ISSN: 0927-9008
Het Openbaar Vervoer e
44 JAARGANG FEBRUARI 2001, N U M M E R 2 (511) Raïlnieuws / Het Openbaar Vervoer is een uitgave van de Stichting Trammuseum & Railvervoer Nederland (S.T.E.R.N.)
REDAKTIE EN ADMINISTRATIE C a a n v a n N e c k t a a n 246 2281 B S R I J S W I J K Fax 070-3990332 e-mail:
[email protected] ABONNEMENTEN: RN / HOV verschijnt 10 x per jaar. Abonnement voor het jaar 2001 (minimaal)' Losse / 18 = [Nederland] nummers f 35 = [buitenland! / 2,50. De abonnementsprijs dient bij vooruitbetaling te worden voldaan door overmaking op postbanknummer (giro) 1647821 ten name van: Penningmeester STERN te Rijswijk. Bij aanmelding ïn de loop van het jaar kan ƒ 1,50 per verstreken maand in mtndering worden gebracht. Een abonnement wordt automatisch verlengd, tenzij 6 weken voor de vervaldatum schriftelijk is opgezegd REDAKTEUREN: P. H. Kiers - Tramnieuws Amsterdam J. van Driei - Tramnieuws Rotterdam Haagsche Tram-Vrienden (HTV) - Tramnieuws Den Haag B. Verwijk - Tramnieuws Buitenland M. Nortbeek - Spoomieuws Binnenland P. Badcock - Spoomieuws Buitenland A.P. de Meij - Museumnieuws. agenda G.J. de Gier - Recensies J.A.M. Verkerk • Redactie secretaris STAFMEDEWERKERS: A.N.Baas, G.Bart, F.Bergamin, J.H.Bikker, P.B.A.Dijkman, R.F. Havez, J.A. van der Jagt, J.P.G.Krorn, F.A. van Loevezijn, F.J. Rusch, E.H.L. Salleveit, E. van Werkhoven, Chr. vVesterduin, O.T.M. Bekedam {contact A.O.V.)
MATERIEELOVERZICHTEN
1 JANUARI
200 1
AMSTERDAM TRAM Gelede motorwagens: 6 0 2 - 6 1 1 , 6 1 3 , 615, 6 1 6 , 618-634; 635, 637-652; 653-669; 670-688, 6 9 0 - 6 9 9 ; 700-724; 727, 732, 734, 7 3 6 , 740, 7 4 1 , 744-746, 748, 751-753, 7 5 5 - 7 5 7 , 762. 764-779; 780-804; 8 0 5 - 8 1 6 ; 8 1 7 - 8 4 1 ; 901-920; 997-999 = totaal 2 3 6 . Dienst en werkmaterieel: Railslijpmotorwagens H54, H55, Miniloc (rangeer-dieselloc) H 1 , Pekel motorwagens H35, H36 (in bruikleen bij A O M ) , verder aanwezig diesellocomotief H8Ö (particulier eigendom) en de asbreuklorries H21 en H22, die in feite slechts gereeds c h a p p e n zijn. O o k is er een werkschuit. Museummaterieei: Hier slechts vermeld die G V B trams die in de stad dienst kunnen doen. 2-assige motorwagens: 1 ;236;464,467,468,469; 2-assige bijwagens: 721,748,807;946 3-assige motorwagens: 891,903,909; 3-assige bijwagens: 958,961,968 gelede motorwagens : 586 (enkel-geleed), 869 "pekelmotorwagens" ; H41 (reclamedoeleinden), H 4 3 (rangeerwagen). O p m . 891 is instructiemotorwagen (met voorbalcon), 903 semi-instructiemotorwagen. Voor de dienst op lijn 5 zijn de 2-richtingtrams 901-920 en 997-999 (huur van Duisburg). V e r b o u w d voor conducteur zijn alle gelede t r a m s 602...816, behalve 7 6 9 . Hiervan zijn 37 trams geschikt o m ook zonder conducteur dienst te doen (multifunctioneel). M w 767 is ingericht als opkomstruimte personeel. M w 719 staat terzijde i.v.m. afvoer. Eind 2 0 0 0 waren al circa 120 trams voorzien van videoregistratie (camera's). V E C O M hebben: 713-724, 780-816, 8 1 7 - 8 4 1 , 901-920. Telwagen zijn: 713-724, 772, 780-784, 807-809, 8 1 1 , 812, 817-819, 9 0 1 , 902. T h e m a t r a m zijn: 6 2 9 , 6 4 0 , 6 7 7 , 6 7 8 , 6 7 9 , 6 8 5 , 7 4 6 , 776 (,784, overplakt). Blauw/wit geschilderd zijn: 603-605, 6 0 7 - 6 1 1 , 6 1 3 , 6 1 5 , 616, 618-627, 6 3 3 , 635, 6 4 4 , 647, 649, 6 5 0 , 6 5 3 , 660, 6 6 1 , 663, 6 6 9 , 6 8 6 , 7 2 2 , 7 6 7 , 785, 801-804, 806-816, 905 (781 heeft een andere, proef-uitvoering, doch draagt meestal reclame). METRO/SNELTRAM Tweewagenstellen metro: 1-4; 5-37; 38-44; 70-73 (ook geschikt voor dienst op lijn 51); 74-106; gelede sneltrams: 45-57; 58-69. Op_m. De baknrs bestaan uit baktypenr. en bouwnr. (bakvolgnr.). Het bakvolgnr. van de Awagen(oneven) bepaalt het treinstelnr. Afwijkende samenstellingen: 18 bestaat uit 35.18 en 22.18 (35.18 is h e r b o u w d uit 21.18 in 1985); 24 uit 21.24 en 22.32; 32 uit 21.32 en 22.24; 34 uit 21.34 en 22.27; 27 uit 21.27 en 2 2 . 3 4 ; 52 uit 41.52 en 42.54; 54 uit 41.54 en 42.52 {bakwisselingen door brand of ernstig beschadigd). W e r k m a t e r i e e l (gedetailleerd overzicht) Locs 1,2
(1001,1002) merk Kaelble-Gmeinder, bouwjaar 1980, lengte 7,40 m, breedte 3,06 m; dieselmotor Deutz, gereviseerd in 1999 bij NS Tilburg; pneumatische rem Loc 3 {geen nummer aanwezig) merk Deutsche Bahn A G , bouwjaar 1995, lengte 9,00 m, breedte 2,60 m; dieselmotor M A N , versnellingsbak Clark, pneumatische r e m . Generator voor 220/380 volt; olie schroef compressor voor luchtgereedschap; laadkraan Hiab; hydraulische stuureenheid voor kiepinstalfatie aanhanger Aanhanger loc 3 (geen nummer aanwezig) merk Deutsche Bahn A G , bouwjaar 1995, lengte 5,75 m, breedte 2,60 m Uggle (geen n u m m e r aanwezig) (thans in revisie) onderhoudsloc, ex Strukton. merk Deutz, versnellingsbak General Motors; pneumatisch/hydraulische rem 1003 buiten dienst. Platte w a g e n , tot in 1998 uitgevoerd m e t Hiab kraan; lengte 9,00 m, breedte 3,00 m; pneumatische rem overeenkomstig het NS-werkmaterieel 1004 buiten dienst. Platte w a g e n , tot in 1998 uitgevoerd met t w e e pekelbakken; lengte 9,10 m, breedte 3,00 m; pneumatische r e m overeenkomstig het N S werkmaterieel 1005,1006 steenslagwagens, gebruikt o m stenen te storten d.m.v. hydraulisch bestuurbare kleppen zowel in als aan de zijkant van h e i s p o o r ; lengte 13,60 m, breedte 2,45 m; pneumatische reminstallatie overeenkomstig het NSwerkmaterieel 1007 slijpwagen. Deze kan tussen locs 1 en 2 gekoppeld w o r d e n , waarna de harde aanslaglaag op de sporen er a f g e s l e p e n kan worden door middel van slijpstenen die onder het rijden pneumatisch op het spoor worden aangedrukt. Merk Schöriing; lengte 7,70 m, breedte 3,00 m; pneumatische rem installatie overeenkomstig het NS-werkmaterieel 1008,1009
PLANNING EN EINDREDAKTIE: A.P. de Meij © 2 0 0 1 . Niets uil deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande loesleinrning van de redactie.
PER
1010
platte wagens met verwijderbare zijschotten, w o r d e n gebruikt voor diverse transporten; lengte 15,20, breedte 3,00 m; pneumatische reminstallatie overeenkomstig het NS-werk materie el m e e t w a g e n , ex gesloten goederenwagon NS, o m g e b o u w d in 1990 door B.Jansen W a g o n en Werktuigbouw. Dieselmotor Deutz, gereviseerd in 1998 door NS Tilburg. Aandrijving tussen motor en tandwielkast via hydraulische installatie, geleverd door N S Tilburg. Pneumatische r e m . Een parkeerrem bedient ook de parkeerrem van de aanhanger
1011
dit is de aanhanger van Mobitel 1010. Bouwjaar 1990; lengte 4,00 m, breedte 2,40; pneumatische r e m ; remschijven met veerrem 1012 goederenwagon, gebruikt voor w e r k z a a m h e d e n aan de stroomrail. Lengte 14,80 m, breedte 3,00 m; pneumatische reminstallatie overeenkomstig het NS~werkmaterieel 1013,1014 goederenwagons, lengte, breedte, rem gelijk aan 1012 1015 Unïmog 1016,1017,1018 platte w a g e n s met aluminium zijkleppen. Lengte 10,60 m, breedte 3,00 m, pneumatische reminstallatie overeenkomstig het NS-werkmaterieel 1019,1020 platte w a g e n s , voorzien van t w e e rails waarover een hefbok m e t takel kan rollen, gebruikt o m grote lengtes spoorstaven in en uit het spoorbed te hijsen. Lengte 14,00 m, breedte 3,00 m; pneumatische reminstallatie overeenkomstig het NS-werkmaterieel O p m . Op de Amstelveenliin worden gebruikt loc 3+ahw, 1010+ahw, 1005,1006. VEREN Ponten. 20, 2 1 ; IJveren: 32, 33, 34, 35; 40, 4 1 , 4 2 ; Historische IJveren: X I , XIII (beide bezit van A . O . M . , in beheer bij GVB) Werkmaterieel + overig 1 (dekschuit bij steiger Boorstraat) 6 (ponton) - Jonckvrouw {directieboot e.d.; ex Havendienst) 3 (dekschuit, pontonhalte Zamenhofstr,) 7 (werkboot) - 't Veertje (grote roeiboot) 4 (opstapponton) 8 (ponton) 5 (olieboot voor afgewerkte olie) 9, 10 (pontons Java-eiland, met elkaar verbonden) RAILNIEUWS AUTOBUSSEN MAN Berkhof H O C L midi 1998: 010-015 Volvo B 1 0 M Berkhof shuttle 1990: 027, 030-032 HET OPENBAAR VERVOER DAF/Berkhof S B 2 5 0 lagevloer 1998: 101-155; 1999/2000: 156-200; 2000: 201-230 Volvo B10M/Hainje 1989: 377-386, 387-396; 1987: 397 Volvo B10M/Berkhof 1990: 406-415; 1991/1992: 416-435; geleed 1992: 471-485; 1 9 9 1 : 486-495 Volvo B10M/Hainje geleed 1989: 496-504; 505-519; 1987: 520-544 Volvo B t O M / D e n Oudsten geleed 1993: 545-555 O p m . Als instructiebus zijn ingericht: 126-128, 160-165 Telbus zijn: 1 2 1 - 1 2 5 , 2 2 5 - 2 3 0 , 395, 396, 4 2 5 - 4 3 5 , 4 8 3 - 4 8 5 , 4 9 4 , 495, 516-519, 541-544, 553 Voor Sternet ingericht zijn: 188-199, 201-210, 225, 2 2 6 . Voorts is nog aanwezig als sleepvoertuig garage W e s t : 372 (DAF SB201/Hainje,1987). T & T S bezit de 023-026, 028, 029; 008; 345; 2002-2004; 2005,2006.
IV.
ROTTERDAM METRO SNELTRAMMATER1EEL * ^ 40 metrorijtuigen M G - 2 : 5 0 0 1 , 5003, 5006, 5017, 5018, 5019, 5022, 5 0 2 4 , 5052, 5053, 5055, 5058, 5 0 6 1 ; 5101 - 5126; 5152 71 sneltramrijtuigen S G - 2 : 5201 - 5 2 7 1 42 metrorijtuigen M G - 2 : 5301 - 5342 Grijs/groen geschilderd zijn: 5201 - 5213, 5217 - 5239, 5 2 4 1 , 5243 - 5245, 5248, 5250 - 5258, 5260 - 5264, 5267, 5270, 5271 (De 5201 heeft rode deuren) Voor de afvoerdatum van metromaterieel is afgegaan op de officiële datum; feitelijk kan materieel echter langer bij de RET verblijven- Midden december bleken bijvoorbeeld de 5054 en 5151 nog bij de R E T aanwezig te zijn. Dienstmaterieel metro 5 locomotieven D H ; M D 6 0 0 1 , 6002, 6 1 0 1 , 6 1 0 2 , 6201 9 railtransportwagens: HR 7005 - 7007, HR 7011 - 7016 1 hefplatformwagen: H H 7001 1 materiaalwagen: H M 7101 2 transportwagens: H T 7002 en HT 7005 1 railslijpwagen: H S 7201 1 kraanwagen: HK 7003 4 ballastwagens: HB 7301 - 7304 TRAM 50 Duewagmr. 6-assig: 701 - 750 50 Duewagmr. 6 assig: 801 - 850 16 Duewagmr. 8-assig: 1 6 0 1 , 1604, 1610 - 1616, 1618, 1619, 1 6 2 1 , 1624, 1 6 3 3 - 1 6 3 5 (mr. 1610 niet dienstvaardig) Wit/groen geschilderd zijn: 701 - 714, 717, 7 1 8 , 720, 7 2 1 , 723, 724, 7 2 6 , 728, 729, 7 3 1 , 734, 735, 736, 739, 7 4 1 , 744 - 750 804, 808, 8 2 1 , 835, 846, 1 6 0 1 , 1604, 1611 - 1616, 1618, 1619, 1 6 2 1 , 1624, 1629, 1633 - 1635 Grijs/groen geschilderd zijn: 715, 738; grijs/groen geplakt zijn: 828, 831 Ingericht voor TramPlus: 7 0 1 , 702, 704, 705, 709 - 714, 7 2 0 , 723, 7 4 9 , 750 Voorzien van matrix lijn- en richtingapparatuur: 701 - 7 5 0 , 827 - 850 Dienstmaterieel tram 1 motorrijtuig 4-assig: 504 2 zandsiloahr. 2-assig: 2 4 1 1 , 2412 1 instructiemr. 6-assig: 606 3 zout/rangeermr. 4-assig: 2602, 2 6 0 3 , 2605 1 instructiemr. 8-assig: 1629 2 rangeerlorry 2-assig: ongenummerd 1 railslijpmr. 4-assig: 2303 (reeds geruime tijd buiten dienst) 1 rangeerlorry rail/weg: ongenummerd Museummaterieel (In beheer bij RoMeO) 19 motorrijtuigen: R E T M 1, 1 1 , 86, 119 R E T 15, 123, 2 4 2 , 368, 373, 385, 515, 523, 525, 537, 542, 556, 565, 608, 622. 1 instructiemr.: 2101 1 openbakahr.: R E T M 2413 3 aanhangrijtuïgen: R E T M 2 8 4 , 327, R E T 1042 2 paardentramrijtuigen: R T M 188, 4 0 4 1 bovenl.montagewagen: R E T 2410 In afwachting van o m b o u w tot ahr.: 2 6 0 1 , 2604 Mr. 368 is beschilderd als "Haventram" en mr. 1628 is beschilderd als "Vierjaargetijdentram (Snerttram)
- 34Museummaterieel Tramweg-Stichting 7 motorrijtuigen: 115, 192, 2 1 0 , 2 2 0 , 3 0 3 , 408, 509 2 zoutaanhangrijtuigen: 545, 2025 1 wagenbak: 178 1 Magirusladder (niet rail) 2 aanhangrijtuigen: 1008, 1355 1 motorwagen onderstel: ex 2301 1 railsiijpmotorrijtuig: 2302 AUTOBUSSEN RET-Tours: 120, 121 D A F , 119 Mercedes, 122 M A N Dubbeldekker, 124, 125 M A N , 126 D A F (de laatste drie zijn eigendom van Vreugde Tours - HTM) Scholierenvervoer: 115 Business Rolstoelvervoer: 401 DAF Minibus: 116 Mercedes (rijdt in de lijndienst op lijn 64, indien deze niet beschikbaar is dan rijdt de 115) Lijndienst: 2 0 5 , 2 0 8 , 2 0 9 , 2 1 2 , 2 1 6 , 2 2 0 , 2 2 1 , 301 - 3 1 9 D A F , 4 2 0 - 4 3 9 Mercedes, 4 4 0 - 4 5 3 , 4 5 5 - 4 5 9 , 4 8 0 - 4 9 9 DAF, 501 518 Volvo, 600 - 690, 6 9 2 - 6 9 9 Volvo, 750 - 754 Mercedes, 801 820 D A F , 821 - 835 D A F Opgelegd zijn de 205, 2 0 8 , 311 318, 319, rijden uitsluitend voor scholierenvervoer Voorts zijn aanwezig: Bus federatie: 201 en bus t.b.v. opleiding nieuw communicatiesysteem: 320 Museumbussen (In beheer bij RoMeO) 111 Omnibus, 204 Leyland Panther (wacht op restauratie), 2 2 3 Saurer, 309 Leyiand Leopard, 562 DAF standaard, 754 Kromhout, 770 Kromhout (in restauratie), 907 Leyland (wacht op restauratie), 938 DAF standaard, R T M 87, Z W N 1155, v. Oeveren 3 1 , Ford Granada (oude directieauto van RET), V o l k s w a g e n Transporter ex 1515 (HR-NT-50) ex Vervoer op Maat Voorts zijn nog aanwezig in garage Sluïsjesdijk: 901 DAF standaard (Opzoomerbus), 9540 H e r m e s (Methadonbus) 14TM D E N HAAG " ™ TRAM 147 dubbelgelede trams voor g e w o n e dienst: 3001-3100; 3101-3147 1 m e e t w a g e n : 1315 1 dubbelgelede tram voor beproeving: 6021 Rijdt thans in Houten. 1 slijpwagen: H23 4 vierassigetrams (pcc): 1180, 1187, 1193; 1 3 2 1 . 2 open transportlorries: beide g e n u m m e r d H31 5 partytrams: 269, 282; 1302/P1 e n t r a m s t e l 830+756 1 porfierwagen: H30 Museummateriaal 15 museummotorwagens: 36; 57; 164; 2 6 5 ; 295; 810, 819, 8 2 6 ; 1022, 1 1 0 1 ; 1165; 1210; 1304, 1337; 2 1 0 1 . 7 museumaanhangwagens:118; 3 0 4 ; 505; 614; 769, 7 8 0 : 905. railreiniger 2; bovenleidingmontagemw H 4 1 ; Eloc 2 3 1 0 ; pekelaanhangwagen 14; slijpaanhangwagen H 2 5 , lorrie H55 O p m . de vier pcc's zijn in gebruik bij het A O M te A m s t e r d a m welke organisatie eigenaar is van de -vrijwel ongebruikte partytrams 269 en 2 8 2 die afkomstig zijn uit Kassei. V a n de museummotorwagens zijn dienstvaardig de onderstreepte nummers terwijl de 295 nog geheel m o e t worden teruggebouwd uit ex-pekelmotorwagen H5. V a n de museumaanhangwagens zijn eveneens de onderstreepte nummers dienstvaardig en is de 3 0 4 nog een "geredde bak". Naast het genoemde materieel zijn de volgende voertuigen aanwezig op HTM-rails N Z H A 1 0 6 , N Z H A 3 2 7 , H T M 77, w w H312, H4, H9; bijwagens N Z H B 37, N Z H B 3 0 3 ; goederenwagens C32, C 1 0 6 , alle eigendom van de T r a m w e g Stichting; pcc 1329. bestemd voor een museum in de U S A . AUTOBUSSEN 30 bussen fabrikaat Neoplan: 732, 7 3 3 , 737-740, 742, 745, 7 4 8 , 7 4 9 , 7 5 1 , 753, 754, 757^773 40 bussen fabrikaat Mercedes: 801-840 17 gelede bussen fabrikaat D e n Oudsten: 901-917 90 bussen fabrikaat Den Oudsten: 101-190 5 "streek"bussen fabrikaat Den Oudsten: 671-675 O p m . De H T M beschikt niet over m u s e u m autobussen; de wagens 4 8 ; 117; 142; 299; 3 1 9 ; 327; 419 en 485 zijn eigendom van het Haags Bus Museum evenals een chassis waarop een "dieseitinus" H41 replica van een voorlogse bus kan w o r d e n g e b o u w d en een aantal streekbussen. Op dit moment wordt hier niet ingegaan op w a t m e n de dochterondernemingen van de H T M kan n o e m e n (Specials, Dordrecht, Schiphol, Vreugde Tours); vermeldenswaard is misschien dat m e n in D e n H a a g zes rode ex HTM-bussen van "Specials" groepsvervoer kan zien verrichten: de nummers 601-606 (ex stadswagens 4 3 1 , 470, 4 7 6 , 4 4 8 , 4 8 4 en 494). iVJllllfi-awfl SNELTRAM UTRECHT - NIEUWEGEIN / IJSSELSTEIN trams 5001 - 5027, waarvan v e r b o u w d 5001 - 5018, de 5022 staat met aanrijdingsschade in W e i d e n voor reparatie en verbouw Werkmaterieel platte wagens S U N 001 - 004 haspelwagens S U N 0 1 9 - 021 hefwagen bovenleiding S U N 0 0 6 grindwagens onderlossers S U N 023 - 024 Op 27 februari 1981 arriveerde in Den H a a g de 3001 als eerste GTL-8. inmiddels beschikt de H T M over 99 trams van het type GTL8-I (3001-3054, 3056-3100) en 48 trams van het type GTL8-II (3055, 3101-3147). Op de internet-site van de Haaqsche T r a m - V r i e n d e n wordt een beeld geschetst van 20 j a a r GTL-8 bij de H T M . U wordt m e e g e n o m e n van het ontstaan van deze trams tot en m e t 2 0 0 0 . Uiteraard is het een en ander voorzien van beeldmateriaal of tekeningen. Ook de spoorwegliefhebber k o m t aan zijn trekken. In het verhaal wordt o.a. aandacht besteed a a n : - aankomst GTL8-I (3000'en) per trein - aanrijding 3046 (NS-konvooi) m e t 3022/6. - bezoek 3086 bij NS Tilburg. - bezoek 3147 bij NS Leidschendam. Verder is het tramjournaal van januari 2001 online en zijn de laatste ontwikkelingen op het totaafreclame-gebied bijgewerkt. Kijk voor dit alles op: http://haagstramnieuws.tripod.com/htv.htm Correctie/aanvulling (zie blz 9 januari 2001): De serie 6001-6100 is geheel gebouwd door D ü w a g - zoals j e dat toen nog schreef - m e t Siemens, A E G en Kïepe. Afleverjaren 1974: 6 0 0 1 , 1975: 6 0 0 2 - 6 0 4 1 , 1 9 7 6 : 6 0 4 2 - 6 0 7 5 , 1 9 7 7 : 6 0 7 6 - 6 0 9 9 en 1 9 7 8 : 6 1 0 0 . De effectieve hoogte - dus m e t d a k o p b o u w e n - bedraagt 3.575.
M a t e r i e e l o v e r z i c h t N S R e i z i g e r s p e r 1 j a n u a r i 2001 18 rangeerlocomotieven: 6 2 9 , 6 3 9 , 6 5 3 , 6 6 4 ; 6 7 1 , 6 7 4 , 6 7 6 , 6 7 9 , 680, 683-685, 687-692 117 elektrische locomotieven: 1 3 0 1 , 1 3 0 2 , 1304-1316; 1 7 0 1 - 1 7 8 1 ; 1838-1858 1) 7 motorpostrijtuigen: 3 0 0 2 , 3 0 1 1 , 3015, 3018, 3019, 3025, 3028 2) 34 DE3 treinstellen: 111-123, 1 2 5 - 1 3 1 , 133-137, 139-142, 147, 149-152 3) 19 DH1 motorrijtuigen: 3101-3119 84 DH2 trienstellen: 3 2 0 1 - 3 2 3 1 ; 3401-3453 281 EL2 treinstellen: EL2 (plan V) 401-419, 421-438; 441-483; 801-840; 921-937, 939-958, 960-965; ELP2 (plan V ) 841-877, 879-920 EL2 ( S G M ) 2001 -2015; 2021-2035 EL2 ( S M '90) 2 1 0 1 - 2 1 0 9 154 EL3 treinstellen: EL3 ( S G M ) 2836-2895; ELE3 (ICM) 4 0 0 1 - 4 0 0 7 ; E L D 3 (ICM) 4011-4050; 4051-4097 81 E U treinstellen; E L 4 (plan T) 502-513, 515, 5 1 7 , 520, 5 2 1 , 524, 526, 529; ELD4 (plan T) 5 0 1 ; 514, 516, 518, 519, 522, 523, 525, 527, 528, 530, 531 ELD4 (ICM) 4 2 0 1 - 4 2 3 0 ; 4232-4250; 4444 6 EL10 treinstellen: 4 3 3 1 , 4332 (Thaiys), 4651-4654 (ICE; DB-nummering 406 051/054 - 406 054/554) 290 rijtuigbakken D D - I R M (vormen drie- en vierwagenstammen van wisselende samenstelling, serie 8 2 0 1 - 8 2 8 1 , resp. 8 4 0 1 8481 en 8498-8499), verdeeld in: 128 A B v : 380 8 0 0 1 - 8 0 3 1 , 8 0 3 4 - 8 0 8 1 ; 8098, 8 0 9 9 ; 8201-8203, 8206-8247 162 m B v k : 290 8501-8662 308 rijtuigbakken D D - A R (vormen m e t locs 1700 drie- en vierwagentreinstamrnen, serie 7301-7379, resp.7401-7479; met de mABk's vierwagentreinstamrnen serie 7801-7879), verdeeld in: 79 Bvk: 2 7 0 7001-7079 103 Bv : 2 8 0 7201-7302; 7508 76 A B v : 380 7501-7507, 7509-7577 50 m A B k : 390 7701-7750 Getrokken rijtuigen (binnenland e n buurland) 52 A10 31 A10 2 A10
: 50 84 10-70 0 0 4 , 005 (IC Plus); 481-488, 4 9 1 , 492 (ICR Benelux); 561-563; 564-567; 641-646, 6 5 1 , 6 5 3 , 6 5 6 - 6 5 8 , 662-668, 671-678, 681-687 (ICR buurland @) ; 50 84 10-77 3 0 6 ; 602-608, 611-618, 621-628, 631-637 : 50 84 18-70 0 0 2 , 003 (IC Plus)
88 B10
: 50 84 20-70 4 0 1 - 4 0 8 , 411-418, 4 2 1 , 422 (ICR Benelux); 571-575, 581-585; 801-808, 811-818, 821-828, 831-838, 841-848, 851-858, 861-868, 871-874 (ICR buurland @ )
60 B10
: 50 84 20-77 006, 007, 009-012 (IC Plus); 701-706, 7 0 8 , 711-715, 717, 718, 721-724, 7 2 6 , 727, 732-738, 741-748, 751-753, 755, 756, 758, 761-768, 771-775 : 50 84 21-37 4 5 1 - 4 5 8 , 4 6 1 , 463-468, 4 7 1 , 473, 475, 4 7 6 ; 501-503, 505, 5 1 1 , 5 1 3 , 514-517, 5 2 1 525, 527, 528, 531 4)
37 B11 I B10 13 Bvk
: 50 84 29-77 008 (IC Plus) : 50 84 26-37 1 0 1 , 102; 103-108, 111-114; 115 (DDM-1)
39 23 II 10
: 50 84 26-37 4 1 7 , 4 1 8 , 421-428, 431-438, 4 4 1 ; 470-473; 801-808, 811-816; 850, 851 (DDM-1) : 50 84 26-37 6 0 7 , 6 0 8 , 611-618, 621-628, 631-635 (DDM-1) : 50 84 28-70 101-108, 111-113 (Stuurstand ICR Benelux) 50 84 30-70 061-068, 0 7 1 , 072 (ICR Benelux)
Bv ABv Bs A4B6:
61 BKD : 50 84 82-70 001 (IC Plus); 591-593; 901-908, 911-918, 921-928, 931-938, 941-948, 951-956, 958 (ICR buurland @); 971 -978, 9 8 1 , 982 (ICR Benelux) 8 Df : 50 84 92-37 001-004; 005-008 (@ buurlandrijtuigen met volgnummer serie 500 tevens geschikt voor Beneluxdienst)
Getrokken rijtuigen (buitenland) 5 zitrijtuigen : 61 84 19-90 250-254 49 ligrijtuigen
: 51 84 50-30 0 0 6 , 015, 019, 020; 51 84 50-70 0 0 1 , 002, 0 0 4 , 005, 007-014, 016-018, 0 2 1 ; 61 84 50-70 111-129; 61 84 50-90 101-110
24 slaaprijtuigen
: 61 84 70-70 416-420; 61 84 70-90 201-204; 61 84 72-70 6 2 2 ; 61 84 72-71 311-313, 3 1 7 , 318, 320, 3 2 1 , 324, 327-330 61 84 75-70 4 5 8 , 4 5 9
7 buffetrijtuigen 4 restauratierijtuigen 4 fiets/bagagerijtuigen
: 61 84 88-70 020-026 : 61 84 88-70 015-018 : 51 84 92-70 0 5 1 , 054
12 vrachtrijtuigen 1 koninklijk rijtuig
51 84 92-90 0 5 6 , 057 : 51 84 92-99 060-071 : 61 84 89-70 003
.35.
In huur van de N M B S beschikt N S R over 80 getrokken rijtuigen uit de groep van 84 stuks type K4, te w e t e n : 14 A: 50 88 18-37 401-414 55 B: 50 88 20-37 301-355 15 BD: 50 88 82-37 401-415 In huur van de D B beschikt N S R over 24 getrokken rijtuigen: 6 A B : 51 80 31-70 178, 182, 194, 205, 2 0 7 , 2 1 4 ; 18 B: 51 80 22-90 0 3 8 , 080, 083, 0 9 0 , 097, 155, 1 7 0 , 2 1 5 , 2 4 8 , 2 5 6 , 3 7 8 , 4 0 1 , 6 1 7 , 7 0 2 , 7 5 4 , 803, 805, 815 Aan Syntus zijn de volgende treinstellen verhuurd: D E 3 1 1 1 , 1 1 3 - 1 1 5 en 125 en D H 2 3450-3453. Aan NoordNed zijn verhuurd: DH1 3104-3119, DH2 3201-3231 en 3446-3449. 1) 2) 3) 4)
Terzijde- 1 3 0 1 , 1302, 1304-1316 Alle mP's zijn alleen bestemd voor onderdelenleverantie en sloop Terzijde: 1 1 1 , 120, 123. 127, 129, 1 3 1 , 136, 139, 140, 149. Terzijde: 50 84 21-37 4 5 8 , 465, 4 7 6 . Materiee(overzicht Railion Benelux per 1 januari 2000
23 locomotoren: 215, 2 1 9 , 2 2 6 , 2 2 9 , 230, 235, 290, 2 9 8 , 300, 302, 303, 3 1 0 , 3 1 2 , 3 1 3 , 322, 324, 325, 336, 3 3 7 , 3 4 1 , 345, 350, 351 1) 31 rangeerlocomotieven: 6 0 3 , 6 0 4 , 608, 6 1 0 , 6 1 7 , 6 1 9 , 622-624, 6 2 8 , 6 3 1 , 635, 6 4 1 , 6 4 4 , 647, 648, 6 5 1 , 6 5 5 658, 6 6 0 , 6 6 3 ; 672, 675, 6 7 7 , 6 7 8 , 6 8 1 , 682, 6 8 6 , 693 2) 179 dieselelektrische locomotieven: 2 2 0 1 - 2 2 0 4 , 2207, 2209, 2210-2212, 2215, 2 2 2 1 , 2223-2225, 2228, 2235, 2239, 2 2 4 1 , 2 2 4 5 , 2246, 2249, 2 2 5 6 , 2260, 2 2 6 3 , 2278, 2293, 2310, 2 3 1 1 , 2 3 1 9 , 2320, 2323, 2330, 2336, 2 3 5 1 , 2353, 2354, 2 3 6 1 , 2363-2384; 6401-6520 3) 52 elektrische locomotieven: 1110. 1113, 1115, 1117, 1122, 1127, 1132, 1136, 1142, 1144, 1145, 1147, 1149, 1152, 1160; 1601-1637 4) 18 motorpostrïjtuigen: 3 0 0 1 , 3004, 3005, 3007, 3009, 3012, 3014, 3016, 3017, 3 0 2 0 , 3022-3024, 3027, 3029, 3030, 3033, 3034. 5) 1) Terzijde 215, 2 1 9 , 226, 229, 2 3 0 , 235, 300, 302, 3 1 0 , 312, 313, 336, 337, 3 4 1 , 345, 350 2) Terzijde. 6 0 3 , 6 0 4 , 608, 6 1 0 , 6 1 7 , 619, 622-624, 6 2 8 , 6 3 1 , 635, 6 4 1 , 644, 6 5 1 , 6 5 5 , 656-658, 6 6 3 , 6 7 2 , 675, 6 7 8 , 6 8 1 , 682, 693, 3) Terzijde: 2 2 0 1 , 2 2 0 2 , 2 2 0 4 , 2209, 2210, 2 2 1 1 , 2 2 1 5 , 2 2 2 1 , 2223-2225, 2 2 2 8 , 2 2 3 5 , 2 2 3 9 , 2 2 4 1 , 2245, 2246, 2 2 4 9 , 2256, 2260, 2263, 2264, 2278, 2 2 9 3 , 2310, 2 3 1 1 , 2319, 2 3 2 0 , 2323, 2330, 2336, 2 3 5 1 , 2353, 2 3 5 4 , 2 3 6 1 , 2363-2375, 2377-2383. 4) Terzijde: alle locomotieven serie 1100. 5) Terzijde: 3 0 0 1 , 3004, 3005, 3007, 3009, 3012, 3014, 3016, 3017, 3020, 3022, 3023 Aan NedTrain zijn verhuurd: 290, 325; 6 4 8 , 660, 6 7 7 . A a n Railinfrabeheer zijn verhuurd: 3024, 3029, 3033, 3034. A a n N B M Rail is verhuurd: 3027. A a n Shell Moerdijk is verhuurd: 324 A a n de totstandkoming van de materie el overzichten is door onze medewerkers de grootste zorg besteed. Niettemin houden wij ons ten zeerste aanbevolen voor o p - of aanmerkingen, eventuele aanvullingen, correcties e.d. Hierna onze rubriek binnenlands tramnieuws:
**RandstadRaïl** De Stadsregio Rotterdam en het Stadsgewest Haaglanden kunnen het nog niet eens w o r d e n over de vraag w a t het beste tracé is voor de RandstadRail-verbinding tussen Rotterdam en Zoetermeer. Rotterdam kiest voor de meest oostelijke variant, het Landscheidingstracé en krijgt hierbij de steun van de provincie Zuid-Holland, terwijl Haaglanden meer ziet in de westelijke variant, het Katwijkerlaantracé. Voor de derde variant, die precies tussen de t w e e andere in ligt (het Voorafschepoldertracé) bestaat nauwelijks belangstelling. Rotterdam en de provincie Zuid-Holland denken dat een lightrailverbinding door de driehoek Bleiswijk, Bergschenhoek, Berkel en Rodenrijs een goede vervoersmogelijkheid biedt voor de bewoners van de toekomstige woonwijken aan de Noordrand van Rotterdam. W a t deze variant aantrekkelijk maakt, is dat zo'n beetje alle stations in Zoetermeer kunnen worden aangedaan en een ander belangrijk voordeel is de m o gelijkheid o m daar waar Rand-stadRail de A12 en de spoorlijn Den Haag - Utrecht kruist een vervoersknooppunt aan te leggen.
Automobilisten zouden daar straks kunnen overstappen op RandstadRail, de trein en mogelijk een shuttle van de H S L lijn, die een halte krijgt in Rotterdam. Haaglanden kiest voor de variant welke het gunstigst is voor de inwoners van het eigen gewest. Volgens dit z o g e n o e m d e Katwijkerlaantracé maakt m e n gebruik van de bestaande Hofpleinlijn en vervolgens buigen de voertuigen van RandstadRail ten noordoosten van Pijnacker af naar Zoetermeer. Onderzoek wijst echter uit dat dit tracé weinig bijdraagt aan de verbetering van het openbaar vervoer tussen Rotterdam en Zoetermeer. Het tracé wordt pas interessant, als er een verbinding komt tussen Delft en Pijnacker, zodat inwoners van die gemeenten ook gebruik kunnen gaan maken van RandstadRail. O m deze laatste reden en ook omdat deze keuze goedkoper zou uitvallen dan de variant die Rotterdam voorstaat, verwacht het rijk veel van het Katwijkerlaantracé. D e kosten voor de Landscheidingsvariant komen te liggen tussen de 600 en 888 miljoen gulden, voor de Katwijkerlaan-variant liggen de kosten aanzienlijk lager: tussen de 313 en 478 miljoen gulden.
AMSTERDAM Verlenging üin 51 naar W e s t w i i k Op 22 januari w e r d een officieel begin g e m a a k t m e t de aanleg voor de verlenging van lijn 51 van Poortwachter naar Westwijk in Amstelveen door de wethouders van A m s t e r d a m en A m stelveen. Dit w e r k m o e t in de zomer van 2002 gereed zijn. De aan de pers opgegeven aantallen passagiers van lijn 51 zijn onjuist. Men kon lezen dat het er thans 55.000 zijn (na verlenging ongeveer 60.000). Na een terugloop in de voorafgaande j a r e n , geven de laatste GVB-tellingen (begin1998) slechts 45.402 aan. Het is niet erg waarschijnlijk dat dit aantal noemenswaard is t o e g e n o m e n nadien. Nieuwe railaanleq Hoewel steeds te laat, zijn er thans bij het G V B z e e r veel railuitbreidingen van start gegaan. Naast b o v e n g e n o e m d e verlenging van lijn 51 zijn dat Oostelijk Havengebied (baanlichaam),IJtram (al veel voorbereidend w e r k en vanaf 11-122000 met eerste paal het echte werk), De A k e r (bouw bruggen), De Boelelaan (Amstelveenseweg vrijwel gereed, meeste geld voor voltooiing beschikbaar gesteld). Veiligheid in metrotunnels Oostliin Een soort brandweeroefening vond plaats op 23 januari in de metrotunnel bij het Weesperplein. In ieder geval bleek het dat de portofoons werkten en dat is al heel w a t ! B & W zullen aan de Rijksverkeersinspectie vragen de veiligheid van de metro te beoordelen. Bekeken m o e t w o r d e n of de veiligheidsplannen van het G V B voldoende t e g e m o e t k o m e n aan de aanbevelingen en onderzoeksrapporten van de instanties die zich de laatste maanden daarmee bezig hebben gehouden. Thans is de Arbeidsinspectie aan het kijken naar de veiligheid voor het personeel, R V I moet de veiligheid voor de passagiers onderzoeken. Ondergrondse metrostations en tunnels zullen nooit geheel veilig kunnen zijn, denk daarbij aan bomaanslagen e.d. N i e u w e conducteurs Op 7 februari w e r d door minister Netelenbos een diploma uitgereikt aan de eerste groep conducteurs die niet via de l/Dregeling (Melkert-banen) konden w o r d e n a a n g e n o m e n door het G V B . Eind 1999 heeft het ministerie hiervoor aan het G V B ƒ 4 /z miljoen beschikbaar gesteld. Een delegatie van de vervoerbedrijven heeft bij de Kamercommissie van V & W aangedrongen op geld voor het aannemen van conducteurs c.q. veiligheidsbeambten. D e Kamerleden zagen de noodzaak ervan i.v.m. veiligheid duidelijk in. De minister wil echter hiervoor nog geen geld beschikbaar stellen, ook niet na het bovengenoemde bezoek aan A m s t e r d a m . Volgens haar zijn er over enige tijd pas mogelijkheden. Thans worden slechts miljarden uitgegeven aan omstreden railprojecten. 1
Combino-trams Komende m a a n d (maart) zal in de fabriek de assemblage van de eerste Combino voor A m s t e r d a m beginnen, de ruwbouw is in mei gereed en in augustus de volledige montage. Vervolgens wordt deze t r a m in Wildenrath getest o m daarna in oktober naar A m s t e r d a m te w o r d e n gezonden. In d e c e m b e r begint men met het testen van de tram en de opleidingen daarvoor. Het is de bedoeling dat er eind 2001 vier t r a m s zijn afgeleverd. Vanaf januari 2002 drie stuks per t w e e w e k e n . De vier t w e e richtingtrams voor lijn 5 ter vervanging van de Duisburgers moeten in mei 2002 w o r d e n geleverd. De Combino's zullen eerst w o r d e n ingezet op lijn 13. Thans is besloten de nieuwe trams te n u m m e r e n vanaf 2 0 0 1 ; de vier tweerichtingtrams krijgen de n u m m e r s 2201-2204, Extra ritten buslijn 4 1 ; nachtlïin 7 1 : halte Kattenburgerstraat De PTT-vestiging bij Sloterdijk zorgt in de vroege ochtend op twee ritten van lijn 41 voor zoveel vervoer, dat reeds in 1999 werd besloten op deze lijn gelede bussen in te zetten, ten koste van dit materieel op lijn 19. in overleg m e t P T T is in november 2000 besloten als proef versterkingsritten in te leggen op
lijn 4 1 , die op het PTT-terrein zullen hatteren. W e g e n s indelingsproblemen met de nachtdienst voor chauffeurs is in januari besloten nachtlijn 71 voorlopig te laten exploiteren door Stadsmobiel. W e g e n s de w e r k z a a m h e d e n voor de Utram zijn m.i.v. 11 j a nuari de haltes van de buslijnen 28, 32, 39, 43 op de Piet Heinkade bij de Kattenburgerstraat definitief opgeheven. Materieel t r a m Na grote revisie met aanpassingen en wit/blauw geschilderd k w a m m w 810 in dienst op 5 februari. Hiermee heeft de gehele serie 780-816 nu grote revisie gehad. Metrobedrijf Regelmatig w o r d t nog steeds een onregelmatige dienst gereden op de metrolijnen. CAF-trams op lijn 5 1 : w o e n s d a g 7/2: 7 2 + 7 3 . Materieel bus Voor de "Grachtenbus" w e r d e n in garage Noord in februari afgeleverd de Mercedes-busjes 2093-2099 (T&TS-nummering). Nadere gegevens volgende m a a n d . D e bussen die bij T & T S aanwezig zijn (008, 023 enz.) zijn bij dat GVB-onderdeel administratief g e n u m m e r d in de 2000serie (dus 2 0 0 8 , 2023 e n z ) , 345 is dus 2 3 4 5 . V a n de groep 406-415 zijn onlangs de dubbele banken vervangen door enkele. In februari w e r d in garage W e s t de lagevloerbus 556 afgeleverd, de 557-562 zouden spoedig volgen. D e z e bussen zullen eerst w o r d e n ingezet op de lijnen 15 en 18. Geplande omleidingen De gemeente voert thans op zoveel hoofdwegen van het openbaar vervoer gelijktijdig langdurige w e r k z a a m h e d e n uit (Overtoom, D a m , Leidsestraat, Stationsplein, Ferdinand Bolstraat) dat de verkeerssituatie in vooral het centrum chaotisch is geworden. Politie, o m het verkeer nog enigszins in goede banen te leiden, ontbreekt zoals gebruikelijk geheel. Het tramverkeer vertoont vaak al veel gelijkenis met dat in Cairo of Calcutta. Hieronder een overzicht per d a t u m . 8 januari is begonnen met de spoorverlegging op het viaduct Bos en Lommerplein, als voorbereiding op de bebouwing over de A-10 (= Ring-West) heen. In de eerste fase wordt een dubbel tramspoor aangelegd aan de zuidzijde naast het bestaande spoor. Hiertoe was het nodig m.i.v. 11 januari de bushaltes op het viaduct voorlopig op te heffen en die van lijn 14 te verplaatsen naar de oostzijde van het plein. W e g e n s het plaatsen van bovenleidingmasten op de hoek v.d.Hoopstraat/Groen van Prinstererstraat w e r d lijn 10 in de ochtend van 15/1 ingekort tot Fred.Hendrikplantsoen. W e g e n s het inbrengen van het nieuwe sporencomplex op de D a m reden op 15/1 vanaf 21.00 uur lijnen 4 en 9 vanaf de Munt naar het Weteringcircuit v.v.; 16, 24, 25 vanaf de Munt naar de Plantage v.v. e n 14 via Vijzelstraat, Weteringschans, Leidseplein, O v e r t o o m , 1e C.Huijgensstraat, Bilderdijkstraat. Op 16/1 reed lijn 14 in richting W e s t via D a m r a k , Prins Hendrikplantsoen-N.Z.Voorburgwal. 24 januari w e r d het nieuwe eiectrische Vecom-wissei midden op de D a m in gebruik gen o m e n , dus voor de afbuiging van het Rokin naar de Mozes en Aaronstraat. Dit vervangt hel strengelspoor op het Rokin. Er kan dus w e e r vanuit alle richtingen een "rondje D a m " worden gereden, via de N.Z.Voorburgwalzijde van het Paleis. Over het "Gat van Americain" (zie blz.4 van het januarinummer) konden de trams (lijnen 7, 10, 20) pas weer vanaf donderdag 25 januari rijden. In het weekeinde 27/28 januari w e r d in de Korte Marnixstraat bij de Brouwersgracht een riool-oversteek gemaakt. Lijn 3 w e r d ingekort tot Fred.Hendrikplantsoen. Verlegging van kabels/riolering enz. voor de metrolijn waarvoor de rechterlijke macht nog geen toestemming heeft gegeven, zorgde ervoor dat in de Ferd.Bolstraat tussen Albert Cuijpstraat en Ceintuurbaan vanaf zaterdag 3/2 19.00 uur t/m 5/2 5.30 uur geen trams konden rijden. Lijn 24 reed vanaf het Roelof Hartplein linksaf over de V a n Baerlestraat en via de nieuwe bogen bij het Concertgebouw en route lijn 16; lijn 25 bij de Ceintuurbaan
rechtsaf en dan over V a n W o u s t r a a t en Wetering-schans naar de Vijzelgracht, v.v. Op de Overtoom bij de Busken Huetstraat w e r d op zondag 4 februari een riool-oversteek g e m a a k t , lijn 1 reed vanaf de Overtoom bij de Ie C.Huijgensstraat rechtsaf en via de route van lijn 17 naar het Surinameplein v.v. D e grootste problemen ontstonden echter vanaf maandag 5 februari, toen er groot onderhoud b e g o n in de Leidsestraat, waarbij riool en sporen w o r d e n vernieuwd (met verlenging van halteplaatsen op de bruggen i.v.m. de komst van de C o m bino's). Dit werk zal tot in de zomer duren, waarbij de lijnen 1, 2 en 5 worden omgeleid. Lijnen 1 en 2 rijden vanaf het Leidseplein via Marnixstraat en Rozengracht, lijn 5 echter vanaf het Concertgebouw via de route van lijn 16 tot de D a m en vervolgens door Mozes en Aaronstraat (terug Paleisstraat) naar het C S . Hiertoe is een extra halte aangelegd in de Gabriël Metsustraat bij de V a n Baerlestraat (ook voor lijn 16). O m het aantal voertuigen op de Rozengracht te verminderen, zijn de Connexxion-lijnen naar het C S . (142, 170, 1 7 1 , 172) verlegd via Marnixstraat en H a a r l e m m e r Houttuinen. Voor opmerkingen: zie hierna. Tezelfdertijd w e r d gewerkt in de Mozes en Aaronstraat vlak langs de t r a m b a a n aan de riolering. Derhalve moesten lijnen 5 en 14 op ma-vr van 7.00 tot circa 16.00 uur gedurende 3 a 4 w e k e n w o r d e n verlegd via Damrak en Prins Hendrikplantsoen (14 dan N.Z.Voorburgwal, 5 rechtsaf over Westelijke Toegangs-brug naar standplaats C S . Lijn 14 kreeg een tijdelijke halte voor de overige uren in de Raadhuisstraat tussen Spuistraat en Singel. Het gebeurde wel dat op de Prins Hendrikkade 2 trams van lijn 5 naast elkaar in dezelfde richting reden, een op w e g naar het Stationsplein, de andere naar Amstelveen. Omleiding Leidsestraat: Hierbij maakt het G V B w e l een bijzonder slechte beurt. Met de klanten wordt nauwelijks rekening gehouden; de maatregelen m o g e n blijkbaar vrijwel niets kosten. Geschreven was dat de reizigers doorlopend goed geïnformeerd moesten w o r d e n . Doch het w e r d één grote puinhoop. Er k w a m e n inderdaad aangepaste routekartons in de betreffende tramlijnen. Er w e r d door de Centraalpost voor de reizigers in de tram en bij het C S . regelmatig over de omleidingen omgeroepen (slechts in het Nederlands), waarbij ook op de mededelingen bij de haltes en in de trams werd gewezen (deze hebben ook een Engelse tekst). Deze mededelingen zijn niet in alle trams aanwezig en voor velen niet te vinden. De beloofde plukfolders waren al vanaf de eerste dag nauwelijks aanwezig. GVB-functionarissen o m het publiek wegwijs te maken (bijv, op Stationsplein, Leidseplein, Concertgebouw) ontbreken volledig (goede voorbeelden zijn H T M , RET). De PID's (informatie displays) toonden slechts "omleiding", later alleen het eindpunt (zuidelijk deel lijn 5: C S via Vijzelstraat) en foute of geen passeertijden. Er zijn geen tweerichting pendeltrams ingezet tussen Herengracht en Paleisstraat (bij het "gat" in het Muntplein w a s dit wel zeer snel geïmproviseerd). De verlegging van lijn 5 is het m e e s t onlogische en passagiersonvriendelijke wat men kon bedenken. V a n de meer dan 41.000 passagiers per d a g w o r d e n er al 7.00Q benadeeld doordat deze lijn zonder noodzaak niet langs het Leidseplein rijdt. - De tijdelijke haltes in de Gabriel Metsustraat kregen pas op de derde dag een haltepaal; die richting stad heeft geen bestrating; men moet daar in het gras c.q. modder in- en uitstappen, terwijl abri's geheel ontbreken. -
Aangeraden wordt o m van Concertgebouw naar Leidseplein over te stappen op lijn 2 0 , die echter niet op alle tijden rijdt en dan zeer onregelmatig en laag frequent, of o m over te stappen bij het Weteringcircuit op 6, 7, 10, een flinke o m w e g .
De Connexxion-lijnen zijn van de Rozengracht verbannen, niet de GVB-lijn 2 1 , die kon w o r d e n ingekort tot kruising Rozengracht (vanwaar 5 lijnen, incl. 5 naar CS) of ook omgeleid {dus m e t extra lus) via H a a r l e m m e r Houttuinen. Zonder enige mededeling halteert lijn 5 regelmatig aan de oostzijde van het C S , terwijl aan de westzijde lijn 5 op de PID's wordt aangegeven. Lijn 1 en 2 moeten (evt. m e t 20) de verbinding C S Leidseplein verzorgen, hetgeen tot grote capaciteitsproblemen leidt. Lijn 1 heeft ook ai problemen met het werk op de Overtoom, lijn 2 moet (met 2 0 , zonder 5) het Museumkwartier bedienen, hetgeen vooral in het binnenkort beginnende toeristenseizoen, grote problemen met zich brengt. Lijn 5 rijdt een aangepaste, namelijk een soort ontreqelde, beperkte, werkzaamheden-dienst, waardoor de gehele lijn, zelfs tot na middernacht, chaotisch is. Als dit het nieuwe G V B moet w o r d e n , ziet de toekomst er hopeloos uit. Men zal moeten leren de reizigers voorop te stellen {klachten aan G V B , postbus 2 1 3 1 , 1 0 0 0 C C A m s t e r d a m ) . V e r s c h e n e n zijn: * het omleidingblaadje i.v.m. de afsluiting van de Leidsestraat; * Snelwijzer, de tramhaltekaart, uitgave 2 0 0 1 , met de normale routes door de Leidsestraat (deze is gratis en in het algemeen op de tram verkrijgbaar),
ROTTERDAM ' • Opnieuw problemen metro Op 16 januari ging het bij de metro opnieuw mis. Tussen de stations Wihelminapiein en Rijnhaven, op het punt waar de metro bovengronds komt en op viaducthoogte verder gaat, moesten de passagiers zich snel uit de voeten maken toen in metrorijtuig 5022 een dikke rookontwikkeling ontstond. Door aan de noodrem te trekken k w a m de trein tot stilstand. Vele passagiers hadden moeite o m de trein te verlaten, omdat de deuren telkens dichtgingen. O m de deuren vast te zetten werden planken en balken gebruikt. Reizigers die terugliepen in de richting van de tunnel hadden moeite het talud te verlaten. De nooddeur functioneerde g o e d , m a a r helaas was de vluchtw e g verder hermetisch afgesloten door een hekwerk wegens w e r k z a a m h e d e n aan de metro-overkapping. De brandweer moest ter plaatse k o m e n o m het hekwerk door te knippen. Andere passagiers w e r d e n door middel van een hoogwerker van de brandweer uit hun benarde positie verlost. O m d a t er gelukkig geen brand uitbrak en de trein niet in de tunnel tot stilstand k w a m , liep alles m e t een sisser af. De RET deed er nogal luchtig over, maar de kans op ernstige gevolgen waren w e l degelijk aanwezig. M e n blijft m a a r schermen met mededelingen dat het met het aantal storingen en andere incidenten allemaal w e l meevalt, maar het m o g e duidelijk zijn dat reizigers de laatste jaren zowel in de voertuigen als op de stations steeds vaker in vervelende en benarde situaties terechtkomen. De volgende dag w e r d e n passagiers opnieuw de stuipen op het lijf gejaagd, in metrorijtuig 5221 ontstond bij het Churchillplein een ruzie, toen een reiziger aanmerkingen maakte tegen een medereiziger die zat te blowen. D e z e begon hierop te schieten met een alarmpistool. Gelukkig bleken dit slechts losse flodders, maar met het w a p e n w e r d de andere persoon toch nog hard op het hoofd geslagen. De m a n moest met een hoofdwond w o r d e n afgevoerd. Op 31 januari raakten twee m e n s e n g e w o n d toen een paal van een bouwstelling door een r a a m van een metrorijtuig viel op station Churchillplein. Op het perron vinden verbouwingswerkzaamheden plaats. Het is begrijpelijk dat het reizen risico's met zich mee brengt en de R E T is er ook w e l degelijk mee bezig o m de veiligheid te verbeteren. T o c h z o u het beter zijn als de R E T niet telkens roept dat het allemaal weer is meegevallen, het kan namelijk ook wel heel makkelijk eens verkeerd aflopen, w a n t er m o e t nog veel verbeterd w o r d e n .
TramPlus Het succes van TramPluslijn 20 met zes miljoen 'instappers' per jaar, is aanleiding voor de R E T o m te besluiten bet aantal TramPlus-lijnen te vergroten. Naast de IJsselmonde, Carnisselande en Schiedam/Vlaardingenlijn, zal nu ook de bestaan de tramlijn 2 tot TramPlus-lijn w o r d e n o m g e b o u w d . Met deze uitbreiding hoopt m e n eind 2003/begin 2004 over vijf T r a m Plus-lijnen te kunnen beschikken. Remise Hillediik Het gemeentebestuur van Rotterdam heeft opdracht gegeven een masterplan te m a k e n voor Parkstad, het meest zuidelijke deel van de Kop van Zuid. Dit gebied waar m o m e n t e e l nog het emplacement van NS en de tramremise Hilledijk liggen, moet in de visie van het Rotterdamse gemeentebestuur uitgroeien tot een volwaardig stadsdeel. Het w a s reeds lang bekend dat het NS-emplacement z o u w o r d e n opgeheven en dat na het verdwijnen hiervan de t r a m r e m i s e z o u w o r d e n uitgebreid. Na de verbouwing hiervan zouden de t r a m s ook via de achterzijde de remise kunnen binnenrijden. O p de plek van de remise wil m e n nu een park aanleggen en in deze visie zal de remise moeten verdwijnen. Onderzocht wordt nu w a a r de remise naar toe zal w o r d e n verplaatst. G e n o e m d wordt een locatie in de Beverwaard ten zuiden van de Groeninx van Zoelenlaan nabij het terrein van de Nederlandse Aardolie Maatschappij. Ahob's De eerste ahob (automatische halve overwegbomen) w e r d op zondag 14 januari bij de Romeijnshof in O m m o o r d in bedrijf gesteld. Inmiddels is gestart m e t de w e r k z a a m h e d e n voor de ahob's bij de overgang Oosterflank. Camera's en t r a m s t e w a r d s Half januari werden de eerste camera's in de voertuigen van lijn 20 in bedrijf gesteld. In verband m e t problemen met de t o e leverancier van de monitoropbouw zijn echter nog slechts vier rijtuigen voor 1 0 0 % gereed, de mr. 7 0 1 , 704, 706 en 720. Het bericht in ons vorige n u m m e r dat ook de 735 van ca mera's w a s voorzien, blijkt niet j u i s t O o k de dertig tramstewards zijn nu op volle sterkte en hebben hun opleiding achter de rug. Zeven dagen per w e e k van 8.00 uur tot einde dienst handhaven ze de huisregels en controle ren ze vervoersbewijzen in de voertuigen van lijn 7. Zowel met de camera's als met de tramstewards zijn de eerste ervaringen positief. Z o w e l reizigers als RET-personee! merken duidelijk dat het rustiger is op de lijn en tevens verkopen de bestuurders meer kaartjes dan voorheen. Controleacties De R E T voert de laatste tijd w e e r grote controleacties uit t e gen het zwartrijden. Dit gebeurt zowel met als zonder s a m e n werking met de politie. Alhoewel de acties vaak vooraf worden aangekondigd in de media (o.a. Radio Rijnmond), haalden de controleurs uit iedere tram vele reizigers zonder kaartje. Op 5 januari werden op het Kruisplein tussen 18.00 en 23.00 uur zoveel mogelijk trams van de lijnen 1 en 7 in de richting van het Centraal Station gecontroleerd. In totaal werden 1854 reizigers gecontroleerd, waarvan 15,6 % geen kaartje had. Hiervan kregen 238 mensen een proces-verbaal voor het niet hebben van een geldig vervoersbewijs, betaalden 38 mensen een verhoogd tarief en w e r d e n 12 mensen gepardonneerd o m d a t zij een geldige reden hadden. Deze actie vond plaats zonder ondersteuning van de politie. Op dinsdag 16 januari vond op de Brielselaan een controleactie plaats, m e t politieondersteuning. Hierbij w e r d e n 1662 mensen gecontroleerd, waarvan bijna 2 2 % geen kaartje bleek te hebben. 302 mensen ontvingen een proces-verbaal, 36 betaalden een verhoogd t a rief en 23 mensen w e r d e n gepardonneerd. De politie heeft 8 mensen moeten overbrengen naar het bureau Zuidplein. D e z e percentages staan in nogal schril contrast m e t de z o g e n a a m d e 'officiële percentages' welke de R E T vaak naar buiten toe presenteert.
Nachtbus Op 6 januari ging, op proef, een nieuwe nachtlijn rijden. Deze lijn N 8 ging rijden van het Zuidplein naar Carnisseiande/ Barendrecht. De lijn rijdt alleen in de nacht van zaterdag op zon dag voor de duur van zes m a a n d e n . Materieel metro/s neltram Alle S G - en MG-voertuigen krijgen op termijn nieuwe monitors in de cabine voor het beter functioneren van de trein-tv. Op dit m o m e n t bekijkt m e n welk type monitor op welke plek het best in de voertuigen kan w o r d e n geplaatst. D e voorkeur gaat uit naar eenzelfde type monitor als van de Bombardier-voertuigen serie 5300. Een eerste proefopstelling is g e m a a k t in het SG-rijtuig 5232 (A-zijde). O p 16/11 werd niet de 5216 in de C W binnengenomen voor rev. 4 en zilvergrijs/groen, maar de 5215. De 5214 k w a m in januari na deze behandeling in dienst en de 5216 w e r d hier voor in januari binnengenomen. Vanuit Duitsland k w a m de 5240 in de tweede helft van januari w e e r in dienst. In Januari verbleven nog in Duitsland de 5242, 5246 en 5247. Dit zijn de laatste rijtuigen die nog in Duitsland w o r d e n gereviseerd. De nog niet gereviseerde rijtuigen 5249, 5259, 5265, 5266, 5268 en 5269 w o r d e n in de C W behandeld. M e n hoopt hiermee eind aug./begin sept. 2001 gereed te zijn. Administratief afgevoerd w e r d e n de 5026 op 27 juli 2000, de 5054 op 3 oktober 2000 en de 5151 eind december 2000. Materieel bus De eerste nieuwe bus van de 900-serie wordt pas in maart v e r w a c h t Autobus 205 wordt momenteel o m g e b o u w d om te w o r d e n ingezet tijdens de grootscheepse controleacties. De bus wordt voorzien van een pinautomaat en een goede logistiek o m een hoop mensen snel te verwerken. In 2000 werden de 700 - 704, 706 en 709 i.v.m. met de komst van de nieuwe bussen ingeruild bij de firma Den Oudsten. Daarvandaan ging de 703 naar A l k m a a r {zie R N / H O V januari 2001). D e 202 en 2 0 7 w e r d e n verkocht aan Unit Center. Op zondag 28/1 w e r d op lijn 46 gesignaleerd autobus 1380 (bedrijf onbekend, mogelijk Milot). Materieel t r a m Tekort tramrijtuigen: V a a k was er voor gewaarschuwd en w e r d er niet geluisterd. In januari ontstond datgene, waar voor werd gevreesd: een tekort aan tram rijtuigen. D e oorzaak is ener zijds het succes van lijn 20 w a a r de frequentie opnieuw moest w o r d e n verhoogd en anderzijds enkele onderlinge aanrijdin gen. In eerste instantie w e r d getracht elders trams te huren, maar dit lukte niet. Daarop w e r d besloten o m mr. 1610 en de m u s e u m w a g e n s 368, 373, 385 en 6 0 8 (in beheer bij RoMeO) w e e r dienstvaardig te m a k e n . Op 4 februari k w a m e n de 368, 373 en 385 in dienst op de lijnen 4 en 5. O o k de 608 en 1610 zouden spoedig volgen. In de loop van februari werden ook de 1602 en 1605 uit A m s t e r d a m terugverwacht. in remise Hilledijk voor rev. 4 sinds 3/1 mr. 748. Na rev. B+ k w a m mr. 813 in januari weer in dienst. Vanuit de C W k w a m op 29/1 mr. 1619 w e e r in dienst na herstel. De draaischijf van de 622 w e r d toch niet gebruikt. D e mr. 728, 811 en 837 gingen in Januari naar de N S in Haarlem voor herstel aanrijdingschade. Buiten dienst in remise Kralingen mr. 805 sinds 20/11 en mr. 834 sinds 29/12. Nadat de totaalreclame bij de t r a m s van de R E T bijna geheel w a s verdwenen, is m e n in januari op het besluit teruggekomen o m t r a m s niet meer te beplakken m e t commerciële reclame. D e komende tijd zullen er w e e r diverse wagens verschijnen m e t totaalreclame. De eerste w a g e n s m e t reclame waren in 2001 de mr. 712 en 7 2 0 . Bij de trams die w a r e n voorzien van stickers met vlaggen moet de 829 w o r d e n gewijzigd in 839. Toegevoegd moet w o r d e n de mr. 749 en 1633. Bij mr. 1621 verdwenen de stickers o m d a t de w a g e n reclame kreeg voor Culturele Hoofdstad 2 0 0 1 .
—TFfM
D E N
H A A G
" ' Hoofdkantoor Een pand op de Fluwelen Burgwal is eind 2 0 0 0 gehuurd om als toekomstig hoofdkantoor te gaan dienen. Het betreft het gebouw Sirius, dat in maart w o r d t opgeleverd. Hierin kunnen ongeveer 130 mensen w e r k e n , dat w o r d e n in ieder geval de directies, de O.R. en RandstadRail. Het huidige hoofdkantoor in de Dynamostraat wordt vervangen door nieuwbouw op het parkeerterrein aldaar. Als dat gereed is, w o r d e n het oude gebouw en het prefabgebouw in de Radarstraat afgebroken. Infrastructuur Ook in 2001 zijn voor D e n H a a g veel w e r k z a a m h e d e n aangekondigd aan de openbare w e g , waarbij de meeste tramlijnen wel eens betrokken zijn. Te n o e m e n zijn: L.v.N.O. Indië, Zoutmanstraat, Lijsterbestraat (lijn 3) Gev. Deynootplein en omgeving (lijn 1, 8, 9) Scheveningseweg / Duinstraat (lijn 8, remiseritten lijn 11) Edisonstraat (lijn 12) Lijnbaan (lijn 2 en 10) De spooraanleg in de Jan van der Heydenstraat (lijn 1 en 15) zou omstreeks 1 juli a.s. klaar moeten zijn. Lijn 11 (werkz. Conradkade, Heemstraat) zou w o r d e n voorzien van gras tussen de rails, hetgeen waarschijnlijk na ruim 100 jaar de zaak een heel ander aanzien zal geven. Vanaf 15 januari is spoor 1 in de Rijnstraat (CS-laag) tijdelijk buiten dienst gesteld. De lijnen 1 en 9 richting Scheveningen Noorderstrand stoppen nu op spoor 2 s a m e n m e t lijn 16 richting Moerwijk. Dit heeft te maken m e t het feit dat perron 1 aangepast wordt conform de overige drie halteperrons. Raillijn 15: Begin januari vingen de w e r k z a a m h e d e n in de Jan van der Heydenstraat aan. Tussen het Lorentzplein en de Pasteurstraat is de rijbaan richting Rijswijkseweg in een z a n d bak veranderd. De sporen in dit deel w e r d e n eind januari gelegd. Verder w e r d een aantal masten m e t lichtarmaturen geplaatst, waarvan s o m m i g e m e t draagarmen. A a n de kant van de Broekslootkade zijn meerdere masten geplaatst. Tussen de Nootdorpse Landingslaan en het eindpunt in Nootdorp worden op de Laan van Nootdorp rails gelegd. Exploitatie t r a m In verband met de grote drukte op de lijnen 3 en 12 is besloten dat met ingang van 4 februari 2001 op m a a n d a g t / m vrijdag gereden zal w o r d e n volgens de dienstregeling van 2 8 augustus 2000. Er zijn nog enkele aanpassingen g e m a a k t zodat op beide lijnen m e t een hogere frequentie wordt gereden. Hiermee hoopt de H T M het grote passagiersaanbod aan te kunnen en beter te spreiden over meerdere trams. Exploitatie bus Per 5 februari vonden er t w e e mutaties plaats in het H T M buslijnennet: Lijn 15 w e r d in Nootdorp (weer) gewijzigd en kreeg daar een nieuw eindpunt terwijl aan de andere zijde het traject tussen de stations HS en C S verviel. Dit zou verband houden m e t te verwachten vertraging door de komende w e r k z a a m h e d e n aan het Rijswijkseplein; het eindpunt ligt nu dus op het busstationnetje dat achter het station H S is weggestopt. Voorts w e r d de frequentie verbeterd, vooral in de ochtendspits. Üin 33 k w a m terug - althans er verscheen w e e r een lijn met dat n u m m e r over een route die een vage gelijkenis vertoont met een deel van de oude lijn 33. Het gaat hier o m een lijn van Rijswijk (eindpunt Steenvoorde van lijn 18) via het station Rijswijk, de Plaspoelpolder, de Hoornbrug, de wijken Y p e n burg/Nootdorp, industriegebied Foreburgh naar de (nog Leidschendamse) nieuwbouwwijk Leidschenveen; de geplande frequentie is 30 min. op ma-za overdag en een uurdienst daarbuiten. Twee opmerkingen die voor beide lijnen gelden: 1.) Ai in de dienstregelingfolder wordt m e n gewaarschuwd voor vertraging als de w e r k z a a m h e d e n aan de Hoornbrug serieus beginnen en 2.) Aangezien Nootdorp en Leidschenveen niet op de richtingfilms voorkomen kan men op deze lijnen normaliter g e e n Neoplanbussen verwachten.
Vanaf 5 februari heeft ook Connexxion de dienstregeling in de Haagse regio aangepast: Bus 122 rijdt w e g e n s onvoldoende reizigers niet m e e r tussen Houtrust en Loosduinen. D e pendeltaxi tussen Nootdorp en Leidschenveen verviel De begin- en eindpunten van de bussen 60 en 6 2 w e r d e n verlegd van Nootdorp-Ypenburg naar Nootdorp-Centrum. Buslijn 44 rijdt in de Binckhorst nu via Z o n w e g en Regulusweg Materieel t r a m Op 7 februari o m 02:30 uur is de 6016 uit Hannover afgeladen op het Savomin Lohmanplein. De tram heeft geen nummers aan de buitenkant en w a s reeds geschilderd in de kleuren welke de 6021 ook heeft. D e GTL 3108 heeft de 6016 naar de Lijsterbesstraat gesleept. Schilderbeurt kreeg 3068 na verwijdering van reklame. (jan). Midlife: In behandeling zijn: 3091 (nov 2000), 3056 (jan). Uit behandeling k w a m : 3090 (jan). Materieel bus In het kader van de exploitatie door de H T M buiten de eigen regio is een aantal bussen (van het nieuwste Den Oudsten type) elders gestationeerd: Tenminste zes w a g e n s (de n u m m e r s 121-124, 184, 185) rij: den op de stadsdienst te Dordrecht waarbij de letters " H T M " zijn vervangen door " S V D " en zijn er op de zij- en achterzijden teksten verschenen als "Stadsvervoer Dordrecht is S V D " . Hoe het precies is gesteld m e t de eigendom van deze wagens is op dit m o m e n t nog niet geheel duidelijk. O p Schiphol zijn drie w a g e n s (181 - 183) gestationeerd voor de diensten tussen het station en parkeerplaats P 0 3 . Bijzondere plaatsbewijzen V a n 20 t/m 27 januari vond in het Congrescentrum het T H I M U N (The Hague International Model United Nations) congres 2001 plaats, m e t circa 4000 deelnemers waarvoor speciale vervoerbewijzen zijn ontwikkeld. D e z e zijn in het Haagse vervoergebied geïntegreerd op de achterzijde van de ID-Badge. D e vervoerbewijzen (inclusief W a s s e n a a r en Voorschoten) zijn losse bedrijfseigenkaarten die s a m e n m e t de IDBadge geldig zijn, ook op de Connexxion-lijnen. De tekst is in het Engels. Holland Transport Advising fHTA) (zie ook biz. 9 van het januarinummer) Thans w o r d e n ook adviezen uitgebracht voor Krakau voor onder meer nieuwe trajecten en voor Cairo, waar t w e e nieuwe sneltramlijnen w o r d e n aangelegd. D e H T M zal alle aandelen van H T A overnemen; directeur Tjon A T e n heeft najaar 2000 alvast zijn werkplek bij het G V B verruild voor een bij de H T M . D e H T M heeft ook opdracht gekregen voor het uitvoeren van een vervoersonderzoek in de omgeving van Schiphol. Dit i.v.m. een uitbreiding van het W o r l d Trade Centre Zuidcomplex langs de A 4 . Sneeuw. A a n het begin van de avond van zondag 21 januari ging het sneeuwen. Medewerkers van de S H T M maakten met de 1304 een proefrit over de route van lijn 17. Vanaf 20.30 u ontstonden er voor de H T M problemen, doordat enorme sneeuwballen, die op de rails o f w e g w o r d e n gelegd, zorgden voor oponthoud bij de diverse t r a m - en buslijnen. Bij de W e n c k e bachstraat w e r d rond 21.05 u de 3025 van lijn 1 richting Delft Tanthof bekogeld, waardoor t w e e ruiten van de voorste deurpattij sneuvelen. Verder lag ook hier een enorme sneeuwbal op het spoor w a a r d o o r o.a. de 3104 (1) en 3055 g e s t r e m d k w a m e n te staan. N a de komst van de politie, die m e t behulp van een wisselijzer de sneeuwbal aan stukken sloeg, kon het tramverkeer, na een oponthoud van 25 minuten, w e e r worden hervat. De 3025 rukte via Voorburg Station in naar de remise w a a r voor de bestuurder de 3106, als vervangende dienstwagen, klaar stond. Door de sneeuwballen op het spoor viel van een aantal trams het vangraam. Verder gaven diverse wissels het electrisch op en bij s o m m i g e n w a r e n de tongen niet meer o m te krijgen of sloten niet m e e r aan. In ieder geval reed de H23 o m o.a. te assisteren bij het pekelen c.q. openrijden van de wissels.
H.liM4MMi1
SNELTRAM UTRECHT - NIEUWEGEIN/IJSSELSTHN (zie ook blz. 10 van ons vorige nummer) D e trams van Connexxion blijken niet te zijn teruggehaald. Door een boedelkrediet (tot augustus) zijn de w e r k z a a m h e d e n (in een wat trager t e m p o ) hervat, dus kan het p r o g r a m m a doorgaan. De beschadigde 5022 is nog niet in behandeling; daarvoor w o r d t een plan van aanpak gemaakt. KORTE BUS-BERICHTEN De bouw van de Zuidtangent, een 23 k m lange vrije busbaan van Schiphol-Noord via Schiphol-Plaza, Hoofddorp en het Ftoriadeterrein naar Haarlem-Schalkwijk, ligt op s c h e m a . Op 1 september kan naar verwachting w o r d e n begonnen met proefrijden. Met de b o u w van de 550 miljoen gulden kostende busbaan is in 1994 een begin gemaakt. Eerst zijn tal van viaducten en tunnels gerealiseerd, o m d a t sprake w a s van s a m e n hang met andere nieuwe infrastructcuur. Daarna is begonnen met de betonnen b a a n , die later kan w o r d e n voorzien van rails, als besloten wordt de Zuidtangent te "vertrammen". Het is de bedoeling dat de vrije b a a n wordt o p g e n o m e n in een busdienstregeling tussen de NS-stations A m sterdam-Bijlmer en Haarlem. D e b o u w van de Zuidtangent staat onder tijdsdruk, o m d a t het systeem moet functioneren als in 2002 de Fioriade wordt geopend. ARRIVA 4453 is als een van de eerste 0408'n in de nieuwe kleuren. 538 van touring is terug v e r n u m m e r d in 9313. Zontomaat 591 (van Groningen) doet m o m e n t e e l dienst in E m m e n op de stadsdienst. BBA De eerste nieuwe wagens van een serie van 7 Mercedes Intergro's doen reeds dienst vanuit Oosterhout. Het is de serie 731-737. C O N N E X X I O N De vervolgserie van 37 stuks is momenteel in productie bij D e n Oudsten. Het is de serie 2797-2833, allen voor regio Noordwest Het w o r d e n aglobussen met dubbele voordeur. De eerste wordt in w e e k 8 afgeleverd, terwijl de 2833 in w e e k 21 klaar moet zijn. De hele serie omvat 137 stuks (2602-2701 en 2797-2833). In januari zijn hiervan inmiddels 89 stuks afgeleverd. Op 22/1 stonden voor sloop bij Pametex: 6455 en 7874. 3267 k w a m retour van W o m y en w e r d wit gespoten.Hij is samen met enkele (ex Ezaco) 8900'en eigendom van T S N . Berkhof 1386 op Schiphol w e r d rood tbv. het Sternet. Connexxion wil reizigers vijf minuten voordat hun bus op de halte arriveert een seintje gaan geven via hun mobiele telefoon. Het vervoerbedrijf wil daar dit j a a r een proef mee gaan houden: "De gemiddelde busrit duurt twintig minuten, daarnaast wacht een reiziger gemiddeld acht minuten bij de halte. Dat is te veel." Aldus een woordvoerder van Connexxion. Het is de bedoeling dat reizigers via Internet of een callcenter kunnen doorgeven wanneer zij vanaf welke halte willen vertrekken vervolgens vijf minuten voordat hun bus bij de halte arriveert een seintje krijgen via hun mobiele telefoon. "Dan heb j e rustig de tijd o m naar de halte te gaan en stap j e zonder noemenswaardige wachttijd op de bus." [bron: Utrechts Nieuwsblad] D i v e r s e n Ex N Z H 8920 dook op als schoolbus in het Belgische Mol. Bij Thijssen toers in Geulle staan al enige tijd ex streekbussen, die hier nog dagelijks dienst doen als schoolen/of groepsvervoer bus. Hierbij een overzichtje: 1=8915, 3=8790, 4 = 8 7 9 1 , 9=9419 (donkerblauw), 16=8028. Kabeltram Nijmegen De gemeenteraad m o e t voordat de Nijmeegse burgers o m een oordeel gevraagd wordt, een besluit n e m e n over het doorzetten van het kabeltram-project. Dat zegt wethouder H. Bruis. Onlangs heeft een actiegroep die zich tegen de kabeltram verzet, voldoende handtekeningen aangeleverd o m een referendum aan te vragen. De gemeenteraad moet binnenkort uitspreken of dit onderwerp zich leent voor zo'n volksraadpleging. De uitkomst van een referendum is overigens niet bindend voor het gemeentebestuur.
BERICHTEN
UIT
BELGIË
M.I.V.B. - B R U S S E L Agressie e.d. is in 2000 met een vijfde verminderd t.o.v. 1999, dank zij allerlei maatregelen zoals het aanbrengen van camera's en het inzetten van m e e r controlerend personeel. In 2000 zijn er 320 gevallen van agressie g e m e l d . Minister Chabert laat onderzoeken of het mogelijk is de metrolijnen enkele nachtelijke uren te gebruiken voor goederenvervoer, daar vrachtwagens in de stad voor steeds meer hinder zorgen. Hij denkt hierbij onder meer aan de vroegmarkt. N a revisie/renovatie k w a m in december m w 7716 gereed. Op 6 d e c e m b e r 2000 heeft als proef het gekoppelde tramstel 7713+7786 's middags op lijn 23 gereden. Er bestaan plannen 40 nieuwe trams te bestellen. In verband daarmee zullen 12 buiten dienst staande PCC's serie 7000 ("inactieve reserve") binnenkort worden afgevoerd. Voor de metro w e r d begin januari een nieuwe raïltransportwagen afgeleverd. D e eerste nieuwe gelede autobus, de 8826 (Van Hooi AG300) van de serie 8826-8857 w e r d op 5 januari afgeleverd; op 26 januari w e r d e n de eerste van deze serie ingezet op buslijn 7 1 . S O C I É T É R E G I O N A L E W A L L O N E D U T R A N S P O R T fTEC) De tarieven blijven in 2001 gelijk aan die van het voorafgaande jaar. V L A A M S E V E R V O E R M A A T S C H A P P I J f D E LIJN) Op vrijdag 19 januari w e r d door hef personeel opnieuw gestaakt o m betere arbeidsvoorwaarden af te dwingen en minister Stevaert hieraan te laten bijdragen. D e z e zei dat hij alvast 250 miljoen frank zou vrijmaken voor vooral j o n g e bestuurders. Over het daarna gesloten akkoord over de C A O 2 0 0 1 2002 is m e n matig tevreden. In oktober en november v o n d w e e r een fraudemeting plaats, waarbij bleek dat in totaal ongeveer 2 , 2 % niet of niet voldoende betaalt. O p de gekoppelde en lagevloertrams van Antwerpen is het aantal het hoogst (waarbij lijnen 3 en 15 er uitspringen), namelijk 1 1 , 7 % . V a n de entiteiten k o m t Limburg er het beste van af: 0 , 7 7 % (Hasselt: gratis vervoer). In WestVlaanderen is dat 1,7%, Vlaams-Brabant 1,9%, OostVlaanderen circa 2 % , Antwerpen totaal 3 , 1 % . A a n boetes werd in totaal 32,28 miljoen frank ontvangen, terwijl er 4.017 pv's w e r d e n uitgeschreven. Eind 2000 waren er 157 controleurs, dit j a a r w o r d e n er nog 81 a a n g e n o m e n . De raad van bestuur besprak w e e r de ongebruikte 5,4 km tunnel van de premetro, die in 1981/1982 in ruwbouw gereed k w a m (zie ook blz.229 van het oktober-nummer 2000). Thans worden de installaties in de 13 pompstations vernieuwd voor 13,17 miljoen, daar deze versleten en onveilig zijn. Nu worden t w e e p o m p e n per station geïnstalleerd, die alternerend werken. De tunnel kan w o r d e n afgewerkt voor t w e e miljard frank, wanneer een sneltramlijn z o u rijden van W i j n e g e m naar Centraal Station m e t tweerichtingtrams. Indien naar een P+R in W i j n e g e m wordt gereden, kost die verlenging een half miljard frank. Vanaf 15 februari zijn alle elf premetrostations rnet betaalautomaten uitgerust. Vanaf medio 2001 zullen de trambestuurders op deze stations geen kaartjes m e e r verkopen opdat de trams minder oponthoud hebben. Na renovatie k w a m motorwagen 7055 in d e c e m b e r in dienst, in januari volgde de 7 0 5 1 . Na het vliegtuig wordt in België ook de stads- en streekbus verboden terrein voor mobiele telefoons. D e Lijn heeft op haar nieuwste bussen in Gent en Aalst een v e r b o d op het bellen met mobiele telefoons ingevoerd. Men vreest dat mobiele gesprekken de gevoelige electronica van de bussen kunnen verstoren. De onderneming is d a a r m e e ingegaan op een advies van busbouwer V a n Hooi, die de bussen heeft geleverd. Bronnen: BRT Radio algemeen en diverse krantenberichten; Tram 2000. Samenoesteld door P.H.Kiers.
Vfaams-Brabant/Brussef;
BUITENLANDS STADSVERVOER Met dank v o o r u w bijdragen Z o n twintig berichten in dit n u m m e r w e r d e n met informatie van lezers samengesteld. Zij stuurden ons brieven, mailtjes, internetberichten, krantenknipsels en berichten uit andere tijdschriften. Nagenoeg al deze berichten werden verwerkt. Het is ons streven o m zorgvuldig m e t u w bijdragen o m te gaan. W i j n e m e n uw bericht over of combineren dit met al beschikbare informatie. Slechts bij uitzondering wordt een bericht terzijde gelegd. Dit is o.a. het geval als al eerder over het onderwerp w e r d bericht en hieraan nog weinig nieuws kan w o r d e n toegevoegd. S o m s hebben w e moeite m e t een ongedateerd krantenknipsel. W i j hopen dat u u w inspanning terugvindt in het betreffende bericht in dit of een k o m e n d nummer van H O V / R N . Ais uw bijdrage is voorzien van een postadres krijgt u altijd een terugmelding en z e n d e n wij ingezonden knipsels e.d. retour. U w gewaardeerde bijdrage verdient onze dank !. INDUSTRIE. SIG H o l d i n g A G . Dit Zwitserse bedrijf hield op te bestaan. Men verkocht het 4 0 % belang in Fiat/SIG aan Alstom. Eerder n a m Alstom al een meerderheidsbelang in Fiat Ferroviaria. AUSTRALIË. Melbourne. Bij Alstom zijn door Yarra Trams 31 Citadis trams besteld plus een optie voor nog eens 5 stuks. D e geheel lagevloertrams krijgen een lengte van 23 meter en worden vanaf begin september 2001 afgeleverd. BRAZILIË. Brasilia. Aanwezig zijn 18 vierwagen metrotreinstellen; er w e r d e n er 8 nabesteld. Het nieuwe metrobedrijf k w a m in juli 2 0 0 0 in bedrijf. Eindelijk; zie ook H O V / R N 502, blz. 59. Sao Paulo. Voor het 1600 m m voorstadsnet w o r d e n in de periode augustus 2000 tot mei 2001 door Siemens 10 vierdelige treinstellen afgeleverd. Dit materieel wordt ingezet op de lijn Jurbatuba - Osasco. Santos. Op 23.9.2000 w e r d een 1,7 kilometer lange historische tramlijn geopend in het oude centrum. Er wordt dagelijks gereden. Ingezet wordt het 2-assige open motorrijtuig 84 uit 1911 dat jarenlang stond opgesteld als monument. De tram kreeg na restauratie het n u m m e r 32. Het passagiersaanbod is zo groot dat m e n haastig nog een aanwezig paardentramrijtuig opknapte dat nu als aanhangwagen dienst doet. E e n 2e m o torwagen is in restauratie. Her en der in het land bevindt zich nog meer materieel van het in 1971 opgeheven trambedrijf. BULGARIJE. Sofia. In oktober 2000 k w a m e n uit Halle nog eens 18 T 4 D motorrijtuigen; 977, 980, 1014, 1017, 1020, 1028, 1032, 1039, 1047, 1 0 5 1 , 1055, 1079, 1 0 8 1 , 1088, 1089, 1094, 1095, 1130. In eigen werkplaats is men bezig een aantal 6-assige gelede trams te verlengen met een lagevloer-tussenbak. D e enige metrolijn w e r d op 31.10.2000 met ongeveer 700 meter verlengd van Opaltschenska tot Serdika en heeft nu een lengte van 8 kilometer. In aanleg is een verlenging tot de universiteit en verder tot Obelja. In 2005 denkt m e n het eindpunt Mladost bereikt te hebben. Uiteindelijk moet er een metronet k o m e n van 3 lijnen met een lengte van 52 kilometer. W e zijn dan w e l jaren en jaren verder. CANADA. Toronto. Helemaal opgeknapt en in de traditionele crème/rode kleur geschilderd, k w a m P C C 4549 als historische tram in dienst. Ook P C C 4500 zal w o r d e n opgeknapt. Men kan deze trams voor speciale ritten huren. Vancouver. Voor de museumlijn " D o w n t o w n Historie Railway" k w a m in september 2000 w e r k m o t o r w a g e n 4 uit Brussel, die hier weer wordt o m g e b o u w d tot personenwagen. W h i t e h o r s e . De historische tramlijn (zie H O V / R N 507) w e r d op 15.7.2000 geopend. De voormalige havensporen zijn niet geëlektrificeerd. Motorwagen 531 (ex-üssabon) rijdt met b e hulp van een generatorwagen.
CHINA, Beijing. Op 24.6.2000 k w a m de WA kilometer lange verlenging van metrolijn 1 : Fuxingmen - B a w a n g f e n in dienst. Deze lijn heeft nu een lengte van 38 k m . Chanqchun. O p 18.12.2000 w e r d de tramdienst hervat (zie H O V / R N 508). Tot mei 2001 levert Xiangtang 10 nieuwe trams, waarvan de eerste vier inmiddels in dienst zijn. De 4assers hebben een lengte van 14,6 meter en een kapaciteit van 150 passagiers. Chonqginq. Hier is m e n begonnen met de aanleg van een 17,4 k m . lange tramlijn. Opening: 2 0 0 4 . Guangzhou. D e nieuwe metrolijn 2 w o r d t aangelegd door A d t r a n z en Siemens. Adtranz levert ook het materieel (zie H O V / R N 508). Lijn 2 (Shima - Chigang) krijgt een lengte van 23 kilometer (20 stations) en verbindt het noorden en het zuidoosten van de stad m e t o.a. het station en het vliegveld. In het centrum wordt de in 1999 geopende metrolijn Xi Lang Guang Zhou Dong Zhan gekruist. Een eerste traject komt in 2003 in dienst, de rest in 2004. Hongkong. O p 24.10.2000 w e r d een nieuw dubbeldeksmotorrijtuig 168 in dienst gesteld. Het in de nieuwe groen/wit kleur geschilderde rijtuig w e r d in eigen werkplaats gebouwd op een oud onderstel m e t carrosserieonderdelen van een Chinese autobusfabrikant. Opvallend is het ontbreken van iangsbanken in de beneden verdieping, hier staan banken in een 1+2 opstelling. Inmiddels zijn nog t w e e nieuwe motorrijtuigen in dienst gesteld waarvan één met een airco-installatie. Als deze nieuwe trams in de s m a a k vallen wil m e n tot 2004 alle trams (±160 stuks) op deze wijze v e r b o u w e n . D U I T S L A N D oost. Berlijn-metro. B V G - STAR-projekt. Het is al weer enige tijd geleden dat w e schreven over de proef met automatisch treinverkeer op metrolijn U5. STAR staat voor System Technïk für den Automatischen Regelbetrieb. V a n november 1999 tot april 2000 v o n d een proefbedrijf plaats op het circa vier kilometer lange trajectgedeelte Friedrichsfelde - Tierpark - Biesdorf S ü d . Een druk op de knop in een m e trostel van het type H (serie 5000) en computer, laserscanner en videocamera~s vervangen de treinbestuurder en nemen alle processen over. Anders dan bij vergelijkbare systemen zoals bij de METEOR-lijn in Parijs en de metro in Singapore, w o r d t in Berlijn de perronkant niet afgeschermd met een glazen w a n d m e t deuren ter hoogte van de deuren van het m e tro materie el. D e z e deuren openen zich na het tot stilstand k o m e n van een metrotrein. O m d a t Berlijn verschillende materieeltypen kent m e t specifieke deurposities heeft men bij de B V G gekozen voor een beveiiigingsysteem met laserstralen en videoapparatuur, zoals dat eerder w e r d uitgetest in Frankfurt a m Main op lijn U4. D e Berlijnse proef lijkt geslaagd. Als het aan de B V G ligt w o r d t zo snel mogelijk overgegaan op een automatisch m e trobedrijf. Het personeel krijgt dan een service verlenende functie. De politiek verantwoordelijken zijn w a t terughoudender en spreken over een invoering op langere termijn. V a n de zijde van het toezicht houdende Eisenbahn Bundesamt (EBA) bestaan geen (juridische) bezwaren als aan alle bestaande technische eisen wordt voldaan. Automatisch treinverkeer wordt al bij enkele lightrailsystemen in de wereld toegepast. Het zijn veelal geleide systemen op een betonnen baan met materieel op luchtbanden. In dit verband n o e m e n w e de bedrijven in Liile (VAL-metro sinds 1983), Mexico City, Montreal, Santiago de Chile, Marseiile, Parijs, Toulouse, Chicago, Jacksonville, Taipeh, Rennes (vanaf 2002), Vancouver, Lyon en Londen (Docklands). Vee! metrosystemen zijn al technisch voorbereid voor een in te voeren vol automatisch bedrijf. De in 1998 geopende Parijse METEOR-lijn is de eerste "zware" metrolijn die automatisch wordt geëxploiteerd. Berlijn kende al eerder een automatisch vervoersysteem: de M-Bahn, de rnagneetlijn die in 1989 en 1990 w e r d getest en
ook personenvervoer kende. Afgezien van de z o g e n a a m d e peoplemover systemen op luchthavens en de Dortmunder HBahn, werden er ook proeven gehouden in Düsseldorf, H a m burg, München en Frankfurt a m Main. München lijkt de boot af te houden. Neurenberg wil het zonder metrobestuurder doen op de in aanleg zijnde lijn U3 en verder zijn er plannen bij de Wuppertaler S c h w e b e b a h n en op de S-Bahnlijn Dres den - Pirna van de D B . Metrobestuurder - een verdwijnend beroep. Chemnitz. In de periode september t/m december 2000 werden 20 T 3 D motorrijtuigen naar Ufa (Rusland) verzonden. Dit betrof de rijtuigen 436 - 4 4 4 , 4 4 7 - 4 5 4 , 456 - 4 5 8 . D e T 3 D motorrijtuigen 4 2 1 , 4 2 7 , 4 2 8 , 455 en de B 3 D aanhangrijtuigen 715 - 725, 742 - 748 w e r d e n vanaf januari 2001 door een slo per op het terrein van de remise Altchemnitz gesloopt. Zoutmotorwagen 1101 (ex Dresden, bouwjaar 1915) en w e r k a a n hangwagen 1001 w e r d e n in november 2000 gesloopt door de "Strassenbahnfreunde Chemnitz" waarbij veel bruikbare on derdelen voor het museummaterieel bewaard zijn gebleven. D e motorrijtuigen 4 9 1 + 4 9 2 w e r d e n kont-aan-kont gekoppeld en kunnen als w e r k w a g e n ingezet w o r d e n voor sleepdiensten. Ook kan het stel nog als reserve dienst doen op lijn 4 . D r e s d e n . In aansluiting op het bericht in het vorige nummer; de goederentram (CarGo Tram) kreeg het nummer 2 0 0 1 + 2 0 2 1 + 2 0 2 2 + 2 0 2 3 + 2 0 0 2 . Inclusief het reserve materie el krijgen de goederenmotorwagens de n u m m e r s 2 0 2 . 0 0 1 202.005 en de tussenwagens de nummers 202.021202.027. Hierbij w o r d e n alleen de laatste vier cijfers op het materieel aangebracht. Inmiddels w e r d op 20.12.2000 ook het tweede goederentramstel afgeleverd. In november 2000 vertrokken de motorrijtuigen 222.122, -203, -710, - 8 0 1 , -805, 224.509, -510, -542, -565, -567, -574, -578 en de aanhangrijtuigen 272.120, -423, - 4 6 2 , -804 naar Galati. Gera. Op 2.9.2000 w e r d bij het centrale haltepunt Heinrich strasse een keerlus in gebruik g e n o m e n . In feite het eerste zichtbare van een nieuwe lijn 1 ; Hauptbahnhof - Zwötzen, die in drie fasen zal w o r d e n aangelegd: fase 1 : Heinrichstrasse - Hauptbahnhof ± 2003 fase 2: Heinrichstrasse - Wintergarten ± 2005 fase 3: Wintergarten - Z w ö t z e n + 2007. Het verlengen van een aantal K T 4 D trams met een iagevloertussenbak tot KTNF8 gaat even niet door in verband met het faillissement van C K D . Als de productie wordt overgenomen (Siemens wordt genoemd) wit m e n dit jaar 9 t r a m s laten ver lengen. Jena. 100 Jahre Strassenbahn wordt gevierd met o.a. een tramoptocht op 6 en 7 . 4 . 2 0 0 1 . O p deze laatste dag is er ook een open dag in de nieuwe remise Burgau. Uit Plauen k o m t het partymotorrijtuig en uit Naumburg een paardentram. P o t s d a m . Problemen met de C o m b i n o s . Met name met de aanzetsnelheid. Het K T 4 D M materieel in dubbeltractie viert nog triomfen. Per 19.2.2001 w e r d lijn 91 (Glienicker Brücke - Platz der Ein heit) opgeheven en w e r d lijn X 9 3 (Glienicker Brücke - Bf Rehbrücke) vervangen door lijn 93. D U I T S L A N D west. Bonn. Er is sprake van een fusie m e t de K V B , het Keulse vervoersbedrijf. Zie bericht Keulen. Op 5.1.2001 werden bij Bombardier 15 Stadtbahnmotorrijtuigen besteld. Kiepe levert de elektrische installatie. De trams worden deels g e b o u w d in W e n e n , de eindmontage vindt plaats in Aken. De rijtuigen w o r d e n in 2003 geleverd, in feite betreft het een vervolgbestelling op een serie door Keu len bestelde motorrijtuigen. D e trams krijgen een lengte van 29 meter en er kunnen 182 passagiers in vervoerd w o r d e n . De hogevloer sluit in Bonn en Keulen aan op de 90 c m . hoge per rons; voor perrons met een hoogte van 35 c m . krijgen de trams uitschuifbare treden. Bremen. De materieeishow en aansluitende tramparade is op 25.3.2001 (korrektie op een eerder bericht) vanuit de remi se Gröpelingen. Info: internet w w w . b s a g . d e .
Düsseldorf. D e eerste N F 1 0 lagevloertram, motorrijtuig 2 0 0 1 , k w a m op 16.12.2000 in dienst. Alle voorgaande berich ten samengevat kan nu w o r d e n g e z e g d dat er in totaal 36 zijn besteld. Püsseidorf. M E T R O R A P I D in plaats van T R A N S R A P I D ? Nadat de plannen voor een magneettrein tussen Berlijn en H a m b u r g in de prullenbak zijn verdwenen komt dit vervoer middel in andere plannen weer ter tafel. Het Land Nordrhein W e s t f a l e n laat een studie verrichten naar een Metrorapidlijn Dortmund - B o c h u m - Essen - Duisburg Düsseldorf Flughafen - Düsseldorf met een mogelijke verlen ging in zuidelijke richting naar Keulen en de Flughafen Köln/Bonn. In een latere fase denkt m e n aan de aanleg van een oost/west verbinding via D o r t m u n d - Hagen - Wuppertal naar Düsseldorf waardoor een ringlijn ontstaat. In de eindfase wordt op deze magneetlijn tussen D o r t m u n d en Keulen een tienminuten dienst g e r e d e n . E e n eerste traject tussen Dort mund en Düsseldorf zou al in 2006 (Wereldkampioenschap voetbal) in dienst moeten k o m e n . O m dezelfde reden wil ook München ( D B S-Bahn München) z o n magneetlijn in 2006 openen tussen het Hauptbahnhof en het vliegveld. O m een tijdrovende tracékeuze te voorkomen wordt hier dan een bestaand S-Bahntraject opgeheven en omgebouwd. O f deze projekten kans v a n slagen hebben is zeer de vraag. In Nordrhein Westfalen zoekt m e n privaat kapitaal maar ook de Bondsregering zal m e t veel geld over de brug moeten ko m e n . Naar verwachting zal deze laatste in 2002 een beslis sing n e m e n en en dan een keuze m a k e n tussen beide projek ten. Of niet. W o r d t vervolgd. Düsseldorf - D B . S-Bahn Rhein-Ruhr-Sieg. Vanaf 9.6.2001 k o m t er, als voorloper van een in 2003 in te stellen S-Bahnlijn S 2 1 , een treindienst Duisburg Hbf - Krefeld Hbf - Mönchengladbach Rheydt. Met nieuwe treinstellen van de serie 425 wordt een halfuurdienst uitgevoerd. Op een later tijdstip k o m t er ook een lijn S22: Düsseldorf Hbf - Krefeld Hbf. Heidelberq. Alle plannen voor de uitbreiding van het tramnet (Centrumlijn, Neuenheimer Feld, Kirchheim, Sandhausen/Walldorf) w e r d e n door het nieuwe konservatieve g e m e e n tebestuur van tafel geveegd. Men denkt nu aan hoogwaardig (?) busvervoer. Kassei. E e n proefbedrijf in het kader van het RegioTram proj e k t dat op 5.11.2000 van start z o u gaan w e r d uitgesteld. Het w a s de bedoeling o m met zes meersysteemtrams uit Saarbrücken een tramdienst te gaan rijden op de spoorlijn Kassei Hofgeismar - W a r b u r g . Alhoewel al in 1999 met dit materieel in Kassei demonstratieritten w e r d e n gereden, ontdekte de DB pas nu dat de perronhoogte in Kassei Hauptbahnhof voor de ze exploitatie moet w o r d e n aangepast. Ook zijn er nog w a t problemen van organisatorische aard. Op 19.1.2000 k w a m een vervoersconcept op tafel waarbij de bedoelde tramdienst op 9.6.2001 van start m o e t g a a n . Voorzien is een halfuurdienst. Het N W (Nordhessischer Verkehrsverbund) zorgt hierbij voor het materieel en de exploitatie komt in handen van de Regionalbahn Kassei (RBK). Uiteindelijk wil men na een proefperiode met gehuurd materieel deze opzet voortzetten waarvoor dan 18 trams nodig zijn die in 2003 geleverd moeten worden. Zo rond 2004/2005 wordt de RegioTram aangesloten op het stadsnet. Mooie plannen met slechts één enkele kanttekening. Of het project van de grond komt hangt m e d e af van de gemeente raadsverkiezingen in het voorjaar van 2 0 0 1 . De RegioTram is hierbij een hot-item. W o r d t vervolgd. Keulen. De directies van de vervoerbedrijven van Keulen ( K V B ) en Bonn ( S W B ) streven naar een fusie van beide b e drijven per 1.7.2003. Ook andere regionale bedrijven, voor namelijk particuliere busondernemingen, kunnen deelnemen. Doel is te k o m e n tot een sterk regionaal vervoerbedrijf o m het hoofd te kunnen bieden aan buitenlandse concurrenten. Als ondernemingsraden en bestuurlijke organen hiermee in s t e m m e n voorziet m e n een s a m e n g a a n in vier fasen. Per
1.7.2000 wordt een holdingmaatschappij opgericht. Vanaf deze datum komt de aanleg en het onderhoud van de railinfrastructuur in één hand. Ook k o m t er een werkmaatschappij voor de busdiensten, gecoördineerd door het Regionalverkehr Rheinland (RVK). Per 1.7.2000 komt er een gemeenschappelijk bedrijf voor de exploitatie van t r a m - en Stadtbahnlijnen en het onderhoud (werkplaatsen). Keulen W e i d e n p e s c h wordt na aanpassing en o m b o u w de nieuwe centrale werkplaats. T e vens k o m t er op deze datum één regionaal busbedrijf. Tot slot volgt dan op 1.7.2003 de afrondende fusie. Het nieuwe bedrijf krijgt de n a a m Köln-Bonner Verkehrs A G ( K B V ) . München - D B . S-Bahn München. Ingaande 9.6.2001 krijgt spitslijn S27 (Deishofen - Hauptbahnhof) een andere route. Komende vanaf Deishoven wordt dan via de z o g e n a a m d e Sendlinger Spange naar Pasing gereden. Via deze bestaande goederenlijn w o r d e n nu in de spits ook al enkele (ongenummerde) S-Bahn diensten uitgevoerd ten behoeve van het personeelsvervoer voor Siemens. Voor de plannen voor een magneettrein verwijzen w e naar het bericht elders in deze rubriek (Düsseldorf). Saarbrücken. Er wordt gewerkt aan een verdere verlenging van de Saarbahn tot Riegelsberg S ü d . Binnenkort w o r d e n de eerste rails gelegd en k o m t dit deel eind 2001 in dienst. De volgende stap is dan het leggen van tramsporen in het centrum vann Riegelsberg en wordt hier eind 2003 het tijdelijke eindpunt Etzenhofen bereikt. In 2004 wordt de lijn voltooid tot Lebach. U l m . Even leek het voortbestaan van de tram aan een zijden draadje te hangen. Het Franse bedrijf Lohr nodigde een aantal prominenten uit voor een bezoek aan haar testcentrum in Hangenbieten. Doel: hef u w tram op en ga over op het Translohr systeem, een geleide spoorbus. Enkele gemeenteraadsleden sprak dat w e l aan en zij wilden prompt een stokje steken voor de bestelling van de 8 lagevloertrams waarover wij al eerder schreven ( H O V / R N 506). Onmiddellijk k w a m de Stadtwerke Ulm ( S W U ) in beweging, keerde zich fel tegen het Translohr systeem dat zich nog niet bewezen heeft en wees op de financiering die waarschijnlijk niet gesubsidieerd wordt door de landelijke overheid. Ook is de laatste jaren veel geld gestoken in het onderhoud van de traminfrastructuur en wordt er momenteel een nieuwe remise gebouwd. Lijn 1, de enige tramlijn in U l m , vervoert jaarlijks 6,25 miljoen passagiers en is daarmee de ruggengraat van het openbaar vervoer. Een spoorbus op dit traject kan dit waarschijnlijk niet aan. W e l : Lohr krijgt geen voet aan de grond en de aanschaf van nieuw trammaterieel wordt aanbesteed conform het al eerder genom e n besluit. FRANKRIJK. Bordeaux. Alle juridische problemen lijken te zijn opgelost. Op 16.10.2000 w e r d e n de eerste rails gelegd in Lomont voor het toekomstige trambedrijf. Begin 2003 m o e t e n de eerste trams in dienst komen op een net van ruim 22 kilometer met 3 lijnen. Zie ook H O V / R N 503. Zoals eerder bericht g a a n hierop 38 Citadis trams rijden terwijl er een optie is voor nog 32 stuks. Zowel de aanleg als de levering van het materieel zijn toegewezen aan de combinatie Alstom/Drouard/Cogifer. Lyon. Op 18.12.2000 w e r d het nieuwe trambedrijf (2 lijnen) officieel geopend. Zie ook H O V / R N 509. Op 2 3 , 24 en 27.12.2000 kon het publiek er overdag gratis gebruik van m a ken, wat naar schatting 100.000 belangstellenden d e d e n . Drie historische trams waren opgesteld: een paardentram m e t i m periaal uit 1880 en t w e e motorwagens uit Lyon. D e laatste tram reed hier op 30,1.1956. Op 2.1.2001 w e r d e n volgens plan de lijnen T1 en T2 in dienst g e n o m e n , beide m e t een frequentie van 7 a 8 minuten. Eind 2003 wordt lijn T2 nog met 5 k m , verlengd. Het metro materie el type M P L 7 5 verliest zijn oranje kleur. De driewagen treinstellen w o r d e n in de komende v i j f j a a r gereviseerd en krijgen dan een overwegend witte kleur met rood en grijs. MontpeJlier. D e eerste tramlijn is zo'n succes dat m e n al
overweegt 12 t r a m s te verlengen met een vierde wagenbak. Hierdoor wordt de lengte 40 meter. In de spitsen wordt o m de vijf minuten gereden met tussendiensten op een deel van de route. Nantes. Rond de jaarwisseling waren de eerste 9 nieuwe Adtranz t r a m s (351-359) van een serie van 23 stuks afgeleverd. Motorrijtuig 351 ging terug naar de fabriek in Duitsland voor enkele aanpassingen. Onze correspondent bericht dat doorgaans maximaal 3 nieuwe trams in dienst zijn, waardoor de S E M I T A N voorlopig blijft terugvallen op aanvullend busvervoer op lijn 2 voor het vervoer van scholieren. Terugbladerend lijkt de berichtgeving in 2000 over het lijnennet wat rommelig. W e zetten het nog eens voor u op een rijtje en blikken in de toekomst. Op 17.4.2000 w e r d lijn 1 in westelijke richting met 1,8 k m . verlengd tot Croix Bonneau (Place Mendes France). Op 28.8.2000 volgde een verdere verlenging met 5,3 k m . tot Saint Herblain. Eveneens op 28.8.2000 w e r d het eerste gedeelte (4,1 km) van de nieuwe lijn 3 in dienst gesteld op de route Hotel Dieu - Orvault Plaisance. Vanaf Hotel Dieu wordt over een afstand van ± 1 k m . de route van lijn 2 gevolgd waardoor in het centrum een frequente tramdienst ontstond. In 2002/2003 wordt lijn 3 vanaf Orvault Plaisance met 2,1 km. verlengd tot Sillon de Bretagne. A a n de andere kant wordt deze lijn vanaf Hotel Dieu verlengd via de route van lijn 2 tot Pirmil en Lion d'Or. Het is dan 2003/2005. Na 2005 volgt een verdere verlenging naar Vertou. Tot slot zijn er plannen o m in het zuiden lijn 2 te verlengen vanaf La Trocardière naar Bouguenais, La Neustrie. Aanvankelijk had m e n bedacht o m tussen Pont Rousseau en La Neustrie gebruik te m a k e n van S N C F sporen m a a r het vervoerbedrijf T A N ziet dat niet zo zitten. Men geeft de voorkeur aan eigen sporen. Het idee van gekombineerde spoor/tram infrastruktuur lijkt hiermee achterhaald. Ook het plan o m lijn 1 via S N C F sporen naar Sucé sur Erdre te laten rijden lijkt door de T A N verlaten. Politici en S N C F staan nog achter het plan, zodat het misschien nog kans van slagen heeft. U bent weer bijgepraat. Orléans. Nog dit j a a r w o r d t begonnen m e t de voorbereiding voor een t w e e d e tramlijn. Deze oost/west lijn krijgt een lengte van 9 kilometer en loopt vanaf La Chapelle Saint-Mesmin in oostelijke richting naar Saint Jean de Braye of Chécy. Mogelijk wordt een deel van deze lijn aangelegd op het tracee van een S N C F goederenlijn, Rennes. De aanleg van het volautomatische V A L metrosyst e e m ondervindt vertraging. Een opening op 26.11.2001 is niet haalbaar en w o r d t verschoven naar februari 2002. E e n deel van de lijn wordt al gebruikt voor proefritten. V a n de 16 bestelde VAL-treinen w e r d de eerste op 13.7.2000 afgeleverd. Straatsburg. V a n de Chemin de Fer Forestier d'Abreschviller is bijwagen 238 teruggekocht. Deze zal worden teruggebracht in zijn vroegere v o r m van een motorwagen serie 1-14, door Herbrand/AEG g e b o u w d in 1895. De tram zal een normaalsporig onderstel krijgen en weer een elektrische installatie o m bij feestelijke gelegenheden te kunnen rijden, GROOT BRITTANNIË. Algemeen. Het schijnt nu zeker te zijn dat er toestemming komt voor de aanleg van (snel)tramlijnen in Leeds, South Hampshire, Bristol en Londen. Black pool. Er w o r d t onderzoek gedaan naar uitbreidingen van het tramnet. Hierbij is de HTM (Den Haag) betrokken. In H O V / R N 509 schreven w e over de ruil van de motorrijtuigen 606 en 147. Precieser g e z e g d : naar/uit Cleveiand (Ohio). Brush Railcoach m o t o r w a g e n 633 wordt een nieuwe geïllumineerde tram: een trawler. Dit is het merkbeeld van de in Fleetwood gevestigde sponsor: Fisherman's Friend. Douglas. (Man). Manx Electric Raiiway. Deze winter rijden er dagelijks trams over de gehele lijn, waan/oor twee w a g e n s nodig zijn. V a n 30,10.2000 t/m 1.4.2001 zijn er vier retourritten, op zondagen zijn dat er drie. Voor het eerst na vijftig jaar rijden er fin 70nda0f>n i n H P W i n t e r t r a m c n w p r r i s n o h o l o r n i i t o
Van 2.4.2001 tot 28.10.2001 wordt een volledige uurdienst ge reden met veel versterkingen in de hoogzomer. De Snaefell lijn is in dienst van 30.4.2001 tot 3 0 . 9 . 2 0 0 1 . Tussen 27.6.2001 en 2.7.2001 vinden op het eiland Man weer bijzondere railactiviteiten plaats, waarbij op 1.7.2001 onge bruikelijke t r a m s op de elektrische lijn Douglas - R a m s e y ver schijnen. D e paardentram is dit jaar 125 j a a r in dienst. Op de avond van 7.8.2001 is er een tramparade op de Promenade. Op 30.6.2001 zijn er speciale ritten bij het pa ardentram bedrijf. Londen. D L R Docklands Light Railway. Naast de al eerder bestelde 12 rijtuigen is nu ook de optie voor nog eens 12 stuks in een bestelling omgezet. Deze w o r d e n in het eerste kwartaal van 2002 geleverd. IRAN. Teheran. Vorig jaar ( H O V / R N 505) schreven w e over de opening van een eerste metrolijn. Deze metrolijn (lijn 2) wordt de komende jaren m e t nog eens 10 kilometer tot 20 kilometer verlengd. In 2001 wordt een lijn 1 geopend: een 14 kilometer lange noord/zuid lijn die tot 2004 tot 34 kilometer (waarvan 15 k m . ondergronds) wordt uitgebreid. Besloten is tot de aanleg van lijn 4. Met Chinese hulp (geld en techniek) wordt deze lijn, waarvan al een klein stukje in ruwbouw gereed is, tussen 2002 en 2010 g e b o u w d . T o t slot m o e t er dan nog een lijn 3 komen ter voltootng van een vier tijnennet met een totale lengte van ± 100 kilometer. Ook het materieel komt uit China. Voor de lij nen 1 en 2 leverde de Changchun Car C o m p a n y 31 zeven wagen treinstellen. Inmiddels w o r d t op het eerste trajekt een frequentere treindienst uitgevoerd dan bij de opening. Elke 4 a 5 minuten rijdt er een trein in beide richtingen. Het nieuw ver voermiddel wordt druk gebruikt. V a n de negen stations zijn er acht voor het publiek toegankelijk. Het negende station, onder het parlementsgebouw, is hermetisch afgesloten.
runner lagevioer trams. Op 3.11.2000 w e r d de eerste tram door Bombardier afgeleverd in W e n e n . Hier wordt de tram getest op de sporen van de centrale werkplaats Simme ring. Als alles g o e d is gegaan is de tram eind januari 2001 in Graz a a n g e k o m e n . Alle enkelspoor trajekten in Graz zijn nu zodanig beveiligd dat als een tram ten onrechte doorrijdt, de stroom w o r d t uitgeschakeld. Wenen. Zoals eerder bericht ( H O V / R N 510) k w a m op 2.12.2000 de verlenging van metrolijn U3 Erdberg-Simmering (3,1 km.) in dienst; w e r d lijn 72 opgeheven en lijn 6 verlengd. Lijn U 3 is nu voltooid en heeft tussen Ottakring en Simmering een lengte van 13,511 k m . Het eerste gedeelte tussen Erdberg en Volkstheater k w a m op 6.4.1991 in dienst. Op 2.12.2000 w e r d het 6-delige metrotreinstel prototype V voor het eerst in de personendienst ingezet. Inmiddels wordt al druk gewerkt aan de verdere uitbreiding (3e fase) van de me tro. In 2 0 0 6 w o r d t lijn U1 verlengd tot Leopoldau. Lijn U2 be reikt in 2007 het eindpunt Stadion en rijdt in 2008 naar Aspen. Afgeleverd w e r d e n de lagevioer trams B 6 5 0 (2.11.2000), B651 (14.11.2000), B652 (23.11.2000), B 6 5 3 (6.12.2000) en als voorlopig laatste B-rijtuig de B654 (1.2001). In aflevering komt nu de kortere versie A : serie A 1 2 - A 2 9 . De komst van dit nieuwe materieel betekent een verminderde inzet en buiten dienststeliing van materieel type E. ZWITSERLAND. Basel. D e eerste Combino w e r d afgeleverd op 7.12.2000 en op 21.12.2000 aan de pers gepresenteerd. De 7-delige tram heeft een lengte van 42,86 meter en plaats voor 2 5 4 passa giers. Er k o m e n er, zoals eerder bericht, 28 (301-328). De 302-328 w o r d e n geleverd in de periode maart 2001 - juli 2002. .... Basel: 301-328 met stroomafnemer voorop ..
MP Chongjin. In deze stad in het noorden van het land, die vroeger de Japanse n a a m Sesin droeg, blijkt, waarschijnlijk al vanaf april 1999, een tramlijn in exploitatie te zijn. Hiervoor zijn bij de plaatselijke autobusfabriek 30 trams g e b o u w d . Thans wordt een tweede tramlijn aangelegd. KOREA z u i d . Pusan. Bombardier en K u m h o Industrial Co.Ltd. gaan hier een volautomatische dubbelsporige railverbinding aanleggen met een lengte van 24 kilometer (18 stations) tussen het cen trum en de luchthaven Kimhae. OOSTENRIJK. Stern & Hafferl - L L B . Linzer Lokalbahn. In het laatste kwartaal van 2000 w e r d een omvangrijk vervoer van suikerbie ten afgehandeld. De uit 1915/1916 daterende "strijkijzers", de elektrische lokomotieven 2 2 . 0 0 1 , 22.004 en 22.005, vervulden nog een glansrol. Normaal wordt het goederenvervoer gere den met motorrijtuig 22.106 of 22.108 en w o r d t ook de 2assige oldtimer 22.101 nog w e l ingezet. Een enkele g o e d e renwagen wordt vaak aan een diensttram gekoppeld. De m o torrijtuigen ET22.130-136 werden terzijde gesteld, de transfer van motorrijtuig 22.136 naar de lijn L a m b a c h - Vorchdorf - E g genberg ging niet door. Stern & Hafferl - L V E . Lambach-Vorchdorf-Eggenberg. De transfer van motorrijtuig ET22.136 afkomstig van de Linzer Lokalbahn ging niet door. Evenals de ex-Extertaier motorwa gens is dit rijtuig niet geschikt voor het trekken van goederen wagens. Bij een a a n b o d van slechts een enkele goederenwa gen worden deze m e t de personentram m e e g e g e v e n , waar voor nog regelmatig de oude 2-asser ET24.103 wordt ingezet. Bij een groter a a n b o d wordt een extra goederentram ingezet, veelal getrokken door motorrijtuig ET24.010. Graz. W e d e r o m vertraging bij de aflevering van de 18 Cfty-
Bex. T P C / B V B . Transports publics du Chablais. Ais onder deel van de B V B (Bex - Villars - Bretaye) w o r d t op het trajekt Bex - Bevieux m e t t w e e uit 1948 daterende 3-assige motor wagens (Be2/3 15 en 16) een tramdienst uitgevoerd. De laatste jaren is het aantal ritten sterk verminderd en met in gang van 9.6.2001 w o r d e n nog slechts enkele ritten in de och tend en de late namiddag uitgevoerd. Op zaterdagmiddag en zondag w o r d t helemaal niet gereden en stoppen de BVB-treinen aan de tramhalten La Ruaz en Foyer Dents du Midi. Mo torwagen 16 w e r d in januari 1998 gereviseerd en thans wordt in de werkplaats in Bevieux de 15 onder handen g e n o m e n . Grindelwald - W A B . W e n g e r a l p Bahn. Het onzalige plan voor een kabelbaan Grindelwald - Kleine Scheidegg verdween in de prullenbak. De tandradlijn van de W A B wordt gemoder niseerd en aangepast. Tussen Rohr en Brandegg k o m t dub belspoor, wordt het keerstation Grund aangepast en worden t w e e panorama treinstellen besteld. In het plan " W A B 2005" wordt een investering van 47 miljoen Zwitserse Frank gespeci ficeerd voor de aanschaf van nieuw materieel, railinfrastruc tuur, aanpassing beveiliging, stations en informatiesystemen. St. Gallen. Na ruim zestig jaar trouwe dienst w e r d hier op 30.9.1957 de stadstram opgeheven. Het traject Bahnhof Brühltor bleef in dienst voor de Trogenerbahn (TB). Een comi té ijvert nu voor de terugkomst van de stadstram. Zürich. Naar verwachting wordt in maart 2001 de eerste van de zes Cobra t r a m s afgeleverd. Na een proefbedrijf van circa 1 jaar volgen er in 2004/2005 nog eens 11 trams van dit type, waarna vanaf 2 0 0 5 nog eens 58 t r a m s w o r d e n geleverd.
Nogmaals met dank voor uw bijdragen. Verder ontleenden wij gege vens uit: Blickpunkt Strassenbahn, Stadtverkehr, Schienenverkehr Aktuell, Berliner Verkehrsblätter, La Vie du Rail, Railway World, Tram 2000, Tramways & Urban Transit en Eisenbahn Amateur.
NEDERLANDSE SPOORWEGEN Gehuurde en gekochte (?) DB-riituiqen D e huur van 24 DB-rijtuigen is verlengd van begin juni tot eind september 2001 en een verdere verlenging wordt met de DB besproken. Op 15/2 w e r d B-rijtuig 22-90 2 1 5 , dat aan revisie toe was, geruild tegen de 22-90 5 6 1 . De situatie bij de PFA te W e i d e n , waar N S R 150 DB-rijtuigen B m 235 wilde kopen en laten reviseren en verbouwen, blijft penibel. Nadat er berichten w a r e n over een doorstart van het bedrijf, k w a m e n vervolgens berichten dat de banken dat niet accepteren. De Nieuwegein-trams, die niet (zoals vorige keer vermeld) door Connexxion zijn w e g g e h a a l d , staan er onbehandeld bij en verder w o r d t er niet gewerkt (Dit ook alweer in tegenstelling tot ons eerder ontvangen bericht op blz. 41). D e kans dat het m e t de ICK-rijtuigen g o e d komt, daalt derhalve m e t de week. In ieder geval k o m e n zij niet op tijd. Wanneer de 150 ICK-rijtuigen k o m e n (van welke werkplaats dan ook), dan zullen zij minder als uitbreiding van het materieelpark worden ingezet dan tot nu toe gedacht. Het is in de huidige dienstregeling slecht mogelijk gebleken getrokken rijtuigen in te zetten, vanwege de rijtijden die vaak niet passen en de treinen te lang moeten zijn voor perrons waar zij moeten stoppen. Inzet in de serie 2 1 0 0 A m s t e r d a m ~ Vlissingen is lang in beeld geweest en de rijtijden tussen Roosendaal en Vlissingen zijn al verlengd, m a a r er wordt toch van inzet in deze serie afgezien. De rijtuigen zijn door de smalle klapdeuren slecht geschikt voor treinen m e t korte stationnementen en in extreme mate voor het vervoer op Schiphol (reizigers met koffers). In A m s t e r d a m C zouden de treinen niet meer kunnen keren op de serie 2600 zoals nu, hetgeen naast een perronspoor ook nog eens extra D D - I R M zou kosten. Het nu (nog steeds zeer voorlopig) voorliggende inzetplan voorziet erin dat ICK de 80 rijtuigen K4 g a a n vervangen en de "oudste" circa 15 rijtuigen plan W . Verder zullen zij in de serie 3500 Utrecht Eindhoven rijden in trekduwbedrijf m e t 1700-en of met 1300-en. Alleen in deze serie vervangen zij materieel dat elders ingezet kan worden. Getrokken rijtuigen ICR Als gevolg van de inzet van ICK-rijtuigen wordt voorzien dat het aantal stammen ICR op de jJssellijn op termijn wordt uitgebreid tot 7 stuks. Acht ICR-rijtuigen zuilen w o r d e n overgenomen in de Beneluxdienst, omdat de s t a m m e n (weer!) worden uitgebreid m e t een zevende rijtuig. De vervoergroei, ook in België, maakt dat nodig en de kosten w o r d e n deels gedragen door Schiphol, w a a r m e e NS een samenwerkingsovereenkomst heeft. Mogelijk gaan er rijtuigen naar de Beneluxdienst die nu voor de derde keer overgeschilderd en v e r n u m m e r d w o r d e n . . . . Mogelijk ook wordt de overgang van rijtuigen naar de Beneluxdienst gecombineerd met de grote revisie van ICR, maar dan duurt het nog w e l even...Nog altijd is niet overgegaan tot aflevering van de eerste serie rijtuigen na revisie. Het is niet duidelijk wat de reden hiervan is: wel dat NedTrain, N S Reizigers en Railned naar elkaar wijzen. Alleen w e r d afgeleverd A-rijtuig 10-77 305, dat naar het ondehoudsbedrijf Maastricht w e r d overgebracht op 2/2 en niet in dienst gesteld...(De 10-77 305 is de voormalige /C Plus 20-77 010, ex- B 20-77 716.) Bij de BKD-rijtuigen treden opnieuw wisselingen op in de voorgenomen vernummering. D e in Maastricht uitgebrande 8270 938, oorspronkelijk b e s t e m d o m tot stuurstandrijtuig (BDs) te w o r d e n gereviseerd en v e r b o u w d , is in herstelling en revisie genomen o m BD te w o r d e n . Dit o m d a t er nog geen opdracht is gegeven voor de bouw van stuurstandrijtuigen. Het rijtuig zou van plaats wisselen met de 82-70 903, die dus Bs zou w o r d e n . Dit rijtuig echter is een van de plukrijtuigen van Maastricht en staat feitelijk buiten dienst. Het zal d a a r o m binnenkort toch in revisie worden g e n o m e n als B D . De 82-70 928, die bij de brand in Maastricht die de 938 bijna verwoestte ook beschadigd raakte, gaat in herstelling en o m d a t nog steeds geen opdracht tot verbouwing tot Bs is gegeven, zal ook deze als BD worden
gereviseerd. De 928 en 938 krijgen de hoogste nummers van de BD-rijtuigen, 438 en 439, en de daar oorsponkelijk voor bedoelde rijtuigen 907 en 908 zijn nu voorbestemd BDs te worden: 82-77 003 en 0 1 1 . Per saldo staat nu in de planning: B K D 82-70 903 w o r d t B D 82-70 434 B K D 82-70 907 wordt B D s 82-77 003 B K D 82-70 908 wordt B D s 82-77 011 B K D 82-70 928 wordt BD 82-70 4 3 8 B K D 82-80 938 wordt B D 82-70 439 Locomotieven serie 1300 De gewijzigde plannen voor de inzet van ICK-rijtuigen, waarbij zij veel bestaande rijtuigen vervangen, zullen betekenen dat er veel minder locomotieven nodig zijn dan eerder gedacht. Afhankelijk van de precieze inzet zullen er maximaal 4 a 5 extra locomotieven nodig zijn. Als plannen doorgaan o m een aantal stuurstandrijtuig en van D D - A R met de rijtuigen ICK in te zetten in plaats van een t w e e d e loc per s t a m , zullen er geen 1300-en nodig zijn. De locomotieven, die N S R van Railion gekocht heeft, zulten d a a r m e e de miskoop van 2000 blijken te zijn.... Treinstellen plan U Het voor sloop bestemde treinstel 136 w e r d op 17/1 van de W a tergraafsmeer naar het revisiebedrijf Tilburg gesleept, waar de ABk-bak w e r d gewisseld met de A B k van de voor revisie be stemde 135. De 136, door het niet vernummeren van de ABk 135 prompt hier en daar aangezien voor 135, w e r d op 2/2 over gebracht naar Arnhem door de D E 3 die de 122 voor revisie naar Tilburg had gesleept. Op 2/2 w e r d de 119 als eerste DE3 voor interieurrevisie overgebracht van Tilburg naar Haarlem door hondekopstel 766. De Stichting Mat '54 Hondekopvier heeft voor de eerste transporten tussen de beide revisiebedrijven een contract met NedTrain gesloten, Het revisie bedrijf Haarlem gebruikt voor het interne transport van de DE3-en koppelwagen 973, Deze w a g e n , ooit van de sloop gered en met de Sleepdienst Watergraafsmeer het hele land door geweest, w e r d op 24/1 door m C 9002 Jaap tijdens een conditierit Haarlem - Utrecht - W a t e r g r a a f s m e e r - Haarlem opgehaald. De eerste vijf DE3-en die gereviseerd w o r d e n , krijgen zoals b e k e n d A T B N G ingebouwd voor dienst op het baanvak Zutphen - Hengelo ( - Oldenzaal). W a a r eerst sprake was van levering in september, is dit inmiddels al december geworden. De stellen met A T B NG krijgen nieuwe nummers: waarschijnlijk 191-195. Treinstellen D M '90 Op Oudejaarsdag 2000 liep de 3431 brandschade op in de bedrading van de motoren. Het stel w e r d voor herstel op 29/1 overgebracht van Maastricht naar het revisiebedrijf Tilburg. Na herstel zal de 3431 w o r d e n t o e g e v o e g d aan het bestand van het onderhoudsbedrijf Zwolle. Hier is de situatie buitengewoon krap sinds de geforceerde inzet van D M '90 op Zutphen Hengelo. Het stel zal zijn speciale voorzieningen behouden om eventueel te kunnen invallen als de 3432 of 3433 schade oplopen. Laatstgenoemde twee stellen k o m e n per 10/6 (de nieuwe dienstregeling) ook naar Zwolle; de dienst op Heerlen A k e n (doorgetrokken naar Stolberg) wordt dan overgenomen door Ta/enf-stellen van de D B . T r e i n s t a m m e n DD-IRM Medio januari w e r d e n de motorrijtuigen m B v k 290 8615 en 290 8616 op de W a t e r g r a a f s m e e r op draaistellen gezet en overge bracht naar het onderhoudsbedrijf Zaanstraat. Dit waren de langst op de W g m vertoevende D D - ! R M - b a k k e n , destijds afkomsitig uit stam 8 4 5 8 . Gecombineerd m e t ABv 380 8079 k w a m e n zij als stam 8279 op 7/2 in dienst. V a n de in Haarlem voor herstel staande bakken w e r d m B v k 2 9 0 8512 (oorspron kelijk afkomstig uit de 8201) w e r d op 9/2 naar de Zaanstraat gesleept. Een bestemming voor de bak is er nog niet. D e aantallen s t a m m e n die defect buiten dienst staan, lopen overigens w e e r flink op. D e 8223 en 8277 staan met het nieuwe structurele defect aan de kant: olie in de luchtleidingen. Zij w o r d e n pas in april en mei behandeld... D e problemen met de draaistellen houden aan: een aantal draaistellen vertoont gebroken veerschotels.
Treinstellen 1CM D e herindienststelling van de 4209, waaraan maanden is gewerkt, vond uiteindelijk plaats op 13/2. Inmiddels staat overigens een flink aantal stellen w e e r buiten dienst met een scala aan defecten. Nog steeds veel problemen met het loopwerk: er staan stellen te w a c h t e n op kuilwielenbank en op aardwind-behandeling. Zoals bij meer materieel is er ook een gebrek aan motoren, w a a r v a n de leverantie door Ematech ernstig stokt. Treinstellen m a t '64 Bij de oudste stroom lij nstetl en heten de problemen; wielassen, motorgeneratoren en motoren. Tientallen stellen staan inmiddels aan de kant en dat zelfs vrij letterlijk: de 841 in Maastricht staat opgebokt en geplukt en de 880 en 501 werden in de nacht van 2 op 3/2 op nooddraaistellen voorzichtig overgebracht van A m s t e r d a m Zaanstraat naar Amersfoort Bokkeduinen. Locomotieven 1634 - 1 6 3 7 Het is gelukt! Op 15/2 ging de lease van de locs 1634-1637 over van Railton naar N S R , dat aankondigde de locs ten spoedigste te laten vernummeren in 1834-1837. De overdracht heeft (van eerste overeenkomst tot overdracht) 14 maanden geduurd. Rangeerlocomotieven 600 Als gevolg van een asbest-alarm w e r d e n per 30/1 de rangeerlocs 600 uit de dienst g e n o m e n . Op s o m m i g e plaatsen moest w o r d e n teruggevallen op locomotoren voor het rangeerwerk, Na inspectie en w a a r nodig verwijdering en verlijming van het asbest w a r e n de locs midden februari weer in dienst. Materieel nieuws revisiebedriif H a a r l e m (14/1 - 1 0 / 2 ) Voor revisie k w a m e n in Hlm binnen: grote revisie ICR : B K D 82-70 004 (7/2), revisie R7 (met interieurverbouwing) plan Ttreinstel ELD4 523 (23/1) en voor LT5 Sprinter 2013 (1/2). Uit Tilburg arriveerde D E 3 119 op 2/2 voor interieurrevisie. Voor een opknapbeurt voor herindienststelling k w a m plan W-rijtuig 21-37 472 op 30/1 in Hlm aan. A F G E L E V E R D na grote revisie w e r d ICR 10-77 305 (ex 2 0 77 010), na revisie R 7 m e t tot B verbouwde BD en nieuw interieur plan T 525 (22/1) en na LT5 Sprinter 20 (). Constructiewijzigingen m D D M : afgeleverd (met baanruimer, cabineairco en onderkapping) w e r d 390 77550 (29/1), afgeleverd w e r d 390 7748 (29/1). Met schade of defecten k w a m e n naar het rb: 4048 + 4235 (18/1) botsschade, 2109 (25/1) botsschade, 10-77 603 (26/1), 82-70 917 (8/2) diverse defecten. Na herstel afgeleverd w e r d e n : Df 92-37 003 (5/1), 858 (7/2), mBvk 290 8512 (9/2). Na een conserveringsbehandeling (schilderen) vertrok buffetrijtuig 88-70 025 op 2/2 en voor zo'n behandeling k w a m de 88-70 023 op 8/2 binnen. Materieelnieuws revisiebedriif Tilburg (16/1 - 5/2) Voor revisie k w a m D E 3 122 (2/2) naar Tilburg. DE3 119 vertrok die dag naar H a a r l e m . Met schade/defecten k w a m e n naar Tilburg (NSR): 673 (16/1) defecte hoofdgenerator, D H 2 3431 (29/1) brandschade, 676 (31/1) asbest verwijderen. Defect Raiïion-materieel:. 6520 (15/1) defecte dieselmotor, 6518 (17/1) i d e m , 6434 (17/1) botsschade, 6469 (1/2) i d e m . Afgeleverd na herstel w e r d e n de NSR-locs 676 (16/1), 688 (22/1) en de Railion 6496 (22/1), 6475 (22/1), 6413 (24/1), 6 5 1 8 + 6 5 2 0 (26/1), 1634 (31/1), 6504 (2/2). De 3211 (Bz 3211 + B 3223), in herstelling van verbrande motoren, w e r d op 2/2 van het technisch centrum Eindhoven naar Tilburg teruggesleept. Voor het aanbrengen van Automatische Ritregistratie fARR) k w a m e n in Tb binnen: 6441 + 6489 (22/1), 6412 (24/1), 6444 (25/1), 6497 + 6511 (29/1). Afgeleverd met A R R : 6436 (16/1), 1633 (19/1), 6509 ( 1 9 / 1 , tevens M e m o r ) . Tijdens herstel van defecten w e r d e n van A R R voorzien; 6496 (22/1), 6475 (22/1), 6518 + 6520 (26/1).
Sloop materieel - 47 O p 27/1 werd de m B D k 148 van Zwolle naar Amsterdam W e s t h a v e n gesleept, w a a r de bak bij gebrek aan een koppelwagen op het e m p l a c e m e n t bleef staan: een koppelboom m a g niet meer gebruikt w o r d e n en elke vorm van inventiviteit is het spoorbedrijf in hoge mate vreemd geworden. Op 3/2 w e r d ook de m B D k 146 versleept, waarbij deze direct m e t behulp van de trekkende D E 3 voor de poort van Hollandia w e r d geplaatst. Op 5/2 w e r d van de Watergraafsmeer naar de W e s t h a v e n een koppelwagen m e t verstelbare koppeling overgebracht w a a r m e e de m B D k 148 bij Hollandia geplaatst kon w o r d e n . Voor het transport van deze koppelwagen w e r d gebruik gemaakt van koppelwagen 973, die daartoe eerst weer uit het revisiebedrijf Haarlem moest worden opgehaald. Dit o m d a t men ook niet meer een koppelwagen geduwd durft te vervoeren.. Aangekondigd is dat m P 3013, die bij de brand te Zwolle Rangeerstation flinke schade opliep, ontdaan zal worden van onderdelen voor mat '64 en daarna gesloopt zal worden. Dienstregeling: het d r a m a Z u t p h e n - Oldenzaal Bij de scheiding van de doorgaande dienst Zutphen - Oldenzaal in Hengelo vanwege het aanbrengen van A T B NG op het baanvak Zutphen - Hengelo en het niet-aanbrengen van gewijzigde detectie op Hengelo - Oldenzaal is de dienst Hengelo - Oldenzaal van een halfuurdienst gewijzigd in een uurdienst die in Hengelo geen goede aansluitingen heeft. Daarover is nauwelijks g e c o m m u n i c e e r d m e t de buitenwereld en als klap op de vuurpijl ging de regeling meteen op 5/2 in: Railned weigerde een w e e k ontheffing te geven voor het rijden zonder A T B . E e n en ander leidde tot een golf van regionale verontwaardiging en binnen enkele dagen tot een reeks Kamervragen aan de minister. In de huidige contractuele verhoudingen van N S R met het Rijk pleegt het bedrijf bijvoorbeeld contractbreuk door de dienst te halveren. D e assentellers op het vernieuwde baanvak werkten de eerste w e e k zoals de laatste tijd g e w o o n is geworden: in een w e e k tijd w e r d e n 18 storingen g e m e l d , tientallen treinen opgeheven en enkele honderden uren vertraging genoteerd. Elders in het land w o r d e n folders uitgedeeld aan reizigers in treinen die uit DM '90 bestaan, waarin zij ingelicht w o r d e n dat hun treinen voorlopig wel te klein zullen zijn. D e reden wordt niet vermeld, maar lezers van dit blad w e t e n dat het k o m t doordat stellen van andere lijnen zijn afgehaald voor Zutphen - Hengelo en doordat er dagelijks drie a vier D M '90 stellen te weinig op de baan zijn in het kader van het landelijk materieeltekort. De mogelijke vervangende stellen staan aan de kant, maar mogen niet meer ingezet w o r d e n : m e t tien DE3-en voor vier diensten kunnen zij het zich voor het eerst permitteren ergens in te vallen en zo rijden zij geregeld de spitstreinen Arnhem - Z e venaar (daarmee vooruitlopend op de situatie die straks met de komst van Syntus ontstaat). D e hele gang van zaken op Zutphen - Hengelo - Oldenzaal w a s dermate voorspelbaar dat hier rustig van een Grieks drama gesproken m a g worden.. . Met ingang van 26 maart zullen de treinen 3528 Maastricht - A m s t e r d a m en 3557 Utrecht - Maastricht gereden w o r d e n met getrokken materieel. O m d a t de perrons van Heeze en Geldrop te kort zijn voor 9 rijtuigen, zal 3528 hier niet m e e r stoppen en moet een extra stoptrein worden ingelegd. Protesten uit deze gemeenten (en vooral van de burgemeester aan directeur Lantain) hebben ervoor gezorgd dat deze wijziging niet op 5/2 is ingevoerd en dat de vervangende stoptrein waarschijnlijk op een gunstiger tijdstip zal worden ingelegd. D e treinen moeten overigens m e t geheel virtuele rijtuigen gaan rijden. In theorie hebben de gehuurde DB-rijtuigen ICR vrijgemaakt, in de praktijk bedraagt het aantal rijtuigen dat te weinig in omloop is, circa 40. Op het idee juist deze treinen met gehuurde DB-rijtuigen te rijden, zodat zij in Amsterdam eenvoudig kunnen w o r d e n uitgewisseld m e t de nachttreinen van en naar Berlijn, is N S R kennelijk nog niet g e k o m e n .
-48 Thalvs Soleil De vorig jaar geïntroduceerde TGV-verbinding van Nederland met Zuid-Frankrijk zal door de opening van de LGV Méditerranée gewijzigd w o r d e n in een rechtstreekse verbinding A m sterdam (5.32) - Marseille (13.00/14.45) - A m s t e r d a m (22.07), die het traject dus in ongeveer VA uur aflegt. De Thalys Soleil zal op de zomerzaterdagen rijden (16/6 - 1/9) en stoppen in Valence en Avignon. Internationale rijtuigen Het sternetje voor uitwisselen van getrokken rijtuigen tussen Leidschendam, Den Bosch en W a t e r g r a a f s m e e r m e t uitwisselen in Utrecht G E behoort tot het verleden. Er wordt nu rechtsreeks gereden tussen W a t e r g r a a f s m e e r en Leidschendam. De rijtuigen van de Autoslaap Expressen zullen vanaf april niet meer verzorgd w o r d e n , m a a r op de Watergraafsmeer. V a n elke trein gaan de rijtuigen door naar en van de Watergraafsmeer; de autowagens blijven in Den Bosch. Het is de bedoeling alle internationale rijtuigen uit Leidschendam terug te trekken naar de Watergraafsmeer. De Alpen Expressen zullen volgend seizoen dan ook niet meer uit Den Haag vertrekken, maar waarschijnlijk uit Utrecht.
Railion Per 26/3 wordt de Railion-vestiging Beverwijk Hoogovens Centraal gesloten. Het rangeerwerk wordt uitgevoerd door Corus-peroneel en een deel van het werk gaat naar A m e r s foort. De sluiting heeft gevolgen voor de treindienst op Beverwijk en daarmee voor de inzet van de locs Baureihe 2 4 1 . De treinen Beverwijk - Duitsland v.v. krijgen daarbij een dienstregeling via de Kippeniijn(!) 45121 Beverwijk 8.36 - W e s t h a v e n 10.34 - Amersfoort 11.27/12.13 - L u n t e r e n 12.43 - Emmerich 13.42 45123 Beverwijk 19.36 - W e s t h a v e n 21.32 - Amersfoort 22.27/23.13 - Lunteren 23.43 - Emmerich 00.42 45120 Emmerich 1 3 . 4 3 - L u n t e r e n 1 4 . 4 0 - A m e r s f o o r t 15.16 45122 Emmerich 2.30 - Lunteren 3.27 - Amersfoort 3.56 54260 Amersfoort 4.56 - Beverwijk 7.44 54262 Amersfoort 16.04 - Beverwijk 18.14 Ontsporing Visé De ontsporing van de goederentrein met ketelwagens in Visé op 11-8-2000 is blijkens onderzoek veroorzaakt doordat de trein met 70 km/h door wissels van 40 km/h reed. Op zichzelf ontspoorden de w a g e n s daar niet van, maar de schommeling van vloeistof in de ketelwagens lichtte hen bij het tweede en derde wissel deels uit de rails. Op 15/2 w e r d stel 2 2 , het tweede Linttreinstel voor Syntus, via Bentheim overgew-^ bracht naar A r n h e m . Op 16/2 w e r d de 21 g e presenteerd aan de pers en genodigden. Hierbij w e r d tevens het startsein gegeven voor de verbouwingen van het baanvak Zutphen - Winterswijk. Hier w o r d t de beveiliging voorzien van assentellers en A T B N G , de baanvaksnelheid verhoogd tot 130 km/h, alle wissels op onderwegstations vervangen door sneller berijdbare exemplaren en worden 11 AKI's in april vervangen door A H O B ' s , hierbij inbegrepen t w e e overwegen in Aalten Tevens w o r d e n de halte Winterswijk W e s t aangelegd en worden in Winterswijk een reinigingsperron en een tankplaat aangelegd. O m d a t de machinisten uit de Lint-treinstellen alleen door het interieur heen kunnen in- en uitstappen, zou het bedienen van de sleutel kastjes voor de beveiliging (Ter Plaatse Bediend Realaisblokstelsel) erg onhandig w o r d e n . Er komen daarom infrarood-ontvangers die geactiveerd kunnen worden met een "laserpistool" vanuit de cabines van de Lint. Het baanvak Zutphen - Winterswijk, al 25 jaar een van de minst rendabele spoorlijnen van Nederland en al even lang geregeld bedreigd m e t sluiting, is daarmee niet alleen van de ondergang gered, maar wordt voor 31 miljoen gulden flink opgewaardeerd. De snelheidsverhoging op het baanvak maakt met de snelle Lint-stellen een halfuurdienst mogelijk. Voor de verbouwingen zal het treinverkeer enkele malen langdurig o n -
IsyntUSf]
derbroken w o r d e n , met als hoogtepunt de complete periode 28 april - 7 m e i . Syntus kondigde aan goede hoop te hebben de concessie voor het huidige gebied, inclusief A r n h e m - Doetinchem, te verwerven tot 2 0 0 9 . Als dat lukt, zal het bedrijf nog eens 7 Lint-stellen bijbestellen na de huidige 1 1 . D e stellen zullen hun onderhoud krijgen bij NedTrain in de vestiging Hengelo. D e nu te leveren stellen 21-31 zullen worden ingezet op beide baanvakken Zutphen - Winterswijk (vier stuks) en Arnhem Doetinchem (zes), hier in g e m e n g d bedrijf met de van NSR gehuurde D M '90-stellen 3450-3453 (bestaande) en 3 4 4 1 3445 (nieuw). Zoals b e k e n d blijven de gehuurde DE3-en 113115 voorlopig bij Syntus o m de spitsdienst A r n h e m - Z e venaar te rijden. Bij de presentatie bleek eens te meer dat er veel verwarring heerst over het begrip light rail. Een treinstel zoals een Lint voldoet aan kenmerken als snel optrekken, ruime instap en lage vloeren, m a a r het is niet beduidend lichter. Met 65 ton w e e g t het weliswaar 25 ton minder dan een D M '90, maar met slechts zes assen is de asdruk hoger. De Lint heeft dan ook een "Jacobstruckstel" als gemeenschappelijk draaistel tussen de bakken, die verbonden zijn door grote schokdempers tegen de gevreesde vetergang. Ook voor het overige is de Lint, tot aan het motorgeluid toe, niet meer en niet minder dan een Blauwe Engel een halve eeuw later. En ook de Lint is een instrument gebleken in het drukken van exploitatiekosten en daarmee het redden van onrendabele railverbindingen. Behalve de loc type V 60 voor ShortLines (nr. 1001) is uit Tsjechië ook een V 60 onderweg voor A C T S , w a a r m e e deze dan beschikt over vier van deze locs. De V 60~ers w a r e n midden februari echter nog steeds niet in Nederland a a n g e k o m e n . De NS-rangeerlocs 618 en 6 6 1 , de miskoop van A C T S , zijn met weggeschilderd n u m m e r opgedoken bij de V S M . A C T S heeft problemen voldoende locomotieven in bedrijf te houden. Bij de 1200-en zijn het defecte tractiemotoren en een loc met doorgezakte weerstanden die de beschikbaarheid aantasten; de diensten w o r d e n soms met 1 goede en een loc met een installatie buiten dienst gereden. Het is dan ook niet vreems dat w o r d t uitgezien naar andere locomotieven, zoals de Tsjechische serie 771 en de Britse Class 58. Uit Engeland wordt al gemeld dat de aankoop rond zou zijn, m a a r dat is zeker niet waar. O p zijn minst moet de toelaatbaarheid van dergelijke locomotieven w o r d e n onderzocht. A C T S kan zich geen toelatingsdrama permitteren zoals General Motors en H G K doormaken met de Class 66.
:;!f^|C§y
Railinfrabeheer De Hongaarse locomotief V 63 049 en meetrijtuig 9055 6805200 beëindigden hun (incidentele) meetritten op de Maasvlakte begin februari en keeden terug naar de werkplaats Feijenoord. Hiervandaan vertrokken zij op13/2 naar Venlo, waar zij (geheel conform verwachtingen die m e n bij dit soort transporten kan hebben) uit de trein gerangeerd w e r d e n o m dat "de DB van niets wist". Later die dag w e r d e n zij alsnog opgehaald. Aansluitingen H S L Zuid Op 24/1 w e r d een contract ter waarde van 458 miljoen getekend tussen het project H S L Zuid en de aannemerscombinatie Hollandse Betongroep, B A M N B M , Ballast N e d a m en Volker Wessels Stevin, waarin de aansluitingen te Hoofddorp, Rotterdam Lombardijen, Breda en Breda Prinsenbeek aangelegd worden, alsmede de o m b o u w van Lage Zwaluwe en de kruisingen van de Hofpleinlijn en Gouda - Den Haag. De verbouwingen van Rotterdam C worden nog nader uitgewerkt. Tijdens het overbrengen van plan W rijtuig 21-37 472 van het m u s e u m naar I f l W E G M U S E U M het revisiebedrijf Haarlem raakte de 1202 op het hoofdspoor van de Maliebaan defect en kon alleen naar Amersfoort rijden o m het rijtuig op de Bokkeduinen te zetten. Op 30/1 ging de 1202 op herhaling en bracht het rijtuig alsnog
naar H a a r l e m . Op 5/2 haalde de 1202 de Df-rijtuigen 92-37 001 en 002 op uit Maastricht voor een modelbouwtentoonstelling in het m u s e u m . -
Het seinhuis van Middelburg, een stenen geb o u w uit 1920, dat moest wijken voor een uitGOES BON5EL6 breiding van het stationsgebied, is door tussenkomst van de S G B gered. Het elf meter hoge bakstenen gevaarte w e r d gefixeerd met een betonnen rand en in de nacht van 31/1 per schip over het Veerse Meer en de Oosterschelde naar Goes vervoerd. Het wordt ingericht als expositieruimte en kantoor en zal in de t o e k o m s t mogelijk weer als seinhuis dienst d o e n . D e b o u w van het m u s e u m d e p o t te Boekelo nadert zijn voltooiing. Na oplevering zijn er maar liefst 4 sporen van elk 84 meter spoor beschikbaar voor de stalling van het rollend materieel. Naast de ongerestaureerde w a g e n s kan nu eindelijk ook het gerestaureerde "houten materieel"binnen w o r d e n gestald. Het m u s e u m d e p o t zal op bepaalde rijdagen voor het publiek w o r d e n opengesteld. Voor de waterkolom te Boekelo is inmiddels de fundering gestort. Binnen enige w e k e n w o r d t de kolom dan geplaatst. In tegenstelling tot de waterkolom in Haaksbergen zal het e x e m plaar te Boekelo niet w o r d e n aangesloten en slechts ter decoratie dienen
tratie in de loods te Pendre, aan een revisie
. •
- 4 -
-49toe was).
—
^•fc.
^jjpr
Eind vorig jaar w e r d er gestart m e t de restauratie van de Br 44. Dit van de V S M afkomstige rijtuig zal w e e r w o r d e n ingericht als barrijtuig. V a n deze w a g e n w o r d e n grote delen van het plaatwerk vernieuwd en in samenwerking met een grote bierbrouwer, uit de "buurt", zal de w a g e n opnieuw w o r d e n ingericht. De nieuwe cilinder van de 657 is inmiddels aan het frame gemonteerd. D e vlampijpen w o r d e n op dit m o m e n t bewerkt en kunnen binnen enige w e k e n in de ketel w o r d e n gewalst. Ook het frame van de loc wordt flink onder handen g e n o m e n . De lagers, veren en het remwerk bevinden zich nog in een goede conditie. W e l w e r d er besloten o m de wielen van nieuwe banden te voorzien. Uiteraard w e r d het frame opnieuw geschilderd en afgebiesd volgens het Staatsspoor kleurenschema, anno 1 9 0 1 . 1901-2001 I Jawel, precies 100 jaar oud. Deze honderdste verjaardag van de 657 wordt uitgebreid gevierd tijdens de Pinksterdagen op 3 en 4 juni, waarbij een andere Nederlandse loc niet m a g ontbreken W i j houden u op de hoogte. Correctie: blz. 47 (Haarlem-nieuws): bij het afgeleverd materieel is de standaard-kreet "na LT5 de Sprinter ()" ten onrechte blijven staan Verder staat daarna motorrijtuig 390 77550 genoemd: dat moet 390 7750 zijn.
Geen trams op Zoetermeerlijn D e Nederlandse S p o o r w e g e n laten w e t e n geen Duitse trams in te zetten op de Zoetermeerlijn. De H T M zou pas tegen 2003 alle 50 bestelde trams uit Hannover kunnen inzetten. Dat vind de NS te laat. D e bedoeling w a s o m de Zoetermeerse sprinters op andere lijnen dit jaar al in te zetten zolang het nieuwe materieel er nog niet w a s .
Talyllyn Railway Vijftig jaar geleden vond m e n dat de winterslaap de 'nieuwe' T a l y l l y n R a i l w a y (zie R N / H O V 9/00 p.208 en 11/00 p.262 en www.taiyllyn.co.uk) slechts z e v e n maanden mocht duren (de laatste trein reed in okt. 1950 en de verenïgingsleden wilden dat, zoals altijd, het nieuwe seizoen Pinksteren 1951 z o u b e ginnen). Er w a r e n echter t w e e grote problemen. Ten eerste lag de baan er deplorabel bij (nog steeds voor het grootste deel bestaande uit de oorspronkelijke staven, helemaal met gras overwoekerd en veel dwarsliggers waren allang w e g g e rot). Ten t w e e d e w a s er weinig tractie voorhanden (lok.nr.1 uit 1865 werd al in 1945 ter zijde gesteld en het w e r d niet financieel haalbaar geacht haar op korte termijn rijvaardig te krijgen terwijl lok nr.2 uit 1866 en nog met haar eerste ketel, zie illus-
Men zocht naar vervangende tractie maar een spoorwijdte van 6 8 6 m m vind j e zelden. In Schotland was de Campbeltown & Machrihanish Rly al in 1933 opgeheven. Engeland kende deze spoorwijdte helemaal niet. Gelukkig had de Corris Rly, ook ín W a l e s en in de buurt, toevallig voor deze wijdte gekozen. In tegenstelling tot de Talyllyn w e r d deze lijn w e l genationaliseerd in 1948, m a a r de dienst w a s al in dat jaar stopgezet w e gens overstroming en een aardverschuiving. In 1951 waren de spoorstaven allang verkocht aan de sloper. Echter; de beperkte financiën lieten terugkoop toe van een kleine partij voor baanvernieuwing bij de T R . De t w e e nog bestaande B1 zadeltankloks waren echter nog in de verkoop. D e ene dateerde uit 1878 maar de ketel op wat vlampijpen na, z o u nog goedgekeurd kunnen w o r d e n . De andere lok, uit 1 9 2 1 , baarde echter al de tekens van intensief gebruik gedurende de laatste jaren en zou een ingrijpende ketel reparatie moeten ondergaan alvorens ze weer in dienst zou kunnen k o m e n . W e l k e van de t w e e loks á £ 65 per stuk z o u aangekocht m o e ten worden? Met de afprijzing tot £ 25 per stuk kon men zich permitteren o m beide loks over te n e m e n en met het aankopen van 6 goederenwagons á £ 0,25 per stuk en de door een van de verenigings leden geschonken Corris treingeleidersw a g o n kon een heel transport per normaalspoor richting Tyw y n geregeld w o r d e n . H o e z o u het dit kleine t e a m enthousiaste maar onervaren mensen lukken een primeur te slaan en van de Talyllyn de eerste spoorlijn ter wereld te maken die door vrijwilligers w e r d gered? Zie volgende episode van deze 'soap'.
Marqueze is een museumdorp in Zuid-West Frankrijk, 85km ten zuiden van Bordeaux. Dit museumdorp ligt aan de voormalige spoorlijn Labouheyre-Sabres en is uitsluitend per museumtrein bereikbaar. Deze trein wordt geëxploiteerd door de Chemin de Fer de Landes et Gascoigne (CFLG) en rijdt gedurende de operingsuren van het museumdorp. Door de w e e k wordt m e t een diesel-locomotor gereden, in het w e e k e n d met s t o o m . Vertrekpunt is het voormalige station van Sabres, waar ook w a t ander interessant oud Frans materieel staat. NS lobbiet voor eerder o m w i s s e l e n Euro De invoering van de Euro kan leiden tot chaos bij N S . Zo kan het verplicht geven van wisselgeld ín Euro's vanaf 1 januari 2002 enorme rijen veroorzaken bij de loketten. Het zwartrijden kan daardoor t o e n e m e n . Dat blijkt uit een studie van NS s a m e n m e t het bureau Twynstra Gudde. NS ziet als enige oplossing dat burgers al in december 2001 guldens bij de banken kunnen wisselen voor Euro's, [bron: Utrechts Nieuwsblad van 22 januari] :
SPOORWEGNIEUWS EUROPA BELGIË Hervorming N.M.B.S. Premier Verhofstadt wi! de N M B S anders hervormen (verdeling in reizigers, goederen en infrastructuur, maar wel met een adviserende rol maar buiten de raad van bestuur) dan Minister Durant, die met haar hervormingsvoorstel (verdeling in reizigers en goederen en b e h o u d van de vakbonden in de raad van bestuur maar wel m e t een adviserende i.p.v. een beslissende rol) geen consensus kan vinden binnen de regering. Het gaat o m een netelig dossier m e t grote politieke, idiologische en communautaire tegenstellingen. De grote vragen die allen een antwoord verdienen alvorens men tot een besluit komt blijven altijd: kan de N M B S opgesplitst worden in entiteiten (reizigers, goederen, infrastructuur) met elk een eigen baas; wordt er privaat kapitaal ingebracht; houdt de toepassing van goed bestuur in dat de bonden uit de raad van bestuur moeten verdwijnen; hoeveel w o r d t er in de komende tien jaren geïnvesteerd; m a g de politiek nog benoemen en wat moet er in het beheerscontract ? Exploitatie Per 1 februari zijn de reizigerstarieven met gemiddeld 2 , 5 % verhoogd. Tevens heeft een harmonisering plaatsgevonden van de gebruiksvoorwaarden van bepaalde reisformules (alle passen zijn op werkdagen nu geldig na 9 uur en er is geen tijdsbeperking in het weekeind, op wettelijke feestdagen, alle dagen in juli en augustus en tussen 24 dec. en 2 jan.). Nieuw is het weekendbiljet (heen vanaf 19 uur op vrijdag, terugkeer tussen zaterdagochtend en zondagavond). Ook is een getrouwheids ka art ingevoerd met 2 5 % vermindering op de volle prijs en gratis terugreis als die begint na 19 uur. In de tweede helft van 2000 verkocht N M B S bijna een miljoen 65-plus tickets a BF 100, veelal met bestemmingen aan de kust. Het succesverhaal heeft echter ook een schaduwzijde, men werd vaker geconfronteerd m e t overvolle treinen. Hoewel in 2000 geen verlies w e r d geleden kampt de Belgische tak van Eurostar nog steeds met een lage bezettingsgraad (plm 3 5 % ) . (De Franse tak blijft nog altijd g o e d voor 8 0 % van de Eurostar reizigers.) Elke Eurostar-trein telt 800 zitplaatsen, dubbel zoveel als in andere hst's. D a a r o m is besloten dat slechts de helft van de trein gereserveerd kan worden bij vertrek uit Brussel o m 07.01u en uit London o m 19.27u. Men verwacht dat het aantal van tien treinparen per dag voorlopig niet zal toenemen. D e inkomsten van de N M B S tijdens de eerste negen maanden van 2000 stegen met 1 2 % (de inkomsten uit de biljettenverkoop met 5,7%; abonnementen m e t 1,5%). Opvallend is dat het spoorbedrijf steeds meer inkomsten haalt uit het ter beschikking stellen van haar telecomnet aan derden; die inkomsten stegen met 180%. De trein w o n duidelijk aan populariteit want er reden in deze periode ook 3,7% meer reizigers. Hierdoor is echter de kwaliteit achteruitgegaan. Tijdens de spitsuren moesten meer reizigers staan. Ook blijft de punctualiteit rond de 9 0 % schommelen terwijl m e n graag een 2 % verbetering had willen noteren. Vanaf juni komt er een dagelijkse Thalys verbinding uit Brussel bij en wel op Narbonne / Perpignan. Het huidige aanbod naar MarseÜle (2 paren), Nice (1x) en Bordeaux (1x) blijft gehandhaafd. De trein Brussel - Marseille rijdt m e t een g e m i d delde snelheid van 200 km/u en doet er 5 / u daarover o n danks een halte in het nieuwe station Aix-en-Provence T G V . Air France doekt in april haar diensten Brussel - Paris op (goed voor slechts 450 passagiers per dag verdeeld over vijf vluchten) vanwege concurrentie met de Thalys-diensten. Infrastructuur 1
2
Hoewel de ingebruikneming van de 72 k m lange hsl Leuven (Bierbeek) - Üège (Bierset) gepland is voor eind 2002 zijn de hoogspanningslijnen voor de stroomvoorziening pas in het voorjaar 2003 klaar. Naar verwachting zal de hst in de tussenliggende periode m e t beperkte snelheid kunnen rijden. Het
plan voor een bovengrondse leiding van de hoogspanning tussen Tihange en A v e m a s stuitte op verzet van de Waalse regering terwijl de aanleg van de veertienmaal duurdere ondergrondse kabels bemoeilijkt w e r d door de beheerders van een nationaal park. Ook de binnenlandse treinen profiteren van de nieuwe hsl: de Intercity's winnen 6 minuten en er komt capaciteit vrij op de oude lijn voor m e e r stoptreinen. Bouwvergunningen voor de veelal in tunnels aangelegde hsl ten oosten van Liège moeten nog afgegeven w o r d e n voor de b o u w ervan kan beginnen. De financiering van de hsl tussen A n t w e r p e n en de Nederlandse grens blijft ietwat onduidelijk. N M B S wil nog steeds BF 5,8 miljard van de binnenlandse spoorinvesteringen gebruiken voor dit project. Het standpunt van de minister mw. Durant blijft echter al m a a n d e n onduidelijk. Ais dit doorgaat wordt de hsl tussen Liège en de Duitse grens indirect gefinancieerd met V l a a m s e middelen en dat kan voor de Vlamingen niet. Binnenkort kan de N M B S eindelijk de bouwvergunning verw a c h t e n voor de verdubbeling en electrificatie van lijn 10 (tussen route Antwerpen - Gent en de haven op Antwerpse linker Schelde-oever). D e spoorverdubbeling zal op z'n vroegst eind 2003 gereed zijn. Het ziet er steeds meer naar uit dat er voorlopig geen goederenlijn Antwerpen - Bergen op Z o o m (lijn 11) komt want deze verbinding komt niet voor op de prioriteitenlijst van Transportminister mw. Durant. Ze is van mening dat met de opening van de hsl Rotterdam - A n t w e r p e n (in 2005) voldoende extra capaciteit vrijkomt op de huidige route (lijn 12). De N M B S overweegt de mogelijkheid o m met een Amerikaanse investeerder een leasing-transactie af te sluiten voor spoorweg-infrastructuur. Als eerste k o m t de 71 km lange hsl Lembeek - Franse grens in aanmerking, welke transactie de N M B S B F 3 a 7 miljoen kan opleveren, afhankelijk van de duur van de concessie en eventuele neven-opties. D U I T S L A N D DB gaat D M 5 miljard investeren in goederenvervoer. In de komende vier j a a r w o r d e n nieuwe loks en gespecialiseerde w a g o n s ingekocht. V e e ! aandacht gaat uit naar het vervoer van containers. Bij t o e n a m e in de volumes wordt het tijdrovend rangeren minder vaak nodig en zuilen het vooren natransport efficiënter en goedkoper w o r d e n . Voorts wil m e n proberen nieuw maar ook economisch verantwoord leven te blazen in vervoer van wagonladingen. Hier zijn 320 klanten g o e d voor 8 5 % van deze volumes terwijl de overige 7000 klanten met hun kleine volumes verlies veroorzaken van DM 168 per wagon. Veel van de huidige 2100 terminals worden dus weggesaneerd. G R I E K E N L A N D D e lijn naar de nieuwe luchthaven Spata (25 km van de hoofdstad) wordt in het voorjaar geopend. Tarief voor de 20 min. durende rit zal plm f 1,50 zijn. Minder luxe (zachte zittingen noch lig-accommodatie) en snel m a a r langer (plm 1350 km in t w e e dagen) en landschappelijk interessanter is de treinreis Athini - Istanbul (Turkije), neem eigen pita-brood, olijven, feta-kaas en ouzo mee!). GR.BRITTANNIË Tijdens de kerstdagen heeft men dag en nacht gewerkt aan het opheffen van snelheidsbeperkingen bij een zestigtal locaties; 60 km spoor en 50 wissels werden vernieuwd. D e diensten langs bijvoorbeeld d e westkust-route ondervinden echter nog steeds vertragingen. Medio januari verscheen een nieuwe nood-dienstregeling die echter steeds meer lijkt op het spoorboek; 8 0 % van de treinen kennen nu weer een normale dienstregeling. Bij 23 van de 28 treinexpioitanten zijn de normale frequenties hersteld hoewel sommige nog te k a m p e n hebben met verlengde rijtijden. Het herstel van de dienstregeling gaat niet gepaard m e t herstel in vertrouwen door de reizigers, m e n schat dat dit nog v i j f j a a r in beslag zal n e m e n . De Intercity exploitanten gaan in de komende maanden tijdelijke actie-tarieven hanteren o m hun treinen opnieuw vol te krijgen. Terwijl 4 0 % van de tarieven (veelal de abonnementen en kaartjes voor vervoer in de pieken) gereguleerd zijn (en niet
mogen stijgen met meer dan inflatie min 1%), zijn de overige 6 0 % (grotendeels daluren-tarieven) onlangs wei omhoog gegaan met gemiddeld 2 , 7 % (meer bij S W T en Süverlink, helemaal niet bij G N E R en Virgin) en dit ondanks protesten van reizigers gezien hun leed van de laatste maanden (hoewei dit begin november en eind december grotendeels veroorzaakt werd door storm en regen). W i l m e n echter dat het vertrouwen van de reizigers gauw terugkeert dan moeten deze "meer-daninflatie "-stijg in gen in de tarieven voorlopig afgeremd w o r d e n . Railtrack is op zoek gegaan naar grote investeerders voor £ 4 miljard, dat het gat moet vullen in het £ 8 miljard kostende investeringsprogramma voor de infrastructuur over de komende vijf jaren dat de regering niet gaat dekken. Tevens heeft Railtrack haar prognoses voor reizigersgroei voor de komende tien jaren teruggebracht van 4 7 % naar 3 7 % aangezien de regering besloten heeft de accijns op brandstof voor auto's met minder dan een inflatiecorrectie te laten stijgen (wordt het autorijden minder duur dan neigen minder minder mensen voor de trein te kiezen). De plannen waren dat in de komende tien jaren £ 60 miljard zou w o r d e n geïnvesteerd in de spoorwegen als geheel, waarvan tweederde met privaat kapitaal. Bij blijvende problemen zullen de private investeerders niet gauw bereid zijn o m hun gelden beschikbaar te stellen; m e n verwacht dat de grote investeringen dus pas over t w e e j a a r op gang zullen komen en de vraag rijst nu of het p r o g r a m m a op tijd voltooid kan w o r d e n . In januari w e r d al duidelijk dat Railtrack grote verliezen geleden heeft (een derde deel v a n w e g e kosten aan baanvemieuwing, tweederde deel aan compensatie aan de trein exploitanten en hun klanten voor hun leed). De schulden in de k o m e n de jaren zouden ook het investeringsprogramma bedreigen. In vergelijking met de autowegen is de veiligheid bij het spoor goed en, ondanks de laatste berichten, wordt die steeds beter. Slechts gemiddeld e e n m a a l per jaar vindt nu een fataal ongeval plaats. De publieke opinie is, gezien de ervaringen van de laatste maanden, anders. Het p r o g r a m m a van de modernisering van de westkust hoofdroute z o u in gevaar kunnen komen omdat men een stijging van de snelheid tot 220 km/u onverantwoord zou kunnen vinden. Men verwacht wel dat in 2010 het materieel park dusdanig is vernieuwd dat geen materieel meer rondrijdt dat ouder is dan 15 jaar. Ook voor 2010 zullen extra veiligheidsmaatregelen (bv. automatische treinbeheersing) geïnstalleerd w o r d e n . De tarieven gaan echter niet o m laag en de stations zullen er ook niet veel anders uit gaan zien (denk aan toegankelijkheid). Men betreurt de scheuring tussen infrastructuur, exploitanten en fabrikanten die is ontstaan bij crisissituaties. Na de k o m e n de verkiezing verwacht m e n toch dat een evaluatie plaats zal vinden o m in de toekomst tot een bijstelling van de c o m m u n i catiestructuur en misschien ook tot een samensmelting van de verschillende regulerende lichamen te komen. De vakbonden propageren een gedeeltelijke hernationalisatie, maar dit wellicht o m meer invloed te kunnen uitoefenen. Tussen Brugge en Oostende (in België) w o r d e n proefritten g e reden met één van de nieuwe niet-kantel stellen van Bombardier, bestemd voor de Virgin CrossCountry-diensten (indienststelling in juni is gepland op de Birmingham - Swindon / London Paddington route). Voorts vinden proefritten plaats met de hogesnelheids diesel 5-jes (serie 180) van First Great Western. Deze 20Q km/u treinen w o r d e n deze zomer in dienst gesteld langs de hoofdroutes vanuit London Paddington. In Swindon w e r d in het najaar een nieuw s p o o r w e g m u s e u m geopend met stoomloks, een seinhuis, rijsimulator etc. Vanaf april is er tevens een tijdelijke tentoonstelling gewijd aan Brunei. Zie w w w , s w i n d o n w e b . c o m / s t e a m voor openingstijden etc. IERLAND In het noordelijke deel w o r d e n de reizigerstreinen op de route Belfast - Antrim over Lisburn in maart overgeheveld naar de route over Beach Green, Deze route is korter en betekent een reistijdverkorting van 13 m i n . Een bezoek aan de kroeg Heli's Kitchen in Castlerea is de moeite w a a r d vanwege de museale spoorse aankleding, j
K A N A A L T U N N E L In 2000 wist Eurostar haar aantal reizigers met 9 % en haar o m z e t met 1 2 % te verhogen. L U X E M B O U R G CFL heeft zes X73500 diesel railbussen gekocht van Alstom voor de diensten Bettemourg - Dudelange en Wiltz - Kautenbach. N O O R W E G E N Een computer bug stopte de nieuwe 'Signatur'-treinen op 31 december, m a a r een dag later reden ze w e e r want het materieel had blijkbaar geen moeite met de datum 0 1 . 0 1 , 0 1 . O O S T E N R I J K Ö B B gaat Sch 700 miljoen investeren in de Tauern-route, waaronder Sch 180 miljoen in brandveiligheid en Sch 520 miljoen in infrastructuur en danwel beveiliging te Böckstein. S P A N J E Tijdens proefritten in d e c e m b e r haalde een Talgostel een snelheid van 340 k m / u . V a n de 480 k m lange nieuwe hsl tussen Madrid en Lleida zijn de civiele werken over een lengte van 218 km gereed. Dit geldt vooral voor de secties Caiatayud - Riela waar 26 km van de 35 k m voltooid is en Zaragoza - Lleida waar 111 km van de 135 km klaar is. Men verwacht dat de proefritten kunnen beginnen in 2001 tussen Madrid en Lleida en de indienststelling is gepland voor eind 2002. W a t de volgende sectie naar de Franse grens betreft, is de opening gepland voor 2004. Z W E D E N Het rail-goederen bedrijf (voorheen SJ Cargo) is van naam veranderd in Green Cargo. Voorts w e r d SJ per 1 januari opgesplitst in Jernhuset (vastgoed), Euromaint (onderhoud), en Trafficare (terminal diensten) terwijl 'SJ' voortaan uitsluitend wordt gebruikt voor het personenvervoersbedrijf. SJ heeft 43 dubbeldeks stellen (27 drietjes en 16 tweetjes) besteld bij Alstom. Dit 200 km/u materieel wordt ingezet op de interregionale diensten rondom Stockholm naar Uppsafa, Vásterás en Eskkilstuna. Z W I T S E R L A N D De Adler-tunnel (5,3 km) tussen Muttenz en Liestal w e r d geopend op 4 d e c e m b e r na een bouwtijd van acht jaar. Deze 7 km lange route maakt deel uit van de nieuwe lijn Basel - Olten Bij de BLS w e r d op Thun - Einigen en Heustrich - Frutigen het dubbel enkelspoor-rijden ingevoerd. Tevens zijn enkele treinstellen met geluidarme en milieuvriendelijke remblokken uitgerust. Eind 2000 w e r d e n door D B met e-ioks Baureihe 185 proefritten uitgevoerd, waarvan dankbaar gebruik werd gemaakt bij de 3200 ton met zinkaarde beladen goederentreinen. De Mittel Thurgaubahn gaat in de zomer van 2002 in samenwerking met S B B de treindienst ais RegioalBahn Ostschweiz (RBO) exploiteren. De BT toonde zich verrast door deze innovatie. De R h B vergroot de capaciteit van de Bernina-lijn door de verbouwing van diensthalte Stablini tot volwaardig kruisingssstation en de verlenging/vernieuwing van stations Bernina Lagalb en Brusio. Vanaf de zomer zou men ook hierop een uurdienst kunnen rijden zoals bij de overige routes. Het station Planalp op de Brienzer Rothornbahn, wordt uitgebreid met een restauratie waarbij het rijseizoen verlengd kan worden. De Ferrovia Lugano Ponte Trese opent een nieuwe halte Moliinazo als overstapmogelijkheid op diverse aansluitende buslijnen. Tevens is een nieuw ondergronds station gepland voor Ponte Trese met de mogelijkheid voor verlenging van de lijn naar Luino. In Agno is een klein s p o o r w e g m u s e u m geopend dat tijdens werktijden vrij toegankelijk is. E U R O P E S E G O E D E R E N De Deense D S B Gods maakt nu voor 2 % deel uit van Railion ( N S ; 6 % , D B : 92%). Het blijft nog ver van duidelijk in hoeverre de alliantie D B - N S tot efficiencyverbeteringen heeft geleid maar m e n blijft hopen dat hierdoor internationale barrières afgebroken zullen w o r d e n . Men is van plan te gaan investeren in t w e e takken te weten buik-vervoer
en intermodaal. Sanering van het wagonlading bedrijf in Duitsland ligt voor de hand m e t of overheling naar niet-DB ondernemingen danwel vervanging door vrachtwagens, De voorgenomen fusie tussen de goederenbedrijven van FS en SBB ligt nu definitief in de koelkast, althans voor de korte termijn.
SPOORWEGNIEUWS BUITEN EUROPA W E R E L D B A N K D e objectief buitenlandse mening is, dat de beste spoorwegen te vinden zijn voor reizigersvervoer in Japan (dankzij de intensieve diensten en hoge snelheid) en in Frankrijk en Duitsland (dankzij de vervoerde volumes en technische prestaties). W a t goederenvervoer betreft worden pluimen verdiend door Rusland en China dankzij de grote volumes. ARGENTINIË T B A (exploitant van de Mitre- en Sacromentovoorstadsroutes) heeft zesentwintig diesel 3-tjes overgenomen van Renfe o m getrokken treinen t e kunnen vervangen. CANADA CP heeft nog eens 51 stuks 3281 k W wisselstroom loks besteld bij General Electric voor aflevering in 2002. Het door Alstom gebouwde nachttrein-materieel voor de kanaaltunnel-diensten (139 rijtuigen) wordt overgenomen door VIA voor minder dan C $ 1 miljoen per stuk. Hoewel kleiner van profiel dan de huidige Canadese rijtuigen zijn ze wel veertig jaar jonger en zijn tevens voorzien van een gesloten toiletsysteem en faciliteiten voor gehandicapten. Aflevering van de 72 slaapwagens, 20 dienstwagens en 47 wagens met slaapstoelen zal medio dit jaar rond zijn met indienststelling gepland voor het najaar op de routes tussen Halifax, Montréal en Toronto. VIA heeft actietarieven ingevoerd op haar diensten in noordelijk Québec en langs de oostelijke transcontinentale route. Misschien kun j e vliegen tussen Montréal en Vancouver in drie uren maar de plm 4800 k m lange treinreis l a a t j e w e l onthaasten en ontdoen van stress. Onderbrekingen te Toronto, Winnipeg en Calgary behoren tot de mogelijkheden. Het eten aan boord is inbegrepen en g o e d . CHILI Vijf electrische-stellen van de serie 444 w o r d e n binnenkort van Renfe overgenomen voor de voorstadsdiensten rondom Santiago, Doorgaande grensoverschrijdende goederentreinen rijden binnenkort wanneer Ferronor de 618 k m van het Belgrano-net vanaf Socompa grens en Güernes (Argentinië) gaat rijden. Lokwisselen blijft dus achterwege als de treinen w o r d e n getrokken tot hoogtes van 4 0 0 0 m door het Andes-gebergte tussen Salta en Antofagusta, Dankzij opwaardering van de infrastructuur kunnen de treingewichten verdubbeld w o r d e n tot 600 tons (25 wagons). CHINA De in 1995 geopend, 950 k m lange lijn tussen Tongfiao (ten noordoosten van Beijing) naar Jining (ten noordwesten van Beijing) kent de langste door stoom getrokken reizigersdienst. Met een maximale snelheid van 55 km/u is de reistijd ook 25 u. D e 50 km lange Jingpeng-pas is spectaculair. Boven Reshui, aan de oostzijde, klimmen de treinen door grote bogen en hier is de lijn zichtbaar op drie verschillende niveau's. In dit baanvak bevinden zich tevens grootse viaducten. Goederentreinen worden getrokken door t w e e series QJ 1E1 loks. D e hoofdlokioods en -werkplaats zijn gehuisvest te Daban. Hoe lang blijft stoom de trekkracht bieden? Tot 2005 misschien hoewel in de loop van dit jaar ook dieseitractie wordt geïntroduceerd. Juni t/m oktober zijn de beste maanden voor een bezoek. Stoomtractie is ook nog aan te treffen op de lijnen rondom D a tong tijdens de 33 uur durende reis vanuit Beijing naar Ulan Bator (Mongolia); tevens wordt de (land- en spoorwijdte-) grens overschreden middels wisseling van de draaistellen in een hangar te Erlan. D e ' s o f t klas staapruïmtes zijn voorzien van een eigen douche-cel (jammer dat het eten aan boord niet zo geweldig is). 1
E R I T R E A (zie R N nov '99 blz.10) Een werkplaats en loods zijn opnieuw geopend te Ghinda. Ervaren technici mechanica en electriciteit, die verdreven waren uit Diré Daoua (Ethiopië) op de Djibouti-lijn, dragen hier hun steentje bij. De grote werkplaatsen te A s m a r a met hun diversiteit aan apparatuur (deels door band aangedreven en daterend uit de j a r e n '20) worden gereactiveerd. Zo'n 30 o p e n e n gesloten goederenwagens (een s t a m door Krupp in 1967 g e b o u w d e 4-assige 'boxcars' inbegrepen) en een vijftal personenrijtuigen ( g e b o u w d in 1912 te Milano) zijn inmiddels w e e r dienstvaardig. V a n de stoomloks zijn er drie serie 442 Mallets (B-B asindeling) en t w e e Breda B-loks dienstvaardig en gestationeerd te Ghinda; de ene lok serie 440 Mallet en t w e e Breda lokjes worden gerestaureerd te Asm a r a terwijl ook een serie 4 4 2 Mallet en twee Breda lokjes ter zijde staan gesteld te A s m a r a . De t w e e d-h loks van Krupp uit 1957 hadden nauwelijks gereden gedurend 35 jaar en bewijzen hun dienst nu als werkpaarden. De twee in 1935 gebouwde railbussen van Fiat zijn nog dienstvaardig, maar wel storing-gevoelig. T e g e n 1998 w a r e n de eerste 69 km vanaf Massawa al opnieuw aangelegd en heropend. Slechts de laatste 24 k m vanaf D a m a s naar Ghinda (888 m) kent echter een dagelijkse dienst met dieseltractie en enkele open- of gesloten goederenwagens o m vervoer te bieden aan de geïsoleerde nederzettingen voor vervoer van reizigers met hun kleinvee en agrarische producten (tarief 1 nakfa per rit). V a n tijd tot tijd rijden chartertreinen (tegen dollar tarieven) met diesel- of stoomtractie over de hele route. Men wil verder over de route van 49 k m die bergopwaarts naar Asmara voert. Langs de eerste 18 k m lange sectie vanaf Ghinda door Embatkaia en daarboven tot aan de voormalige brug over de w e g is het spoor opnieuw aangelegd en ballast gestort; de helft van deze sectie is tevens al machinaal onderstopt. De daarop volgende 4 km naar Nefasit blijken voorlopig voor w a t moeilijkheden zorgen: de brug moet vervangen worden en de afwatering (een met ontbossing gepaard gaand probleem) moet de nodige aandacht krijgen. V a n w e g e de tijdelijke hindernissen beneden Nefasit wordt binnenkort begonnen met spooraanleg door de bovenste sectie vanuit A s m a r a . Hier w o r d t ook dankbaar gebruik gemaakt van een bataljon soldaten die voorlopig overcompleet zijn nu de grenssituatie rustiger is geworden. Dit w a s altijd een van de meest spectaculaire spoor-routes ter wereld. Het project heropbouw is ook spectaculair o m d a t veteranen, die voor een deel al 65 jaar geleden bij het spoor begonnen, actief danwel superviserend, opnieuw w e r k z a a m zijn bij het spoor en daarbij hun kennis overdragen aan de jongere generatie. Spectaculair ook dat het project tot nu toe slechts USS 3,5 miljoen heeft gekost terwijl buitenlandse adviseurs prijskaartjes hadden aangehangen van $ 4 0 0 min voor nieuwbouw danwel $ 2 0 0 min m e t gebruik van gereviseerde en tweedehands materialen. Onze correspondent (Pete Badcock) w e r d voor zijn bezoek van diverse zijden gewaarschuwd voor de gevaren in Eritrea. "....Eigenlijk voelde ik mij veiliger op straat, ook 's nachts, dan w a a r dan ook in Europa. De Eritreeers zijn w a r m , aardig en gastvrij, criminaliteit is nauwelijks waar te n e m e n . Het enig gevaar is dat restauratie van deze spectaculaire spoor-route een verslavende werkingen kan hebben!..." J A P A N Proeven m e t het nieuwe 'Dr. Yellow', 270 km/u Shinkansen meet-stel zijn begonnen. De metingen kunnen 70 km/u sneller verricht worden dan met de voorganger. De eerste bak controleert de t e l e c o m - en energievoorziening, bak nr.4 inspecteert het spoor. Binnenkort wordt een dubbel-lok, serie E H 20 afgeleverd bij JR Freight. De 4520 k W B o B o + B o B o lok zou 1100 ton w e g e n d e treinen kunnen trekken op 2 , 5 % hellingen. Naast een rit met een Shinkansen wordt ook de 32 km lange treinreis aanbevolen m e t de Spacia Express (uurdienst) vanuit Tokio Akasuka naar het heilige terrein te Nikko met haar beboste bergen, m e e r en watervalten.
LIBIË De door de Italianen gebouwde lijn Suluq - Banghazi Al Marj w e r d in 1965 stilgelegd. D e b o u w w e r k z a a m h e d e n van de eerste t w e e delen van de nieuwe, normaalsporige kustlijn tussen de grenzen m e t Egypte en Tunesië m a k e n vorderingen. In het westen is 6 0 % van de onderbouw al gerealiseerd voor de 700 k m lange route vanaf Ras Ejder over Tripoli naar Surt. In het oosten zijn de civiele w e r k z a a m h e d e n aan de gang voor de 122 k m lange lijn vanaf de grens naar Tubruq. Spooraanleg begint in 2 0 0 2 . M e n bouwt voor een aslast van 22 ton en dienstsnelheden van 120 km/u voor reizigers- en 80 km/u voor goederentreinen.Tussen Tubruq en Banghazi heeft men echter te k a m p e n met moeilijke geografie (heuvelruggen), reden w a a r o m m e n overweegt dwars door de woestijn achter Banghazi verder te gaan o m weer op de kust uit te komen bij Egdabia. Sowieso is de bouw van een nieuwe spoorlijn door bestaande steden een moeilijke zaak. In Tripoli k o m t het station te staan 10 k m buiten het centrum waar vandaan misschien een sneltram verbinding naar het centrum aangelegd zou w o r d e n . MALEISIË M e n is begonnen met de 25 kV eiectrificatie van de route uit Kuala Lumpur naar Ipoh (175 km). Bij voltooiing in 2004 wordt de reistijd teruggebracht van VA naar 2 u en de capaciteit verdubbeld. M O Z A M B I Q U E De Limpopo-lijn tussen Maputo en Z i m b a b w e grens werd in november heropend na herstel van de schade die ontstaan w a s door de overstromingen van februari 2000. N O O R D - K O R E A De eiectrificatie van de 762 m m lijn Kanggye - Nangnim (zowel goederen- als reizigersdiensten) is gereed. O E K R A Ï N E Sinds augustus, t o e n de regering gratis vervoer voor jongeren onder de 16 j . introduceerde, w a s het aantal vervoerde kinderen m e t een factor 8 gestegen. De spoorwegen zagen zich genoodzaakt de goederentarieven met 2 0 % te verhogen o m dit verschijnsel financieel te kunnen c o m p e n seren. Inmiddels is het gratis vervoer van j o n g e r e n ingetrokken. PAKISTAN De regering heeft de spoorwegen bevolen diensten te hervatten op de ringlijn rondom Karachi. De lijn w e r d in 1969 geopend met 14 slagen daags en de reizigersdienst werd in 1999 opgeheven. Voorts wil de regering deze route privatiseren in een poging de route o m te zetten in een voorstadsdienst met een hoge frequentie. TAIWAN Dertig stellen, elk van twaalf rijtuigen, en met een top van 300 km/u, zijn besteld bij Mitsubishi voor de nieuwe hsl. De stellen zijn gebaseerd op het Japanse serie 700 maar hebben de mogelijkheid o m nog 15 km/u sneller te rijden. V E R . S T A T E N In januari is er een nieuwe spoorpont-dienst gestart tussen Mobile en Coatzacoalcos (Mexico). Hierdoor kunnen de spoorondernemingen in het oosten van de V . S . (te weten CN/IC, N S , C S X en BNSF) zelfstandig Mexico bereiken. De overtocht n e e m t drie dagen in beslag, t w e e schepen onderhouden een dienst met vertrekken elke vier dagen. De 'Coast Starlight' biedt luxe, comfort, uitzichten over watervallen, 22 tunnels en haarspeld-bogen gedurende de 2200 km lange reis (36 u.). Daartegenover doe j e vijf uur over een retourrit van slechts 70 k m maar wel met stoomtractie en oude houten rijtuigen door de bergen tussen Durango en Silverton. Een langere rit achter stoom kun j e nog m e e m a k e n langs de heropende lijn door de bossen en de woestijn en over steile hellingen naar Grand Canyon. ZUID-AFRIKA V a n alle lange-afstandsdiensten is slechts de 'Trans-Karoo' reizigerstrein (Kaapstad - Pretoria) winstgevend. Men wil zowel het aantal reizigers in deze sector laten stijgen als het zwart rijden terugdringen. Voorts zou tot de helft van het 20.000 k m lange net gesloten w o r d e n in de komende jaren (6000 k m hiervan zou w e l overgenomen kunnen w o r d e n door derden en slechts 4 0 0 0 k m is echt niet levensvatbaar meer).
EVALUATIE B R I T S E P R I V A T I S E R I N G 53 Is het een succes geweest? Ondanks diverse analyses kan men nog hierop nee noch j a antwoorden. Er zijn wel wat successen maar ook tekortkomingen. Tevens is de spoorwereld dusdanig veranderd sinds 1995 dat vergelijkingen nauwelijks zinvol lijken. T e g e n de verwachtingen in is het steeds slinkende reizigersvervoer weer gaan groeien en w e l 2 5 % in de laatste vijf jaar. Capaciteitsproblemen op diverse knelpunten in het net zijn de orde van de dag geworden. Deze eisen nu extra investeringen die helemaal niet w a r e n voorzien tijdens de privatisering. Men concludeert echter dat het privatiseringsmethode niet de juiste is geweest (overhaast en op de financiële kant gericht) en moet nu aangepast w o r d e n . De meeste eerste generatie reizigersconcessies waren van te korte duur geweest o m de exploitanten te stimuleren in investeringen (merkwaardig dat de concessies voor onze contract-sector lijnen ook voor slechts zes jaar zullen zijn). Dit samen met dikwijls gebrekkige investeringen in infrastructuur leidden tot slechte dienstverlening aan de reizigers in diverse regio's. Voornaamst voordeel is dat de spoorwegen losgekoppeld w a ren van de strakke teugels van de s'Rijks schatkist en blootgesteld konden w o r d e n aan zowel publieke als private investeringen. Nieuwe treinen zijn inmiddels in grote aantallen gebouwd (hedendaagse reizigers verwachten hoge beschikbaarheid van materieel, veiligheid, snelheid, comfort, airco en actuele reisinformatie en het is j a m m e r dat deze nieuwe treinen veelal nog niet in dienst gesteld kunnen w o r d e n vanwege veiligheids-attesten, met n a m e bij electrisch materieel, op de nogal ingewikkelde electrónica etc. danwel kinderziekten waarop treinbouwers, exploitanten en Railtrack niet trots kunnen zijn). Met de creatie van de Strategische Rail Autoriteit (SRA) wordt een kans g e b o d e n o m het slechte imago van de Britse privatisering af te s c h u d d e n . D e private sector is bereid kapitaal te riskeren in investeringen die voor de staat al 40 jaar niet aanvaardbaar w a r e n . Daarnaast is hierdoor d e regering aangemoedigd nog eens £ 25 miljard eigen geld bij te dragen in de komende tien jaar. De S R A gaat haar plannen hiervoor in nov e m b e r publiceren. Tegen die tijd worden de z a k e n wat helderder na gespreksrondes m e t alle partners. Duidelijkheid moet nog k o m e n over de toegangstollen infrastructuur (en wat Railtrack hiervan zich kan permitteren in investeringen), bevestiging van het overheidsdeel ad £ 7 miljard in het publieke/private moderniseringsfonds, stabilisering ín de relatie tussen de Reguleerder en Railtrack (geen schaduwdirectie resp. geen te grote investeringsrisico's) en duidelijkheid in een nog precaire zij het w e l belovende relatie Railtrack - S R A (samenwerking in planning en s a m e n dragen van verantwoordelijkheden), W a t laatstgenoemde betreft m o e t m e n in kunnen zien dat de overheidsbijdrage wijselijk besteed w o r d t mede ter aanmoediging van de private investeerders. Railtrack m a g geen misbruik kunnen m a k e n van haar monopoliepositie maar moet de financiële ruimte blijven krijgen o m de diverse projecten m e d e te ondersteunen. W a t de SFiA voor doel heeft is het sneller instromen van nieuw materieel, het terugdringen van vertragingen tot 6 % , het scheppen van de nodige extra capaciteit en betere integratie van deur-aan-deur vervoer. Middels een z w a a r d e r bonus/malus schema hoopt de SRA op betere dienstverlening richting klant. Het is al duidelijk dat de adspirante explorteerders beseffen dat ze, in de strijd o m de nieuwe concessies, w e l aan strenge voorwaarden moeten kunnen voldoen betreffend investeringen en dienstverlening. In een periode van 4 j a a r is het aantal reizigers.kms met 2 5 % gestegen. 2 2 % m e e r goederen w o r d e n ook vervoerd. In allerijl heeft Railtrack extra capaciteit in het net moeten scheppen, m e t minimale storingen in de dienstregeling en tegen een achtergrond van onvoldoende investering in de voorafgaande 50 jaren. Private investeringen in infrastructuur zijn verdubbeld Ín de laatste drie j a a r en Railtrack investeert thans meer dan ooit mogelijk is g e w e e s t in het genationaliseerde tijdperk. Het
BOEKEN nieuwe 10-jaren pian rekent op £ 26 miljard overheidsgeld en £ 34 miljard private investering. Railtrack rekent op meer investering in infrastructuur door de nieuwe exploitanten omdat hun nieuwe concessies een langere duur zullen kennen. De Reguleerder is thans bezig m e t een analyse van de infrastructuur-tollen en rekent op een efficiencyverbetering door Railtrack van een moeilijk te halen 4 % per jaar. Terwijl het westkust net gemoderniseerd wordt is de capaciteit van de oostkust-hoofdroute inmiddels ook al vol en aan verruiming van knelpunten onderhevig. Voorts gaat men uit van een grootscheepse expansie van het Thameslink-net. Kijk j e nu naar de huidige prestaties dan is het aantal aan infrastructuur gerelateerde vertragingen al m e t 4 0 % gedaald sinds 1996 (de laatste maanden buiten beschouwing gelaten). De 2 5 % groei in reizigersvervoer had niet mogelijk kunnen zijn onder bewind van een genationaliseerd bedrijf. Men w a s er in dat geval niet van uitgegaan o m behoefte te scheppen, slechts aan de vraag te voldoen e n , wanneer dit niet mogelijk z o u blijken, dit te onderdrukken door hogere tarieven danwel slechtere kwaliteit. De private exploitanten hebben groei weten te stimuleren, zelfs meer groei dan op het wegennet, hetgeen betekent dat het marktaandeel spoor ook groeit. Maar dit is ten koste van de punctualiteit. Voorts is het zo dat exploitanten zoals Connex en Prism hun vingers gebrand hebben omdat ze hun financiële plaatje niet g o e d hebben kunnen inschatten. W a t goederen betreft is het aantal ton.kms al m e t 39%» gestegen sinds de privatisering en men streeft naar 8 0 % groei in volumes in de komende tien jaar. Kolenvervoer is gegroeid met 6 1 % (regeringsbeleid o m centrales eerder te voorzien van geïmporteerde kolen dan aardgas) en containers met 3 3 % De Kanaaltunnel heeft niet aan de verwachtingen voldaan veelal vanwege de door stakingen op continentale spoornetten veroorzaakte vertragingen. De privatisering heeft niet geleid tot concurrentie onderling tussen de zes geplande vervoerders. E W S bood een hogere prijs voor vijf van de bedrijven samen dan wat ze afzonderlijk hadden kunnen realiseren en dit in ruil voor een bijna-monopolie wat geleid heeft tot blijvend hoge tarieven in die buik-markten waar het spoor nauwelijks concurrentie treft. Innovatie is echter uitgebleven, nieuwe markten zijn niet aangeboord; wel heeft E W S geïnvesteerd in nieuwe tractie (zie echter R N / H O V sept blz.207). Tevens heeft men eerder gekozen voor kostenbeheersing in plaats van groei. In het binnenland wil men wel naar een betrouwbaar bedrijf (net-op-tijd is belangrijker dan onbetrouwbare snelheid) met een 24 uurs w e r k d a g . Freightliner heeft m e t haar container-vervoer wel gepresteerd in groei van haar v o l u m e s (i.t.t. E W S ) m e d e dankzij samenwerking met de door haar aangedane havens. Men kan de conclusie dus niet ontwijken dat diegene die meer dan een 4 0 % marktaandeel beheerst potentieel misbruik kan maken van de situatie. Wellicht gaat men dus eisen dat nieuwe contracten voor vervoer van ijzererts en kolen onderhevig moeten zijn aan openbare aanbesteding wanneer de huidige contracten aflopen. Uiteindelijk ligt het oodee! bij de klant: reizigers en verladers. Deze hebben thans nog reden tot klagen maar kunnen zien dat de situatie aan het verbeteren is. Belastingbetalers dragen nu direct minder bij en de overheidssubsidies zijn al voor een deel afgebouwd, maar de regering heeft tijdens het privatiserings-proces vee! geld moeten uitgeven. Grotendeels zijn de reizigers content m e t de kwaliteit van het product maar vinden dat ze te veel hiervoor moeten betalen. Men heeft inmiddels het gevoel dat het r a a m w e r k , zeker na de huidige modificaties, wei het juist is. W e l i s w a a r heeft de privatisering nauwelijks geleid tot instroom van personeel met een nietspoorse achtergrond en nu is er, vanwege de groei, een tekort aan ervaren mensen. Voorts is het zo dat de geboekte vooruitgang door de privatisering niet goed gecommuniceerd is door de (door de overheid b e n o e m d e ) organen zoals de Reguleerder, de S R A etc.
(an Allan. Hier verscheen een oblong formaat album van het foto- en schilderwerk van de bekende G.F. Heiron. Dit 95 pagina's tellende superalbum herbergt een aantal van zijn bekendste zwart/wit foto's maar is vooral aan te bevelen vanwege de schitterende schilderij-repro's van het Britse spoor in alle regio's. Het gaat o m de stomers van de oude maatschappijen van vóór 1923 en van 1948 met een klein beetje BR erin. V a n de 44 kleurenreproducties zijn er 34 historisch zeer de moeite w a a r d . Michel Harries heeft hiermee erg zijn best ged a a n een 1 klas album te produceren. M e e r behoeven wij u n i e t t e vertellen, het album is goed voor herhaald kijkplezier. Er is wel een flink prijsje aan verbonden, G B £ 35.-- (bijna 140 gulden)! 31 X 29 c m , harde kaft. ISBN 0-86093-554-X. e
Editions du Cabri Hier een fraai A 4 fotoboek over de lijnen in de Cevennes en de Causses, beide vanuit de Michelin-stad Clermont Ferrand, naar het Zuiden, en wel naar Béziers (electrisch) en Nimes (diesel). Beide lijnen staan samen met diverse korte zijtakken continu op de sluitingslijst en worden dan telkens weer gered. Het boek bevat honderden illustraties in zwart/wit en kleur van goede kwaliteit. De oude stoomtijd van de P L M en Midi is niet vergeten m e t een aantal saillante historische foto's en ansichten-reproducties. O p de electrische lijn r e e d veel ouder materieel dat ruim is afgebeeld. Het kolen- en wijnvervoer is exit;het zijn vooral de toeristen die van belang zijn. Er zijn diverse verbindingen met Parijs. Het boek bevat 150 bladzijden en kost 220 FF (circa 75 gulden). Bij Cabri zijn veel van dit soort regionale boeken verschenen die van algem e e n belang zijn. Bestelnummer ISBN 2-84494-452-8. Eisenbahn Kurier V e r l a g Hier veel nieuws van klasse. De Belgische fotograaf van n a a m , Carlo Hertogs, stelde een alb u m in kleur samen over de Bern - Lötschberg spoorweg in Zwitserland. Het gaat over het traject Bern-Brig (115 km.). Niet alleen het spoor maar ook het d a a r m e e samenhangende landschap komt aan de orde. Er is informatie over de tunnels en bruggen. Natuurlijk komt ook het materieel in beeld in de huidige tijd met onder andere de nieuwe blauwe serie 465. Maar ook de oudere "moderne" locomotieven onder andere van de serie A e 8/8 (dubbele machines) figureren in ruime m a te. Dit boek is werkelijk het fraaiste over de BLS dat wij ooit zagen. 190 pagina's met 230 kleurenfoto's en veel facsimiles. 24 X 30 c m . D M 78,=. ISBN 3 - 8 8 2 5 5 - 5 8 3 - 1 Deutsche Klein- und Privatbahnen Deel 6 in de serie, dit keer over Nordrhein-Westfalen (noord-oostelijk deel). S a m e n met de eerste 5 delen is er een totale encyclopedie ontstaan over de Duitse particuliere spoorwegen. In het betrokken gebied zijn nu nog een aantal grote maatschappijen actief, zoals de Westfälische Landes Eisenbahn, de Mindener Kreisbahn en de Teutoburger W a l d Eisenbahn. Hierover gedegen info in dit boek, maar ook over de opgeheven lijnen. Naast de grotere maatschappijen worden andere kleinere actieve spoorbedrijven beschreven, zoals de Tecklenburger Nordbahn, de W e r ne-Bockum-Höveler Eisenbahn, de Kleinbahn NeheimHüsten-Söndern, de Ruhr-Lippe Eisenbahn, en als eigenlijk buiten het bestek van dit boek vallend, de Bentheimer Eisenbahn met het traject Bentheim-Gronau, dat we! in dit gebied ligt. 300 bladzijden m e t zwart/wit foto's en facsimiles. A 4 , prijs D M 7 8 , - . Te bestellen onder nummer ISBN 3-88255-664-1. V o n Trier über S a a r b r ü c k e n nach Kaiserslautern Rainer Schedler volgde de ontwikkeling sedert het einde der 50-er j a ren toen het spoor, dat aan Frankrijk t o e b e d e e l d was, naar de D B overging. Na een volksstemming w e r d de Saar weer Duits. V e e l beeldmateriaal uit Saarbrücken, Trier, Kaiserslautern en Pirmasens als grenzen van dit gebied. Vooral iets voor de stoomliefhebber. Verder bruggen, stations, de baan, de locomotiefkerkhoven en de stilgelegde lijnen in dit belangrijke industriegebied. Het eerste goede boek over deze regio met niet eerder gepubliceerd beeldmateriaal. 120 bladzijden, 200 zwart/wit foto's, 30 X 21 c m . D M 5 8 , - , ISBN 3-88255-276-X.
Die W i s m u t W e r k bah n. Dit boek gaat over het spoor uit een zeer trieste tijd in de D D R , toen duizenden dagelijks bloot stonden aan atoomstraling in de uraniummijnen in het ZuidOosten van het land. Hier in drt boek gaat het in principe a l leen over het spoor, dat zeer belangrijk w a s . Tot 1990 absoluut geheim en ontoegankelijk voor hobbyisten, is de d o c u mentatie nu compleet m e t onder andere kaarten en foto's, informatie, etc. In 2007 vindt de bezegeling van de "Umgestaltung" plaats met de Bundesgartenschau (een soort Floriade). Dit boek heeft het alleen over het beruchte verleden. Een wonder dat er toch nog zoveel gefotografeerd is. Tegelijkertijd spoor- en industrie-geschiedenis. 144 bladzijden, 172 foto';s (ten dele in kleur), facsimiles. Prijs D M 29,80, te bestellen onder nr. ISBN 3-88255-439-8. In de serie EK-Aspekte U S A Eisenbahnen in Nord-Amerika 3. Dit keer locgeschiedenis en reisberichten over interessante trajecten tussen Californië en het Noorden (Labrador). V e e l over gebieden w a a r de grote toeristenstroom niet komt. Deze brochure besluit met een handleiding o m de reis zo goed m o gelijk te kunnen voorbereiden. Een nuttige gids o m d a t de V e renigde Staten steeds m e e r hobbyisten aantrekken. 98 pagina's A 4 , 105 kleurenopnames, D M 19,80, bestelnr. 1295. Maghreb Rail van Marcel Vleugels, ISBN 90-73280-06-0 (f 90 bij 't Nijvere Lezerke, pb 2 3 3 , 6 4 0 0 A E Heerlen) behandelt in 220 blz in het Nederlands de spoorgeschiedenis in Marocco, Algerije, Tunesië en Libië m.n. de tractie en het rollend materieel. Australia b y Rail 4e editie ( I S B N 1-873756-40-2; 288 blz., 30 kleurenfoto's, stadsplattegronden). Hierin behandelt Colin Taylor de geschiedenis alsmede de huidige toeristische mogelijkheden (van luxe 'Great South Pacific Express' tot budget couchettes). Voor £ 12 te verkrijgen bi Trailblazer, Tower Road, Hindhead G U 1 6 6 S U , Gr.Brittannië. MODELBOUW De firma Bachmann is uitgekomen met een model van de machtige Chinese stoomlocserie Q J , één van de meest voorkomende aldaar. Liliput (ook eigendom van Bachmann) heeft de rode gestroomlijnde 05 opnieuw op de markt gebracht. Het model is w e l geperfectioneerd, vergeleken m e t de eerdere versie uit de 80-er j a r e n . In het echt staat zo'n locomotief in het verkeersmuseum N ü m b e r g . Bij Fleischmann ook een zeer fraai product in de v o r m van een Pruisische 2 B stomer die ook in België (Vlaanderen) na 1918 als buit-loc dienst gedaan heeft. Het gaat o m de serie 13 (S6). Tenslotte bij Gützold de DR-serie 6 5 , die goed oogt. Prijzen in Nederland nog niet bekend, laat staan dat ze hier al leverbaar zijn. Probeer 't maar in Duitsland! 1 0
STATIONS: E E N B E Z O E K W A A R D . Tips voor de vakantieplanning. Duitsland: Frankfurt/Main (grootschalig m e t veel f a ciliteiten) Kóln Hbf (overkapping, allerlei faciliteiten, naast het Dom) en Leipzig (grootschalig); Frankrijk: Roissy/Aéroport Charles de Gaulle en Lilie Europe (moderne schoonheid), Parijs Gare de Lyon (pracht uit 1900) Limoges Benedictine (koperen overkapping uit 1929); Hongarije: Budapest Nyugati (indrukwekkend voorgevel); Italië: Milano Centrale (marmeren hallen, overkapping); N o o r w e g e n : Andalsnes (charmant eindpunt tussen de bergen); Polen: W r o c l a w (Duits kasteel); Portugal: Oporto Sao Bento (wandtegels) en Pinhao (verlichting, tegels, banken van 100 j a a r oud); Spanje: Madrid Atocha (ontw o r p e n door Eiffel en nu vol tropische planten), Benaojan (zonsondergang met tapas) en Toledo snijwerken in hal); Turkije: Haydarpassa (een Duits Hauptbahnhof tegenover Istanbul); Zwitserland: Jungfraujoch (uitzichten over de bergtoppen). Voor diegene die verre reizen gaan ondernemen volgt ook een kleine selectie. India: Mumbai Victoria (ghotische pracht); Japan: Tokio Shinjuku (3000 treinen en 2 min reizigers daags met Japanse efficiency); Maleisië: Kuala Lumpur (islamitisch paleis); V . S . : Los Angeles Union (architectonisch
Art Deco / A!hambra)New York Grand Central (groots hoewel nu voor slechts forensentreinen).
25 JAAR GELEDEN Eisenach. Vijfentwintig j a a r geleden zouden wij geschreven hebben over de ophef van de Eisenacher Strassenbahn. Deze reed op 31.12.1975 voor het laatst. In de toenmalige D D R was dit na Stassfurt, Hohenstein-Ernstthal, Stralsund en Mühlhausen het vijfde trambedrijf dat na 1945 verdween. Z a r a g o z a . In 1973 had de directie van de Tranvias de Zaragoza nog stellig verklaard dat de tram z o u blijven bestaan. Maar het zou anders verlopen, In 1974 w e r d lijn 5 opgeheven, in 1975 lijn 1 en tenslotte v e r d w e e n op 22.1.1976 de laatste tramlijn: lijn 1 1 . St. Pölten. Op 10.2.1976 stonden in deze Oostenrijkse plaats passagiers tevergeefs op hun tram te wachten. Hij zou niet meer k o m e n . Het al enige tijd in moeilijkheden verkerende trambedrijf hield op te bestaan toen op 9.2.1976 na het inrukken van de laatste tram het elektriciteitsbedrijf toch nog onverwacht de knop omdraaide. Het trambedrijf w a s niet in staat geweest o m de rekening op tijd te betalen. Pas twee dagen later reden er bussen.
Overheidscommissarissen weg bij vervoerders Het kabinet trekt de overheidscommissarissen terug uit bedrijven waarin de staat deelneemt, zoals conneXXion en NS. Ook regionale overheden moeten hun commissarissen gaan terugtrekken uit vervoerbedrijven. Dit moet de schijn van verstrengelde belangen tegengaan. Het kabinet volgt hiermee de aanbevelingen van de commissie-Peters over strikte scheiding van rollen tussen overheid en bedrijfsleven. (Volkskrant)
NS gaat niet naar de beurs Een beursgang van N S is voorlopig van de baan omdat het bedrijf daar nog niet aan toe is. Dat heeft minister Netelenbos van Verkeer en Waterstaat g e z e g d in het TV-programma Buitenhof. Zij acht het waarschijnlijker dat N S over een jaar of vijf intensiever samenwerkt m e t Europese spoorwegbedrijven. "Ik denk aan het uitwisselen van aandelen," aldus Netelenbos. De coalitiepartijen PvdA en W D zien weinig in de ideeën van de minister. (Algemeen Dagblad)
Vervoerders willen geld voor camera's Minister Netelenbos van Verkeer en Waterstaat voelt er niets voor o m veertig miljoen gulden extra uit te trekken o m de sociale veiligheid in het openbaar ven/oer te verbeteren. De stads- en streekvervoerbedrijven hadden daarop aangedrongen in een brief aan de T w e e d e Kamer. Ze willen camera's in alle bussen, trams en metro's en meer conducteurs Eén op de vier reizigers en drie op de vier personeelsleden in het stads- en streekvervoer zijn al eens slachtoffer geweest van geweld, bedreiging of diefstal in bus, t r a m en metro. Netelenbos vindt dat de 35 OV-autoriteiten het geld voor extra veiligheid zelf moeten opbrengen. (Utrechts Nieuwsblad)
Gehoorvervuüing Enkele maatregelen met betrekking tot mobiel telefoneren: D e Zwitserse Spoorwegen richtten speciale rijtuigen in voor reizigers die willen bellen tijdens de rit, en maakten de ritprijs er voor de andere reizigers niet goedkoper op. Een shuttlebus, die Amerikaanse zakenlieden vanuit Wall Street naar long Island transporteert, verbiedt het de reizigers o m gedurende de rit langer dan 3 minuten te bellen D e Britse treinen van Chiltern Railways maakten het mobiele bellen helemaal onmogelijk door de rijtuigen te bedekken met een metalen microfilm, die de zendergolven niet doorlaat. Tenslotte: De eigenaar van het chique zakenrestaurant Perry's Deli in Chicago hing een bordje op "Als u zo belangrijk bent dat u een mobiele telefoon nodig heeft, z o u u in een veel duurder restaurant dan dit moeten eten". (FN V-Magazine)
WAT SCHREVEN DE ANDEREN ...? OP DE RAILS, 2 0 0 1 - 2 . De elektrische tram Utrecht-Zeist (vervolg); Materieeloverzichten Nederland (1-1-2001); Ferkeltaxen, het einde t e g e m o e t ; Verenigingsnieuws. RAIL MAGAZINE, nr. 1 8 1 , J a n / F e b - 2 0 0 1 . Goederenvervoer in Moerdijk; Stoom, sneeuw en zon ( V S M ) ; Breedspoor Allans (Geschiedenis van de Portugese Blauwe Engelen); diverse gedetailleerde modelspoor-artikelen. T R O L L E Y - B E R I C H T E N , dec. 2 0 0 0 , nr. 132. Excursie Berkhof; NTV-excursies; Herinneringen aan het troileybedrijf van Bournemouth; A r n h e m Actueel; Trolley Actueel buitenland; Berkhof trolley naar Solingen; Trolley van Eberswalde. Miljoenenlijn E x p r e s s e 48 (dec. 2000). Terugblik op 2 0 0 0 ; Donateursdag 2 0 0 0 ; D e huidige stand; Zorgen o m kunstwerken; Blauwe Engel op de Miljoenenlijn; Studdiereis Engeland; Tractienieuws; S S N op bezoek.
R A I L - A G E N D A (Binnenland) 10 en 25 mrt, 14 en 29 april: bezoekdagen D D R tentoonstelling. Info zie blz. 15 (vorige nummer) onderaan. 9 maart: Excursie naar DAF-busfabriek Eindhoven. Gereisd wordt met standaardbus 168 vanuit Delft en R o t t e r d a m . Deelname door storting voor 1-2-2001 van ƒ 30 = op giro 4291590 van St. Standaardbus 168 te Schiedam. Info 06-22022039. 17 & 18 maart (10-18 u): Beurs Modelbouw en Miniatuur, DarÜng Market te Rijswijk, Volrnerlaan 12. 23 - 25 maart E U R O S P O O R in het M E C C te Maastricht. Open vr 11-18 u, za+zo 9-18 u. Entree ƒ 20 ~ (!). 5 minuten lopen van NS-station Randwijck. 24 maart: Modelspoorbeurs in Houten, Meidoornkade 24, gebouw Euretco (datum lijkt ons niet handig gezien Eurospoor) (let op, vorige maand vermeldden wij abusievelijk 25 maart) 31 maart; (10-15u) modeltreinen- en auto ruilbeurs, Mercure Hotel Dordrecht, A 1 6 afslag 20 's Gravendeel, bus 166. 31 maart: 14 u. ADV-video-presentatie over 30 jaar S V A , zaal in Résidence Essenburgh, L. de Colïgnylaan 302 Rotterdam 3 t/m 5 april: Technologie-beurs Rail-Tech Europe in de Jaarbeurs te Utrecht. Info 030-6933489 7 april: (10-15 u) Modelauto- en treinenbeurs Spijkenisse, Scholengemeenschap Blaise Pascal, J.A. Heijwegenlaan 2. 1 5 + 1 6 apr: Paashazen op de trams van de museumtramlijn in A m s t e r d a m . Voor alle kinderen zijn er lekkere paaseitjes 21 + 22 april: Nationaal Museum W e e k e n d 28 en 29 a p r i l : N e d . Modelspoordagen, Darling Market te Rijswijk, Volrnerlaan 12. Open van 10 - 18 uur. 29 apr: Wervingsdag voor nieuwe vrijwilligers en donateurs in het Haarlemmermeerstation en bezoek in remise Tollensstraat 13 mei: Moederdag op museumtramlijn A m s t e r d a m . Op "vertoon van gezin" rijdt moeder gratis mee 20 mei: A m s t e r d a m s c h e Nostalgische Vervoersdag. Met m u seumboot-, tram en bus door A m s t e r d a m (nadere info volgt) 26 m e i : Modelspoorbeurs Houten, Meidoornkade 2 4 . 24 t/m 27 mei: SSN-Bodensee-Expres met o.a. 23 023, 41 360, 01 118, 03 2 2 9 5 , 52 7 5 9 6 , 1 8 478 (S3/6). Inschrijven door storting van ƒ 2 5 0 = p.p. op bankrek 37.36.05.498 van SSN-excursies Rotterdam. Info: tel 010-2829282 of e-mail:
[email protected] (Die 250 gulden is dus niet de ritprijs) 3 + 4 juni: Stoomfestival bij de M B S "100 j a a r Kikker" 9 + 10 juni: Stoomtreindagen bij de Z.L.S M. 10 juni: Landelijke C S A - d a g . Landelijke bijeenkomst van standaard stadsbussen, HTM-garage, Fruitweg in D e n Haag 1 juli: Open Huis bij MUSA-vestiging garage Oost (nog onder voorbehoud) juni, juli, augustus e n september: doordeweekse ritten op de museumtramlijn in A m s t e r d a m : Haarlemmermeerstation V: 13.45 en 15.15; Bovenkerk v: 14.30 en 16.00 4 augustusi: Modelspoorbeurs Houten, Meidoornkade 2 4 . 19 t/m 21 oktober: Eurospoor 2 0 0 1 , Jaarbeurs te Utrecht
R A I L - A G E N D A (Buitenland) 10 maart: T a g der offenen Tür in het B w . Leipzig - Plagwitz. Materieelshow, meerijden op de stoomlok. V 75-Treffen (ex BR 107 van de D R ) . Info: Eisenbahnmuseum Bayerischer Bahnhof zu Leipzig, Tel. 0 0 4 9 - 3 4 1 / 9 6 8 26 87, Fax. 968 25 14 25 maart: "125 Jaar Bremer Straßenbahn", 's Morgens parade op het Bertriebshof Gröpelingen, "s middags optocht met trams en bussen door de binnenstad. Info: http://www.bsag.de/fdbs/index.htm of bij de Bremer Straßenbahn A G / Freunde der B r e m e r Straßenbahn e.V., Schloßparkstraße 45, 28309 B r e m e n , Tel/Fax 0049-421 / 5596 7615. Zie ook blz. 4 3 . 27 t/m 29 maart: Internationale tentoonstelling van de spoorwegindustrie (Sifer 2001), Parijs (Nord), Villepinte, Frankrijk. Info: +44 1707278200 4 t/m 8 apr.: Intermodellbau 2 0 0 1 , Westfalenhalle Dortmund 6 & 7 april: Jena: 100 j a a r t r a m : Tramoptocht - T a g der Offenen Tür. Info: www.jenah.de (zie ook blz. 43). 24 t/m 27 m e i : 3 internat. Modelspoortentoonstelling in het Casino te Blankenberge (B). Info tel 0032-50-412227 7 en 8 juli: Festival of Model Tramways, (11 -17u) in het K e w Bridge Steam M u s e u m , Green Dragon Lane, Brentford, Midd l e s e x ( G B ) . Info: www.tramways.freeserve.co.uk 13 en 14 o k t : Uniek "Rode Ster" evenement in Tsjechië (omg. Nymburk), treffen van de Tsjechische 477.043 en de Slowaakse 477.060 en mogelijk de niet bedrijfsvaardige 477.060. Info/aanmelding: A d van Sten, Smetanalaan 19, 3055 TL Rott e r d a m , tel. 010-4183162, G S M 06-54371255. e
Met deze agenda vervalt de agenda uit onze vorige editie. Informatie uitsluitend bij de betrokken organisatoren. Aankondigingen onder voorbehoud van wijzigingen, typefouten e.d. Aankondigingen van evenementen van Clubs, Musea en andere organisaties voor (gratis) publikatie in deze rubriek zijn steeds welkom (gaarne ruim tevoren) op het redactie-adres.
PROGRAMMA RAILTHEATERS (Aanvang van alle voorstellingen o m 20.00 uur) R a i l t h e a t e r A m s t e r d a m , Burg. Fockstr. 85 A ' d a m Slotermeer 22-02: Diaprogramma "Van Lowa tot Lagevloertram" presentatie T o m Tand. 01-03: Filmisch jaaroverzicht van het RTA-journaalteam. 15-03: Films over de N Z H uit het NVBS-filmarchief 22-03: Met stoom door Oostenrijk; films van W . Dijkman. R a i l t h e a t e r R o t t e r d a m . d e Lugt 17 (Musica) R'dam Overschie 06-03: Duitse s t o o m in aktie; films van W . Dijkman 2 0 - 0 3 : 1 6 m m films van F.Budding. S t o o m Duitsland (1968) en stadshistorie Rotterdam R a i l t h e a t e r V o o r b u r g , Herenstraat 77 te Voorburg 23-02: Stoomtractie in de D D R en Polen; films van W . Dijkman 02-03: NS in de jaren '80 en '90. Dia's van Nico Lollinga 09-03: Filmisch jaaroverzicht van het RTA-journaalteam. 16-03: T r a m s in Rusland; dia's van Karei Hoorn 23-03: HTV-films over spoorverkeer voor 1940 en w e d e r o p bouw; N T M , DB-stoom in Nederland. Presentatie A. de Wolf 30-03: Garratts, Mallets en Stroom lij ners: diaprogramma van G.J. de Gier Het dia-iaaroverzicht " R A I L N I E U W S 2 0 0 0 " kan nu alleen nog maar bekeken worden op; 16 maart 2001 (20.00 uur) in het Dorpshuis ' t Hulscher in Boekelo (Beckumerstraat 2), i.s.m. N V B S sectie Twente. (In de aankondiging in Op de Rails staat een onjuist adres!) 23 maart 2001 (20.00 uur) in Station V e e n d a m ( S T A R ) , Parallelweg 4 in V e e n d a m
