Hét vakblad voor SAP-gebruikend Nederland magazine. Frank Kruisheer Forbo Flooring: Ik opereer op het snijvlak van de organisatie en de ICT pagina 26

magazine

Hét vakblad voor SAP-gebruikend Nederland• december 2008 • jaargang 12 • nummer 5

www.vnsg.nl

Enterprise Support Succes internationale samenwerking pagina 33

Waterland Ziekenhuis Online met specialisten afspreken pagina 18

NS introduceert E-HRM pagina 38

Frank Kruisheer • Forbo Flooring:

“Ik opereer op het snijvlak van de organisatie en de ICT” pagina 26

BPM: de lijm tussen business en ICT • Procesintegratie op internationaal niveau • IT is dood, leve IT • Het einde van de middenvelder: business of techniek?

VNSG Magazine dec/08 1

Simply Delivers

Innovatieve oplossingen voor unieke bedrijven Om optimaal te kunnen presteren, moet uw bedrijf zich onderscheiden in de markt. Dat maakt uw bedrijf uniek. Unieke bedrijven vragen om innovatieve oplossingen. Superp levert die oplossingen. Oplossingen op basis van de nieuwste SAP technologie, die van meet af aan bijdragen aan de maximalisatie van uw rendement. Betere oplossingen, beter resultaat.

Superp simply delivers

2 VNSG MAGAZINE 06/07

www.superp.nl

COLOFON. VNSG Magazine is het magazine van de Vereniging Nederlandstalige SAPGebruikers. Het blad biedt een platform voor meningen en ervaringen van SAPgebruikers. • Hoofdredactie

Bea Logtenberg • Eindredactie

Sharon Brouwer • Redactieraad

Menno Koen, BearingPoint Nick van Rossum, Capgemini Dirk-Jan Schenk, HES Maurice de Feijter, hmb advies Robert Leijte, NorthgateArinso Djoekie Klein, SAP Nederland Ton Siebelink, SAP Nederland Frank van Heel, SAP Nederland Ron Apeldoorn, Sogeti Bas van der Poel, Uphantis Hans de Labije, VNSG Vragen over adverteren? Kijk op www.vnsg.nl of neem contact op met het VNSG Bureau. Tel: (073) 641 02 00 Fax: (073) 644 45 32 [email protected] • Vormgeving

HSP Reclame & Communicatie, Rosmalen • Planning en coördinatie

Sharon Brouwer • Druk

Drukkerij Delabie, Moeskroen • Oplage

ICT: een spil van het ondernemen van vandaag Voor u ligt alweer het laatste nummer van dit jaar. En wat voor een jaar, met een paar spraakmakende gebeurtenissen zoals de situatie op de wereldwijde financiële markten en de eenzijdige verhoging van de onderhoudscontracten met en door SAP. In dit voorwoord aandacht voor de toekomst van ICT, waarop beide ontwikkelingen wel eens een duidelijke invloed zouden kunnen hebben. Hoe je zaken ook wendt of keert, ICT is een spil van het ondernemen van vandaag; zonder kunnen we niet meer. Hoe de gebeurtenissen ook invloed gaan hebben op de toekomst kan niemand voorspellen. Afhankelijk van de impact van de gebeurtenissen op de onderneming zullen de investeringen in meerdere of mindere mate gedaan blijven worden. Wel zal er in toenemende mate aandacht zijn voor het efficiënt benutten ervan, zoals het implementeren van standaard SAP en het harmoniseren en standaardiseren van processen. Dat impliceert dat de afstand tussen Business en IT kleiner zal moeten worden.

4.000 exemplaren • Coverfoto

Frank van Dam

Artikelen geven niet noodzakelijkerwijs de mening van het bestuur weer. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken niet te plaatsen of in te korten. Artikelen, of gedeelten daarvan, mogen alleen worden overgenomen na toestemming van de redactie en met bronvermelding.

Gartner noemt naar aanleiding van de crisissituatie een aantal acties waarvoor gekozen kan worden: • Zorg voor de beste prijzen en voorwaarden voor je IT-aankopen • Identificeer mogelijkheden tot kostenreductie van relevante omvang en betekenis • Implementeer kostenreducerende technologie • Implementeer kostenreducerende procesbesparingen De focus zal in toenemende mate liggen op de creatie van waarde, en de manier waarop hangt weer af van onderneming, bedrijfstak en de invloed van de huidige marktsituatie. Ook hier kunnen wij als vereniging een belangrijke rol spelen bij het delen van informatie over “best practices”. In deze uitgave vindt u ook weer een aantal artikelen dat op het onderwerp aansluit. Rest mij u veel leesplezier toe te wensen maar vooral fijne feestdagen en veel geluk en gezondheid voor het nieuwe jaar. Wij ‘zien’ u graag weer in het volgend magazine, met als thema “SAP en risicobeheersing”, in maart 2009!

Paul Nijenhuis Bestuurslid


Implementatie van eSOA bleek de beste oplossing

Online met specialisten afspreken

Op het gebied van eSOA is het Kadaster een van de voorlopers in Nederland. Het Kadaster zelf was zich daar niet zo bewust van. Baldwin de Kruijf: “Het is nooit onze doelstelling geweest om voorop te lopen. Het bleek gewoon dat eSOA de beste oplossing was om met veranderende businesswensen om te gaan.”

8

Wie een afspraak wil maken met een specialist in het Waterland Ziekenhuis (WLZ) surft naar de WLZ-website en kan op elk gewenst moment zelf een dag en tijdstip prikken. Tegelijk beschikken de specialisten meteen over beschikbare gegevens van die persoon. Het eerste ziekenhuis ter wereld dat gaat werken met het Collaborative Health Network van Accenture en SAP.

18

Rubrieken Column Paul Ostendorf VNSG.nl

7

Zoom

25

11

Focus

30

Procesintegratie op internationaal niveau

Tips & Tricks

17

Voor u gelezen

21

BPM

4 VNSG Magazine okt/08

De Helpdesk

40

ICT moet gifvrij en energiezuinig

NS introduceert E-HRM NS beweegt zich van product- naar klantgerichte organisatie. Daarvoor is het nodig de zelfredzaamheid van de NS-medewerker te stimuleren en modern werkgeverschap in te vullen. E-HRM ondersteunt beide elementen. NS gebruikt IT om haar processen te stroomlijnen en daarmee beter beheersbaar en goedkoper te maken. Daarmee wil NS ook laten zien dat het een moderne organisatie is.

22

38

En verder IT is dood, leve IT!

12

Trendwatcher Wim Groenendaal

Luminus draait campagnes Forbo Flooring

Enterprise Support

33

Succes internationale samenwerking

14

Reportage bij KLM

26

Onderhoud vliegtuigmotoren bij KLM: Logistieke uitdaging met 10.000 onderdelen

34

29

Volgende keer in het VNSG Magazine

Realtime contact met ForbOnline

Business of techniek? Het einde van de middenvelder

Maart 2009

43

INHOUD.

De fabricage van ICT-apparatuur moet milieuvriendelijker en IT-systemen moeten zuiniger omspringen met energie. Dat is de algemene boodschap van een campagne van milieuorganisatie Greenpeace voor milieuvriendelijker consumentenelektronica.


klantorder

productieorder

productieorder

directe levering assemblyorder

inkooporder

transportorder

transportorder productieorder

klantorder

inkooporder

assemblyorder

productieorder

Helder! Bestuurt uw onderneming een complexe goederenstroom? Bent u verantwoordelijk voor de processen daarbinnen en

%

Klantservicelevel Databetrouwbaarheid

daarbij afhankelijk van informatie uit SAP? Dan is er goed nieuws!

Gebruikersvertrouwen in SAP

Every Angle is een add-on op SAP die SAP data omzet naar

Overbodige voorraad en logistieke kosten

waardevolle, heldere informatie. Ongeacht hoe ingewikkeld uw goederenstromen zijn.

U ziet snel en verrassend eenvoudig waar de actuele knelpunten zitten of waar voorraadtekorten dreigen.

Doorlooptijden EA Live

1

2

3

4

5

maanden

Met Every Angle zijn bij onze klanten onder andere het customer servicelevel gestegen en de voorraadkosten gedaald.

Every Angle maakt uw supply chain helder!

Making operations management easy 6 VNSG Magazine dec/08

www.EveryAngle.com

Paul ostendorf

Wat is de volgende stap in ICT? “Als je niet weet waar je naar toe wilt,

de typische ICT-ingrediënten (gegevens,

maakt het ook niet uit welke kant je opgaat,”

programma’s, opslag- en rekencapaciteit)

zo luidt een Chinese spreuk. Het ligt voor de

door communicatie met het internet worden

hand om ontwikkelingen in ICT daarmee te

verkregen. Al beschik je maar over één

vergelijken. Er is geen consensus over een

enkele computer met een internetverbinding,

doel. Het ICT-speelveld heeft dan ook veel

Cloud Computing geeft je de beschikking

weg van een mierenhoop. Alles en iedereen

over alle programma’s, capaciteit en

is vreselijk druk bezig maar het lijkt allemaal

gegevens die binnen het bereik van je

doelloos door elkaar te lopen.

portemonnee liggen. Je betrekt die zaken met behulp van internet gewoon van een

Paul Ostendorf heeft meer dan 25 jaar

mierenhoop is een patroon te herkennen.

locatie waar ze voorhanden zijn. Het leuke

ervaring in topfuncties in ICT bij grote

Als je er maar eens goed voor gaat zitten.

ervan is dat die ene computer niet persé een

ondernemingen en daarbij alle functies

De mieren zelf hebben weliswaar geen flauw

pc of een krachtig mainframe hoeft te zijn.

idee van hun doel. Maar zolang ze zich aan

Het kan ook een zogeheten Mobile Internet

van programmeur tot directeur doorlopen.

de regeltjes houden, wordt dat doel

Device (MIB) zijn. Een kleine computer die

– in dit geval het in stand houden van

net een tikkeltje groter is dan een mobieltje.

de soort – keurig bereikt.

De kracht van een supercomputer ligt dan

financiële systemen en is oprichter van

Schijn bedriegt gelukkig want ook in een

Hij heeft diverse bedrijven opgezet met betrekking tot software, research en

Gelukkig gaat het bij ICT om meer dan

in de palm van je hand, 24 uur per dag en

de stichting Electronic highway Platform

het in stand houden alleen. Er wordt volop

op iedere locatie waar jij bent en waar een

Nederland (EPN).

geïnnoveerd. Of misschien moet ik zeggen:

goede verbinding voorhanden is. En het is

werd! Want daar zou op korte termijn

nog goed voor het milieu ook. Hoe dat zo? Een MIB hoeft slechts over minimale

Maar er was nog een

kredietcrisis gooit ook hier roet in het eten.

mogelijkheden te beschikken om van

derde mogelijkheid. Je

De eerste klappen vielen in de financiële

maximale faciliteiten gebruik te kunnen

kon er ook voor kiezen

sector - de rest van de economie volgt nog

maken. Door die zaken vanuit internet te

om het programma

– en dat is een tak die van oudsher zwaar

gebruiken kan er veel efficiënter gebruik

tegen zichzelf te laten

leunt op ICT. Als bankiers op de centen gaan

gemaakt worden van de beschikbare

spelen waarbij jij dan

letten – hadden ze dat trouwens maar eerder

capaciteit en energie. Je ontkoppelt functie

kon toekijken. Dat is

gedaan! – krijgt de ICT-sector het moeilijk.

en apparaat. Een MIB is gewoon een soort

voor eenzame zielen die

In zware tijden wordt steevast als eerste

toegangspoort. Even de capaciteit van een

zich helemaal te pletter

bezuinigd op voor de hand liggende zaken

supercomputer nodig? Cloud Computing

zitten te vervelen. En

als investeringen, innovatie en opleidingen.

kan dat regelen. Dat zal nog een hele

wie weet gaan we dat

Niet verstandig maar het gebeurt toch. De

revolutie teweeg brengen. Gebruikers zullen

straks allemaal doen

kredietcrisis zal dus gevolgen krijgen voor

bijvoorbeeld de zinloosheid van zoiets als

als de doemdenkers

ICT. Maar voor wie niet? Ik hoorde onlangs

downloaden van muziek of films gaan inzien.

gelijk krijgen en de hele

een belegger die in een scheiding lag,

Waarom grote hoeveelheden gegevens

economie binnenkort

verzuchten: “Nou ben ik de helft van mijn

downloaden als streamen ook kan? Reken

piepend en krakend

vermogen kwijt en nóg heb ik een vrouw!”

maar eens uit wat we kunnen besparen

tot stilstand komt om

op informatiedragers, afspeelapparatuur

vervolgens in z’n achteruit

vertraging van de ontwikkelingen. Maar we

en energie. Zodra de prijs van die laatste

verder te gaan.

gaan hoe dan ook door op de ingeslagen

drie uitstijgt boven die van legale streaming

weg! Want het is de crisis die het eerst aan

content, komt er vanzelf een einde aan

duidelijkheid, ik heb dat

zijn einde komt en niet de vooruitgang. Laten

illegale download praktijken.

spelletje niet gekocht.

We krijgen dus te maken met een tijdelijke

we dat vooral niet vergeten. Wat gloort er

Mooi hoor dat alles straks vanuit één ICT-

Even voor alle

Ik heb wel wat anders te

voor ICT aan de horizon? Teveel om op te

apparaat beschikbaar is. Maar dan moeten

doen. Werken aan weer

noemen. Maar één ontwikkeling wil ik u

het wel zinvolle toepassingen zijn. En daar

een volgende stap in

niet onthouden: Cloud Computing.

schort het soms aan. Zo zag ik laatst een

ICT!

Dat is geen luchtfietserij. De wolk is in

spelletje voor een MIB. Je kon ervoor kiezen

dit geval een metafoor en staat voor internet.

om tegen het apparaatje te spelen of via

Cloud computing is een vorm van ICT waarbij

internet met een willekeurige tegenstander.

COLUMN.

wel eens de klad in kunnen komen. De


Baldwin de Kruijf: “Dat we onbewust zo innovatief bezig zijn levert heel wat op”

Kadaster loopt voorop “Implementatie van eSOA bleek de beste oplossing” Op het gebied van eSOA is het Kadaster een van de voorlopers in Nederland. Het Kadaster zelf was zich daar niet zo bewust van. “Het verbaasde me dat wij in de SAP-wereld zo worden gezien”, zegt Baldwin de Kruijf, ICT-manager bij het Kadaster. “Het is nooit onze doelstelling geweest om voorop te lopen. Het bleek gewoon dat eSOA de beste oplossing was om met veranderende businesswensen om te gaan. Maar ik moet toegeven: het gebruik van NetWeaver als eSOA zie je nog niet veel. In die zin lopen we dus inderdaad voorop.” 8 VNSG Magazine dec/08

IntervieW Nick van Rossum • TEKST Jos Fluitsma • FOTOGRAFIE Frank van Dam

Het Kadaster maakte geen business

organisatie verdeeld in een frontoffice en

case voor de keuze van eSOA. “De business

een backoffice. Het frontoffice hebben we

stond onder druk vanwege nieuwe taken

ingericht vanuit de drie businesskolommen.

die we er als Kadaster bij kregen. Het wilde

Dat betekent dat we drie ICT-ketens kennen,

vooral snel over nieuwe functionaliteit kunnen

één voor Rechtszekerheid, één voor Geo-

beschikken. De inzet van eSOA was dé

informatie en één voor Services. Elke keten

manier om dat te realiseren.”

is verantwoordelijk voor de volledige ICTdienstverlening binnen de kolom, inclusief

Zo goed mogelijk ondersteunen Twee jaar geleden veranderde het

beheer en onderhoud van de systemen. Het backoffice bestaat uit een datacenter

Kadaster van een regionaal gerichte in

en de afdeling Systeemontwikkeling. Het

een centraal gestuurde organisatie. “Bij de

verleent alleen diensten aan de ketens. Ik ben

inrichting van de nieuwe organisatie hebben

manager van de ICT-keten voor Services.

we gekeken hoe we vanuit ICT de business

Wij zijn verantwoordelijk voor het in de lucht

zo goed mogelijk kunnen ondersteunen”,

houden van de servicebus.”

vertelt De Kruijf. “We hebben onze IT-

Altijd in de lucht Veel informatieverstrekking aan

De IT van het Kadaster

zakelijke en particuliere klanten verloopt

Het IT-landschap bij het Kadaster

via mijnkadaster.nl. Notarissen checken

bestaat onder meer uit SAP en een

online de status van panden waarvoor ze

aantal legacysystemen. Sinds eind jaren

de eigendomsoverdracht vastleggen. Het is

tachtig gebruikt het Kadaster AKR Hyp

Het Kadaster is een zelfstandig

voor hun bijvoorbeeld heel belangrijk om te

voor akte- en hypotheekregistratie.

bestuursorgaan, dat een aantal

weten of er beslag is gelegd op een woning.

Dat is geschreven in COBOL en draait

wettelijke overheidstaken uitvoert.

“Daarom moeten onze systemen altijd in

op een mainframe. Door voortdurende

Dat zijn onder meer het ontsluiten

de lucht zijn”, zegt De Kruijf. “Gegevens,

toevoeging van nieuwe functionaliteiten

en beheren van openbare registers

bijvoorbeeld over beslaglegging, voeren

is het een moloch geworden. Terwijl het

voor eigendommen, hypotheken en

we direct in. We verwerken twintig miljoen

bedoeld is voor een proces dat relatief

kadastrale gegevens. Daarnaast voert

transacties per jaar. Door de eisen die onze

simpel is. Met LKI, het Landmeetkundig

het Kadaster taken uit op het gebied

klanten en onze eigen organisatie stellen,

Kartografisch Informatiesysteem,

van ruilverkaveling, basisregistraties en

veranderen ook de eisen voor onze SAP-

registreert het Kadaster alle percelen.

kabels en leidingen.

omgeving. Twee jaar geleden was het geen

Het is geschreven in Fortran en

probleem als SAP twee maanden uit de

draait op Unix. Ten slotte gebruikt het

De organisatie bestaat uit de

lucht was. Dat is nu ondenkbaar. Als nu de

Kadaster LIN voor de ondersteuning

businesskolommen Rechtszekerheid,

primaire processen eruit liggen, zijn onze

van de ruilverkaveling. De Kruijf: “Die

Geo-informatie en Services. Binnen

klanten én collega’s direct in paniek.”

systemen voldoen niet meer qua proces

Services zijn er vier afdelingen:

en techniek. Ze sluiten niet meer aan

• Klantenservices (onder meer Klanten

Servicegericht werken De keuze voor eSOA kwam niet uit de

bij onze manier van automatische

Contact Centrum, multichannel-

gegevensverwerking en we hebben er

management, accountmanagement

lucht vallen. “Door onze betrokkenheid bij

steeds minder kennis van in eigen huis.

de nieuwe basisregistraties krijgen we een

Bovendien passen Cobol en Fortran

ketenverantwoordelijkheid. We moeten

niet meer in onze ontwikkelstrategie.”

zakelijke markt); • Interne services (onder meer finance, facilitaire zaken, personeelszaken);

daardoor servicegerichter werken. We

• ICT-services;

moeten op een makkelijke manier kunnen

• Projectmanagement.

samenwerken en gegevens uitwisselen met externe partijen. Verder vragen de voortdurende veranderingen in ons takenpakket om een flexibel systeem. Ten slotte willen we ons applicatielandschap vereenvoudigen. Voor ons waren dat allemaal redenen om voor eSOA te kiezen.” Door de snelle implementatie loopt het Kadaster nu tegen wat inrichtingsproblemen in eSOA aan. “Daarover zijn we in overleg met SAP”,

eSOA is een goed hulpmiddel om invulling te geven aan onze bedrijfsstrategie

De klanten van het Kadaster zijn vooral notarissen, en daarnaast particulieren, makelaarskantoren, waterschappen, gemeenten, banken en verzekeringsbedrijven.

zegt De Kruijf. “Maar ook als we dat vooraf hadden geweten hadden we de keuze voor eSOA gemaakt. Andere oplossingen beschikken niet over de functionaliteiten die

meer merken van de komst van eSOA.

divers IT-landschap en dat is niet efficiënt.

wij nodig hebben.”

Verlofaanvragen en tijdschrijven kunnen

We zoeken steeds meer naar uniformiteit om

ze via ESS en MSS makkelijk zelf in het

kosten te besparen. Met SAP NetWeaver

systeem invoeren. Ook andere gegevens

kunnen we naar standaarden toewerken,

De implementatie van eSOA heeft

kunnen ze steeds makkelijker ontsluiten en

ook met externe oplossingen. Daardoor zijn

geleid tot nieuwe rollen in de organisatie.

bewerken. Door automatische verwerking

we in staat betere dienstverlening te bieden

Traditioneel was er sprake van een duidelijke

via SAP XI komen aktes nu rechtstreeks

voor minder geld. We maken ook winst in

verdeling tussen techniek en functionaliteit.

in het systeem. Dat scheelt heel wat werk.

doorlooptijden. Belangrijk, want snelheid

“Dat zien we nu vervagen. Infrastructuur

Gebruikers verwachten ook dat ze hun werk

is een onderdeel van onze strategie. Niet

en applicatie lopen steeds meer in elkaar

steeds makkelijker kunnen doen. Ze willen

als doel op zich, maar vanuit de wens van

over. We hebben steeds meer behoefte

gegevens kunnen combineren en integreren.

de business. Daar ligt vaak een enorme

aan integratiespecialisten, die weten hoe de

Het moet bovendien allemaal sneller en

tijdsdruk, nu bijvoorbeeld vanwege de

verschillende applicaties met elkaar gaan

gebruiksvriendelijker.”

basisregistraties. Dankzij eSOA worden

Behoefte aan integratiespecialisten

we minder kwetsbaar, krijgen we er meer

werken. Onze ICT-medewerkers worden steeds meer onderdeel van een geheel, ook met externen. Daardoor moeten

Het levert wat op De introductie van eSOA levert het

ze zich ook meer aan regels en formats

Kadaster zeker op termijn lagere TCO én

houden.” Ook de gebruikers gaan steeds

efficiencywinst op. “We hebben nu een

functionaliteiten bij en verbetert de continuïteit van onze systemen. Dat we onbewust zo innovatief bezig zijn levert dus heel wat op.”


LAAT DE CIJFERS VOOR U WERKEN Met Financial Performance Management oplossingen in SAP

Verbeter uw bedrijf door uw gegevens te vertalen naar informatie, en naar inzichten waarop u actie kunt ondernemen om uw organisatie en processen te verbeteren. BETER GEÏNFORMEERD Tijdige toegang tot informatie is altijd al cruciaal geweest voor goede bedrijfsvoering. Door de groei van processystemen, internet en andere vormen van datacollectie hebben bedrijven tegenwoordig grote hoeveelheden data verzameld. Tijdigheid en kwaliteit van informatie is hiermee een uitdaging geworden. Met behulp van de Financial Performance Management oplossingen in SAP kan deze data vertaald worden om het bedrijf beter te begrijpen performance te doen toenemen. SAP BUSINESS INTELLIGENCE De grote vraag blijft echter: hoe kom ik bij mijn data en hoe kan ik deze data voor mijn organisatie beschikbaar stellen? Waar veel bedrijven achterkomen is dat de informatie verspreid is over een hoop kleinere systemen en deze kleinere systemen kennen hun eigen data interpretatie. Hierdoor wordt het lastig om de data zinvol samen te voegen en te interpreteren. Dit eindigt in gefragmenteerde tools, waardoor enerzijds het zicht op het bedrijf niet compleet is en anderzijds de geïnterpreteerde data niet altijd betrouwbaar is. Met behulp van SAP Business Intelligence kunnen wij samen met u deze informatiestromen harmoniseren en er voor zorgen dat u een betrouwbaar en een compleet dataoverzicht krijgt waarmee u uw bedrijf kunt aansturen. Ordina helpt met het opstellen van goede definities van kengetallen en KPI’s. Goede definities verkleinen de kans op onverklaarbare verschillen tussen beleving en realiteit, en tussen verschillende

10 VNSG Magazine dec/08

organisatieonderdelen. Bijkomend probleem bij datastromen van verschillende bronsystemen is harmonisatie van master data. Ordina helpt u met het inventariseren en we denken uiteraard mee aan oplossingen. Daarna kunnen we het ook voor u realiseren. Denk dan niet alleen in technische oplossingen, maar ook aan organisatorische wijzigingen. SAP FINANCIAL PERFORMANCE MANAGEMENT SAP ‘Business Planning and Consolidation’ ondersteunt het consolideren van uw financiële cijfers. Verder helpt SAP BPC met het plannen van uw budgetten het komend jaar tot en met het aanpassen van de geprognosticeerde planning. De geplande en gerealiseerde cijfers komen terug in uw managementrapportages zodat u in één oogopslag kunt zien hoe uw bedrijf ervoor staat. Ook kunnen de planningscijfers dienen als basis voor een management cockpit. ORDINA Ordina SAP is een onderdeel van Ordina Holding NV en richt zich speciaal op SAP-solutions gekoppeld aan uw SAP-omgeving. Uw eigen SAP-installatie blijft gewaarborgd door een naadloze, door SAP gerealiseerde standaard koppeling. SAP BI kan ook aan al uw eigen legacy applicaties en zelfs aan (non)standaard oplossingen van andere leveranciers gekoppeld worden. MEER INFORMATIE? Wilt u meer weten over hoe Ordina u met Financial Performance Management oplossingen in SAP kan helpen? Neem vrijblijvend contact met ons op via telefoon 030 663 88 58 of via e-mail [email protected].

www.ordina.nl

Op deze pagina vindt u interessante onderwerpen, leuke nieuwtjes en overige

VNSG.nl nl

wetenswaardigheden. Nieuwsgierig geworden naar het hele artikel? dit kunt u uitgebreid nalezen op www.vnsg.nl > Magazine > vNSg.nl

Hernieuwde kennismaking met SAP CRM 2007

Op welke wijze heeft SEPA uw organisatie in 2008 ondersteund?

Vele SAP cRM-gebruikers uit heel Nederland hebben op 18 september jl. het

Single euro payments Area (SepA) is een initiatief van de Europese commissie en de

SAP CRM 2007 evenement bijgewoond.

banken in Europa om de betalingeninfrastructuur te harmoniseren. SEPA creëert één Europees

de vernieuwingen binnen de SAP cRM-

betaalgebied, waar het voor klanten, bedrijven en andere economische belanghebbenden

oplossing werden uit de doeken gedaan.

mogelijk is om Euro betalingen te doen en te ontvangen, op een rechtstreekse, efficiënte en

Een uitgebreid verslag van deze dag en de

veilige wijze, via één uniform betaalprotocol en betaalplatform.

link naar de gegeven presentaties vindt u op

www.vnsg.nl/magazine/ vNSg.nl

SEPA is 28 januari 2008 geïntroduceerd. Banken hebben aanzienlijke investeringen gedaan om deze deadline te halen. Echter, wat hebben de ondernemingen en de publieke sector in 2008 gedaan om zich voor te bereiden op SEPA? Uphantis Financial Services heeft een methode ontwikkeld om uw organisatie hierop door te lichten, de uitkomst hiervan te analyseren en uw organisatie voor te bereiden op (en te sturen richting) een volledige SEPA

Klanten zien toegevoegde waarde van Enterprise Support niet

compliancy. Voor meer informatie over dit onderwerp verwijzen wij u naar het volledige artikel. deze kunt u downloaden op

www.vnsg.nl/magazine/vNSg.nl

Wereldwijd is een enquête gehouden onder de leden van verschillende gebruikersverenigingen. Uit deze enquête komt naar voren dat de meerderheid van de leden geen of weinig toegevoegde waarde ziet in Enterprise Support. de uitkomst van de enquête kunt u teruglezen op


SAP-gebruikers stellen eisen dit is de titel van het reeds verschenen

Onderwijs en bedrijfsleven bundelen krachten voor onderwijs met SAP De Stichting SAP-UCC Nederland en een groot aantal bedrijven in Nederland die behoefte hebben aan afgestudeerden met SAP-kennis hebben de handen ineen geslagen om het grote tekort aan SAP-specialisten aan te pakken. Hiertoe hebben deze Stichting en de bedrijven een convenant getekend waarin afspraken

artikel in de Automatiseringsgids. U kunt dit

zijn gemaakt om de vraag en aanbod van hoger opgeleiden met SAP-kennis op elkaar af te

artikel nalezen op

stemmen.


Met het convenant willen de partijen het aantal studenten dat kiest voor een SAP-carrière sterk vergroten. U kunt het convenant downloaden via

www.vnsg.nl/magazine/vNSg.nl VNSG Magazine dec/08 11

Trendwatcher Wim Groenendaal van Logica over IT-hypes in verleden en toekomst:

IT is dood, Wim Groenendaal:

”Een voor de SAP-wereld op het eerste gezicht angstaanjagende voorspelling is: de dood van IT”

leve IT!

Interview Robert de Zeeuw • TEKST Maarten Reith • FOTOGRAFIE Doroté van der Heijden

Hypes kunnen heel plots, vanuit het ogenschijnlijke niets, opdoemen. Het zijn immers niet voor niets hypes. Maar trendwatchers en visionairs zien ze lang van tevoren aankomen. Maar ze zitten er ook geregeld naast. Trendwatcher Wim Groenendaal van Logica blikt voor VNSG Magazine terug op niet uitgekomen IT-voorspellingen en kijkt vooruit naar wat we wél kunnen verwachten tot en met 2015.

In de toekomst is de programmeur een informatieanalist

gebrek aan interesse van leveranciers van

webdiensten, dat 85% van de organisaties

paar jaar drastisch veranderen. Nieuwe

development tools. Verder dachten we dat in

met Business Process Management (BPM)

technieken, economische verschuivingen,

2003 70% van de applicaties van bestaande

bezig zou zijn en dat 80% van de applicaties

veranderde wetgeving en andere

componenten gebruik zou maken, maar

mobiel toegankelijk zou zijn. Groenendaal:

klantwensen, kunnen vaak oorzaken zijn van

die schatting is bijgesteld naar 2015. En

“Neem open standaarden als voorbeeld.

een complex samenspel. Het is dus niet

in 2004 had RFID gemeengoed moeten

Eind jaren 80 van de vorige eeuw was er

vreemd dat veel IT-bedrijven een beroep

zijn, maar onder andere door wantrouwen

ODBC, een standaard voor het benaderen

doen op trendwatchers voor inzichten in

van consumenten is dat niet van de grond

van databases. In zo’n standaard set van

mogelijke ontwikkelingen. Of ze wijzen een

gekomen. Nu menen we dat RFID in 2009

instructies zagen grote leveranciers niet

werknemer aan om te kijken wat er in de

wel geheel geïntegreerd zal zijn in de supply

veel. Eigen toevoegingen op de standaard

wereld gebeurt, zoals in het geval van Wim

chain. De doorbraak van ‘augmented reality’

kwamen, want men had liever dat klanten

Groenendaal

in 2005, bijvoorbeeld data geprojecteerd op

hun extensies gebruikten en dat er een

van Logica. Hij werkt 26 jaar bij Logica,

de retina van onze ogen, is verschoven naar

‘lock-in’ ontstond. Open source levert

vanaf 1990 bij R&D en in 1999 wordt hij

2015.”

weer een ander probleem op. Er zijn veel

Vooral in de IT kan het landschap in een

organisaties die helemaal geen open source

officieel trendwatcher. Hij geeft ongeveer 30 presentaties per jaar, de helft extern.

Alles hangt samen

willen. Stel dat je kernactiviteiten op open

Volgens Groenendaal zijn er steeds drie

source draaien en er gaat iets mis. Wie

oorzaken van het niet uitkomen van bepaalde

kan je dan bellen? Veel bedrijven durven

voorspellingen: de techniek is niet goed

het vanwege deze risico’s nog niet aan.

die niet zijn uitgekomen, allemaal gedaan in

genoeg, de consument accepteert het niet

Sun Microsystems speelt hier slim op in

1999 door hem en internationale vakgenoten.

(cultuur, privacy) en/of er zijn economische

door servicecontracten voor open source-

“In 2002 zou software development een

belangen die bepaalde ontwikkelingen

applicaties aan te bieden.”

industrieel proces geworden zijn”, start

tegenhouden. Dat zie je ook weer in de

Groenendaal. “Dat is niet gelukt door het

volgende drie ‘mislukte’ voorspellingen

is uitgekomen: 50% van de organisaties

spatten van de dotcom-luchtbel en het

voor 2004: de wereldwijde adoptie van

maakt in 2008 gebruik van Complex Event

Je kunt hem treffen in Rotterdam, Frankrijk en zelfs Dubai. Om te beginnen noemt hij voorspellingen


Tot slot de laatste voorspelling die niet

Processing (CEP), technologie die voorspelt

de informatieanalisten steeds meer richting

vervolgens op de goede knoppen te drukken.

wat er waarschijnlijk gaat gebeuren.

business, want in de businessunits vindt

Een gespecificeerde taal achter de knoppen

“Je ziet dat alles elkaar beïnvloedt”,

‘on run’ aanpassing van de systemen plaats.

schrijft dan het programma dat je voor

verklaart Groenendaal. “Omdat RFID, BPM

Commodity, HR en System Development

een bepaald probleem nodig hebt. Met de

en webservices niet van de grond zijn

ga je niet langer kopen maar inhuren. IT

ontwikkeling hiervan zijn al tal van bedrijven

gekomen, is van CEP ook geen sprake.”

zorgt er dan alleen nog maar voor dat de

bezig.”

boel draait. Door deze ontwikkeling zullen De ‘digital native’

En dan komen we in 2015, het voorlopige

de IT-afdelingen bij bedrijven flink gaan

eindpunt van de trends. Dan zal collectieve

krimpen. Daarom voorspel ik de dood van

intelligentie standaard zijn, denk aan

we uiteraard benieuwd naar wat ons de

IT. Uiteindelijk is dit geen slecht nieuws voor

termen als ‘crowdsourcing’ en ‘wisdom

komende jaren te wachten staat. “Een zeer

SAP-ontwikkelaars, want software, ook SAP,

of the crowds’. Groenendaal: “Op veel

belangwekkend fenomeen is allereerst het

zal steeds meer een dienst worden.”

zolderkamertjes zitten mensen met briljante

Na deze serie oude voorspellingen zijn

ideeën. Maar hoe vind je ze? Bedrijven laten

toetreden van de ‘digital native’ tot het arbeidspotentieel. Dat is de generatie die na 1985 is opgegroeid in een totaal andere

Nieuw businessmodel

‘de massa’ via open ontwerpprocessen

In een sneltreinvaart passeren nog meer

participeren in hun bedrijfsprocessen.

wereld met mobiele telefoon, internet

ontwikkelingen. De integratie van consumer-

Dit verandert het businessmodel volledig.

etcetera. Deze jongeren zijn gewend te

en business-IT, de komst van met elkaar

Er ontstaat een marktplaats waar je vragen

werken met parallelle processen, zij gaan niet

communicerende chips in huishoudelijke

kunt stellen.”

online maar zijn online. En ze verwachten

apparaten, strengere regelgeving omtrent

wat betreft communicatiemogelijkheden op

e-waste, realtime infrastructuur die je

trends echt werkelijkheid zullen worden.

het werk hetzelfde als thuis. Het is al lang

hardwarecapaciteit automatisch regelt, het

“We hebben natuurlijk geleerd van

niet meer zo dat business IT superieur is. De

volwassen worden van SOA. Tussen al deze

voorspellingen in het verleden”, lacht

thuiscomputer is minstens net zo goed als

soms futuristisch aandoende voorspellingen

Groenendaal. “Een aantal dingen is zeker,

op het werk. Een voorbeeld van hun andere

horen we dat we ophouden met

zoals de nieuwe werknemer en de integratie

werkwijze is het versturen van een grote

programmeren. Model driven development

van consumer- en business-IT. Maar zal

file. De digital native zal dit doen via een

heeft volgens Groenendaal de toekomst,

model driven development het halen? Zal de

p2p-verbinding of het bestand delen in een

en wel vanaf 2013. “In de toekomst is de

hiervoor benodigde overeenstemming over

sociaal netwerk, ook als deze vertrouwelijke

programmeur een informatieanalist. Er zijn

standaarden er komen? En hoe groen zal

informatie bevat. Een wildgroei van allerlei

niet veel programmeurs meer nodig want je

green IT worden?” We houden het met grote

tools is ook te voorzien, want de jongste

hoeft alleen een probleem te analyseren en

belangstelling in de gaten!

De tijd zal uitwijzen welke van deze

werknemers zijn gewend die te downloaden. Bedrijven zullen met dergelijke manieren van

The OLD expectations...

werken moeten leren omgaan.” IT wordt groener

• 70% of new applications will be based on prebuilt building blocks

• J2EE is mature

2003

2005

Het is al een buzz-woord, maar in 2010 zal het volgens de trendwatcher van Logica

2007

helemaal ingeburgerd zijn: green IT. “Een sprekend voorbeeld van groene IT is IBM die haar 32.000 servers terugbrengt naar 100 mainframes. Dit betekent aanzienlijk minder koeling, minder elektriciteit. Waarom

2002

2004

2006

2008

•S oftware Development as an industrial process

•M obile access to 80% of application •W ide adoption of Webservices •B PM takes off (85% of organisations)

•B PM matures

• CEP is used by 50% of organisations

gaat groene IT doorbreken? Consumenten verwachten het van bedrijven en het levert geld op in de vorm van kostenbesparingen.” Groenendaal vertelt dat slechts weinig

The NEW expectations...

mensen weten dat wereldwijd business-IT

• The death of the IT Department • SOA becomes mainstream • Green IT, a top priority

qua CO2-uitstoot net zo vervuilend is als de luchtvaartsector. “IT zal in de toekomst

• Business Intelligence integrated in application development • Event Driven Architecture

gewoon minder energie moeten gaan

• Model Driven Development

gebruiken.” 2010

2012

2014

Dood van IT Een voor de SAP-wereld op het eerste gezicht angstaanjagende voorspelling is de dood van IT. IT zal zich volgens de IT-visionair meer richting BPM bewegen. “De dynamiek van IT zit in de businessprocessen en niet in de uitvoerende processen. Daarom gaan

2009

2011

2013

2015

•T he digital native joins the workforce •R FID in the Supply chain

•C onsumer IT will be integrated with Business IT •2 0% of enterprise applications are delivered as SaaS

•M esh Networks mature

• Real-time Infrastructure • Collective Intelligence is mainstream


Karlien Heymans en

inus m u dra ait

ca m

pa

L

Twan van den Broek

gnes

Wervingscampagnes zorgen bij de Belgische energieleverancier Luminus voor veel minder uitval. Dit komt omdat de onderliggende SAP-systemen op een effectieve manier aan elkaar gekoppeld zijn. De eSOAoplossing van SAP slaagt waar het vorige systeem faalde Interview Bea Logtenberg • TEKST Teus Molenaar • FOTOGRAFIE Bea Logtenberg

De noodzaak om de administratieve

liberaliseringsproces bij onze zuiderburen

Campagnes

processen bij Luminus te verbeteren

in gang gezet. Marktconsolidatie heeft in

kwam nadrukkelijk van businesszijde,

2005 tot de vorming van SPE-Luminus

brochures en andere marketingtools

vertelt Karlien Heymans, process manager

geleid, waarbij heel België het speelveld

zodat zij Luminus als partner voor hun

marketing & sales B2C bij Luminus. Haar

werd van de kersverse onderneming. De

energievoorziening zouden kiezen”, zegt

verhaal begint bij de liberalisering van de

energiemarkt werd in Vlaanderen op 1 juli

Heymans. “Dat betekende dat we een

energiemarkt in België, die eerder begon

2003 vrijgemaakt. In Wallonië is de markt

contact center inrichtten om het vervolg

dan in Nederland. Vanaf 2003 is het

geliberaliseerd sinds januari 2007.

op de campagnes te kunnen afhandelen.


“Wij schreven mensen aan via

Hiertoe hadden we een applicatie laten

componenten herbruikbaar moeten zijn voor

terwijl er in de praktijk veel meer mensen op

ontwikkelen, waarmee onze agents in het

verschillende applicaties. Zo is er de portal

hetzelfde moment bepaalde componenten

call center de administratieve afhandeling

voor Luminus-klanten die zelf hun verbruik

willen raadplegen. Hier bleek diepgaande

konden uitvoeren. Dat was een stand alone

willen doorgeven, de (web)applicatie voor

kennis van SAP uit het hoofdkantoor in

toepassing zonder online verbinding met ons

het contact center om de afhandeling van

Walldorf nodig. “Dat werd heel snel opgelost.

SAP Utilities en CRM-systeem die bij ons de

campagnes te regelen en de mogelijkheid om

We hadden rechtstreeks contact met de

backoffice vormden. Een keer per maand of

direct offertes en/of contracten aan te maken

juiste mensen”, zegt Van den Broek.

per week werden de stand alone applicatie

voor klanten. Deze systemen gebruiken alle

en SAP gesynchroniseerd. Dit betekende

opgeslagen gegevens in SAP Utilities en SAP

is sinds maart 2008 een oplossing actief

dat de applicatie altijd achter liep op de

CRM. Agents in het contact center kunnen

waarmee de betrokkenen zich gelukkig

werkelijkheid. Vooral bij vaak voorkomende

de applicaties via autorisatieprotocollen

prijzen. De campagnes van Luminus draaien

zaken zoals verhuizingen is dat lastig.”

bereiken.

inmiddels op volle toeren.

Klachten

ontwikkeld”, legt Van den Broek uit.

Met de enterprise SOA-aanpak van SAP

“We hebben een vijflaags model “In het begin was dit werkbaar”,

“Onderaan de datalaag, gevolgd door de

Overlegstructuur Heymans heeft het inzetten van

vervolgt Heymans. “Maar toen we ook de

applicatie-, integratie-, proces- en tenslotte

zogenaamde User Boards in de

Waalse markt konden betreden en ons

de presentatielaag. De applicaties voor

projectaanpak bijzonder gewaardeerd. Hierbij

klantenbestand verdubbelde, bleek de fall

de agents in het contact center werden

werden de eindgebruikers, de business en de

out van campagnes hoog wat tot klachten

in de Composition Environment van

IT-afdeling periodiek bij het project betrokken

kon leiden. De handmatige bijwerking

SAP gebouwd. “De ontwikkelaar wordt

via workshops. “De agents hebben vanaf het

van de applicatie bleek bovendien erg

geholpen de juiste workflow te kiezen

begin de schermen waarmee zij nu werken,

arbeidsintensief.” Het uiteindelijke gevolg was

om componenten te hergebruiken”, licht

zien groeien. Zij hebben een heel duidelijke

dat Luminus het aantal campagnes beperkte

Van den Broek toe. De Web Dynpro for

inbreng gehad. Voortaan zullen we dit ook

in een periode dat een nieuwe markt bewerkt

Java (WDJ)-applicaties bevatten alleen

proberen te doen bij andere projecten.

moest worden en tal van concurrenten op de

de presentatielogica. De integratie wordt

De IT-afdeling werd nauw bij het project

loer lagen. De klantendienst, marketing- en

afgehandeld door de CAF Servicelaag

betrokken. Enerzijds omdat de applicatie

salesafdeling drongen aan op een oplossing.

(CAF staat voor Composition Application

naadloos moest aansluiten op de bestaande

Framework, dat tegenwoordig Composition

SAP-modules en hiervoor dus beroep moest

Environment heet). De integratielaag maakt

worden gedaan op de deskundigheid van de

Campagnes analyseren

het mogelijk dat de WDJ-applicaties de

IT-afdeling, en anderzijds om te waarborgen

erbij gehaald. TopForce is gespecialiseerd in

functionaliteit van de onderliggende SAP-

dat de nieuwe technologie intern kan worden

het ontsluiten van SAP-data naar frontoffice

systemen (beschikbaar als webservice)

onderhouden.”

toepassingen. Van den Broek werkte bij

kunnen bereiken. Het resultaat: agents in het

Luminus al aan een portal die klanten in staat

contact center kunnen nu met één druk op

stelt zelf hun gegevens op te vragen en bij te

de knop een offerte aanmaken, waarbij ze

werken.

altijd beschikken over actuele data.

Twan van den Broek van TopForce werd

Eind 2006/begin 2007 groeide bij Luminus het besef dat een andere oplossing noodzakelijk was. Heymans geeft aan wat

Hulp uit Walldorf Niet alles ging van een leien dakje.

de eisen waren. “We zochten een applicatie

Luminus is in korte tijd sterk gegroeid.

die de data uit onze SAP-systemen heel

Het projectteam werd daarom wel eens

gemakkelijk kan gebruiken en bovendien

geconfronteerd met issues waarvoor

zo gebruiksvriendelijk is dat de mensen in

nog geen geautomatiseerde oplossing

het externe contact center er fluitend mee

voorhanden was; dit was o.a. het geval

speler op de Belgische energiemarkt

overweg kunnen. Verder moesten ook

voor de verschillende tariefstructuren die als

met een omzet van ongeveer 2 miljard

analyses van verloop en resultaten van

component dienst doen. Hergebruik was niet

euro en anderhalf miljoen klanten.

marketingcampagnes mogelijk zijn; iets dat in

altijd mogelijk en een oplossing moest met

De onderneming commercialiseert

de stand alone applicatie slechts in beperkte

spoed worden gerealiseerd. Gelukkig kon op

elektriciteit en gas onder de merknaam

mate realiseerbaar was. Het projectteam

die cruciale momenten een beroep worden

Luminus. Klanttevredenheid is de drijfveer

oordeelde op advies van Luminus IT architect

gedaan op de expertise van de Luminus IT

van Luminus. SPE produceert elektriciteit

dat de SAP portal de perfecte oplossing kon

afdeling. Dankzij een goede samenwerking

in 21 centrales in Vlaanderen en Wallonië.

bieden voor het gebruiksgemak dat Luminus

met de Luminus IT afdeling konden

zocht voor de verschillende eindgebruikers.

problemen snel worden opgelost. Van den

belang aan een milieuvriendelijke

Het project werd in juni 2007 goedgekeurd

Broek haalt aan dat het belangrijk is om dit

energieproductie. Met 12% hernieuwbare

en is in september 2007 van start gegaan.

soort zaken eerder inzichtelijk te krijgen,

energie in haar eigen productiecapaciteit

om op die manier verrassingen verderop in

is SPE proportioneel de meest groene

het project te voorkomen en om onnodige

producent van de belangrijkste

tijdsdruk te vermijden. Ook bleek het aantal

energieproducenten in België.

Functionaliteit hergebruiken Het belangrijkste uitgangspunt dat Van den Broek hanteerde, was dat

Tweede grootste energieleverancier SPE-Luminus is de op één na grootste

Daarbij hecht het bedrijf veel

concurrent users beperkt te zijn tot twee, VNSG Magazine dec/08 15

Als het om uw sAP imPlementAtie gAAt bent u een Perfectionist

Daarom kiest u Vmware, de enige – door sAP gecertificeerde – virtualisatie software draaiend onder windows en linux voor uw productie omgeving. U streeft ernaar uw SAP omgeving optimaal te laten presteren. VMware biedt nu een oplossing om verdere verbetering hierin aan te brengen. SAP toepassingen die draaien op VMware bieden: • hogere beschikbaarheid en service niveaus • beter en vereenvoudigd beheer • verlaagde TCO Maar er is meer. De VMware Infrastructure helpt u ook met het vereenvoudigen van uw upgrade process, het minimaliseren van de geplande downtime en tevens wordt de doorlooptijd van opdracht tot activering teruggebracht van 4-6 weken tot 1 uur.


Geïnteresseerd? Ga dan naar http://info.vmware.com/content/SAP_User en download de case study:

“Vmware infrastructure voor sAP enterprise toepassingen”

TIPS&TRICKS Gebruikers hebben vaak behoefte aan ondersteuning bij het optimaal benutten van de mogelijkheden in hun SAP-oplossing. Daarom verzorgen vier bedrijven, speciaal voor u, handige Tips & Tricks. In deze rubriek publiceren we de korte introductie van iedere tip. De uitgebreide versies plaatsen we als PDF-document op onze website. Heeft u vragen, opmerkingen en/of suggesties n.a.v. deze rubriek? Stuur dan uw e-mail naar [email protected] o.v.v. Tips & Tricks.

Rob Veenstra

CRM/SRM

De toekomst voor SAP uitbreidingen heet Enhancement Builder • Superp Het nieuwe uitbreidingsconcept voor de

uitbreidingsconcept vanaf Release 7.0 van de SAP NetWeaver Application Server is het combineren van alle mogelijke wijzen van aanpassen of uitbreiden van het SAP-systeem,

ABAP-workbench (Enhancement Framework)

waarbij de scope voorbij gaat aan standaard

laat de integratie toe van verschillende soorten

customizing. Het gereedschap hiervoor is de

aanpassingen en uitbreidingen. De nieuwe

nieuwe Enhancement Builder. Op www.vnsg.nl

methode voor het aanbrengen van wijzigingen

-> Magazine -> Tips & Tricks kunt u zien, hoe u

verschilt nogal van de huidige bestaande

op eenvoudige wijze hier een uitbreiding mee

methoden. Het doel van het nieuwe

kunt maken.

Starterkit for SOA • NL for Business

ontwikkelen van uw SOA-architectuur. De starterkit maakt gebruik van bestaande

Veel organisaties hebben moeite om de

SAP-methodologen op het gebied van

weg richting een Services Oriented Architecture

Architectuur, Analyse en Implementatie.

te vinden. Daarom heeft SAP op basis van

Daarnaast biedt het organisaties houvast bij

de ervaringen bij SOA-Roadmap trajecten en

het opzetten van services georiënteerde

de ontwikkelingen binnen het SAP Enterprise

initiatieven, het bepalen van de overkoepelende

Architect Framework (SAP EAF) een ‘Starterkit

architectuur en het opzetten van de SOA-

for SOA’ samengesteld. Hierin wordt uw

governance. Meer informatie hierover vindt u

organisatie stap voor stap begeleid in het

op www.vnsg.nl -> Magazine -> Tips & Tricks.

Sander van der Wijngaart

Workflow

SAP Workflow & SAP Netweaver BPM • Avelon SAP Netweaver BPM (voorheen Galaxy)

Hans Gmelig Meyling

Technology & Integratie

gemodelleerd worden. Randvoorwaarde hierbij is dat de organisatie stappen richting een Service Oriented Architecture (SOA) heeft

ligt in het verlengde van SAP Workflow. Daar

gemaakt. De toepassingsmogelijkheden van

waar SAP Workflow zich bij uitstek leent voor

SAP Netweaver BPM worden geïllustreerd aan

het automatiseren van procedures binnen

de hand van een uitgewerkt demoscenario. Dit

een SAP-systeem, ligt SAP Netweaver BPM

scenario wordt beschreven in een document dat

meer voor de hand bij systeemoverschrijdende

terug te vinden is via www.vnsg.nl -> Magazine

processen. Hierbij kan men met name denken

-> Tips & Tricks.

aan processen die “bovenop” core processen

Toekenning van SM37 aan eindgebruikers • Control Solutions International De transactiecode SM37 (‘Job-overzicht’)

Doordat geen additionele autorisaties op objectniveau worden toegekend, is de gebruiker niet in staat om deze programma’s ook daadwerkelijk vrij te geven. Dat het echter toch

wordt vaak aan gebruikers gegeven om ze de

mogelijk is om een ‘job’ te creëren voor een

mogelijkheid te geven om – voor hun eigen

‘ongeautoriseerd’ programma, wordt op de

gebruikersaccount - elk gewenst programma

website nader toegelicht. Ga naar www.vnsg.nl

in SAP in te plannen op elk gewenst tijdstip.

-> Magazine -> Tips & Tricks voor meer details.

Werner van Haelst

Security & Control / GRC


Wie een afspraak wil maken met een specialist in het Waterland Ziekenhuis (WlZ) surft naar de WlZ-website en kan op elk gewenst moment zelf een dag en tijdstip prikken. Tegelijk beschikken de specialisten meteen over beschikbare gegevens van die persoon. Het eerste ziekenhuis ter wereld dat gaat werken met het Collaborative Health Network van Accenture en SAP. INterVIeW Bea Logtenberg • teKSt Teus Molenaar • FOtOGrAFIe Frank van dam

Het maken van een afspraak in een ziekenhuis vergt vaak strenge telefonische

vRAgENTRECHTER Het lijkt zo makkelijk: je maakt een portal

hebben vragentrechters ontwikkeld om online al te kunnen bepalen bij welke specialist

volharding met het risico dat die ene afspraak

waarop iemand veilig kan inloggen om zelf

iemand met bepaalde klachten terecht hoort.

niet afdoende blijkt, omdat een andere

een afspraak te maken met een specialist.

Die lijst met vragen hebben we samen met

specialist ook nog contact wil hebben. Maar

En vervolgens stuur je dan te zijner tijd

de specialisten ontwikkeld.” Hartog haakt

die kan dan natuurlijk net niet op diezelfde

een herinnering via sms of e-mail; deze

hierop in: “In de toekomst is het mogelijk

dag. Met een beetje pech vul je zo een

functionaliteit is overigens nu nog niet actief.

op die manier de intake al elektronisch

hele week ziekenhuisbezoek voor tal van

Maar er komt (natuurlijk) meer bij kijken.

aangeleverd te krijgen. Tenslotte is dat ook

onderzoeken. Twee jaar geleden, zo vertelt Timo

Wie zich meldt voor een afspraak krijgt een vragenlijst af te werken. Schutte: “We

een vragenlijst. Hiermee voorkom je ook dat mensen steeds hetzelfde moeten vertellen

Kerssens, heeft de directie van het Waterlandziekenhuis besloten dat een andere oplossing nodig is. Kerssens is projectleider bij Care4ICT, het (SAP)-shared services center van het WLZ, het Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk en Ziekenhuis Amstelland te Amstelveen. Allengs hebben zich anderen aan het project gewijd: Diana van der Lee (zorgmanager van WLZ), Jaco Schutte (business consultant WLZ) en Arnaud Hartog (senior manager bij Accenture en verantwoordelijk voor de implementatie). Schutte geeft aan welke wensen er bij de gebruikers aan ziekenhuiskant (en bij de huisartsen) leven en voedt op die manier de functionaliteit. Van der Lee stuurt de ontwikkelingen in de richting van klanttevredenheid. “Wij zijn een gastvrij

v.l.n.r. Diana van der lee,

ziekenhuis en dat willen we zo ver mogelijk

Timo Kerssens, jaco Schutte

doorvoeren”, stelt zij resoluut.

en Arnoud Hartog


bij meerdere specialisten en blijft er meer

bij het project te betrekken; die zorgt

verzekeringsgegevens, en dergelijke worden

tijd over tijdens het consult voor de patiënt.”

immers voor de belangen van de patiënt en

immers aan elkaar geknoopt.

En Van der Lee: “Als bekend is voor welk

verplegend personeel.”

dan kunnen we zodra de afspraak online is gemaakt, meteen de informatiefolders die

Care4ICT is een fervent SAP-gebruiker, maar het is geen voorwaarde om met CHN

onderzoek iemand naar het ziekenhuis komt, Ontslagbrieven

aan de slag te gaan.

Al pratend krijgt het project steeds meer

bij dat onderzoek horen digitaal beschikbaar

‘body’. “In de toekomst willen we ook de

stellen.”

apothekers bij de portal betrekken. En de

Groeimodel Elke klik is er één te veel, zo vindt het

huisarts kan binnen een paar jaar informatie

projectteam. Daar is dan ook speciaal op

er wel voor moet zorgen dat een online

toevoegen die relevant is voor een specialist

gelet. Dat geldt zowel voor de patiënten

gemaakte afspraak moet worden opgevolgd.

als een afspraak is gemaakt”, geeft Hartog

als voor de andere deelnemers. Bij de

“De agenda’s mogen bijvoorbeeld niet meer

wat mogelijkheden aan.

inventarisatie van wensen was Schutte nog

Kerssens wijst erop dat de organisatie

worden gewijzigd en de agenda’s van de

Kerssens vertelt dat zodra een patiënt

iets opgevallen. “De huisartsen willen graag

verscheidene specialisten moeten helder

naar huis mag, een zogenoemde ontslagbrief

een lijstje hebben met de kamers waar hun

en inzichtelijk zijn.” Schutte vult aan: “We

naar de huisarts gaat met informatie over de

patiënten in ons ziekenhuis liggen, zodat ze

hebben blokken gereserveerd in de agenda’s

behandeling. Dat gebeurt nu nog via Tante

dat niet aan de balie hoeven te vragen.”

van specialisten voor online afspraken. En

Pos, “maar het is zeker dat dit elektronisch

dan moet je ook bepalen tot welk moment

gaat gebeuren”.

iemand via het web een tijdstip kan kiezen,

Voorlopig nog even de huidige stand van

want we willen wel dat de specialisten

zaken; die is al ingewikkeld genoeg. Want het

gewoon een volle agenda hebben en niet

valt niet mee om tal van (legacy) systemen

met allerlei gaten zitten.” De grens is gesteld

aan elkaar te knopen om het mogelijk te

op maximaal 96 uur voor een afspraak. Wie

maken online afspraken te maken en die

op een kortere termijn een specialist onder

tegelijkertijd te verrijken met informatie.

ogen wil komen, kan altijd nog telefonisch

WLZ is wereldwijd de eerste die hiervoor

een gaatje in de agenda proberen te vinden.

het Collaborative Health Network (CHN)

“Het merendeel van de specialisten is er

gebruikt dat gezamenlijk is ontwikkeld door

enthousiast over”, weet hij te melden. “Maar

de business consultants van Accenture en

ze moeten wel langer tevoren hun agenda

de technisch specialisten van SAP. Vanwege

open stellen; in plaats van zes weken is er nu

de primeur staan de knapste koppen in het

een planningsperiode van drie maanden.”

hoofdkantoor van SAP te Walldorf meteen

Het mooie aan dit gesprek is dat

Allen zeggen dat het een groeimodel is. “We hebben nu de eerste stappen gezet, maar de reis wordt vervolgd”, aldus Kerssens.

klaar om eventuele vragen te beantwoorden.

alle betrokkenen vanuit zijn eigen

Kerssens en Hartog zijn daar bijzonder

verantwoordelijkheden meebouwen aan de

tevreden over. Uit die contacten is hun

invulling van het systeem en ervoor zorgen

in elk geval duidelijk geworden dat CHN

dat alle belangen aan bod komen. “We

bijzonder veel aandacht heeft voor autorisatie

hebben trouwens wel geleerd in het proces

en beveiliging van gegevens. Medische

dat het handig is om sneller de zorgmanager

dossiers (uit ziekenhuisinformatiesystemen),

Waterland Ziekenhuis Het Waterland Ziekenhuis is een algemeen ziekenhuis en beschikt over alle specialismen. De organisatie heeft een regionale functie. De hoofdvestiging staat in Purmerend, met een nevenvestiging in Volendam. Het werkgebied bestrijkt de regio Waterland (Purmerend, Edam-Volendam, Monnickendam en de gemeente Waterland). Er zijn in het ziekenhuis ongeveer 350 bedden en er werken zo’n 1180 mensen. In 2007 zijn er ruim 25.000 mensen opgenomen geweest voor een behandeling, van wie 12.000 in dagbehandeling. WLZ is een gastvrij ziekenhuis en beschikt over vier sterren, het maximale aantal dat valt te scoren met de methode die MediQuest heeft ontwikkeld om de kwaliteit van de zorg van ziekenhuizen in kaart te brengen.


Professionaliteit met passie de basis voor de beste HRM-oplossingen Een chef-kok is pas tevreden als mensen van zijn gerechten genieten. Een HuRisconsultant rust pas als de opdrachtgever zijn doelstellingen haalt met onze HRM-oplossingen. Op basis van beproefde ‘SAP-receptuur’ ondersteunen we opdrachtgevers bij het inrichten van hun HRM-processen in SAP. Voor meer informatie kunt u contact opnemen: 0800-BELHURIS (0800-23548747) [email protected] www.HuRis.nl

omdat passie het verschil maakt

Bij ons zit je als SAP Consultant automatisch op de beste plek. Stel je start als Functioneel Consultant SAP bij Rabobank Groep ICT. Wat vertel jij dan je vrienden? Beschrijf je het als een baan waarin je adviezen geeft over het gebruik van de applicaties? Of heb je het over de relaties die je onderhoudt met de verschillende afdelingen? De enorme SAP-infrastructuur binnen het bedrijf vraagt om strakke lijnen, die door jou worden gewaarborgd. Binnen deze functie heb je een adviserende rol, die ook inhoudt dat je zorg draagt voor het waarborgen van vastgestelde richtlijnen, normen en (nieuwe) werkwijzen. Je richt je op zowel de operationele als op de project-gerelateerde ondersteuning van de SAP applicaties. Daarnaast neem je deel aan de ontwikkelprojecten betreffende de SAP functionaliteiten. Ben jij een ervaren Functioneel Consultant SAP? Beschik je, naast een hbo werken denkniveau en een goede kennis van de Engelse taal, over een van de volgende certificaten: FI/CO, Workflow, BI, SRM, MDM, XI, Portals of Autorisaties? En ben je bekend met project-methodologie zoals ASAP? Kijk dan op www.watverteljijjevrienden.nl voor een baan met een goed verhaal.

Alles over werken bij Rabobank Groep ICT vind je op www.watverteljijjevrienden.nl 20 VNSG Magazine dec/08

Werken bij Rabobank Groep oep ICT. IC CT. Wat vertel jij je vrienden? Het is tijd voor de Rabobank.

Maurice de Feijter

BPM Bij het lezen van de afkorting BPM krijgt u vermoedelijk een bittere smaak in uw mond. BPM is de ‘Belasting van Personenauto’s en Motorrijwielen’, een bijzonder staaltje van staatskas spekken. Iemand die enige affiniteit heeft met ICT zal in de afkorting echter ‘Business Process Management’ herkennen. Voor de `die hard` ICT’er ook niets om vrolijk van te worden. Het archetype ICT’er heeft niet veel met Business, nog minder met Process en al helemaal niets met Management. Des te verwonderlijker dat we in de

‘BPM is de opvolger van ERP’. Toe maar.

Computable van 3 oktober jl. lezen dat

Even doorlezend zien we plotseling SAP

‘BPM de lijm is tussen business en ICT’.

NetWeaver staan, en IDS Scheer. Ha, het

Nu blijkt de definitie van BPM een hele

artikel is toch voor ons bedoeld! Het is

opgave, of misschien ook wel juist niet,

weliswaar in het katern ‘strategie & analyse’

omdat er zoveel interpretaties zijn. In het

geplaatst, maar toch goed leesbaar en

artikel, waar het hogelijk gewaardeerde

begrijpelijk. Er staat zelfs een nuttige

onderzoeksbureau Forrester wordt geciteerd,

verklarende woordenlijst bij. Gezien de

staat een drietal varianten van BPM

verwachting dat we nog heel vaak van BPM

benoemd, met voor elke variant een aantal

gaan horen, is het een handig opstapje om

leveranciers. Het moet gezegd worden,

je in de discussies te kunnen mengen. Als u

een indrukwekkend rijtje leveranciers voor

nu een onweerstaanbare aandrang voelt om

iets waarvan niet duidelijk is wat het is.

meer over BPM te lezen, dan zou ik zeker dit

Het artikel rept van een aantal integratie georiënteerde leveranciers, die systemen met

Is de interesse nog verder aangewakkerd,

elkaar laten BPM’en, een aantal leveranciers

blijf dan alert. Er worden bij tijd en wijle heuse

die vooral mensen met elkaar laten BPM’en

SAP BPM congressen georganiseerd. Zo had

en een aantal documentmanagement

u eind oktober op de terrassen van Marseille

georiënteerde leveranciers. Daar is wat

van de nazomer kunnen genieten onder

voor te zeggen. Wat echter opvalt is dat in

het genot van een glaasje BPM. Wellicht

alle drie de lijstjes SAP ontbreekt. Leg dat

treffen we elkaar binnenkort ergens op een

maar eens uit, zullen ze bij SAP denken,

boulevard, genietend van de eerste lentezon,

en u waarschijnlijk ook. Ik heb in ieder

zittend op een bankje, bladerend in een BPM

geval de laatste jaren heel wat brochures

brochure!

en PowerPoint plaatjes van SAP met BPM erop de revue zien passeren. Dan slaan we de bladzijde om en jawel, daar

Het artikel uit de Computable van 3 oktober jl. kunt u in

zien we een ‘streamer’ met het statement

zijn geheel teruglezen op www.vnsg.nl/magazine/vnsg.nl

BPM: De lijm tussen business en ICT

gelezen.

artikel opzoeken.

voor u


Greenpeace strijdt tegen elektronica-afval:

ICT moet

GIFVRI J EN ENERG IEZUIN IG

Interview Bas van der Poel • TEKST Gijs Hillenius • Fotografie Frank van Dam

De fabricage van ICT-apparatuur moet milieuvriendelijker en IT-systemen moeten zuiniger omspringen met energie. Dat is de algemene boodschap van een campagne van milieuorganisatie Greenpeace voor milieuvriendelijker consumentenelektronica. Alle bedrijven moeten ervoor zorgen dat hun IT-systemen energiezuiniger worden,

“Welke apparatuur ook, zet ze uit zodra ze

en ijsberen.” Eenmaal terecht gekomen in de

niet gebruikt worden.”

voedselketen, veroorzaken deze gifstoffen op onvermoede plaatsen hun schade.

vindt Greenpeace. Ze moeten groene energie afnemen voor het compenseren van de CO2-

Voedselketen

“Hormoonverstorende stoffen bijvoorbeeld,

Het zijn slechts algemene tips; een

veranderen de ontwikkeling van sexorganen

energiezuinige koeling van de IT-apparatuur

adviesdienst voor bedrijven is Greenpeace

bij vissen, alligatoren, ijsberen, panters én de

en gewoon slim omgaan met hun computers.

immers niet. De milieuorganisatie is echter

mens.” Als het aan Greenpeace ligt, wordt

Greenpeace doet ook zelf zo haar best op

wel degelijk zeer actief op het gebied van

het gebruik van dit soort gevaarlijke stoffen

die manier zo zuinig mogelijk om te springen

ICT. Het voert al jaren strijd tegen elektronica-

uitgebannen. De milieuorganisatie begon

met energie, vertelt Peter Ruwhof. Hij is

afval. Mobiele telefoons, PC’s, televisies

in 2004 een campagne om producenten

op het kantoor van de milieuorganisatie in

en spelcomputers bevatten schadelijke

van consumentenelektronica aan te sporen

Amsterdam de Facilities & ICT-coördinator.

stoffen. Halfgeleiders, printplaten, kabels,

gebruik te maken van schonere alternatieven.

uitstoot van hun datacentra, zorgen voor

systeemkasten en monitors bevatten Uitzetten Bij Greenpeace gaan de computers

schadelijke broomhoudende vlamvertragers, hormoonverstorende weekmakers en

Afvalstromen De eerste successen zijn behaald,

‘s nacht niet in de slaapstand, maar uit.

kankerverwekkende metalen. Deze

vertelt Kim Schoppink. Zij is bij Greenpeace

Sensoren doven de kantoorverlichting kort

gevaarlijke stoffen komen in het milieu terecht

verantwoordelijk voor de campagne ‘Giftige

nadat een ruimte verlaten wordt. Elektronica

tijdens de productie, tijdens het gebruik en na

Stoffen’. Zo maakt een aantal producenten

wordt zo lang mogelijk in gebruik gehouden,

afloop, als afval. Veel van deze stoffen breken

nog maar nauwelijks gebruik van PVC,

vertelt Ruwhof: “Mobiele telefoons worden

nauwelijks af en verspreiden zich daardoor

dat vooral als afval schade aanricht of

pas vervangen als ze zo ongeveer uit elkaar

over de hele wereld, stelt Greenpeace.

van broomhoudende vlamvertragers.

vallen. De meeste desktop PC’s gaan hier

“Ze zijn van de Alpen tot op de Noordpool

“Daardoor kunnen we ons richten op andere

zes jaar mee.” Hij raadt bedrijven aan te

teruggevonden.” Volgens de milieuorganisatie

schadelijke stoffen, zoals ftalaten - een

werken met de energiezuinigere laptops in

hopen veel van de schadelijke stoffen zich

weekmaker - en de giftige metalen beryllium

plaats van PC’s. Een ander alternatief vindt

op in het vetweefsel van mens en dier.

en antimoon.” De milieuorganisatie laat

hij ‘thin clients’, PC’s waar alle enigszins

“Onderzoekers vonden de stoffen terug in

regelmatig onderzoeken welke gifstoffen in

overbodige onderdelen uit zijn gehaald.

sediment, schelpdieren, visdiefjes, walvissen

de elektronica aanwezig zijn en stelt op basis


daarvan iedere drie maanden de ranglijst bij

elektronica die wordt afgeschreven door

“Rederijen sturen liever een containerschip

van de meest schadelijke apparaten en hun

bedrijven. Dat is tevens de grootste stroom,

vol schroot over de oceaan dan dat ze

fabrikanten. Op die lijst ‘Guide to Greener

weet Schoppink: “Ongeveer 235 grote

een leeg schip laten varen.” Schoppink

Electronics’ prijken de namen van bekende

containers per jaar, oftewel een kilo of acht

en haar collega’s zijn dan ook over de

PC-fabrikanten als HP, Dell en Lenovo,

per inwoner.” De voornaamste reden voor

wereld bezig met hun strijd tegen gevaarlijk

maar ook die van Nintendo, fabrikant van

deze onduidelijkheid is volgens haar dat

afval. In landen als China, Rusland en

de Wii-spelcomputer. Schoppink: “De Wii

bedrijven hun elektronica niet mogen

de Filippijnen organiseert Greenpeace

is wat energieverbruik betreft beter dan de

afvoeren via het systeem dat consumenten

voorlichtingscampagnes. In onder meer

PlayStation van concurrent Sony of de X-Box

gebruiken. “Bedrijven moeten het wel op een

Thailand en India helpt de organisatie

van Microsoft. Echter, Sony loopt voorop

goede manier afhandelen, maar daar is in

overheden met het aanscherpen van

met een uitstekend milieubeleid, Nintendo

Nederland geen toezicht op”, aldus de

milieuwetgeving. De meeste niet-Westerse

en Microsoft hebben daar nog nauwelijks

campagneleider. Ze zegt er meteen

landen beschikken nauwelijks over methoden

plannen voor.”

achteraan dat inspecteurs van het

en middelen voor afvalverwerking. In het

Op de ranglijst staat het Nederlandse

Afrikaanse land Ghana bijvoorbeeld, wordt

Philips zo’n beetje onderaan. PVC en broom

een groot deel van dit elektronica-afval als

bant het bedrijf uit, maar aan recycling doet

tweedehands verhandeld. “Men haalt het

het bedrijf weinig, vertelt Schoppink. Wat dat laatste betreft is voor Greenpeace de maat vol. Philips blijkt slechts in die landen waar dat verplicht is wat aan recycling te doen. “Het bedrijf is er daarnaast bijna trots op dat ze er in andere landen niets aan doen.

Een fabrikant is de hele levensduur van een product verantwoordelijk

koper eruit en dumpt of verbrandt de rest, zonder enige rekening te houden met de gifstoffen die zo in het milieu terecht komen en mensen ziek maken.” Gaat het afval naar Azië, dan wordt het daar doorgaans gescheiden in plastic en te hergebruiken

Wij vinden dat het bedrijf in landen zonder

metalen. In China wordt met dat doel uit

recyclingwetgeving hun eigen maatregelen

het ICT-schroot zelfs zo veel mogelijk goud,

moet treffen.” Omdat het overleg met

zilver en lood gehaald. “Alleen gaat dat op

Philips geen resultaat oplevert, heeft het

Milieuministerie (VROM) wél een

een onveilige manier, waardoor China nog

hoofdkantoor al Greenpeace-actievoerders

aantal inzamelaars van elektronica

meer vervuiling veroorzaakt dan landen in

aan de deur gehad, vertelt Schoppink:

steekproefsgewijs controleren.

Afrika.” De complexiteit en de grote omvang

“Zolang het milieubeleid van Philips niet

“Daar zijn ze behoorlijk actief op.”

van het ICT-afvalprobleem weerhoudt de Greenpeace-activisten niet, vertellen

verbetert, blijven wij ze aanspreken.” Afrika en Azië Inzameling De campagne ‘Giftige Stoffen’ heeft twee hoofddoelen. Ten eerste wil Greenpeace

Een deel van het elektronica-afval verdwijnt naar landen in Afrika en Azië.

Schoppink en Ruwhof. “We gaan net zolang door tot er een duurzaam evenwicht is tussen mens en milieu.”

Het schroot wordt voor een prikkie vervoerd.

fabrikanten dwingen om over te stappen op milieuvriendelijkere alternatieven voor de schadelijke chemicaliën. Daarnaast wil de organisatie dat fabrikanten meer doen aan inzameling en recycling van alle door hun gemaakte elektronica, waar ter wereld deze ook verkocht en of gebruikt worden. “Een fabrikant is de hele levensduur van een product verantwoordelijk”, zegt Schoppink. Dat vindt niet alleen Greenpeace, in Europa is het gewoon de wet. Dat er problemen zijn met de inzameling en recycling van elektronica, maakte Greenpeace begin dit jaar duidelijk met een onderzoeksrapport over de stromen van ICT-afval in Nederland. Van slechts 15 procent van al het elektronicaafval in Nederland kan de milieuorganisatie aantonen dat dit terecht komt bij een erkende afvalverwerker. “Van de rest ontbreekt op papier ieder spoor.” Onduidelijk Uit het rapport blijkt onder meer dat het

Peter Ruwhof: “Mobiele telefoons

Kim Schoppink: “Van slechts 15

worden pas vervangen als ze zo

procent van al het elektronica-afval

ongeveer uit elkaar vallen. De meeste

in Nederland kan de milieuorganisatie

desktop PC’s gaan hier zes jaar mee”

aantonen dat dit terecht komt bij een

volkomen onduidelijk is wat er gebeurt met

erkende afvalverwerker. Van de rest

de computerapparatuur en andere

ontbreekt op papier ieder spoor” VNSG Magazine dec/08 23

You are in control.

We ease and organize your financial processes in SAP • Period-End Closing • Internal Control • Digital Audit Trail

The SAP certified software solution

Ask your peers about closing, talk to our customers. Contact us at [email protected] or call +31 318 648 110 24 VNSG Magazine dec/08

www.runbook.com

ZOOM TomTom is sinds augustus 2008 lid van de VNSG. Hoe zet een snel groeiend jong bedrijf SAP in en aan welke focusgroepen willen ze deelnemen? Redactielid Dirk-Jan Schenk sprak met Wilco Boosman.

Wilco Boosman TEKST Dirk-Jan Schenk

Bedrijf

Wilco Boosman is SAP-applicatiemanager Finance bij TomTom. Hij werkt in een splinternieuw gebouw

Focusgroepen

Deelname aan de focusgroep Business Intelligence (BI) was de directe aanleiding lid te worden van de VNSG.

vlak bij het Centraal Station in het centrum van Amsterdam, uitkijkend over het IJ en een bouwput. Hij is een van

Daarnaast willen de IT-auditors graag in verschillende focusgroepen

de 3.500 werknemers van TomTom en is net als de helft van alle

meer informatie opdoen over Global Risk and Compliance (GRC).

werknemers minder dan een jaar werkzaam bij dit bedrijf. TomTom

De CFO van TomTom vindt GRC van het grootste belang.

is natuurlijk sinds 1991 bekend van de navigatieboxjes, waarvan de productie overigens is uitbesteed. Een flinke research afdeling ontwikkelt vooral nieuwe diensten en software. TomTom heeft 17 kantoren in Europa, Noord-Amerika, Azië en Australië. De producten

VNSG

TomTom wil aanwezig zijn in de SAP-wereld. Naast de deelname aan focusgroepen is volgens Wilco het jaarlijkse VNSG Congres interessant voor de

worden in 30 landen en 20 talen verkocht via winkelketens en de

business process analysts. Deze niet-IT’ers voeden zo het business

eigen website. Tele Atlas, door TomTom overgenomen in 2008,

management met nieuwe ideeën.

verzorgt gedetailleerde kaarten voor 73 landen.

SAP

Na meer dan een jaar voorbereiding is TomTom in juli 2008 live gegaan voor alle vestigingen met SAP ERP 6.0, BW en SRM. Dit systeem moet een stevige basis

vormen voor de toekomstige groei, vandaar de subtitel ‘Future proof’ voor het project. Change management valt niet mee in een zo snel groeiende organisatie. Wilco: “We moeten beheerst implementeren, niet alles kan meer zomaar.” TomTom maakt gebruik van MM, met de Material Ledger voor volledige product costing. Verder FI/CO met de New General Ledger. Natuurlijk ook SD, BW en SRM (voor non-stock inkopen). Het gebruik van SAP is eigenlijk vrij basaal. De complexiteit werd vooral veroorzaakt door de interfaces met de third party logistics,de grote retail klanten (als Dixons en Wal-Mart) en financiële instellingen. Alle orders in de webshop worden in het ERP-systeem opgeslagen en later worden de credit card betalingen automatisch afgeletterd. Wilco en zijn collega’s zijn bezig met de opbouw van het eigen SAP Competence Center met een core team van eigen

“Eigen SAP Competence Center met een core team van eigen applicatieen projectmanagers”

applicatieen projectmanagers aangevuld met externen.


Realtime contact met ForbOnline

Interview Nick van Rossum • TEKST René Rippen • FOTOGRAFIE Frank van Dam

Veel ondernemingen worstelen met de relatie tussen hun ICT-afdeling en interne zakelijke klanten. Wie neemt het initiatief voor projecten, wie is verantwoordelijk voor de voortgang daarvan en voor de technologische innovatie? We leggen die vragen voor aan Frank Kruisheer, manager customer support bij Forbo Flooring in Assendelft. Afkomstig uit de business was hij als projectmanager verantwoordelijk voor de bouw en implementatie van ForbOnline, de online dealersite van zijn bedrijf. de business en de IT elkaars taal te leren

in de branche”. Innovatie is niet alleen

Forbo Flooring,” zegt Frank Kruisheer.

spreken: de Forbo-taal en de SAP-taal. Ik

belangrijk in de collectie, maar ook in de

“Ik ben manager customer support bij de

opereerde dus op het snijvlak van de

manier waarop het bedrijf partnert met zijn

salesafdeling en was tegelijk projectmanager

organisatie en de ICT.”

klanten, de dealers.

“Ik had eigenlijk twee functies bij

van ForbOnline. In die eerste functie ben ik

“De business is de driver van de Indirecte verkoop

met mijn afdeling van ongeveer 40 man

ontwikkelingen en neemt de initiatieven.

verantwoordelijk voor de binnendienst van

Dat is ook goed: wij zijn immers een

Forbo Flooring voor Nederland en

marktgerichte organisatie. Maar met de

Marmoleum® en Novilon® indirect (via

exportlanden: orderafhandeling, technische

aanstelling van de Division Information Officer

dealers) aan de consumenten en bedrijven

vragen, administratie (onder meer beheer

van Flooring (afkomstig uit de IT) moet er een

die onze eindgebruikers vormen. Onze

SAP masterdata) en het opleidingscentrum.

veranderingsproces op gang komen en gaat

dealers zijn actief via een paar duizend

Als manager customer support ben ik een

de ICT-afdeling een nog pro-actiever beleid

verkooppunten. Dat levert per dag zo’n

businessman, die klant is van de IT-afdeling.

voeren.” ForbOnline dateert overigens nog

zeven- tot achthonderd telefoontjes op over

In mijn tweede rol als projectmanager

van vóór de komst van de DIO. Kruisheer

bestellingen en de voorraadsituatie. We zijn

ForbOnline was het onder meer mijn taak om

omschrijft het project als “vooruitstrevend

natuurlijk aan ForbOnline begonnen om onze


Wim Wiers

“Forbo Flooring verkoopt zijn

concurrentiepositie te versterken, maar vooral

Center doet het technisch beheer van de

klanten op de webshop. Het gebruik wordt

ook om toegevoegde waarde te bieden

hardware en software, de salesorganisatie

niet alleen breder, maar ook intensiever.

aan onze dealers.” De internettoepassing

beheert via het content management

Er komt steeds meer functionaliteit bij.”

is geïntegreerd met SAP CRM en maakt

systeem de producten en de klanten.

businesscase” moeten maken voordat het

gebruik van de SAP Portal-technologie. In Zweden is via een multiwarehouse check gekoppeld aan meerdere voorraadlocaties.

Forbo Flooring heeft een “grondige

Internetverkeer Betere dienstverlening was de

project werd goedgekeurd, vertelt Kruisheer. “De meest overtuigende argumenten waren

voornaamste doelstelling van de webshop.

het concurrentievoordeel, het verkrijgen

van de webshop noemt Kruisheer een

Kostenbesparing is, aldus Kruisheer, nooit

van een interactief marketingtool en de

kritische succesfactor voor het project.

een expliciet doel geweest. “Een inschatting

toegevoegde waarde voor de klant. Onze

“We hebben vooraf uitgebreid met onze

van de impact op het kostenniveau is

branche is heel lang ambachtelijk gebleven.

klanten gesproken via interviews en in

ook moeilijk te maken. Bij onze bezoeken

Dat betekent dat wijzelf en onze dealers een

themagesprekken. Over hoe hun werkdag

aan referentiebedrijven hebben we daar

stevig leerproces door moesten maken.”

Goed contact vooraf met de doelgroep

eruit ziet en wat ze wilden verbeteren in het

Expliciete groeidoelen werden niet gesteld,

contact met Forbo. De voornaamste wens

ook al door het ontbreken van vergelijkbare

van de dealer? Real time contact met ons,

ervaringsfeiten. Toch zijn er wel degelijk

ook buiten kantooruren. Dat hebben we met

ijkpunten aan te geven: het gebruik van de

ForbOnline kunnen realiseren: de dealer logt

webshop, de omzet van ForbOnline en het

direct en 7x24 in op onze webshop, terwijl hij bijvoorbeeld met een consument in de winkel zit. Hij heeft daarmee toegang tot het hele

global template, local roll outs

binnenkomende telefoonverkeer. De CEO van Forbo Flooring was voorzitter van de stuurgroep die over de business

productaanbod, de voorraadadministratie,

case besliste, de CIO was daar lid van.

prijzen en aanbiedingen.”

“Ons management zit erg op de lijn van de innovatie van producten en diensten en

ForbOnline is in de periode van september

ForbOnline past daar goed in. Onze core

2007 tot januari 2008 live gegaan in

business is en blijft vloerbedekking.

Nederland, Zweden, Groot-Brittannië, Duitsland en Frankrijk. Geleidelijk aan worden

ook weinig concreets over aangetroffen.”

Wij denken hier in Assendelft in de eerste

ook de overige vestigingen online gebracht.

Grootste verandering is dat bij het contact

plaats aan het hele proces, van de

“Een van mijn grootste uitdagingen als

tussen dealer en Forbo telefoonverkeer

eindgebruiker die nieuwe vloerbedekking

projectleider was om met alle collega’s in

vervangen wordt door internetverkeer.

wil tot aan de bestelling, het afleveren en

de andere landen op één lijn te komen en

“Die verandering is nu aan het loskomen.

het leggen van de vloerbedekking.”

te blijven.” Forbo Flooring heeft ForbOnline

Een kleine tien procent van het vroegere

opgezet en geïmplementeerd met partner

telefoon- en faxverkeer loopt nu via internet

Capgemini. Samen zijn ze ook bezig met

en dat percentage groeit gestaag. We

een CRM-implementatie. Het beheer van

hebben gekozen voor een rustige introductie

ForbOnline is verdeeld: het SAP Competence

en uitrol: er zitten nu een paar honderd

Frank Kruisheer: ”Het was het onder meer mijn taak om de business en de IT

Lessons learned Kruisheer is tevreden over de uitrol van ForbOnline en de resultaten tot nu toe. Wat zijn de belangrijkste lessen die

elkaars taal te leren spreken:

Forbo Flooring heeft getrokken? “Dat we

de Forbo-taal en de SAP-taal”

vooral niet moesten vergeten voor wie we de webshop gingen maken. Houdt de doelgroep ‘aangesloten’ en toets de resultaten voordurend bij dezelfde klanten die je aan het begin hebt geïnterviewd.” “Wat ik vooral van de IT-afdeling heb geleerd? Blijf zo veel mogelijk standaardiseren, vooral met het oog op het beheer. Vandaar onze leus: global template, local roll outs. Vroeger hadden we een tailor made ordersysteem waar we misschien meer mee konden, maar waar slechts weinig mensen veranderingen in konden aanbrengen. Dat wilden we niet meer.”


StAP

in bij INTEGER Check CT I r u o y drive Cultuur Binnen Integer heerst een informele, no-nonsense cultuur. In deze

Integer is een dynamische onderneming

omgeving staat de individuele ontplooiing van onze vakbekwame en gemotiveerde professionals voorop.

die al sinds 1979 landelijk zijn opdrachtAanpak gevers ondersteunt op alle fronten van ICT dienstverlening. Integer kan putten uit een groep van ruim 250 ervaren

Een gestroomlijnde en geoptimaliseerde bedrijfsvoering is een belangrijke concurrentiefactor. De totaaloplossingen van SAP geven uw organisatie de efficiency en effectiviteit om slagvaardig te kunnen reageren op de steeds veranderde wensen van klanten, leveranciers en werknemers. Integer is in staat om uw SAP implementatie, uitrol

ICT-érs, die enthousiast zijn over hun vak en hierdoor met veel plezier en persoonlijk verantwoordelijkheidsgevoel

en het beheer succesvol en snel te laten verlopen. Producten en Diensten •

Complete SAP/R3 implementatie trajecten (incl. roll-outs) zowel functioneel als technisch.

een opdracht uitvoeren.

•

Specifieke consultancy voor optimalisaties van operationele omgevingen zoals bijvoorbeeld de effecten van release wissels.

•

Technisch en functioneel applicatie beheer van operationele SAP systemen bij de klant.

•

Implementaties in het MKB m.b.v. templates

•

SAP/R3 opleidingstrajecten voor gebruikers

www.integer.nl/ict-check voor de ICT’er die beter verdient.

www.integer.nl


Het einde van de middenvelder Met ESOA en NetWeaver heeft SAP weliswaar veel meer flexibiliteit voor haar klanten geïntroduceerd, maar de complexiteit van de SAP-producten is evenredig met die flexibiliteit toegenomen. Alle nieuwe technieken en mogelijkheden vragen andere kwaliteiten van de consultants die ze moeten implementeren.

john Maas

teKSt Maurice de Feijter

Ooit was de SAP-consultant een soort alleskunner, zo eentje die verstand

maken of gewoon vergeten zich tijdig bij te

kort nodig, maar wel op het goede moment,

scholen, missen ze de boot”.

net als de stukadoor en de loodgieter wanneer je je huis verbouwt. Het wordt dus

heeft zowel van de techniek als van de bedrijfsprocessen die met SAP moeten

De ontwikkelingen in de SAP-portfolio zijn

een steeds grotere uitdaging om een SAPimplementatie efficiënt te organiseren.

worden ondersteund. Een paar handige

de laatste 15 jaar aanzienlijk versneld. Ooit

en ervaren consultants kunnen een SAP

was de overstap van SAP R/2 naar SAP R/3

R/3 implementatie in beperkte tijd wel aan

een hele revolutie. Enkele jaren later kwam

Voor een organisatie als Illumni is

als de eisen niet al te afwijkend zijn. Zij zijn

SAP BW en vervolgens kwam het ene na

de uitdaging zich zo te organiseren dat

de middenvelders, die kunnen verdedigen,

de andere component erbij en veranderde

zowel kwalitatief als kwantitatief aan de

aanvallen, links of rechts spelen, het maakt

tegelijkertijd de techniek. John Maas: “Je

veranderende vraag uit de markt kan

ze allemaal niet uit.

moet alert blijven. SAP dwingt je mee te gaan

worden voldaan: John Maas: “Vanwege de

met alle nieuwe ontwikkelingen, het is niet

complexiteit en de noodzaak tot specialisatie

vrijblijvend”.

hebben we ons georganiseerd in een aantal

Nu ontstaat de indruk dat die

pijlers. Daarnaast zijn de noodzakelijke

middenvelder het niet meer redt in de complexer wordende SAP-omgeving. Er zijn

Functionaliteit en techniek raken steeds

investeringen in de kennis en kunde van onze

gespecialiseerde verdedigers, goaltjesdieven

meer verweven. Het klassieke beeld dat een

consultants de laatste jaren ook behoorlijk

en hardlopers nodig. Reden om eens in de

SAP-implementatie 5% techniek is en 95%

toegenomen. Werven op de markt is moeilijk,

praktijk te toetsen hoe de vlag erbij hangt.

business change, moet worden bijgesteld.

ervaring is niet te koop. Het is niet alleen

Een inkoopproces vormgeven in SAP R/3

een kwestie van opleiden. de complexiteit

is technisch geen hele grote uitdaging.

van nieuwe concepten in de SAP-systemen

Consultant en SAP Enterprise Architect bij

Hetzelfde proces afbeelden in SAP R/3 met

vraagt heel wat van het bevattingsvermogen

Illumni, een SAP implementatiespecialist

SRM erbij introduceert echter weliswaar meer

van de consultant. daarnaast moet die

die in de Euregio, Nederland, duitsland en

gebruiksgemak en flexibiliteit, maar vraagt

consultant dat ook nog eens aan zijn klanten

België, actief is. Illumni werkt in principe met

technisch veel meer van de consultant.

kunnen uitleggen. Daar zijn we ook alert op.”

ervaren consultants, maar merkt ook dat

de complexiteit is met de introductie van

ervaring alleen niet voldoende is. John Maas:

componenten als SAP Portals, SAP PI, SAP

De tijd dat je als SAP-consultant de

“Neem bijvoorbeeld een ABAP’per met

SRM, SAP cRM, SAP BI, MdM, Webdynpro

wedstrijd naar je hand kon zetten is, is wel

10 jaar ervaring, die heeft soms moeite de

en workflowtoepassingen zo toegenomen, dat

voorbij. De middenvelder is weg, maar de

overstap te maken naar nieuwe concepten

steeds vaker en meer specialisten nodig zijn in

wedstrijd hoeft er niet minder spannend om

als Webdynpro en OO. Als ze die stap niet

SAP-implementaties. Die zijn doorgaans maar

te worden. En voetballen blijven we toch!

We spraken met John Maas, Principal


focus •info over en vanuit focusgroepen Procesintegratie op internationaal niveau TEKST Hans de Labije

Het was de bedoeling dat de verzoeken

werden ingediend. Blijkbaar verloren

die via de focusgroepen waren ingediend,

de collectieve verzoeken ergens in het

een voorrangspositie zouden hebben.

proces hun prioriteit in het ontwikkeltraject

In de alledaagse praktijk kwam dat

binnen SAP, dit tot onvrede van de

echter niet volledig uit de verf, omdat de

gebruikersverenigingen. De roep om een

collectieve ontwikkelverzoeken op dezelfde

verbetering van het proces werd daarom

wijze werden behandeld als de reguliere

steeds sterker.

ontwikkelverzoeken die door (grote) klanten

Belangenbehartiging is een van de vele taken van een gebruikersvereniging. Die belangenbehartiging kan vele vormen aannemen. Een hele belangrijke is het indienen van een collectief ontwikkelverzoek: diverse gebruikers dienen samen een verzoek in tot het ontwikkelen van bepaalde functionaliteit met de bedoeling om zo meer gewicht in de schaal te leggen. SAP heeft enkele jaren geleden een proces voor de internationale gebruikersverenigingen opgezet, waarin die ontwikkelverzoeken via de focusgroepen konden worden ingediend. Want juist daar ontmoeten de gebruikers van een bepaalde module of uit een bepaalde branche elkaar.

Internationaal overleg bij SAP in Walldorf v.l.n.r. Marco Dorn, SAP; Dawn Haymond, ASUG; Hans de Labije, VNSG; Holger Himmelmann, DSAG; Hermann Steinrötter, DSAG; Huub Montanus, VNSG

Foto: Oliver Hid Arida


Nieuw beïnvloedingsmodel

een lijst van onderwerpen vastgesteld. Die

zijn hiervan goede voorbeelden. Maar

onderwerpen werden vervolgens ingedeeld

dat zijn individuele initiatieven. Er is geen

gegeven door een beïnvloedingsmodel

op basis van een aantal criteria, zoals: Is

standaardproces waarvan een focusgroep

op te zetten waarin leden van de diverse

het wellicht nodig om best practices te

gebruik kan maken, indien daartoe

gebruikersverenigingen ontwikkelverzoeken

delen? Moet er wellicht vanuit SAP meer aan

de behoefte bestaat. En er is nog een

kunnen indienen en waarmee SAP input

informatievoorziening worden gedaan? Of

belangrijke factor: de betrokkenheid van

vanuit diezelfde gebruikersverenigingen

zijn het echte pijnpunten waarover overleg

SAP. Zij hebben aangegeven belang te

kan krijgen voor toekomstige

met SAP noodzakelijk is? In dat laatste geval

hebben bij een gecoördineerde input vanuit

productontwikkelingen.

zou dan het beïnvloedingsproces moeten

de focusgroepen. Als actieve vereniging

worden gestart. Ook over dat proces werd

vinden we zo een betere aansluiting bij

beïnvloedingsmodel wel tot een succes?

gesproken. Met de vertegenwoordigers

de andere gebruikersverenigingen èn bij

Om te beginnen is er een speciaal team

van productmanagement van SAP werd

productmanagement van SAP AG.

dat zich toelegt op de samenwerking

overeengekomen dat men in het geval van

tussen SAP en de gebruikersverenigingen:

pijnpunten deze gezamenlijk zou bekijken,

het Global Customer Communities Team.

zodat eventueel toelichting kon worden

Dit team heeft de middelen om bepaalde

gegeven waarom bepaalde zaken (nog) niet

zaken af te dwingen, onder meer door

in behandeling waren genomen. Dan zou er

directe contacten met de board van SAP.

altijd nog de mogelijkheid bestaan om een of

Een van de belangrijkste zaken is het

meer ontwikkelverzoeken in te dienen.

SAP heeft daar kortgeleden gehoor aan

Maar hoe je maak je dit nieuwe

bewaken van de goede afhandeling van de collectieve verzoeken. Het team heeft ook het Collaboration Workspace opgericht:

Geen tijd verliezen Het vaststellen van een lijst van

een webtool op basis van Web 2.0 dat als

onderwerpen kost tijd. Waarom een paar

platform voor internationale samenwerking

maanden wachten als je meteen aan de

dient. Daardoor kan een verzoek in de

slag kunt? Tijdens een inventarisatieronde

toekomst bijvoorbeeld door meerdere

werden drie gemeenschappelijke ‘hot topics’

gebruikersverenigingen tezamen worden

genoemd: naming conventions, monitoring

ingediend.

en upgrades. Wat doe je daarmee? In eerste

Dus hoe gaan die verenigingen dan

instantie werd besloten om er websessies

samenwerken? Want zomaar een aantal

over te organiseren, deels bedoeld om een

problemen op het Collaboration Workspace

precies beeld te krijgen wat de problematiek

zetten leidt niet meteen tot internationale

ervan is en deels bedoeld om de leden te

samenwerking. Je moet dus ergens

informeren. Er werd ook een hele waslijst van

beginnen. En dat gebeurde afgelopen mei.

relevante onderwerpen opgesteld. Maar voor wie is wat belangrijk? Tijdens de discussie

ASUG Congres

bleek de behoefte in de diverse landen

Op het congres van de Amerikaanse

verschillend te zijn. Daarom werd besloten

gebruikersvereniging, de ASUG, gaf een

eerst een internationale enquête onder de

bestuurslid van de Amerikaanse focusgroep

leden te houden waarbij die lijst als basis zou

Integration Technologies and E-Business

dienen.

bij een delegatie van de VNSG aan dat zij bijzonder geïnteresseerd was in het samenwerken met zusterfocusgroepen

En verder? De input tijdens de websessies en de

Huub Montanus, bestuurslid van de

van andere gebruikersverenigingen. Na het

uitkomst van de enquête worden tijdens

focusgroep Procesintegratie.

nodige mailverkeer in de weken nadien werd

een internationale telefonische vergadering

“Dankzij de intensieve samenwerking

besloten om contact te zoeken met de Duitse

besproken. Dan wordt bekeken welke

met de zusterfocusgroepen kunnen

focusgroep en een bijeenkomst in Walldorf

vervolgstappen gewenst zijn. Want dat is het

we een moderne invulling geven aan

te beleggen. Op 8 augustus was het zover:

streven: concrete resultaten voor de leden

de betekenis van een community

bestuursleden van de Amerikaanse, Duitse

boeken en vooral ook het proces verder

waarin gebruikers onderling elkaar

en Nederlandse focusgroepen zaten aan

verkennen.

snel kunnen vinden om informatie uit

tafel met mensen van product management van SAP en van het Global Customer Communities Team. Agendapunten: Willen

te wisselen en gezamenlijk helpen Belang voor de VNSG Op het eerste gezicht lijkt dit

de SAP producten te verbeteren. Die samenwerking is gewenst op het

we samenwerken? En, zo ja, waarvoor?

samenwerkingsinitiatief niet bijzonder.

gebied van procesintegratie waar

En hoe gaan we dat aanpakken? De

Al geruime tijd wordt door de VNSG-

zich grote veranderingen voordoen

eerste vraag werd met een volmondig ‘ja’

focusgroepen op diverse manieren met

door de combinatie van klassieke

beantwoord. Maar het had meer voeten in

focusgroepen van andere verenigingen

ketenintegratie met wendbaarder web

de aarde om vast stellen op welke gebieden

samengewerkt. De focusgroepen Customer

services.”

dat zou moeten. Na enige discussie werd

Competence Centers en Solution Manager VNSG Magazine dec/08 31

Senior SAP consultants met hart voor úw zaak? !

Nieuw in Nederland

Op zoek naar een professional met meer dan 7 jaar SAP ervaring? Een senior die flexibel is en ook echt voor ú kiest. Voor wie uw zaak zijn zaak is. Maak nu kennis met tikker, senior SAP’s met hart voor elke zaak.

Ontdek tikker op www.tikkerisnieuw.nl


TEKST Bea Logtenberg

Succes

internationale samenwerking bij Enterprise Support In februari 2008 kondigde SAP voor

nieuwe klanten Enterprise Support aan.

Wereldwijde enquête De gebruikersverenigingen hebben

U heeft het waarschijnlijk wel in het nieuws gelezen, dat de gezamenlijke gebruikersverenigingen succes hebben geboekt. Zij hebben de toezegging van Leo Apotheker gekregen dat SAP de toegevoegde waarde van Enterprise Support middels KPI’s zal aantonen. Goed om u in het VNSG Magazine ook eens een kijkje achter de schermen te geven hoe dit in zijn werk is gegaan. het onderhoud uit zal stellen als deze KPI’s niet worden gehaald.

Bestaande klanten zouden de keuze hebben.

wereldwijd een enquête gehouden onder hun

In april gaf SAP aan dat de nieuwe versie

leden, waaruit bleek dat 90% van de leden

van Solution Manager Enterprise Edition

de toegevoegde waarde van Enterprise

alleen beschikbaar zou komen voor klanten

Support niet zag. Deze informatie hebben

het beheer van SAP systemen gaan verlagen.

met een Enterprise Support contract.

we teruggekoppeld naar SAP. In een

Een eerste stap is de aangekondigde

Op 30 juni 2008 hoorden we dat Enterprise

gesprek met Leo Apotheker hebben de

verlenging van het onderhoud van 5 jaar naar

Support Enterprise Edition voor alle klanten

gebruikersverenigingen aangedrongen op

7 jaar. We zien ook dat SAP bezig is met

beschikbaar zou komen. Wat we toen nog

het behoud van de keuze voor standard

de harmonisatie van de Business Suite en

niet wisten is dat Enterprise Support ook

support. Leo heeft echter aangegeven dat

daarnaast zien we ontwikkelingen dat SAP

voor alle klanten verplicht zou worden.

dit onbespreekbaar is. Er is nu nog maar

toegaat naar één stack voor haar software.

Deze brieven lagen begin juli bij alle klanten

één vorm van support en dat is Enterprise

We zullen daar in het komende nummer

op de mat.

Support.

uitgebreid aandacht aan besteden.

Enquête VNSG

Toegevoegde waarde

Vervolg Enterprise Support

De VNSG heeft direct in juli een enquête

In al haar uitingen heeft SAP aangegeven,

Een eerste stap in de goede richting We zien ontwikkelingen die de kosten van

Ook de acties rondom Enterprise Support

gehouden onder haar leden. De belangrijkste

dat Enterprise Support voor lagere

gaan door. De komende maanden zullen

uitkomst van deze enquête was dat ruim

TCO zou zorgdragen. De leden van de

de KPI’s ontwikkeld worden. Zorg is er

drie kwart van de respondenten aangaf

gebruikersverenigingen zien niet in hoe een

rondom de inzet van Solution Manager. Veel

dat Enterprise Support geen toegevoegde

verhoging van het onderhoud met bijna 30%

klanten hebben aangegeven niet in staat te

waarde had of dat het nog niet duidelijk was.

kan leiden tot een verlaging van de TCO.

zijn om Solution Manager in te zetten. De

23% zag enige toegevoegde waarde.

Ook een pilot met 4 klanten in Duitsland kon

achtergronden hiervan zullen goed in kaart

die toegevoegde waarde niet aantonen. Als

gebracht moeten worden, omdat Solution

er dan geen keuze is voor de klanten om te

Manager de basis is van Enterprise Support.

kiezen uit meerdere vormen van support,

Tevens zal SAP een goed document

gebruikersverenigingen hebben hun krachten

dan moet SAP maar aantonen dat Enterprise

opstellen om duidelijk aan te geven wat

gebundeld in SUGEN. Doel van SUGEN is

Support inderdaad toegevoegde waarde

Enterprise Support precies allemaal biedt.

om gezamenlijk de belangrijkste strategische

biedt. Vandaar dat de gebruikersverenigingen

In de loop van 2009 zal SAP een aantal

kwesties met SAP te bespreken. Zo is

met Leo Apotheker hebben afgesproken dat

roadshows organiseren om Enterprise

Enterprise Support in de loop van 2008

er een aantal KPI’s ontwikkeld zal worden

Support beter aan haar klanten uit te leggen.

als strategische kwestie op de agenda van

aan de hand waarvan de toegevoegde

SUGEN gekomen. Een eerste stap is te

waarde zal worden aangetoond. De

inventariseren wat de leden van Enterprise

gebruikersverenigingen verwachten dat

internationaal niveau doet? Lees dan verder

Support vonden.

SAP de volgende stap in de verhoging van

op www.vnsg.nl/magazine/VNSG.nl

SAP Usergroup Executive Network Een twaalftal belangrijke

Wilt u weten wat de VNSG nog meer op


onderhoud vliegtuigmotoren bij KLM

Logistieke uitdaging met 10.000 onderdelen Interview Ron Apeldoorn • TEKST René Rippen en KLM FOTOGRAFIE Marielle van Uitert

De onderhoudsdivisie van KLM, KLM Engineering & Maintenance (KLM E&M) is samen met Air France Industries één van de grootste vliegtuigonderhoudsbedrijven in de wereld. Met 5.000 werknemers op Schiphol verzorgt KLM E&M het onderhoud van de Air France/KLM-vloot en verricht het daarnaast werk voor andere luchtvaartmaatschappijen. De drie belangrijkste kernactiviteiten zijn inspectie en onderhoud van vliegtuigen, motoren en componenten. Motoronderhoud

het aantal starts en landingen dient plaats te vinden.

Op zo’n 40.000m2 worden per maand 15 tot 20 vliegtuigmotoren

Bij ‘stage 1’ vindt de demontage tot het noodzakelijke

van verschillende types onderhouden. Elke vliegtuigmotor bestaat

onderdeelniveau plaats. Nadat de gedemonteerde onderdelen zijn

uit ongeveer 10.000 onderdelen en gaat in zijn geheel uit elkaar.

schoongemaakt wordt uiterst nauwkeurig bepaald of het onderdeel

Het is dan ook een logistieke uitdaging om de delen weer op tijd

aan de strenge internationale veiligheidseisen voldoet. In stage 2

beschikbaar te hebben binnen de gestelde doorlooptijd. SAP is een

worden de diverse onderdelen gerepareerd; afhankelijk van het

hele belangrijke schakel in het motoronderhoudsproces.

onderdeel gebeurt dit in huis of bij externe partijen. De montage (‘stage 3’) wordt afgesloten met een test waarbij de

Het onderhoudsproces kent vijf stadia. ‘Stage 0’ bestaat uit het

motor op vol vermogen draait in de testcel. Na stage 3 vindt tot slot

bepalen van de werkzaamheden aan een motor. Meestal betreft het

de papieren afhandeling van het onderhoudsproces plaats, inclusief

periodiek onderhoud dat naar aanleiding van het aantal vlieguren óf

de facturatie. Contract invoeren Op het moment dat de sales-afdeling van KLM E&M een onderhoudscontract heeft afgesloten, worden de contractgegevens in de SAP-module

1

Sales & Distribution ingevoerd. De klant autoriseert de reparatieorder, de ODE (Order Data Engine). Het onderhoudscontract verschilt per maatschappij. Een gemiddelde onderhoudsbeurt van een motor duurt ongeveer 60 tot 65 dagen.


2

Motor arriveert De motor wordt op een motordolly de motorenshop binnengereden. Met de fysieke aankomst van de motor gaat Stage 0 van het

onderhoudsproces van start.

3

Incoming inspection De motor wordt aan de buitenzijde grondig onderzocht. Medewerkers van KLM E&M inspecteren met een boroscoop ook de binnenkant

van de motor. Via een glasfiber kabel wordt daarbij een soort ‘kijkoperatie’ op de motor uitgevoerd. Op een beeldscherm zijn de resultaten van de interne inspectie zichtbaar. Afhankelijk van de klant wordt een ‘workscope’ aangeleverd over de omvang van het onderhoud en reparaties. De incoming inspection levert additionele gegevens op. Tijdens de vergadering van de Engine Steering Group wordt de uiteindelijke ‘workscope’ bepaald, die na akkoord door de klant, wordt vertaald naar een ‘Bill of Work’.

4

Demontage De motor wordt gedemonteerd in een aantal modules, die elk weer zijn onderverdeeld in assemblies. Elk van de ongeveer 10.000

onderdelen (parts) hoort bij een van die assemblies. De hoofdgroepen (modules) in de motor worden gekoppeld aan een bepaald onderhoudsniveau: minimum, performance of full overhaul. In de Maintenance Overview in SAP worden deze gegevens vastgelegd. Het complete onderhoudsproces wordt via de Bill of Work aangestuurd. Vanuit SAP worden taaklijsten opgestart voor de onderdelenstroom. Met de demontage begint Stage 1 van het onderhoud, die rond de 12 dagen in beslag neemt.

5

Wasserij Alle gedemonteerde onderdelen worden gereinigd.


6

Parts & Disposition Bij de afdeling Parts & Disposition worden de onderdelen geïnspecteerd volgens het Engine Manual van de motorfabrikant General Electric.

Daarna wordt bepaald of een onderdeel ‘serviceable’ is (herbruikbaar) of ‘unserviceable’. Een niet-herbruikbaar onderdeel wordt afgekeurd (rejected) of gerepareerd. Een afgekeurd onderdeel komt in Salvation te liggen, een ruimte waar alle afgekeurde onderdelen van een motor verzameld worden. De status van alle onderdelen wordt in SAP bijgehouden.

7

Reparatie Met Stage 2 begint de reparatiefase van het onderhoudstraject, die 32 tot 35 dagen duurt. Afhankelijk van de inspectie en het type reparatie

wordt het motoronderdeel intern binnen de motorenshop gerepareerd of bij externe partijen. Alle te repareren onderdelen, de reparatieroutes en de order dates plus deadlines worden in SAP vastgelegd, gelinkt aan het sales order nummer van de motor. Elke reparatie aan een onderdeel wordt afgemeld in SAP. Zo kan de locatie en de status van alle onderdelen in SAP worden gemonitord.

8

Magazijn In het magazijn ligt de voorraad nieuwe onderdelen of gebruikte onderdelen. Wanneer een onderdeel is afgekeurd dan wordt dat in SAP gemeld.

Vervolgens wordt gekeken of het nieuwe onderdeel op voorraad ligt. Als dat het geval is, wordt het onderdeel uit het magazijn gehaald en naar de afdeling Aprep (Assembly Preparation) gebracht. Wanneer een onderdeel niet voorradig is, wordt het besteld.

9

Volledigheids Check De afdeling Aprep verzamelt per motor alle onderdelen. Medewerkers controleren met behulp van checklists uit SAP of alle onderdelen en

de bijbehorende papieren aanwezig zijn. Eisen van de autoriteiten verlangen dat van elk onderdeel afzonderlijk de historie nauwkeurig is geregistreerd en vastgelegd. Ook dat gebeurt in SAP. Het gehele onderhoudsproces wordt in het Centrale Regie Office bewaakt met behulp van SAP.

Montage Nadat alle onderdelen van een motor verzameld zijn, worden deze naar de montagelijn gebracht. De montagefase van de motor (Stage 3) neemt

10

13 dagen in beslag. De onderdelen worden eerst samengevoegd tot assemblies waarna deze worden in elkaar worden gezet tot motor. Nadat de motor compleet is, wordt deze getest in de testcel.


11 12

Engine Testcel De afgemonteerde motor gaat naar de testcel om proef te draaien.

Nacontrole Na het testen gaat de motor terug naar de motorenshop, waar hij een finale inspectie ondergaat. Daarbij wordt met de boroscoop ook

weer het inwendige van de motor bekeken. Wanneer alles in orde is bevonden en de motor aan alle criteria voldoet, wordt hij ‘gereleased’: vrijgegeven voor operatie en klaar gemaakt voor transport. Tenslotte wordt aan de motor een Engine Release Formulier bevestigd en wordt de motor naar de motoropslag getransporteerd.

13

Motoradministratie Tijdens het onderhoudsproces is elke stap geadministreerd. Het Engine Overhaul Report is een uitdraai uit SAP met een beschrijving van alles

wat gedurende onderhoudsproces met de motor is gebeurd. Eén exemplaar is voor de klant, het andere exemplaar blijft vijf jaar lang bewaard bij KLM Engineering & Maintenance.

14

Motoropslag De motor wordt tijdelijk opgeslagen in de motoropslag totdat de klant de motor nodig heeft. Vervolgens wordt de motor voor transport gereed

gemaakt en verlaat hij Schiphol-Oost op weg naar de klant. Die krijgt tegelijk uit SAP een factuur voor het motoronderhoud. De kosten zijn afhankelijk van het uitgevoerde werk en het type motor. Een belangrijk deel van de kosten bestaat uit materiaalkosten.

Bij de motorenshop van KLM Engineering & Maintenance werken 950 medewerkers inclusief kantoorpersoneel. De motorenshop werkt zeven dagen per week in twee ploegendienst van 07:00 tot 24:00 uur. Air France KLM heeft 103.000 medewerkers in dienst, vervoert jaarlijks ruim 73,5 miljoen passagiers en ruim 1,4 miljoen ton vracht. Gezamenlijk worden ruim 900 toestellen onderhouden. KLM bestaat volgend jaar 90 jaar, KLM Engineering & Maintenance is slechts twee jaar jonger. VNSG Magazine dec/08 37

NS beweegt zich van product- naar klantgerichte organisatie. daar voor is het nodig de zelfredzaamheid van de NS-medewerker te stimuleren en modern werkgeverschap in te vullen. E-HRM ondersteunt beide elementen. NS gebruikt IT om haar processen te stroomlijnen en daarmee beter beheersbaar en goedkoper te maken. daarmee wil NS ook laten zien dat het een moderne organisatie is. “In deze tijd van personeelskrapte willen we aantrekkelijk zijn voor de arbeidsmarkt”, zegt Alex de vries, manager IT bij NS Personeeladministratie (NSP). “We willen bovendien NS in de markt zetten als een aantrekkelijk bedrijf voor IT’ers. Automatisering is een van de pijlers waarop de veiligheid, betrouwbaarheid en punctualiteit van NS zijn gebaseerd.”

Alex de vries: “In het hele proces van implementatie van E-HRM was ons uitgangspunt voortdurend: haalbaar, betaalbaar, maakbaar”

NS INtrODUCeert e-HrM INterVIeW Frank van Heel • teKSt Jos Fluitsma • FOtOGrAFIe Frank van dam

“Het werk van onze p&o’ers wordt professioneler en efficiënter” De Vries kwam vier jaar geleden bij NSP

basis zijn we verder gegaan met de upgrade

binnen met als opdracht de Ict te innoveren.

naar NetWeaver en de ontwikkeling van BI.”

“Er was behoefte om SAP HR beter in te zetten. daarvoor waren goed materiaal en meer kennis nodig. Ik ben begonnen met


KAN HET WEl Als moderne organisatie wil NS haar

de implementatie van XI om te zorgen voor

medewerkers zoveel mogelijk zelf de

veilige interfaces met onze klanten. Vanuit die

verantwoordelijkheid geven voor zaken die

Tips

bij hen thuishoren. Dat leidde in maart dit

doormaken. Elke keer als een gebruiker

jaar tot de opdracht aan De Vries om binnen

vastliep, hebben we gekeken waar dat

NS E-HRM uit te rollen voor ESS en MSS.

aan lag en het systeem direct aangepast.”

E-HRM willen beginnen heeft De Vries

Dat moest gebeuren op basis van SAP en

NSP maakt nu zes andere processen

een aantal tips. “Begin vandaag”, zegt hij.

met gebruik van de al aanwezige IBM Portal.

klaar voor E-HRM: instroom, doorstroom,

“En doe dat stap voor stap. Want je komt

“Met onze implementatiepartner TopForce

uitstroom, salarisspecificaties, jaaropgaven

veel problemen tegen bij de basisopzet.

ben ik vier processen gaan uitwerken die

en de mogelijkheid dat medewerker zelf

Die moet je goed aanpakken voordat je

we als eerste wilden aanbieden”, zegt De

hun gegevens muteren. “Vanaf begin 2009

verder gaat. Besteed veel aandacht aan

Vries. “Een van de eerste vragen die we

kunnen alle 15.000 NS’ers de tien processen

veiligheid. Als je die niet goed regelt, is

ons moesten stellen was of we E-HRM wel

via E-HRM benaderen. In de twee jaar daarna

het project gedoemd te mislukken. Het

konden realiseren met ons systeem. Met

willen we uitbreiden tot zestig processen.

gaat tenslotte om persoonlijke gegevens,

Voor collega-VNSG-leden die ook aan

ECC versie 5.0, XI versie 3.0, BI versie 3.5 en

die niemand graag ‘op straat’ terugvindt.

SAP Portal 6.0 beschikken we niet over het

Regel identitymanagement, autorisatie en

modernste SAP-systeem. Maar we moesten

authenticatie tot in de puntjes. Kies voor een

het daarmee doen, want een upgrade lukte niet op korte termijn. Ons onderzoek leverde op dat het moest kunnen.” Zelf vrije tijd bepalen De vier processen zijn de verlofregistratie van medewerkers die niet in een rooster werken, declaraties, reiskostenvergoeding en het kunnen inzien van het elektronische

Als de veiligheid niet goed is geregeld, is het project gedoemd te mislukken

duidelijke architectuur met componenten die je makkelijk kunt vervangen. En - ook heel belangrijk - schuif moeilijke processen niet voor je uit. Neem in de beginfase ook processen mee die fundamentele beslissingen vragen. Dan laat je zien dat je echt stappen wilt nemen en daarmee krijg je commitment.” Bij NS zijn ze blij met E-HRM. “In de oude situatie waardeerden

personeelsdossier. “Medewerkers kunnen

medewerkers onze afdeling met een 7”,

nu zelf hun vrije tijd bepalen en verlof online

zegt De Vries. “Nu we vier processen via E-HRM aanbieden, scoren we al een 7,5.

registreren. Voor declaraties waren allerlei handtekeningen van managers nodig.

Werk verschuift

We verwachten na de uitbreiding tot tien processen op een 8,2 te komen. Een mooie

We hebben nu een grens gelegd bij € 25.

NSP ervaart direct de voordelen

Onder dat bedrag betalen we meteen uit

van E-HRM. Nu medewerkers zelf hun

en is er controle achteraf. Daarboven gaat

elektronische personeelsdossier kunnen

het naar de verantwoordelijke manager.

inzien, hoeven P&O-medewerkers geen

Met SAP Record Management leggen we

papieren dossiers meer op te zoeken en

documenten digitaal vast in elektronische

bij de medewerker te blijven als die het

personeelsdossiers. Dat betekent dat we

doorkijkt. De Vries: “We zien verschuivingen

geen papieren personeelsdossiers meer

in werk ontstaan. We hebben minder

hebben. Voor de vier processen hebben wij

P&O-medewerkers voor de verschillende

op basis van een functioneel en technisch

afdelingen nodig. Dat is ook te danken

ontwerp een applicatie gebouwd. Nadat in de

aan het verdwijnen van dubbel werk en

testfase duidelijk was dat gebruikers daarmee

stroomlijning van werkzaamheden. Doordat

uit de voeten konden, zijn we overgegaan tot

onze P&O’ers minder administratief werk

implementatie. Bij alle stappen was ‘haalbaar,

hoeven te doen, brengen we de kwaliteit

betaalbaar, maakbaar’ ons uitgangspunt.”

van ons P&O-werk op een hoger niveau.

NS Personeeladministratie…

Het blijft natuurlijk wel nodig om vragen

… is als zelfstandige BV een

van medewerkers te beantwoorden.

dochteronderneming van NS. Bij

Daarvoor richten we een Servicecenter

NS Personeeladministratie (NSP)

dat het systeem intuïtief moest werken zodat

in, waar uiteindelijke zo’n 25 van onze

werken ongeveer zestig personen.

iedereen er in logische stappen doorheen

huidige P&O’ers zullen werken. Met de

Het is een innovatief facilitair bedrijf

kon lopen. “Het moest minstens net zo

introductie van E-HRM kunnen we steeds

op het gebied van salarisverwerking,

makkelijk zijn als internetbankieren of het

meer standaardfunctionaliteit introduceren.

HRM, systeemondersteuning en P&O

boeken van een reis achter de thuis-pc”, zegt

Dat heeft voordelen, want NS bestaat uit

Consultancy. NS Personeeladministratie

De Vries. “Die opdracht is gelukt. Zonder

veel bedrijven die nu allemaal hun eigen

verwerkt de salarissen voor een groot

enige opleiding gebruikt de testgroep van

formulieren en werkwijzen gebruiken.

aantal bedrijfsonderdelen van NS. Daar

1200 personen het systeem probleemloos.

Het was ook een mooi moment om SAP

horen bijvoorbeeld NS Reizigers, ProRail

We hebben de gebruikers vanaf het begin

opnieuw in te richten. We kunnen het

en Railion bij. Op 1 januari 2009 fuseert

intensief bij de ontwikkeling betrokken.

organisatiemanagement nu inrichten, zoals

NSP met SPF Beheer. Met taken op

Een user board heeft de processen helder

het eigenlijk zou moeten en bedoeld is. Die

het gebied van payroll, HR en pensioen

geformuleerd en we hebben gebruikers

eenduidigheid maakt ons werk eenvoudiger

verzorgt die nieuwe organisatie de NS-

van door de hele organisatie in workshops

en dus efficiënter.”

medewerkers dan ‘van wieg tot graf’.

Geen opleiding Bij de opdracht kreeg De Vries de eis mee

score!”

de ontwikkeling van de applicatie laten VNSG Magazine dec/08 39

Helpdeskverhalen Beste lezer, Het was onze bedoeling met de rubriek de helpdesk u leuke anekdotes en onverwachte ervaringen van de SAPhelpdesk voor te schotelen. Wij hebben een jaar lang geprobeerd verhalen te zoeken die in deze rubriek passen, maar we konden de beoogde verhalen amper vinden. Waarschijnlijk gaat het er op de SAP-helpdesk bijzonder professioneel aan toe. Nu is er niets tegen saaiheid, want we hadden allemaal gewild dat de verhalen over de banken de afgelopen tijd wat minder spectaculair waren geweest. We hebben besloten afscheid te nemen van onze rubriek de helpdesk, maar niet zonder een hilarisch einde. vRAAg gEbRuIKER

Beste Helpdesk, en ik heb rgestapt op Vrouw 1.0 mma Verloofde 7.0 ove gra pro het eemt van ik ben die heel veel ruimte inn Anderhalf jaar geleden erd genaamd Baby 1.0 alle nst geï rd we tie . lica 1.0 app iding van Vrouw opgemerkt dat hierbij een d in de gebruikershandle oem gen t nie rdt wo tie ze applica op mijn harde schijf. De ra ik om en start zichzelf op zod alle andere programma’s in lf hze zic ere 1.0 uw Vro recte uitvoering van and Bovendien installeert ert op deze wijze de cor ote sab en en op en a 2.5 mm gra HeleNachtFeesten het even welk ander pro roegMetVrienden 10.9, eK ndj Avo ls zoa a’s programm t meer! programma’s. Sommige rken zelfs helemaal nie balVoorDeBuis 16.4 we oet jeV ond RustigZondagav (Schoonmoeder zichzelf auto-installeert ndprogramma (virus?) gro ter ach dit d aal bep een t doen. Het lukt niet om Daar komt nog bij dat 1.0 ineens heel raar gaa uw Vro óf pt, 3.0 tloo vas rije m e systee a ZondagochtendV n 1.0) waardoor óf het hel ral als ik het programm voo jk, erli erg er ond bijz ld, ren en dat is tonen. Bijvoorbee programma te deïnstalle n permanente bugs ver mige onderdelen hierva som dat op fs zel er wil uitvoeren. Het lijkt xe activeert niets meer. lenopzaterdagavond.e het commando c:kroe mij tallatie van Vrouw 1.0 wil fde 7.0, maar de de-ins loo Ver van ken ma n ruik te gaa r andere programma’s Ik overweeg om weer geb zou kunnen hebben voo dit en olg gev lke we kan niet inschatten maar niet lukken, en ik toch zeer bevalt. moet het toegeven, mij zoals Baby 1.0 wat, ik Kunt u mij helpen?

ruiker

Een ontmoedigde geb


ANTWOORD HElPDESK

Geachte gebr

Uw klacht kom t regelmatig vo or bij onze ge Vele gebruike bruikers, en he rs gaan over va eft meestal ee n Verloofde X.0 n perceptiefout ontspanningop Vrouw 1.0 als grondslag. en utility-prog met het verkee ra m ma is. Vrouw rde idee dat Vr System, gecreë 1. 0 ouw 1.0 slech is ec ht er veel meer da erd om al uw ts een toepassingen n dat. Het is ee 1.0 te desinst te n m co an mpleet Opera ag en en te contro alleren en te do ting leren. Het is vr wngraden naar gedragen als ijwel onmogel Verloofde 7.0 Vrouw 1.0 wat ijk om w an Vrouw t het Verloofde inhoudt dat he 7.0 zal zich da t niet veel uitm n precies zo aakt. Hetzelfde doet zich voor bij Sc hoonmoeder van Vrouw 1.0 X.0. Deze prog en er doen zic ramma’s, van h vaak comptab een oudere ge tegen de mod iliteitsproblem neratie, zijn af erne virussen, en geleid bij voor. Deze zu lle n al snel aanget to ep as gebruikers prob sin ge n zijn slecht be ast worden en eren de hele ha stand vervolgens va rde schijf opni nzelf verdwijn installeren, maa euw te format en. Sommige r dat kan grot te re n om ve e complicaties rvolgens Verlo en co-ouders ofdePlus of Vr hebben (zie in chap). ouw 2.0 te de gebruikers handleiding de paragrafen Alim entatie Belangrijk: indi en u Verloofde 8.0 installeert, comptabiliteits ga dan vervol problemen die gens niet onm zullen ontstaan iddellijk over op en Vrouw 4.0 zullen complex Vrouw 2.0 wan tenslotte zijn vo er zijn dan met t de or ge vo Vrouw 1.0. De rd erde en gespec te raden voor versies Vrouw ialiseerde gebr normale gebrui 3.0 uikers, bovend kers. ien zeer duur en niet aan Mocht het u m et geen enkel van deze syst proberen - maa emen willen lu r eerder nog ad kken, dan rade n wij aan om Vr viseren wij u ge te springen. ijgezel 1.0 of Tr bruik te blijven io 5.3 te maken van Vr ouw 1.0 en er voorzichtig m ee om Ik persoonlijk maak al jaren su ccesvol gebrui Frequently As k van Vrouw 1. ked Questions 0 en kan u uit en Veelgemaakte ervaring aanrad programma en Fouten te raad en de hoofdstu gaat onmidde plegen. Vrouw kken llij k ov er 1.0 is een zeer op veilige mod met het progra gevoelig us bij fouten. mma dient te Dat houdt in da werken, gege t u zeer behoed willekeurig wel ven het feit da ke, de bron on zaam t bij Vrouw 1.0 ve van iedere fout rmijdelijk bij u c:SORRY.EXE lig di t. e D zic e h op vo lo zodra zich een ordoet, ssing ligt mee stal bij het gebr onregelmatighe uik van het co id voordoet. mmando Probeer het ge bruik van Esca pe te vermijden c:SORRY.EXE/ , evenals Back BLOEMEN/ALL space, want hi moeten gebrui erna zult u he u weet moet u ken om het pr t paardenmidde dit niet te vaak ogramma wee l doen. Vrouw 1. r te laten func zich meebren 0 tioneren, en zo is ee n interessant pr gen bij onjuist al s ogramma, maa gebruik. Ik raad ofwel Weekend r kan grote uitg u dan ook aan centerParks 3. av om en m de uitbreidings et 2 aan te scha ets Bloemen 5. JeHebtGelijkLi ffen. U kunt hi 0, Sieraden 2. everd 8.0. U ku ervoor tevens 3 nt ge deze program bruikmaken va tot goed. ma’s downloa n JaSchat 14.7 den van het In of ternet; hun re sultaten zijn re delijk Installeer nooi t Secretaresse InMinirokje 3.3, Deze program Vriendin 1.1 of ma’s werken ni VanavondKom et in de Vrouw enMijnVrienden aan uw systee 1. 0 -omgeving en 4.6! m. Om C:kroel kunnen onhers enopzaterdag telbare schade c:\dIAMANtE .e xe te la te veroorzaken n NHALSSNOER werken dient u eerst andere .EXE of c:\HAA commando’s RdRONKENVO zoals EREN.EXE uit te voeren. Veel succes,

de Helpdesk

HeLpDeSK .

uiker,

De


De winnaars van de SAP Enterprise SOA References 2008

Nederlandse Spoorwegen met hun selfservice e-HRM portal voor medewerkers SPE – Luminus met hun innovatieve marketing e-service portals voor klanten en callcenters

NS en Luminus zetten hun medewerkers en klanten echt centraal met Enterprise SOA technologie van SAP. IJzersterke, zeer flexibele oplossingen waarmee deze twee organisaties voortaan altijd in staat zijn om snel nieuwe diensten en producten te kunnen introduceren. Kijkt u bijvoorbeeld maar eens op www.luminus.be. Wij feliciteren NS en Luminus van harte met deze verdiende Award.

enable your people | empower your business 42 VNSG Magazine dec/08

VOLGENDE KEER IN:

magazine

Thema: ‘SAP en risicobeheersing’

Beheersing van maatwerk Door de Software Improvement Group (SIG) is een toolset ontwikkeld welke organisaties helpt de ontwikkeling van software (maatwerk) te beheersen. Op een proactieve wijze wordt de voortgang en kwaliteit van ontwikkeltrajecten gevolgd en onder andere via een portal zichtbaar gemaakt. TNT heeft de toolset van SIG in gebruik voor haar SAP-projecten en vertelt over haar ervaringen hiermee.

Op bezoek bij Winters Het afvullen voor alle grote Europese private label merken en wereldbekende A-merken stelt hoge eisen aan de beheersing van alle bedrijfsprocessen. Europees marktleider Refresco gebruikt SAP R/3 om te garanderen dat de allerbeste kwaliteit tegen de laagste kosten en een korte ‘time-tomarket’ worden geleverd. Een van de 18 productiebedrijven is Winters te Maarheeze, tevens hoofdkantoor van Refresco Benelux. In het volgende nummer besteden we aandacht aan deze loonafvuller en zien we hoe blikken frisdrank worden afgevuld, ondersteund door SAP.

Identity management bij Achmea Met de grote snelheid waarmee de markt beweegt heeft Achmea vandaag de dag de uitdaging om adequaat op deze veranderingen te kunnen inspelen. Of het nu het opschalen van het call center met extern personeel betreft of het doorvoeren van organisatieveranderingen, in beide gevallen vormen snelheid, veiligheid en het voldoen aan de wetgeving belangrijke voorwaarden voor succes. De toegang tot de juiste systemen, applicaties en gebouwen wordt door SAP Identity Management geregeld.

En natuurlijk ook:

De column van Paul Ostendorf • Tips & Tricks • Focus • Zoom • 10 vragen over SAP Testen • En nog veel meer

Het volgende nummer kunt u vanaf 6 maart verwachten VNSG Magazine dec/08 43

Wij helpen overheidsorganisaties aanvragen van burgers en bedrijfsleven op een efficiënte en transparante manier te verwerken. Hierdoor zijn zij nog beter in staat hun diensten naar burgers en bedrijfsleven te verlenen. Hoe wij helpen? Door onze strategie die gericht is op de optimale inzet van de kanalen die de klant gebruikt om aanvragen in te dienen. Door gebruik te maken van templates voor de procesgang en inrichting in SAP. Door toepassing van andere standaardoplossingen zoals Human Inference, Adobe, Open Text en de integratie met SAP op basis van E-SOA. Het resultaat staat voorop: snelle, efficiënte en transparante dienstverlening naar burgers en bedrijfsleven. Als wij overheidsorganisaties op deze manier kunnen helpen, denkt u zich dan eens in hoe wij u kunnen helpen. Ga voor meer informatie naar www.logica.nl

Wij realiseren uw vraaggestuurde dienstverlening. Wie gaat u verder helpen?


Hét vakblad voor SAP-gebruikend Nederland magazine. Frank Kruisheer Forbo Flooring: Ik opereer op het snijvlak van de organisatie en de ICT pagina 26

Recommend Documents