Het kunsteducatieve aanbod voor kinderen en jongeren in brussel b r u s k

Het kunsteducatieve aanbod voor kinderen en jongeren in brussel 2012

b r u s k

2

b r u s k

4

6-7

Voorwoord

8-9

Inleiding

10 - 125

Kunsteducatie in Brussel

12 - 15

Art Basics for Children (ABC)

16 - 17

art et marges museum

18 - 19

Bains Connective

20 - 21

Belgisch Centrum voor het Beeldverhaal (BCB)

22 - 23

Beursschouwburg

24 - 25

BL!NDMAN

26 - 31

BOZAR (+ interview)

32 - 33

BRONKS

34 - 37

Cinematek (+ interview)

38 - 39

Danscentrum Jette (DCJ)

40 - 41

De Kunstbank

42 - 43

De Munt

44 - 47

De Nieuwe Opdrachtgevers (+ interview)

48 - 49

De Parade

50 - 51

Ensemble Leporello

52 - 53

Erasmushuis

54 - 55

FeliXart Museum

56 - 57

Filemon

58 - 59

Initia

60 - 61

JEKINO

62 - 65

Jeugd en Muziek Brussel (+ interview)

66 - 67

Joods Museum België

68 - 69

Kaaitheater

70 - 73

KAMO (+ interview)

74 - 75

Koninklijke Bibliotheek van België (KBR)

5

76 - 81

Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, Jubelparkmuseum (+ interview)

82 - 83

Koninklijk Museum voor Midden-Afrika

84 - 85

Koninklijke Musea voor Schone Kunsten

86 - 91

Koninklijke Vlaamse Schouwburg (KVS) + interview

92 - 93

MET-X

94 - 95

Muziekinstrumentenmuseum (mim)

96 - 97

MUS-E Belgium

98 - 99

Museum der Letteren en Manuscripten (MLM)

100 - 105

Museum van Elsene (+ interview)

106 - 109

Photo Gallery (+ interview)

110 - 111

René Magritte Museum + Hortamuseum

112 - 117

Rosas (+ interview)

118 - 119

Ultima Vez

120 - 121

UNIK

122 - 123

WIELS

124 - 125

Zinnema

126 - 137

Kunsteducatie in Brussel: specials

128 - 129

Brusselse Gemeenschapscentra

130 - 131

Brusselse Nederlandstalige bibliotheken

132 - 133

Erfgoedcel Brussel / VGC

134 - 135

JES Stadslabo

136 - 137

Franstalige educatieve spelers in Brussel

138 - 143

Vlaamse KunsteducatieVe organisaties actief in Brussel

146 - 147 149

Lasso, het Brussels netwerk voor kunsteducatie en publieksbemiddeling Colofon

6 _ voorwoord

“alle kinderen w artiest g p. picasso

voorwoord _ 7

Kinderen kijken onbevangen naar de wereld, zonder vooroordelen, zonder sociaal keurslijf, met een open blik en proberen die wereld te vatten en te duiden. daarmee leren ze niet alleen meer over de wereld maar ook over zichzelf. met hun ongebreidelde fantasie leven ze in een wereld waarin alles kan: katten kunnen praten, mensen kunnen vliegen, mama is een goede heks en papa een meester-tovenaar. onze eerste jaren staan in het teken van creativiteit en van artistieke ontwikkeling.

n worden als st geboren”

elk kind is een kunstenaar op zijn manier. elk kind is uniek. maar terwijl een jong kind perfect in staat is zijn ideeën, gevoelens en ervaring creatief te vertalen, zien we dat bij oudere kinderen vaak verloren gaan. aan ons om dat te voorkomen. aan ons om een kader en plaatsen te voorzien waar men deze creativiteit koestert, stimuleert en aanmoedigt. en dat is wat kunsteducatie poogt te doen. dat doen we in Brussel trouwens heel erg goed. dat ziet u zelf in deze brochure. We hebben in Brussel een ruim aanbod waarbij zowel het kunstkijken als het kunst-maken centraal staan. een aanbod dat vertrekt van de kracht van Brussel, als jongste gewest van België: de kinderen zelf. Brussel bruist van het talent, aan ons om het te laten groeien en bloeien! Bruno De Lille Collegelid van de Vlaamse Gemeenschapscommissie bevoegd voor Jeugd en Cultuur

8 _ inleiding

Brussel heeft een bijzonder rijk cultureel leven. er is een breed veld van culturele spelers gaande van kunsteducatieve organisaties tot gezelschappen, van erfgoedinstellingen tot kunstencentra, van gemeenschapscentra tot grote federale instellingen. Brussel is bovendien een artistiek laboratorium: heel wat jonge, internationale kunstenaars kiezen voor deze stad als uitvalsbasis en er is een artistieke scène die sterk beïnvloed wordt door een veelheid aan culturen. Brussel is met andere woorden een creatieve stad met een kwalitatief hoogstaand kunsteducatief aanbod voor kinderen en jongeren, zowel in de vrije tijd als in schoolverband. deze tweede editie van BrusK brengt dit aanbod opnieuw in kaart. in het eerste deel van BrusK vind je een overzicht van de organisaties en instellingen die ateliers, workshops, rondleidingen, bezoeken, tentoonstellingen, concerten of voorstellingen voor kinderen en jongeren organiseren. daarbij ligt de nadruk op het artistieke aanbod, dus op actoren die gesubsidieerd zijn als kunsteducatieve organisaties of als Vlaamse, federale of Brusselse kunstinstelling. in het tweede deel kijken we verder dan de artistieke en kunsteducatieve sector: welke andere

inleiding _ 9

spelers hebben een cultureel aanbod voor kinderen en jongeren? We leggen de link naar het lokaal cultuurbeleid, erfgoed, jeugdwerk en ook franstalige organisaties. in het derde hoofdstuk vind je tenslotte een overzicht van de kunsteducatieve organisaties uit Vlaanderen die ook in Brussel actief zijn. Voor deze editie hebben we extra aandacht besteed aan overzichtelijke, praktische informatie zonder in te boeten op het vlak van inspiratie. Via voorbeeldprojecten tonen de theaterhuizen, kunstmusea, kunsteducatieve organisaties, gezelschappen en kunstenaars wat je van hen kan verwachten als je met je jeugdvereniging of klas bij hen aanklopt. Bovendien komen kinderen en jongeren, leerkrachten en begeleiders ook zelf aan het woord over hun ervaring met kunst en creativiteit doorheen de verschillende interviews. Wij hopen alvast dat BrusK je inspireert en stimuleert om, samen met de kinderen of jongeren die jij begeleidt, te genieten van het rijke Brusselse culturele leven. Anja Van Roy Coördinator Lasso

10

Spelers, groot en klein: kunsteducatieve organisaties pur sang enerzijds en musea, podiumhuizen, muziekensembles, theatergezelschappen,... met een kunsteducatief aanbod anderzijds, gevestigd in Brussel.

kunsteduc in brussel

ucatie el

11

art basics for children (abc) organisatieprofiel ABC is een labo voor esthetische ervaringen en sensibilisering en de werking situeert zich op de grens tussen kunst en educatie. Op basis van de eigen werkfilosofie ontwikkelt ABC, al dan niet in samenwerking met partners, kwaliteitsvolle mobiele studio’s voor publiek van alle leeftijden. Deze flexibele, meertalige opstellingen met interactieve werkstations, uitgerust met een selectie boeken, beelden en werkmaterialen, nodigen uit om in kleine groepjes en in alle vertrouwen te onderzoeken en te exploreren. ABC-gidsen begeleiden het publiek in hun zoektocht naar integratie van kunst in hun dagelijkse leven. ABC werkt zowel op locatie in binnen- en buitenland als in het ABC-Huis in Brussel.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing ABC creëert stimulerende omgevingen, situaties en projecten die kinderen en volwassenen aanzetten om te experimenteren met hun fantasie en zo hun creatieve mogelijkheden te exploreren. ABC-Huis Creative Resource Center Het ABC-Huis is een open onderzoekscentrum rond kunst, cultuur en educatie dat zich richt op kinderen en volwassenen van alle leeftijden. Geïntegreerd in het huis bevindt zich een voortdurend groeiende resourcebibliotheek. De collectie omvat de meest interessante en inspirerende boeken en ideeën rond kunst en educatie en vertaalt zich in activiteiten rond onder meer natuur, theater, grafiek, poëzie, papier, koken, architectuur en design en in specifieke themastudio’s. Wie inspiratie wil opdoen voor een project, kan op aanvraag de collectie consulteren. Ter plaatse kunnen kopies worden gemaakt en onder bepaalde voorwaarden leent ABC kamishibaiverhalen, boeken en materialen uit.

Voor scholen Een bezoek aan het ABC-huis in klasverband duurt een hele dag. Kleine groepjes van zes kinderen worden begeleid door een ABC-gids. Samen leggen ze een gevarieerd parcours af doorheen de studio waarbij de gids in dialoog gaat met de kinderen en zo veel mogelijk inspeelt op hun interesses. Zo proberen ze nieuwsgierigheid, individuele creativiteit en kritische burgerzin te stimuleren. De activiteiten worden aangepast aan de leeftijd van de kinderen. ABC organiseert ook rondleidingen en vormingen op maat voor leerkrachten en studenten.

og

-

13

praKtijKVoorBeeld(en)

In de vrije tijd Op woensdagnamiddag staat het ABC-huis open voor groepen uit de naschoolse opvang of andere organisaties. De kinderen gaan onder begeleiding van een ABCgids op ontdekking in het huis. Kinderen van 6 tot 12 jaar kunnen zich inschrijven voor het woensdagatelier. Een vast groepje probeert elke week verschillende materialen en thema’s uit: koken, schaduwtheater maken, tuinieren, werken met hout in het atelier ... het kan allemaal. Tijdens de paasen zomervakantie organiseert ABC weekstages in het ABC-huis voor kinderen uit de lagere school.

Kamishibai is een traditionele Japanse vertelvorm (kami betekent ‘papier’ en shibai betekent ‘drama’, papier-drama dus). Kamishibaivertellers reden rond met een fiets waar achterop een klein houten theater gemonteerd was. Ze installeerden zich op een straathoek of in een park en verkochten snoep aan het verzamelde publiek. Kinderen die iets kochten, kregen de beste plaatsen vooraan. In het theater toonde de verteller prenten met op de achterkant een tekst en vertelde ondertussen zijn verhaal. De laatste jaren kent deze unieke verteltraditie een wereldwijde revival. ABC organiseert opleidingen voor leerkrachten en bibliothecarissen en taalstimulerende workshops voor kinderen. We werken samen met illustratoren en auteurs voor de aanmaak van nieuwe verhalen, vormen bestaande prentenboeken om, bieden kamishibaitheaters te koop aan en sturen regelmatig vertellers de straat op.

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j 18+ Gaucheretplein 13 1030 Brussel T 02 502 00 27 E [email protected] www.abc-web.be Bereikbaarheid Tram 3,25,55,94, (Halte Thomas) 4 (Halte Noordstation) Trein Brussel-Noord

14

15

art) & (marges museum organisatieprofiel Het art & marges museum vertegenwoordigt artiesten die in het officiële culturele parcours geen plaats vinden. Deze autodidactische artiesten, ‘Outsiders’ genoemd, werken ofwel alleen, ofwel in kunstateliers voor mensen die psychologisch kwetsbaar zijn of voor mentaal gehandicapten. Sommigen leven in gespecialiseerde verzorgingstehuizen, in psychiatrische ziekenhuizen, anderen beoefenen de meest verscheiden beroepen: fotograaf, voddenman, schoenenmaker, muzikant, … Met de programmering van tijdelijke tentoonstellingen wil het museum, zonder systematisering of instrumentalisering, een dynamische dialoog op gang brengen tussen enerzijds het werk van die makers die door ziekte, handicap, … aan de rand van de maatschappij zijn beland, en anderzijds dat van professionele kunstenaars die actief zijn binnen

het officiële culturele circuit. Het art & marges museum wil geen gettomuseum zijn, maar een ruimte waar individuele kunstenaars en hun werk aan bod komen, een plaats van uitwisseling. omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Voor scholen Ludieke rondleidingen: het bezoek raakt zowel de permanente als de tijdelijke tentoonstelling aan en wordt ludiek benaderd dankzij het pedagogisch materiaal dat is aangepast aan de leeftijd van de kinderen. Het thema van de tijdelijke tentoonstelling is natuurlijk bepalend voor het parcours en de activiteiten die worden voorgesteld. Artistieke ateliers: na de rondleiding is er ook de mogelijkheid de ontdekking verder te zetten in een creatief atelier. De artistieke ateliers zijn geïnspireerd door technieken en/

of thema’s die aan bod komen in het museum. Zij geven het kind de kans om zich het onderwerp eigen te maken, hem of haar nog meer te doen nadenken door even in de huid van de kunstenaar te kruipen, en vooral ook om samen een aangename tijd door te brengen. De thema’s van de ateliers worden telkens ontleend aan de tijdelijke tentoonstelling. In de vrije tijd Spelenderwijs ontdekt de groep kinderen het museum en zijn kunstwerken. Een gids of een boekje met leuke informatie over de kunstwerken en originele opdrachten helpt hen daarbij. Na het tentoonstellingsbezoek krijgen de kinderen ook de gelegenheid om samen aan de slag te gaan tijdens een creatief atelier dat geïnspireerd is door thema’s of technieken die in het museum te vinden zijn.

17

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j 18+ Hoogstraat 312-314 1000 Brussel T 02 533 94 90 E [email protected] www.artetmarges.be

praKtijKVoorBeeld(en) Een fabuleus avontuur In het kader van de tentoonstelling ‘Het fabuleuze avontuur van de Bourbonnais familie, Collectie La Fabuloserie’ krijgen groepen kinderen de kans om een fabuleus avontuur te beleven … In de tentoonstelling ‘La Fabuloserie’ en de permanente collectie van het art & marges museum krijgen de kinderen, samen met wat leuke info over de kunstwerken, originele opdrachten: ‘tel het aantal kindjes dat over die mama kruipt!’, ‘vind het beroep van deze kunstenaar!’, ‘bedenk

een verhaal waarvan de held het personage van dit kunstwerk is!’. Na afloop van het bezoek ontvangen de kinderen een ‘materiaalkaart’ voor elke geslaagde missie die kan worden ingeruild tegen een stok, draad, stof, kleine of grote objecten. Aan de hand van deze materialen kunnen ze dan verrassende en fantasievolle wandelstokken maken. Een creatieve herinnering aan deze fabuleuze tocht en een uitnodiging om samen een nieuw avontuur te beleven.

Bereikbaarheid Bus 27,48,134, 136,137,365 (Hallepoort) Metro 2,3,4,6 (Hallepoort) Tram 3,4,51 (Hallepoort)

bains cOnnective organisatieprofiel Bains Connective werd in 1997 opgericht in Vorst als een artistiek laboratorium dat residenties aanbiedt aan artiesten werkzaam in de beeldende kunsten, muziek, dans en andere disciplines. Elke professionele artiest komt in aanmerking voor een residentie, ongeacht ervaring, leeftijd, discipline, cultuur of afkomst. Bains Connective tracht een atmosfeer van openheid te creëren, waarin dialoog, experiment en uitwisseling een hoofdrol spelen. Het resultaat is een vruchtbare omgeving voor interdisciplinair onderzoek en vernieuwing. Ter ondersteuning van de verschillende creatieprocessen organiseert Bains Connective ‘Lab Outs’ (toonmomenten), ‘Plankton Bars’ (lounges rond artistieke interventies) en thematische periodes.

19

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Bains Connective is een artistieke werkplaats, maar ontwikkelde sinds 2006 het sociaal-artistieke project ‘Cine Club’ voor kinderen tussen vijf en twaalf jaar (vrije tijd).

praKtijKVoorBeeld(en) Elke laatste zaterdag van de maand, van 10 tot 13 uur, kunnen kinderen tussen vijf en twaalf jaar oud niet-commerciële kinderfilms ontdekken. De films worden geselecteerd op kwaliteit en originaliteit, maar ook op de thematiek die erin aan bod komt. In de creatieve omgeving van Wiels, Centrum voor Hedendaagse Kunst in Vorst, worden Nederlandstalige versies getoond van aparte kortfilms, vernieuwende ficties, animatiefilmklassiekers, … Na de film laten we de verbeelding van de kinderen de vrije loop, aan de hand van een workshop (van ongeveer één uur) rond het thema dat in de film behandeld wordt. De deelnemers experimenteren daarin met verschillende artistieke disciplines. Een creatieve en gevoelsmatige benadering van het Nederlands zal tijdens het atelier gestimuleerd worden. ‘Cine Club’ is een initiatief van Bains Connective, in samenwerking met Wijkhuis Sint-Antonius, Wiels, Filem’on, APOMSA en de Preventiedienst van de Gemeente Vorst.

doelgroep 6-12 j Bondgenotenstraat 54 1190 Brussel T 02 534 48 55 E [email protected] www.bains.be Bereikbaarheid Tram 82,32,97 (Halte Kastanjes)

belgisch striPcentrum (bsc) organisatieprofiel Het Belgisch Stripcentrum, beter bekend als het Stripmuseum, heeft sinds de oprichting in 1989 een tweevoudig objectief: promotie maken voor het stripverhaal en art nouveau-architectuur onder de aandacht brengen van jong en oud. De tentoonstellingen zijn ondergebracht in een schitterend pand van architect Victor Horta, en openen je blik op het wondere universum van de Negende Kunst. Bezoekers hebben ook gratis toegang tot de leeszaal van de bibliotheek, waar een schat aan stripverhalen kan worden gelezen.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Het Stripmuseum heeft een uitgebreide werking voor scholen en groepen: van klassieke rondleidingen en stadswandelingen tot vragenlijsten en werkbundeltjes voor in de klas. Voor scholen Tijdens de rondleidingen geven de gidsen, na een introductie over het gebouw en Victor Horta, een ruim en volledig beeld van strips en de stripgeschiedenis. Het bezoek wordt afgestemd op de leeftijd en de interesses van de groep. Lagere scholen kunnen een educatieve koffer reserveren, met spelletjes op maat van de kleinsten. Bovendien bestaat de mogelijkheid thematische rondleidingen te boeken, met als mogelijke thema’s ‘Kuifje’, ‘de wonderen van de art nouveau’, of ‘de relatie tussen onze stripverhalen en de maatschappij’. De gidsen gaan ook geregeld

op stap buiten de muren van het Centrum. Tijdens een stripwandeling door de Brusselse binnenstad langs de muurschilderingen komt de aanwezigheid van de strip in Brussel, en vice versa, uitgebreid aan bod. Voor groepen die liever het museum zelfstandig bezoeken, zijn er vragenlijsten en zoektochten ter beschikking. Ook hier is er de keuze uit een algemene vragenlijst met verschillende moeilijkheidsgraden of een thematische vragenlijst rond Kuifje. In de vrije tijd Ook jeugdorganisaties zijn van harte welkom in het museum. Animatoren van jeugdbewegingen kunnen aan de kassa een

e

21

doelgroep 6-12 j 12-18 j 18+ Zandstraat 20 1000 Brussel T 02 219 19 80 E [email protected] www.stripmuseum.be ‘voorbereidingsticket’ kopen (dat volledig wordt terugbetaald), en zijn vrij om zelf een spel op maat van hun groepen in elkaar te knutselen: fotozoektocht, tekenopdrachten, enz. Voor kinderen onder twaalf kan het museum een vragenbundeltje ter beschikking stellen met raadsels, rebussen en tekenopdrachten. Tegen een zeer democratisch tarief kunnen jeugdwerkingen een leesuurtje of een heuse leesnamiddag in de met strips gevulde museumbibliotheek organiseren. Tijdens de schoolvakanties en op zaterdag organiseert het museum stripinitiaties voor kinderen en jongeren, onder begeleiding van een professionele stripauteur.

praKtijKVoorBeeld(en) Het Stripmuseum focust op de permanente werking: initiatieateliers voor individuele jongeren tijdens de vakanties, sterke rondleidingen het hele jaar lang, plezante vragenlijsten voor jong en oud. Het Stripmuseum stelt ook een educatieve koffer ter beschikking van lagere scholen. Op een speelse manier kunnen kinderen actief de stripwereld ontdekken: ze zoeken zelf naar het juiste verband tussen verknipte stukjes strips, ondervinden aan den lijve hoe moeilijk het is om te tekenen als een echte striptekenaar, maken een fotozoektocht in het museum en spelen zelf voor gids.

Bereikbaarheid Bus 29,38,63,66,71 (Storm) 270,271,272,318, 351,358,410,620 (Rogier)

beursschOuwburg organisatieprofiel De Beursschouwburg is een multidisciplinair kunstencentrum. Je kan er terecht voor een hele resem activiteiten: theater- en dansvoorstellingen, concerten, expo’s, debatten en lezingen. De Beursschouwburg staat bekend als een huis dat jonge en vernieuwende artiesten een platform biedt. Zo vind je er vaak de grote namen van morgen terug. Je kan er dus heel wat ontdekkingen doen, tegen een lage prijs en in een leuke sfeer.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Wil je je leerlingen laten kennismaken met kunst en cultuur, of juist eens flink onderdompelen in een heus ‘cultuurbad’, dan ben je bij de Beursschouwburg aan het juiste adres. In samenspraak met jou wordt een voorstel op maat uitgewerkt. Voor scholen De Beursschouwburg organiseert inleidingen, nabesprekingen en kunsteducatieve omkadering op vraag en heeft per seizoen twee matineevoorstellingen, waarop scholen welkom zijn.

praKtijKVoorBeeld(en) De Beursschouwburg organiseert regelmatig een rondleiding in haar gebouw voor studenten en past deze rondleiding aan aan de opleiding (cultuurmanagement, architectuur, enz.). De Beursschouwburg organiseert nabesprekingen met de artiesten voor studenten en jongeren wanneer ze in groep een voorstelling bezoeken. De deelnemers aan de weekendopleiding theater of dans bij WiSPER kwamen bijvoorbeeld op het podium van de Beursschouwburg hun acteer- en danstalenten testen en bezochten daarna een voorstelling waarbij er een nabespreking was met de artiest.

23

g doelgroep 15-18 j 18+ Auguste Ortsstraat 20-28 1000 Brussel T 02 550 03 50 E info@beursschouw burg.be www.beursschouw burg.be Bereikbaarheid Bus 48,95 (Beurs) Metro 1,5 (De Brouckère of Sint-Katelijne) Tram 3,4,33 (Beurs)

bl!ndman organisatieprofiel BL!NDMAN is niet louter een hedendaags muziekensemble, maar ook de naam van een lab dat sinds 1988 een aanhoudend werkproces herbergt. In 2008 groeit het oorspronkelijke saxofoonkwartet uit tot een collectief waarin twintig jaar podiumervaring van het oorspronkelijke kwartet BL!NDMAN [sax] wordt gedeeld met de jonge kwartetten BL!NDMAN [drums], BL!NDMAN [vox] en BL!NDMAN [strings]. Vier kwartetten, twee generaties, ontelbare mogelijkheden voor ‘ongehoorde’ kruisbestuivingen. Een eigenwijs repertoire van oud en nieuw.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing BL!NDMAN organiseert workshops en masterclasses voor conservatoriumstudenten. Voor Jeugd & Muziek Vlaanderen wordt regelmatig een nieuw programma samengesteld dat wordt opgenomen in het aanbod voor scholen en als familievoorstellingen. Daarnaast denkt BL!NDMAN samen met je organisatie na over nieuwe projecten en samenwerkingen op maat.

25

Voor scholen In Jeugd & Muziek Vlaanderen vindt BL!NDMAN een ideale partner voor een gefundeerde uitbouw van haar educatieve luik. Jaarlijks wordt er een programma in het aanbod opgenomen. Voor het schooljaar 2011-12 is dat ‘Beethoven scratched’. BL!NDMAN [strings] verenigt vier jonge virtuozen die niet vies zijn van hedendaagse muziek en nieuwe uitvoeringsvormen. Herontdek samen met hen de strijkkwartetten van Beethoven. Akoestisch en op vinyl. Al scratchend geven de vier muzikanten de werken van de meester een nieuwe gedaante. Muziek van Beethoven op twee violen, altviool en cello en in een nieuwe interpretatie van Eric Sleichim voor vier turntables. Duur: 50’.

In de vrije tijd De twee jongste kwartetten van BL!NDMAN: [drums] + [strings] tonen zich van verschillende markten thuis wanneer ze plaats nemen achter de draaitafels. Ze ontwikkelden samen met artistiek leider Eric Sleichim en de Britse componist Matt Wright een programma met live video om zo de wereld van de hedendaagse klassiek en de clubs te verenigen. praKtijKVoorBeeld(en) ‘In Totem’ werken BL!NDMAN [drums] + [strings] aan een programma waarvan het instrumentarium hoofdzakelijk uit turntables bestaat. Een intense samenwerking tussen Eric Sleichim en Matthew Wright (UK), hedendaags componist en virtuoos turntablist, moet leiden tot een concert waarvan het unieke instrumentarium de musici van BL!NDMAN in een nieuw daglicht plaatst. Met hun acht platendraaiers creëren de musici een vervreemdende wereld die het instrument, vooral aanwezig in het ‘clubcircuit’, in de sfeer van de hedendaags-klassieke muziek brengt. Videokunstenares Olga Mink (NL) bouwt de totem.

doelgroep 12-18 j Sainctelettesquare 18-19 1000 Brussel T 02 207 59 47 E [email protected] www.blindman.be Boekingen voor scholen via Jeugd en Muziek Vlaanderen. T 02 507 84 53 [email protected] Bereikbaarheid BL!NDMAN speelt steeds op locatie.

bOzar organisatieprofiel

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing

Creatie, kwaliteit en een rijk artistiek aanbod, daar staat het Paleis voor Schone Kunsten van in het prille begin borg voor. Maar kunst staat niet op zich, zweeft niet in het ijle. Om kunst in te bedden in de ‘cultuur’ van een samenleving, zeker in een bont gekleurde wereldstad als Brussel, moet het contact met het publiek haast organisch kunnen groeien. Het is als bij vrienden en geliefden: kunst en publiek vinden elkaar, geraken in gesprek en laten een onuitwisbare stempel na.

Of het nu om muziek gaat, architectuur, fotografie, beeldhouwkunst, dans of theater, BOZAR STUDIOS geeft je de sleutels in handen van een beter begrip van deze kunstvormen. In de loop van het seizoen volgen de activiteiten de thema’s van het moment. Voor scholen BOZAR STUDIOS en zijn pedagogisch team van meer dan 60 onafhankelijke gidsen, ‘piloten’, musicologen en animatoren maken jou en je klassen wegwijs in de kunsten. Doorheen het ruime aanbod concerten, voorstellingen en tentoonstellingen geeft BOZAR STUDIOS je leerlingen de sleutels in handen voor een creatieve kennismaking met alle kunstvormen. Steeds staat het stimuleren van de persoonlijke ontwikkeling en de verbeelding centraal. In de vrije tijd ONTDEKKINGSTOCHTEN IN DE TENTOONSTELLINGEN (6 > 12 jaar) Ga samen met de kinderen op avontuur en ontdek één van onze tentoonstellingen op een verrassende manier. De kinderen duiken in de fascinerende wereld van de kunsten. Het belooft een unieke ervaring te worden, waarbij de vijf zintuigen worden aangesproken. Vergezeld van een piloot (een gids voor kinderen) en een ‘caddie’ vol creatief materiaal komen ze van dichtbij in contact met de werken. Resultaat: kunst wordt tastbaar, echter en toegankelijker! Een onvergetelijke ervaring, die ieder seizoen opnieuw beleefd kan worden.

27

praKtijKVoorBeeld(en) ‘Family Days’ En waarom zou je niet eens van alle artistieke disciplines komen proeven tijdens een van onze twee jaarlijkse ‘Family Days’? Op het programma: ontdekkingstochten doorheen de tentoonstellingen met het hele gezin of groep onder leiding van een jeugdwerker, allerhande voorstellingen, concerten, muziek- en kunstworkshops, en dit voor klein én groot.

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j 18+ Paleis voor Schone Kunsten Ravensteinstraat 23 1000 Brussel T 02 507 82 00 E [email protected] www.bozar.be Bereikbaarheid Bus 27,29,34,38, 63,65,66,71,71N,95 (Bozar) Metro 1,5 (Centraal Station, Park) 1,2,5,6 (Kunst-Wet) Trams 92,94 (Koning)

OntdekkingstOchten in het Paleis vOOr schOne kunsten ‘hOrta tOt hOrta’ “We hebben hier natuurlijk veel mooie tijdelijke tentoonstellingen waar we kunnen rond werken. Maar het gebouw zelf, een meesterwerk van Victor Horta van 33.000 m2 groot, staat er permanent. Dus het zou vreemd zijn om daar niet dankbaar van gebruik te maken.” Zo motiveert Lieve Raymakers, medewerker van Bozars educatieve dienst, de ontdekkingstochten door één van Brussels meest fascinerende kunsttempels, het Paleis voor Schone Kunsten. Samen met gids Ilse Wijnen geeft ze meer tekst en uitleg bij het initiatief ‘Horta tot Horta’. Wat is het voornaamste opzet van zo’n ontdekkingstocht door het gebouw? Ilse: Een cultuurhuis binnenste buiten keren, denk ik. De opstap maken om zo’n cultuurhuis binnen te gaan en zien hoe het daar reilt en zeilt: hoe het publiek binnenkomt, wat je daar zoal kan doen, wat er achter de schermen gebeurt etc. Het is ook anders dan een museum waar je een vaste collectie hebt; dat is misschien wat verwarrend maar dat leggen we ook uit aan de kinderen. Het PSK is zeer multifunctioneel: er zijn expo’s, je kan er theater en dans zien en er is natuurlijk de enorme concertzaal Henri Le Boeuf. Telkens bieden die ruimtes veel mogelijkheden om het te hebben over licht,

lucht, klank, materiaal… allemaal aspecten die een rol spelen bij architectuur. Oorspronkelijk was het gebouw geconcipieerd voor hedendaagse kunsten, dat is iets wat weinigen weten. Dus ook de visie van Horta, de context waarin hij werkte en de mentaliteitsveranderingen met betrekking tot het gebouw willen we tot op zekere hoogte communiceren. Welk soort aanpak hanteer je voor zo’n ontdekkingstocht? is het vooral een kwestie van kijken en luisteren? of gaat het er actiever aan toe? Ilse: Waarneming, bewuste waarneming speelt zeker een belangrijke rol. Ik stel voortdurend de vraag: wat zie je? Hoe voelt dat? Het zintuiglijke staat voorop en van daaruit leren ze formuleren of vragen stellen. We laten ze soms bijv. met spiegeltjes naar bepaalde details kijken. Soms trek ik het nog meer open naar ‘beleving’ toe: zoals in de deftige Horta-hall, waar ik hen eens laat rondstappen als mensen die zich heel belangrijk of sjiek voelen. Of ik vraag hen om de schoenen uit te doen en op blote voeten op het marmer te stappen, om de materialen echt goed te kunnen voelen. Op zo’n momenten begrijpen ze doorgaans meteen waar het om gaat. Ik geef hen ook vaak een plattegrond waarop ze zich proberen te situeren en waar ze de globale structuur van

het gebouw makkelijker kunnen zien. Maar ook het narratieve, het anekdotische is een dankbare ingang: als ik hen vertel over hoe Koningin Elizabeth liever niet teveel aandacht trok als ze hier naar concerten kwam luisteren en hoe Horta dat heeft opgelost, zijn ze allemaal als vanzelf aandachtig. Het interessante aan Horta is ook dat hij een scharnierfiguur was: hij wilde kunst meer toegankelijk maken voor alle mensen, hij was een beetje visionair op dat vlak. De kinderen pikken zijn ideeën doorgaans snel op vanuit een soort aangeboren rechtvaardigheidsgevoel. Als ik hen bijv. laat weten dat hier vroeger geen enkel kind welkom was, zijn ze natuurlijk erg verontwaardigd. Wat moet je als begeleider aan kwaliteiten of vaardigheden in huis hebben om dergelijke activiteit tot een goed einde te brengen? Ilse: Eerst en vooral, zelf heel erg onderlegd zijn, veel opzoeken op zowel kunst- als cultuurhistorisch vlak en daar dan de essentie uitpuren. De spelletjes en opdrachten die ik dan met hen doe, staan in functie van die essentie. Ik wil hen niet zozeer op een logische maar op een mythische manier met dit gebouw in contact brengen. We leven in de cultuur van de ‘logos’, alles draait om het cerebrale, het verbale, de argumentatie. Maar je kan ook voor

r

t

r

29 gespreK met lieVe raymaeKers en ilse Wijnen Van BoZar studios, de educatieVe dienst de weg van de ‘mythos’ kiezen, eerder werken via verhalen en beelden, metaforen en ervaringen. Ik denk dat kinderen daar nog heel gevoelig voor zijn. Lieve: Ik denk dat je als begeleider of ‘piloot’– zoals wij ‘de animatoren’ doorgaans noemen - ook in staat moet zijn om in te pikken op wat er van de kinderen komt. Dat is misschien niet altijd wat je verwacht. Je moet zeker improvisatietalent en flexibiliteit in huis hebben. Ilse: Maar dat wil niet zeggen dat er helemaal geen plek is voor het rationele, hè. Kunst is onder andere zo boeiend omdat je met jezelf wordt geconfronteerd en je vandaaruit ook kennis kan opbouwen. We moeten daar bij kinderen ook niet vies van zijn. Wat moeten de kinderen in hun rugzak hebben zitten als ze terug naar huis of naar school gaan? Ilse: De liefde voor de kunst, wat mij betreft, meer nog dan voor het gebouw. Er was een jongen in deze groep, Robbe, die eigenlijk al in het secundair zou moeten zitten. Meestal weten de leerkrachten niet goed wat met hem aangevangen maar hier was hij superaandachtig en enthousiast. Na afloop zei hij: “ik heb ontdekt dat ik graag iets met kunst wil doen.” Is dat niet geweldig? Lieve: Maar we hopen ook dat ze inzien dat kunst over henzelf gaat en over de wereld waarin ze

leven. We willen tonen dat kunst veel meer kan zijn dan gewoon voor een schoon schilderij staan. Dat het over ons menszijn gaat. Een architect is niet gewoon maar iemand die lukraak gebouwen neerzet maar die op die manier ook nadenkt over de samenleving. Zoals Horta ook steeds gedaan heeft. Het moet altijd een zekere relevantie krijgen voor henzelf en voor vandaag, vinden we. Daarom ook gaan we de formule nu voor de middelbare scholieren herdenken, omdat we de relevantie voor vandaag van architectuur nog meer willen beklemtonen. leg eens uit … De ontdekkingstocht was altijd interessant, ook voor jongeren: het is natuurlijk leuk om achter de schermen te komen, de loges te bezoeken, meer over de figuur van Horta te weten te komen etc... Maar we willen toch een stap verder gaan dan puur anekdotisch of historisch werken. Bij architectuur komt er nu eenmaal heel veel kijken, er zijn heel wat partijen bij betrokken, van straathoekwerkers tot sociologen en politici. Dat was in de tijd van Horta ook al zo: een gebouw vraagt om een masterplan, een globale visie, het bevindt zich in een stad en heeft met stedelijkheid te maken. We willen de jongeren gaan aanzetten om mee na te denken, te reflecteren over wat goeie architectuur vandaag kan zijn. Daarom verdelen we

de klas in vijf verschillende groepjes: de geluidsingenieurs, de vloerspecialisten, de lichtontwerpers, de interieurarchitecten en de architecten zelf, die een coördinerende rol spelen. Via opdrachten gaan ze bijvoorbeeld zelf een lastenboek bijhouden en ook zelf met oplossingen komen. Die ideeën willen we dan weer via postkaarten doorgeven aan onze architecte Barbara Vander Wee die momenteel volop bezig is met de renovatie van het Paleis en zich ook voortdurend de vraag stelt: hoe moeten we vandaag met dat art deco-meesterwerk omgaan? We stellen twee formules voor: een interactieve wandeling enkel door het gebouw van anderhalf uur of een tocht door het gebouw én door een deel van de stad, van twee en een half uur. Dan nemen we de gasten mee door de Ravensteingalerij naar het Centraal station, dat ook door Horta werd ontworpen. Daar gaan we onder meer bekijken waarom de gloednieuwe Hortagalerij met de vele winkels niet zo goed functioneert, we stellen de vraag hoe hedendaagse architecten met die site omgaan. Of de leerlingen gaan pendelaars interviewen over hoe ze zich in het station voelen etc...De idee is ook om op termijn de rondleiding voor het basisonderwijs zo op te vatten, zodat de activiteiten voor de verschillende leeftijden beter op mekaar afgestemd zijn.

31

brOnks organisatieprofiel BRONKS werd eind 1991 in Brussel opgericht op initiatief van Oda Van Neygen. Bedoeling was en is nog steeds eigentijds jeugdtheater van hoge kwaliteit voor een jong publiek te produceren en te presenteren. Daarnaast wil BRONKS ook kinderen en jongeren actief laten proeven van theater in theaterateliers. Sinds 2009 is BRONKS gevestigd in een eigen theater aan de Varkensmarkt in het centrum van Brussel.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing BRONKS heeft een uitgebreide educatieve werking voor zowel scholen als kinderen en jongeren in hun de vrije tijd. Voor scholen BRONKS programmeert in Brussel voorstellingen voor scholen en ontwikkelt een stevige educatieve werking binnen de schoolmuren. Met inleidingen en intensievere ateliers rond voorstellingen ijvert BRONKS voor het plezierige belang en het belangrijke plezier van creativiteit en expressie. BRONKS biedt ook langdurende of intensieve theaterprojecten aan geïnteresseerde Brusselse scholen aan. Deze formule wordt zowel aangeboden aan scholen die regelmatig voorstellingen bij BRONKS bezoeken als aan scholen die de stap naar het bijwonen van een BRONKSvoorstelling (nog) niet gezet hebben. Met de uitgebreide educatieve omkadering wil BRONKS de scholen helpen met het zetten van de eerste stappen richting kunstparticipatie en kunsteducatie. Leerkrachten, leerkrachten in opleiding en kinder- en jongerenwerkers kunnen aansluitend bij premières van BRONKSvoorstellingen een workshop volgen. Zo krijgen ze inspiratie om zelf te werken rond drama met kinderen en jongeren.

33

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j 18+ Varkensmarkt 15-17 1000 Brussel T 02 219 22 21 E [email protected] www.bronks.be

In de vrije tijd Op woensdag- en zondagnamiddag programmeert BRONKS voorstellingen. Families en jeugdorganisaties worden uitgenodigd om met hun kinderen en jongeren te komen kijken. ‘Studio BRONKS’ is de naam waaronder BRONKS workshops organiseert voor kinderen en jongeren. Deze ateliers vinden plaats tijdens de schoolvakanties of op woensdagnamiddag en staan open voor kinderen en jongeren van diverse leeftijdsgroepen. Ten slotte wil BRONKS een open huis zijn voor Brusselse scholen en jeugdorganisaties, en ze de kans bieden gebruik te maken van de infrastructuur en het podium.

praKtijKVoorBeeld(en) Hét uithangbord van BRONKS is het festival dat elk jaar in november wordt georganiseerd. Op het festival toont BRONKS belangwekkende producties van het afgelopen seizoen en veelbelovend nieuw werk van andere gezelschappen. Enkele BRONKSproducties worden opnieuw getoond en bovendien gaat er ook telkens minstens één BRONKS-productie in première. Het prille resultaat van workshops met kinderen wordt gepresenteerd en er is altijd een stevige portie randanimatie, zoals bijvoorbeeld lezingen, installaties, films, theatrale en muzikale surprises. Op het festival krijgt de BRONKSbezoeker de kans om - op relatief korte tijd – zeer intensief en uitgebreid kennis te maken met wat BRONKS te bieden heeft.

Bereikbaarheid Bus 86,126,127,128 (Dansaert) Metro 1,5 (Sint-Katelijne) Tram 51 (Vlaamse Poort)

cinematek organisatieprofiel CINEMATEK is het uitstalraam van het Koninklijk Belgisch Filmarchief dat in 1938 werd opgericht door Henri Storck, André Thirifays en Pierre Vermeylen. Het Filmarchief heeft tot doel een collectie films met blijvende waarde te verzamelen en te bewaren, zoveel mogelijk documentatie over de filmkunst bijeen te brengen en de raadpleging van deze films en documenten te verzekeren. Het overgrote deel van de films die in CINEMATEK worden getoond, zijn afkomstig uit de collecties van het Archief.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing CINEMATEK houdt de kennis van de filmgeschiedenis levend en doet daarvoor een beroep op haar uitgebreide filmcollectie en haar permanente tentoonstelling rond de voorgeschiedenis van de cinema. Voor scholen CINEMATEK ontvangt scholen met open armen voor een rondleiding doorheen de WUNDERKAMMER, waar de voorgeschiedenis van de film tot leven wordt gewekt in een rariteitenkabinet. De scholieren krijgen meteen een algemene presentatie van CINEMATEK en van de geschiedenis van cinema en de belangrijkste basisbegrippen. Verder staan ook een demonstratie van een MOVIOLAconsole en de vertoning van een stille kortfilm op het programma. CINEMATEK biedt eveneens een workshop aan waarin de scholieren de geheimen van het bewegend beeld ontdekken.

35

praKtijKVoorBeeld(en)

In de vrije tijd In samenwerking met De Vlaamse Dienst voor Filmcultuur (VDFC) en Service de Culture cinématographique (SCC) legt CINEMATEK haar jongste publiek in de watten (tijdens het schooljaar op woensdag- en zondagnamiddag om 15 uur) met ‘De jonge filmfans’, een programma vol stille films met live piano, epische verhalen en zeldzame juweeltjes van animatiefilms. Op woensdag wordt elke vertoning voorafgegaan door een tweetalige inleiding, die de film op een toegankelijke manier in zijn filmhistorische context plaatst en de kinderen enkele amusante weetjes en anekdotes aanreikt.

In de precinemaworkshop (vanaf acht jaar) gaan kinderen zelf aan de slag met de optische uitvindingen die mee tot de geboorte van de cinema in 1895 leidden. Ze maken kennis met de illustere namen van de vroege cinema, zoals de Belgische Joseph Plateau en fotografen Etienne-Jules Marey en Eadweard Muybridge. Spelenderwijs ontdekken ze een aantal belangrijke objecten in de tentoonstellingsruimte. Door zelf een origineel kijkapparaat in elkaar te knutselen, krijgen ze op een ludieke manier inzicht in het bewegend beeld. Alle geheimen van ongewone apparaten met vreemde namen als de thaumatroop en zoötroop worden onthuld.

doelgroep 6-12 j 12-18 j Ravensteinstraat 3 1000 Brussel T 02 551 19 19 E [email protected] www.cinematek.be Bereikbaarheid Bus 27,38,95,71 (Koning) 38,71 (Bozar) 29,38,63,65,66,71 (Centraal Station) Metro 1,5 (Centraal Station of Park) Tram 92,94 (Koning)

JOnge FilmFans cinematek en de vlaamse dienst vOOr Filmcultuur voor verschillende leeftijden, want bij de tekenfilms bijvoorbeeld zitten soms al kinderen van drie jaar in de zaal. Zeker bij de animatiefilms, die erg veel succes kennen. daarin kiezen we vaak ook voor de minder bekende tekenfilms, zoals van bijvoorbeeld tsjechische of poolse makers.

“stille films met live piano, epische verhalen en zeldzame juweeltjes van animatiefilms: de jonge filmfans nodigen je uit voor een magische reis door gekende en minder gekende gebieden van de zevende kunst”, zo ’verkoopt’ dit initiatief van cinematek en de Vlaamse dienst voor filmcultuur zichzelf in haar brochures. is een weloverwogen programmatie tegen de commerciële mainstream in een statement op zich wat filmeducatie betreft? of doen cinematek en de Vdfc nog andere inspanningen om de Brusselse ketjes in de ‘betere cinema’ te initiëren? We praatten erover met programmator Bart Versteirt en educatief medewerker laure goemans.

Bart Versteirt (B): jonge filmfans bestaat al ruim tien jaar en is een programmatie voor kinderen op woensdagnamiddag en in het weekend. de films worden vaak op verschillende plekken in Brussel getoond: in cinematek zelf, maar soms ook – op vraag - in BoZar of in flagey. mijn franstalige collega en ikzelf leiden die films altijd in met een intro van zo’n tien à vijftien minuten waarin we de filmhistorische context schetsen en ook een aantal leuke anekdotes aanhalen. of meer uitleg geven over de mensen die aan de film hebben meegewerkt. Het moet ook teasen, dus het vraagt toch wat meer voorbereiding dan gewoon even wat opzoekingswerk doen op Wikipedia. een andere uitdaging is ook om het begrijpbaar te houden

Welke zijn de voornaamste criteria bij jullie selectie voor jonge filmfans? B: We proberen er toch zeker altijd een aantal stille of slapstick films in te stoppen, omdat we hier natuurlijk een enorm archief hebben en omdat het ook één en ander blootlegt van de evolutie van de film: zoals acteertechnieken, de live pianobegeleiding … Het zijn ook gewoon films die heel direct zijn, waarbij de beelden voor zichzelf spreken. Zeker als je in acht neemt dat sommige Brusselse kinderen het nog lastig hebben met ondertiteling, is dat een extra dimensie. Verder kiezen we de films vooral omdat we denken dat de kinderen op die manier iets nieuws kunnen ontdekken: dat kan puur inhoudelijk zijn, zoals bijvoorbeeld een poolse animatiefilm, waardoor ze in contact komen met een cultuur die ze allicht

e

r

r

t

37

Gesprek met Bart Versteirt en laure goemans niet zo goed kennen. of vormelijk, zoals bijvoorbeeld de stop-motiontechniek zoals die vroeger bij animatie vaak werd toegepast, en nu in de vergetelheid dreigt te geraken. Bedoeling is dat kinderen de magie van de filmkunst leren te apprecieren, dat ze onder meer kunnen ontdekken wat allemaal is voorafgegaan aan de digitale cinema. We willen de schatkamer van de cinema even voor hen opentrekken en daar de charme van laten zien. en ‘last but not least’, het moeten ook gewoon goeie films zijn, waar kinderen van kunnen genieten. is er een publiek voor die ‘andere’ cinema? de concurrentie is enorm, er zijn zoveel films die in roulatie worden gebracht. B: ja, al is het af en toe wel actief inzetten qua promotie. maar de slapsticks en animatiefilms trekken doorgaans veel en ook een trouw publiek. in tegenstelling tot de franstalige collega’s van de service de culture cinematographique (scc) bieden jullie die films niet aan scholen aan? B: nee, voorlopig niet, al zou dat in de toekomst wel eens kunnen veranderen. maar

het is nog te vroeg om daar al veel over te vertellen. Vanwaar dat grote verschil op vlak van omkadering en educatieve activiteiten met jullie franstalige collega’s? B: goh, ik denk dat dat historisch zo gegroeid is en samengaat met de expertise van de medewerkers hier in huis. Wij als Vdfc hebben vooral ingezet op omkadering voor volwassenen, terwijl onze franstalige tegenhanger, het scc, sinds jaar en dag inzet op onderwijs. Zij gaan ook zelf naar de scholen om daar op een ervaringsgerichte manier met de kinderen rond cinema te werken. Het programma ‘jonge filmfans’ wordt wel steeds in samenspraak met hen samengesteld. Behalve films tonen uit het verleden, hebben jullie hier ook een schitterende collectie van oude cinematografische machines staan in de zogenaamde Wunderkammer van de cinematek. Wordt dat ook ontsloten voor een jong publiek? laure goemans: We doen op dat vlak één en ander zowel in schoolverband als in de vrije tijd, maar ook weer voorlopig enkel voor franstalige kinderen. Zo

hebben we bijvoorbeeld een grote poster ontworpen waarmee de kinderen zelf een zoötroop in mekaar kunnen knutselen. dat is één van de eerste animatieapparaten waarmee bewegende beelden kunnen worden bekeken, een soort tol met gleufjes in. daarnaast geven we ook wat meer uitleg over hoe de techniek ontstaan is om bewegend beeld te creeren, onder andere in de Wunderkammer zelf, en bekijken we filmfragmenten om hen oude filmtechnieken en bepaalde trucages duidelijk te maken. de knutselposter is wel in beide landstalen opgesteld, dus ook hier hebben we de intentie om dit atelier ook aan nederlandstalig onderwijs of jeugdwerk aan te bieden. ik ben altijd verbaasd om te merken hoe goed dat knutselatelier werkt bij kinderen. Ze voelen zich meestal heel vrij om te gaan experimenteren rond bewegend beeld. je merkt ook dat het een lacune is in het reguliere onderwijs, de kinderen weten er omzeggens niets over. dus als ze na zo’n atelier weer buiten komen, zijn ze vaak verwonderd over wat ze - spelenderwijs – zoal zijn te weten gekomen over het ontstaan van de cinema.

danscentrum Jette (dcJ) organisatieprofiel Danscentrumjette is een centrum voor hedendaagse dans waar heel wat gebeurt: ’s ochtends zijn er lessen voor professionele dansers, in de namiddag werken de residenten in de studio en ’s avonds zijn er danslessen voor volwassenen en kinderen. Danscentrumjette wil zoveel mogelijk mensen in contact brengen met dans. Danscentrumjette wordt regelmatig gevraagd om projecten uit te werken of voorstellingen te omkaderen met workshops voor organisaties (CC Strombeek, Zinnema), scholen (Hogeschool Rits, De Kunsthumaniora) en bij publieke evenementen (Zinneke Parade, O de Molenbeek).

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Danscentrumjette wil jongeren aan den lijve laten kennismaken met dans en hen ook een kader bieden om naar dans te kijken. Vanuit hun onbevangen blik wordt getoond wat dans kan zijn en wat het kan betekenen. Voor scholen Velen denken dat dans niet aan hen besteed is. “Ik kan niet dansen”, “dansen is voor meisjes”, “moet ik dan een tutu aandoen? “ of “het mag niet van mijn cultuur”. ‘Move it’ trekt hen over de drempel in drie fases. 1. Korte kennismaking via een speelplaatsvoorstelling (15’). Dansers rennen en springen in het rond. Op deze manier maken alle kinderen op een laagdrempelige manier en in hun eigen omgeving kennis met dans. Dagdagelijkse bewegingen worden afgewisseld met meer dansante. Humor en verrassingseffecten moeten ervoor zorgen dat dit kijkmoment voor het publiek een prikkelende ervaring is. 2. Aan de slag met professionele danser(s) op locatie. Elk atelier heeft een verschillend thema: vloerwerk, ruimte, commerciële dansstijlen, dansexpressie, etc.

Maximum 25 deelnemers per groep, vier ateliers van 2 uur. 3. Een dansvoorstelling bekijken plus nabespreking. De kers op de taart: een geschikte voorstelling voor kinderen. Danscentrumjette vindt het belangrijk om kinderen (en hun ouders) die niet zo gauw of nog nooit naar een voorstelling zijn gaan kijken, het bestaan ervan te laten ontdekken. In de vrije tijd Doorheen het jaar is er op dinsdag een dansles voor 7 tot 11-jarigen en voor 12 tot 14-jarigen. Op woensdag is er hiphop voor 14+. Ook in de lessen hedendaagse dans, yoga en ballet zitten heel wat -18-jarigen. Kids: speelse en erg amusante danslessen die je aanmoedigen om je creatief uit te leven. De docente geeft al enkele jaren les aan kinderen en volwassenen en is daarbij steeds op zoek naar de kruisbestuiving tussen verschillende disciplines.

e-

en het ek-

s, t

nte gen

lds ving -

39

praKtijKVoorBeeld(en) Vakantieworkshops Er wordt afwisselend gewerkt met groepen kinderen van zes tot acht en van negen tot elf. Elke workshop vertrekt vanuit een andere discipline: schilderen (de voetjes in een verfbad onderdompelen en een choreografie uittekenen), de ruimte (wat start als tikkertje kan uitmonden in een groepscompositie zoals een bijennest of een wervelwind) of muziek. Inspiratie wordt gehaald uit verhalen, foto’s en tekeningen. Enkele basisprincipes uit de hedendaagse dans worden verkend: vloerwerk, contactimTieners: dynamische danslesprovisatie, leid- en volgsystemen, improsen waarbij je de technieken visatie aan de hand van dagdagelijkse onder de knie krijgt. Er worden verschillende dansen aangeleerd voorwerpen. Er wordt gezocht naar een gezonde mix van hedendaagse dans en met aandacht voor spontaniteit meer populaire dansstijlen. Je leert een en expressie. leuke choreografie waarin verschillende Hiphop: een actieve les waarin kinderspelletjes worden geïntegreerd. je uithoudingsvermogen op de proef wordt gesteld! Een mix van ragga, hip hop en invloeden Omkadering voorstellingen Op maat van de voorstelling wordt een van videoclips. Tijdens deze les workshop ontworpen, in samenspraak werk je veel aan je conditie en ontwikkel je je eigen stijl op leuke met de CC’s waar deze voorstelling muziek. Leif startte als tiener met speelt, of op vraag van scholen die een voorstelling hebben geboekt. breakdance en volgde daarna professionele dansopleidingen. Hij danste onder meer met David Zambrano en Michele Anne De Mey. De danslessen zijn ook voor groepen bedoeld.

doelgroep 6-12 j 12-18 j 18+ Van Cauwenberghstraat 55 1080 Molenbeek T 02 427 36 56 E info@ danscentrumjette.be www.danscentrumjette.be Bereikbaarheid Bus 14,15 (Vanderstichelen) 230,260 (Belgica) Metro 1 (Belgica) Tram 51 (Vanderstichelen)

de kunstbank organisatieprofiel Samen met hedendaagse beeldende kunstenaars, fotografen en vormgevers creëert De Kunstbank vzw artistieke praktijken voor jongeren die kunstbeleving, actieve participatie en creatie stimuleren. Deze samenwerking vertaalt zich in eigenzinnige artistieke praktijken rond hedendaagse beeldende kunst, visuele cultuur, fotografie en vormgeving binnen een interculturele context.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing De Kunstbank vzw creëert rondreizende interactieve tentoonstellingsprojecten voor jongeren in een schoolse context en in de vrije tijd. De artistieke en pedagogische medewerkers die deze projecten begeleiden, gaan een gesprek aan met de jongeren en stimuleren hen tot reflectie, discussie en actie. Voor scholen De Kunstbank hanteert een brede visie op kunsteducatie. Scholen kunnen kiezen uit een gevarieerd aanbod van tentoonstellingsprojecten waarbij de multidisciplinaire aanpak vertrekkende vanuit de hedendaagse beeldende kunst, fotografie en vormgeving centraal staat. De benaderingswijze is grensoverschrijdend en gericht op de verscheidene cross-overs tussen actuele kunst en andere kunstsectoren zoals film, dans, live art, performance, audio art, poëzie en lokaal en intercultureel erfgoed. De samenwerking met de kunstenaars door onderzoek en creatieopdrachten binnen de projecten vormen een rode draad

doorheen de werking. De projecten worden ontwikkeld voor een specifieke doelgroep (jongeren uit het secundair onderwijs). De Kunstbank vzw wil met de doelgroep de fascinatie voor actuele kunst delen door erover na te denken (reflectie), te praten (dialoog) en zelf uit te proberen (creativiteit, actie, interactie). Hierbij vertrekt De Kunstbank vzw vanuit een comfortzone om zo samen de onbekende werelden van de kunsten op te zoeken, waarin de relatie en het contact met originele kunstwerken en bijzondere designobjecten centraal staat.

41

hedendaagse beeldende kunst en de visuele beeldtaal worden onderzocht om zo nieuwe betekenissen en symbolen te genereren. Het hele proces en het toonmoment is een uitnodiging tot participatie. praKtijKVoorBeeld(en)

In de vrije tijd De projecten worden aangepast in functie van elke nieuwe samenwerking. In 2005 ontstond er uit de verkennende gesprekken tussen Leren Ondernemen Leuven, een organisatie die werkt rond kansarmoede en ‘De Kunstbank/what>’ een duurzame synergie: ‘leo w>’. Als centraal thema tracht ‘leo w>’ mensen van binnen en buiten de vereniging uit te nodigen om hun creatieve grenzen te verkennen en te verleggen en de verbeelding te stimuleren. In samenwerking met kunstenaars en de mensen van ‘leo w>’ worden artistieke concepten ontwikkeld waarin de

‘goal’ Omschrijving artistiek concept: samen met de jongeren onderzoekt De Kunstbank vzw wat begrippen als ‘mooi’ en ‘lelijk’ betekenen. Oneliners, clichés, stereotypen, persoonlijke waardeoordelen en maatschappelijke conventies: al deze elementen bepalen mee onze schoonheidscriteria en geven er vorm aan. Op welke manier kunnen we onze oordelen verfijnen en / of loslaten? De collectie met hedendaagse atypische en non-conformistische (kunst)objecten dagen uit tot discussie. Deze discussie geeft ons inzicht in de boeiende diversiteit van het fenomeen ‘de smaak’. We ontdekken visuele analogieën tussen design en kunst en onderzoeken en waarderen de diversiteit van de smaak. portret: de blik Omschrijving artistiek concept: het genre portret is al eeuwenlang een belangrijk en geliefd onderwerp binnen verschillende kunstdisciplines. Tegenwoordig worden we overstelpt met portretten (van een pasfoto tot het taggen van portretten op sociale netwerksites). De Kunstbank vzw onderzoekt samen met de jongeren de fascinatie van de mens voor dit onderwerp. Er wordt dieper ingegaan op het ‘taboe’ van de blik en verschillende manieren van kijken. Hoe verbeelden kunstenaars, reclamemakers en wij dit genre? Aan de hand van beeldanalogieën en eigen ontwikkelde tools krijgen we een gediversifieerde kijk op dit genre en haar maatschappelijke relevantie. We gaan sterk ervaringsgericht te werk om zo hun kijk op dit onderwerp te verbreden.

doelgroep 12-18 j 18+ Stalingradlaan 100 1000 Brussel T 02 502 78 23 E [email protected] www.dekunstbank.org Bereikbaarheid Bus 27,49,50,78 (Brussel Zuid) 116,117,118,140, 141,142,170,171 (Stalingradlaan) Metro 2,6 (Brussel Zuid) Tram 3,4 (Lemonnier)

de munt/ la mOnnaie organisatieprofiel Opera- en dansvoorstellingen, concerten en recitals aanbieden in binnen- en buitenland is de eerste missie van de Munt. Zangers, dansers, regisseurs, choreografen, decorateurs, dirigenten en repetitoren vervolmaken is de tweede missie. omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing De publiekswerking van de Munt organiseert diverse activiteiten met als doel de opera voor een zo breed mogelijk publiek open te stellen. De Munt wil namelijk een open huis zijn waar ieder op zijn manier de weg vindt naar de kern van het gebeuren: het podium waarop grote verhalen worden verteld, waar passie in muziek wordt vertaald en waar op zoek wordt gegaan naar de zin van de ons omringende wereld.

Voor scholen Onder de noemer ‘Education through the arts’ kunnen leerlingen en leraren kennismaken met een verrassend universum! Duik in de wereld van de opera en neem deel aan: - rondleidingen in het theater en in de ateliers. - workshops op school of in de Munt. - vormingsdagen voor toekomstige leraren. - aanbod om voorstellingen bij te wonen. - vereniging School-Opera voor leerkrachten met een passie voor opera. In de vrije tijd Het aanbod voor jeugdwerk varieert per seizoen.

43

praKtijKVoorBeeld(en) I. Duo-activiteit Duo-activiteit: samenwerking tussen de Munt en een Brussels museum. Eén dag voor het secundair onderwijs. Volgens het jaarthema van de Munt, wordt een partnerschap aangegaan met een Brussels museum. Het thema ‘de vrouw in de mythologie’ bracht ons bij het Museum voor Schone Kunsten. ‘Tolerantie, intolerantie’ werd verkend in het BELvue museum en voor ‘Op zoek naar identiteit’ viel onze keuze op het Magritte Museum. De leerlingen maken tijdens de voormiddag kennis met de thematiek binnen de collectie van het museum. Nà de middag volgt een workshop in de Munt waarin dezelfde thematiek, maar in een operaverhaal, wordt verkend. Indien men dat wenst, kan een repetitie of een voorstelling van de betreffende opera worden bijgewoond.

2. Thematisch project met één of meerdere klassen uit het lager onderwijs. Het multidisciplinaire karakter van operaproducties vormt een ideale invalshoek om dieper door te dringen tot de kern van grote verhalen en diepe emoties. Moeilijk te bespreken onderwerpen zoals liefde, dood, haat, wraak, geluk, verdriet, … worden door de benadering via personages uit een opera plotseling makkelijker bespreekbaar. Samen met de leerlingen en hun leerkrachten verdiepen we ons in een verhaal, gaan we creatief aan de slag om decor en kostuums te bedenken om uiteindelijk een ‘eigen’ versie van het verhaal uit te voeren. Eén dag per week gedurende twee à drie maanden worden leerlingen, leerkrachten en uiteindelijk de hele school ondergedompeld in de boeiende operawereld.

doelgroep 6-12 j 12-18 j 18+ Leopoldstraat 4 1000 Brussel T 02 229 12 00 (algemeen) T 02 229 13 73 (onderwijs) T 02 210 84 96 (rondleiding) E [email protected] (onderwijs), [email protected] (rondleiding) www.demunt.be Bereikbaarheid Bus 29,38,46,47,63, 66,71,86,88 (De Brouckère) Metro 1,5 (De Brouckère) Tram 3,4,31,32,33 (De Brouckère)

de nieuwe OPdrachtgevers organisatieprofiel Word opdrachtgever van een kunstwerk! De Nieuwe Opdrachtgevers realiseert samen met opdrachtgevers en kunstenaars hedendaagse beeldende kunst in opdracht. Iedereen kan opdrachtgever zijn: kinderen, jongeren en / of volwassenen. omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing De Nieuwe Opdrachtgevers begeleidt opdrachtgevers bij het opdracht geven van een kunstwerk aan een kunstenaar. Vervolgens maakt de kunstenaar zijn werk in dialoog met de opdrachtgevers. Het proces van opdracht geven is een educatief traject waarbij het eindresultaat een hedendaags kunstwerk is.

Voor scholen De Nieuwe Opdrachtgevers begeleidt scholen die een opdracht tot het maken van een kunstwerk willen geven aan een kunstenaar. De school kan zelf een opdrachtgeversgroep samenstellen. Deze groep kan bestaan uit leerlingen, maar evengoed uit leerlingen, leerkrachten en / of ouders. De opdrachtgeversgroep wordt begeleid door een bemiddelaar van De Nieuwe Opdrachtgevers die de groep bijstaat in het verwerven van kennis in de beeldende kunst. De wensen en verlangens van wat het kunstwerk kan betekenen voor de groep worden geïnventariseerd. De bemiddelaar zoekt naar geschikte kunstenaars en de groep selecteert samen met de bemiddelaar één kunstenaar die met de geformuleerde opdracht aan de slag kan. De kunstenaar maakt vervolgens zijn werk in dialoog met de opdrachtgevers. Tot slot wordt het kunstwerk feestelijk ingehuldigd in de school.

In de vrije tijd Jeugdorganisaties die graag een opdracht tot het maken van een kunstwerk willen geven aan een kunstenaar kunnen bij De Nieuwe Opdrachtgevers terecht voor het begeleiden van dit educatieve proces. De jeugdorganisatie stelt een groep deelnemers of opdrachtgevers samen. De bemiddelaar staat de groep bij in het verwerven van kennis in de beeldende kunst. De werkwijze is dezelfde als bij de scholen (zie hoger).

45

stelde. Zoals op zoveel andere plekken waar niemand verantwoordelijkheid voor opneemt, werd ook hier de muur gebruikt als illegale plakplaats. De opdrachtgevers discussieerden intensief en onderzochten met de bemiddelaar van De Nieuwe Opdrachtgevers verschillende mogelijkheden van wat kunst voor hun en op die plek kan betekenen. Kunstenaar Emilio Lopez-Menchero werd geselecteerd en veranderde door een paar doelgerichte ingrepen en het kunstwerk genaamd ‘Yellow Submarine’ de plek in een aangename verblijfs- en ontmoetingsplaats.

praKtijKVoorBeeld(en) Brugschool Mariakerke geeft een opdracht aan kunstenaar Emilio Lopez Menchero. Het oudercomité van de Brugschool in Mariakerke wou een kunstwerk op maat voor een heel specifieke plek, namelijk onder de brug, op een boogscheut van hun school. De plek heeft zo zijn voordelen; je kan er rondhangen zonder nat te regenen, en als je afspraak hebt ‘onder de brug’ weet iedereen wat je bedoelt. Maar het was geen aangename plaats, eerder het tegenoverge-

Jeugdfanfare ‘de Muziekmakkers’ geeft een opdracht aan kunstenaar Nick Ervinck De jeugdfanfare uit Willebroek was intens op zoek naar een buitenruimte om er te kunnen musiceren. Stad Willebroek bood hen aan om via De Nieuwe Opdrachtgevers een kunstwerk te laten realiseren dat hun noden en verlangens kon inlossen. De jeugdfanfare werd door de bemiddelaar van De Nieuwe Opdrachtgevers door de wereld van de hedendaagse kunst geleid. Voorbeelden van kunstwerken en kunstenaars die muziek, geluid en ritme integreren, passeerden de revue. Er werd intensief gereflecteerd over hun vraag om te kunnen musiceren in open lucht en ingrediënten zoals kleur, fantasie, mobiliteit, virtueel en reëel kwamen in de opdrachtformulering naar boven. Uiteindelijk werd na een heuse stemming kunstenaar Nick Ervinck gekozen, die aan de slag ging en in dialoog met de jeugdfanfare een schitterende muziekkiosk ontwierp, die binnenkort zal worden ingehuldigd.

doelgroep 6-12 j 12-18 j 18 + Louizalaan 399 bus 23 1050 Brussel T 02 450 92 15 E lies@denieuwe opdrachtgevers.be www.denieuwe opdrachtgevers.be Bereikbaarheid De Nieuwe Opdrachtgevers komt naar jullie toe. Alle workshops en sessies zijn ter plaatse.

de nieuwe OPdrachtgevers gesPrek met thérèse legierse en lies leliaert Vroeger was opdracht geven voor een kunstwerk in de openbare ruimte een voorrecht van de staat, de kerk, de adel. maar de nieuwe opdrachtgevers wil iedereen die kans bieden: van een buurtcomité over een jeugdfanfare tot een begrafenisondernemer. deze organisatie, ontstaan in de schoot van Brussel 2000, neemt de cruciale bemiddelingsrol op zich tussen de eigenlijke ‘opdrachtgever’ en de kunstenaar. dialoog is een sleutelbegrip, en de ‘educatie’ gebeurt eerder op een impliciete maar betrokken wijze. artistiek leider thérèse legierse en zakelijk leider lies leliaert van de nieuwe opdrachtgevers hebben daar in hun kantoorruimte op de louizalaan één en ander over te vertellen. Thérèse: Het initiatief bestond al ruim tien jaar in frankrijk toen ‘Brussel 2000’ het samen met de Koning Boudewijnstichting hier in België lanceerde. de idee kwam van de kunstenaar françois Hers, eigenlijk een Brusselaar van origine. Hij vond dat kunst meer vanuit de mensen zelf moest kunnen komen. “Hoe kan een kunstenaar op een vruchtbare manier samenwerken met doodgewone mensen, of

anders gezegd, hoe kunnen we kunst een maatschappelijke rol van betekenis geven”, dat soort vragen lagen aan de basis van zijn initiatief. als je opdrachtgever bent, krijg je namelijk een volwaardige rol zonder dat je per se alles over kunst hoeft te weten. daar heb je natuurlijk in betweens, of bemiddelaars voor nodig, die het kunstenveld goed kennen. als een school, een ziekenhuis, een buurtcomité whatever … te kennen geeft waar het naar op zoek is, is het aan de bemiddelaar om daar een geschikte kunstenaar voor te vinden. ik las op jullie site het volgende: “de wensen en verlangens wat het kunstwerk kan betekenen voor de groep, worden geïnventariseerd”. Wat moet ik me daar zoal bij voorstellen? Thérèse: soms geven de opdrachtgevers bij het begin heel concrete suggesties: bijvoorbeeld het werk moet groot of klein zijn, rood of blauw. Zo akelig concreet kan het dus zijn (lacht). maar meestal gaan we dan op zoek naar wat daar eigenlijk achter schuil gaat. de bemiddelaars laten zien dat de wensen die ze uiten op heel veel verschillende manieren kunnen geïnterpreteerd worden.

pas dan komt het los en speelt de discussie zich ook op een ander niveau af. Lies: maar dat krijg je niet zomaar meteen, het duurt toch een vijftal vergaderingen over een tweetal maanden verspreid om al die verhalen los te weken. in die gesprekken gaan we samen met hen op zoek naar waar het werkelijk om draait en niet zozeer om louter de uiterlijke verschijningsvorm. Thérèse: en waarom kan je dit soort werk ‘kunsteducatief’ noemen? omdat we bijvoorbeeld op een bepaald moment tijdens die gesprekken heel wat boeken meenemen om hen te confronteren met talloze mogelijkheden die vaak onbekend zijn. We vertalen wat zij aangegeven hebben in voorbeelden. of we nemen hen mee naar een kunstenaarsatelier of museum, of nodigen de kunstenaar aan wie we denken zelf uit. dat is al in een later stadium natuurlijk. maar wat wij telkens voelen is dat de ‘ontvanger’ in kwestie erg betrokken is, meer soms dan een reguliere museumbezoeker, want in dit geval gaat het natuurlijk ook om henzelf. Zij zijn vragende partij. mensen begeleiden in de wereld van de hedendaagse kunst, dat is geen lichtzinnig proces. Het is bovendien

-

47

een erg breed domein. gaan jullie daarin ook internationaal? Thérèse: absoluut! alles en iedereen moet kunnen, dat is het uitgangspunt. We werken wel vanuit hun ‘trechter’ en biotoop, en dat geeft al een soort natuurlijke selectie. in het begin tonen we ook werk van kunstenaars die er niet meer zijn, gewoon om aan te geven wat er allemaal mogelijk is. Lies: of we laten werk zien van de heel grote namen, die intussen onbetaalbaar zijn geworden. maar het zijn belangrijke referentiepunten in dat denkproces. Zo wordt er geleidelijk aan toegewerkt naar een gefundeerde keuze. Thérèse: in het begin willen ze meestal werken met lokale kunstenaars, maar wij proberen dat vizier te vergroten, te laten zien dat er zoveel meer is, zonder dat ze zich overweldigd voelen. er is altijd een houvast omdat hun eerste wensen de uitgangspunten blijven. Wat is de achtergrond van jullie bemiddelaars? Thérèse: Bijna al onze bemiddelaars - negen in totaal - zijn kunsthistorici en meestal ook werkzaam in de kunstwereld: een museumdirecteur, een curator, schrijver … de omgekeerde

beweging vinden we overigens ook belangrijk: dat ook mensen uit de kunstensector uit hun cocon treden en actief met ‘leken’ in contact kunnen komen. We voelen ook almaar meer belangstelling om met ons samen te werken vanuit de museumsector overigens. Lies: Wat ik ook nog wilde zeggen in verband met dat groeiproces is dat we meer en meer de opdrachtgevers onderling met mekaar in contact brengen om uitwisseling mogelijk te maken en zo ook van mekaar te leren. Wat is het moeilijkste aan dit soort werk? Thérèse: goh, waar ik wel eens van wakker lig is de vraag of ik uiteindelijk wel de goeie kunstenaar heb gekozen. of ik toch niet nog verder of anders had kunnen zoeken. Lies: soms is het redelijk conflictueus, want voor heel wat van die mensen is kunst toch de ver-van-mijn-bed show. Heel weinig mensen lopen ooit een museum of galerij binnen. er bestaan natuurlijk bij velen van hen nogal wat vooroordelen ten opzichte van en stereotiepe denkbeelden rond kunst. en we merken ook dat het voor sommige groepen vrij moeilijk is om los te komen van de lokale kunstenaars… Thérèse: maar als het echt te

moeilijk wordt, veranderen we wel eens van bemiddelaar. ik moet zeggen: in de meeste gevallen loopt het echt wel los. er hangt gewoon veel van de chemie af. ook met de kunstenaar in kwestie overigens. ik herinner me het eerste contact tussen kunstenaar angelo Vermeulen en de groep van de compostmeesters. angelo is ook bioloog namelijk en hij begon zijn presentatie met te praten over één of andere mug. nu, die compostmeesters waren meteen getriggerd. Want waar een kunstenaar werk over maakt, dat kan soms best wel in de interessesfeer liggen van die bepaalde groep mensen. of raakvlakken vertonen. dan voelen de opdrachtgevers zich au sérieux genomen, en tegelijk hoeft een kunstenaar niet op zijn knieën te gaan, of per sé andere dingen te gaan maken om toch tegemoet te komen. Weet je, heel ons werk draait in essentie om ‘vertalen’. Het gaat over kijken, leren kijken ook en over hoe je samen een gemeenschappelijke manier van praten over kunst vindt.

de Parade organisatieprofiel De Parade, het Brussels gezelschap rond regisseur-auteur Rudi Meulemans, richt zich voornamelijk op de creatie van nieuwe toneelteksten met een groot maatschappelijk engagement. Tot de vaste kern van acteurs behoren Tom de Hoog, Ina Geerts, Johan Heestermans, Caroline Rottier, Andreas Van de Maele en Hilde Wils. De grote thematische assen van De Parade zijn het documentaire, het biografische, de problematiek van de Einzelgänger, het discours over kunst, de westerse canon en het maatschappelijke engagement.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Het theater van De Parade wordt gekenmerkt door een uitgepuurde soberheid. Het is een theater van de essentie, een theater dat focust op de speler en het woord. Voor scholen De Parade biedt zijn reguliere theateraanbod ook aan voor de laatste graad van het middelbaar onderwijs. Het gezelschap heeft veel aandacht voor het aanreiken van context, door middel van klasbezoeken, nagesprekken en lesmappen. In de vrije tijd Jeugdorganisaties kunnen in het kader van een voorstelling die ze wensen te bezoeken, contact opnemen met De Parade om bijvoorbeeld een introductie of een nagesprek aan te vragen.

de parade

49

praKtijKVoorBeeld(en) ‘Dhakara’ ‘Dhakara’ doet het relaas van drie moorden op vertegenwoordigers van het Palestijnse Bevrijdingsleger in Europa. De basisstructuur van dit project wordt gevormd door het verhaal over de verbanning van de emigrant voor wie Palestina nog slechts een herinnering is. ‘Dhakara’ is een poging om bij te dragen aan de persoonlijke geschiedschrijving van het Palestijnse volk, aan de verwerking van de gebeurtenissen via een vertelling. Voor een schoolvoorstelling van ‘Dhakara’ in Turnhout is auteur en regisseur Rudi Meulemans op bezoek geweest in drie scholen uit de regio. Hij gaf een introductie over de werking van De Parade, de Palestijnse kwestie en de creatie van het stuk. De Parade is met ‘Dhakara’ op tournee geweest in Palestina en het Midden-Oosten. De nagesprekken na de voorstellingen in België typeren zich sindsdien door een nog grotere betrokkenheid van de actrices.

doelgroep 15-18 j 18+ Tiberghienstraat 19 1210 Brussel T 02 218 03 67 E [email protected] www.deparade.be Bereikbaarheid De Parade speelt voorstellingen op verschillende locaties in Vlaanderen en Brussel.

ensemble lePOrellO organisatieprofiel Ensemble Leporello groepeert Vlaamse, Waalse en buitenlandse podiumkunstenaars. Het is een reizend gezelschap met Brussel als uitvalsbasis. Leporello biedt jaarlijks een repertoire aan met minstens zeven titels, variërend van klassiek tot hedendaags en in verschillende talen. De decorloze theaterproducties houden het midden tussen muziek-, tekst- en danstheater.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Ensemble Leporello geeft workshops ter voorbereiding van hun voorstellingen of als kennismaking met hun theaterstijl an sich met als ingrediënten theater, muziek, dans, straattheater en circus. Hiervoor zijn verschillende formules mogelijk. Voor scholen Bij elke voorstelling van het gezelschap wordt een introductie en / of een nabespreking aangeboden. De regisseur, een acteur, een dramaturg, een muzikant kadert de voorstelling op voorhand of houdt een korte babbel nadien. Daarnaast strijkt het gezelschap graag neer in de scholen om de leerlingen / jongeren in te leiden in de magische wereld van het theater, maar ook dans- en muziekworkshops behoren bij het aanbod. Intensievere theaterstages en -lessen kunnen eventueel ook leiden tot een toonmoment. De stijl van Ensemble Leporello is zeer toegankelijk en leent zich goed als kennismaking met theaterspel. In de vrije tijd Idem als hierboven

praKtijKVoorBeeld(en) Als voorbereiding op het bijwonen van de voorstelling ‘Minnevozen’ gingen de acteurs in alle klassen om een inleiding te geven. Naast wat uitleg over het stuk, de regisseur, de schrijver en het tot stand komen van de voorstelling gingen ze actief aan de slag. De leerlingen kregen praktische oefeningen voorgeschoteld. Deze praktijk is zodanig op de voorstelling geënt dat de leerlingen bij het zien van de voorstelling meteen het referentiepunt herkennen. De acteurs die de workshop geven, zijn ook diegenen die de voorstelling spelen. Dit motiveert de leerlingen nog meer en werkt een grotere concentratie bij de voorstellingen in de hand.

51

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j 18+ Delaunoystraat 58 1080 Brussel T 02 223 27 08 GSM 0478 23 48 95 E [email protected] www.leporello.be Bereikbaarheid Ensemble Leporello speelt voorstellingen op verschillende locaties in Vlaanderen en Brussel.

erasmushuis organisatieprofiel Het Erasmushuis in Anderlecht herbergt in een gebouw uit de vijftiende à zestiende eeuw een museum gewijd aan de humanist Erasmus (ca. 1466-1536) en zijn tijd. Families, scholen en verenigingen worden gestimuleerd om dit huis te verkennen en al dan niet op een ludieke manier de figuur Erasmus en zijn tijd beter te leren kennen. Wenst de bezoeker een begeleider van het museum, dan kan dit eveneens.

53

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing De educatieve werking van het museum bevat traditionele rondleidingen, specifieke activiteiten voor laaggeletterden, het maken van een road-movie voor en door jongeren (16-26 jaar) en een interactief spel voor jongere kinderen. Voor scholen ‘Ik ga op reis en ik neem mee ...’: een kunsteducatief spel voor kinderen van de basisschool ter begeleiding van de leerkracht en families. De titel ‘Ik ga op reis en ik neem mee ...’ slaat op de vele tochten die Erasmus tijdens zijn leven ondernam en zijn verblijf van een aantal maanden in Anderlecht. De jonge bezoekers van het Erasmushuis ontvangen allemaal een Erasmusmuts, een reisgids (DVD) en een reistas (pedagogisch materiaal) om de reis aan te vatten.

Het spel is opgebouwd uit vier losse activiteiten. Via deze activiteiten komen kinderen (en hun begeleiders) meer te weten over de figuur Erasmus. Ieder spel wordt door Erasmus zelf toegelicht via filmfragmenten (DVD-speler). In dit geval neemt Erasmus vier spullen mee (aan een grote ring) op reis: een sleutelbos, pen en papier, zijn adresboek en zijn goede manieren. Voor secundair onderwijsis er een informatiemap voorhanden voor leerkrachten.

doelgroep 6-12 j 12-18 j 18+

In de vrije tijd 1) ‘Ik ga op reis en ik neem mee ...’: een kunsteducatief spel voor kinderen van de basisschool ter begeleiding van de jeugdwerker en families. Zie hoger voor meer uitleg. 2) In samenwerking met de vzw AmuseeVous een film maken over de betekenis van Erasmus voor jongeren vandaag: met de camera in de aanslag op zoek gaan naar locaties – in en buiten Brussel – die een link hebben met Erasmus. Het resultaat is een road-movie die de wereld opnieuw moet warm maken voor onze Renaissance held!

Bereikbaarheid Bus 49,116,117,118 (Sint Guido) Metro 1,5 (Sint-Guido) Tram 56 (Sint Guido)

Kapittelstraat 31 1070 Brussel T 02 521 13 83 E info@erasmushouse. museum, k.leys@erasmushouse. museum www.erasmushouse. museum

Felixart museum organisatieprofiel Het FeliXart Museum vormt, samen met de boomgaard en de hoeve van schilder Felix De Boeck, de FeliXsite: een groene oase in een verstedelijkte omgeving. Felix De Boeck (1898-1995) behoort tot de eerste generatie modernistische schilders in België. Zijn werk vormt de basis van de collectie die het museum toont naast steeds wisselende tentoonstellingen en projecten rond zowel historische als hedendaagse avant-gardekunst.

55

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Onder het motto ‘Kijken naar kunst, de kunst van het kijken’ wil het museum op een dynamische en eigentijdse manier een breed publiek laten kennismaken en verrassen met beeldende kunst. Voor scholen Sinds enkele jaren heeft het museum een steeds groter educatief aanbod voor scholen, telkens bestaande uit een interactieve rondleiding (waarbij de dialoog tussen de gids en de leerlingen wordt aangevuld met opdrachtjes en spelletjes) in combinatie met een workshop, waar de leerlingen zelf aan de slag gaan. Zowel voor de vaste collectie als voor de tijdelijke tentoonstellingen is er een aangepaste rondleiding voor kinderen van vijf tot twaalf jaar en voor de eerste graad van het secundair onderwijs.

In de vrije tijd Voor kinderen die samen met hun (groot)ouders komen of onder begeleiding van een jeugdwerker, bestaat er een zoektocht om de tentoonstelling zelfstandig te kunnen bezoeken. Een verjaardagsfeestje vieren in het museum is ook mogelijk! In de zomer bieden we één of twee themakampen aan, voor kinderen van zes tot twaalf jaar (ook voor groepen). Het museum neemt ook actief deel aan de organisatie van regionale kunsteducatieve projecten (o.a. Kinderhoogdag).

doelgroep 6-12 j 12-18 j 18+ Kuikenstraat 6 1620 Drogenbos T 02 377 57 22 E [email protected] www.felixart.org Bereikbaarheid Bus 153,154 (Drogenbos Calmeyn) Tram 82 (Rodts of Grote Baan) tram 4 (Stalle)

FilemOn organisatieprofiel vzw Filemon wil audiovisuele kunsten en kruisbestuivingen met andere kunsten voor en door kinderen aanbieden én produceren. Ze wil kinderen ook leren omgaan met nieuwe media. vzw Filemon organiseert jaarlijks een internationaal kinderfilmfestival dat plaatsvindt op locaties in Brussel: Argos, Cinema Nova, Aventure, BRONKS, Wiels, Cinematek, Espace Delvaux, GC Ten Weyngaert en GC Everna. Er worden films vertoond in alle genres en formaten: kort- en langspeelfilms, animatie, fictie en documentaire. Ze toont ook video-installaties en cineconcerten. vzw Filemon programmeert artistieke kortfilms voor de maandelijkse cineclub in Wiels (i.s.m. Bains Connective) en KASK (Gent).

omscHrijVing puBlieKsWerKing vzw Filemon maakt kinderen vertrouwd met diverse filmtechnieken en biedt workshops aan die een kruisbestuiving zijn van audiovisuele met andere kunsten. Elk jaar wordt een ander thema gekozen. Hierbij komen artistieke, sociaal-maatschappelijke, ecologische of antropologische elementen aan bod. Voor scholen Bij Filemon, het internationaal kinderfilmfestival Brussel, kunnen scholen enkele dagen voor de herfstvakantie, internationale kortfilms, documentaires, cineconcerten of avant-premières ontdekken. Na de filmvertoningen kunnen ze vragen stellen aan een filmregisseur. Het ganse het jaar door kunnen scholen zich inschrijven voor filmtrajecten (van vijf tot tien sessies) op maat van de school en leerling. Vzw Filemon werkt niet met vaste formats.

In de vrije tijd Tijdens het festival en gedurende het jaar organiseert vzw Filemon in samenwerking met WMKJ’s en IBO’s workshops die kinderen vertrouwd maken met verschillende filmtechnieken (smaakmakers) of intensieve workshops die kruisbestuivingen zijn tussen audiovisuele en andere kunsten.

de n en

-

n n.

57

praKtijKVoorBeeld(en) Antropologie in de keuken Kunstenaars / filmmakers: Sandra Verkaart & Nele Bauwens Elke zaterdagnamiddag gingen de jongeren van Centrum West en de fanfakids gedurende drie maanden aan de slag met de documentaire ‘Antropologie in de keuken’ om zich voor te bereiden voor hun reis naar Ghana. De Afrikaanse keuken van Aline (Centrum West) en de Braziliaanse keuken van het collectief Recyclaj’aime vormden hun inspiratiebron. In juli vertrokken de kinderen naar Ghana om er de documentaire ‘Antropologie in de keuken’ te maken die tijdens het kinderfilmfestival Filem’on te zien is.

Bakfietsbioscoop Kunstenaar: Jeroen Swyngedouw In 2012 gaan de kinderen van de artistieke en technische afdeling van Instituut Don Bosco Sint-Pieters-Woluwe een bakfietsbioscoop maken. Ze lassen zelf de bak aan hun fiets en maken de tekeningen die door de beweging van het trappen in de bakfiets tot leven komen. De fiets wordt tentoongesteld tijdens het Filem’on festival.

doelgroep 5 m - 15 j Garcia Lorca Volderstraat 47-49 1000 Brussel GSM 0474 53 22 47 E [email protected] www.filemon.be Bereikbaarheid Filemon organiseert activiteiten op verschillende plaatsen in Brussel.

initia organisatieprofiel Initia vzw ontwikkelt professioneel en autonoom projecten op het terrein van hedendaagse beeldende kunst, kunsteducatie en praktische filosofie. Onder de artistieke leiding van Jan Knops worden door de organisatie tentoonstellingen en publicaties gemaakt. Daarnaast verzorgt Initia voor jongeren vanaf 12 jaar begeleiding van tentoonstellingen en reflectie over de inhoud. Initia geeft artistiek en filosofisch vorm aan maatschappelijke thema’s zoals ‘integratie van allochtonen’, ‘jeugddelinquentie’, ‘diversiteit en identiteit’.

59

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing

doelgroep 12-18 j 18+

Voor scholen ‘liVing’ ©Kunstenaar Karin Borghouts ‘Living’ is een tentoonstelling over diversiteit en identiteit. Vierentwintig families van diverse etnische origine tonen ieder hun ‘living’. In die context reflecteren kinderen tussen tien en twaalf jaar over levensbeschouwelijke onderwerpen zoals vriendschap, vreemdeling, dood, geluk, e.d. De tentoonstelling bestaat uit elf fotopanelen van 100 x 125 en twaalf fotopanelen van 120 x 50. ‘unVarnisHed’ ©Kunstenaar carl de Keyzer In de tentoonstelling ‘Unvarnished’ reflecteren delinquente jongeren over ‘het geweten’ en over ‘vrijheid’. De tentoonstelling bestaat uit twintig fotopanelen van 100 x 125. ‘my place’ ©Kunstenaar Koen theys Kinderen / jongeren van Marokkaanse oorsprong reflecteren over hun plaats in de Belgische samenleving. De tentoonstelling bestaat uit veertien fotopanelen van 100 x 125 plus een tekstprojectie. Daarnaast verzorgt Initia de begeleiding van het tentoonstellingsbezoek. Om de impact van het tentoonstellingsbezoek te vergroten biedt Initia aan om op locatie filosofeersessies met jongeren te houden bijvoorbeeld over de vraag ‘Wie ben ik?’.

Blaesstraat 261 1000 Brussel T 02 735 25 92 GSM 0494 41 70 70 E [email protected] www.initia.be Bereikbaarheid Bus 27,48,134, 136,137,365 (Hallepoort) Metro 2,3,4,6 (Hallepoort) Tram 3,4,51 (Hallepoort)

JekinO educatie & distributie organisatieprofiel JEKINO staat al meer dan 30 jaar garant voor een levendig en divers kinderfilmklimaat, een organisatie waar cultuur, entertainment en educatie hand in hand gaan. Films en workshops op maat van kinderen, jongeren en hun begeleiders vinden via Jekino hun weg naar de scholen, bioscopen, cultuurcentra en jongerenverenigingen. Jekino bouwt aan een respectvolle kinderfilmcultuur via audiovisuele vorming en een vernieuwend kinderfilmaanbod.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing

een geschikte filmtitel kan bij Jekino terecht. Jekino loodst je langs het beschikbare aanbod en fungeert als verhuurdienst voor alle beschikbare films. Bij heel Jekino biedt ondersteuning bij het verwezenlijken van al je film- wat van onze films is er ook een lesmap beschikbaar met achterplannen! Van kijken naar film tot zelf een film maken op school en grondinformatie en verwerkingsopdrachten. in de vrije tijd. De lespakketten ‘Ingebeeld’ en Voor scholen Jekino bundelt zijn filmeducatieve ‘Ingebeeld 2’, lesmappen, Filmtrips in Brussel, … zijn maar een werking voor het Nederlandspaar voorbeelden van interestalige onderwijs in Brussel in sante uitgaven uit het aanbod. het project ‘Beeldspraak’. Elk In de vrije tijd schooljaar wordt een nieuw filmprogramma samengesteld op Jekino is de drijvende kracht achter ‘De filmstones’. Met dit maat van verschillende leeftijdskwaliteitslabel wil Jekino kinderen groepen (vanaf kleuters). Scholen kunnen een film meepikken in de weg wijzen naar de betere de deelnemende gemeenschaps- bioscoopzalen en cultuurcentra. Je ontdekt dat boeiende cinema centra, maar er worden ook telkens voorstellingen voorzien in meer is dan wat het commereen bioscoop in de stad. Kinde- ciële aanbod biedt. Een aantal ren (en hun leerkrachten) maken van de titels vind je ook in onze op deze manier niet enkel kennis webshop. Daarnaast zijn al onze workshops en omkaderingen ook met een divers en boeiend filmbijzonder geschikt om in de vrije aanbod, maar ook met interestijd aan te bieden. In de actieve sante vertoningsplaatsen. workshops (‘Studio JEKINO’) Een uitgebreide lesmap helpt maken de deelnemers zelf een de leerkracht op weg om met animatiefilm, reportage, kortde film aan de slag te gaan. film, … Via ‘MakingMovies’, het Wie graag wat dieper ingaat jaarlijkse filmfestival voor jonge op de mediageletterdheid, vindt filmmakers bieden we aanstorvast een geschikte workshop mend filmtalent tot 21 jaar graag in het uitgebreide aanbod. Ook ondersteuning. Een selectie van projecten op maat kunnen. de films word gestuurd naar Wie zelf een filmvoorstelling wil verschillende binnen- en buitenorganiseren en op zoek is naar landse festivals.

61

praKtijKVoorBeeld(en) ‘Zoom’ is een reeks thematische film- en media-doeboekjes voor jonge filmfans van acht tot twaalf jaar. Jonge filmliefhebbers kunnen via ‘Zoom’ een stukje van hun bioscoopervaring en –beleving mee naar huis nemen en er zich verder in verdiepen. Jaarlijks wordt een nieuw ‘Zoom’-boekje klaargestoomd. Je vindt ‘Zoom’ tijdens één van de filmfrutsels, avant-premières of andere Jekino-activiteiten waar we kinderen en hun begeleiders graag op weg helpen om met ‘Zoom’ aan de slag te gaan. Je kan ‘Zoom’ ook gratis aanvragen via onze website.

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j 18+ Paviljoenstraat 3 1030 Brussel T 02 242 54 09 E [email protected], [email protected] www.jekino.be Bereikbaarheid Tram 3, 25, 55 (Thomas) Trein Noordstation

Jeugd en muziek brussel organisatieprofiel Jeugd en Muziek Brussel (JMB) zet zich in voor kwalitatieve muziekeducatie door het organiseren van workshops, stages, muziekkampen, jeugdorkesten en specifieke projecten op ieders niveau, door een groot scholenaanbod en publieke activiteiten. ‘Muziek voor, door en met jongeren’ is de lijfspreuk van Jeugd en Muziek. JMB schaart zich achter dit motto en werkt samen met vele partners om in de hoofdstad kinderen en jongeren aan te zetten tot passieve en actieve muziekbeleving.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Muziekbeleving kan je niet wegdenken uit het leerproces van ieder kind. Als je musiceert of naar muziek luistert, leer je communiceren, je inleven, open staan, jezelf uitdrukken. Met meer dan 70 jaar ervaring en een jonge aanpak geeft JMB ieder kind en elke jongere die kans. Voor scholen Het hoeft niet altijd stil te zijn in de klas! JMB biedt voorstellingen en workshops aan op maat van het Nederlandstalig onderwijs in Brussel en de rand. Deze sluiten aan bij de leerdoelstellingen en vakoverschrijdende eindtermen en zijn inhoudelijk en praktisch afgestemd op de Brusselse schoolsituatie. Zowel basisscholen als secundaire scholen kiezen uit talrijke workshops, concerten of trajecten. JMB komt naar de school of de leerlingen trekken er op uit, naar het Paleis voor Schone kunsten of het Muziekinstrumentenmuseum bijvoorbeeld. Of de

klas woont muziekvoorstellingen bij in een gemeenschapscentrum in de buurt van de school, in combinatie met inleidende workshops. JMB werkt onder meer samen met het Nationaal Orkest van België en Brussels Philharmonic - VRO, produceert elk jaar een bijzonder ‘Muziek in Klas’-traject, biedt een waaier aan interessante voorstellingen en focust sterk op de educatieve omkadering. Ook voor het deeltijds kunstonderwijs is men bij JMB aan het goede adres. In de vrije tijd Van muziekliefhebbers tot -puristen, van beginners tot professionele muzikanten, van kleuters tot studenten, JMB heeft voor iedereen wel een geknipte activiteit. Een groot deel van onze werking gaat naar actieve muziekbeleving, zoals de laagdrempelige en interculturele ‘Klankkleuren’-

63

praKtijKVoorBeeld(en)

workshops, de ‘Kleuterklanken’, de musical- of rockworkshops van ‘Klank Op Tien’, het Brussels Youth Jazz Orchestra of de muziekkampen. Maar ook aansluitend bij concerten voorzien we creatieve ateliers. Deze concerten en workshops worden op diverse locaties georganiseerd: Flagey, Paleis voor Schone Kunsten, in musea, in gemeenschapscentra, ... Ontdek een symfonisch orkest op een ongewone manier of droom zalig weg tijdens een muzikaal sprookje. Groepen krijgen interessante kortingen en werken op maat, indien mogelijk. Jongeren genieten op verschillende concerten een speciale JMB-reductie. Daarnaast zijn er interessante projecten en verrassende concerten met kwaliteit als gemene deler.

Klankkleurenateliers “hallo, ik ben Emilia en ik heb van mijn zeven tot mijn twaalf viool en gitaar gespeeld bij Klankkleuren. Ik ben nu achttien en ik speel in het orkest Forza Musica zonder echt noten te lezen, allemaal dankzij jullie. Als het nog dezelfde leraren zijn, zou ik graag op bezoek komen voor een cadeau en bedankje. Groeten, Emilia.” De Klankkleurenateliers zijn toegankelijke, interculturele muziekworkshops, wekelijks georganiseerd op verschillende locaties in Brussel. Samen ontdekken we culturen, spelen en beleven we muziek. Het kan een opstap zijn naar de academie, een kennismaking of het begin van een passie. Brussels Youth Jazz Orchestra Dit jazzorkest is een voorbeeld van een project dat zich richt naar professionele muzikanten in spe, in zekere zin een ander uiterste van de werking van JMB. In samenwerking met het Brussels Jazz Orchestra organiseert JMB twee keer per jaar een intensieve stage onder leiding van prominente, internationale dirigenten. Daarna volgen enkele stuivende concerten. De achttien jongeren komen uit heel België en behoren tot de nationale top van jazztalent. Dit orkest is voor hen een springplank voor een carrière als jazzmuzikant. Kom zeker eens luisteren! Ze swingen de pannen van het dak.

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j 18+ Ravensteinstraat 23 1000 Brussel T 02/507 83 40 E info@jeugden muziekbrussel.be www.jeugdenmuziek brussel.be Bereikbaarheid Bus 38,71 (Bozar) Metro 1,5 (Centraal Station) Trein (Brussel-Centraal)

schOOl OF rOck Jeugd en muziek brussel gesPrek met tibOr (14) en andries (11)

in gemeenschapscentrum everna te evere komen negen jongeren één trimester lang elke zaterdagvoormiddag, samen muziek maken. ‘school of rock’ heet dit project, en het is intussen aan haar tweede jaargang toe. de coach, adriaan Vervoort, is een professioneel muzikant en zelf drummer in een jazz- en rockband. er waren geen audities: elke Brusselse jongere tussen twaalf en negentien jaar die een beetje een instrument bespeelt en zich aanmeldde, mocht mee aan boord. en zo vormen drie gitaristen, twee basgitaristen, twee toetsenisten, één drummer en één zangeres nu samen een gelegenheidsband. een zaterdagvoormiddag in oktober: de sfeer is ongedwongen, de concentratie groot. er klinken covers van ‘Beat it!’ en ‘sonny’, eerst wat moeizaam, nadien almaar vlotter … na de repetitie stimuleert adriaan de jongeren om ook thuis regelmatig te blijven oefenen en laat hij weten dat “alternatieve baslijnen en sjieke drumsolo’s altijd bijzonder welkom zijn”.

twee van die musicerende en gemotiveerde jongelingen heten tibor (veertien jaar) en andries (elf jaar), uit Zaventem. ‘school of rock’ is waarschijnlijk de enige school waar ze elke week naar uitkijken … Hoe wisten jullie van dit initiatief? Tibor: gewoon door te surfen op internet eigenlijk. ik speelde al in een bandje, met een paar vrienden en mijn broer, maar we zaten op een bepaald moment vast en we zochten naar meer. Zo zagen we op het net dat er een zomerkamp was geweest waar jongeren samen rockmuziek konden maken onder begeleiding. We wilden iets gelijkaardigs maar dan in de loop van het schooljaar. dan hebben we jeugd & muziek Brussel gebeld, en toen bleek dat nog te bestaan ook: 10 zaterdagen repeteren, telkens twee uur lang spelen. Het kon gewoon niet beter! en jij, andries? Andries: ik ben zijn broer, dus ik zat naast hem toen we op het internet zaten te surfen (lacht).

t

65

oK! maar waarom hebben jullie er dit uitgepikt en zijn jullie niet naar een academie gestapt bijvoorbeeld? Tibor: ik heb al op academie gezeten, in totaal volg ik daar al zeven jaar les en ik speel intussen al bijna vijf jaar piano. maar ik weet niet, hier is het gewoon meer fun. en ook, we spelen hier echt samen. op een academie doe je dat soms ook, maar het is niet zo speels en spannend als hier. en behalve dat het er hier speels aan toe gaat, hebben jullie hier ook al één en ander geleerd, in de ‘school of rock’? Andries: ik vind dat we vooral goed leren samenspelen, want dat is veel moeilijker dan solo spelen. Hier moet je eigenlijk samen leren denken. in ons eigen muziekbandje lukte het niet zo goed, omdat we steeds veel te veel verschillende nummers probeerden te spelen. maar hier met adriaan die ons coacht, gaat het vlotter. Hij leert ons eerst om één nummer echt helemaal goed te leren spelen, en dan pas aan het volgende te beginnen etc. tussendoor moeten we dan nog eens oudere

nummers herhalen en dan merk je dat het echt goed gaat klinken. Tibor: ja, ik ga akkoord. ik heb het gevoel dat we het nu heel anders zouden aanpakken met ons eigen bandje. daarenboven heb ik ook het gevoel dat ik hier meer zelf kan ontdekken, creatief kan zijn met en in de muziek. je gaat hier een stap verder, er is meer vrijheid, terwijl het in de academie meestal toch opgedeeld is in bepaalde thema’s of hoofdstukjes enz. althans in de meeste academies, denk ik. is het nu jullie droom om later in een rockband te spelen, misschien ooit op rock Werchter te staan? Andries: goh, vroeger wel, maar nu niet meer. ik zie het vooral toch als een toffe hobby, ik maak gewoon graag muziek. Weet je, het is erop of eronder. als je de top wil bereiken, moet je er echt de hele tijd mee bezig zijn. en ik heb ook nog andere interesses. Tibor: Voor mij is het ook een hobby, maar ik zou het wel niet kunnen missen. musiceren, dat is echt een vorm van uitrusten voor mij, van puur genieten. even helemaal

geen gepieker of stress, niet meer denken aan school. Andries: maar dat wil niet zeggen dat het altijd even makkelijk gaat. Bijvoorbeeld die intro bij ‘Beat it’! die krijg ik maar niet in de vingers. en ook in ‘sonny’, daar moet ik soms heel erg snel van greep veranderen, dat vraagt nog altijd veel oefening. soms is het echt werken. nog vier repetities te gaan en het zit erop. spijt? Tibor: ja, zeker. We gaan adriaan overtuigen om toch door te gaan (lacht). maar ik denk dat we misschien ook weer in onze garage gaan kruipen om met ons kleine bandje te spelen en dat we er nog wat extra leden bij gaan zoeken. met wat we nu hebben bijgeleerd, zou het iets kunnen worden. en misschien gaan we op den duur wel ook onze eigen nummers schrijven

JOOds museum van belgiË organisatieprofiel Permanente tentoonstelling rond de synagoge en de geschiedenis van de Joden in België. Rondleidingen in de Hoofdsynagoge van Brussel en rondleidingen doorheen de stad (joodse sporen in de stad). Tijdelijke tentoonstelling rond kunst, geschiedenis, fotografie, … met betrekking tot de joodse wereld.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Het Joods Museum van België richt zich met de educatieve werking voornamelijk naar een nietjoods publiek: scholen, jongeren en kinderen, families. Voor scholen - Joodse vertellingen (van zes tot tien jaar). - Specifieke dynamische rondleidingen van de permanente tentoonstelling alsook van de hoofdsynagoge van Brussel (Regentschapsstraat) (van twaalf tot zestien jaar). In de vrije tijd - Ateliers rond joodse feestdagen. - Ateliers rond joodse kunst en kunstenaars (bijv. Chagall).

praKtijKVoorBeeld(en) Ateliers rond joodse feestdagen De joodse kalender telt veel feestdagen. Op enkele daarvan krijgen kinderen een centrale plaats toebedeeld. Tijdens het atelier kunnen de kinderen kennis maken met de verschillende belangrijke voorwerpen die in verband staan met de feestdagen. Er worden bruggen geslagen tussen de verschillende culturele en religieuze tradities die Brussel rijk is. Tijdens de workshop worden specifieke voorwerpen gecreëerd of worden recepten voorbereid. Ateliers rond joodse kunst en kunstenaars (bijv. Chagall) De kinderen ontdekken een joodse kunstenaar alsook foto’s, voorwerpen en andere referenties die verband houden met zijn of haar wereld, om er vervolgens iets persoonlijks uit te brouwen.

s

67

doelgroep 6-12 j 12-18 j 18+ Miniemenstraat 21 1000 Brussel T 02 512 19 63 E [email protected] www.mjb-jmb.org Bereikbaarheid Bus 27,48,92,94, (Louisa) Metro 2,6 (Louisa)

kaaitheater organisatieprofiel Het Kaaitheater presenteert theater, dans, performance en muziek met een sterke nadruk op vernieuwend en internationaal werk. Veel aandacht gaat naar het opzetten van eigen (co)producties met kunstenaars en groepen uit binnen- en buitenland. De voorstellingen spelen op twee locaties in de kanaalzone: in het Kaaitheater zelf staan de grote producties. De kleine producties vinden plaats in Kaaistudio’s; deze worden ook gebruikt voor repetities.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Het Kaaitheater presenteert elk seizoen ruim 70 producties. Via inleidingen, nagesprekken, cursussen en specifieke projecten betrekken we het publiek en in het bijzonder jongeren bij ons programma. Voor scholen Voor scholen wordt een selectie gemaakt met tips uit ons programma. De voorstellingen zijn geschikt voor jongeren vanaf 16 jaar. > Ieder jaar organiseren we een leerkrachtenmoment waarop het programma van het nieuwe seizoen wordt voorgesteld. > Leerkrachten kunnen extra informatie (op maat van de leerlingen) aanvragen of er wordt zo mogelijk een inleiding georganiseerd voor de voorstelling. In de vrije tijd Matinee Kadee is een reeks van kinderworkshops op zondagnamiddag. Terwijl ouders genieten van de matineevoorstelling, organiseren we voor de kinderen een speelse workshop; voor de allerkleinsten is er een knusse

speelkamer met oppas. Nieuw in het seizoen 2011-2012 is het K-Team. Het K-team is een groep jongeren tussen 16 en 26 jaar die een heel seizoen lang de voorstellingen van het Kaaitheater bijwoont van op de eerste rij. Iedereen die nieuwsgierig is naar theater en dans kan zich inschrijven. Met een kleine groep volgen we repetities en try-outs en gaan

69

praKtijKVoorBeeld(en) Het jongerenproject ‘I Have a Dream!’

we samen naar de voorstellingen kijken. We organiseren telkens een specifieke omkadering bij de voorstellingen. De leden van het K-Team geven op hun beurt hun mening over de voorstellingen, gaan gesprekken aan met de makers en maken vrienden en andere studenten warm voor het Kaaitheater.

Tien Brusselse jongeren tussen 16 en 25 jaar schreven een speech en droegen die voor tijdens het Spoken World-festival (25/11>10/12/2011). ‘I Have a Dream!’ peilde naar waar jongeren van vandaag in geloven en waar ze van dromen. Zij leven in een tijd waarin veranderingen en uitdagingen gigantisch zijn: ecologische crisissen, religieus extremisme, hongersnood, technologische ontwikkelingen, … Regisseur Dirk Verstockt coachte de jongeren vier maanden lang om hun inhoudelijke boodschap zo scherp mogelijk te verwoorden. Na deze individuele begeleiding en enkele groepsrepetities volgde de presentatie van de speeches op 10 december 2011 in het Kaaitheater.

doelgroep Voorstellingen: +16 j Matinee Kadee: 4 - 12 j (plus kinderopvang tot 4 j) K-Team: 16 - 26 j Sainctelettesquare 20 1000 Brussel T 02 201 58 58 (info), 02 201 59 59 (tickets), 02 274 03 88 (publiekswerking) E [email protected], [email protected], karen.de.cooman@ kaaitheater.be (publiekswerking) www.kaaitheater.be Bereikbaarheid Metro 2,6 (Ijzer) Tram 51 (Sainctelette)

kamO organisatieprofiel Kamo biedt kunstinteractie aan voor kinderen van twee en een half tot twaalf jaar door middel van initiërende of verdiepende ‘cre-actieve’ workshops. Onder leiding van ervaren kunsteducatoren treden kinderen in interactie met kunstzinnige objecten die tot de verbeelding spreken. De activiteiten zijn mobiel en vinden plaats in de vertrouwde omgeving van het kind. Kinderen worden ondergedompeld in hun eigen imaginaire wereld, in een verhaal dat ze zelf als rode draad doorheen onze ateliers weven.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing In interactie ontdekken, verbeelden, verhalen. Kamo-workshops zijn gebaseerd op een verhaal met kinderen als co-auteur en co-acteur waarbij verbeelding en expressie hand in hand gaan. Voor scholen Kamo vertrekt vanuit de ervarings- en gevoelswereld van het kind. De ateliers zijn multidisciplinair en bieden kinderen de kans om zichzelf en elkaar te ontdekken door in groep op creatieve ontdekkingstocht te gaan. Zo realiseren leerlingen een verhaal met elementen waarmee ze in de klas nadien kunstzinnig aan de

slag kunnen. Op die manier komt het aanbod van Kamo tegemoet aan een breed pallet van ontwikkelingsdoelen en eindtermen. Het onderwijsaanbod van Kamo is gebaseerd op uiteenlopende formules met één van onze instrumentaria. Zo kunnen leerlingen deelnemen aan ateliers van 50 tot 150 minuten in Atelier Amadeo of Mumobox, een landschap van klanksculpturen en dozen vol verschillende expressievormen. Ook bosklassen of meerdaagse projecten op maat rond erfgoed, theater, kunst, … behoren tot de opties. Daarnaast bestaat er ook een aanbod met de Kamobiel en Maderas, kleinere instrumentaria met workshops volgens dezelfde aanpak.

s

71

Andere mogelijke formules: ‘Dromen bouwen met Maderas’, eenvoudige planken en plankjes met een dwars rood randje waarmee kinderen samen een fantasierijk universum bouwen. Dit universum vertelt steeds een nieuw verhaal. ‘Wervelwind in de wijk’, een verhaal maken met elementen uit de buurt, zodat kinderen op een totaal andere manier naar hun nabije omgeving kijken. In de vrije tijd Kamo richt zich met haar aanbod tot alle sectoren die een aanbod voorzien voor kinderen tijdens de vrije tijd: het jeugdwerk en jeugddiensten, maar ook de welzijns-, de kunst- en culturele sector. Naast de initiatieformules, bestaat er ook de optie om meerdaagse vakantiestages te organiseren in Atelier Amadeo of Mumobox. Het instrumentarium is het vertrekpunt van een artistiek project, een kruisbestuiving tussen vakantie- en kunstzinnige activiteiten. Op het einde van de week organiseren we een toonmoment voor vriendjes en ouders.

praKtijKVoorBeeld(en) ‘Een duik in de art brut met Maderas’, een project waarbij kinderen een verhaal verzinnen vanuit een selectie art brut-werken, waarna ze dit verhaal met Maderas verder vormgegeven hebben. Het ‘Jumelageproject’, waarbij twee (anderstalige) scholen een klankverhaal hebben opgenomen in Atelier Amadeo om het daarna aan elkaar door te geven. Het klankenverhaal van de partnerschool was het uitgangspunt voor een schrijfatelier om tot een nieuw verhaal te komen dat beide scholen beeldend verder hebben uitgewerkt. De scholen zijn op het einde bij elkaar op bezoek gegaan voor een feestelijke vernissage van het resultaat.

doelgroep -6j 6-14 j Wijnheuvelenstraat 307 1030 Schaarbeek T 02 242 26 00 E [email protected] www.kamovzw.be Bereikbaarheid Kamo organiseert activiteiten en workshops op locatie in Vlaanderen en Brussel

MuMobox van KaMo: een stageweeK IntervIew Met JeroMe (14), MarIa (11) en LouIse (9)

eind augustus, de laatste week van de zomervakantie. negen kinderen tussen 9 en 14 jaar uit Watermaal Bosvoorde zitten op ‘crea-stage’ in het gemeenschapscentrum Wabo. daar werken ze onder begeleiding van Karen van Kamo vzw met de mumobox. acht boxen zijn dat eigenlijk, kleurrijke kubusachtige dozen die volgestouwd zijn met objecten, kleuren, vormen, prenten, woordkaartjes enz. Wanneer de kinderen schuifjes opentrekken van de boxen, kiezen ze enkele attributen om vandaaruit samen een verhaal te verzinnen. daarnaast zijn er ook een heel aantal bizarre muziekinstrumenten waarmee ze bijvoorbeeld een soundtrack voor hun verhaal kunnen bedenken. “Het is een totaalgebeuren”, zegt Karen, “waarbij taal, muziek, kostuums, dans, knutselen enz... organisch aan bod komen. de boxen dienen als opstap voor de fantasie van de kinderen.” jerome (14), maria (11) en louise (9) zijn drie van de kinderen die de crea-stage van Kamo volgden. op de laatste dag van de week, net voor de langverwachte presentatie voor ouders en vrienden, vertellen ze over hun ervaringen.

Jerome: in het begin vertelde Karen dat een klein mannetje, mumo, geen inspiratie meer had om aan de kinderen verhalen te vertellen en dat wij hem daarbij moesten helpen. Zo hebben we dan samen een verhaal bedacht. We konden dat op verschillende manieren doen: eerst lazen we enkele woorden op kaartjes om op ideeën te komen en dan konden we kleren kiezen om onze personages mee te maken enz. Louise: ja, en iedereen heeft ideeën gegeven en uiteindelijk hebben we van elk kind wel één of ander ideetje behouden. Maria: straks gaan we dat verhaal voor de ouders brengen en af en toe spelen we het ook. dus jullie verhaal is uiteindelijk ook een soort toneelstuk geworden? Wie spelen jullie? Maria: ik speel één van de twee bruiden die ruzie maken om franske, het hoofdpersonage. uiteindelijk gaat hij op de vlucht voor allebei de bruiden (lacht). Louise: ik speel de mama van de twee bruiden en ook de deur van één van de bruiden. Want ik was eigenlijk getrouwd met een kikker en toen ik die kikker kuste

73

ben ik in een deur veranderd (lacht). af en toe ben ik ook de verteller. er staan hier ook heel wat instrumenten, die niet zo bekend zijn. Wat hebben jullie daarmee gedaan? Maria: iedereen mocht de instrumenten uitproberen en de ene vond het ene al leuker dan het andere. Zo heeft iedereen een instrument gekozen om nadien allemaal samen muziek mee te maken. Jerome: ik speel al zes jaar dwarsfluit maar je moet niet per se muzikant zijn om met deze instrumenten te kunnen spelen. dat vind ik net heel leuk aan de mumobox, het is een origineel soort muziek. Bij het begin van onze presentatie spelen we een muzikale introductie en ook op het einde maken we muziek, om in schoonheid te eindigen (lacht). ik heb zelf met mijn vriend een eigen djembé gemaakt: ik speel Bob en hij speelt marley in ons stuk. en straks: het publiek! is dat belangrijk na zo’n stage? Louise: ja, want we hebben alle dagen van de week dingen gedaan zonder onze ouders en nu willen we absoluut tonen wat we alle-

maal bedacht hebben. dat is toch anders dan het gewoon ’s avonds thuis navertellen. Wat vonden jullie van deze mumobox-week? Jerome: in het begin was ik wat bang, zeker de eerste dag. Want ik ben hier de oudste en ik dacht dat het teveel voor kleuters zou zijn. maar het viel goed mee eigenlijk... Louise: ik vond het ook tof, zeker het verkleden met de doeken die in één van de boxen verstopt zaten. ook leuk is dat je op zo’n creaweek nieuwe vrienden kan maken, zoals ik nu maria heb leren kennen. Maria: Het was helemaal anders dan wat ik verwacht had. toen ik ‘mumobox’ hoorde leek het mij nogal raar. mama zei dat het veel met muziek te maken had, maar dat stelde me niet echt gerust. ik heb drie jaar viool gespeeld maar ik had een hekel aan notenleer en aan mijn muziekjuf. maar het bleek heel anders dan ik dacht. je mag hier eigenlijk zelf doen wat je wilt en er is niemand die je zegt: “je doet het fout en zo moet je het doen!”. Wat mij het meest verrast heeft, is dat er zoveel andere dingen mogelijk zijn

dan enkel viool, piano of drums spelen of zo. sommige van deze instrumenten hebben een heel grappige vorm en ook een speciale klank en het is in feite jammer dat niet meer mensen ze kennen of bespelen. Het spannendste moment van de stage was eigenlijk het begin. ik kwam binnen, zag al de instrumenten liggen en dacht meteen: “waw, dit wil ik heel graag eens uitproberen”! Had deze stage nu iets met ‘kunst’ te maken voor jullie? Jerome: ja, want muziek is toch kunst. en we hebben ook theater gedaan... Louise: Voor mij was vooral het knutselen een vorm van ‘kunst’ ... Maria: Zeker! Zoals jerome zegt: we hebben zelf muziek gemaakt, en we hebben ook onze eigen kostuums ontworpen. eigenlijk hebben we allemaal ook wat geleerd en kunst is toch ook dat je leert om bepaalde dingen goed te kunnen. en iedereen is creatief geweest, we hebben zelf een volledig verhaal bedacht!

kOninkliJke bibliOtheek van belgiË/ kbr organisatieprofiel ‘No Furniture so charming as books’, verkondigde de Engelse schrijver Sydney Smith twee eeuwen geleden. Boeken zijn er in overvloed in de Koninklijke Bibliotheek. Wel meer dan 6 miljoen. Genoeg om een spoor te leggen van Brussel tot aan de kust. De Educatieve dienst laat jongeren en kinderen graag kennismaken met die wondere wereld van het boek en alles wat daarbij komt kijken.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing De Koninklijke Bibliotheek heeft een educatieve dienst die verschillende activiteiten aanbiedt voor scholen en kinderen en jongeren in hun vrije tijd. Voor scholen De Educatieve dienst heeft een uitgebreid educatief programma. Rondleidingen in LIBRARIUM, het Paleis van Karel van Lotharingen en de Bibliotheek en (creatieve) workshops. LIBRARIUM is een multimediale ontdekkingsruimte over de geschiedenis van het schrift en het boek met heel wat originele documenten uit de collecties. In het Paleis van Karel van Lotharingen keren we terug naar de achttiende eeuw en het leven aan het hof van Karel. Een rondleiding in de Bibliotheek vertelt over de werking van de bib, wat er bewaard wordt, waar het bewaard wordt en hoe je die documenten opzoekt en opvraagt. Leerlingen kunnen hun creatief ei kwijt in verschillende workshops: linogravure, initiatie boekbinden, mini-boekjes maken en leren schrijven met

75

doelgroep 6-12 j 12-18 j 18+ Kunstberg 1000 Brussel T 02 519 53 72 E [email protected] www.kbr.be www.facebook.com /edukbr

ve)

s

t

een ganzenveer. Daarnaast is er nog de workshop ‘waar of niet waar’ in samenwerking met de Krantenafdeling. Daarin zetten we leerlingen aan om op een kritische manier om te gaan met de massamedia vandaag.

In de vrije tijd Met de ‘Letterfretters’ kunnen kinderen, samen met hun begeleiders LIBRARIUM ontdekken. Een bende vrolijke monstertjes neemt de kinderen mee op ontdekkingstocht. Een mooi geïllustreerd boekje en een koffertje materiaal zet hen op weg.

Bereikbaarheid Bus 29,38,63, 66,71,65,86 (Centraal Station), 27,95,38,71 (Koningsplein), 48,95 (Sint-Jansplein) Metro 1,5 (Centraal Station) Tram 92 – 94 (Koningsplein) Trein Centraal Station

kOninkliJke musea vOOr kunst en geschiedenis JubelParkmuseum organisatieprofiel De verzamelingen van het Jubelparkmuseum weerspiegelen een wereld van culturen: de klassieke oudheid (Egypte, Mesopotamië, Griekenland en Rome), ons nationale erfgoed (archeologische collecties uit de prehistorie, de Gallo-Romeinse en de Merovingische periode), Europese sierkunsten en kunstnijverheid van de middeleeuwen tot de twintigste eeuw, alsook de materiële cultuur van niet-Europese beschavingen (Islam, Amerika, India & Zuidoost-Azië, China). Het museum biedt een waaier aan leer- en andere ervaringen voor een divers publiek.

Zeer gevarieerd educatief programma: zowel voor lagere scholen, als voor het secundair en hoger onderwijs zijn er specifieke activiteiten voorzien. Verfrissende tendensen op vlak van museumeducatie en ontwikkelingen in het onderwijs vormen de leidraad bij de voortdurende vernieuwing en verbetering van de methodes.

geschiedenis. In de workshops leren we de kinderen naar objecten en meesterwerken te kijken en wat ze gezien en gehoord hebben creatief uit te werken. Observatievermogen en verbeelding worden gestimuleerd. Uiteraard kunnen alle verzamelingen van het museum, evenals de tijdelijke tentoonstellingen ook vrij worden bezocht en is een aanbod op maat, bijvoorbeeld in het kader van een projectweek op school, zeker mogelijk. Het programma-aanbod wordt telkens ook verrijkt met een wisselend aanbod in de tijdelijke tentoonstellingen.

Voor scholen Het Jubelparkmuseum is de ideale plaats om te leren over geschiedenis en kunst. Aan de hand van archeologische vondsten, dagelijkse gebruiksvoorwerpen en wonderbaarlijke kunstwerken reconstrueren we in de rondleidingen samen met de leerlingen een stukje van de

In de vrije tijd Met het gezin naar het museum Het museum is ook plek die kan worden ontdekt door kinderen en jongeren in familieverband: met ouders, grootouders, broers en zussen. Er zijn zoektochten / museumspellen die de verzamelingen en tentoonstellingen thematisch ontsluiten. Elk jaar

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing

s

77

‘Wondere wereld aan de wand’. De kinderen luisteren naar het verhaal dat staat afgebeeld op het wandtapijt, bekijken een echt weefgetouw en keuren het materiaal Museum- plus verjaardagsateliers waarmee vroeger werd gewerkt. Museumateliers worden georganiDaarna gaan ze zelf aan de slag. seerd tijdens de schoolvakanties. Naast de tweedaagse ateliers voor de De lagere scholen kunnen kiezen uit MUS-jes (zes tot tien jaar), zijn er ook twee creatieve uitwerkingen voor de meerdaagse museumateliers voor de workshop. JUB-club, kinderen en jongeren van tien tot veertien jaar. Uitgangspunt van Optie 1: ‘Levensgroot’ Iedere leerling kiest een figuur op het deze ateliers is de schat aan kunst wandtapijt uit en bootst diens houding en cultuur in de verzamelingen, of tentoonstellingen in het museum, waar zo nauwkeurig mogelijk na. Met potlood trekken de kinderen de omtrek met de jongeren creatief wordt rond levensgroot na op een vel papier! Die gewerkt. Actieve kijk- en denkmomenten in de zalen, worden afgewis- grote tekeningen krijgt de juf of meester mee naar school. seld met creatieve opdrachten in het atelier. Jongeren worden uitgenodigd In het gemeenschapscentrum komen de grote silhouetten opnieuw tot om te dromen, te fantaseren en zelf leven. De klas gaat aan de slag met te ontwerpen, geholpen door originele materialen en technieken én een stukjes stof, papier en linten; schilderen of kleuren kan ook. Is iedereen overvloed aan inspirerende objecten klaar? Dan leggen we alle kunsten impulsen. werken samen en vormen een groot tapijt waarvan wij zelf de levensgrote praKtijKVoorBeeld(en) hoofdrolspelers vormen. Samenwerking tussen de Brusselse Optie 2: ‘Draaiboek’ gemeenschapscentra en de musea Doel is een kwaliteitsvol kunsteduca- Het is wel een boeiend verhaal, tief aanbod te brengen naar de lagere maar hoe zou die afgebeelde wereld er vandaag uitzien? Iedere leerling scholen in Brussel. Concreter komt kiest een figuur, een voorwerp of een het erop neer dat de werking van vreemd detail en schetst dit op papier. het museum zich verplaatst naar het In het gemeenschapscentrum vormen culturele centrum en dat omgekeerd ook de scholen die de culturele centra de schetsen uit het museum de basis voor een collage als draaiboek voor aandoen, een bezoek brengen aan een nieuw wandtapijt. Misschien het museum. Of: het museum gaat naar het gemeenschapscentrum met staat er plots een auto op het tapijt, luisteren de ridders naar hun i-pod een workshop/atelier, gecombineerd met een bezoek aan het museum zelf. of verzinnen de kinderen een nieuwe De invulling kan variëren en gespreid versie van een raket of een futuristisch worden over meerdere dagen. In het voertuig! Jubelparkmuseum vormt de verzameling wandtapijten het vertrekpunt. Vandaar de titel: wordt ook een gezinszondag georganiseerd waarbij het programma wordt afgestemd op alle leeftijden.

doelgroep 6-12 j 12-18 j 18+ Jubelpark 10 1000 Brussel T 02 741 72 14 E [email protected] www.kmkg.be Bereikbaarheid Bus 22,27,80 (Galliërs) Metro 1,5 (Merode, Schuman) Tram 61,81,83 (Merode)

kOninkliJke musea vOOr kunst en geschiedenis, JubelParmuseum gesPrek met Freya (14) en emilia (13) van de Jubclub, een crea-atelier vOOr tieners in het museum We ontmoetten hen tijdens het crea-atelier ‘maskers en geesten’ in de herftsvakantie van 2011. freya (14) en emilia (13) zijn twee Brusselse tieners die bij het jubelparkmuseum een soort abonnement hebben lopen op die stages. intussen is het al hun achttiende keer! dat ze er dit seizoen moeten mee ophouden omdat ze te oud worden, is zelfs een bittere pil om te slikken. “in elke zaal van dit museum heb ik wel goeie herinneringen liggen”. Hoe oud waren jullie toen je je eerste atelier hier meemaakte? Freya: ik was acht, ik weet nog dat het een atelier was rond glaskunst, allerlei voorwerpen zoals glazen, potten en spelletjes gemaakt van glas in vroeger tijden. in het atelier gingen we dan een aantal van die objecten namaken, meestal met modern materiaal. Het is te zeggen, soms mag je ook maken wat

je zelf wil, als het maar te maken heeft met de tentoonstelling die we hebben gezien. in ieder geval gaan we bij zo’n stage altijd eerst naar een expo kijken, een vaste of een tijdelijke. daar vertellen ze dan vanalles over, zoals de geschiedenis, of waarvoor die spullen dienden etc. nadien gaan we zelf aan de slag. Emilia: ik weet niet meer precies hoe oud ik was, maar mijn eerste atelier hier is wel al heel lang geleden. ik weet nog dat we toen gewerkt hebben rond de vier elementen: aarde, water, lucht en vuur. en toen gingen we vanuit dat thema zo een beetje overal op zoek in het museum. jullie komen dus al ongeveer 5 jaar lang bijna elke vakantie naar deze museumateliers. Hoe komt het dat jullie zo’n die-hards zijn? Freya: ten eerste ben ik heel hard geïnteresseerd in geschiedenis. er is altijd wel iets nieuws om te ontdekken. ten tweede zijn de monitoren geweldig, we hebben veel plezier met hen. en ten derde heb ik hier

ook veel vrienden gemaakt. Bij elke nieuwe stage kijk ik ernaar uit om ze terug te zien. jullie hebben al heel wat stages meegemaakt. is er eentje waar je echt een soort WaW-gevoel bij had? Freya en Emilia: We hebben al bijna twintig ateliers meegemaakt, en eentje kiezen is heel moeilijk. Wat we ons wel nog goed herinneren was ‘papier is (s)tof!’, dat draaide rond de kostuums van de de medici’s uit de renaissance. toen had een vrouw isabella de Borchgraeve veel van die kleren nagemaakt in papier. iedereen van onze groep was daar echt hevige fan van. We hebben ook elk ons eigen kostuum gemaakt en moesten dat showen, dat was geweldig! toen hebben we ook de meeste vrienden gemaakt, en mekaar leren kennen. Freya: ik ken het museum intussen al als mijn broekzak, in elke zaal heb ik wel goeie herinneringen liggen. Voor heel veel kinderen en jongeren is museum = saai. Voor jullie duidelijk niet. ligt

t

dat dan vooral aan die ateliers die hier worden geörganiseerd? Freya: mmm, ik denk dat het ook een beetje aan onze ouders ligt, als we op reis gingen sleurden zij ons altijd mee naar musea. dus ik ben er echt wel mee opgegroeid. ik denk dat de meeste kinderen musea leren kennen via de school en dan is het meestal nogal saai. je moet gewoon proberen je bundel in te vullen, het is heel hard gericht op leren en kennis opdoen enzo. maar als je merkt dat je met een museum ook kan spelen, er zoveel dingen kan ontdekken, er zelf kan tekenen en knutselen, en kan lachen tegelijk met je vrienden, ja, dan wordt het iets helemaal anders. dan gaan die kunstwerken veel meer leven, vind ik. dus, alles hangt eigenlijk af in welke mate een museum rekening houdt met kinderen en jongeren? Bedoel je dat? Freya: ja, ik vind toch dat je snel merkt in welke musea kinderen welkom zijn, en waar veel minder. maar tegelijk moet je natuurlijk

ook zelf een beetje moeite doen, je moet niet binnenkomen en meteen beslissen: “pff, ik haat musea!”. ik kom nu soms met leeftijdsgenoten die er niet direct voor staan te springen, en dan vertel ik hen de verhalen achter bepaalde beelden, of bij de griekse potten en dan zijn ze meestal verrast. plots vinden ze het wel interessant. Emilia: Voor mij ligt het vooral aan de combinatie van kijken en knutselen. Want zo’n ganse dag naar uitleg luisteren, dat zou ik ook niet leuk vinden. maar ik knustel en teken graag, ik ben graag zelf creatief. als ik zeg ‘kunst’, waar denken jullie dan aan? Freya: moeilijke vraag. ik denk nu meteen aan een museum in de buurt van Berlijn. Waar ik onlangs met mijn ouders was. daar stond bijv. een gewone bank en ik wou erop gaan zitten, maar toen bleek dat dus een kunstwerk te zijn… maar ik vraag me wel af of dat eigenlijk wel kunst is. ik denk dat kunst voor iedereen anders kan zijn: het kan een schilderij zijn, maar evengoed een speciale deurklink. alles hangt af van hoe je ernaar kijkt… staat dit museum vol met kunst voor jullie? Freya: ja, vind ik wel. oude kunst vooral. maar archeologische vondsten vind ik ook een vorm van kunst, omdat al die spullen toch

iets vertellen over hoe 81 mensen vroeger leefden. en soms is het ook gewoon knap gemaakt Emilia: Voor mij worden die dingen ‘kunst’ als ze mooi versierd zijn, met figuren of met bijzondere kleuren. Het moet toch iets esthetisch hebben. maar ik kan me voorstellen dat andere mensen het anders zien. en jullie eigen knutselwerkjes die jullie in deze ateliers maken, is dat kunst voor jullie? Freya: soms, hangt ervan af. gisteren hebben we bijvoorbeeld met klei potjes moeten maken, naar voorbeelden uit de tentoonstelling. toen bedacht ik om een driehoekig potje te maken in plaats van een rond, zoals iedereen deed. als je dat dan speciaal gaat verven enzo, wordt dat misschien wel ‘kunstig’. maar soms lachen we er wel mee, hoor. als iemand dan speciaal wil doen, zeggen we grappend: “ooh zeg, hoe artistiek!”. We nemen dat niet altijd te serieus. ik denk dat het gewoon fijn is om hier zelf te mogen experimenteren en soms ook te mogen mislukken. Kunst is toch ook een kwestie van te blijven proberen, niet?

kOninkliJk museum vOOr middenaFrika organisatieprofiel

Het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika is één van de mooiste en indrukwekkendste musea over Afrika ter wereld. Tegelijk is het ook een wetenschappelijke instelling die zich toelegt op de studie van het Afrikaanse continent in een groot aantal vakgebieden uit de natuuren de menswetenschappen. De verspreiding van de kennis over Afrika is één van de belangrijkste doelstellingen van het Museum. Daarin spelen de permanente en tijdelijke tentoonstellingen en de organisatie van educatieve en culturele activiteiten een belangrijke rol. Het KMMA zal in de herfst van 2012 voor drie jaar zijn deuren sluiten voor een ingrijpende renovatie zowel op inhoudelijk, museaal als architecturaal vlak. Tijdens deze periode wordt er wel een speciaal educatief en cultureel programma voorzien.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing

Het uitgebreide aanbod van workshops, actieve rondleidingen, stages en creatieve projecten slaat een brug tussen het publiek en het museum, zijn collecties en het wetenschappelijk onderzoek. Tijdens de activiteiten voor kinderen en jongeren gaat de aandacht vooral uit naar het contextualiseren van de collecties en het in beeld brengen van hedendaags Afrika. Het stimuleren van een grotere openheid tegenover niet-westerse culturen is daarbij één van de belangrijkste uitdagingen. Het museum biedt zowel programma’s voor scholen aan als voor kinderen in hun vrije tijd. Workshops Het KMMA organiseert educatieve workshops voor klassen uit het kleuter-, lager, secundair en buitengewoon onderwijs. Sommige van deze workshops zijn eveneens toegankelijk voor kinderen en jongeren buiten schoolverband. De workshops combineren een bezoek aan de museumzalen met activiteiten in

een speciaal ingerichte ruimte. Afrikaanse partners en wetenschappers verbonden aan het museum werken mee aan de creatie van de workshops. Via een nauwe samenwerking met mensen uit het onderwijs trachten we de workshops ook zo veel mogelijk te doen aansluiten bij de leerplannen en eindtermen. Actieve rondleidingen In tegenstelling tot de workshops verlopen de actieve rondleidingen, die minder lang duren, enkel in de museumzalen. Het gebruik van didactisch materiaal in combinatie met observatie- of zoekopdrachten maakt dat de leerlingen actief aan de rondleiding kunnen deelnemen. Verhalenparcours Een snoer van verhalen en legendes rijgt Afrikaanse kunstvoorwerpen, dieren en planten aan elkaar. Een boeiend museumparcours gebracht door talentvolle vertellers. Vakantiestages en creatieve projecten Tijdens de schoolvakanties kunnen kinderen zich individueel inschrijven voor vierdaagse

n-

l

-

Het museum sluit zijn deuren vanaf eind 2012 tot mei 2015 voor renovatie. de educatieve medewerkers komen in die periode naar jou toe.

83

praKtijKVoorBeeld(en) vakantiestages. Elk jaar heeft de stage een ander thema: Hout en woud (2008), Maskers (2009), Congostroom (2010-2011),... Deze vakantiestages kunnen ook voor verenigingen op aanvraag worden georganiseerd. Samen met kinderen en jongeren worden er ook regelmatig projecten rond kunst, cultuur en identiteit op poten gezet (De ‘Ambianceurs’ van het Museum (2009), ‘Naïrobi-Brussels’ in samenwerking met The National museums of Kenya, …). Website voor kinderen kids.africamuseum.be De kidspages op de website van het KMMA richten zich tot kinderen van acht tot twaalf jaar. Al surfend komen ze Kani tegen, een Congolese jongen van tien. Via Kani en zijn vrienden krijgen de kinderen een beeld van hoe hun Congolese leeftijdsgenootjes leven. Er worden ook enkele leuke doe-activiteiten voorgesteld. Vormingen voor leerkrachten Het museum organiseert sinds enkele jaren vormingen voor (toekomstige) leerkrachten. Tijdens een vorming maken de deelnemers niet alleen kennis met het educatieve aanbod voor scholen. Er wordt ook nagedacht en gepraat over verschillende thema’s die betrekking hebben op Afrika en culturele diversiteit in het algemeen.

Voor kinderen in de vrije tijd Creatief doe-boekje ‘Open je ogen’ vanaf acht jaar. Met het boekje en een potlood in de hand, volgen de jongens en meisjes een parcours van elf stappen doorheen de zalen van het Museum. Ze gaan er met behulp van een plannetje en tekeningen op zoek naar bepaalde dieren en voorwerpen. Die moeten ze aandachtig observeren om bepaalde vragen te kunnen beantwoorden en tekeningen af te werken. Op een speelse en creatieve manier maken ze zo kennis met de Afrikaanse culturen en natuur. Voor jongeren in schoolverband en jongerenverenigingen Workshop ‘Africa remix’ (12 -18 j) Tijdens deze workshop maken de jongeren in de eerste plaats kennis met een aantal instrumenten uit de tentoongestelde museumcollectie. Afrikaanse muzikale tradities zoals de polyfonische gezangen van de pygmeeën en de instrumentale begeleiding van maskerdansen komen eveneens aan bod. Naast de traditionele muziek bestaat er in Afrika echter ook een rijke en gevarieerde hedendaagse muziekscène. In de workshopruimte ontdekken de jongeren de sterren van de Senegalese rap, Zuid-Afrikaanse pop, Ivoriaanse hiphop en de beroemde dansmuziek uit Kinshasa, soukous. Jazz, blues, samba, salsa, soul, gospel en reggae zijn ook van de partij. Het laatste uur van de workshop wordt gewijd aan een muziekinitiatie. Onder begeleiding van een professionele percussionist laten de jongeren een aantal Afrikaanse muziekinstrumenten weerklinken: djembé, balafoon, spleettrommel, kalebas, dum-dum, cajón, claves …

doelgroep 4-6j 8 -12 j 12 -18 j Leuvensesteenweg 13 3080 Tervuren T 02 769 52 46 E reservations@ africamuseum.be www.africamuseum.be Bereikbaarheid Tram 44 (Tervuren)

kOninkliJke musea vOOr schOne kunsten organisatieprofiel

De KMSKB tonen schilderijen, tekeningen en beeldhouwwerken van de middeleeuwen tot nu. In de oude kunst (veertiende tot achttiende eeuw) vind je werken van de Vlaamse Primitieven met onder andere Van der Weyden, uit de renaissance met onder andere Bruegel en uit de barok met onder andere Rubens. De moderne kunst (negentiende tot eenentwintigste eeuw) beperkt zich tijdelijk tot een vijftigtal twintigste-eeuwse werken. Je vindt er onder andere Wouters, Permeke, Delvaux, Broodthaers, Alechinsky. Onderdeel van de KMSKB is ook het Magrittemuseum waar je een chronologisch overzicht volgt van het oeuvre van deze surrealistische kunstenaar. Tenslotte is er het Antoine Wiertzmuseum, het voormalige woonhuisatelier van deze negentiende-eeuwse romantische schilder.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing

EDUCATEAM verzorgt de publiekswerking van de KMSKB. Het educatieve aanbod vind je op de website van het museum: www.fine-arts-museum.be. EDUCATEAM heeft ook een eigen website voor leerkrachten, jongeren en kinderen: www.extra-edu. be. Je kan ook fan worden van extra-edu.be op facebook. Voor scholen - Algemene rondleiding en kennismaking met oude en moderne kunst, René Magritte, Antoine Wiertz. - Thematisch rondleiding: het naakt, mythen en verhalen, identiteit. - Creatief parcours: een proefondervindelijke rondleiding met kleine tekenopdrachten in de museumzalen. - Atelier: de combinatie van een rondleiding en atelieropdrachten in het Magrittemuseum. - Poëtische performance: een theatrale confrontatie met het universum van René Magritte.

In de vrije tijd EDUCATEAM organiseert het hele jaar door rondleidingen, voordrachten, ateliers en stages voor jong en oud. Je vindt het volledige aanbod in de agenda op de website. praKtijKVoorBeeld(en) In het schooljaar 2011-2012 biedt Educateam een duo-activiteit aan met De Munt. ‘Magritte en het begrip identiteit’ omvat een rondleiding in het Magrittemuseum en een workshop én opera in De Munt (enkel voor leerlingen van het secundair onderwijs). Tijdens de interactieve rondleiding gaan gids en leerlingen dieper in op het begrip ‘identiteit’ aan de hand van de schilderijen van René Magritte. Daarbij gaat het vooral om een bewuster omgaan met bepaalde begrippen zoals echt, schijn, zijn, metamorfose, herkenning, vervreemding.

85

doelgroep 6-12 j 12-18 j 18+ Regentschapsstraat 3 1000 Brussel T 02 508 32 00 (algemeen), 02 508 33 33 (reservatie) E reservation@ fine-arts-museum.be www.fine-artsmuseum.be, www.groups. fine-arts-museum.be www.extra-edu.be Bereikbaarheid Bus 27,29,38,71,95 (Konings) Metro 1,5 (Park,Centraal Station) Tram 92,94 (Konings), Trein Centraal Station

kOninkliJke vlaamse schOuwburg (kvs) organisatieprofiel

KVS staat bekend als Brussels stadstheater en programmeert naast theater ook dans, muziek, literatuur, stand-up comedy, expo, ... Het huis wil in dialoog gaan met de stad en zet dan ook verschillende samenwerkingen op met en door de stad. De missie bestaat erin om elke Brusselse inwoner minstens één keer een goede reden te geven om naar KVS te komen. KVS wil namelijk een plek creëren in deze verdeelde stad die niet toebehoort aan één klasse, aan één cultuur, aan één expressie. Het stadstheater wil een plek zijn waarmee iedereen zich kan identificeren.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing

De publiekswerking van KVS levert maatwerk voor scholen en groepen. Er wordt in samenwerking met leerkrachten en begeleiders gezocht naar het ideale pakket. Voor scholen De KVS-publiekswerking selecteerde een tiental voorstellingen uit hun programma die een resem boeiende thema’s van eigen en andere bodem aanraken. Rondom deze selectie wordt gewerkt aan een aanbod op maat. Voor scholen en verenigingen verzorgt de KVS matinees, eventueel voorafgegaan door een stadswandeling, inleidingen en nabesprekingen (in de KVS of op verplaatsing), en rondleidingen in en om de KVS. Voor (schoolgaande) jongeren vanaf vijftien jaar zijn er workshops met theatermakers voor een intensieve kennismaking met dans en theater. Dit alles kan worden teruggevonden in de speciaal uitgebrachte folder voor scholen, groepen en verenigingen: ‘Carrousel’.

87

g Hiernaast ontwikkelde de KVS ook een wegwijzer voor leerkrachten en begeleiders. Hierin staat informatie over kunsteducatieve organisaties waar men terecht kan voor theater- of dansworkshops. Daarnaast worden er in deze wegwijzer tips gegeven om zelf aan de slag te gaan met jongeren. Vervolgens krijgen leerkrachten de kans om een kijkje te komen nemen op een try-out. Zo wordt verzekerd dat de voorstelling die gekozen wordt, passend is voor de jongeren. In de vrije tijd KVS maakt een selectie van voorstellingen met een hoog Rock ’n Roll gehalte en bundelt die in een KVYESS-flyer voor jongeren. Deze suggesties, in combinatie met de Laissez Passer voor -26-jarigen (een lastminuteticket aan 5 EUR aan de avondkassa, enkel indien er nog plaatsen ter beschikking zijn), helpen je misschien in je keuze!

praKtijKVoorBeeld(en) Theater maken kan je leren, en wel uit eerste hand! De makers/ spelers van ‘Bêt Noir/Oedipus’, ‘A Louer’ en ‘Guantanamouk’ nemen in een reeks creatieve workshops jongeren mee in de theaterpraktijk. Voor groepen/ klassen van maximum twintig personen.

doelgroep 16-18 j 18+ Arduinkaai 7 1000 Brussel T 02 210 11 00 E [email protected] www.kvs.be Bereikbaarheid Bus 47,58,88 (Ijzer) Metro 2,6 (Ijzer) 1,5 (Sint Katelijne) Tram 51 (Van Haelen)

aLI, een boKsproJect van de Kvs gespreK Met JaLaL Het is zondagnamiddag en de zon laat zich ferm gelden, voor een late septemberdag. in één van de repetitieruimtes van de KVs - met zicht op de Brusselse skyline - repeteert een tiental jongeren tussen 15 en 25 jaar zich in het zweet. dat de meeste pubers vervelende en verveelde hangjongeren zouden zijn, spreken zij met lijf en leden tegen. deze jongens en meisjes werden door KVspubliekswerker en coach Koen monserez gerekruteerd uit drie Brusselse boksclubs. Ze wagen zich ruim een jaar lang aan een theateravontuur om hun idool mohamed ali, alias cassius clay, te eren. en om via dat legendarische boksicoon ook iets van zichzelf prijs te geven. eén van hen is de achttienjarige jalal el achkar, die op het moment van de repetitie buiten spel is wegens een neusfractuur, opgelopen tijdens één van de trainingen. maar zijn passie voor de bokssport is niettemin intact gebleven. en ook voor dit bijzonder theaterproject klopt zijn hart. een getuigenis van een jonge bokser die de ring durft ruilen voor de scène …

jalal: Zowat twee jaar geleden ben ik met boksen begonnen, eigenlijk vooral om af te vallen want ik was een beetje te dik. en nu kan ik niet meer ophouden. tijdens de zomer was de zaal van de club twee maanden gesloten en ik voelde me echt niet goed toen, ik ben verslaafd aan boksen. Het leuke aan deze sport is dat ik vaak moe ben als ik naar de training moet, en nadien- als we anderhalf uur gesport hebben- me veel beter voel. dan zit ik weer boordevol energie. en de sfeer is ook heel aangenaam, we zijn eigenlijk een soort familie in de boksclub, ook met de trainers en zo. Veel mensen denken dat iedereen wel wat kan boksen, maar zelfs na twee jaar heb ik het nog altijd niet onder de knie. er komt veel techniek bij kijken, het is zeker niet zomaar wat meppen … degene die de schoonheid van die sport echt bekendheid heeft gegeven is mohammed ali, voor mij is hij dé bokssport gewoon. toen Koen kwam vertellen over zijn ideeën voor een theater-

project rond ali, moest ik er eerst over nadenken. maar later dacht ik: “dat kan best wel interessant worden!” op de repetities doen we eigenlijk een beetje vanalles. sommige dingen lijken op het eerste gezicht niet veel of niets met ali te maken te hebben, maar hoe de dingen in scène worden gezet, heeft soms wel iets te maken met boks. Zo moesten we onze naam eens schrijven met ons lichaam en hoe Koen dat dan nadien in scène heeft gezet verwijst wel naar het boksen. maar het draait niet enkel om de sport zelf, we moeten ook onze gevoelens naar buiten zien te brengen. We zetten ons vaak ook rond de tafel en dan gaan we spreken over onze emoties, bijvoorbeeld welke onze angsten zijn, of wie onze idolen zijn en waarom … daar gaat Koen dan ook mee aan de slag. eigenlijk spelen we dus onszelf, en ik denk ook dat dat leuker is dan een rol te spelen, want we zijn in feite geen acteurs. soms deden we een aantal

k

89

dingen in de repetities die ik niet graag deed, of vreemd vond. Zoals bepaalde oefeningen, om beter geconcentreerd te zijn, en ik moet zeggen dat dat uiteindelijk wel werkt voor mij. terwijl ik het in het begin alleen maar raar vond … ik heb nog nooit zelf gespeeld, maar ik ben wel al verschillende keren gaan kijken naar toneel, samen met de school of met de jeugdclub. dat was meestal wel positief. Zo zijn we eens gaan kijken naar een stuk van jongeren die samenspeelden met bejaarde mensen uit de wijk Versailles van neder-over-Heembeek. Het ging over het feit dat die ouderen in het begin niet geloofden in die jongeren, omdat ze allemaal een andere nationaliteit hebben dan de Belgische. maar door samen dat stuk te maken, zijn ze naar mekaar toe gegroeid en nu is er een band tussen hen en dat vind ik wel mooi. Wij zijn nu ook almaar meer een hechte groep geworden, al is dat niet altijd zo

geweest. Zeker niet in het begin… maar we zijn eens een week samen op kamp gegaan in de ardennen, daar is toen veel gebeurd. uiteindelijk zijn we nu toch vrienden onder mekaar ik heb hier ook echt geleerd om beter samen te werken. en ik heb ook één en ander bijgeleerd over ali zelf: dat hij bang was om te vliegen bijvoorbeeld! dat wist ik totaal niet… Voor mij zijn er twee heel belangrijke redenen om hieraan mee te doen. ik vind het goed om over mijn ideeën en gevoelens te kunnen spreken. en twee, als ik meegewerkt heb aan een theaterstuk met alles erop en eraan, dan zal ik trots zijn. Het mooiste is dat we eigenlijk heel veel zelf mogen bedenken. Koen geeft wel ideeën maar hoe wij die ideeën uitvoeren mag vooral van onszelf komen. als hij bijvoorbeeld zegt: ‘steek je hand eens recht voor je uit’ en iemand van ons steekt zijn hand schuin voor zich uit, dan zal hij dat toch vaak ok vinden. of iemand

moest eens een verhaal voorlezen en hij had dat op een speciale manier gedaan, zonder dat Koen daarom gevraagd had. daardoor was dat nog beter dan hij gedacht had. dat vind ik tof, dat we spontaan ons eigen ding kunnen doen. af en toe zal hij wel corrigeren en zo, maar we worden er wel altijd bij betrokken. ik denk dat dat het eigenlijke doel is van dit project: dat we het zelf moeten maken. (de première van ali is begin april 2012 in de KVs.)

91

met-x organisatieprofiel MET-X is een huis van en voor muziekmakers. Uit de buik van de stad halen wij ruwe geluiden naar boven die we omtoveren tot een uniek klankuniversum. In samenwerking met begeesterde artiesten van allerlei slag creëren we bouwstenen voor groepen, evenementen en educatieve processen. Onze klankenwereld sluit aan bij de geluiden van de vinnige metropool. Soms luid, soms zacht, soms mooi, soms lelijk. Nooit gelikt. Altijd opwindend. Moving Music. Muziek die beweegt.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing MET-X is een kunsteducatieve organisatie. Verschillende muziekmakers gaan aan de slag met een groep kinderen, jongeren, of volwassenen en bouwen gaandeweg hun project uit. Onze werking is opgebouwd rond drie pijlers: percussie, zang en blaasinstrumenten. Het uitgangspunt van elk project is een productie. Voor scholen MET-X heeft geen specifiek aanbod voor scholen. De werking staat wel open voor trajectmatige samenwerkingen op lange termijn. In de vrije tijd Op maandagavond, woensdagnamiddag, donderdagavond en zaterdagmorgen organiseert MET-X op verschillende plaatsen repetities voor kinder- en jongerengroepen. Het zijn zanggroepen, percussiegroepen en fanfares die repeteren om nadien ook echt te gaan optreden op verschillende wijkfeesten, parades en festivals. Deelname is steeds gratis en met uitzondering van de fanfare wordt geen voorkennis gevraagd. Er zijn geen repetities tijdens de schoolvakanties.

praKtijKVoorBeeld(en) Reeds tien jaar lang repeteren de ‘Fanfakids’ wekelijks op maandagavond en woensdagnamiddag in Centrum West. Ze worden artistiek begeleid door professionele muzikanten en spelen uiteenlopende percussieritmes zoals rai of hiphop op artisanale drums. Een indrukwekkende reeks optredens heeft hen al naar alle hoeken van België gebracht. Ze worden vaak gevraagd om deel te nemen aan grote projecten met locale en internationale groepen. Bovendien zijn ze reeds twee maal naar Ghana gereisd voor een uitwisselingsproject met locale dans- en percussiegroepen. ‘Fanfakids’ zetten hun jeugdig enthousiasme om in pure muzikale adrenaline!

-

k

93

doelgroep 6-12 j 12-18 j 18+ Delaunoystraat 58 1080 Molenbeek T 02 218 70 52 Vanaf september 2012 Campus Nieuwland Nieuwland 198 1000 Brussel E [email protected] www.met-x.be Bereikbaarheid Metro 1,5 (Graaf van Vlaanderen, Zwarte Vijvers)

muziekinstrumenten museum (mim) organisatieprofiel Het Muziekinstrumentenmuseum of mim bewaart één van de grootste en meest diverse instrumentencollecties ter wereld. Het werd in 1877 opgericht als afdeling van het Brusselse conservatorium met als doel studenten te laten kennis maken met historische en etnische muziekinstrumenten. Meer dan 130 jaar later is het zijn pedagogische opdracht niet uit het oog verloren. Via de tentoongestelde instrumenten, iconografie en meer dan vier uur luisterfragmenten, reikt het een hand aan iedereen die de taal van muziek wilt begrijpen. De educatieve dienst zet zich in om elk type publiek een aangepast bezoek te bezorgen in de vorm van workshops, actieve rondleidingen, pedagogische bezoeken, concerten en lezingen. Sinds 2000 is het mim gehuisvest in het in het oog springende Old Englandgebouw aan het Koningsplein.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing De educatieve dienst van het mim wil elk publiek, jong en oud, muzikant of niet, op een actieve manier in contact brengen met muziekinstrumenten door hen te laten kijken, voelen, luisteren en spelen. Om de instrumenten uit de collectie terug tot leven te brengen maken de gidsen en animatoren gebruik van luisterfragmenten, educatieve spelletjes en meer dan 300 muziekinstrumenten die klaar staan om bespeeld te worden. Voor scholen Het mim heeft een aangepast aanbod voor het onderwijs, van kleuters van vier jaar tot leerkrachten in opleiding of in bijscholing. Er kan een keuze worden gemaakt uit een actieve rondleiding of een workshop. Tijdens actieve rondleidingen in de tentoonstellingszalen bouwen gids en groep samen een verhaal op. Objecten uit de collectie worden besproken, gidsen hebben

toegang tot muziekinstrumenten die mogen worden aangeraakt, uit elkaar gehaald en bespeeld. Verschillende thema’s staan klaar, een algemene kennismaking met het museum kan ook. Combineer dit met een voorstelling in de concertzaal om de beleving nog completer te maken! Speciale vermelding verdienen de actieve rondleidingen in samenwerking met het Nationaal Orkest van België (‘’t Orkest in ’t echt’ voor vijf- tot achtjarigen) en De Munt (‘Een dag muziek in Brussel’ voor jongeren tussen twaalf en achttien). De workshop ‘Samenspel’ speelt zich af in de tentoonstellingszalen en in het Atelier, een ruimte speciaal ingericht om in groep te musiceren. Verschillende vormen van samenspel uit verschillende culturen en van verschillende tijden komen aan bod. Kinderen en jongeren leren hoe samenspel wordt georganiseerd, niet alleen door te kijken en te luisteren, maar vooral door te doen!

95

en m)

t

In de vrije tijd ‘Adjibs zoektocht’ De rondleiding voor kinderen van vijf tot acht is speelser opgevat dan andere actieve rondleidingen. De gids speelt de rol van Adjib, een Egyptenaar die na een eeuwenlange slaap wakker is geworden in het mim en zich alleen nog herinnert dat hij muzikant was. Maar welk instrument had hij ook alweer? Samen met de kinderen gaat Adjib tijdens de rondleiding op zoek naar het instrument dat hij in het oude Egypte bespeelde. Deze rondleiding leidt de groep doorheen de tentoonstellingszalen. Sommige instrumenten mogen (of moeten!) de kinderen uitproberen. Personages op schilderijen en afbeeldingen blijken tot leven te komen en geven de kinderen opdrachten en tips via een draagbaar audio apparaat. Als alle opdrachten succesvol zijn uitgevoerd en de groep handig gebruik heeft gemaakt van de tips, vinden zij Adjibs instrument terug.

praKtijKVoorBeeld(en) Elke eerste woensdag van de maand is het feest in het mim. Vanaf 13 uur zijn de tentoonstellingszalen gratis toegankelijk. Bovendien zijn er op dat moment enkele extraatjes te beleven. Muzikanten stellen zich op tussen de instrumenten uit de collectie en brengen live muziek. In het Atelier op de kelderverdieping kunnen jong en oud zich uitleven op allerlei slaginstrumenten. Onder begeleiding van een animator maken ze kennis met de belangrijkste principes van samenspel en bouwen ze samen aan een muzikaal verhaal. In de concertzaal boven de tentoonstellingszalen vindt een concert op kindermaat plaats. Kinderen kunnen er samen met een volwassene genieten van een muziekspektakel opgebouwd rond één of meerdere instrumenten. Een groep kan naast deze activiteiten ook een rondleiding aanvragen. In het bijzonder voor muziekscholen en buitenschoolse groepen zet het mim op woensdagnamiddag zijn beste beentje voor.

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j 18+ Hofberg 2 1000 Brussel T 02 545 01 53 E bespreekbureau@ mim.be www.mim.be Bereikbaarheid Bus 27,38,71,95 (Koning) Metro 1,5 (Centraal Station,Park) Tram 92,94 (Koning) Trein Centraal Station

mus-e belgium organisatieprofiel MUS-E Belgium is een open platform voor professionele kunstenaars die vanuit een sociaal en maatschappelijk engagement hun kunstpraktijk vertalen in kunsteducatieve trajecten. MUSE Belgium biedt als tweetalige kunstenorganisatie een kader voor artistieke trajecten waarin het kunstenaarschap van de kunstenaar de onuitputtelijke inspiratiebron is. Binnen dit kader nemen verbeelding, actieve kunstbeleving, verbondenheid en dialoog een centrale plaats in. MUS-E Belgium maakt deel uit van een internationaal MUS-Enetwerk dat ontmoetingen tussen culturen stimuleert.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Professionele kunstenaars uit diverse disciplines krijgen carte blanche bij de invulling van hun project. Vanuit hun kunstpraktijk dompelen de kunstenaars de deelnemers onder in een wonderlijke atmosfeer waarin wordt geëxperimenteerd en geïmproviseerd. Voor scholen Het MUS-E Belgium-programma wil schoolkinderen vanaf jonge leeftijd actief kunst laten beleven. Kunstenaars uit diverse disciplines worden gedurende een schooljaar verbonden aan een klas en werken op wekelijkse basis een artistiek project uit. Beeldende kunst, muziek, multimedia, video, fotografie, dans, theater, … de kunstenaar experimenteert en creëert samen met de kinderen of jongeren en hun leerkracht. Dit brengt een langdurig creatief en groepsdynamisch proces op gang. MUS-E Belgium werkt vanuit openheid en respect voor zichzelf en de anderen. Binnen het proces van actieve kunstbeleving en

creatie wordt uitgegaan van de leefwereld van de deelnemers. Interculturaliteit krijgt hier een plaats: kinderen leren diversiteit appreciëren en ontdekken gemeenschappelijkheden door authentieke ontmoetingen. Neem contact op met MUS-E Belgium voor een traject op maat van je school! In de vrije tijd MUS-E Belgium organiseert vanuit het open platform activiteiten in de vrije tijd (jeugdvakanties, brede school, musea, culturele centra, …) en binnen de welzijnssector (ziekenhuizen, asielcen-

-

97

tra, projecten met ouderen of mensen met een beperking, …). Deze trajecten vertrekken vanuit de leefwereld van de deelnemers en staan voor dezelfde principes als carte blanche voor de kunstenaar: betrokkenheid van de deelnemers en begeleiders, respect, creativiteit en aandacht voor de interculturele dialoog. Jeugdorganisaties kunnen contact opnemen met MUS-E Belgium om een traject op hun maat uit te werken. Na schooltijd of tijdens de schoolvakanties komt MUS-E Belgium graag bij je langs!

praKtijKVoorBeeld(en) CAMPING WIELS is een artistiek project uitgewerkt door MUS-E Belgium in samenwerking met het Centrum voor Hedendaagse Kunst WIELS voor kinderen uit een Nederlandstalige en Franstalige basisschool uit Vorst. Het is een kort traject (20 uur) waarin kinderen filosoferen over wonen bij verschillende volkeren en werken rond installatiekunst. Het project wordt afgesloten met een ontmoeting tussen beide klassen en een overnachting in kunstencentrum WIELS. Radio MUS-E is een traject waarin gewerkt wordt rond radiophonie: taal, klank en verhaal. Tijdens tien sessies worden de kinderen als luisteraars, vertellers, interviewers en bruiteurs ondergedompeld in een auditieve wereld. Creatief omgaan met geluid en taal staan centraal. Het project wordt afgerond met een bezoek aan een professionele geluidsstudio waar ze de mogelijkheid krijgen om hun kunnen te tonen in een professionele omgeving.

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j 18+ Terhulpsesteenweg 61 1180 Brussel T 02 660 25 80 E [email protected] www.mus-e.be Bereikbaarheid Geen eigen locatie.

museum der letteren en manuscriPten /mlm organisatieprofiel

Op 23 september 2011 opende het Museum der letteren en manuscripten zijn deuren in de koninklijke Sint-Hubertusgalerijen in hartje Brussel. Het doel is om het geheel van waardevolle brieven en manuscripten aan het publiek te tonen, zodat het kennis kan maken met de privéwereld van beroemde personages uit de geschiedenis, zoals Monet, Napoleon, Einstein, Brel, Hergé en vele anderen. Dit zowel aan de hand van een permanente collectie als door middel van opeenvolgende, tijdelijke tentoonstellingen.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing

Het Museum der letteren en manuscripten heeft een uitgebreide werking voor scholen. Daarnaast zijn er ook educatieve mogelijkheden voor kinderen en jongeren in hun vrije tijd.

die het museum aanbiedt. Deze gaan van het ontstaan van het alfabet over paleografie tot wetenschappen. De workshops beginnen steeds met een korte inleiding, waarna de kinderen zelf aan de slag kunnen. Enkel een workshop volgen, is ook mogelijk. Pedagogische dossiers zijn terug te vinden op de website.

Voor scholen Het Museum der letteren en manuscripten biedt een uitgebreide waaier aan mogelijkheden, zowel voor de lagere school als voor het secundair onderwijs. Er kunnen verschillende soorten rondleidingen worden gevolgd; zo kan er geopteerd worden voor de beide tentoonstellingen (permanente en tijdelijke) of voor één. Er kan op aanvraag en in samenspraak met de leerkracht worden gezorgd voor rondleidingen rond een specifiek thema. Dit kan een van de thema’s zijn waaruit de tentoonstelling is opgebouwd of een thema dat bijvoorbeeld in de klas aan bod kwam. Deze geleide bezoeken kunnen eventueel worden gekoppeld aan één van de workshops

In de vrije tijd De workshops die hierboven reeds werden vermeld, worden ook aangeboden aan kinderen en jongeren die het museum niet in schoolverband bezoeken. Deze zullen dan plaatsvinden op woensdagnamiddag en tijdens de vakanties. Daarnaast stelt het museum videogidsen ter beschikking. Dit is gelijkaardig aan een audiogids, maar geeft naast uitleg ook extra afbeeldingen, filmpjes, … Voor kinderen werd er een aangepaste rondleiding gemaakt en ingesproken door een leeftijdsgenootje. Naast de videogids is er ook een zoektocht voor kinderen uitgewerkt en dit zowel in de tijdelijke tentoonstelling als in de permanente collectie.

n

f

-

99

praKtijKVoorBeeld(en) Op vraag van een leerkracht uit de lagere school werd er een speciale rondleiding in de tijdelijke Simenontentoonstelling georganiseerd. Het ging om een groep kinderen van acht tot twaalf jaar, dus de rondleiding werd aangepast aan hun niveau en er werd gebruik gemaakt van verschillende attributen om het geheel wat speelser te maken. Iets dergelijks wordt ook voorbereid voor de permanente tentoonstelling. Een tweede voorbeeld was de rondleiding die werd gemaakt voor een groep leerkrachten in spe. Zij werden rondgeleid in beide tentoonstellingen, waarbij er extra aandacht ging naar de mogelijkheden voor leerkrachten.

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j 18+ Koningsgalerij 1 1000 Brussel T 02 514 71 87 E [email protected] www.mlmb.be Bereikbaarheid Bus: 29,38,63,65,66,71 (Centraal Station) 46,47,86,88,126, 127,128 (De Brouckère) Metro 1,5 (Centraal Station) Tram 3,4,31,32,33 (De Brouckère) Trein Centraal Station

museum van elsene organisatieprofiel Het (gemeentelijke) Museum van Elsene werd opgericht in 1892. De collectie biedt een mooi overzicht van de Belgische kunst uit de negentiende en twintigste eeuw (Delvaux, Magritte, …). Een aantal stukken behoren evenwel tot de Oude Kunst (Dürer, ...). Het museum ontwikkelt ook een gevarieerd tentoonstellingsprogramma. In 2011 werd de dienst publiekswerking opgestart die het publiek actief wil betrekken bij het museumgebeuren.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing De uitgebreide educatieve werking van het Museum van Elsene richt zich op scholen en combineert dat met een groot vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren. Voor scholen Het Museum van Elsene ontwikkelt een activiteitenprogramma op maat van de schoolgaande jeugd. Het omvat onder andere rondleidingen van één uur, aangepast aan de verschillende leeftijdscategorieën. Ze bieden een overzicht van de permanente collecties of van een lopende tentoonstelling. Een voorbeeld: in ‘Mijn eerste passen in het museum’ maken de kleuters via spel en verhaaltjes kennis met de regels en geheimen van het museum, al met al een ongewone plek. Tijdens een bezoek plus workshop van anderhalf uur wordt de rondleiding gecombineerd met artistieke animatie toegespitst op het thema. Een

voorbeeld: voor de lagere school combineert het bezoek met workshop ‘Impressionisme en neoimpressionisme’ de rondleiding met een creatieve activiteit rond kleurtoetsen. Elke grote tijdelijke tentoonstelling gaat gepaard met een bijzonder project. In het kader van de tentoonstelling ‘Dubuffet architect’ bijvoorbeeld stelt het museum ‘Mouvemologies’ voor, een dansperformance gebaseerd op de creatieve processen van de buitengewone architect. Scholieren uit het middelbaar en kunstonderwijs maken tijdens een rondleiding kennis met de tentoonstelling en de performance, waarna ze de performance te zien krijgen en deelnemen aan een workshop over beweging, georganiseerd in de Munt, partner van het project. In de vrije tijd Het Museum van Elsene neemt niet alleen deel aan bijzondere evenementen (Museum Night Fever, Broodje Brussel, …), het spitst zijn activiteitenprogramma hoofdzakelijk toe op nocturnes (twee per tentoonstelling) en

101

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j 18+

-

praKtijKVoorBeeld(en) op de ‘Zondagen in het museum’. Op die momenten biedt het museum de bezoeker een gepersonaliseerd programma. Elke zondag worden de bezoekers persoonlijk ontvangen tussen 14 en 17 uur. Tijdens de open workshops kunnen ze het tentoonstellingsbezoek op hun eigen ritme voortzetten tijdens een creatieve activiteit. Bij elke grote tentoonstelling wordt een spelboekje ontworpen dat gratis is. Het is hoofdzakelijk bestemd voor kinderen van acht tot twaalf jaar en hun begeleiders. Dit aanbod wordt aangevuld met performances, voordrachten, stages, ….

Nooit te jong voor het museum Naar aanleiding van de tentoonstelling ‘Dubuffet architect’ breidt het Museum van Elsene zijn aanbod voor de allerkleinsten uit (twee tot vijf jaar). Tijdens een verhaaltjesrondleiding worden ze door een vertelster meegenomen op een reis door het magische universum van de heer Dubuffet en zijn reusachtige maquettes. Leve het jonge talent Het Museum van Elsene neemt deel aan de ‘Museum Night Fever’, de Museumnacht voor en door jongeren. Tijdens dit evenement krijgen jonge talenten carte blanche en worden ze op actieve wijze gesensibiliseerd voor het museum en zijn tentoonstellingen. Tijdens de editie 2012 nemen o.a. de studenten zeefdruk van de kunsthumaniora Sainte-Marie deel aan het project. Bezoekers kunnen hun eigen ontwerpen, geïnspireerd op de tentoonstelling van afficheontwerper Jules Chéret, live op zakdoeken laten drukken, die ze nadien mee naar huis kunnen nemen. Retro, dacht u? Welnee!

Van Volsemstraat 71 1050 Brussel T 02 515 64 21, 02 515 64 22 E [email protected] www.museum vanelsene.be Bereikbaarheid Bus 71,60,38,59 (Flagey) 54 (Fernand Cocqplein) 38,95 (Blyckaertsplein) Tram 81 (Flagey)

103

kunsteducatie in gc elzenhOF gesPrek met kOen baele, ex-Jeugdwerker en huidig PrOgrammatOr van het gemeenschaPscentrum elzenhOF-elsene er beweegt iets in elsene, en dan meer in het bijzonder tussen het museum van elsene en het gemeenschapscentrum elzenhof. dankzij een mooi samenwerkingsverband tussen beide kunnen basisscholen uit elsene en omgeving genieten van een nieuw kunsteducatief project: een expo bijwonen in het museum, mét interactieve rondleiding, en nadien een crea-atelier volgen in het gemeenschapscentrum. terwijl twee museummedewerkers een aantal derdeklassers ‘leren’ schilderen in een stijl die refereert zowel aan Van rysselberghe als aan dubuffet, twee kunstenaars die ze in de voormiddag in het museum hebben leren kennen, geeft programmator/jeugdwerker Koen Baele meer uitleg over dit initiatief. en over andere kunsteducatieve activiteiten …

Koen: Het is nu de eerste keer dat we dit project met het museum van elsene op poten zetten en er is meteen behoorlijk wat belangstelling voor, moet ik zeggen. Zo’n tiental scholen op jaarbasis is toch een mooi resultaat, vind ik. sinds stéphanie masuy actief is bij de publiekswerking in het elsense museum waait daar een nieuwe wind. Wij hebben vanuit onze theaterprogrammatie dan weer veel contacten opgebouwd met de scholen uit de buurt en zo kunnen we mekaar goed aanvullen. maar we wilden als gemeenschapscentrum niet gewoon leveranciers zijn van kinderen en hen enkel naar het museum toeleiden. Het is ook belangrijk dat zij en de leerkrachten ons centrum leren kennen, dus de creatieve workshops gaan in de mate van het mogelijke hier in het centrum door. Werken jullie op een gelijkaardige manier met andere musea samen? Koen: ja, vorig jaar hebben we in min of meer dezelfde formule samengewerkt met het magrittemuseum en dit jaar zit ook opnieuw het jubelparkmuseum in het

aanbod. We proberen dit soort activiteiten ook meer en meer open te trekken naar de vrije tijd. Zo hadden we voorbije zomer een fietsweek en toen hebben we beslist om de groep ook tot bij het museum van elsene te brengen, voor de expo rond graffiti toen. daar hebben ze dan aan de hand van een speciaal werkboekje voor het jonge publiek het museum verkend. tijdens de komende herfstvakantie hebben we een stage voor kleuters en die zullen ook een bezoek brengen aan het museum, want het thema is dit keer ‘Kijk’. en ook ons eigen wekelijks kinderatelier op woensdag, voor kinderen van 6 tot 9 jaar, wil meer en meer op het aanbod van het museum inspelen. maar dan zal de monitor van dat woensdagatelier zelf wel de beeldende workshop op zich nemen. Het lijkt me een vrij recente ontwikkeling, die nauwe samenwerking tussen musea en gemeenschapscentra? Koen: ja, voor de scholen zeker. dat is aangezwengeld door de scholencommissie van de gemeenschapscentra en door het netwerk lasso. Voor ons atelier in de vrije

e

r

h

105

tijd, op woensdagnamiddag, zit er sinds een jaar of zes wel al een mooi pakket ‘beeldende expressie’ bij. We willen de kinderen daarin op zeer brede basis laten kennismaken met verschillende materialen en technieken, ze mogen vrij experimenteren. Het moet in ieder geval verder gaan dan de meer evidente dingen, zoals wc-rolletjes en dergelijke verknippen. Bedoeling is om hun horizont op dat vlak te verbreden, maar het moet wel speels blijven. dat woensdagatelier gaat soms ook naar theater kijken en zo. Verschillende kunsten komen daar dus aan bod. Het interessante aan dat wekelijks atelier is ook dat je op lange termijn met die kinderen kan werken, dat je kan gaan verdiepen. Hoe kijk je zelf tegen de evolutie aan, dat het creatieve en zelfs artistieke in het jeugdwerk blijkbaar almaar meer plek krijgt? Koen: Zeer positief is dat, vind ik. Het is belangrijk dat kinderen van kunst en creativiteit kunnen proeven, zowel in de vrije tijd, waar het allemaal wat speelser gebeurt, als in de schooltijd. niet alle kinderen krijgen

van thuis uit de kans om bijvoorbeeld naar een academie of een museum te gaan. ik mag toch wel zeggen dat wij hier kinderen over de vloer krijgen die uit zowat alle lagen van de bevolking komen. Zeker die kinderen moeten ook de gelegenheid krijgen om de wereld van de kunst te ontdekken. en wat is volgens jou dan de meerwaarde van kunst tegenover puur spel? Koen: moeilijke vraag…. (denkt na). dat ze hun kijk op de wereld op die manier leren verbreden, dat ze ontdekken dat je zo je gedachten en gevoelens kan uitdrukken. maar evenzeer dat ze ontdekken dat kunst niet iets saais hoeft te zijn, dat het er in de wereld van een kunstenaar soms ook heel speels kan aan toegaan. en soms weer heel ernstig. dat kunst zoveel verschillende registers heeft. misschien heeft het ook met mijn eigen achtergrond te maken; ik heb filmregie gestudeerd, heb vroeger vaak beeldend gewerkt, heb dansworkshops gevolgd… dus er zit ook een stuk persoonlijke betrokkenheid bij. We gaan dit jaar bijvoorbeeld ook in scholen rond fotografie

werken, samen met docent olivier d’hoze. en onlangs heb ik een dansproject geprogrammeerd, ‘Kineo’ heet dat, waarbij ouders en kinderen samen een soort initiatie in moderne dans kregen en tegelijk een parcours aflegden doorheen ons centrum om op onverwachte plekken naar dans te kijken. Zo hebben een muzikant en danseres zelfs post gevat in één van onze bergruimtes (glimlacht). de dialoog die zo ontstaat tussen ouder en kind terwijl ze zoiets gezamenlijk meemaken, levert nog een extra dimensie op. op zulke momenten voel je echt een speciale energie door het huis zinderen. ik werk hier nu ongeveer al vijftien jaar, aanvankelijk als monitor voor de ateliers en nu voornamelijk als programmator. maar op zoek gaan naar vernieuwing en nieuwe impulsen blijf ik heel belangrijk vinden.

PhOtO gallery organisatieprofiel Photo Gallery asbl/vzw (PGAV) wil uitgroeien tot een centrum voor de promotie van de hedendaagse fotografie, een plaats waar mensen elkaar ontmoeten en van gedachten kunnen wisselen over fotografie, een springplank voor jonge fotografen en een plek waar iedereen welkom is om beeldtechnieken te leren. Uit deze doelstellingen zijn drie activiteitenpolen gegroeid: activiteiten rond fotografie, hulp aan jonge fotografen en opleidingen.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Photo Gallery biedt fotostages voor kinderen aan in het Nederlands en Frans tijdens de vakantieperiodes. Jongeren kunnen workshops volgen, de fotowerkplaats, en initiatielessen Photoshop. In de vrije tijd Photo Gallery nodigt kinderen tussen acht en twaalf jaar uit om kennis te maken met fotografie: van de foto uit de gaatjescamera tot het hedendaagse digitale beeld. Op het einde van de stage wordt er een tentoonstelling met vernissage gehouden voor ouders en vrienden.

praKtijKVoorBeeld(en) Het hoofddoel van de fotostages is kinderen te sensibiliseren rond fotografie. Ze leren iets over de betekenis van beelden en hun plaats in onze samenleving. Ze krijgen een overzicht van de creatieve mogelijkheden en ontdekken bekende fotografen via hun werken. Op die manier verwerven ze een inzicht in de diversiteit van een levendige visuele cultuur. Niveau 1 stelt een reis voor door de geschiedenis van de fotografie, waarbij de kinderen op een speelse manier een technische basiskennis kunnen verwerven en opbouwen. Tijdens een stageweek niveau 2 hebben de kinderen de mogelijkheid om op hun kennis uit niveau 1 voort te bouwen en die te verdiepen. Fotografie wordt hier meer en meer op een artistieke en poëtische manier benaderd. De kinderen leren om bewust, nauwkeurig en met gevoel naar de omgeving te kijken.

t .

107

doelgroep 6-12 j 12-18 j 18+ Koninginnegalerij 10 1000 Brussel GSM 0485 80 58 43 E [email protected], [email protected] www.pgav.be Bereikbaarheid Bus 29,38,63,66,71 (Storm/Arenberg) 126,127,128 (De Brouckère) Metro 1,5 (Centraal Station) Tram 4 (Beurs)

PhOtO gallery gesPrek met verena günther in 2009 startte de van oorsprong duitse fotografe Verena günther in Brussel met vijfdaagse fotostages voor kinderen van acht tot twaalf jaar. die vinden meestal plaats tijdens de schoolvakanties. Verena vertelt meer over het hoe en waarom …

Verena : Het organiseren van die stages is gegroeid vanuit een persoonlijke passie, ik ben zelf fotografe. Voor ik zo’n tien jaar geleden fotografie kwam studeren in België, had ik al gewerkt met kinderen, als au pairmeisje in parijs. dan ben je 24 uur op 24 verantwoordelijk voor kinderen, en dat is toch een goeie leerschool. ik gaf hen ook taalles, nam hen mee naar musea … met een groep kinderen werken is nog wat anders, natuurlijk. je hebt veel verantwoordelijkheid, je moet erop toezien dat elk kind genoeg aandacht krijgt. daarom ook dat we de groep steeds beperken tot max. tien deelnemers. iedereen maakt wel eens een foto, ook kinderen. Wat wil je hen in zo’n stage meegeven? Verena : ik wil kinderen beter leren kijken, dat wil zeggen dat ze bewuster, nauwkeurig en met gevoel naar hun omgeving leren kijken. de observatie van het licht speelt daarbij bijvoorbeeld een grote rol. de stages zijn ook onderverdeeld in twee niveaus. in niveau 1, het niveau voor de beginners, maken we een reis door de geschiedenis van de fotografie waarbij de kinderen op een speelse manier een

technische basiskennis verwerven en opbouwen. Zo gaan we foto’s maken zonder toestel, nadien met een zelf geknutseld apparaat, nog later met een analoog toestel en ten slotte met een digitale camera. fotograferen is in deze tijd een soort consumptiehandeling geworden, maar door met een analoog toestel te werken kan je veel beter de blik oefenen: We doen bijvoorbeeld met de hele groep een project met een analoog fototoestel, waarbij elk kind op een totaal van 36 beelden slechts een beperkt aantal foto’s kan maken. daardoor gaan ze natuurlijk veel bewuster te werk. ik leg hen wel steeds de positieve én negatieve kanten uit van zowel de analoge als digitale fotografie. Verder is het niet enkel een fotografiegeschiedenis op basis van de evolutie van techniek, maar ook op basis van bepaalde subthema’s, zoals portretten, landschappen etc. net zoals in de schilderkunst. in niveau 2 gaan we die kennis verrijken, het accent wordt verlegd naar de werkwijze van de fotograaf, zijn vaardigheden en ook een gevoeligheid voor situaties en mensen. Kinderen gaan in de donkere kamer ook hun eigen foto’s ontwikkelen. dat vinden ze meestal

109

heel boeiend, omdat het zo concreet is. je ziet de transformatie echt voor je ogen gebeuren. dat ‘magische’, dat wil ik ook graag stimuleren. Verder is het van belang om de visuele cultuur van de kinderen uit te breiden door hen het werk van verschillende fotografen in boeken te laten ontdekken en door het bezoek aan een tentoonstelling. op die manier leren ze fotografie als kunst- en expressievorm kennen en krijgen ze de mogelijkheid om hun interesse te verdiepen.

elk programma staan. maar waar ik altijd de nadruk op leg, is dat het niet om een ‘beeldbewerkingstage’ gaat. Ze leren bij ons dus niet om met een computerprogramma te werken, om door een opeenvolging van toetsen tot één of ander resultaat te komen. ik wil de kinderen de kans geven om de ontwikkeling concreet en ambachtelijk te beleven, ze zijn in hun vrije tijd al zo vaak met de computer bezig, toch? de uitgebreide mogelijkheden van digitale beeldbewerking is misschien iets voor een niveau 3.

leeft er voldoende belangstelling bij de kinderen om een intensieve fotostage te volgen? Verena : Kinderen zijn meestal wel geïnteresseerd in fotografie, dat heeft allicht ook te maken met de populariteit van de digitale fotografie in ons digitale tijdperk. maar meestal hebben ze geen idee van wat ze allemaal gaan ontdekken in een stage rond fotografie. Vaak zijn ze aangenaam verrast…

Wat moet je als begeleider vooral in huis hebben om dit soort werk te doen? Verena : Veel geduld vooral! maar ook de kinderen zelf moeten leren geduldig te zijn: wachten op de zon die achter de wolken zit, wachten totdat de foto ontwikkeld is… en ook het geduld om te herbeginnen, het lukt niet altijd van de eerste keer. dat ligt in de aard van het medium van de fotografie.

ook in sommige academies kunnen kinderen of jongeren fotografie volgen. Kiezen jullie voor een andere benadering? Verena : er zijn misschien wel een aantal ‘klassieke’ oefeningen die zowat op

Kan je je een mooi of bijzonder moment herinneren, iets wat je van één van de stages erg is bijgebleven? Verena : goh, er zijn er zoveel, eerlijk gezegd. Bij elke stage leer ik altijd zelf iets bij, dat is misschien wel het

allerfijnste. Kinderen kijken vaak anders naar de dingen dan volwassenen, waardoor je zelf soms erg wordt verrast. ik herinner me dat een jongetje op basis van paperclips een fotogram maakte van een berg waar hij ooit op vakantie was geweest. op die berg was ook ooit een filmscène van james Bond opgenomen. de ganse groep hing aan zijn lippen toen hij dat verhaal vertelde, en zijn fotogram was erg mooi. Zo’n fotogrammen maken zorgt meestal voor bijzondere momenten: de kinderen gaan dan met allerlei materiaal aan de slag en vaak komen ze daarbij tot heel poëtisch resultaten. ronduit wonderlijk!

rené magritte museum organisatieprofiel Het museum / huis van de wereldberoemde surrealistische schilder René Magritte toont de sfeer van het atelier waar de schilder de helft van zijn hele oeuvre (of maar liefst 800 schilderijen en gouaches) maakte. Zijn dagelijkse omgeving was een grote inspiratiebron voor hem. Het appartement van de schilder is gereconstrueerd zoals toen hij er woonde in de jaren 1930-’54. Zo kan de bezoeker in het echt zien wat Magritte in zijn schilderijen schilderde. Een hele reeks originele foto’s en brieven in de biografische tentoonstelling vertellen over de samenkomsten van de surrealistische schrijvers en dichters in zijn atelier / eetkamer. Eén van zijn eerste olieverfschilderijen als 11-jarige jongen is er te zien, naast gouaches en schetsen voor zijn schilderijen. Bovendien maakte Magritte affiches voor bioscoopvoorstellingen en omslagen voor muziekpartituren in de ‘Studio Dongo’, zijn werkplaats in de tuin van het huis. Het bezoek aan het huis

van René Magritte is onmisbaar om de bijzondere droomwereld van de surrealist te begrijpen. omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Geleid bezoek à la carte, van abstracte puzzels en detectiveopdrachten voor kinderen tot surrealistische denkpistes voor jongeren. Indien de leerkracht of begeleider rond een project werkt, kan hierop worden ingespeeld. Voor scholen Mogelijkheid tot combinatie van het museumbezoek met een workshop in de klas. - Voor 6- tot 12-jarigen: ‘Dromen met Magritte’. Hoe leefde deze wereldberoemde schilder? Waarover droomde hij? Waarover sprak hij met zijn surrealistische vrienden? De kinderen leren dagelijkse voorwerpen omtoveren in poëtische schilderijen.

Sommige dingen ondergaan zelfs een gedaanteverandering. - Voor 12- tot 18-jarigen: de bezoekers worden ingeleid in de surrealistische mysteries. Ze begrijpen waarom René Magritte surrealistisch schilderde en wat dit betekende in de jaren 1930‘54. - Voor +18-jarigen: verkenning van het concept ‘surrealisme’ op historisch, esthetisch, literair en filosofisch vlak aan de hand van oefeningen in groep doorheen het museum. In de vrije tijd Naast een interactief surrealistisch parcours in het huis van de schilder geeft het museumteam graag tips voor surrealistische activiteiten en spelletjes om de groep op het universum van Magritte voor te bereiden.

s

een ander voorbeeld van een Brusselse museale woning met een uitgebreide educatieve werking naar kinderen en jongeren toe is Het Hortamuseum. Voor meer info surf naar hortamuseum.be.

111

doelgroep 6-12 j 12-18 j 18+ Esseghemstraat 135 1060 Brussel (Jette) T 02 428.26.26 E [email protected] www.magrittemuseum.be Bereikbaarheid Tram 94 (halte Kerkhof van Jette), metro 6 (Belgica), tram 19, 51 (halte Kerkhof van Jette), bus 49, 88 (halte Rechtschapenheid), De Lijn: bus 230, 231, 232, 233, 235, 240, 241, 242, 243, 245, 246, 250, 251, 260, 460, 461, 462 (halte Bockstael)

rOsas organisatieprofiel Rosas is het dansersensemble en de productie- en spreidingsstructuur rond choreografe/danseres Anne Teresa De Keersmaeker. Met ‘Fase, four movements to the music of Steve Reich’, haar debuut uit 1982, trok zij meteen de aandacht van de internationale dansscène. De afgelopen 27 jaar heeft ze samen met haar dansersgezelschap een indrukwekkende reeks choreografieën gecreëerd. Rosas staat voor een danskunst van het pure schrijven met bewegingen in ruimte en tijd. De relatie tussen beweging en muziek staat centraal. Daarnaast werd in verschillende producties de verhouding tussen dans en tekst onderzocht. Parallel met het maken van nieuwe voorstellingen, blijft Rosas het opgebouwde repertoire presenteren. Zo wordt het eigen artistiek verleden doorgegeven aan nieuwe generaties toeschouwers en dansers.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Rosas stelt zich een expliciete kunsteducatieve opdracht, omdat deze vanzelfsprekend aansluit bij de wijze waarop het gezelschap kunst benadert en de plaats die het aan kunst geeft. ‘Dans’ is de core business, de ervaring van het dansen doorgeven aan anderen is Rosas’ eerste zorg vanuit kunsteducatief oogpunt. Daarnaast wordt er veel belang gehecht aan het geven van context aan voorstellingen en aan het delen van knowhow om zo te bouwen aan een duurzaam danslandschap. Rosas richtte zich in de afgelopen jaren al tot verschillende bewoners of bezoekers van dat danslandschap en zijn kunsteducatief traject loopt van dansinitiatie voor kinderen over gerichte acties naar scholieren tot professionele training en researchformats.

Voor scholen Rosas startte in 2008 met het project ‘RondOmDans’, dat als doel heeft studenten een intensieve introductie te geven tot hedendaagse dans. Ondertussen groeide ‘RondOmDans’ uit tot een krachtig format. Daarbij wordt theorie gecombineerd met kijken en ondervinden. De studenten krijgen een introductie door Anne Teresa De Keersmaeker, ze bezoeken PARTS en volgen een dansworkshop onder leiding van één van de Rosas-dansers waarbij een aantal choreografische principes in de praktijk worden omgezet. Daarnaast is er ook een theoretisch luik dat op school wordt uitgewerkt. Hier wordt vooral gefocust op de historische ontstaansgeschiedenis van dans als podiumkunst, de verschillen tussen klassieke dans en hedendaagse dans en op dans als uitlaatklep en ritueel. Bij deze inleiding wordt er veel gebruik

e

113

gemaakt van videofragmenten. Dit parcours bereidt de leerlingen voor op het bijwonen van de generale repetitie, die speciaal hiervoor tijdens de schooluren georganiseerd wordt. Ondertussen hebben zowel studenten uit het technisch onderwijs, de humaniora of het hoger onderwijs deelgenomen aan het project. In de vrije tijd Onder de noemer ‘Dancingkids’ organiseert Rosas sedert 2005 danslessen voor kinderen van vier tot veertien jaar. Er zijn zeven verschillende lessen (van speelse dans, hedendaagse dansinitiatie, klassiek ballet, tot creatieve dans). De keuze van de lesgevers en de samenstelling van het lessenpakket gebeurt door Anne Teresa De Keersmaeker. Vanaf het prille begin was ‘Dancingkids’ een reusachtig succes en ondertussen vinden op zaterdagvoormiddag niet minder dan 335 kinderen de weg naar de dansstudio’s in de Van Volxemlaan. Via deze toegankelijke formule wil Rosas de brug slaan naar kinderen uit de buurt, onafhankelijk van hun opleiding en achtergrond. De danslessen vormen een grote aantrekkingskracht voor zowel Nederlandstaligen als Franstaligen en er zijn in totaal zestien verschillende nationaliteiten vertegenwoordigd. Het schooljaar wordt feestelijk afgesloten met een publiek toonmoment.

praKtijKVoorBeeld(en) Deze zomer organiseerden Rosas en Wiels voor de eerste keer een zomerstage van één week voor twee groepen van twaalf kinderen tussen zeven en elf jaar. Elke dag bestond uit twee delen: een dansworkshop in de rosassstudio’s en een plastisch atelier in Wiels (tekeningen, installaties zeefdruk). De rode draad van deze stage was de droom: “Elke nacht droom ik en reis ik … naar elders”. Op het einde maakten de kinderen een expo met hun werk en brachten ze een korte performance.

doelgroep -6j 6-14 j studenten Van Volxemlaan 164 1190 Brussel T 02 344 55 98 E [email protected] www.rosas.be www.dancingkids.be Bereikbaarheid Tram 82,97 (Kastanjes)

rOsas: ‘rOndOmdans’ PrOJect rOnd hedendaagse dans en de vOOrstellingen van rOsas

sinds 2008-2009 richt het gerenommeerd dansgezelschap rosas van a.t de Keersmaeker zich ook expliciet tot studenten (en docenten) van secundaire scholen en hogescholen, hoofdzakelijk in Brussel. Voornaamste bedoeling: jongeren te laten proeven van een kunstdiscipline als hedendaagse dans, meer in het bijzonder van het werk van rosas zelf. aan de hand van een intensief traject, waarbij de jongeren ook een bezoek brengen aan de dansschool p.a.r.t.s. en vaak een introductie krijgen van de choreografe, worden ze omkaderd om meer bewust en tegelijk vrijer te leren kijken naar een abstracte kunstvorm. eén van die scholen die regelmatig deelneemt aan zo’n traject is de HuB, de Hogeschool-universiteit Brussel, afdeling kleuteronderwijs. docente els de jaegere, zelf gegradueerd in de lichamelijke opvoeding, vertelt waarom ze het zo waardevol vindt om haar toekomstige kleuterleiders(sters) te laten kennismaken met hedendaagse dans.

Els: eerst moet ik vertellen dat we er met ons team expliciet voor gekozen hebben om in deze opleiding vooral de nadruk te leggen op het muzische, wat betekent dat het over de drie verschillende jaren op verschillende manieren heel sterk is vertegenwoordigd. We hebben ook een muzische leerlijn uitgebouwd. in het derde jaar past het project met rosas in ons programma van het eerste trimester waar de studenten kunnen kiezen tussen verschillende kunstdisciplines om die eerst op eigen niveau te ontdekken. Ze kunnen kiezen tussen opera, theater, beeldende kunst, dans etc. Voor elk van die disciplines zoeken we naar een stevig pakket van omkadering. in het tweede trimester moeten ze zelf naar zo’n omkadering op zoek gaan én moeten ze ook in hun stage in een derde kleuterklas een gelijkaardig soort kunsteducatief parcours kunnen afleggen met de kleuters zelf. dat kan betrekking hebben op één muzisch domein, maar dat kan ook interdisciplinair zijn. maar ze zullen natuurlijk nooit een hedendaagse dansvoorstelling bijv. van rosas loslaten op ukkies van 3 of 4 jaar. Hoe zien jullie de vertaling naar hun onderwijspraktijk wel? Els: Wat aan bod komt in de inleiding op school tijdens het

rosas-traject is eerst en vooral echt basics: het gaat over ‘wat is beweging?’, en over ‘wanneer wordt beweging dans?’. dat is sowieso essentieel om over na te denken, voor welke leeftijd je ook werkt. en ook bij p.a.r.t.s. en rosas zelf doen ze ervaringen op die hen op een andere manier hun eigen lichaam en lichamelijkheid tout court leren kennen. dat is zeker informatie die ze kunnen meenemen naar de klaspraktijk. Bepaalde oefeningen of opdrachten worden door onze studenten ook gretig opgepikt. Bijvoorbeeld in het geval van de laatste voorstelling ‘the song’, werd het hen gaandeweg duidelijk dat bewegingsexpressie ook mogelijk is zonder muziek. de ganse discussie die toen ontstond (zoals ‘maakt je eigen lichaam in beweging ook muziek?’) is een voedingsbodem om op een andere manier over een aantal zaken te gaan nadenken. en om ook mee te pakken in hun dagdagelijkse omgang met de kleuters. je zou het een soort ‘esthetische’ levenservaring kunnen noemen, los van al het technische dat bij hedendaagse dans komt kijken. gaat het vooral om het openbreken van hun horizont om een kleine mentaliteitswijziging teweeg te brengen in hun visie op dans? Els: Zeker, maar wat ook heel

l t . m e j n p n d t n r g t n d m s p n n g t s j -

m n

l

117

gesPrek met els deJaegere, dOcente kleuterleiding in het hub

belangrijk is voor mij is dat ze merken hoe je kan leren kijken naar iets, hoe je daarin kan groeien. Kleuters worden toch ook overstelpt met beelden, via film, tV, etc. daarin kunnen zij hen voor een stuk begeleiden om die indrukken te leren interpreteren, om ze te leren betekenis te geven. door de omkadering die vanuit rosas wordt geboden, ondervinden zij aan den lijve hoe zoiets kan werken. Hoe hun eigen perceptie verandert… in heel wat hedendaagse dansproducties zit veel inbreng van de dansers zelf, de bewegingstaal, het vocabularium ontstaat vaak organisch. Het is meer of anders dan het louter instuderen van pasjes of het kopiëren van bewegingen. proberen jullie ook die notie mee te geven aan de studenten als ze later met de kleuters rond beweging gaan werken? Els: absoluut, en dat is nu net de grootste moeilijkheid. de studenten grijpen toch makkelijk terug naar iets voorgekauwds, naar iets wat hen structuur biedt en wat ze kunnen reproduceren. ik weiger daarom ook te spreken over dansexpressie, het gaat om bewegingsexpressie voor mij in de zin van ‘met je lichaam leren communiceren’. dat hoeft zeker niet altijd ‘dans’ te zijn. je moet eerst mogelijkheden creëren waarbij de kleu-

ters hun eigen lichaam kunnen leren ontdekken, alvorens je hen een te concrete opdracht geeft die ze dan gewoon, vaak op een stereotiepe manier, gaan invullen. ik bedoel: durf eens muziek op te zetten en zie dan hoe verschillend ook kleuters al gaan bewegen. de één vertrekt vanuit de voeten, de andere vanuit de armen, nog een ander vanuit het bekken… ik verplicht hen daarvoor ook om op zoek te gaan naar niet–commerciële muziek om mee te werken. Want dat opent meer mogelijkheden. tijdens de workshop bij rosas merken ze ook dat ze – zelfs met hun beperkingen toch een eigen ‘dans’ kunnen ontwikkelen en dat ze daarin zelf kunnen bepalen hoe ver ze willen gaan. Het respect dat ze daarbij voelen vanuit de dansers en de choreografe zelf, vind ik heel mooi en belangrijk. is het voor jou ook wenselijk dat de studenten nadien, na het project, uit eigen beweging naar andere hedendaagse dansvoorstellingen gaan kijken? Els: Het zou mooi meegenomen zijn, en ik weet ook dat het voor sommigen zo werkt. Want de omkadering is zodanig opgebouwd dat het de drempel toch behoorlijk naar beneden haalt. de studenten – lang niet allemaal maar toch - beseffen daardoor dat

zo’n abstracte dansproductie eigenlijk best genietbaar kan zijn. Ze slagen er soms ook in om hun medestudenten, die niet deelnamen aan ‘rondomdans’, warm te maken om ook eens naar een voorstelling van rosas te gaan kijken. dat is niet niks, hè. moet dans een prominenter plaats innemen in ons onderwijs? Els: ja, vind ik wel. maar we worden nog geplaagd door een grote gêne, door ‘wat gaan de anderen niet denken?’. dat is - vrees ik – nog altijd een erfenis van onze katholieke moraal van vroeger, toen lichamelijkheid / sensualiteit iets zondigs was. de studenten die in onze opleiding zitten hebben in de lagere school of de humaniora amper ooit iets met dans te maken gehad, jammer genoeg. Hun lichaam zit meestal al helemaal vast. dus, strikt genomen komt zo’n project te laat. maar we hopen dat ze door zo’n initiatief ergens toch het nut, het belang en de schoonheid gaan inzien van ‘leren bewegen’, je leren goed te voelen in je lijf, en dat zij het op hun beurt gaan doorgeven aan de komende generaties. We kunnen maar proberen, hè …

ultima vez organisatieprofiel Ultima Vez werd opgericht in 1986 als het gezelschap en de productiestructuur van choreograaf, regisseur en filmmaker Wim Vandekeybus. Sindsdien heeft Ultima Vez haar activiteiten als internationaal hedendaags dansgezelschap met een sterke basis in Brussel verder ontwikkeld. De werking is gebaseerd op volgende pijlers: - de creatie, productie, distributie, promotie en omkadering van de artistieke projecten van Wim Vandekeybus. - de organisatie van kunsteducatieve activiteiten voor uiteenlopende doelgroepen. - de ondersteuning van en adviesverlening aan jonge podiumkunstenaars in samenwerking met Work Space Brussels.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing De kunsteducatieve werking van Ultima Vez bestaat enerzijds uit de omkadering bij de voorstellingen van Wim Vandekeybus. Anderzijds organiseert Ultima Vez ook eigen theater- en dansworkshops voor specifieke doelgroepen. Deze zijn onder meer bedoeld voor professionele dansers, amateurs, jongeren, leerkrachten, … Voor scholen De krachtige, fysieke bewegingstaal die typisch is voor het werk van Ultima Vez, spreekt vaak tot de verbeelding van

jongeren. Vele elementen in het werk van Wim Vandekeybus sluiten namelijk nauw aan bij hun belevingswereld: de energie, uitbundigheid, seksualiteit, humor, expliciete aanwezigheid van de muziek, … Ter omkadering bij de voorstellingen van Wim Vandekeybus ontwikkelde Ultima Vez in samenwerking met freelance medewerkster Dafne Maes verschillende educatieve formules waaronder specifieke inleidingen en workshops voor zowel leerlingen als leerkrachten. Deze vinden plaats in samenwerking met de verschillende speelplekken en partnerorganisaties in Vlaanderen en Brussel.

119

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j 18+ Zwarte vijverstraat 97-99 1080 Brussel T 02 219 55 28 E [email protected] www.ultimavez.com Bereikbaarheid Metro 1,5 (Zwarte vijvers)

praKtijKVoorBeeld(en) In de vrije tijd Sinds 2002 organiseert Ultima Vez op initiatief van of in samenwerking met andere partners projecten voor en door jongeren: intensieve workshops die resulteren in een toonmoment of zelfs een heuse voorstelling. Centraal hierbij staan steeds het fysieke, het interdisciplinaire en de openheid naar culturele diversiteit.

Workshops Dans en Theater voor jongeren Een week na de voorstellingenreeks Radical Wrong in theater BRONKS nodigde Wim Vandekeybus danser en theatermaker Seppe Baeyens uit voor een workshop met jongeren. Tijdens de paasvakantie van 2011 gingen 15 jongeren de confrontatie aan in korte theater- en dansscènes. Ook kregen ze de kans om hun artistieke bevindingen te tonen aan een publiek.

unik organisatieprofiel UNIK beweegt zich in het veld van dans en performance. De organisatie werd opgericht door leden en oud-leden van het Bal Moderne-team. Het doel? Dansplezier!

omscHrijVing puBlieKsWerKing Het aanbod van dansparticipatieve activiteiten van UNIK is heel divers. Enerzijds U-Party’s waarbij het publiek via boeiende choreografieën wordt meegesleept in de wondere wereld van de dans; nieuw in het aanbod is ‘Bal Global’, een multicultureel bal met live muziek! Anderzijds workshops in alle mogelijke dansdisciplines op elk niveau en voor alle leeftijden. Voor scholen Tijdens een workshop ‘U-Party’ wordt een choreografie uit het repertoire van de party’s aangeleerd. De ambiance blijft ontspannen, maar de dansen worden grondiger aangeleerd dan tijdens een party. Desondanks blijft de deelnemers het plezier van het dansend bewegen meegeven nog altijd het allerbelangrijkste. De workshops vereisen geen langlopend engagement, enkel voldoende energie tijdens de workshop zelf.

In een workshop ‘U-Party’ daarentegen gaat men dieper in op de dansmaterie. De klemtoon van deze workshops ligt op hedendaagse dans, maar ook andere dansdisciplines zitten in het aanbod. De pool van lesgevers van UNIK is immers groot en hun achtergronden heel divers: folkloristische dans, tapdans, jazzdans, klassiek ballet, enz. UNIK plaatst steeds de juiste lesgever / begeleider op het juiste project. Eenmalige prikkels of intensieve reeksen met een toonmoment als apotheose: de inhoud en tijdsduur van de workshops in functie van de doelgroep worden op vraag van en samen met de organisatie besproken. In de vrije tijd Zie ‘Voor scholen’.

121

doelgroep -6 j 6-12 j 12-18 j 18+ Biezeweide 101 1500 Halle T 0478 03 90 16 E [email protected] www.unikdanceproject. wordpress.com Bereikbaarheid UNIK komt naar jullie toe.

praKtijKVoorBeeld(en) Op initiatief van verschillende Brusselse Gemeenschapscentra gingen al heel wat scholen in op het aanbod van initiatielessen hedendaagse dans voor kleuters en kinderen van de lagere school. Een dansdocent komt ofwel in de school ofwel in het Gemeenschapscentrum en neemt de kinderen mee op ontdekking doorheen de wondere wereld van de dans.

wiels organisatieprofiel WIELS is een internationaal laboratorium voor de creatie en de verspreiding van hedendaagse kunst. Gericht op beeldende kunst, kent het ook een belangrijke plaats en aandacht toe aan de raakvlakken en interacties met andere disciplines, om zo hedendaagse kunst voor te stellen in al zijn diversiteit en het publiek in permanent contact en dialoog te brengen met de recente ontwikkelingen en de debatten in de kunstwereld.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Publiekswerking en kunsteducatie zijn twee sleutelbegrippen voor WIELS. Hedendaagse kunst begrijpt WIELS als een vorm van kennis die uitzonderlijk geschikt is voor het vatten van actuele maatschappelijke veranderingen. WIELS wil een betere toegang tot deze kennis mogelijk maken en het pluralisme en de diversiteit in de percepties garanderen. Voor scholen Een bezoek aan WIELS laat toe om op een pedagogische manier de lopende tentoonstelling te bespreken, zo kunnen kennis van en begrip voor de hedendaagse wereld worden ontwikkeld. Deze bezoeken richten zich op leerlingen van de lagere en de middelbare school. Ze zijn aangepast aan de leeftijd en de vaardigheden van de leerlingen alsook aan het aantal deelnemers. Omdat de nadruk vooral op de actieve participatie van de kinderen ligt, richten de bezoeken zich op het leren appreciëren van kunstwer-

ken en niet op het opdringen van kennis. Het ‘actieve’ bezoek kan worden afgesloten met een creatief atelier om de kennis over de gepresenteerde kunstwerken te verwerken. De activiteiten die WIELS aanbiedt, hebben invloed op de verschillende doelstellingen van de educatie, zoals verbeelding stimuleren, kennismaking met de artistieke technieken, het ontwikkelen van een waarnemende en analytische geest, zich mondeling leren uitdrukken met respect voor de anderen, het ontwikkelen van de mogelijkheid om de wereld die

123

Elke laatste zaterdag van de maand organiseert WIELS een Cine Club waarin kinderen tussen vijf en twaalf, niet-commerciële kinderfilms ontdekken. Ten slotte worden er tijdens de schoolvakanties stages van één week georganiseerd, begeleid door jonge kunstenaars. praKtijKVoorBeeld(en)

ons omringt te analyseren en te begrijpen, het ontwikkelen van een kritische manier van denken. In de vrije tijd WIELS organiseert elke woensdagnamiddag en zondagvoormiddag creatieve ateliers waarin kinderen op een ludieke manier de hedendaagse kunst kunnen ontdekken. Van kledingontwerp tot animatiefilm, van radiomaken tot fotografie: tijdens de ateliers, begeleid door jonge hedendaagse kunstenaars, leren de kinderen via de lopende tentoonstellingen verschillende technieken kennen en raken ze vertrouwd met de wereld en de taal van hedendaagse kunst.

Voor de nieuwe tentoonstelling van Alina Sczapocznikow heeft WIELS een kleine gids voor jongeren ontworpen waarmee zij de tentoonstelling op een ludieke manier kunnen ontdekken! Door allerlei opdrachten leren zij op een andere manier naar kunst kijken, en leren ze zowel begrippen uit de hedendaagse kunst als maatschappelijke relevantie van kunst kennen.

doelgroep 6-12 j

Avenue Van Volxemlaan 354 1190 Brussel T 02 340 00 53 E frederique.versaen @wiels.org www.wiels.org Bereikbaarheid Bus 50,49 (Wielemans) Tram 82,97 (Wiels)

zinnema organisatieprofiel De missie van Zinnema komt neer op de ondersteuning van amateurkunstenaars in Brussel en de Rand. Amateurkunstenaars zijn mensen die creatief zijn in hun vrije tijd, op welke manier dan ook en van welke leeftijd of afkomst ook. Zinnema wil werken als een grootstedelijke praktijkplaats voor amateurkunsten, met groepen en individuen (residenten en artistieke samenwerkingen) die de stad en de wereld van nu reflecteren. Zinnema biedt ondersteuning aan amateurskunstenaars en heeft een eigen artistieke programmatie.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing Voor wat betreft de kunsteducatieve organisaties betekent dit voornamelijk een kadering van en medewerking met deze organisaties. Zinnema kan haar infrastructuur, logistiek en technische ondersteuning ten dienste stellen van kunsteducatieve projecten.

In de vrije tijd De kerntaak van Zinnema blijft het werken voor amateurkunstenaars: vaak richten we deze oproep ook naar jongeren (vaak 16+). Zo kunnen ze een eerste podiumervaring beleven in dans, theater of muziek of meewerken aan een beeldend of filmisch project. praKtijKVoorBeeld(en)

Voor scholen Zinnema stelt haar infrastructuur ter beschikking voor de schoolprogrammatie i.s.m. het lokale gemeenschapscentrum De Rinck (Anderlecht). De voorstellingen aangeboden aan lager en middelbaar onderwijs vinden plaats in de schouwburg van Zinnema. Daarnaast zijn er specifieke samenwerkingen op maat met de kunstscholen, vooral in functie van eindwerken en toonmomenten van leerlingen. Dit geldt in het bijzonder voor Kunsthumaniora Brussel en het Koninklijk Conservatorium Brussel afdeling Musical.

Zo organiseert Zinnema bijvoorbeeld in samenwerking met GC De Rinck, Mister Box vzw en een aantal middelbare scholen ‘De Plek’, een filmatelier met +16-jarigen rond hun favoriete hangplek. Dit project werd opgestart in de marge van de kunsteducatieve omkadering rond de voorstelling ‘Tot in de woestijn’, locatietheater van Laika. Occasioneel organiseert Zinnema workshops of ateliers voor kinderen in randprogrammatie, zoals bijvoorbeeld bij het seizoensopeningsfeest ‘KanALL-Z’ of het dansfestival ‘Spagaat’. Ook op vraag van anderen (een RITS-studente regie) kwamen er bijvoorbeeld al theaterworkshops voor tienermeisjes.

-

125

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j 18+ Veeweidestraat 24-26 1070 Anderlecht T 02 555 06 00 E [email protected] www.zinnema.be Bereikbaarheid Bus 46,49 (Sint Guido) 116,117,118,170,171 (Veeweide) Metro 1,5 (Sint Guido) Tram 81 (Sint Guido)

126

Diensten en organisaties in Brussel die veelal een koepelfunctie hebben of zich anderzijds niet laten ordenen in het eerste deel. Je krijgt er ook enkele Franstalige spelers in opgesomd.

kunsteduc in brussel sPecials

ucatie el:

127

brusselse gemeenschaPs algemene omscHrijVing Van de WerKing en Het aanBod

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing

De gemeenschapscentra (GC) zijn 22 huizen met zicht op de stad. Nederlandstalige centra met een openheid naar anderstaligen en naar de verscheidenheid aan culturen in Brussel. In elke gemeente van het Brussels Gewest is er een gemeenschapscentrum en op het grondgebied van Brussel-stad zijn er vier. Elk gemeenschapscentrum is uniek, met een eigen aanbod, stijl en accenten.

De gemeenschapscentra zijn lokale sociaal-culturele organisaties die bijdragen aan de integrale leefkwaliteit in de stad. Ze doen dit onder andere door een werking te ontplooien op vlak van kunsteducatie en permanente vorming met oog voor de dwarsverbindingen tussen cultuur, welzijn en onderwijs. Voor scholen De 22 Brusselse gemeenschapscentra ontplooien een gevarieerd cultuuraanbod voor de scholen met zowel grote als kleine theater-, dans-, film-, en muziekvoorstellingen en een uitgebreide kunsteducatieve werking (workshops, tentoonstellingen, rondleidingen in musea, ...). Momenteel programmeren zeventien gemeenschapscentra jaarlijks een 300-tal schoolvoorstellingen en een 700-tal workshops voor het basis- en kleuteronderwijs. Ze bereiken hiermee elk jaar plusminus 35.000 kinderen. Enkele centra ontwikkelen ook een werking voor het secundair onderwijs.

In de vrije tijd In de gemeenschapscentra kan je terecht voor een uitgebreid aanbod. Dit varieert van theatervoorstellingen met een omkadering van workshops zoals ‘7 x Zondag’ in GC Ten Weyngaert en ‘Uit de Veren’ in GC Essegem tot kinderateliers, naschoolse activiteiten, cursussen en speelweken zoals ‘Boenk’ in GC De Kroon, ‘Circus zonder handen’ in GC De Markten, ‘WaBoDam Jeugdproject’ in GC Den Dam en GC WaBO, ‘Dada’ in GC De Kriekelaar, ‘Woensen’ in GC Ten Noey en ‘De Toeter’ alsook een creatieve atelierwerking in GC De Pianofabriek. Heel wat centra organiseren ook jaarlijks een of meerdere kinderdagen met een rijk educatief en cultureel aanbod al dan niet rond een speciale gebeurtenis als Sinterklaas of de opening / sluiting van het seizoen zoals ‘Alles Kids dag’ in GC Everna, de ‘Doewadag’ in GC De Rinck, ‘Wilder’Uit’ in GC De Kroon. Ten slotte is er een uitgebreid kinderaanbod op diverse jaarlijkse festivals of evenementen zoals Visueel festival Visuel (Sint-Agatha-Berchem), Plazey (Elisabethpark in Koekelberg),

129

Pscentra Ô’de Molenbeek (in straten van Molenbeek), Brosella (groentheater in Laken), Filem’on (GC Everna en GC Ten Weyngaert). praKtijKVoorBeeld(en)

m ‘diep in het Bos’: Dit speels kinderkunstenfestival in openlucht, opgestart als opvolger van de succesvolle locatievoorstelling ‘Ronja de Roversdochter’, bracht enkele duizenden kinderen met hun begeleiders eind augustus 2011 naar het Laarbeekbos in Jette. Naast een zevental dans- en jeugdtheatervoorstellingen, konden de kinderen en jongeren er proeven van een uitgebreid aanbod van ateliers zoals bijvoorbeeld een belevingsatelier ‘Kinderboerderij’, het ontdekkingslabo ‘Deenzjer’, de literatuurworkshop ‘Schrijf een brief aan jezelf’, de culinaire, mythen- en legendewandelingen. www.diepinhetbos.be ‘superVlieg/supermouche’: Na edities in Laken en in SintGillis/Vorst zoeft SuperVlieg weer door Brussel en landt op 17 juni 2012 voor een tweede keer in het park van Vorst/Sint-

Gillis. SuperVlieg/SuperMouche is een kinderkunstenfestival van één dag vol theater, muziek, circus, animaties en kunstenateliers. Kinderen én hun ouders, grootouders, tantes en nonkels, vriendjes en vriendinnetjes kunnen komen kijken en meedoen op deze bruisende familiedag vol kunsten en kunstjes in het park. www.supervlieg.be ‘tot in de Woestijn’: Deze bejubelde jongerenvoorstelling van Laika werd door de 22 gemeenschapscentra naar Brussel gehaald voor de leerlingen van het secundair onderwijs. De educatieve omkadering bestond uit twee luiken: een theaterinleiding in de klas en een gesprek met de acteurs direct na de voorstelling. www.totindewoestijn.be

in Brussel zijn ook twaalf franstalige cultuurcentra. Voor het aanbod of hun kunsteducatieve aanbod voor kinderen en jongeren, zie: www.centresculturelsbruxellois.be.

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j 18+ Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel T 02 563 05 78 E gemeenschapscentra @vgc.be www.gemeenschaps centra.be

brusselse nederlandstal bibliOtheken algemene omscHrijVing Van de WerKing en Het aanBod

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing

De bibliotheek is een culturele basisvoorziening, een spreekwoordelijke ‘externe boekenkast’ van en voor elke burger, jong en oud. De bibliotheek voert een sterke nabijheidspolitiek: in de plaatselijke bib kan iedereen terecht voor antwoorden op vragen met betrekking tot kennis, cultuur, ontspanning. Daartoe is en blijft de bib uitgerust met fysieke collecties boeken, kranten en tijdschriften, muziek- en filmdragers. Maar ook digitale collecties komen steeds meer in beeld. De bibliotheek speelt verder een steeds actievere rol als informatiebemiddelaar: vindt de gebruiker zijn weg niet in de informatiejungle, dan biedt de bib eerstelijns hulp.

De Brusselse bibliotheken zetten sterk in op leesbevordering en literatuurpromotie. Vanuit de wetenschap dat ‘goed lezen’ veel kansen biedt in onze maatschappij, is de opdracht van de bibliotheek om een rijke en sterke leescultuur te ontwikkelen bij een zo breed mogelijk publiek. Belangrijk om aan te stippen is dat ‘lezen’ hierbij in een ruime betekeniszin gebruikt wordt. De bibliotheek focust niet langer alleen op de klassieke, ‘analoge’ leeswijzen, maar besteedt steeds meer aandacht aan het ‘lezen’ van verschillende soorten beeldtaal, aan de omgang met nieuwe media, aan informatiegeletterdheid. Voor scholen De Brusselse bibliotheken werken nauw samen met het onderwijs. De lokale bib is voor veel leerkrachten de ‘schoolbibliotheek’ bij uitstek. De troeven van de bibliotheek zijn groot: actuele en aantrekkelijke collecties voor alle leeftijden, professionele ondersteuning, rondleidingen op

maat en bovendien speciale leenvoorwaarden voor scholen. De Brusselse bibliotheken gaan ook verder en nodigen ‘hun’ scholen uit op tal van speciale boekevenementen, zoals auteurslezingen, voorleesuurtjes of vertelmomenten. Deze activiteiten vinden doorgaans het hele jaar plaats, met een absoluut hoogtepunt tijdens de jaarlijkse Jeugdboekenweek (zie praktijkvoorbeeld 1). In de vrije tijd Naast de ondersteunende werking voor scholen, mikken de Brusselse bibliotheken ook in hun vrijetijdsaanbod op het stimuleren van een gunstig leesklimaat bij zoveel mogelijk gezinnen. De klassiekers in het vrijetijdsaanbod zijn de vaste voorleesuurtjes voor ouders en kinderen. Een aantal bibliotheken organiseren daarbovenop ook extra activiteiten, zoals taalateliers, voorleesinitiatie voor ouders, een leesclub voor jonge lezers, ... Ten slotte zijn er ook een aantal bovenlokale leesbevorderingsprojecten waarbij ouders worden aangemoedigd om boeken en verhalen thuis een plaats(je) te geven. Twee belangrijke

131

talige n

-

projecten zijn hier ‘Boekbaby’s’ (boeken en verhalen voor de allerkleinsten) en ‘Boekenbende aan Huis’ (leesstimulering voor de beginnende lezers. praKtijKVoorBeeld(en) jeugdboekenweek Elk jaar nemen de Brusselse bibliotheken massaal deel aan de Jeugdboekenweek, een project van Stichting Lezen. De Jeugdboekenweek is voor de Brusselse bibliotheken het sluitstuk van hun jaar-in-jaar-uit samenwerking met de scholen: tijdens de Jeugdboekenweek komen de klassen niet voor een klassiek bibliotheekbezoek, maar worden ze verrast op een echte verhalenvoorstelling of een creatief atelier, op maat van de klas. Voor die voorstellingen doen de bibliotheken een beroep op professionele verhalenvertellers of workshopbegeleiders. De klemtoon ligt bij de voorstellingen op verhalenplezier, of hoe een plot en een aantal personages tot leven kunnen worden gewekt met weinig meer dan taal, stem en mimiek.

Verhalen in de bib De Brusselse bibliotheken zijn huizen boordevol verhalen. De bibliotheken maken er een punt van om die verhalen ook zoveel mogelijk tot leven te laten komen. Zowat alle Brusselse bibliotheken organiseren op vaste momenten verhalenuurtjes voor kinderen en hun ouders. Meestal op woensdagnamiddag of op zaterdag. Het opzet is eenvoudig: de verhalenverteller blaast verzamelen en voert de kinderen en hun ouders mee naar de vertelhoek. Daar liggen de boeken klaar of staat het Kamishibaïtheatertje te wachten. En vertellen maar … Heel wat bibliotheken doen daar nog een schepje bovenop met ‘de luxe-vertelmomenten’, gaande van een halloweenverhalentocht, de komst van de Vertel-Sint, een verhalencarrousel in de gemeente, tot de kinder- en jeugdjury, een tweetalig verhalenatelier, de kamishibaïfiets op het wijkfeest …

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j contactgegevens Alle contactgegevens van de Brusselse Nederlandstalige bibliotheken zijn te vinden op www.bruno.be.

erFgOedcel brussel / vgc algemene omscHrijVing Van de WerKing en Het aanBod In 2003 sloot de VGC voor het eerst een cultureel-erfoedconvenant met de Vlaamse Gemeenschap om een erfgoedbeleid op maat van Brussel te realiseren. Daarbij staan roerend en immaterieel erfgoed centraal. De erfgoedcel voert in samenwerking met een breed netwerk van erfgoedactoren deze opdracht uit. Daarbij wil ze het aanwezige erfgoed zichtbaarder maken voor een publiek. Met haar projecten wil de erfgoedcel Brussel het vaak verrassende cultureel erfgoed in al haar diversiteit op een creatieve, vernieuwende en kwaliteitsvolle manier tonen. Door het gemeenschapsvormende karakter is erfgoed de motor voor intergenerationele en interculturele kruisbestuiving. Publieksparticipatie is hierbij belangrijk. Om het draagvlak van erfgoed nog te vergroten

is samenwerking met andere sectoren, in het bijzonder onderwijs, jeugd, kunsten en welzijn, cruciaal. De erfgoedcel wil het cultureel erfgoed van Brussel behouden voor toekomstige generaties en daarom zijn jongeren van vandaag een belangrijke doelgroep in de werking. omscHrijVing Van de erfgoededucatieVe WerKing Door nauwe samenwerking met tal van partners zoals de Brusselse museumraad, educatieve partners en expertisecentra zoals Tapis Plein wil de erfgoedcel het cultureel erfgoed van Brussel kenbaar maken aan doelgroepen binnen diverse sectoren: onderwijs (zowel basis-, secundair als hoger onderwijs), jeugd (speelpleinwerking, jeugdbewegingen), welzijn (mensen in armoede), sociaal-culturele sector (zelforganisaties, seniorenverenigingen,…).

Voor scholen De erfgoedcel is op twee domeinen actief in de scholen. • Enerzijds werkt ze samen met studenten in diverse hogescholen / universiteiten om zelf erfgoedprojecten te ontwikkelen die nadien aangeboden worden aan scholen (lager onderwijs – eerste graad secundair onderwijs). Hierbij is het belangrijk dat deze projecten zowel passen in de leerplannen van de studenten, maar ook op die manier worden gerealiseerd dat ze passen binnen de leerdoelstellingen van de beoogde graad. • Anderzijds ontwikkelt de erfgoedcel, in samenwerking met tal van partners uit het Brusselse werkveld, een aantal instrumenten / publicaties / spellen om mee aan de slag te gaan in de scholen. Deze instrumenten zijn ook steeds voorzien van lesmappen voor de leerkrachten. In de vrije tijd Binnen het aanbod dat de erfgoedcel in samenwerking met partners ontwikkelt, is er aandacht voor inzetbaarheid binnen jeugdverenigingen en speelpleinen in de vakantie of tijdens evenementen (Erfgoeddag).

,

t

133

praKtijKVoorBeeld(en) stadsspel smartopolis: een zoektocht naar de ontstaansgeschiedenis van de stad (Erfgoedcel Brussel in samenwerking met JES) Doelgroep: kinderen en jongeren van tien tot veertien jaar (jeugdbeweging of schoolverband). ‘Smartopolis’ is een multimediaal stadsspel waarbij deelnemers op zoek moeten naar het antwoord op een raadsel. Zoals iedere stad kent Brussel heel wat stadsverhalen en legenden. Dit spel is een zoektocht naar een stadsverhaal. We gaan op zoek naar de rol van bepaalde personages binnen een al dan niet bestaand verhaal. Maximaal vijf deelnemersgroepen met vijf groepsleden vertrekken van een centrale plek in de stad. De opdrachten hebben betrekking op verhalen van de stad. Iedere opgeloste opdracht geeft een stukje informatie vrij. Door de gekregen informatie in een logigram te plaatsen kunnen de deelnemers vervolgens het raadsel oplossen. Het doel van het spel is het Brussels cultureel erfgoed en de stadslegenden leren kennen.

art nouveau diaspora: een opdrachtenwandeling rond deze kunststroming (Erfgoedcel in samenwerking met Korei en Sint-Lukasarchief) Doelgroep: secundair onderwijs. Het totaalproject ‘Art nouveau diaspora’ belicht de art nouveau als architectuur- en levensstijl, die heel wat vernieuwing in plan- en ruimteopvatting bracht. Een architectuurwandeling voor scholen (ca. 2.30 uur) is een goede aanvulling bij lessen over art nouveau. Na afloop kan je deze stijlstroming herkennen. Daarbij ontwikkel je de vaardigheid om architectuur te bekijken, te beschrijven en te analyseren. De oefeningen bij de wandeling worden individueel of in kleine groepjes (maximum vier personen) opgelost. Verschillende opdrachten verwachten geen strikt antwoord, maar laten ruimte voor individuele creativiteit. De benodigdheden zijn een wegwerpcamera of fototoestel, schrijfplankje, schrijfgerei, ... De wandeling is downloadbaar op www.erfgoedbrussel.be. Het doel van het spel : de principes van de art nouveau leren kennen en de aanwezigheid van deze stroming in Brussel ontdekken.

doelgroep -6j 6-12 j 12-18 j 18+ Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel T 02 563 05 82 E [email protected] www.erfgoedbrussel.be Bereikbaarheid MIVB: M2 Rogier

Jes stadslabo organisatieprofiel JES, stadslabo voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen. JES is een vormingsorganisatie voor en rond stedelijk jeugdwerk, een no-nonsense productiehuis voor stedelijke jongerencultuur en een kansenscheppende organisatie voor opleiding en tewerkstelling van werkloze jongeren en jongvolwassenen. De organisatie wil straathoekwerk verrichten voor kwetsbare jongeren in de hoofdstad en een belangrijk programmator zijn van avontuurlijke vrije tijd op stadsmaat. Daarnaast geldt JES als een steunpunt voor de Brusselse jeugdhuizen en jeugdateliers en als een deskundige partner rond grootstedelijk jeugdbeleid en grootstedelijke jeugdbeleidparticipatie. Tot slot is de organisatie een exploitant van jeugdinfrastructuur met onder andere verblijfcentrum de Waterman in Brussel.

omscHrijVing KunsteducatieVe WerKing cultuurparticipatie Zowel voor de jonge Brusselse cultuurconsument als voor de cultuurproducent heeft JES een structureel aanbod. JES slaat hiermee een brug tussen de jeugd- en de cultuursector. de rockfabriek In De Rockfabriek kunnen verenigingen, scholen, jonge muzikanten en groepen terecht voor muziekopnames en allerhande workshops. studio Jonge muzikanten en groepen kunnen in de opnamestudio van De Rockfabriek digitale muziekopnames voor demo’s en cd’s (Pro Tools) maken. De studiomedewerker ondersteunt hen hierbij en zorgt mee voor een geruisloze opname en geluidsmontage. Maar ook scholen, jeugdverenigingen en andere organisaties kunnen in De Rockfabriek een eigen muzieknummer komen opnemen. Kennis van geluidstechniek is niet nodig, inspiratie wel! Voor Brusselse jeugdverenigingen begeleiden we een taalatelier waarin anderstalige kinderen rappen in het Nederlands: ‘Raptielen’.

cursussen Enkele keren per jaar organiseert de Rockfabriek introductieweekends PA. Geïnteresseerden leren hier het geluid van een groep op het podium te versterken. Verder biedt de Rockfabriek op aanvraag ook cursussen songwriting, hip hop, elektronische muziek, ... evenementen De Rockfabriek wil jonge muzikanten en groepen speelkansen geven. Daarom organiseert het een Brusselse muziekwedstrijd, Het Kampioenschap van Brussel, en trekt het mee het Brusselse festival ‘Bruksellive’. Het Kampioenschap van Brussel (www.hetkampioenschapvanbrussel.be) is een tweejaarlijkse muziekwedstrijd voor Brusselse muziekgroepen. De voorronden vinden plaats in de Brusselse jeugdhuizen, de finale in de AB. Onder de vleugels van Poppunt werken de finalisten ook een natraject af met concerten in tal van Vlaamse jeugdhuizen en clubs (www.100procentpuur.be). De jeugdhuizen organiseren, met hulp van JES stadslabo, elk jaar het festival ‘Bruksellive’ (www. bruksellive.be). Hier mag elk jaar ook één groep van Het Kampioenschap van Brussel een try-out spelen op de Red Bull Academystage

n

-

135

Beam

(Brusselse experimentele actieve mediavorming) BEAM is het multimedia atelier van JES Brussel. Workshops BEAM organiseert en ontwikkelt workshops, installaties en tools om met kinderen en jongeren multimediaproducten te maken. Het aanbod gaat van workshops (concert- of trick)fotografie over kort- en animatiefilm tot op maat ontwikkelde trajecten voor organisaties, verenigingen en scholen. Heel het aanbod en alle werkresultaten zijn terug te vinden op www.beamblog.be. ‘Huub de Kuub’ ‘Huub de Kuub’ is een speelse multimedia-installatie die de bezoeker uitnodigt om zijn eigen danspassen muzikaal te begeleiden. Door de registratie van bewegingen in de kubus ontstaan er geluiden en maakt de danser zijn eigen soundtrack. ‘Huub de Kuub’ is een mobiele installatie, die ingezet wordt op allerlei activiteiten en evenementen. tagtool BEAM ontwikkelde een eigen tagtool, een open-source tool om gevelvullende digitale graffiti te maken. De tool bestaat uit een Waccom-tekentablet, een laptop, een gamecontroller en een doos met schuifregelaars. Iedereen die wil, neemt zelf de tekenpen in de hand, en zet zijn eigen lichtgraffiti op het gebouw. Beambox De BEAMBOX is een video-installatie die veel weg heeft van een babbelbox, alleen is hij een stuk interactiever. Mensen nemen zelf, met de recordknop, iets op met de babbelbox. De filmpjes worden achter elkaar in een loop afgespeeld. Anderen kunnen hun reactie op een bepaald fragment geven, door hun filmpje erop te laten volgen. Op die manier kan de box dienst doen als creatieve verhaal/vertel box, of gewoon als babbelbox.

‘shahrazad, 1001 digital stories’ ‘Shahrazad’ is een Europees project van het International Cities of Refuge Network (ICORN) en heeft als doel een ‘open ruimte’ te creëren voor schrijvers en verhalen van over de hele wereld. Het project is een samenwerking tussen zes partnersteden, waaronder Brussel, waar het project gedragen wordt door BEAM (JES stadslabo) en PassaPorta. ‘Shahrazad’ is een Europees verhalenproject waarbij deelnemers in een één à twee dagen durende workshop met eenvoudige multimediatechnieken een digital story maken. Voorbeeldfilmpjes en werkresultaten zijn te vinden op www.beamblog.be. lomo Met een lomocamera maak je wazige beelden die uit de oude doos lijken te komen door de kleurrijke filter die op de foto’s ligt. De techniek is ondertussen vertaald naar een applicatie voor smartphones, maar bovenal staat ze voor een manier van fotograferen, het spontaan in beeld brengen van details, van haast futiliteiten uit het dagelijks leven. Jongeren brengen aan de hand van lomoworkshops hun stad of wijk in beeld. De opdracht is eenvoudig: ga in je eigen buurt op zoek naar plekken waar je graag komt, en / of plekken waar je niet wil zijn. Afhankelijk van je mening, emotie en dergelijke geef je de foto een felle, vrolijke of een koude kleur. Het fotomateriaal wordt omgezet in een heuse lomomuur. JES beschikt binnenkort over haar eerste mobiele muur die een reizend bestaan krijgt doorheen de werkingen en langs andere organisaties en evenementen.

doelgroep 6-12 j 12-18 j 18+ JES Stadslabo Werkhuizenstraat 3 1080 Sint-Jans-Molenbeek T 02/411 68 83 E [email protected] www.jes.be Bereikbaarheid Metro 1, 5 (Graaf van Vlaanderen) Metro 2, 6 (Ribaucourt)

Franstalige educatieve sPelers in brus BrusK wil een overzicht brengen van alle kunsteducatieve spelers in Brussel met een nederlandstalige werking (deel 1). in het laatste deel komen ook Vlaamse (landelijke) spelers aan bod die kunsteducatief maatwerk willen verrichten in Brussel. natuurlijk zijn er ook tal van kwaliteitsvolle franstalige spelers werkzaam in Brussel. Hiernaast een limitatieve opsomming van een aantal sterke spelers.

CEC’s

La Montagne Magique

De ‘Centres d’Expression et de Créativité’ richten zich tot een divers publiek met socio-artistieke activiteiten, hiermee rekening houdend met de socio-economische en culturele achtergrond van het doelpubliek. Er zijn er op dit moment 160 in totaal, verspreid over het Brussels Gewest alsook over Wallonië. Meer info over de CEC’s vind je op www. fpcec.be.

La Montagne Magique kan worden vergeleken met het Nederlandstalige jeugdtheater BRONKS. Het theater brengt jongeren in contact met de meest creatieve vormen van theater aan de hand van een hele reeks voorstellingen voor iedereen van de allerkleinsten tot adolescenten. Het stimuleert een actieve beleving van theater aan de hand van ateliers en producties voor jongeren. La Montagne Magique is een initiatief van de Stad Brussel en richt zich voornamelijk op de scholen van de stad. www.theatremontagnemagique.be

137

russel

t

Musiques Mosaïques

Pierre de Lune

ReMuA

Deze werking kan op haar beurt worden vergeleken met Kamo. Musique Mosaïques wil het kind een introductie bieden in de artistieke wereld waarbinnen het wordt gestimuleerd om initiatief te nemen en creatief uit de hoek te komen. Dit alles gebeurt spelenderwijs, in groep, en op pedagogisch onderbouwde manier. De werking start vanaf 2,5 jaar. www. mumocom.org

Qua werking de evenknie van La Montagne Magique. Ook Pierre de Lune exploreert de theaterdiscipline en heeft als doelpubliek kinderen en jongeren. Naast de receptieve benadering van theater (kijken) organiseert Pierre de Lune artistieke ateliers en workshops. www.pierredelune.be

Artistieke projecten opzetten en begeleiden voor een publiek dat geen toegang heeft tot cultuur, dat is de opdracht van ReMuA. Of het nu gaat om een verhaal van sociale uitsluiting dan wel om een gebrek aan interesse voor het huidige aanbod, ReMuA wil iets doen met de redenen waarom die doelgroep niet aan cultuur participeert. In concreto gaat het om atelierwerking, stages tijdens de schoolvakanties, vorming voor begeleidende artististen / muzikanten, concerten, artistieke projecten, muzikanten in residentie. www.remua.be

138

vlaamse kunsteduc Organisatie in brussel

ucatieve ties actieF el

139

140

aiFOOn vzw

artFOrum

danskant

stijn dickel

Hai-chay jiang

Waut Hespel

(artistiek en zakelijk leider)

(coördinator)

(algemeen coördinator)

Nieuwevaart 117a 9000 Gent T 0494/54 43 91 E [email protected] www.aifoon.org Aifoon vzw is een kunsteducatieve organisatie die op een actieve manier stilte onderzoekt. Via de geluidenwereld ontwikkelen de deelnemers een eigen klankenpalet dat het basismateriaal is om ideeën aan de hand van nieuwe media vorm te geven. Aifoon organiseert stages en workshops voor kinderen, jongeren, leerkrachten (in opleiding) en (kunst) docenten.

Vaartkom 4 3000 Leuven T 016/24 66 24 E [email protected] www.artforumvzw.be Artforum brengt kinderen en jongeren in contact met kunst en vertrekt steeds vanuit de samenwerking met actieve kunstenaars. De organisatie laat jonge mensen en kunstenaars samenwerken tijdens workshops, cursussen, projecten en producties in theater, muziek, beeldende kunsten, literatuur, …

Stationsstraat 31/1 2800 Mechelen T 015/63 93 83 E [email protected] www.danskant.be Danskant wil dans, muziek en beweging als educatieve en actieve cultuurbeleving verspreiden met als doel de persoonlijkheidsontplooiing, maatschappelijke integratie en participatie te bevorderen van kinderen en jongeren.

amuseevOus

charlotte Verfaille

basbOOt (zakelijk leider)

michelle coenen (coördinator)

Brusselsestraat 63 3000 Leuven T 0491/50 72 81 E [email protected] www.amuseevous.be AmuseeVous is een vzw die jongeren en musea dichter bij elkaar wil brengen. Dat doen ze door jongeren te informeren over het cultuur- en kunstaanbod, maar vooral door drempelverlagende activiteiten en projecten te organiseren: binnen en buiten het museum, voor en door jongeren. Zo laten ze musea beter aansluiten bij de wereld van jongeren en prikkelen ze hen tot het ontdekken van erfgoed, kunst en musea.

Korhoenstraat 53 9000 Gent T 09/236 35 88 E [email protected] www.basboot.be BASBOOT organiseert percussieworkshops en lezingen met muziek voor scholen, verenigingen en particulieren. Voor kinderen zijn er aangepaste programma’s en docenten. Initiatie op djembé is laagdrempelig want het vereist geen kennis van notenleer. Het aanbod van BASBOOT gaat over niet-westerse muziek, muziekbeleving en -beoefening in groep.

de veerman vzw tijl Bossuyt (artistiek en zakelijk leider)

Marialei 25 2018 Antwerpen T 03/290 69 66 E [email protected] www.veerman.be De Veerman is een kunsteducatieve organisatie die creativiteit, vaardigheden, kennis en inzicht in de kunsten wil stimuleren. De Veerman ontwikkelt kunsteducatieve projecten (zelf, in samenwerking met anderen of op vraag), en organiseert opleidingen voor kunstenaars, kunsteducatief werkers en leerkrachten, educatief medewerkers en projectontwikkelaars. Daanaast geeft De Veerman publicaties uit over de theorie en praktijk van kunsteducatie, en verstrekt advies aan steden en gemeenten, kunst- en cultuurhuizen, onderwijs. De or-

141

ganisatie wordt erkend als kunsteducatieve organisatie binnen het kunstendecreet. De werking spreidt zich over heel Vlaanderen en richt zich op zowel dans, beeld, theater, media, muziek als letteren. De Veerman werkt met kleuters, kinderen, jongeren en volwassenen.

educatieF theater antwerPen denise machiels (directiesecretaresse), Luc Van den Bergh (polyvalent artistiek coördinator)

Hoogstraat 14 2000 Antwerpen T 03/226 42 00 of 0497/72 72 29 E [email protected] www.etaproducties.be Educatief theater Antwerpen werd opgericht in ‘76 in de schoot van het Fakkelteater als centrum voor thematische voorstellingen voor specifieke doelgroepen. De organisatie heeft als voornaamste doelstellingen het verspreiden en opzetten van voorstellingen met een sociaal maatschappelijke inslag (drugs, pesten, roken, geweld), als educatief hulpmiddel voor het bevorderen van de taalvaardigheid (Nederlands en Frans) of als kennismaking met het medium theater. Deze voorstellingen kunnen worden ingericht in de scholen zelf, in de culturele centra of polyvalente zalen.

graFFiti Jeugddienst vzw

kidscam

ellen theite

(artistiek coördinator)

(communicatie, docutheek, reservaties)

Dampoortstraat 84 9000 Gent T 09/233 79 86 E [email protected] www.graffiti-jeugddienst.be Graffiti Jeugddienst vzw is een jeugdorganisatie die werkt rond (alternatieve) communicatievormen. De organisatie laat kinderen, jongeren en jeugdwerkers tijdens workshops, vormingen en projecten kennismaken en experimenteren met graffiti, theater, muziek, beeld, mode, nieuwe media, ...

Jeugd & dans stephanie paterakis (artistiek medewerker)

Meistraat 2 2000 Antwerpen T 03/202 83 50 E [email protected] www.jeugdendans.be Jeugd & Dans vzw is een landelijk erkende vereniging die zich richt op kinderen en jongeren vanaf vier jaar. J&D propageert de dans in Vlaanderen door allerlei activiteiten te organiseren zoals dansdagen, workshops, dansvoorstellingen en dansweken. Bij Jeugd & Dans kan je ook terecht voor allerlei informatie en documentatie te verkrijgen over dans.

joris Van dael Begijnenstraat 19 2800 Mechelen T 0475/70 49 79 E [email protected] www.kidscam.be Via zijn mobiele studio organiseert Kidscam workshops animatiefilm voor kinderen en jongeren in heel Vlaanderen. De workshop animatiefilm wordt omkaderd door professionele kunstenaars. Inzicht in de beeldtaal, in het audiovisuele en multimediale wordt verworven binnen een creatietraject.

klankendaal vzw Koen mertens (coördinator onderwijs)

Tervuursesteenweg 84 2800 Mechelen T 015/34 66 58 E [email protected] www.klankendaal.be Klankendaal, Flemish Centre for Music Education, functioneert als bruggenbouwer. Het centrum verbindt de verschillende muziekeducatieve actoren, voedt muziekpedagogische praktijk met onderzoek (en omgekeerd) en biedt via verschillende organisaties een internationale dimensie aan de Vlaamse muziekeducatie en werkt concrete, stimulerende projecten uit voor de sector.

142

kOning kevin gil géron

matrix Centrum voor Nieuwe Muziek – educatie & documentatie

(algemeen coördinator)

Kapellekensweg 2 3010 Kessel-Lo T 016/35 05 50 E [email protected] www.koningkevin.be Koning Kevin specialiseert zich in muzisch werken met kinderen en jongeren en organiseert hierover vormingen voor jeugdwerk, in eigen aanbod of op aanvraag.

mOOss stefaan Vandelacluze (coördinator)

Vaartkom 4 3000 Leuven T 016/65 94 65 E [email protected] www.mooss.org Mooss vzw staat in Vlaanderen synoniem voor ‘een goesting in kunst’ en ‘actieve kunsteducatie’: het leren van, over en met de kunsten en erfgoed via actieve werkvormen in de domeinen muziek, theater, dans, audiovisuele en beeldende kunsten.

Katrien Vercauter (artistieke leiding educatieve projecten)

Minderbroedersstraat 48 3000 Leuven T 0476/89 27 76 E [email protected] www.matrix-new-music.be De educatieve dienst van MATRIX wil klassieke muziek van na 1950 bij een groter publiek bekend maken. Daartoe organiseert MATRIX activiteiten waarin de meest diverse doelgroepen (gaande van jonge en volwassen amateurs tot professionele musici) de kans krijgen om spelenderwijze hun muzikale horizonten te verruimen.

musica vzw Herman Baeten (algemeen directeur)

Toekomstlaan 5B 3910 Neerpelt T 011/61 05 10 E [email protected] www.musica.be Musica is een impulscentrum voor muziek. Wie van muziek houdt, krijgt bij Musica een creatief duwtje in de rug. Musica begeleidt liefhebbers en professionele musici op een dynamische en vernieuwende manier op het fascinerende pad tussen klankkunst en muzikaal erfgoed, tussen experiment en traditie, tussen luisteren en scheppen. Musica

presenteert een ruim aanbod aan muzikale workshops, nascholingen voor leerkrachten en begeleiders, rondleidingen, educatieve pakketten, klankkunst in open lucht, muziekvakanties, festivals en nog veel meer!

Passerelle pol coussement (coördinator)

Doorniksesteenweg 64 8500 Kortrijk T 056/25 50 77 E [email protected] http://passerellevzw.be/ Van creatief dansen tot danscreatie. Passerelle pakt uit met danseducatieve projecten op maat. Hiervoor gaat de organisatie telkens aan de slag met zowel professionele artiesten als jongeren en moet het proces voor zowel de artiest als de deelnemer inhoudelijk zinvol zijn. Zo gaf Passerelle een jongerendansproject vorm als randprogrammatie bij de tentoonstelling ‘Ongelooflijkt’ in Kortrijk, deed ze leerlingen van de Freinetschool De Wingerd tijdens een kunstenweek van hun stoel vallen en verraste Passerelle op de Dag van de Cultuureducatie met ‘Identity kiD’ als artistieke uitsmijter.

143

rasa

Piazza dell’arte

videOkOntakt

gerd dierckx

raphaël dresse

gustaaf de meersman

(zakelijke en artistieke leiding)

(communicatiemedewerker)

(coördinator)

Jezusstraat 6 bus 4 2000 Antwerpen T 03/776 86 88 E [email protected] www.rasa.be, www.rasakids.be RASA brengt tentoonstellingen met werk van hedendaagse beeldende kunstenaars en dit op maat van kinderen en volwassenen. De tentoonstellingen reizen langs cultuurcentra, musea en kunsthuizen. Daar ben je steeds welkom om ze te beleven en te verkennen. RASA opent een ongekende wereld van indrukken, prikkels en verrassingen en wil je zo zin doen krijgen in MEER kunst. Zoek jij interactieve kunsteducatie voor in je klas of vereniging? Dan zijn onze kunstkamers en kunstkoffers vast iets voor jou. Nieuwsgierig naar meer? Kijk dan vlug voor ons volledige aanbod op www.rasa.be of www.rasakids.be.

Mutsaardstraat 29 2000 Antwerpen T 03/232 68 76 E [email protected] www.piazza.me Piazza dell’Arte organiseert multidisciplinaire kunstprojecten voor jongeren met als klap op de vuurpijl een volledig geïntegreerd multimediaal toonmoment. De werking van Piazza dell’Arte wordt getypeerd door een uitgekiende selectie van verschillende hedendaagse kunstdisciplines (grafische vormgeving, mixed media, performance, fotografie, video, monumentaal kostuumontwerp en elektronische muziek), artistieke omkadering door jonge professionele kunstenaars/begeleiders, een breed arsenaal aan hightech apparatuur en basismaterialen, en een mobiele werking waardoor we bij jou op locatie ons kunstaanbod kunnen garanderen.

Parklaan 86 9000 Gent T 09 330 35 77 E [email protected] www.wix.com/gustaafdm/videokontakt Videokontakt vzw biedt videoen fotoworkshops en realiseert videoproducties voor de socioculturele sector.

OPen dOek greet stevens (educatief medewerker)

Warandestraat 42 2300 Turnhout T 014/47 23 32 E [email protected] www.opendoek.be Open Doek brengt kwetsbare kwaliteitsfilms uit de hele wereld onder de aandacht van een breed publiek.

zzmogh vzw jacob Verstichel (educatief medewerker)

Engelbert van Arenbergstraat 43 9040 Sint-Amandsberg (Gent) T 09/233 83 53 E [email protected] www.zzmogh.be zZmogh vzw is een kunsteducatieve vereniging met een aanbod aan muzisch-creatieve activiteiten, projecten en muzische spelen voor scholen (lager en secundair), jeugddiensten en andere organisaties. Sinds 2011 heeft zZmogh ook repetitieruimtes te huur in de zZmoghfabriek. In die ruimtes vinden ook extra cursussen plaats voor wie in z’n eigen tijd wat dieper wil ingaan op muzisch werken.

144

subsidiemOgeliJkheden Zowel voor schoolprojecten als voor projecten in de vrije tijd kan je als school /leerkracht of jeugdwerker een beroep doen op enkele subsidielijnen. Voor meer info zie ... Vlaamse gemeenschapscommissie (Onderwijs / Cultuur / Jeugd) www.vgc.be canon cultuurcel www.canoncultuurcel.be

145

146

lasso Sainctelettesquare 19, 1000 Brussel T. 02 513 15 90 [email protected] www.lasso.be

19,

147

Lasso is het Brussels netwerk voor kunsteducatie en publieksbemiddeling. Lasso zorgt voor informatiedoorstroming, samenwerking en expertisedeling tussen Brusselse kunsten- en erfgoedinstellingen en socio-culturele organisaties, welzijns- of onderwijsinstellingen. Wat kan Lasso betekenen voor jouw school of jeugdorganisatie? * Plan je een culturele uitstap, dan helpt Lasso je zoeken in het aanbod van de vele grote en kleine Brusselse culturele instellingen en houdt daarbij rekening met de eigenheid van je school of organisatie. * Wil je zelf met je leerlingen of jongeren aan de slag in een artistiek project, dan helpen we jullie de juiste artistieke partner te vinden. Je kan ook zelf al eens grasduinen in de contactdatabank op de Lasso-site: www.lasso.be/nl/contactdatabank. Ook jouw school of jeugdorganisatie is erin opgenomen! * Lasso organiseert regelmatig vorming en studiedagen rond kunsteducatie en publieksbemiddeling in Brussel. Meer info vind je op www.lasso.be/nl/vorming

Kunst voor Ketjes Met het project ‘Kunst voor Ketjes’ wil Lasso Brusselse kinderwerkingen een handje toesteken bij het vinden en organiseren van leuke culturele uitstappen voor groepen kinderen tot twaalf jaar. Op www.kunstvoorketjes.be vind je een overzicht van museumrondleidingen, theatervoorstellingen, concerten, enz. die enkel buiten de schooluren doorgaan en die op een speelse manier aangepakt zijn. Daarnaast worden er door de kunstorganisaties enkele leuke extraatjes aangeboden: een ontmoeting met acteurs of muzikanten, een workshop, … Meer info www.kunstvoorketjes.be.

148

fotocredits -

Bains Connective / Fotograaf: Silvano Magnone De Munt / Illustratie: Community Project- The Brussels Requiem KMMA / © Carol Kohen © KMMA – MRAC Ultima Vez / Fotograaf: Elke Verheyen Zinnema / © Olivier D’Hose (project Steen, april 2011) KMSK / © Charly Herscovici, c/o SABAM-ADAGP, 2011”. [dig. photo: J. Geleyns / www.roscan.be] BL!NDMAN / Totem: 2010 (c) Edwin Theys Collectief: 2008 (c) Guy Kokken

149

Colofon Deze publicatie is een uitgave van Lasso, het Brussels netwerk voor kunsteducatie en publieksbemiddeling. Maart 2012

lasso Sainctelettesquare 19, 1000 Brussel T. 02 513 15 90 [email protected] www.lasso.be www.brusk.org Interviews: Patrick Jordens (eind)redactie en coördinatie: Anja Van Roy, Charlotte Michils, Frederika Van Wing, Leen De Spiegelaere, Marijke Van Hassel, Sophie Alexandre, Veerle Vanderleen Grafische vormgeving: Michel Van Beirendonck Fotografie interviews:Saskia Vanderstichele Druk: buroform Oplage: 1500 exemplaren Wettelijk depot: D/2012/11.909/1 Verantwoordelijke uitgever: Brussels Kunstenoverleg vzw, Danny Op de Beeck, Sainctelettesquare 19, 1000 Brussel

De organisaties opgenomen in deze publicatie worden ondersteund door de Vlaamse Gemeenschapscommissie en/of de Vlaamse Gemeenschap. Lasso is een initiatief van het Brussels Kunstenoverleg vzw en wordt structureel ondersteund door de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Deze publicatie kwam tot stand dankzij de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

b r u s k