie/overleggroep). Fase 6: Evaluatie Evalueer het proces en de procedure; stel zo nodig afspraken bij; registreer. Verantwoordelijkheid bij coördinator/manager (organisatie/ overleggroep). Fase 7: Nazorg Blijf alert op het welzijn van het kind; blijf signaleren en zorgen melden bij het AMK. Verantwoordelijkheid bij de leidster/pm-er en coördinator/manager (en organisatie/overleggroep). 6.6 Protocol overdracht voorschoolse instellingen – basisonderwijs Ten behoeve van een zorgvuldige overdracht van gegevens betreffende de ontwikkeling van peuters bij de overgang van voorschoolse instelling naar het basisonderwijs is het volgende protocol opgesteld (binnen het kader van de Wet persoonsregistratie). Voorwaarde De overdrachtsprocedure moet deel uitmaken van afspraken tussen voorschoolse instellingen over het volgen van de ontwikkeling en signalering van ontwikkelingsproblemen bij kinderen en bespreking hiervan met de ouders en de basisschool. In het kader van Voor- en Vroegschoolse educatie (VVE) streven partijen naar zo vroeg mogelijke signalering van eventuele ontwikkelingsachterstanden. Voorts wordt ernaar gestreefd deze achterstanden in een zo vroeg mogelijk stadium te onderkennen en te verminderen. Het mag niet zo zijn dat ouders pas bij het vertrek van hun kind naar de basisschool geconfronteerd worden met gegevens over problemen in de ontwikkeling van hun kind, die al eerder gesignaleerd zijn.
34 Zorgplan Versie 2012
Aard van de gegevens Slechts de gegevens over aspecten van de ontwikkeling van peuters, die relevant zijn om over te dragen naar het basisonderwijs, worden geregistreerd. Het gaat niet om een uitgebreid leerlingvolgsysteem. Registratie van gegevens Bij registratie wordt uitgegaan van de basisobservatielijst, behorend bij Peuterpraat, het programma voor VE, welke op de voorschoolse instelling wordt gehanteerd. Deze observatielijst wordt in principe twee keer ingevuld tijdens de periode die de peuter de voorschoolse instelling bezoekt. Indien nodig wordt er een uitgebreide observatie uit Peuterpraat Focus gedaan. Registratie vindt plaats door middel van de basis observatielijst, die wordt ingevuld door de voorschoolse instelling. Indien het kind door de plusleidster is begeleid, zal hiervan een verslag worden toegevoegd. Ook is het mogelijk een verslag van het gesprek tussen ouders en leidster toe te voegen aan de overdracht. Registratie en overdracht van kinderen vindt met toestemming van de ouders plaats. Procedure Voorschoolse instelling Ouders worden door de voorschoolse instelling geïnformeerd over de basisobservaties en overdrachtsprocedure met de basisschool bv. door middel van foldermateriaal en informatieboekje of- avond; de eerste observatie wordt ingevuld op het moment dat het kind 2 jaar en 10 maanden is en de tweede observatie wanneer het kind 3 jaar en 10 maanden oud is. Indien de leidsters er aanleiding toe zien kan dit op een eerder moment gedaan worden; uiterlijk één maand voordat het kind naar de basisschool gaat, bespreekt de leidster van de voorschoolse instelling het observatieformulier met de ouders; na het bespreken tekenen de ouders het formulier voor akkoord. Het formulier wordt door de de voorschoolse instelling naar de basisschool verzonden na het 2 observatiemoment; indien ouders hiervoor geen toestemming geven, stelt de voorschoolse instelling de basisschool hiervan op de hoogte d.m.v. een standaard “geen toestemming brief” (zie bijlage 1); wanneer blijkt dat externe hulpverlening (bv. Integrale Vroeg Hulp, logopedie) noodzakelijk is gebleken, wordt ouders geadviseerd de basisschool hierover te informeren; een kind is een zorgkind wanneer dat blijkt uit uitgebreide observatie van Peuterpraat e (zie bijlage 2). Voorschoolse instelling en basisschool Op initiatief van de voorschoolse instelling vindt, met toestemming van ouders, in ieder geval overdracht van alle kinderen d.m.v. toezenden van basis observatieformulier; op initiatief van de voorschoolse instelling vindt, met toestemming van ouders, warme overdracht van zorgkinderen*, een gesprek tussen voorschoolse instelling en basisschool a.d.h.v. het basis- en uitgebreide observatieformulier en eventuele andere toegevoegde stukken; op initiatief van de voorschoolse instelling vindt, met toestemming van ouders, warme overdracht van kinderen uit het plustraject, een gesprek tussen plusleidster en basisschool a.d.h.v. het basis- en uitgebreide observatieformulier en handelingsplan (zie bijlage 3); warme overdracht vindt indien mogelijk 2 á 3 maanden voor plaatsing op basisschool plaats; warme overdracht vindt plaats a.d.h.v. de checklist. (zie bijlage 4); terugkoppeling, afhankelijk van behoefte van de voorschoolse instelling. Basisschool IB-er/leerkracht/contactpersoon doet na overdracht met de voorschoolse instelling de gegevens van de peuter in het dossier/leerlingvolgsysteem; contactpersoon stelt leerkracht op de hoogte van overdracht; verzorgt terugkoppeling naar de voorschoolse instelling na overdracht als daar behoefte aan is; controleert of alle formulieren zijn binnengekomen.
35 Zorgplan Versie 2012
Beveiliging en bewaartermijn De overdrachtsgegevens zijn niet vrij ter inzage, ze dienen in een afsluitbare (dossier)kast te worden bewaard. Slechts daartoe aangewezen personen binnen de instelling mogen de gegevens raadplegen, corrigeren of verwijderen. Dit geldt zowel voor de voorschoolse instelling als voor de basisschool die de gegevens heeft ontvangen. Na doorgeven van het basis observatieformulier door de voorschoolse instelling worden de gegevens minstens 5 jaar bewaard door de basisschool, waarna de gegevens vernietigd worden. De basisschool neemt het basis observatieformulier op in het dossier/leerlingvolgsysteem. De ouders worden hiervan op de hoogte gesteld.
6.7 Meldcode bij signaleren van huiselijk geweld en kindermishandeling JSO expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding Route bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Stap 1: in kaart brengen van signalen Observeer; onderzoek naar onderbouwing; gesprek met ouders: delen van zorg.
In kaart brengen van signalen
Stap 2: Collegiale consultatie en raadplegen Adviesen Meldpunt Kindermishandeling of Steunpunt Huiselijk geweld Consulteer interne en externe collega‟s tijdens - groepsbespreking - ZorgAdviesTeam(ZAT); bilateraal overleg met jeugdarts; consulteer ook het Advies-en Meldpunt Kindermishandeling; gesprek met ouders uitkomsten consultaties.
Stap 3: Gesprek met de ouder Gesprek met de ouder: delen van zorg.
Stap 4: Weeg of de aard en de ernst van het huiselijk geweld of de kindermishandeling Weeg risico, aard en ernst van de mishandeling af Vraag het AMK hierover een oordeel te geven.
Stap 5a: Hulp organiseren en effecten volgen of Bespreek uw zorgen met de ouder; organiseer hulp door ouder en kind door te verwijzen naar Bureau Jeugdzorg; monitor of ouder en kind hulp krijgen; volg het kind.
Collegiale consultatie ven vragen AMK
Gesprek met de ouder
Weeg aard en ernst
Hulp organiseren en effecten volgen
Melden en bespreken
Stap 5b: Melden en bespreken met de ouder Bespreek met de ouder uw voorgenomen melding; meld bij het Advies- en Meldpunt kindermishandeling.
36 Zorgplan Versie 2012
7
Hulpverlenende instanties
7.1 Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Alle informatie te vinden op: www.cjgkatwijk.nl Telefonisch bereikbaar op: 088 - 254 23 84 Of loop even binnen: CJG Katwijk Schimmelpenninckstr. 10, 2221 EP Katwijk ZH CJG Rijnsburg Graaf Florislaan 18, 2231 ED Rijnsburg CJG Valkenburg Broekweg 23, 2235 BH Valkenburg 7.1.1 Jeugd Gezondheid Zorg (JGZ) en Consultatiebureau (CB) De afdeling Jeugdgezondheidszorg (JGZ) 0-4 jaar heeft als doel een gezonde groei en ontwikkeling van baby's en peuters te bevorderen. Vanaf het moment dat u zo'n zes maanden zwanger bent totdat uw kind vier jaar is, kunt u gebruik maken van de diensten van JGZ. Om u voor te bereiden op uw bevalling kunt u bij ons bijvoorbeeld een cursus zwangerschapsgymnastiek volgen of een informatieavond voor aanstaande ouders bezoeken. Als uw kind geboren is, kunt u terecht op het consultatiebureau, waar de gezondheid en ontwikkeling van uw kind nauwlettend wordt gevolgd. Hier worden bovendien de inentingen gegeven volgens het Rijksvaccinatieprogramma. Maar denkt u bij ondersteuning ook eens aan de informatieve bijeenkomsten en cursussen. De zorg voor ouders en kinderen is gratis, evenals het bezoeken van het consultatiebureau. Consulten voor peuters Wanneer en bij wie? Tijdens de peuterperiode (van 18 maanden tot 4 jaar) wordt zeker vier keer een bezoek aan de jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar aangeboden. De ene keer bij de jeugdverpleegkundige, de andere keer bij de arts. De afspraken vinden plaats op de volgende momenten: Leeftijd peuter: Afspraak met: 18 maanden jeugdverpleegkundige 2 jaar en 2 maanden arts 3 jaar jeugdverpleegkundige 3 jaar en 9 maanden arts Wat gebeurt er? Ter voorbereiding op elk van de bezoeken ontvangen ouders/ verzorgers een vragenlijst. Dit is een hulpmiddel om te zien welke onderwerpen ouders het meest belangrijk vinden om over te praten. De verpleegkundige geeft voorlichting en advies over de verzorging en opvoeding. Ouders kunnen bij haar terecht met vragen over bijvoorbeeld eten, slapen, de eigen wil en het gedrag van de peuter. De arts onderzoekt het kind, kijkt naar de groei en ontwikkeling en adviseert bij vragen en problemen hiermee. Op de leeftijd van 3 jaar en 3 jaar en 9 maanden wordt bij de peuter een ogentest gedaan. Wanneer de peuter bijna 4 jaar is komt hij/ zij voor de laatste keer bij de jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar. De jeugdgezondheidszorg blijft het kind begeleiden. Informatie op: www.ggdhm.nl 7.1.2 JGZ en Triple P Triple P staat voor “Positief Pedagogisch Programma”. Het programma is ontwikkeld in Australië en wordt inmiddels in diverse landen gebruikt. Het programma richt zich voornamelijk op preventie en vroege interventie en probeert positieve, liefdevolle relaties tussen ouders en kinderen te stimuleren en ouders te helpen effectieve strategieën te ontwikkelen voor het omgaan met diverse gedragsproblemen bij kinderen en veelvoorkomende problemen.
37 Zorgplan Versie 2012
Het programma kent verschillende niveaus van gezinsinterventie. Vanuit de JGZ 0-4 jaar wordt gewerkt op niveau 3, dit houdt in gerichte vaardigheidstraining voor ouders. De doelgroep is: ouders met specifieke zorgen over het gedrag of de ontwikkeling van hun kind die advies of een actieve vaardigheidstraining nodig hebben. Het is een kort programma, in vier sessies. In sessie 1 wordt met de ouders het gedragsprobleem besproken, met de ouder wordt een plan van aanpak gemaakt. In de derde sessie wordt met de ouder deze aanpak geëvalueerd, zo nodig aangepast en volgt, zo nodig, een vierde sessie om dit te evalueren. Door deze sessies leren ouders vaardigheden die van toepassing zijn op hun huidige situatie, maar kunnen vervolgens ook worden toegepast door de ouders bij verschillende opvoedsituaties en op alle kinderen in het gezin. Niveau 3 is er voor enkelvoudige gedragsproblemen bij kinderen, bij meervoudige gedragsproblemen kunnen ouders doorverwezen worden naar niveau 4, hier door de GGZ uitgevoerd. 7.1.3 Opvoedadviespunt Opvoeders van kinderen tot en met 18 jaar, die met een deskundige van gedachten willen wisselen over opvoedkwesties, zijn welkom op het Opvoedadviespunt. Ook beroepskrachten zoals leidsters van peuterspeelzalen of kindercentrum en leerkrachten, kunnen een beroep doen op de expertise van onze medewerkers. Men kan daar terecht voor; een persoonlijk opvoedkundig advies en vragen over o.a.: omgang met kinderen, niet luisteren, omgaan met angst of boosheid, of puberteitsconflicten. Ouders kunnen zelf contact opnemen met het Opvoedadviespunt voor informatie of het maken van een afspraak. Een verwijzing is niet nodig. Telefoonnummer: 088 - 900 4000 of stuur een E-mail naar
[email protected] 7.1.4 Eén gezin één plan Het principe van 'Eén gezin, één plan' heeft minister André Rouvoet voor Jeugd en Gezin gepresenteerd in zijn beleidsprogramma 'Alle kansen voor alle kinderen'. Deze aanpak moet worden gekozen als er verschillende hulpverleningsinstanties bij een gezin betrokken zijn omdat daarin meerdere soorten problemen spelen. Hulpverleners uit verschillende werkvelden, zoals opvoedingsondersteuning, gezondheidszorg, jeugdzorg, onderwijs, wonen, werken, schuldhulpverlening en veiligheid, moeten dan van elkaar weten wat ze doen. Eén van hen moet het overzicht houden en de coördinatie van zorg op zich nemen zodat zowel de gezinsleden als de hulpverleners één aanspreekpunt hebben. De Centra voor Jeugd en Gezin, de Zorg- en adviesteams, de Verwijsindex risico's jongeren en het digitaal dossier jeugdgezondheidszorg moeten bijdragen aan het realiseren van deze doelstelling. De methode heeft als doel de hulpverlening binnen het gezin te verbeteren. Voor meer informatie bekijk de folder en een voorbeeld van een gezinsplan binnen de methode 1G1P op de site: www.cjgkatwijk.nl 7.1.5 Verwijsindex risico's jongeren De verwijsindex risicojongeren (VIR) is een digitaal systeem dat risicosignalen van hulpverleners over jongeren (tot 23 jaar) bij elkaar brengt. Door de meldingen in de verwijsindex weten hulpverleners sneller of een kind ook bekend is bij een collega, zodat zij kunnen overleggen over de beste aanpak. Dankzij de verwijsindex blijft elke jongere in beeld en kunnen hulpverleners elkaar informeren en hun activiteiten op elkaar afstemmen. E-mailbericht bij 'match'. Hulpverleners melden aan de verwijsindex als zij een probleem van een jongere signaleren. Zijn er over een jongere 2 of meer meldingen, dan is er sprake van een 'match'. In dat geval krijgen de betrokken hulpverleners een e-mail dat er een melding voor ze klaarstaat in de verwijsindex. In die melding staat alleen door wie (inclusief contactgegevens) en over welke jongere een risico is gemeld. De e-mail bevat geen inhoudelijke informatie over de gesignaleerde risico's of problemen. Met deze informatie kunnen betrokkenen eenvoudig contact met elkaar opnemen om de hulpverlening af te stemmen. 7.1.6 Digitaal dossier jeugdgezondheidszorg/EKD Alle kinderen van 0 tot 19 jaar die bij de jeugdgezondheidszorg komen krijgen vanaf juli 2010 een digitaal dossier jeugdgezondheidszorg. Dit dossier bevat gegevens over de gezondheid en ontwikkeling van een kind. Ieder kind dat in contact is geweest met de jeugdgezondheidszorg, 38 Zorgplan Versie 2012
bijvoorbeeld het consultatiebureau of de schoolarts, heeft een papieren dossier. Voordeel van een digitaal dossier is dat het beter overdraagbaar is binnen de jeugdgezondheidszorg en makkelijker leesbaar. 7.1.7 Algemeen Maatschappelijk Werk Vertrouwelijke hulp van beroepskrachten die zijn opgeleid om mensen met problemen op weg te helpen. Zij bieden hulp door middel van het verstrekken van informatie en advies, individuele- relatieof gezinsgesprekken, bemiddeling, groepsgewijze hulp of cursussen. Maar ook voor informatieve vragen over instanties en dergelijke kan men terecht bij het Algemeen Maatschappelijk Werk. Spreekuren en locaties Inloop spreekuur Maandag t/m Vrijdag 09.00 - 10.00 Telefoonnummer 088 - 900 4000 Schimmelpenninckstraat 10 2221 EP Katwijk Locatie Rijnsburg Inloopspreekuur Maandag t/m Vrijdag 09.00 - 10.00 Telefoonnummer 088 - 900 4000 Graaf Florislaan 18, 2231 ED, Rijnsburg In Valkenburg, kan men telefonisch contact opnemen met Algemeen maatschappelijk werk via 0889004000 7.1.8 Stevig Ouderschap Wat is Stevig Ouderschap? Stevig Ouderschap is een vorm van ondersteuning, bestaande uit zes extra huisbezoeken door een speciaal hiervoor opgeleide jeugdverpleegkundige. Kijk voor meer informatie bij: Opvoedingsondersteuning/Stevig Ouderschap Het eerste huisbezoek vindt plaats rond zes weken na de geboorte, het laatste rond 18 maanden. Onderwerpen van gesprek zijn onder meer de beleving van het ouderschap, vragen en zorgen die er zijn, steun vanuit de omgeving, praktische opvoedingskwesties. Voor wie is Stevig Ouderschap bedoeld? Stevig Ouderschap is bedoeld voor gezinnen die wat extra steun kunnen gebruiken. Om vast te stellen wie hiervoor in aanmerking komt ontvangen ouders een vragenlijst. Op basis hiervan vindt de selectie plaats. Als ouders voor Stevig Ouderschap in aanmerking komen ontvangen zij telefonisch bericht. Meer informatie staat op de website: www.stevigouderschap.nl . 7.2 Advies-en Meldpunt Kindermishandeling (in bijlage signalenlijst 0-4 jaar) (AMK) Als je vermoedt dat een kind wordt mishandeld, kun je het AMK om advies vragen of een melding doen. Je kunt bijvoorbeeld voor advies terecht bij het AMK om: een inschatting te maken van de problemen van het kind; te overleggen hoe u uw vermoedens met de ouders kunt bespreken; te overleggen welke hulp u het kind of de ouders kunt bieden. Soms blijft het niet bij één adviesgesprek, maar zijn er meer contacten tussen jou en het AMK over hetzelfde gezin. Het AMK kan je ondersteunen bij je aanpak van een vermoedelijke situatie van kindermishandeling. Zo kun je bijvoorbeeld een maatschappelijk werkende of vertrouwensarts vragen om je te helpen bij het voorbereiden van gesprekken met de ouders over je zorgen. Voor een adviesgesprek hoef je de naam van het kind en van het gezin niet te noemen. Het AMK legt geen persoonsgegevens over het gezin vast. Als je dat wilt, kun je ook je eigen naam en functie achterwege laten. Na een adviesgesprek onderneemt het AMK géén actie in de richting van het kind of het gezin. Je blijft als adviesvrager zelf verantwoordelijk voor het al dan niet bieden van hulp. AMK Zuid-Holland, tel ;0182-680888 voor informatie www.amk-nederland.nl 39 Zorgplan Versie 2012
7.3 Raamwerk Vroeghulp kan de ontwikkeling van kinderen met een achterstand al in een vroeg stadium op gang brengen en stimuleren. Vroeghulp helpt jonge kinderen met een achterstand in hun ontwikkeling met het aanleren van bepaalde vaardigheden dat gebeurt stapsgewijs en start zo jong mogelijk. Cluster Jeugd en Gezin biedt twee vormen van Vroeghulp: 1) Vroeghulpgroep is bestemd voor kinderen van 1 tot 4 met (vermoedelijk) een ontwikkelingsachterstand, met maximaal 8 kinderen per groep,voor 2 dagen per week tijdens schoolweken, maakt gebruik van methode 'Kleine Stapjes'. Aan bod komen: communicatie, eten & drinken, motoriek, persoonlijke en sociale vaardigheden, spel en taal. 2) Speelleerochtend is bestemd voor ouder(s) en kind samen, met maximaal 6 kinderen van 1 tot 5 jaar, geeft ondersteuning aan ouders bij het gericht stimuleren van de ontwikkeling van het kind maakt gebruik van methode 'Kleine Stapjes'. Is één ochtend per week tijdens schoolweken. Ouders leren zelf met hun kind te gaan spelen Neem voor meer informatie contact op met de afdeling Cliëntbemiddeling en Communicatie. Het secretariaat van deze afdeling is bereikbaar van maandag t/m donderdag van 09.00 tot 17.00 uur en op vrijdag van 09.00 tot 13.00 uur. Telefoonnummer (0252) 34 57 70 of (0252) 34 56 78. Het Centraal Bureau van Het Raamwerk is gevestigd in Noordwijkerhout: Telefoon 0252 - 34 56 78 site: http://www.hetraamwerk.nl/ en
[email protected] 7.4 Bureau Jeugdzorg (BJZ) Wat is Bureau Jeugdzorg? Kinderen en jongeren met problemen hebben recht op jeugdzorg. Op 1 januari 2005 is de nieuwe Wet op de jeugdzorg in werking getreden. Daarin is vastgelegd dat Bureau Jeugdzorg de toegangspoort is voor de gehele jeugdzorg. De medewerkers van Bureau Jeugdzorg beoordelen elk verzoek om hulp. Ze stellen vast welke zorg nodig is. Ze begeleiden kinderen, jongeren en ouders of verwijzen hen door naar andere hulpverleners. Het belang van kinderen en jongeren staat in de hulpverlening van Bureau Jeugdzorg centraal. De Rechten van het Kind ( www.derechtenvanhetkind.nl en www.kinderrechten.nl en/of www.unhchr.ch) zijn het uitgangspunt. Ieder kind moet de kans krijgen uit te groeien tot een evenwichtige volwassene. Bureau Jeugdzorg streeft naar een zo verantwoord mogelijke ontwikkeling en opvoedingssituatie. Zij proberen dit zo veel mogelijk samen met het kind of jongere en de ouders te bereiken. De medewerkers geven aandacht waar het nodig is, bieden ondersteuning waar het kan en bescherming waar het moet. De wettelijke taken van Bureau Jeugdzorg zijn: indicatiestelling; uitvoering van de taken van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling; uitvoering van jeugdbeschermingsmaatregelen (voogdij, gezinsvoogdij); jeugdreclassering. Bureau Jeugdzorg valt onder toezicht van de Inspectie Jeugdhulpverlening en wordt grotendeels gefinancierd met overheidssubsidies. Informatie op: www.bjzzuid-holland.nl Bureau Jeugdzorg, dependance Katwijk, J. Bergmanstraat 32, 2221 BN Katwijk, tel:(071) 409 12 14 7.4.1 Cardea hulpaanbod /Kinderen van 0 tot en met 3 jaar Hieronder vindt u het volledige overzicht van alle hulpvormen die Cardea biedt aan kinderen van 0 tot en met 3 jaar en hun ouders. Ambulante Spoedhulp Ambulante Spoedhulp (ASH) is bedoeld voor gezinnen die in een crisissituatie verkeren. Dagbehandeling ouder/kind (0-4) De dagbehandeling ouder/kind is voor speciaal voor jonge kinderen (0-4 jaar) en het gezin, waarbij de opvoeding, verzorging en ontwikkeling vastloopt. In de behandeling wordt rekening gehouden het ontwikkelingsniveau van het kind, de relatie tussen ouder(s) en het kind en de geschiedenis van het gezin.
40 Zorgplan Versie 2012
Families First Families First (FF) is bedoeld voor gezinnen die in een acute crisissituatie verkeren, waardoor een uithuisplaatsing van één of meerdere kinderen dreigt. De hulp is er op gericht het gezin bij elkaar te houden en de dreigende uithuisplaatsing te voorkomen. Gezinsbehandeling Ambulante Gezinsbehandeling biedt hulp thuis voor gezinnen met kinderen van 0-18 jaar. Ouders hebben problemen bij het opvoeden van hun kind, dat gedragsproblemen heeft en de communicatie in het gezin loopt niet goed. Kijk Wat Ik Kan (Kwik) Wanneer ouders de volgende vragen stellen. Wat is er toch met mijn kind aan de hand, hij is zo anders dan andere kinderen? Waarom kan mijn kind zich zo moeilijk concentreren? Heeft mijn kind een achterstand en kan die ingehaald worden? Dan zou een verwijzing naar Kwik een hulpmogelijkheid zijn. Omgangsbegeleiding Bij een scheiding tussen ouders is het soms moeilijk om goede afspraken te maken over een omgangsregeling voor de kinderen. Omgangsbegeleiding kan dan helpen om te komen tot afspraken die goed zijn voor de kinderen. Programma voor kinderen met diabetes Programma voor kinderen die leiden aan Diabetes en hun ouders, die moeite hebben met de acceptatie van de ziekte en waarbij dit problemen in het dagelijks leven oplevert. Om in aanmerking te komen voor een behandeling bij Cardea is een indicatie van Bureau Jeugdzorg nodig. Zij schat tijdens een gesprek in of er hulp nodig is en verwijst dan door naar Cardea. Daarom altijd eerst naar Bureau Jeugdzorg. 7.4.2 Campus Cardea Katwijk De Campus Katwijk is een centrum waar alle hulp aan kinderen tot 12 jaar is ondergebracht. Deze hulp bestaat uit gezinsbehandeling en daghulp. De daghulp voor kinderen van 3 tot 6 jaar wordt gecombineerd met (speciaal) onderwijs. Dat betekent dat de hulpverleners van de campus nauw samenwerken met de leerkrachten. Ze verzorgen samen het programma en houden intensief contact met elkaar over de vorderingen van het kind. Adresgegevens: Tulpstraat 15 a, 2223 HN Katwijk. 7.5 Basiszorg Kwetsbare Kinderen (BKK) De Basiszorgcoördinatie kwetsbare kinderen (Bkk) heeft als doel te voorkomen dat kinderen van 0 tot 18 jaar van wie één of beide ouders psychiatrische- en/ of verslavingsproblematiek hebben, zelf (ernstige) problematiek ontwikkelen. Dat kan alleen als kinderen voldoende basiszorg krijgen. Wat is basiszorg? de aanwezigheid van basisvoorzieningen zoals gas, water, elektriciteit en kinderspullen; voldoende dagelijkse verzorging van het kind wat betreft voeding, lichamelijke verzorging en kleding; voldoende medische verzorging; nakomen van afspraken voor de kinderen bij medische controles; de aanwezigheid van minimaal één vaste verzorger; een regelmatig dag- en nachtritme van ouders en kind; voldoende emotionele en affectieve aandacht voor het kind; dagelijks schoolbezoek van leerplichtige kinderen. (bron: projectplan Basiszorgcoördinatie kwetsbare kinderen, 1999) Ouders met psychiatrische- en of verslavingsproblemen hebben bij de opvoeding en zorg voor hun kind(eren) soms gevoelens van overbelasting, angst om tekort te schieten, bezorgdheid om hun kinderen, gebrek aan ondersteuning of behoefte aan hulp. Er kunnen ook veel praktische problemen zijn waar ouders graag steun bij krijgen. Het is belangrijk, indien er meerdere hulpverleningsinstanties betrokken zijn, dat de zorg rondom het gezin goed afgestemd wordt, zodat ouders het overzicht houden en de basiszorg voor de kinderen gegarandeerd kan blijven. 41 Zorgplan Versie 2012
Bkk kan betrokken blijven bij het gezin zolang dit nodig is. We streven er echter naar om de Bkkbemoeienis te beperken tot maximaal 2 jaar. De basiszorgcoördinatoren zijn tijdens kantooruren bereikbaar op (071) 405 66 69. Bij afwezigheid kunt u telefonisch een boodschap inspreken. Ook kunt u een mail sturen naar
[email protected]. Bezoekadres: Parmentierweg 49, Leiden Postadres Basiszorgcoördinatie kwetsbare kinderen, Postbus 121, 2300 AC Leiden 7.6 HomeStart Home-Start is een programma voor opvoedingsondersteuning. Ervaren en getrainde vrijwilligers bieden ondersteuning, praktische hulp en vriendschap aan ouders met ten minste één kind van 6 jaar of jonger. De gezinnen geven zélf aan op welke gebieden zij steun wensen: hun vragen staan centraal. Door de ondersteuning probeert Home-Start: te voorkomen dat alledaagse problemen uitgroeien tot ernstige en langdurige problemen; het zelfvertrouwen van ouders te vergroten; de sociale relaties van ouders te versterken; gezinnen aan te moedigen om efficiënt gebruik te maken van beschikbare diensten, voorzieningen en regelingen. Betaalde Home-Start coördinatoren zorgen ervoor dat gezinnen en verwijzers Home-Start kunnen vinden. Ook werven, trainen en begeleiden deze coördinatoren de Home-Start vrijwilligers. Op hun beurt krijgen de coördinatoren weer ondersteuning en begeleiding van de Home-Start ondersteuners. Deze ondersteuners zijn goed bekend met Home-Start én hebben veel kennis over opvoedingsondersteuning in Nederland. Voor informatie én vragen kun je contact opnemen met Sietske Damstra, coördinator HomeStart Duinen Bollenstreek.. Je kunt ook een email sturen met je vraag naar:
[email protected] 7.7 Integrale Vroeg Hulp (IVH) Integrale vroeghulp wil er samen met de ouder voor zorgen dat het kind zich zo goed mogelijk ontwikkelt. Daarom werken hulpverleners van verschillende instellingen samen in het team Integrale vroeghulp. Zij zorgen ervoor dat de hulpverleningsvormen zo goed mogelijk op elkaar en op de wensen worden afgestemd. Vandaar het woord integraal. Integrale vroeghulp wil ook dat de begeleiding zo vroeg mogelijk start. Hoe eerder, hoe beter. Hoe werkt Integrale vroeghulp? Een ouder meldt zich telefonisch aan bij Integrale vroeghulp. Hij/zij kan direct vertellen wat de vragen zijn. Aan de telefoon overlegt de ouder of Integrale vroeghulp iets is voor zijn/haar kind en zichzelf. Zo niet, dan voelt Integrale vroeghulp zich er verantwoordelijk voor de ouder naar de juiste plaats te verwijzen. Als de ouder na het telefonisch gesprek verder wilt met Integrale vroeghulp kan de ouder een afspraak maken met een contactpersoon van Integrale vroeghulp, die dan thuis langs komt. Al de vragen en wensen over het kind en de begeleiding komen aan de orde. Van dit gesprek maakt de contactpersoon een verslag. Als de ouder het eens is met de inhoud, bespreekt het team Integrale vroeghulp het verslag. Uiteraard kan de ouder hierbij aanwezig zijn en zijn/haar eigen ideeën inbrengen. Het team zoekt in overleg antwoorden op de vragen en stelt samen met de ouder een plan op. In dit plan staan de afspraken: wie doet wat en wat moet ermee bereikt worden. Daarna wordt dit plan uitgevoerd. Het team behandelt zelf niet, dat doen hulpverleners waar het team nauw contact mee heeft. Geregeld bespreken het team en de contactpersoon met de ouder of hij/zij vindt dat de hulpverlening goed verloopt. Zo nodig maakt het team een nieuw plan. Als de ouder tevreden is en vindt dat hij/zijvoldoende hulp hebt gekregen, stopt Integrale vroeghulp. Wanneer de ontwikkeling van een kind anders verloopt dan die van leeftijdgenootjes, is het niet altijd duidelijk wat er aan de hand is. Dan kunt u voor hulp en vragen terecht bij Integrale Vroeghulp. Het team Integrale Vroeghulp kan een coördinatiepunt zijn voor hulpverlening en vragen bij problemen in de ontwikkeling van het kind. Integrale Vroeghulp regio Leiden Integrale Vroeghulp is bedoeld voor jonge kinderen van 0-4 jaar en hun ouders/verzorgers en is gespecialiseerd in vroegtijdig onderkennen van ontwikkelingsproblemen en -stoornissen. Integrale vroeghulp is een samenwerkingsverband van verschillende organisaties uit de regio zoals Het Rijnland Revalidatie Centrum, Thuiszorgorganisatie en MEE. Het team bestaat uit een Jeugdarts, een JGZ vanuit het Consultatiebureau, een GZ psycholoog, een maatschappelijk werker, een logopedist 42 Zorgplan Versie 2012
en een fysiotherapeut. Wanneer u uw kind wilt aanmelden bij Integrale Vroeghulp kunt u contact opnemen met onderstaan nummer of bellen met de Front Office van MEE. (071-5731444) Voor vragen of informatie kunt u contact opnemen met de coordinator, Liesbeth de Raad. ( 071-5731444). Website: http://www.meezhn.nl Contact persoon: Integrale Vroeghulp Telefoon nummer: 071-5171000 Email:
[email protected];
[email protected] 7.8 Meldpunt Zorg en overlast Wanneer belt u het Meldpunt Zorg en Overlast? Bent u ernstig bezorgd over of het wel goed gaat met gezinnen in uw omgeving, of zorgen ze voor overlast? Meld dat dan bij het Meldpunt Zorg en Overlast. Het Meldpunt Zorg en Overlast biedt de hulp en advies die nodig is om te voorkomen dat het echt mis gaat. Waar maakt u zich zorgen over? U ziet dat kinderen verwaarloosd worden; Iemand of een gezin heeft dringend hulp nodig, maar vraagt er niet om; U denkt dat er sprake is van ernstige (zelf)verwaarlozing; U denkt dat er sprake is van vervuiling van het huis en tuin; U weet dat een gezin echt niet meer kan rondkomen; U maakt zich erge zorgen om de kinderen in dat ene gezin; U merkt dat ouders geen grip meer hebben op hun kinderen; Wat doet het Meldpunt Zorg en Overlast. Men vraagt u: Waar maakt u zich precies zorgen om? Waar bestaat de overlast uit? Hoe lang is de situatie al gaande? Om wie gaat het precies? Het Meldpunt: Zoekt uit wat er aan de hand is; zorgt ervoor dat hulp wordt geboden; houdt de vinger aan de pols; bespreekt in multi-probleem gezinnen overleg. Het Meldpunt vertelt degene over wie u zich zorgen maakt niet dat u gemeld heeft, behalve als u daar zelf toestemming voor geeft. De medewerkers van het Meldpunt Zorg en Overlast zijn bereikbaar op: Tel. (0900) 110 20 40 Maandag, woensdag en vrijdag van 9.00 uur tot 12.00 uur Buiten deze tijden kunt u uw bericht inspreken op het antwoordapparaat. Dan wordt u zo spoedig mogelijk teruggebeld. 7.9 Molenspreekuur Spraak-Taal-Gehoor Het Molenspreekuur is bedoeld voor jonge kinderen van 1 tot 4 jaar met spraak- en taalmoeilijkheden, eventueel in combinatie met gehoorproblemen. Daarnaast kunnen gedragsproblemen voorkomen, maar deze dienen geen primair probleem te vormen. Kinderen die al bekend zijn bij andere hulpverleners/instanties komen niet in aanmerking, vanwege het screenend karakter van het Molenspreekuur. Dit geldt eveneens voor kinderen waarbij bij de verwijzing al duidelijk is dat er uitgebreid diagnostiek zal moeten plaatsvinden. Voor deze kinderen zijn andere onderzoeksmogelijkheden aanwezig op ons Audiologisch Centrum. Kinderen kunnen schriftelijk worden aangemeld voor het Molenspreekuur door de huisarts of een medisch specialist. Als de verwijzing plaatsvindt door anderen (bijvoorbeeld de CB-arts), dan zal de huisarts gevraagd worden hiermee in te stemmen. 7.10 De regeling Doe mee! Heeft u niet altijd genoeg geld voor iets extra's? Bijvoorbeeld om ergens lid van te worden? Als u ten minste 1 jaar op maximaal 120% van het voor u geldende bijstandsniveau leeft, komt u misschien in 43 Zorgplan Versie 2012
aanmerking voor een vergoeding van de gemaakte kosten. Het gaat om een bedrag van in totaal maximaal € 200,- per jaar per gezinslid (dus ook voor minderjarige kinderen). In principe komen alle betalingen aan instellingen op het gebied van sport en recreatie, cultuur, zorg, samenlevingsopbouw en educatie in aanmerking. Voor verdere informatie verwijzen wij u naar www.katwijk.nl. Keuze producten en diensten > folders > Financiële ondersteuning 7.11 Logopedisch inloopspreekuur Iedere vrijdag van 11.00u. tot 12.00u. is er in de vestiging van Logopediepraktijk Katwijk aan de Schaepmanstraat 101 te Katwijk een gratis inloopspreekuur. Dit spreekuur is bedoeld voor ouders met jonge kinderen (0- 4 jaar), die vragen hebben over de spraaktaalontwikkeling van hun kind. Verwijs ouders voor informatie naar www.logopedist.nu. 7.12 Visio: Koninklijke Visio Bij Visio kan iedereen terecht met vragen over leven, leren, werken en wonen met een visuele beperking. Visio biedt informatie en advies en verschillende vormen van revalidatie, begeleiding, onderwijs en wonen. De diensten zijn er voor kinderen en volwassenen die slechtziend of blind zijn, al dan niet in combinatie met een verstandelijke of andere zintuiglijke of lichamelijke beperking. Ook mensen die professioneel of persoonlijk betrokken zijn bij die kinderen en volwassenen kunnen bij Visio terecht voor ondersteuning en deskundigheidsbevordering. Bezoekadres: Rijnsburgerweg 10 Tel: 071-5251515 E-mail:
[email protected] Internet: www.visio.org
44 Zorgplan Versie 2012
8
Bijlagen 8.1
Toestemmingsformulier Zorg Advies Team 0 – 4 jaar
Gegevens Kind
Voornaam
PSZ en KDV
Achternaam
groep
Geboortedatum
Leidster/pm-er
Woonplaats
Aanmelder Datum:
Korte omschrijving probleem Is er al hulp gegeven?
Ja/nee
Zo ja, door wie: ____________________________________________ Voorlichtingsbrochure over „ZAT 0-4 jaar” is aan de ouder(s)/verzorger(s) gegeven
Ja/Nee
Ondergetekende, ouder/verzorger, geeft toestemming voor het bespreken van zijn/haar kind in het ZAT 0-4 jaar, teneinde de hiervoor beschreven problemen te helpen oplossen, Handtekening ouder/verzorger (1):
___________________________________________
Handtekening aanmelder:
__________________________________________
Ondergetekende, ouder/verzorger, geeft toestemming voor de overdracht van de gegevens van zijn/haar kind naar een ander zorgoverleg. Datum : _____________________ Handtekening ouder/verzorger: 45 Zorgplan Versie 2012
8.2
Aanmeldingsformulier Zorg Advies Team 0-4 jaar
Gegevens kind
ZAT nr.
Gezinssituatie
Jongen/meisje
Voornaam 1 Achternaam Geboortedatum Woonpl./ tel.nr
groep Leidster/pm-er
1
Aanmelder Nederlands/Marokkaans/Turks/Surinaams/ Antilliaanse/Aziatisch/Afrikaans/anders:
Datum:
vader/moeder/beiden/anders:
Contacten volwassenen Contact met kinderen Opvallend gedrag
Functioneren binnen PSZ en KDV
Gezinsfactoren
Cultuur Verzorgende persoon Relatie ouder/kind Werksituatie ouders
PSZ en KDV
slecht/redelijk/goed/anders:
Woonsituatie 2
Overige informatie
Bijv. PSZ en KDV: prestaties, groepsverloop
Omschrijving
Probleem
actie es resultaat
Vraag aan het ZAT
1
Niet invullen indien anoniem 46 Zorgplan Versie 2012
8.3
Stappenplan voor het inschakelen van begeleiding door de plusleidster
Stap 1: Leidsters maken zich zorgen over de ontwikkeling van een kind overleg met collega‟s basis observatieformulier invullen bij uitval het uitgebreide observatieformulier invullen Het uitgebreide observatieformulier SPRAAK/TAAL wordt ingevuld als er op het basis observatieformulier 1x nee of 3x enigszins op de onderdelen kringactiviteiten en/of spraak en taal is ingevuld (en indien van toepassing 1x nee of 2x enigszins op spraak en taal moedertaal). Het uitgebreide observatieformulier SPEL wordt ingevuld wanneer er bij het basis observatieformulier op het onderdeel spel 1x nee of 3x enigszins is ingevuld. Het uitgebreide observatieformulier GEDRAG wordt ingevuld wanneer er bij het basis observatieformulier op de onderdelen kringactiviteiten en werkhouding 1x nee of 2x enigszins is ingevuld. Ook kan het worden ingevuld indien er opvallende zaken zijn ten aanzien van het gedrag van het kind. Het uitgebreide observatieformulier SOCIAAL-EMOTIONEEL wordt ingevuld wanneer er bij het basis observatieformulier op het onderdeel sociaal-emotioneel 1x nee of 3x enigszins is ingevuld. Het uitgebreide observatieformulier MOTORIEK wordt ingevuld wanneer er bij het basis observatieformulier op het onderdeel motoriek of zelfredzaamheid 1x nee of 2x enigszins is ingevuld. voordat met stap 2 begonnen wordt moet overwogen worden of een logopedische behandeling of andere hulpverlening gewenst is/ geadviseerd moet worden. Stap 2: Leidsters nemen contact op met de ouders bespreken met de ouders de observaties vragen naar ervaringen thuis (zie vragenlijst taalontwikkeling en meertaligheid, leidsters noteren antwoorden) - herkennen de ouders een achterstand de achterstand t.a.v. de spraaktaalontwikkeling, de sociaal-emotionele ontwikkeling, de spel ontwikkeling of de motorische ontwikkeling informeren ouders over de mogelijkheden van de plusleidster - toestemming vragen voor observatie en eventuele begeleiding door de plusleidster e - 3 dagdeel als voorwaarde bespreken. Stap 3: Leidsters starten zorgdossier Leidsters volgen de procedure zoals is afgesproken binnen de organisatie. Ook een negatieve beslissing van de ouders w.b. de extra begeleiding wordt opgenomen in het zorgdossier. Leidsters melden kind aan bij de plusleidsters. Aanmeldingsformulier plusleidster opsturen naar
[email protected] minimaal 2 dagen voor de plusleidster vergadering. Stap 4: Plusleidster komt observeren en inventariseert gegevens Plusleidster komt een aantal keer observeren a.d.h.v. observatieformulier plusleidster zorgdossier inkijken naar ervaringen van leidsters vragen algemene gegevens van het kind verzamelen Stap 5: Plusleidster bespreekt kind bij plusleidster overleg plusleidster bespreekt de ervaringen van de observatieperiode tijdens het plusleidster overleg. Tijdens dit overleg wordt besloten of er wel of geen extra begeleiding door de plusleidster nodig is. indien nodig wordt er een verlengde observatie gedaan. e eventueel wordt alleen een 3 / 4e dagdeel geadviseerd. Plusleidster koppelt besluit terug naar psz/kdv. Stap 6: Leidsters kijken naar plaatsingsmogelijkheden van minimaal 3 dagdelen e e 3 of 4 dagdeel wordt vergoed door de gemeente indien het kind op een speelzaal zit. 47 Zorgplan Versie 2012
e
bij 2 dagdelen op KDV wordt het 3 dagdeel op psz vergoed rekening houden met groepssamenstelling rekening houden met werktijden plusleidster (in overleg) Stap 7: Leidsters informeren ouders leidsters informeren de ouders of het kind wel of niet in aanmerking komt voor extra begeleiding en/of andere hulpverlening (logopedie, integrale vroeghulp) leidsters vragen ouders formeel toestemming voor extra begeleiding - ouders ondertekenen het toestemmingsformulier dat leidsters via de plusleidster krijgen - ouders krijgen formulier financiële tegemoetkoming via de plusleidster - leidsters geven het belang aan van regelmatig speelzaal bezoek/ plusleidster komt speciaal voor het kind. Stap 8: Plusleidster start met extra begeleiding leidster vraagt het toestemmingsformulier en formulier financiële tegemoetkoming bij de ouders op en doet dit in het zorgdossier. plusleidster maakt een handelingsplan voor een periode van ongeveer 3 maanden en bespreekt dit met de leidsters. plusleidster komt 2 x per week op peuterspeelzaal / kinderdagverblijf en werkt individueel met het kind (binnen of buiten de groep) of indien zinvol in een klein groepje. plusleidster registreert de begeleidingsmomenten plusleidster geeft aan ouders eventueel ondersteunend materiaal mee. Stap 9: (Tussen)evaluatie plusleidster neemt initiatief tot evaluatie na ong. 3 maanden de leidsters vullen opnieuw de uitgebreide observatielijst in (als plusleidster dit zinvol acht) met de leidsters wordt het handelingsplan geëvalueerd (m.b.v. bespreekpunten evaluatie) Er wordt vooral bekeken of er voldoende vorderingen zijn gemaakt. er wordt besloten tot: - stopzetting van de extra begeleiding - voortzetten van de behandeling - adviseren inschakelen andere hulpverleners (b.v.: logopedie, IVH, inroepen projectgroep) plusleidster verwerkt evaluatie in handelingsplan en koppelt dit terug aan leidsters plusleidster overlegt met ouders over voortgang liefst samen met de leidsters Stap 10: Eindevaluatie Zie hierboven Stap 11: Overdracht naar basisschool door leidsters leidsters / plusleidster bespreken met ouders de resultaten van de begeleiding leidster maakt afspraak voor warme overdracht naar BaO in overleg met plusleidster leidster en plusleidster doen liefst gezamenlijk de warme overdracht indien en geen warme overdracht nodig/mogelijk is, stuurt de plusleidster de gegevens op naar desbetreffende BaO t.a.v. de IB-er/ coördinator onderbouw.
48 Zorgplan Versie 2012
8.4
“Afspraken groepsverkleining peuterspeelzaalwerk Katwijk 2010”
1. Voorwaarden inzet groepsverkleining Het aantal zorgkinderen 2. Betrokken partijen De ouders Het peuterspeelzaalteam (psz team) De plusleidster(s) De ambulante begeleiders van projectgroep Kinderklanken De betreffende organisatie Gemeente Katwijk 3. Bekostiging 4. Evaluatiemomenten
Voorwaarden inzet groepsverkleining Zorgkinderen Wanneer wij over zorgkinderen spreken zijn dat de kinderen die voldoen aan de voorwaarden om mee te doen aan het plusleidstertraject. Zorgkinderen worden volgens de procedure van het plusleidstertraject aangemeld. In het plusleidsteroverleg wordt, volgens eerdere afspraak, een maandlijst met de kinderen in begeleiding bij gehouden. Het peuterspeelzaalteam en de plusleidster geven bij de betreffende organisatie aan wanneer het aantal zorgkinderen boven de gestelde voorwaarden stijgt. Het is tweemaal per jaar, afhankelijk van het aantal zorgkinderen, mogelijk met groepsverkleining te starten, namelijk aan het begin van het schooljaar en in januari. Aantal zorgkinderen Indien 30-40 % van de populatie van de groep bestaat uit zorgkinderen in het plustraject kan de groep verkleind worden naar 14 kinderen Indien 40-50% van de populatie van de groep bestaat uit zorgkinderen in het plustraject kan de groep verkleind worden naar 12 kinderen. Het aantal zorgkinderen op dat moment, dat wil zeggen, het aantal kinderen wat al begeleiding heeft, het aantal nog aan te melden kinderen bij de plusleidster en het aantal allochtone kinderen op de wachtlijst worden in de telling meegenomen. Betrokken partijen Ouders De toestemming van de ouders voor plusleidsterbegeleiding door peuterspeelzaalteam volgens het betreffende protocol. Brief: het peuterspeelzaalteam reikt de informatiebrief over de ouderbijdrage van doelgroepkinderen uit. De ouderbetrokkenheid stimuleren door Het contact: met de ouders wordt contact onderhouden over voortgang van de peuter volgens protocol van het plusleidstertraject. De folder: het peuterspeelzaalteam reikt de folder “extra aandacht op de peuterspeelzaal” uit. De ouderbrieven: bij ieder nieuw thema worden de ouderbrieven van Peuterpraat met een toelichting aan de ouders meegeven. Het uitleenmateriaal: ouders de mogelijkheid bieden gebruik te maken van het uitleenmateriaal en het geven van instructie m.b.t. het uitleenmateriaal bij ieder nieuw thema. Ouders krijgen minimaal eenmaal per maand de gelegenheid of op uitnodiging van het peuterspeelzaalteam een (half)uur aanwezig te zijn op de groep. 49 Zorgplan Versie 2012
Het peuterspeelzaalteam Het peuterspeelzaalteam is samen met de plusleidster verantwoordelijk voor het aangeven van de noodzaak van groepsverkleining aan hand van aantal zorgkinderen. Eis Twee peuterspeelzaalleidsters gediplomeerde, SPW3 of daaraan gelijkwaardig gekwalificeerd, op de groep. Het team volgt de instructie over de werkwijze van de ambulante begeleider van de projectgroep op. Werkwijze Een andere manier te werken met de groep nl. Splitsen in twee groepen De kinderen worden opgesplitst in twee groepen, rekening houdend met taalniveau en invloed van kinderen op elkaar (qua gedrag). Voorbeeld, hoe met twee groepen te werken. De twee groepen in één lokaal, één groep kan een taalactiviteit doen en het andere groepje tegelijkertijd een knutselactiviteit. Daarna kunnen de groepjes gewisseld worden. De ene groep buiten een activiteit en de ander groep binnen een taalactiviteit. Aanpak tijdens vrijspel Tijdens het vrijspelen zullen de leidsters de kinderen begeleiden in hun spel en daarbij taal toevoegen. Er kan spontaan met kinderen meegespeeld worden of bewust gekozen worden om met bepaalde kinderen mee te spelen. Inrichting lokaal Het lokaal moet zo ingericht worden dat de kinderen in bepaalde hoeken kunnen spelen en dat duidelijk is dat bepaald materiaal in die hoek hoort en blijft. Rustige en prikkelarme omgeving. Aanbod activiteiten Iedere dag komen de volgende activiteiten aan bod: twee taalactiviteiten in een klein groepje, een boekje lezen van benoemen tot een heel eenvoudig verhaaltje voorlezen, een activiteit op een ander ontwikkelingsgebied b.v. op grof motorisch gebied, begeleid buiten spelen, op fijn motorisch gebied, knutselen, audiologisch gebied, een geluidsspel etc. Per week komen de volgende activiteiten aan bod: Een taalactiviteiten uit de ontdekkist, in de vorm van een toneelstukje / een beweegverhaal / met de handpop etc., interactief voorlezen, een woordenschat activiteit (voorwerpen / plaatjes). Per thema een nieuw liedje aanbieden en dagelijks herhalen, een motorische activiteit, een spel (aan de tafel met een klein groepje of kringspelletje) en knutselen. De plusleidster Wordt volgens procedure ingezet. De plusleidster bekijkt per zorgkind of extra begeleiding naast het werken in kleine groepen zinvol is. De plusleidster komt alleen om een zorgkind te begeleiden op de groep. De plusleidster geeft samen met de leidster aan de hand van het aantal zorgkinderen aan de betreffende organisatie aan of groepsverkleining moet worden ingezet. De ambulante begeleider van projectgroep De ambulante begeleider van betreffende peuterspeelzaal begeleidt het team Begeleiding bestaat uit: Instructie aan het team over de werkwijze bij groepsverkleining op de werkvloer. Advisering m.b.t. het aanpassen van de inrichting van het lokaal. Zo nodig inzet van Video Interactieve Begeleiding. Bijdrage leveren bij de evaluatiemomenten. Zo nodig advies geven in verwijzing naar de hulpverlening. Begeleider plusteam Reguliere begeleiding van de plusleidster. De betreffende organisatie Verantwoordelijk voor uitvoering van: De aangepaste werkwijze bij groepsverkleining.
50 Zorgplan Versie 2012
De uitvoering van planning en plaatsing m.b.t. groepsverkleining na overleg met het team en de plusleidster. Het contact met de gemeente Katwijk m.b.t. de financiële aanvraag en- afwikkeling van de groepsverkleining. Gemeente Katwijk De regievoerder van alle VVE activiteiten waaronder het plusleidstertraject. De effecten van de groepsverkleining worden besproken en voortzetting ervan worden bepaald. Bekostiging Gemeente Katwijk stelt VVE gelden, met name uit de plusleidstertraject, beschikbaar om groepsverkleining financieel te kunnen uitvoeren. De inzet van de plusleidster volgens afspraak. De instructie van het team op de werkvloer. De extra opening van een dagdeel/dagdelen die nodig zijn om de zorgkinderen een derde en/of vierde dagdeel te kunnen plaatsen en de groepsverkleining te kunnen uitvoeren. Afhankelijk van de groepsverkleining (12-14 kinderen per groep) wordt de gemiste ouderbijdrage aangevuld tot die van 16 kinderen, het, volgens de verordening, toegestane aantal kinderen. Evaluatiemomenten De plusleidster heeft, volgens reguliere afspraken, evaluatiemomenten met team. Het initiatief ligt bij de plusleidster. De ambulante begeleider van de betreffende peuterspeelzaal heeft eenmaal per maand met het team en de plusleidster overleg over de werkwijze bij groepsverkleining en de aanpak van de zorgkinderen in het bijzonder. Het initiatief ligt bij de ambulante begeleider. Iedere drie maanden vindt er een evaluatie plaats met het team, de plusleidster, de ambulante begeleider en verantwoordelijke (coördinator/bestuur) van de betreffende organisatie. Initiatief ligt bij betreffende organisatie. Het verslag van de evaluatie wordt door betreffende organisatie naar gemeente Katwijk aan de betrokken ambtenaar gestuurd. Punten driemaandelijkse evaluatie Aantal zorgkinderen (cijfermatig) met plusleidsterbegeleiding; zonder begeleiding omdat ouders geen toestemming geven; met derde dagdeel; met vierde dagdeel; met uitleenmateriaal; per ontwikkelingsgebied. De uitvoering van de werkwijze door het team. De individuele ondersteuning door de plusleidster. De ondersteuning van de ambulant begeleider. De inrichting van lokaal. De positieve punten. De knelpunten. Afspraak volgend evaluatiemoment.
51 Zorgplan Versie 2012
8.5 Formulier driemaandelijks evaluatiemoment groepsverkleining Datum: Peuterspeelzaal: Ambulante begeleider: Aantal zorgkinderen (cijfermatig) totaal met plusleidsterbegeleiding zonder begeleiding omdat ouders geen toestemming geven met derde dagdeel met vierde dagdeel met uitleenmateriaal per ontwikkelingsgebied: taal/spraak gedrag motoriek spel sociaal/emotioneel De uitvoering van de werkwijze door het team.
De individuele ondersteuning door de plusleidster.
De ondersteuning van de ambulant begeleider.
De inrichting van lokaal.
De positieve effecten
De knelpunten
Afspraak volgend evaluatiemoment: 52 Zorgplan Versie 2012
8.6
Signalen van kindermishandeling (0-4 jaar)
Deze lijst geeft een overzicht van signalen van kindermishandeling bij kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar. De signalenlijst is een hulpmiddel om een vermoeden van kindermishandeling te onderbouwen, niet om kindermishandeling te „bewijzen‟. Vrijwel alle genoemde signalen kunnen namelijk een andere oorzaak hebben. Hoe meer van de genoemde signalen het kind uitzendt, hoe groter de kans dat er sprake is van kindermishandeling. Maar er zijn ook kinderen waaraan niet of nauwelijks valt op te merken dat ze worden mishandeld. De signalen Lichamelijk welzijn blauwe plekken, brandwonden, botbreuken, snij- , krab- en bijtwonden groeiachterstand voedingsproblemen ernstige luieruitslag slecht onderhouden gebit kind stinkt, heeft regelmatig smerige kleren aan oververmoeid vaak ziek ziektes herstellen slecht kind is hongerig achterblijvende motoriek niet zindelijk op leeftijd dat het hoort Gedrag van het kind weinig spontaan passief, lusteloos, weinig interesse in spel apathisch, toont geen gevoelens of pijn in zichzelf gekeerd, leeft in fantasiewereld labiel erg nerveus hyperactief negatief zelfbeeld, weinig vertrouwen, faalangst negatief lichaamsbeeld agressief, vernielzucht Tegenover andere kinderen: agressief speelt weinig met andere kinderen wantrouwend niet geliefd bij andere kinderen Tegenover ouders: angstig, schrikachtig, waakzaam meegaand, volgzaam gedraagt zich in bijzijn van ouders anders dan zonder ouders Tegenover andere volwassenen: angst om zich uit te kleden angst voor lichamelijk onderzoek verstijft bij lichamelijk contact angstig, schrikachtig, waakzaam meegaand, volgzaam agressief overdreven aanhankelijk wantrouwend vermijdt oogcontact 53 Zorgplan Versie 2012
Overig: plotselinge gedragsverandering gedraagt zich niet naar zijn leeftijd taal- en spraakstoornissen Gedrag van de ouder onverschillig over het welzijn van het kind laat zich regelmatig negatief uit over het kind troost het kind niet geeft aan het niet meer aan te kunnen is verslaafd is ernstig (psychisch) ziek kleedt het kind te warm of te koud aan zegt regelmatig afspraken af vergeet preventieve inentingen houdt het kind vaak thuis van school heeft irreële verwachtingen van het kind zet het kind onder druk om te presteren
Gezinssituatie Samengaan van stressvolle omstandigheden, zoals slechte huisvesting, financiële problemen en relatieproblemen Sociaal isolement Alleenstaande ouder Partnermishandeling Gezin verhuist regelmatig Slechte algehele hygiëne Signalen specifiek voor seksueel misbruik Lichamelijk welzijn Verwondingen aan geslachtsorganen Vaginale infecties en afscheiding Jeuk bij vagina of anus Pijn in bovenbenen Pijn bij lopen of zitten Problemen bij plassen Urineweginfecties Seksueel overdraagbare aandoeningen Gedrag van het kind Drukt benen tegen elkaar bij lopen of oppakken Afkeer van lichamelijk contact Maakt afwezige indruk bij lichamelijk onderzoek Extreem seksueel gekleurd gedrag en taalgebruik Lijst van NIZW Jeugd/ Expertisecentrum Kindermishandeling
54 Zorgplan Versie 2012
8.7
protocol overdracht bijlage standaardbrief “geen toestemming overdracht ouders”
Logo voorschoolse instelling
Aan basisschool…….
Katwijk, datum…….
Betreft: toestemming overdracht naar basisschool
Geachte directie, In kader van de doorgaande leerlijn van voorschoolse instelling naar de basisschool is er binnen de gemeente Katwijk afgesproken dat het observatieformulier aan de basisschool van het kind wordt doorgegeven. De ouders van (naam peuter)………………………. …………………geven voorschoolse instelling (naam voorschoolse instelling)…………………………………..geen toestemming voor de overdracht van het formulier. Met vriendelijke groet,
Naam leidster/pedagogisch medewerker
Doc. 2009 protocol overdracht VO-BAo 55 Zorgplan Versie 2012
8.8
protocol overdracht bijlage: Checklist 2009
Warme Overdracht van Voorschoolse instelling naar Basisonderwijs
Bespreekpunten:
o
informatie op overdrachtformulier
o
observatieformulier
o
uitgebreid observatieformulier
o
relevante acties ondernomen door peuterspeelzaal
o
interne /externe begeleiding
o
terugkoppeling gewenst of niet
56 Zorgplan Versie 2012
8.9
Checklist zorgdossier Checklist zorgdossier
algemeen aandachtspunten
1 let op je objectiviteit 2 vermeld hoe je aan je informatie komt 3 let op je schrijftaal 4 doe een spellingcontrole 5 laat collega verslag controleren
zorgschrift aandachtspunten
1 aantekeningen voor intern gebruik 2 beschrijf alle zorgsignalen 3 noteer contactmomenten met ouders 4 noteer acties intern/plan van aanpak 5 acties van en naar externe hulpverlening
overdracht BO aandachtspunten
1 vermeld acties ook als er geen zorgdossier is gevormd 2 vermeld als ouders geen begeleiding e.d willen
zorgdossier algemeen
1 onderneem acties basis van zorgplan en meldcode 2 gebruik checklist "zorgdossier" 3 het dossier kan ten alle tijden door ouders worden ingezien
bewaar
1 bewaar alle zorgdossiers in één map
afspraken
2 bewaar in afgesloten kast 3 afgesloten dossiers gaan eind van schooljaar naar archief SPK dossier wordt 2 jaar bewaard in archief van centrale administratie 4 SPK
inhoud
1 kopie inschrijfformulier 2 houd een overzicht van alle acties bij (geel formulier) 3 toestemmingsformulieren (ZAT, VIB, plusleidsterbegeleiding) 3.1
formulier tegemoetkoming ouderbijdrage gemeente Katwijk aanmelding ZAT, Projectgroep, plusleidster en 4 voortgangsrapportage 5 informatie en afspraken met 2e psz of kinderdagverblijf 6 basisobservatieformulier 7 observatie curatief deel 8 bij plusbegeleiding: het handelingsplan 9 bij meldcode
9.1
checklist signalen
9.2
formulier aandachtspunten advies of melding AMK
9.3
de risicotaxatie van AMK
9.4
verslaglegging gesprekken met ouders
10.1
overeenkomst gebruik geneesmiddelen
10.2
checklist gebruik geneesmiddelen 57 Zorgplan Versie 2012
8.10 Voorbeeld dossier zorgkind Dossier naam peuter zorggebied/ omschrijving
datum
geboortedatum
dagdeel/delen
naam uitvoerend leidster/pm-er
actiepunten
58 Zorgplan Versie 2012
8.11 Aanvraagformulier financiële tegemoetkoming gemeente Katwijk
Kinderen die deelnemen aan het “Plustraject” gaan minimaal drie dagdelen per week naar de peuterspeelzaal. Vaak speelt de hoogte van de ouderbijdrage een belemmerende factor om hieraan deel te nemen. Om deze drempel weg te nemen geldt er een regeling die ouders financieel tegemoet komt. De gemeente draagt bij wanneer: Het kind extra begeleid wordt door een plusleidster. Dit gebeurt altijd in overleg met de ouders/verzorgers. De voorwaarde is dat het kind minimaal drie dagdelen de peuterspeelzaal bezoekt. Daarnaast komen kinderen in aanmerking voor een derde/vierde dagdeel wanneer de plusleidster en de peuterspeelzaalleidsters dit een goede stimulering voor het kind vindt en (nog) niet in aanmerking komt voor begeleiding van de plusleidster. Voor uitgebreide informatie over het peuterspeelzaalwerk en het plustraject wordt verwezen naar de website van de gemeente Katwijk www.katwijk.nl. Hier kan de folder ”extra aandacht op de peuterspeelzaal” gedownload worden onder keuze producten en diensten > productinformatie > onderwijs en kinderopvang > peuterspeelzalen. 8.12 Overeenkomst Voorschoolse werkzaamheden en het bijbehorende urenoverzicht Voor de uitvoering van de Voorschoolse Educatie verrichten peuterspeelzaalleidsters verschillende activiteiten. De activiteiten zijn omschreven en in een urenoverzicht weergegeven. Om dit te bekostigen kent de gemeente in het schooljaar 2010-2011 aan de besturen van de peuterspeelzalen een urentoeslag van 67,5 uur per leidster toe, voor de omschreven activiteiten en nazorg van de Projectgroep Kinderklanken en Peuterpraat. Om dit vast te leggen vraagt de gemeente Katwijk het bestuur de overeenkomst ondertekenen. Na ontvangst van dit getekende document worden de middelen door gemeente Katwijk overgemaakt. Met de toekenning van deze middelen conformeert het bestuur zich met de lijst van activiteiten. Het bestuur ziet er op toe dat deze uitgevoerd worden. Toelichting op de werkzaamheden voor het schooljaar 2010-2011 was het volgende van toepassing: Een maandelijks overleg van het peuterspeelzaalteam waar VE thema‟s worden doorgesproken en werkafspraken worden gemaakt. Daarnaast wordt het thema wekelijks voorbereid ter uitvoering op de werkvloer. Dit houdt in dat er een creatief werkje wordt bedacht en de betreffende materialen worden klaargelegd. Ook worden boekjes, liedjes en allerlei activiteiten op de diverse ontwikkelingsgebieden voorbereid en klaargelegd. Er wordt een lijst bijgehouden van te observeren kinderen. Peuters van 2 jaar en 10 maanden en peuters van 3 jaar en 10 maanden worden geobserveerd aan de hand van de basisobservatielijst behorend bij het programma Peuterpraat. Daarbij wordt aangegeven welke leidster verantwoordelijk is voor beide observaties en het houden van de bespreking hiervan met de ouders. Het invullen van de observatieformulieren gebeurt tijdens werktijd maar overleg bij zorgen wordt na speeltijd gedaan. Wanneer er zorgen zijn over een bepaald kind dan maken de leidsters gebruik van het “Zorgplan, ondersteuning in de aanpak bij het vermoeden van een zorgkind”. Afhankelijk van het aantal bezoekende kinderen wordt er met regelmaat een kindbespreking gehouden. Voor kinderen waar zorgen over zijn wordt een zorgdossier bijgehouden en daarin wordt aangegeven welke leidster contact onderhoudt met de ouder(s) van het betreffende kind. Bij zorgen onderhouden zij de externe contacten.
59 Zorgplan Versie 2012
Maandelijks wordt een lijst bijgehouden van de kinderen die in aanmerking komen voor uitleenmateriaal ter ondersteuning van het kind thuis. Ouders ontvangen een informatiebrief van Peuterpraat over het gebruik van het uitleenmateriaal in het algemeen. De ouders krijgen van de leidsters een uitleg van wat de bedoeling is van het uitleenmateriaal van het betreffende thema. Het peuterspeelzaalteam vult tweemaal per jaar de lijst voor de telling van de gemeente in om zo cijfermatig aan te geven hoeveel kinderen gebruik maken van het peuterspeelzaalwerk, de lengte van de wachtlijst en hoeveel zorgkinderen er, volgens de vastgestelde definitie, zijn. De peuterspeelzaalleidster draagt zorg voor de overdracht naar de basisschool. Afspraken omtrent de overdracht zijn opgenomen in het protocol “overdracht van voorschoolse voorziening naar basisschool”. Buiten de VVE werkzaamheden krijgen de leidsters in teamverband 10 uur nazorg van de projectgroep om deskundigheid op peil te houden. VVE-werkzaamheden uren overzicht
frequentie aant.min. op mnd.basis aant.leidsters totaal/mnd Voorbeeld peuterspeelzaal leidstersvergadering + themabespreking mnd 75 75 5 375 themavoorber.+creatief werkje/activiteit wkl 45 180 1 180 observatielijsten 2,10 jr en 3,10 jr.bijhouden 3-mnd 60 20 1 20 lijst VVE-kinderen mnd 15 15 1 15 Presentielijsten mnd 45 45 1 45 kindbespreking 2-mnd 60 30 5 150 VVE-uitleen klaarzetten/instructie ouders mnd 60 60 1 60 oudergsprekken standaard+zorgkinderen wkl 20 80 5 400 invullen+bespreken observatie.form.leidsters mnd 45 45 5 225 telling voor gemeente jrl 60 5 1 5 wkl 10 40 1 40 contacten basisschool/instanties totaal aant. min.per mnd 1515 gem.aant.uur per leidster per maand 5,05 De 10 uur nazorg van de projectgroep valt binnen de 67,5 uur per schooljaar. Als je kijkt naar de werkzaamheden dan doet iedere leidster voor 80% dezelfde werkzaamheden. Toelichting frequentie = hoe vaak een taak plaats vindt aant.min. = tijd die 1 leidster aan een taak besteedt op mnd.basis= taaktijd uitgedrukt per maand aant.lei = aantal leidsters dat zich tegelijkertijd met een taak bezighoudt totaal/mnd= kolomDxkolomE, dus totale tijd die per maand aan een taak wordt besteed totaal aant. min.per mnd = totale tijd die per maand aan de VVE-werkzaamheden wordt besteed (som van gegevens uit kolom F) gem.aant.uur per leidster per maand= totale tijd uitgedrukt in gemiddeld aantal uren per leidster per maand (som van F gedeeld door 60(min./uur)gedeeld door 5 (aant.leidsters) Voorstel: 80% van VVE tijd voor alle leidsters gelijk en 20% verdelen over leidsters die aantoonbaar meer werkzaamheden doen.
60 Zorgplan Versie 2012