Het Verjaardagsfeest
25, 26, 27 april & 1, 2, 3 mei 2014 Lakenmetershuis/Willemsfonds, Vrijdagmarkt 24-25, 9000 Gent
Gastenlijst Auteur Harold Pinter Vertaling Wim D'Haveloose Regie Trui Notebaert
Petey Boles Mark Soen Meg Boles Suzanne Vanderveken Stanley Webber Jan Clays Lulu Britt D'hooge Goldberg Willem Van Cauwenberghe McCann Alexander Delplace
Productie Inge Van Erum Carl De Smedt Tessa Cattoir Techniek Piet Vileyn Scenografie Lore Rabaut Muziek Inge Van Erum Affiche & flyer Tessa Cattoir Foto's & trailers Inge Van Erum Tessa Cattoir Programmaboekje Helena Elshout Tessa Cattoir Jan Clays
Feestarchitect
Harold Pinter (1930 – 2008)
Harold Pinter is een monument in de moderne theaterliteratuur. Net als Kafka (“Kafkaiaans”) heeft hij zijn eigen adjectief verworven: “Pinteresque”. Het staat voor situaties gekenmerkt door haperende dialogen, onzekere identiteiten en een dreigende sfeer. Pinter begon zijn theatercarrière in 1951 als acteur en speelde in verschillende Engelse repertoiregezelschappen. Zijn eerste toneelstuk schreef hij in 1957 (The Room). In een schrijverscarrière van 50 jaar vloeiden er 29 toneelstukken, 27 filmscenario’s, drama voor radio en tv, poëzie, een roman, verschillende kortverhalen, essays, speeches en brieven uit zijn pen. Zo schreef hij onder meer de scenario's voor The Last Tycoon (1974), The French Lieutenant's Woman (1981), Lolita (1994) en Sleuth (2007). Zijn eerste avondvullende stuk The Birthday Party (1958) werd pas in Nederland een succes nadat het in London neergehaald was. “Er is geen scherp onderscheid tussen wat reëel is en wat irreëel, net zomin als tussen wat waar is en wat onwaar”, zei Pinter over de kenmerkende onscherpte in zijn theateroeuvre, die steeds een onbestemde dreiging schept. Naar aanleiding van The Caretaker (1959) merkte Pinter op: “In mijn stukken is geen plaats voor pathos, en de ogenschijnlijk vreemde mensen mogen geen karikaturen of allegorieën worden. Als het menselijke herkennen onmogelijk is, zijn de vertolkers op de verkeerde weg.” Die twee uitspraken vormden de basisregels voor de uitvoeringen van zijn stukken.
Pinter 1958
De handeling speelt zich vaak af in een gesloten ruimte, meestal een kamer, en de personages worden in hun veiligheid bedreigd door onverklaarbare vijandigheden van buitenaf. Dreiging is een belangrijk motief in Pinters werk. De dialogen zijn gebaseerd op alledaags taalgebruik. De situatie lijkt aanvankelijk vrij normaal. Allengs ontstaat door de komst van een buitenstaander een spanning die kan uitlopen op gewelddadigheid. Er is geen schrijver die zoveel existentiële nagalm heeft als Pinter. Omdat er ook altijd een komische laag aanwezig is, werden zijn stukken “Comedies of menace” genoemd: dreigingskomedies. Ze drukken een vreselijke levensangst uit, een angst voor de buitenwereld. Daarom zit iedereen bij elkaar in die huiskamers. Pinter was politiek geëngageerd en sprak zich uit tegen de nucleaire wapenwedloop, politieke repressie, schendingen van de mensenrechten en censuur. Hij was een scherpe criticus van het agressieve Amerikaanse buitenlandse beleid. Zijn bekroning met de Nobelprijs voor de Literatuur in 2005 greep hij aan om in zijn lezing getiteld Art, Truth & Politics de Britse volgzaamheid ten opzichte van de Amerikaanse politiek aan de kaak stellen. De inval in Irak noemde hij een “blatante daad van staatsterrorisme” en Tony Blair noemde hij het “schoothondje van Bush”. Met One For The Road (1984) kwam dit engagement ook expliciet zijn werk binnen. Naar aanleiding van de eerste Golfoorlog (1990'91) schreef hij Party Time en The New Pinter 2005 World Order. Niet iedereen kon echter waarderen dat Pinters meerduidige vraagtekens plaats maakten voor eenduidige uitroeptekens. Pinter schreef niet alleen stukken maar stond ook zelf op de planken en voor de camera, vaak in de rol van ‘slechterik’. In de BBC-verfilming (1987) van The Birthday Party vertolkte Pinter Goldberg. In 2001 speelde hij nog in Catastrophe van Samuel Beckett, geregisseerd door David Mamet als een onderdeel van Beckett On Film (2001). Pinters werk wordt vaak vergeleken met dat van zijn mentor Beckett. In oktober 2006 speelde hij een paar voorstellingen van Krapp's Last Tape van Samuel Beckett in een uitverkocht Royal Court Theatre in Londen. Behoorlijk verzwakt door leverkanker, speelde hij de voorstellingen in een gemotoriseerde rolstoel. Op Kerstavond 2008 overleed Harold Pinter na een zwaar gevecht met zijn ziekte. Suzanne Vanderveken – Meg Boles & bestuurslid Multatuliteater
Ceremoniemeester
Trui Notebaert Ik kwam een viertal jaar geleden voor het eerst in contact met een stuk van Harold Pinter toen ik in The National Theatre van Londen naar The Lover (De Minnaar) ging kijken. Ik was meteen verkocht aan Pinters spanningsopbouw en intriges. Pinter slaagt erin om via zijn dialogen de noncommunicatie en voortdurende machtsstrijd tussen mensen bloot te leggen. Ik wist van toen af aan dat ik nog iets met een stuk uit zijn oeuvre wou gaan doen. Toen ik Het Verjaardagsfeest ontdekte, was ik gefascineerd door de pijnlijkheid, de kleingeestigheid, de kwetsbaarheid, het leedvermaak, de wanhopige zoektocht naar erkenning, genegenheid, liefde en aandacht.
In Het Verjaardagsfeest verhuren Meg en Petey al jaren kamers in hun huis. Meg probeert er het beste van te maken, maar ze krijgt weinig respons van haar man Petey. Ze zoekt bevestiging bij Stanley, die al meer dan een jaar als enige gast bij hen logeert en die ze behandelt als een kind. Stanley is vervreemd geraakt van de buitenwereld en is daarom tegen wil en dank op haar aangewezen. Tot er op een dag twee heren voor de deur staan die ook een kamer willen huren. McCann en Goldberg besluiten een verjaardagsfeest voor Stanley te houden. Het feest loopt uit de hand. Het stuk roept vele vragen op die onbeantwoord blijven: Leeft Stanley ondergedoken? Waarom sluit hij zich af van de buitenwereld? Hoe houden Meg en Petey het met elkaar uit? Zijn Goldberg en McCann reëel of zijn ze een projectie van de angsten en verlangens van Petey, Meg en Stanley? Wat zijn de twee heren van plan? Waarom is Petey zo passief? Hoe hoog is onze tolerantiegrens als mens?
Samen met scenograaf Lore Rabaut heb ik gekozen voor een decor dat de leegte en absurditeit van het bestaan van de personages – en bij uitbreiding de mens – benadrukt. Het doorgeefluik is een abstractie van de keuken van Meg, haar wereld, haar veilige cocon. Het doorgeefluik is mobiel, volledig in functie van de bediening van haar man en gast(en). De luster zet het speelse en onvoorspelbare in de verf doordat het doorheen het stuk verschillende invullingen krijgt: troon, kinderpark, kooi, val, foltertuig... Het Verjaardagsfeest is een ferme brok teksttheater. Het was voor de acteurs en mezelf als regisseur een uitdaging om met deze ongerijmde dialogen vol herhalingen en variaties aan de slag te gaan. Ik hoop dat u kan genieten van het resultaat! Trui Notebaert – regie
Inkleding
Lore Rabaut Het decor voor Het Verjaardagsfeest is geënt op de sfeer die de personages onderling verbindt: een grijze, ongedefinieerde ruimte waarin een voelbaar, soms dreigend verlangen naar een concrete en tastbare plaats hangt. De personages bevinden zich in een grauw niemandsland en gaan wanhopig en tot in het absurde op zoek naar houvast. Allen klampen ze zich op hun eigen manier vast aan de luster, het doorgeefluik en de ballon.
Het hele stuk ademt een niet-plaats uit en toont de daaraan gekoppelde onmacht en onzekerheid van de personages. Hierdoor krijgen alle elementen op scène een symbolische lading. Ze worden gebruikt in de geritualiseerde handelingen van de personages. Meg houdt zich vast aan het doorgeefluik dat haar met de ‘ander’ verbindt in een duidelijk afgelijnde relatie. Creëert Stanley voor zichzelf een gouden kooi of een kinderpark? Kent Petey zijn vaste plaats aan tafel? Zijn McCann en Goldberg vreemden in deze ruimte of horen zij net thuis in dit niemandsland? Door de projecties van de personages krijgt elk element op scène een diepere betekenis, maar valt nooit echt op zijn ‘plaats’. Lore Rabaut – scenografie
Referenties & Sfeerbeelden Petey Boles: “Ja, soms is ie lekker. Soms ook niet.” Meg Boles: “Hij is de enige Stanley die ik ken, en ik ken hem beter dan wie ook ter wereld, ook al vindt hij van niet.”
Stanley: “Het is niet aan mij te zien dat ik zo'n rustig leventje heb gehad. Al die rimpels in mijn gezicht, da's van de drank. Ik drink hier veel te veel. Ik bedoel, als je weg bent van huis dan loopt dat altijd verkeerd af.”
Lulu: “Ik ben altijd al voor oudere mannen geweest. Die verwennen je zo.”
Goldberg: “Het is mogelijk omdat het noodzakelijk is, maar helemaal niet noodzakelijk omdat het mogelijk zou zijn.” McCann: “Meneer, ik vind dat u nogal zwaar aan de dingen tilt op uw verjaardag.”
Volgend feest Onze najaarsproductie wordt een experiment. We vertrekken niet van een bestaand stuk maar creëren samen, begeleid door Peter Aers, een voorstelling met/rond dialogen waarin ook het publiek een dialoogpartner is. A small history of (a) dialogue zal een creatie zijn van en met Peter Aers, Britt D’hooge, Dorien van Driessche, Erkan Arslan, Bart de Backer, Kimberley Billiau, Frederik Vanderveken en Walter Schudel. Katrien Masson en Katrijn De Jonghe zorgen voor de scenografie en Laura Van Laeken voor de productie. De voorstellingen gaan door in de antiekzolder van VOORUIT op 20, 21, 22, 28, 29, 30 november & 3, 4 en 5 december 2014.
Herneming feest wegens succes Het forumtheater Droog zaad gaat op tournee! Forumtheater is debat in het
theater. Wie nieuwsgierig is en de uitverkochte voorstelling in CAMPO nieuwpoort gemist heeft, krijgt nog drie kansen: op zondag 8 juni om 14u. in Madam Fortuna in Borgerhout en om 20u. in Buurtcentrum Sluizeken in Gent, en op maandag 9 juni (Pinksteren) om 14u. in Reynaerttheater Malpertuus in Leuven. Droog zaad is een voorstelling rond de gevolgen van vrije internationale handel tussen ongelijke economieën. Welk effect hebben vrijhandelsakkoorden tussen Colombia en de VS of Europa op de Colombiaanse landbouw? Hoe gaan Jan en Juanita met de pet om met gepatenteerde zaden en grote en kleine belangenconflicten? Wat kunnen en willen wij hiermee aanvangen? Dilemma's in Colombia en België worden voor jou gespeeld en herspeeld. Als toeschouwer word je uitgenodigd om mee te denken en samen verschillende uitwegen te verkennen. Geen ver-van-je-bedshow dus maar de wereld tussen jouw lakens! Een samenwerking van G3W, Intal Gent, TinkTankperformances, LABO vzw U Move 4 Peace. Over Colombiaanse boeren en Belgische leraars en wat die met elkaar te maken kunnen hebben.
Feest op DVD In de documentaire Geheimen uit de coulissen van Alexander Decommere zijn de getuigenissen opgetekend van een bont allegaartje jong en minder jong theatergeweld. Ze praten over de geschiedenis van het Multatuliteater binnen het Gentse socialisme en over de ellendige schoonheid van liefhebberstoneel. Dvd verkrijgbaar aan de kassa voor amper €5.
Evenementenbureau
Multatuliteater
Multatuliteater – zonder “h” – is een dynamisch theatergezelschap dat in 1874 ontstond in de schoot van de Gentse socialistische beweging. In de traditie van Multatuli of Eduard Douwes Dekker kiezen wij voor theater dat de blik op de samenleving aanscherpt. Of het nu creaties of repertoirestukken zijn, met een lach of met een traan, Multatuliteater speelt graag geëngageerd theater. Jong geweld en vaste waarden vormen een enthousiast team. Iedereen is welkom. Theaterliefhebbers worden samengebracht, gestimuleerd en uitgedaagd. Passie voor theater, respect voor onze boeiende geschiedenis en goesting in nieuwe uitdagingen zijn onze drijfveren. Zowel op het podium als achter de schermen als in het bestuur is er ruimte voor nieuwe mensen. Laat van je horen als je in dit avontuur wil stappen! De stuurgroep — Helena Elshout, Jan Clays, Suzanne Vanderveken, Bart De Backer, Walter Schudel & Kimberley Billiau
Met dank aan Stad Gent Provincie Oost-Vlaanderen Willemsfonds vzw Alle medewerkers en helpende handen!
Multatuliteater is lid van OPENDOEK GAMA
Op het net www.multatuliteater.be, met dank aan Maarten Deketele (Onlinestein) www.facebook.com/multatuliteater.gent
