26 april - 3 mei 2007
De CAMARGUE
Geelse Vogelaars
1
Het weer De Camargue heeft 300 dagen per jaar zon; de temperatuur loopt eind april, begin mei op tot ca 24°C - gemiddelde neerslag 0 Enig probleem kan in het voorjaar en het najaar de Mistral zijn : een koude wind uit de Alpen die door de Rhône-vallei naar de Middellandse Zee waait Deze wind kan soms zeer hevig zijn met windsnelheden tot boven de 100 km/u en kan soms een paar dagen aanhouden: dit voelt dan ondanks de zon onaangenaam aan en vogels zijn er dan niet veel te zien… De Vogels De Camargue is door zijn grote verscheidenheid aan biotopen (stranden en vijvers, zoetwater en zoutwatermoerassen, beboste duinengordels, weilanden ruigtes en moerasbossen) en door zijn uitgestrektheid een waar toevluchtsoord voor alle soorten vogels. In totaal werden hier 398 soorten waargenomen waarvan 281 regelmatig Het aantal soorten dat in deze streek broedt (Camargue/Gard + Alpilles) bedraagt 206 : lijst van de broedvogels in bijlage Aangetrokken door het grote voedselaanbod en de rust komen vele soorten hier tijdens de trek even op adem, om dan verder noord of zuid te gaan. Tijdens voor- en najaar zijn hier dan ook steeds verrassende waarnemingen mogelijk voor de vogelaar Volgende doortrekkers zijn steeds present : Bontbekplevier Groenpootruiter Poelruiter Visarend Bonte Strandloper Kanoet Regenwulp Witbuikzandhoen Bosruiter Kemphaan Rosse Grutto Witgatje Drieteenstrandloper Kleine Strandloper Steenloper Zilverplevier Goudplevier Krombekstrandloper Temmincks Zwarte Ruiter de wilde paarden en stieren van de Camargue Het Camargue-paard wordt al eeuwenlang gekweekt als een half-wild dier, wat betekent dat het vrij rondloopt binnen de grenzen van de "manade" (kweekboerderij) tot het 3 jaar oud is.Vanaf dan moet het de "gardians" (=cow-boys) helpen bij het beheer van de kudden en in het toeristisch seizoen moet het als vervoermiddel dienen voor de toerist die dit gebied op een andere manier wil verkennen Veulens worden steeds "vrij" geboren = de moeder trekt zich terug in de natuur om haar jong te werpen en te zogen; deze veulens zijn steeds bruin gekleurd maar worden na een paar jaar grijs-wit; alle volwassen Camargue-paarden zijn steeds grijs-wit van kleur. De zwarte stieren worden uitsluitend gekweekt voor de Franse arenas, en dus niet voor het vlees. In de camargue zijn stierengevechten evenwel geen bloederige aangelegenheid zoals in Spanje. De stieren voor de arenas worden in de manades voorzien van allerlei attributen aan de horens en de kop (lintjes, gekleurde lapjes stof, gekleurde strikken) en dan met paarden door de straten naar de arena gedreven (= de "Abbrivado") : in de arena is het dan een zaak van handigheid en moed om deze attributen van de stierenkop te plukken en zelf ongedeerd te blijven… Na afloop van deze spelen worden de stieren door de gardians dan terug door de straten naar de manades gedreven (= de "Bandido") de zigeuners van de Camargue Saintes-Maries-de-la Mer is voor de Europese Roma-, Sinti- en Manouche-zigeuners een heilige plaats:ze komen naar het beeld van hun Heilige Zwarte Sara (Sara-la-Kâli); In Saintes-Maries lopen er dus wel altijd rond, maar vooral op en rond 24 mei verblijven zij hier met duizenden: de kinderen geboren tijdens het afgelopen jaar worden dan gedoopt; het beeld van Sara wordt in processie en onder begeleiding van zigeunermuziek letterlijk in de zee gedragen.
3
de Camargue
Geelse Vogelaars
algemene informatie De "Camargue " bestaat uit de "Grote" en de "Kleine" Camargue, de Camargue "Gardoise" en "Bourg" De Grote Camargue wordt gevormd door de rivier de Rhône en ligt , tussen de 2 takken van deze rivier, de Grote Rhône in het oosten en de Kleine Rhône in het westen. Deze Grote Camargue met een oppervlakte van 78.000 ha is dus in feite de delta van de Rhône bij zijn uitmonding in de Middellandse Zee; het meer van Vaccarés neemt hier een groot deel van in en is een uitgestrekt ondiep zoetwaterreservoir (nergens dieper dan 2 meter) met een enorm voedselaanbod voor al wat leeft in, op en rond het water… Rond Vaccarés zijn er nog talloze moerassen en rietvelden en open stukken met alle gradaties van vochtigheid en zoutgehalte De Kleine Camargue wordt gevormd door de Kleine Rhône en het Kanaal van Peccais en is 8.300 ha groot. Het bestaat voornamelijk uit zoutwinning en moerasland
De Camargue Gardoise ligt ten westen van de Kleine Rhône (rechteroever) en beslaat 27.600 ha. Hier zijn hoofdzakelijk zoetwaterplassen en -moerassen te vinden, samen met weilanden voor de kweek van de Camargue-paarden en stieren; hier ook wijnbouw met de gekende vins des sables (wijn van de zandgronden) en rijstteelt Bourg is het oostelijk deel op de linkeroever van de Grote Rhône en is 31.300 ha groot Het grootste deel hiervan wordt ingenomen door het moeras van Vigueyrat Alles samen dus goed voor een opppervlakte van 145.300 ha
2
Buiten de eigenlijke Camargue zijn er dan nog een paar aantrekkelijke aangrenzende gebieden De Vlakte van Crau ligt niet in de Camargue, maar grenst aan het moeras van Vigueyrat ( oppervlakte van 11.500 ha) Deze vlakte is de vroegere monding van de rivier Durance en bestaat uit de afzetting van gesteente uit het bergland van de Alpilles Deze steensteppe is vooral 's morgensvroeg heel interessant voor de waarneming van kleine trap, zandhoenders, grielen, leeuweriken en andere steppevogels Hier ook een plantje dat alleen hier voorkomt : de Crau-gamander (Teucrium gravense) Er is slechts 1 route opengesteld voor bezoekers aan dit natuurreservaat en bezoekers dienen op voorhand een 2-daags ticket aan te kopen in Saint-Martin de Crau (prijs 2007: 3 € p/persoon) Moeras van Vigueyrat (Plan du Bourg): gelegen tussen Rhône en Crau Grote zoetwatermoerassen met uitgestrekte rietvelden en moerasbossen Alle Europese reigers komen hier in aanzienlijke aantallen voor, lepelaars, baardmannetje, visdiefje, zwartkoprietzanger, karekiet, en in het algemeen alle soorten van de rietkraag Een pad is aangelegd dwars door het gebied (2 km) en is vrij te bezoeken - er kan ook met een gids gewandeld worden naar speciaal aangelegde observatoria (tegen betaling uiteraard: 7 € p/p-te reserveren) 83 vogelsoorten komen hier tot broeden - 286 soorten worden hier doorheen het jaar waargenomen. http://www.marais-vigueirat.reserves-naturelles.org/ Les Baux de Provence en de Alpilles : gebied ten noorden van de Crau Les Baux is een prachtig stadje (eigendom van de familie De Grimaldi van Monaco) dat als een arendnest hangt aan de rotsen van een kleine bergketen, Les Alpilles. Interessante plaatsen in de Alpilles zijn de omgeving van St-Rémy de Provence en Aureille. Dit is het gebied van slechtvalk, havikarend, aasgier,oehoe, torenvalk, raaf, blauwe rotslijster, rotszwaluw, grijze gors Dit is ook een zeer interessant gebied voor insectenkenners en floraspecialisten; orchideeën komen hier in grote getale voor 4
Lijst van de Broedvogels Aasgier Alpengierzwaluw Alpenkraai Appelvink Auerhoen Baardgrasmus Baardmannetje Beflijster Bergeend Bergfluiter Bijeneter Blauwe Kiekendief Blauwe Reiger Blauwe rotslijster Blonde Tapuit Boerenzwaluw Bonte Vliegenvanger Boomklever Boomkruiper Boomleeuwerik Boompieper Boomvalk Bosuil Brilgrasmus Bruine Kiekendief Buidelmees Buizerd Cetti's Zanger Cirlgors Citroenkanarie Dodaars Draaihals Duinpieper Dunbekmeeuw Dwergarend
Dwergooruil Dwergstern Ekster Europese Kanarie Fazant Fitis Flamingo Fluiter Fuut Gaai Geelgors Geelpootmeeuw Gekraagde Roodstaart Gele Kwikstaart Geoorde Fuut Gierzwaluw Glanskop Goudhaantje Goudvink Grasmus Graspieper Graszanger Grauwe Gors Grauwe Kiekendief Grauwe Klauwier Grauwe Vliegenvanger Griel Grijze gors Groene Specht Groenling Grote Bonte Specht Grote Gele Kwikstaart Grote Karekiet Grote Lijster Grote Stern
Grote Zilverreiger Grutto Havik Havikarend Heggenmus Holenduif Hop Houtduif Houtsnip Huismus Huiszwaluw IJsvogel Kalanderleeuwerik Kauw Kerkuil Kievit Klapekster Zuidel Kleine Bonte Specht Kleine Karekiet Kleine Klapekster Kleine Plevier Kleine Torenvalk Kleine Trap Kleine Zilverreiger Kleine Zwartkop Kluut Kneu Knobbelzwaan Koekoek Koereiger Kokmeeuw Koolmees Kortteenleeuwerik Krakeend Krooneend
Kruisbek Kuifeend Kuifkoekoek Kuifleeuwerik Kuifmees Kwak Kwartel Lachstern Lepelaar Meerkoet Merel Nachtegaal Nachtzwaluw Notenkraker Oehoe Oeverloper Oeverzwaluw Ooievaar Orpheusgrasmus Orpheusspotvogel Ortolaan Paapje Patrijs Pimpelmees Porseleinhoen Provençaalse Grasmus Purperkoet Purperreiger Putter Raaf Ralreiger Ransuil Rietgors Ringmus Rode patrijs
Rode Rotslijster Roek Roerdomp Roodborst Roodborsttapuit Roodkopklauwier Roodstuitzwaluw Rotsduif Rotsmus Rotszwaluw Ruigpootuil Scharrelaar Scholekster Slangenarend Slechtvalk Slobeend Snor Sperwer Spreeuw Sprinkhaanzanger Staartmees Steenarend Steenuil Steltkluut Strandplevier Tafeleend Taigaboomkruiper Tapuit Tjiftjaf Torenvalk Tuinfluiter Tureluur Turkse tortel Vale gierzwaluw Veldleeuwerik
Vink Visdiefje Vorkstaartplevier Vuurgoudhaantje Waterhoen Waterpieper Waterral Watersnip Waterspreeuw Wespendief Wielewaal Wilde Eend Winterkoning Witte Kwikstaart Witwangstern Woudaapje Wulp Zanglijster Zomertaling Zomertortel Zwarte Ibis Zwarte Kraai Zwarte Mees Zwarte Roodstaart Zwarte Specht Zwarte spreeuw Zwarte Stern Zwarte Wouw Zwartkop Zwartkopmeeuw Zwartkoprietzanger
5
CAMARGUE : Waar Vogels Kijken ?
1. La capelière 2. Mas Neuf 3. Mas d'Agon 4. Basses Méjanes 5. Paty de Gouyère 6. Scamandre 7. Conseconière 8. St Maries monding Pet Rhône 9. St Maries Parking Rousty 10. Gacholle 11. Golf Beauduc 12. Beauduc 13. Fangassier 14. Baisse des 500 Francs 15. They de Roustan 16. Grenouillet 17. Crauvlakte 18. Les Baux 19. La Caume 20. Les Opies
krooneend zwartkoprietzanger cettis zanger steltkluut grutto's ralreiger vorkstaartplevier lachstern ralreiger griel waadvogels purperreiger vorkstaartplevier lachstern roerdomp gorzen reigers bijeneters in winter : eenden, ruiters in winter: zeevogels (eider, jan v Gent,…) zwartkopmeeuw kleine mantelmeeuw stormmeeuw sternen brilgrasmus waadvogels in winter: zeevogels (duikers, koeten, alken, Jan v Gent,…) waadvogels dunbekmeeuw bergeend kluten flamingos migr waadvogels dunbekmeeuw zeevogels zwartkopmeeuw grote zilverreiger winter: bastaardarend lepelaar kleine trap scharrelaar witbuikzandhoen blauwe rotslijster grasmussen havikarend aasgier slangenarend havikarend oehoe blauwe rotslijster
baardmannetje kwak
ralreiger scharrelaars
griel
De Flamingo's van de Camargue Dé vogel van de Camargue is zonder twijfel de Roze Flamingo. Je kan er dan ook niet naast kijken: hij is overal tegenwoordig. Deze vogel is tamelijk groot (tot 1,87 m) en weegt van 2 kg (vrouwtjes) tot 4,5 kg (mannetjes). De oudste levende roze flamingo zit in de zoo van Basel en is 65 jaar oud - de oudste wilde geringde is 26 jaar Zij kunnen leven in zeer zout water dank zij een speciale klier die hen toelaat het zout uit hun organisme te verwijderen via de neusgaten. De flamingo is ook één van de zeldzame soorten die zijn jongen grootbrengt in een gezamenlijke kinderbewaarplaats. Ook de roze kleur is zeer zeldzaam in de dierenwereld: flamingo's zetten het caroteen uit hun voeding om in een roze verkleuring van hun pluimen. Deze voeding bestaat vooral uit kleine schaaldiertjes (Artemia Salina) en algen die uit het water worden gezeefd terwijl ze hun kop ondersteboven houden. De jongen worden geboren met een witte donslaag die na een paar dagen verandert in grijs, en met zwarte poten en bek. De pluimen worden vervolgens met de jaren steeds witter met wat roze tot het roze overheerst vanaf de leeftijd van 4 jaar. Flamingo's broeden alleen op plaatsen die volledig veilig zijn voor predatoren (vooral vos en wild zwijn) en waar geen verstoring is. In de jaren 1969 kwam er bijna een eind aan de bestaande kolonie door de indijking van de Rhône en het verloren gaan van de oude eilandjes. Men heeft toen een eilandje ingericht en kunstmatig nestplaatsen aangelegd en gelukkiglijk hebben de flamingo's dit onmiddellijk geaccepteerd. Sindsdien is de kolonie terug aangegroeid en momenteel stabiliseert het aantal zich op zo'n 15 à 20.000 broedparen per jaar. Het aantal schommelt jaarlijks doordat de flamingo's rond het westen van de Middellandse Zee blijkbaar 1 grote groep uitmaken en soms 1 jaar broeden in Spanje en het volgend jaar in de Camargue, en andersom. Een flamingopaartje maakt een nest op het eiland door het bijeenschrapen van modder tot een cylinder van 10 à 20 cm hoogte, waarop dan 1 enkel ei gelegd wordt. Het ei wordt om beurten door beide ouders gedurende 1 à 4 dagen uitgebroed zodat de andere partner kan gaan ravitailleren. Het ei komt uit na 28 à 30 dagen. Na 12 dagen worden alle jongen dan samengedreven in 1 grote bewaarplaats onder bewaking van een paar oude vogels. De oudervogels gaan dan overdag voedsel zoeken en komen 's avonds terug naar de broedplaats om hun jong te voeden. Dit spektakel bij valavond is werkelijk onvergetelijk en gaat gepaard met unieke luchtacrobatie boven de broedplaats/crêche Iedere oudervogel herkent zijn/haar jong in de crêche aan de unieke roep van elk jong - voeding gebeurt dan door afscheiding van een proteinerijke vloeistof uit de krop. De jonge vogels vliegen uit vanaf een ouderdom van 77 dagen. In de herfst vliegt het grootste deel van de kolonie dan naar het zuiden om te overwinteren : overwinteren gebeurt in Noord-Afrika, ook in zuid Spanje Jonge vogels blijven de eerste jaren dan in hun eerste overwinteringsgebied tot ze op een ouderdom van ca 4 jaar beginnen te trekken.
maken van nesten in de modder
luchtfoto van de broedkolonie
luchtfoto van de kindercrèche 6
