Carine Goossens
Het familiearchief de Bergeyck Inventaris van de bescheiden uit het deelarchief Bouwens Volume I
WOORD VOORAF Het is nu zo’n vijf jaar geleden dat het familiearchief van de grafelijke familie de Brouchoven de Bergeyck naar het kasteel Cortewalle terugkeerde. Bij de verkoop van het kasteel aan de gemeente Beveren halverwege de jaren zestig van vorige eeuw, had de familie het omvangrijke archief, dat eeuwenlang werd bewaard op één van de moeilijkst te bereiken zolders van het kasteel, weggehaald en onder enkele leden verdeeld. Jaren later kwam de Familievereniging de Brouchoven de Bergeyck vzw tot de vaststelling dat het waardevolle familiearchief door versnippering dreigde te verdwijnen en wendde zij zich tot het gemeentebestuur van Beveren. Dankzij de bemiddeling van Richard Willems, heemkundige en zoon van ereconservator Gabriël Willems, sloten het gemeentebestuur en de familievereniging een langdurige bruikleenovereenkomst af met als doel het archief te ontsluiten en open te stellen voor (wetenschappelijk) onderzoek. Voorwaar een bijzondere samenwerking en een ambitieuze doelstelling. De ‘thuiskomst’ van deze duizenden documenten, dossiers en registers betekende voor de erfgoedwerking van de gemeente Beveren een belangrijke stimulans. Het cultuurcentrum Ter Vesten nam het nieuwe Archief de Bergeyck onder haar vleugels en startte meteen een publiekswerking rond de combinatie archief-kasteel. Getuige daarvan zijn de succesrijke deelnames aan de Erfgoeddagen van de afgelopen jaren, gekoppeld aan originele schoolprojecten, de intieme Museumavonden waarin het verhaal centraal staat, de uitgave van een nieuwe toeristische brochure, enzovoort. Deze inspanningen trokken alvast de aandacht: de erfgoedwerking rond het kasteel Cortewalle ontving in 2004 een eervolle vermelding van de provincie Oost-Vlaanderen ter gelegenheid van de eerste Provinciale Prijs voor Erfgoed en het cultuurcentrum Ter Vesten is ondertussen op Vlaams niveau uitgegroeid tot de voortrekker op dit gebied. Naast de publiekswerking gaat veel aandacht naar het onderzoek: afgelopen academiejaar diende al de negende studente geschiedenis een licentiaatsverhandeling in waarvoor een aantal documenten uit het Archief de Bergeyck het onderwerp van studie uitmaken. Voor de kennis van de families en de personen die het kasteel Cortewalle hebben bewoond, is dergelijk onderzoek van onschatbare waarde. De publiekswerking profiteert hiervan gretig mee. Noodzakelijke basisvoorwaarde om deze werking onafgebroken te voeden en te stimuleren, is de ontsluiting van het archief, dat in vijf grote delen uiteenvalt. In 2002 verscheen de eerste inventaris rond het archief van de familie Goubau. Vandaag presenteren we niet zonder enige trots twee inventarissen tegelijk: de inventaris van het archief van de familie Bouwens door Carine Goossens en die van het archief van de familie Helman door Véronique Bonkoffsky met medewerking van Stefanie Audenaert, waarvoor het gemeentebestuur van Beveren trouwens op een projectiesubsidie van de Vlaamse Overheid mocht rekenen. Aan beide gingen ontelbare uren, dagen en maanden van onderzoekswerk vooraf. Voor de realisatie van deze werkinstrumenten deden onze medewerkers beroep op collega-archivarissen, historici, studenten, geïnteresseerde bezoekers, enzovoort. Wij danken hen allen zeer hartelijk. Zij bieden ons de unieke gelegenheid in de Beverse erfgoedwerking ambitieus te blijven. Peter Deckers Schepen van Cultuur
1
INHOUDSTAFEL WOORD VOORAF ............................................................................................................... 1 INHOUDSTAFEL.................................................................................................................. 2 BIBLIOGRAFIE .................................................................................................................... 5 LIJST VAN AFKORTINGEN................................................................................................. 9 INLEIDING ......................................................................................................................... 10 THEORETISCHE BESCHOUWINGEN.............................................................................. 12 Hoofdstuk I. Genealogische en socio-economische situering van de archiefvormende leden van de familie Bouwens ........................................................................................ 13 Vooraf.......................................................................................................................... 13 1.1. Het gezin van Joannes Bouwens (? - 1613) en Sara van den Wijngaert (? - 1631) .................................................................................................................................... 15 1.2. Het gezin van Simon Bouwens (1575 - ca 1656) en Charlotte de Letter (? - 1666) .................................................................................................................................... 15 1.3. Het gezin van Franciscus Bouwens en Isabella Maria vanden Greyn ................. 23 1.4. Bouwens van der Boijen/Boyen in Amsterdam en Mechelen .............................. 26 Hoofdstuk II. De inventarisatie........................................................................................ 29 2.1. De oude orde(s) ................................................................................................... 29 2.2. De structuur en de verantwoording van het ordeningsschema............................ 30 2.3. Definitief archiefschema voor de inventaris van het deelarchief Bouwens .......... 32 DE INVENTARIS................................................................................................................ 33 I. STUKKEN VAN PERSOONLIJKE AARD................................................................ 34 Genealogische stukken betreffende de familie Bouwens........................................ 34 Simon Bouwens (1575 - ca 1655) x Charlotte de Letter (? - 1666) ......................... 34 Stukken van algemene aard ................................................................................ 34 Stukken betreffende de uitoefening van zijn functie ............................................ 34 Stukken betreffende het persoonlijk leven ........................................................... 35 Cornelis Bouwens (1607 - 1668) ............................................................................. 35 Stukken van algemene aard ................................................................................ 35 Stukken betreffende de uitoefening van de functie.............................................. 35 Stukken betreffende het persoonlijk leven ........................................................... 36 Franciscus Bouwens de jonge (? - ?) ...................................................................... 36 Jacobus Bouwens (1619-ca. 1653) ......................................................................... 36 Carolus Bouwens (1621 - 1694).............................................................................. 36 Stukken van algemene aard ................................................................................ 37 Stukken betreffende de uitoefening van de functie.............................................. 37 Stukken betreffende het persoonlijk leven ........................................................... 37 Franciscus Bouwens (1621-1703) x Isabella Maria Vanden Greyn (1647-1733).... 38 Stukken van algemene aard ................................................................................ 38 Stukken betreffende het persoonlijk leven ........................................................... 40 Stukken betreffende de handelsactiviteiten van de firma Bouwens .................... 42 Isabella Sara Josepha Bouwens (1676 – na 1749) x Cornelius Hyacinthus Respani (? - 1703) xx Alexander Franciscus d’Appeltern (? - ?) xxx Gaspar Antonius Gomez d’Espinosa, graaf de Ribeaucourt (1656-1725)....................................................... 44 Stukken van algemene aard ................................................................................ 44 Carola Maria Agnes Bouwens (1680-1710) x Maximinus Cornelis Goubau (16741715) ....................................................................................................................... 45 Stukken van algemene aard ................................................................................ 45 Stukken betreffende het persoonlijk leven ........................................................... 47 2
Maria Magdalena Bouwens (1683 – 1752) x Joannes Marinus (Gio Marino) Gelthof (? – 1753) ................................................................................................................ 48 Stukken van algemene aard ................................................................................ 48 Stukken betreffende het persoonlijk leven ........................................................... 49 Joannes Josephus Bouwens (1686-1751) x Susanna Theresia Goubau (16941722) ....................................................................................................................... 51 Stukken van algemene aard ................................................................................ 51 Stukken betreffende het persoonlijk leven ........................................................... 51 Thomas Bouwens (1627-1687) ............................................................................... 52 Stukken van algemene aard ................................................................................ 53 Stukken betreffende het persoonlijk leven ........................................................... 53 Stukken betreffende de families (Van der) Linden, (Van) Winterbeeck, Vanden Greyn en Cornelis(sen).......................................................................................................... 55 Genealogische stukken betreffende de families Vanden Greyn en Van Winterbeeck ................................................................................................................................. 55 Stukken betreffende de familie Leynden/Von der Linden/Van der Linden/Verlinden ................................................................................................................................. 55 Stukken betreffende de familie Winterbeke/Van Winterbeeck ................................ 55 Stukken betreffende de familie Vanden Greyn........................................................ 56 Maria Van Winterbeeck (? - 1678) x Abraham Vanden Greyn (? - 1656) ............... 56 Stukken van algemene aard ................................................................................ 57 Stukken betreffende het persoonlijk leven ........................................................... 57 Stukken betreffende de firma Abraham Vanden Greyn ....................................... 58 Maria Vanden Greyn (1620- ?)................................................................................ 59 Isabella Maria Vanden Greyn (1648-1733) en Franciscus Bouwens (1621-1703) . 59 Isaac Vanden Greyn (1626- ?) x Ursula Van de Wauwer (? - ?)............................. 59 Catharina Vanden Greyn (1636- ?) ......................................................................... 60 Anna Maria Vanden Greyn (1638-1717) ................................................................. 60 Stukken van algemene aard ................................................................................ 60 Stukken betreffende de nalatenschap ................................................................. 60 Maria, Catharina of Anna Maria Vanden Greyn ...................................................... 61 Stukken van algemene aard ................................................................................ 61 Joannes Vanden Greyn (1642- ?) ........................................................................... 61 Stukken betreffende de familie Cornelis(sen).......................................................... 62 Stukken van algemene aard ................................................................................ 62 II STUKKEN BETREFFENDE HET GOEDERENBEHEER............................................ 63 II. 1. STUKKEN BETREFFENDE ONROERENDE GOEDEREN ............................... 63 Diverse of onbepaalde plaatsen .............................................................................. 63 Graafschap Vlaanderen........................................................................................... 64 Land van Waas .................................................................................................... 65 De Poldersteek van het Noorden......................................................................... 66 Brugge ................................................................................................................. 86 Waregem ............................................................................................................. 86 Hertogdom Brabant ................................................................................................. 86 Antwerpen............................................................................................................ 87 Austruweelpolder (Ekeren) .................................................................................. 89 Beersel................................................................................................................. 89 Berchem............................................................................................................... 89 Borgerhout ........................................................................................................... 89 Borgerweertpolder (Antwerpen-Linkeroever)....................................................... 90
3
Ekeren.................................................................................................................. 90 Heist (-op-den-Berg) ............................................................................................ 90 Hoboken............................................................................................................... 90 Kapellen ............................................................................................................... 90 Kessel .................................................................................................................. 91 Lier ....................................................................................................................... 92 Lillo....................................................................................................................... 93 Kontich ................................................................................................................. 93 Merksem .............................................................................................................. 93 Mortsel ................................................................................................................. 95 Putte..................................................................................................................... 95 Rumst................................................................................................................... 95 Westmeerbeek (Hulsthout) .................................................................................. 95 Willebroek, Blaasveld........................................................................................... 95 Wilmersdonk ........................................................................................................ 96 Wulfsdonk ............................................................................................................ 96 II.2. STUKKEN BETREFFENDE ROERENDE GOEDEREN...................................... 96 Stad Antwerpen ....................................................................................................... 96 Stukken betreffende andere kapitalen en onroerende goederen ............................ 96 BIJLAGEN LIJST BIJLAGEN BIJLAGE 1. Beperkte genealogie van de familie Bouwens (Afstammelingen Joannes Bouwens) BIJLAGE 2. Beperkte genealogie van de familie Van der Linden (Afstammelingen Balthazar Van der Linden) BIJLAGE 3. Beperkte genealogie van de familie Van Winterbeeck (Afstammelingen Franciscus Van Winterbeeck) BIJLAGE 4. Beperkte genealogie van de familie Vanden Greyn (Afstammelingen Hendrick Vanden Greyn) BIJLAGE 5a en b. Rudimentaire genealogie van de familie Cornelis(sen) (Afstammelingen van onbekend Cornelis(sen) en Hans Cornelis(sen)) BIJLAGE 6. Rudimentaire genealogie van de familie Gelthof BIJLAGE 7. Beperkte genealogie van de familie de Letter (Afstammelingen van Henry de Letter) BIJLAGE 8. Gezinsfiche Simon Bouwens en Charlotte de Letter BIJLAGE 9. Gezinsfiche Franciscus Bouwens en Isabella Maria Vanden Greyn BIJLAGE 10. Gezinsfiche Isabella Sara Bouwens x Respani xx d’Appeltern BIJLAGE 11. Gezinsfiche Maximinus Goubau x Charlotte Bouwens
4
BIBLIOGRAFIE ASAERT, G. 1585. De val van Antwerpen en de uittocht van Vlamingen en Brabanders, Lannoo, 2004, 373 p. BAETENS, R., De nazomer van Antwerpens welvaart. De diaspora van het handelshuis De Groote tijdens de eerste helft der 17de eeuw, Gemeentekrediet van België. Historische Uitgaven Pro Civitate, 1976, reeks in-8°, nr. 45, 2 delen. BERVOETS, J.A.A., BOS-ROPS, J.A.M.Y., MERCELIS, T.J.N.M., ROOSENBOOM, H.T.M. en RUITENBERG, G.M.W. Het conglomeraat ontward. Aanwijzingen voor het inventariseren van familiearchieven. Nederlands Archievenblad. 88, 1984, pp. 193233. BOOMBAARD, J.E.A., BOS-ROPS, J.A.M.Y. en RUITENBERG, G.M.W. Alle theorie is grauw… De praktijk heeft een ander kleurtje. Praktische wenken voor een planmatige aanpak voor de acquisitie van particuliere archieven. Nederlands Archievenblad. 95, 1991, pp. 123-161. BRULEZ, W., De firma Della Faille en de internationale handel van Vlaamse firma’s in de 16° eeuw, Brussel, 1959, 2 delen BRULEZ, W. en DE VOS, G., Marchands flamands à Venise 1568-1621, Etudes d'histoire économique et sociale publiées par l'Institut historique belge de Rome 6 & 9,2 delen, Bruxelles-Rome,1965-86. COOMANS DE BRACHENE, O. Annuaire de la noblesse belge. 1889- . COPPENS, H. Archiefterminologie. Archieftermen voor gebruik in het Rijksarchief. Miscellanea Archivistica Manuale 5, ARA, Brussel, 1990, 108 p. COPPENS, H. De ontsluiting van archieven. Richtlijnen en aanbevelingen voor de ordening en beschrijving van archieven in het Rijksarchief. Miscellanea Archivistica Manuale 21, Brussel, 1997, 504 p. DE BOOY, E.P. en RUITENBERG, G.M.W. Zorg voor het familiearchief. Houten, 1995, 108 p. DE BROUCHOVEN DE BERGEYCK, J. Classement des archives de Brouchoven de Bergeyck. Onuitgegeven inventaris. Z.p., z.d. DEGRYSE, K. De Antwerpse adel in de 18de eeuw. De adel in het Hertogdom Brabant. UFSAL, Brussel, 1985, pp. 133-141. DEGRYSE, K. De Antwerpse financiële elite in de 18de eeuw. Een sociaal economische studie. Postacademiale colleges voor leerkrachten geschiedenis, syllabus nr. 18, Universiteit Gent, 1994. DEGRYSE, K. De Antwerpse fortuinen. Kapitaalaccumulatie, -investering en -rendement te Antwerpen in de 18de eeuw. Onuitgegeven doctoraatsverhandeling. RUG, Gent, 1985. DEGRYSE, K. Fortuin en sociaal prestige. Enkele beschouwingen over het ‘verraad van de burgerij’ tijdens het Ancien Régime. Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis. IX, 1977, pp. 283-293. DEGRYSE, K. Stadsadel en stadsbestuur te Antwerpen in de 18e eeuw. Een sociaaleconomische benadering. Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis. XCIII, 1980, pp. 466-482. DE HERCKENRODE, J.S.F. Nobiliaire des Pays-Bas et du Comté de Bourgogne, 7 delen, Gent, 1862-1874. DEKKER, R. Egodocumenten en familiearchieven. Nederlands Archievenblad. Juni 1996, nr. 2, pp. 52-58.
5
DE KRAKER, A.M.J., VAN ROYEN, H., en DE SMET, M. “Over den vier Ambachten”. 750 jaar keure, 500 jaar Graaf Jansdijk. Kloosterzande, 1993, 1060 p. DEN TEULING, A.J.M. Archiefterminologie voor Nederland en Vlaanderen. Stichting Archiefpublicaties, Amsterdam, 2001, 48 p. DE SMET, S. De burgerlijke rechtspraak voor de Gentse schepenbank van de Keure in de 18de eeuw: rechtspleging, archiefvorming en ontsluitingsmogelijkheden. Onuitgegeven eindverhandeling, VUB, 1999-2000, 122 p. DE STEIN D’ALSTEIN. Annuaire de la noblesse de Belgique. Brussel, 1847-1888. DE VRIES, B. Inventarisatie van het archief van de graven Bouchoven de Bergeyck. Check-up lijst. Aanwezigheidslijst van de bescheiden uit de inventaris zich bevindend in de gemeente Beveren. Beveren, 1999. DOUXCHAMPS, H & LEFÈVRE, J. La famille Christijn de Ribeaucourt, II, Brussel, 1989. DUERLOO, L. en JANSSENS, P. Wapenboek van de Belgische adel van de 15de tot de 20ste eeuw. Brussel, 1992, 4 delen, 3400 p. GEIRNAERT, N. Het archief van de familie Adornes en van de Jeruzalemstichting. Mogelijkheden voor verder onderzoek. De Leiegouw. jaargang 28, nrs. 3 en 4, 1986, pp. 289-297. GEIRNAERT, N. Nota’s in het kader van een lesvoordracht aan de KUL. 1990. GOOSSENS, B. Algemene structuurstudie van het archief bewaard op het kasteel van Gaasbeek. Onuitgegeven eindverhandeling, VUB, 1993. GOOSSENS, C. Het familiearchief de Bergeyck. Inventaris van de bescheiden uit het deelarchief Goubau, 2 volumes, onuitgegeven eindverhandeling, Brussel, 2002. GOOSSENS, C. De familie Goubau van Beveren (ca 1650-1781), Vlaamse Stam, 40ste jaargang, nr. 6, nov-dec 2004, pp. 523-541. GOOSSENS, C. Portret van Isabella Maria Goubau (1707-1742), Het Land van Beveren, 2004, jg. XLVII, nr. 2, pp. 65-76. GOOSSENS, C. Barbara Francisca Goubau, een onopvallende persoonlijkheid? , Het Land van Beveren, 2004, jg. XLVII, nr. 4, pp. 162-172. HANSSEN, J.H. De lotgevallen van het familiearchief Van Keverberg. Nederlands Archievenblad. Juni 1985, nr. 2, pp. 125-138. HASQUIN, H. Gemeenten van België: geschiedkundig en administratief-geografisch woordenboek. Brussel, 1980-1981, 4 delen. HAVEN, D. Van handelaar tot edelman. Het zogenaamde ‘verraad van de burgerij’ geïllustreerd door de Familie Jacopssen. Bijdragen tot de geschiedenis van Vlaanderen en Brabant. VUB, Brussel, 1986, pp. 27-74. HERMANS, K. Het mechanisme van een Antwerps adellijk huishouden, James Dormer-Joanna Theresia Goubau, huishoudjournalen 1738-1765, onuitgegeven licentiaatverhandeling, Leuven, 2005, 91 p. HEYRMAN, P. en VAN MOLLE, L. (red). Vrouwenzakenvrouwen. Facetten van vrouwelijk zelfstandig ondernemerschap in Vlaanderen, 1800-2000. Bijdragen museum van de Vlaamse sociale strijd, nr. 18, Gent, 2001, 304 p. HILDESHEIMER, F. Les archives privées. Le traitement des archives personelles, familles, associations. Parijs, 1990. ISAAR (CPF): International Standard Archival Authority Record for Corporate Bodies, Persons and Families. ICA, Ottawa, 1995. ISAD(G): General International Standard Archival Description. ICA, Ottawa, 2000. JANSSEN, R. Mentaliteitsstudie en familiearchieven. Mogelijkheden en beperkingen. Archief- en bibliotheekwezen in België. 45, 1974, pp. 1-22.
6
JANSSENS, G. Archiefbescheiden naar waarde schatten: een kwestie van centen en van gezond verstand. Bibliotheek- en archiefgids. Jaargang 69, 1993, pp. 14-19. JANSSENS, L. Familiearchieven als dooreengegooide puzzels. Het voorbeeld van de bestanden de Merode op het Algemeen Rijksarchief. Archiefinitiatie(f) 4. Door de archivistiek gestrikt, Liber Amicorum prof. Dr. Juul Verhelst. VUBPress, Brussel, 2000,pp. 149-156. JANSSENS, P. De evolutie van de Belgische adel sinds de late Middeleeuwen. Gemeentekrediet van België, Historische uitgaven 93, 1998, 485 p. JOURDAIN, A. en VAN STALLE, L. Dictionnaire encyclopédique de Géographie historique du Royaume de Belgique. Brussel, z.d. KETELAAR, F.C.J. De procesgang bij het Hof van Holland, Zeeland en WestFriesland. Rijksarchiefschool, verslag en bijdragen, 1969-1970. Utrecht, 1971, pp. 3363. KOOIJMANS, L. De dagboeken van Joan Huydecoper. Nederlands Archievenblad. Juni 1996, nr. 2, pp. 59-68. LEJOUR, E. Les archives de familles. Archief- en bibliotheekwezen in België. 21, 1950, pp.11-27. LOUWETTE, E. Joanna Theresia Goubau (1710-1781) en dochter. Een blik in de leefwereld van twee achttiende eeuwse dames, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, Leuven, 2002. MULLER, S., FEITH, J.A. en FRUIN, R. Handleiding voor het ordenen en beschrijven van archieven. Groningen, 1920. Nederlands Adelsboek, 1903 en 1989. ORIGO, I. De koopman van Prato. Vertaald door Koen van Gulik. Amsterdam, 1986, 399 p. PARMENTIER, J. Oostende en co, Gent, 2002. RIETSTAP, J.B. Wapenboek van de Nederlandse adel, Groningen, 1883-1887. ROELSTRAETE, J. Handleiding voor genealogisch onderzoek in Vlaanderen. Roeselare, 1992. RUITENBERG, G.M.W. Inventarisatie van familiearchieven. Nederlands Archievenblad. 87, 1983, pp. 165-172. SCHILLINGS, A. Matricule de l’université de Louvain, Brussel, Paleis der Academiën, 1962. SEGERS, Y. De inventarisatie van een gemengd bedrijfs- en familiearchief. Casus: het archief van de scheepswerf en van de familie Van Damme te Baasrode. Archiefinitiatie(f) 4. Door de archivistiek gestrikt, Liber Amicorum prof. Dr. Juul Verhelst. VUBPress, Brussel, 2000, pp. 271-281. SIGMOND, J.P. e.a. Studiedag inventarisatie van Familie- en Huisarchieven. Nederlands Archievenblad. 87, 1983, pp. 165-178. STOLS, E., De Spaanse Brabanders of de handelsbetrekkingen der Zuidelijke Nederlanden met de Iberische wereld 1598-1648, Verhandelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België, jaargang 33, nr. 70, Brussel, 1976, 2 delen. TEDING VAN BERKHOUT, J.P.E. Om de eer van de familie. Nederlands Archievenblad. Juni 1996, nr. 2, pp. 40-44. VAN ACKER, J. De inventarisatie van familiearchief. Inventarisatie van de stukken uit het familiearchief de Man, neergelegd in het Rijksarchief te Brugge en in de stadsarchieven van Brugge, Diksmuide en Veurne. Onuitgegeven eindverhandeling, VUB, Brussel, 1992, 167 p.
7
VAN ACKER, J. Familiearchief: van definitie tot inventarisbeginsel. Archiefinitiatie(f) 3. Besparen en degelijk archief- en documentbeheer. VUBPress, Brussel, 1996, pp. 2132. VAN DEN BERG, M. De adel in de 18de eeuw: een “leisure class”? De adel in het Hertogdom Brabant. UFSAL, Brussel, 1985, pp. 143-177. VAN ISTERDAEL, H. Inventaris van het familiearchief Prinsen van Izegem. ARA, Brussel, 1986, 31 p. VERHELST, J. Inventaris van het familiearchief Coppens d’Eeckenbrugge. ARA, Brussel, 1973, 15 p. VERHELST, J. Overeenkomsten en contracten voor de bewaring van particuliere archieven. Huldealbum Carlos Wijffels, aangeboden door zijn wetenschappelijke medewerkers. Brussel, 1987, pp. 513-520. WARLOP, E. Inventaris van het fonds d’Ennetières. ARA, Brussel, 1981, 624 p. WILLEMS, G. en R. De geschiedenis van het Kasteel “Cortewalle” te Beveren. Bornem, 2000, 203 p.
8
LIJST VAN AFKORTINGEN AdB
Archief de Bergeyck, Beveren
ARA
Algemeen Rijksarchief, Brussel
ASEG
Archief Bisschoppelijk Seminarie Gent
RAB
Rijksarchief Beveren
SAA
Stadsarchief Antwerpen
z.d.
zonder datum
z.n.
zonder naam
z.p.
zonder plaats
Eng.
Engels
Fr.
Frans
Ned.
Nederlands
BXL
Brussel
MF
microfilm
PR
parochieregisters
c.s.
cum suis (met de zijnen)
fs
filius (zoon van)
fa
filia (dochter van)
9
INLEIDING Na het voltooien van de inventarisering van het deelarchief Goubau in het (familie)archief de Bergeyck, vatten we in 2002 onmiddellijk de inventarisering aan van het deelarchief dat heel nauw met dat van Goubau was verwant: het deelarchief van de familie Bouwens. Evenals de familie Goubau bewoog dit geslacht zich in het Antwerpse mercantiele milieu van de zestiende, zeventiende en het begin van de achttiende eeuw. Hoewel deze familie niet voorkomt op de lijst van de zeventig meest gefortuneerde Antwerpse geslachten van de achttiende eeuw die wijlen Karel Degryse reconstrueerde, mogen we rustig aannemen dat de leden van deze familie vooral in de tweede helft van de zeventiende eeuw een klein vermogen bij elkaar verdienden. Het feit dat Isabella Maria Vanden Greyn, de weduwe van Franciscus Bouwens, bij haar overlijden in 1733 zo’n 30 000 gulden aan contanten in huis had, wijst in deze richting. De volgende generatie heeft hiervan in de eerste helft van de achttiende eeuw geprofiteerd om -veelal door huwelijk- aansluiting te vinden bij de Antwerpse adel en het commerciële milieu vaarwel te zeggen. Er bestaan rond de familie Bouwens weinig genealogische en/of andere publicaties of neerslagen. Vandaar dat het na de inventarisatie van de archiefbescheiden van het geslacht Goubau aangewezen leek om de aldus verworven kennis over de familie Bouwens en het Antwerpse handelaarsmilieu onmiddellijk aan te wenden voor een vergelijkbaar en verwant deelarchief. Het was immers Charlotte Bouwens die in 1705 in het huwelijk trad met Maximinus Goubau. Haar vroege overlijden in 1710 zorgde er voor dat haar moeder Isabella Maria Vanden Greyn de opvoeding van haar twee oudste dochtertjes op zich nam. Hoogstwaarschijnlijk is via deze weg een belangrijk gedeelte van het archief van de familie Bouwens (en van een aantal andere verwante families) bij dat van de familie Goubau gevoegd. Het resultaat van de inventarisatie van het deelarchief Bouwens sluit aan bij de inventaris van het deelarchief Goubau. Het is immers de bedoeling dat de inventarissen na afronding van de volledige inventarisering van de vijf deelarchieven elkaar nauw opvolgen en vlot naast elkaar kunnen worden geraadpleegd. De inventaris bestaat uit twee delen. In het eerste deel leiden de theoretische bechouwingen de onderzoeker in in de genealogische en sociaal-economische achtergrond van de familie Bouwens en hun verwanten. Waar mogelijk leggen we de verbanden met de familie Goubau en het kasteel Cortewalle. Voor meer details daaromtrent verwijzen we u echter naar de theoretische beschouwingen in de inventaris van het deelarchief Goubau. Vervolgens staan we even stil bij een aantal archivistische principes, hoofdzakelijk het respecteren van de zogenaamde oude orde, lichten we de belangrijkste ordeningsbeslissingen toe en geven we het ordeningsschema weer. Hierna volgt de inventaris die wat betreft opbouw en ordeningsprincipes nauw aanleunt bij de inventaris van het deelarchief Goubau. Toch hebben we ook hier gepoogd de historische realiteit waarin deze archiefvormers leefden zo correct mogelijk in deze inventaris weer te geven.
10
Het tweede deel is, naar analogie van de deelinventaris Goubau, de neerslag van een uitgebreide genealogische studie die aan deze inventarisatie voorafging, ermee samenviel en ze bovendien afsloot. De genealogische reconstructie van een familie is een ontzettend tijdrovende, maar o zo intrigerende en boeiende hulpwetenschap. Genealogen zullen het vast met me eens zijn: eens de microbe je te pakken heeft, genees je nooit meer. Meteen een van de redenen waarom de uiteindelijke publicatie van de inventaris van dit deelarchief tot 2005 heeft aangesleept: de wens - en de noodzaak - om alvast voor de betrokken periode, de betrokken families, de betrokken generaties en de betrokken gezinnen een degelijke genealogie op te bouwen, gesteund op het noodzakelijk archiefonderzoek. En dat vergt de nodige tijd en ruimte. Handig wellicht naast de - incomplete, want een genealogie is nooit af - algemene genealogieën, zijn de gezinsfiches. De gebruiker kan de inventaris en de gezinsfiches tegelijkertijd raadplegen. Op deze manier hopen we de vaak complexe familierelaties en gezinssamenstellingen iets aanschouwelijker en bevattelijker te maken. Na de studie en de inventarisering van het deelarchief Goubau, bevestigden de werkzaamheden aan het deelarchief Bouwens onze stelling: familiearchief begeestert, intrigeert en levert voor het historisch onderzoek prachtig bronnenmateriaal voor alle aspecten van het verleden!
11
THEORETISCHE BESCHOUWINGEN
12
Hoofdstuk I. Genealogische en socio-economische situering van de archiefvormende leden van de familie Bouwens Vooraf Over de Antwerpse tak van de familie Bouwens tijdens het Ancien Régime is tot op heden helaas weinig geweten en zeer weinig gepubliceerd. De familie behoorde aanvankelijk immers noch tot de adel, noch tot de stadsmagistraat. In de achttiende eeuw echter werd door de tak die in het Archief de Bergeyck als archiefvormer optreedt, een geslaagde poging ondernomen om in het ridderschap te worden opgenomen. De aanvrager van dit patent, Joannes Josephus Bouwens, had toen echter Antwerpen reeds verlaten en stierf bovendien kinderloos1. Als naaste familie kon hij rekenen op vier zussen, zodat èn de naam Bouwens verloren ging2 én de leden van deze familie onder deze naam niet aanmerking kwamen om tot de zeventig meest gefortuneerde families van de stad te horen. Dit betekent concreet dat de familie Bouwens slechts zeer summier is opgenomen in de Annuaire en de Nobiliaire 3 en evenmin onderwerp van studie is geweest van wijlen Karel Degryse rond de zeventig rijkste Antwerpse families uit de achttiende eeuw4. Ook over de herkomst van deze familie tasten we in het duister: waar kwamen zij vandaan, wanneer en waarom zijn zij in Antwerpen verzeild geraakt? Zijn zij gelieerd met de Noord-Nederlandse families Bouwens van der Boyen en Bouwens van Horssen en het Mechelse geslacht Bouwens van der Boyen? Wellicht wel, maar concrete linken zijn moeilijk te leggen. Even leek in dit onderzoek een doorbraak te komen na een toevallig doch veelbelovend contact met dhr. Patrick Degreef, onderzoeker uit Mechelen, maar uiteindelijk liep ook dit spoor dood. Eigen onderzoek, hoofdzakelijk van de te inventariseren bronnen van de familie in het Archief de Bergeyck en van de handgeschreven genealogische nota’s van Antwerpse families van Bisschops en Donnet5 stelde ons in staat een rudimentair schema op te stellen van de generaties die voor de inventarisatie van het deelarchief belang hadden. Hiermee togen we aan de slag in het Beverse Rijksarchief waar vooral de parochieregisters van de stad Antwerpen werden uitgespit6. Het is vooral de gedreven inzet van Aurèle De Witte die het genealogische plaatje van de familie Bouwens en verwanten op punt heeft gesteld. Toch is het zonder twijfel nog zeer fragmentair en slechts toegespitst op enkele generaties en families die de noodzakelijke context van de 1
Op 21 januari 1715 verleende keizer Karel VI de titel van ridder van het Heilige Roomse Rijk aan Joannes Josephus Bouwens, met de machtiging om zijn naam door Edler te laten voorafgaan, de verlening van vier adellijke kwartieren en de adelsbevestiging voor zijn moeder Maria (sic) Van de Greyn. Het diploma is door het decreet van 24 juli 1734 herroepen. DUERLOO, L. en JANSSENS, P, Wapenboek van de Belgische adel de ste van de 15 tot de 20 eeuw, Brussel, 1992, deel I, p. 362. 2 Steeds vanuit het oogpunt van de archiefvormende tak. 3 DE STEIN D’ALSTEIN, Annuaire de la noblesse de Belgique, Brussel, 1847-1888 en J.S.F. De Herckenrode, Nobiliaire des Pays-Bas et du Comté de Bourgogne, Gent, 1862-1874, p. 815. 4 DEGRYSE, K. De Antwerpse fortuinen. Kapitaalaccumulatie, -investering en -rendement te Antwerpen in de 18de eeuw. RUG, 1985. 5 SAA, genealogische aantekeningen van Bisschops en Donnet betreffende de familie De Letter, PK 3259 = MF 620 746. 6 RAB, registers van de parochies O-L-Vr-Zuid, MF 296 245, 296 246, 296 247, 296 257, OLVr Noord, MF 296 265, Sint-Joris, MF 296 329, 296 330, 296 331, Sint-Jacob, MF 296 278.
13
inventarisatie bieden. Bijkomend en verdiepend onderzoek blijft dus gewenst, maar zou ons voor dit kader te ver hebben geleid. Voor de socio-economische achtergronden moesten we ons tevreden stellen met secundaire literatuur zoals de al wat oudere, maar nog steeds verrassend actuele studies van R. Baetens, W. Brulez en E. Stols7 en de studies van K. Degryse betreffende de Antwerpse elite8. Met de informatie die de archiefbescheiden zelf prijsgaven, wisten we zoekrichtingen te bepalen en verhaallijnen bloot te leggen. Uit de structuur van het deelarchief Bouwens in het Archief de Bergeyck blijkt de centrale rol van Franciscus Bouwens. Het is zijn dochter Charlotte die in 1701 huwde met Maximinus Cornelis Goubau, ridder en schepen van de stad Antwerpen. Meteen zorgde zij voor de aansluiting van haar familie bij enerzijds de financiële elite en anderzijds de de stadsmagistraat, waar dat in het verleden al niet zou zijn gebeurd. Feit blijft dat de rijkdom van de leden van de familie Goubau in de zestiende en zeventiende eeuw werd verworven uit de handel, meer bepaald uit de zijdelakenhandel. Uit wat volgt zal blijken dat Charlotte Bouwens' achtergrond bestond uit handel drijven en akten schrijven, waaruit we op zijn minst kunnen afleiden dat Charlotte Bouwens en Maximinus Goubau uit hetzelfde milieu afkomstig waren. In ieder geval zorgde dit huwelijk ervoor dat een belangrijk gedeelte van het archief van Charlotte Bouwens' familie bij dat van de familie Goubau werd gevoegd, om later in zijn geheel te worden opgenomen bij dat van het geslacht van Brouchoven van Bergeyck. Charlotte Bouwens' vader Franciscus, handelaar in luxegoederen met een vermoedelijke specialisatie in tapijten, stamde uit een kroostrijk gezin. Hij was namelijk het achtste of negende van de twaalf kinderen van Simon Bouwens en Charlotte de Letter. Graag uw aandacht voor de familie Bouwens en aanverwanten, tot dusver onbekend maar ongetwijfeld niet lang meer onbemind …
7
BAETENS, R., De nazomer van Antwerpens welvaart. De diaspora van het handelshuis De Groote tijdens de de eerste helft der 17 eeuw, Gemeentekrediet van België. Historische Uitgaven Pro Civitate, 1976, reeks in-8°, nr. 45, 2 delen. STOLS, E., De Spaanse Brabanders of de handelsbetrekkingen der Zuidelijke Nederlanden met de Iberische wereld 1598-1648, Verhandelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België, jaargang 33, nr. 70, Brussel, 1976, 2 delen. BRULEZ, W., De firma Della Faille en de internationale handel van Vlaamse firma’s in de 16° eeuw. Brussel, 1959, 2 delen. 8 de DEGRYSE, K. Stadsadel en stadsbestuur in de 18 eeuw. Een sociaal-economische benadering, de Tijdschrift voor sociale geschiedenis, XCIII, 1980, pp. 466-482. DEGRYSE, K. De Antwerpse adel in de 18 eeuw. De adel in het Hertogdom Brabant. UFSAL, Brussel, 1985, pp. 133-141. de DEGRYSE, K. De Antwerpse financiële elite in de 18 eeuw. Een sociaal-economische studie. Postacademiale colleges voor leerkrachten geschiedenis, syllabus nr. 18, Universiteit Gent, 1994. DEGRYSE, K. De Antwerpse fortuinen. Kapitaalaccumulatie, -investering en de -rendement te Antwerpen in de 18 eeuw. Onuitgegeven doctoraatsverhandeling. RUG, Gent, 1985. DEGRYSE, K. Fortuin en sociaal prestige. Enkele beschouwingen over het ‘verraad van de burgerij’ tijdens het Ancien Régime. Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis. IX, 1977, pp. 283-293.
14
1.1. Het gezin van Joannes Bouwens (? - 1613) en Sara van den Wijngaert (? - 1631) Simon Bouwens werd geboren te Antwerpen op 21 februari 1575 en dezelfde dag gedoopt in de kerk van Onze Lieve Vrouw Zuid. Zijn ouders, Joannes of Jan Bouwens (gestorven op 14 november 1613) en Sara Van den Wijngaert (gestorven op 17 maart 1631), kregen tussen 1570 en 1592 acht kinderen: Joanna in 1570, Joannes in 1572, Simon in 1575, Gertrudis in 1577, Susanna in 1581, Clara in 1584, Jacobus in 1587 en ten slotte Sara in 1592. De lengte van de hiaten tussen de geboortejaren van de kinderen doen trouwens vermoeden dat er nog meer kinderen het levenslicht zagen. Slechts van Simon beschikken we over meer informatie en hebben we zijn achtergronden nagegaan. Van de overige kinderen hebben we slechts summiere gegevens, onder meer de overlijdensdatum van Gertrudis (of Geertrui): 5 april 1631. Dit zou er kunnen op wijzen dat zij ongehuwd bij haar moeder woonde, die haar slechts enkele weken in de dood vooraf ging. Dat zij beiden gestorven zijn aan een epidemie (de pest?) is wellicht een reële mogelijkheid. Over het beroep van Jan Bouwens zijn we niet ingelicht, noch over zijn familie. Opvallend is overigens het bijna volledig ontbreken van de naam Bouwens bij de doopheffers van de acht kinderen9. Was Jan Bouwens een immigrant? Had hij geen familieleden meer in de stad? Was hij een enig kind waarvan de ouders reeds vroeg waren overleden? Een ander opvallend gegeven bij de verwerking van de geboorteregistraties in dit gezin is het feit dat op 23 april 1588 de zes of zeven jaar oude Susanna en de drie- of vierjarige Clara gelijktijdig werden gedoopt. Alsof het gezin tijdens de jaren tachtig van de zestiende eeuw aarzelde om een geloofskeuze te maken. Of nog sterker: alsof het gezin na de val van Antwerpen in 1585 ruimschoots gebruik maakte van de door landvoogd Alexander Farnese toegestane termijn van vier jaar om ofwel de stad te verlaten ofwel het katholieke geloof weer aan te nemen10. Wat zou betekenen dat het gezin van Jan Bouwens en Sara Van den Wijngaert het nieuwe geloof aanhing. Later komen we hier nog even op terug.
1.2. Het gezin van Simon Bouwens (1575 - ca 1656) en Charlotte de Letter (? - 1666) Simon, het derde kind van Jan Bouwens en Sara Van den Wijngaert, studeerde rechten aan de universiteit van Leuven11 en was alvast nog in 1653 praktiserend advocaat. Tegelijk was hij actief in de handel: tussen 1620 en 1640 voerde hij handel op Portugal, Spanje en Italië12. Vermoedelijk verliep dit niet steeds even succesrijk, gezien veel later in de staat van goed van zijn jongste zoon Thomas werd opgenomen dat Franciscus en Carel optraden als curatoren van de insolventen boedel de voornoemden Symon Bouwens hunnen vaeder13.
9
Simons meter was Maeyken of Maria Bouwens. RAB, PR OLVr Zuid, MF 296 245. ASAERT, G. 1585. De val van Antwerpen en de uittocht van de Vlamingen en de Brabanders, p. 40 11 SCHILLINGS, A. Matricule de l'université de Louvain, Brussel, 1962. 12 BAETENS, R. Antwerpens nazomer, p. 139, voetnoot 7. 13 AdB, deelarchief Bouwens, stukken betreffende de nalatenschap van Thomas Bouwens, nr. 131. 10
15
Simon Bouwens huwde met Charlotte de Letter14, een dochter van de Antwerpse muntmeester-generaal Cornelis de Letter (ca 1546-1629) en Catharina Wery (ca 15461633). Volgens een notitie van latere datum van de hand van één van zijn nakomelingen, zou Cornelis de Letter ook aanwezig zijn geweest bij de Slag van Lepanto in 157115. Dit zou er kunnen op wijzen dat ook Cornelis de Letter in de handel actief was, en meer bepaald een actieve rol speelde in de handel met en te Venetië16. Vast staat overigens dat alle bekende kinderen van Cornelis de Letter en Catharina Wery met telgen uit gerespecteerde handelsgeslachten in de echt traden of mercantiel actief bleven. Elisabeth trouwde met de koopman Franciscus Doncker, Jacobus (gestorven in 1653) met Francisca Van Immerseel, een dochter van Jan Van Immerseel en Agnes Tasse en één van de zussen van Willem Van Immerseel17. Joannes huwde met Elisabeth Henssens, Thomas met Joanna Van Esschen en ten slotte Charlotte met Cornelis Bouwens. De broers de Letter voerden in het Antwerpen van de eerste helft van de zeventiende eeuw elk hun eigen handel op Spanje, Portugal en Italië18. Thomas verbleef in Sevilla tussen 1607 en 1612. De broers werkten vermoedelijk af en toe samen: zo stuurden ze in 1645-1646 Jan de jonge (zoon van Jan) en Juan (zoon van Thomas) naar Sevilla. Ze werkten daar samen in compagnie met Jacques Ba(o)uwens (mogelijk hun neef, zoon van Charlotte en Simon Bouwens, die dan midden van de twintig was). Daarnaast genoten de gebroeders de Letter de dubieuze faam zich niet afzijdig te houden van smokkel in koloniale waren via het Noorden. Bovendien zou Jan de Letter één van zijn dochters hebben uitgehuwelijkt aan een rijken en seer groten geus. Toch wisten de drie broers in Antwerpen aanzienlijk maatschappelijk aanzien te ontwikkelen. Jan werd aalmoezenier, Jacques eveneensaalmoezenier, rentmeester en tweede tesaurier en Thomas, net als hun vader, muntmeester-generaal van de stad19. Cornelis de Letter en Catharina Wery bereikten beiden de gezegende leeftijd van tachtig jaar en mochten hun gouden huwelijksjubileum vieren. Dat blijkt althans uit hun grafschrift in de Sint-Andrieskerk: Cornelis de Letter, Genel_mr_van SC Mts munten out 83 jaeren getrout 52 jaeren sterf 24 oktober 1629 Catharina Wery syn beminde huysvrou out 88 jaren sterf 18 october 163420 Op 28 oktober 1646 maakten Simon Bouwens en Charlotte de Letter hun gezamenlijk testament op21. Het is niet geweten of één van beiden toen ziek was. Het testament werd 14
Voor een rudimentaire genealogie van de familie de Letter, zie bijlage 7. AdB, deelarchief Bouwens, genealogische aantekeningen, nr. 1. 16 In de studie van BRULEZ, W. & DEVOS, G. Marchands flamands à Venise 1568-1621, Bruxelles-Rome, 1965-86, komt noch Cornelis, noch een ander lid van de familie Bouwens voor. 17 Meer over het handelaarsgeslacht Van Immerseel en de rol van Jacobus de Letter hierin, in: STOLS, E. De Spaanse Brabanders, deel II, p. 44. 18 BAETENS, R. Antwerpens nazomer, p. 139, voetnoot 7. 19 STOLS, E. De Spaanse Brabanders, deel II, p. 44. 20 SAA, genealogische aantekeningen Bisschops en Donnet, PK 3259 = MF 620 746. 21 AdB, deelarchief Bouwens, testament van Simon Bouwens en Charlotte de Letter, nr. 7. 15
16
pas tien jaar later geopend, namelijk in 1656, na het overlijden van Simon. Charlotte overleefde haar man tien jaar. Vast staat wel dat het echtpaar reeds voor 1646 was geconfronteerd met zware financiële geschillen tussen twee van hun zoons. Wellicht hebben zij via dit testament geprobeerd om soortgelijke problemen met hun nalatenschap te vermijden. In dit testament hebben Simon en Charlotte in chronologische volgorde, de mannen voor de vrouwen, hun kinderen opgesomd. Op deze manier hebben zij ons onvermoed voor de reconstructie van hun kroostrijke gezin een belangrijke aanzet gegeven. Het gezin woonde aanvankelijk in de parochie van Onze Lieve Vrouw Zuid, vermoedelijk in de buurt van de ouders van Simon. Hier werden de twee oudste kinderen geboren: Cornelis, gedoopt op 1 september 1607 en Joannes, gedoopt op 7 mei 1609. De jongetjes werden vernoemd naar hun grootvaders die als peters optraden. De grootmoeders traden overigens ook op als doopmeters. Tussen mei 1609 en maart 1611 verhuisde het jonge gezin naar de parochie Sint-Joris. Of zij toen reeds hun intrek namen in de Swane aan de Brabantse Koornmarkt (nu Graanmarkt) is niet zeker. Vast staat wel dat zij in dat huis het grootste gedeelte van hun leven hebben doorgebracht. Alle volgende kinderen werden in de parochiekerk van Sint-Joris gedoopt: Sara, op 7 maart 1611, Catharina op 20 december 1612, Simon op 12 juli 1614, Maria op 9 juni 1617, Jacobus op 18 april 1619, de tweeling Carolus en Franciscus op 2 juni 1621, de wellicht als baby overleden Thomas op 29 januari 1623, Carola of Charlotte op 5 februari 1624 en Thomas op 13 mei 1627. Zoals reeds eerder gezegd, regelden Simon en Charlotte in hun testament hun nalatenschap: alle baten en schulden werden eigendom van de langstlevende echtgenoot, op voorwaarde dat deze voor het onderhoud bleef instaan van de in 1646 nog twee minderjarige kinderen22. Op hun vijfentwintigste verjaardag of hun huwelijksdag zouden zij 8 000 gulden ontvangen. Ook voor het geval deze kinderen voor de geestelijke staat kozen, was een regeling voorzien: bij een eventuele intrede in een klooster zouden ze 3 000 gulden ontvangen en indien ze de voorkeur gaven aan het begijn- of priesterschap zouden ze jaarlijks de rente van 8 000 gulden genieten. De reeds meerderjarige kinderen waren in 1646 reeds naar behoren uitgekeerd en moesten hiermee tevreden zijn. Vervolgens voorzagen Simon en Charlotte legaten voor de kerkfabriek van Onze Lieve Vrouw en 30 gulden voor iedere inwonende meid en knecht, waarmee zij zich passende rouwkleding moesten aanschaffen. Ten slotte uitten zij de wens te worden begraven in de St-Michielskerk. We maken kort nader kennis met de kinderen: Cornelis Bouwens (1607 – 1668) Dat dit ook zo werd uitgevoerd, leiden we af uit testament van hun oudste zoon Cornelis. Cornelis studeerde evenals zijn vader rechten en werkte vermoedelijk lange tijd met hem samen23. Ook na de dood van zijn moeder in 1666, bleef hij in het ouderlijk huis de Swane wonen, van waar hij vermoedelijk de juristenpraktijk verder zette na het overlijden van zijn vader in 1656. Lang heeft de ongehuwde Cornelis zijn moeder niet overleefd: reeds op 21 november 1666 maakte hij, ziek als hij was, zijn testament op. Hierin uitte hij onder meer 22 23
Charlotte en Thomas. AdB, deelarchief Bouwens, advertentie van Cornelis en Carel Bouwens, nr. 11.
17
de wens om bij zijn ouders in de Sint-Michielskerk te worden bijgezet. Het testament van Cornelis Bouwens werd geopend op 25 augustus 1668. Joannes Bouwens (1609 – voor 1646) Joannes Bouwens was bij de opmaak van het testament van zijn ouders reeds overleden. We beschikken niet over informatie wat betreft zijn persoonlijk leven, noch zijn beroepsactiviteiten. Maar aangezien Simon en Charlotte in hun testament geen kleinkinderen vermelden, nemen we aan dat hij kinderloos is gestorven. Sara Bouwens (1611 -?) x Petrus Le Cat De oudste dochter van Simon en Charlotte huwde op achttienjarige leeftijd met Petrus (of Peter, Pieter, Pierre) Le Cat. Petrus was een zoon van de Rijselaar Nicolas Le Cat en Suzanne le Becque, die tussen 1590 en 1625 in Antwerpen handel op Spanje voerden. Petrus zelf was expediteur in Duinkerken24. Hij is gestorven na 1646 en voor 1662. In dat jaar sluit Sara Bouwens als weduwe van Pieter Le Cat samen met haar zonen Andries en Pieter te Cadiz een handelsovereenkomst af met de firma van haar broers Franciscus en Thomas te Antwerpen25. Catharina Bouwens (1612 - ?) x Joannes de Richebourg Catharina trouwde op haar dertigste (het is onduidelijk of het hier om haar eerste huwelijk gaat) te Antwerpen in de Sint-Andrieskerk met Joannes de Richebourg. Van hen zijn twee zonen bekend, namelijk de handelaar Joannes en de jurist Jacobus. Deze laatste overleed in 1723 zonder wettige nakomelingen, wat aanleiding gaf tot een zeer ingewikkelde erfeniskwestie26. Samengevat kwam het er op neer dat het gedeelte afkomstig van zijn moeder Catharina Bouwens (fideï-commis volgens het testament van Simon Bouwens en Charlotte de Letter) terug moest keren naar de familie van moederszijde. Simon Bouwens (1614 - ?) x Lucretia Isabella Van Postel (1628 - ?) Simon Bouwens de jonge was koopman. Hij associeerde zich aanvankelijk met zijn jongere broer Franciscus, wat tot onenigheid leidde tussen beiden. Als gevolg hiervan onderhield hij ook met zijn ouders en broers en zussen een moeilijke relatie. We komen hierop later, na de bespreking van Thomas Bouwens, nog terug. Hij huwde op 28 september 1647 met de achttienjarige Lucretia Isabella Van Postel, dochter van Joachim Van Postel en Margareta Patteniers. Zij stichtten een kinderrijk gezin. In 1648 werd Lucretia geboren, gevolgd door Franciscus, Agnes Isabella, Gaspar Franciscus, Maria, Joannes Franciscus, Charlotte, Francisca Carola, Susanna Theresia en een dochter wiens voornaam we niet kennen. Oudste zoon Franciscus zal later nog in 24
STOLS, E. De Spaanse Brabanders, deel II, p. 15. AdB, deelarchief Bouwens, onderhandse akte van handelscontract, 1662, nr. 73. 26 AdB, deelarchief Bouwens, stukken betreffende de aanspraken van de descendenten van Simon Bouwens de oude in diverse nalatenschappen de Richebourg, 1675-1749, nr. 140. 25
18
dienst treden van zijn ooms Carolus, Franciscus en Thomas, wat uiteindelijk eindigt in een veelomvattend proces tussen alle kinderen en kleinkinderen van Simon de jonge en Lucretia Van Postel en de descendenten van Franciscus Bouwens en Isabella Maria Van den Greyn. Ook hierop komen we later nog terug. Maria Bouwens (1617-?) Maria Bouwens lassen we hier in onder noodzakelijk voorbehoud wegens een onzekere identificatie. Het grootste gedeelte van de doopnotitie gaat immers verborgen onder een grote donkere vlek: slechts de naam van het kind en de doopmeter (Maeyken Bouwens) zijn leesbaar. Toch beschouwen we dit als een reële mogelijkheid precies gezien de naam van de meter en het hiaat in de opeenvolging van de geboortes. Het kind is vermoedelijk vroeg overleden: ze komt niet voor in het testament van haar ouders van 164627. Jacobus Bouwens (1619 – ca 1653) Vermoedelijk was Jacobus handelaar. We beschikken over aanwijzingen dat hij in 16451646 met zijn neven Juan en Jan de Letter de jonge in Cadiz in een firma werkte28. De stukken die hij als archiefvormer heeft nagelaten verwijzen naar zjn handelsactiviteiten te Brugge29. Carolus Bouwens (1621-1694) Carolus Bouwens was de tweelingbroer van Franciscus. Ze werden samen gedoopt in de Sint-Joriskerk te Antwerpen op 2 juni 1621. Uit de stukken die zij hebben nagelaten is een bijzonder nauwe band tussen beiden vast te stellen. Carolus Bouwens studeerde rechten en vestigde zich in eerste instantie als jurist te Antwerpen. Hij werkte in deze periode samen met zijn broer Cornelis30. Vermoedelijk heeft hij zich na diens dood in 1668 moeten heroriënteren. Hij verhuisde naar de polder van Beoostenblije (Axel Ambacht), waar hij in 1677 vermeld werd als dijkgraaf van de polders van Zuiddorpe en Beoostenblije. In deze positie is het een koud kunstje op te treden als vastgoedmakelaar avant la lettre voor zijn broers van Franciscus en Thomas. Carolus Bouwens trad op als juridisch adviseur voor zijn broers en zussen. Heel wat stukken met juridische inslag kregen een eerste neerslag in zijn typsich en zeer herkenbaar handschrift. Carolus Bouwens was ongehuwd. Reeds in 1689 regelde hij een schenking onder levenden in het voordeel van zijn tweelingbroer Franciscus. In 1694 stelde hij hem in zijn testament aan als zijn universele erfgenaam. Hij overleed op 18 december 1694 te Beoostenblije31. 27
RAB, PR St-Joris Antwerpen, MF 296 329 en AdB, testament van Simon Bouwens en Charlotte de Letter, 1646, nr. 7. 28 STOLS, E., De Spaanse Brabanders, deel II, p. 44. 29 AdB, deelarchief Bouwens, stukken betreffende Jacobus Bouwens, nrs. 15-16. Er bestaat en theoretische kans dat deze stukken afkomstig zijn van Jacobus Bouwens de oudere, broer van Simon Bouwens. Gezien echter geen van de broers en zussen van Simon Bouwens in dit deelarchief als archiefvormer werd geïdentificeerd, hebben we deze mogelijkheid uitgesloten. 30 Advertentie van de licentaten in de rechten Cornelis en Carel Bouwens, 1662, nr. 11. 31 AdB, deelarchief Bouwens, stukken betreffende Carolus Bouwens, nrs. 17-25.
19
Franciscus Bouwens (1621-1703) x Isabella Maria Van den Greyn (1648 – 1733) Franciscus Bouwens, tweelingbroer van Carolus, werd geheel in de traditie van het gezin Bouwens - de Letter voorbestemd voor de handel: Carolus werd immers al jurist. Een gedeelte van zijn opleiding genoot hij vermoedelijk in Parijs. Na de mislukte handelsassociatie met zijn broer Simon in het begin van de veertiger jaren van de zestiende eeuw, vinden we hem zo’n dertig jaar later terug als handelaar in luxeproducten in het ouderlijk huis aan de Brabantse Koornmarkt. Hij werkte op dat ogenblik samen met zijn jongste broer Thomas. Pas in 1671, op vijftigjarige leeftijd, huwde hij met de zevenentwintig jaar jongere Isabella Maria Van den Greyn. Het paar nam zijn intrek in de Swane. Het lijkt erop dat pas na het vrijkomen van het ouderlijk huis (Cornelis was gestorven in 1668, Carolus verhuisde naar de Beoostenblijepolder) een geschikte plaats vrijkwam om een gezin te stichten. Hoewel we niet over een hard bewijs beschikken dat dit Franciscus’ eerste huwelijk was, lijken alle elementen in deze richting te wijzen. In ieder geval heeft een eventueel eerder huwelijk niet voor descendenten gezorgd. Isabella Maria Vanden Greyn, drieëntwintig op haar trouwdag, stamde net als haar bruidegom uit een handelsfamilie. Haar vader, de koopman Jacobus Vanden Greyn (16221657) was een zoon van de oudecleercoper Abraham Vanden Greyn, die de stiel had geleerd bij zijn zijn vader Henricus, wie hij vermoedelijk was opgevolgd. Jacobus' moeder was Maria Van Winterbeeck, een dochter van de kruidenier of handelaar in oosterse producten en specerijen Jacobus Van Winterbeeck en Anna Vander Linden (ook wel Verlinden). Het paar woonde in de drij Cauwkens, een huis annex winkel in de Braderijstraat uit de erfenis van Maria's moeder. Maria Van Winterbeecks winkel werd na haar overlijden in 1678 voortgezet door twee van haar dochters, namelijk Maria en Magdalena32. Isabella Maria's moeder was de jong overleden Agnes Cornelis(sen) (1626-1649). Zij was een dochter van Hans Cornelis(sen) en Catharina Van Langenhoven. Hoewel we nog niet in staat waren de familie van Agnes Cornelis(sen) grondig uit te kammen, is het vermoeden groot dat zij een lid is van de uitgebreide koopmansfamilie Cornelis(sen) die in de achttiende eeuw ook nog een burgemeester van Antwerpen leverde. Na het overlijden van Agnes Cornelis(sen) hertrouwde Jacobus Van Winterbeeck in 1650 met Lucretia Van Tichelt, met wie hij nog drie kinderen kreeg. Slechts de oudste, Maria Christina, is volwassen geworden. De relatie tussen de halfzussen Maria Christina en Isabella Maria bleek later op een laag pitje te staan33. Voor meer genealogische informatie en onderlinge verwantschappen van de families Vanden Greyn, Van Winterbeeck, Cornelis(sen) en Vander Linden, verwijzen we naar de genealogische lijsten en tabellen in volume II van deze inventaris.
32
AdB, deelarchief Bouwens, testamenten en codicil van Abraham Vanden Greyn en Maria Van Winterbeeck, nrs. 163-164. 33 AdB, deelarchief Bouwens, stukken betreffende de nalatenschap van Maria Van Winterbeeck, 1679, nr. 186.
20
Franciscus Bouwens en Isabella Maria Vanden Greyn kregen negen kinderen, waarvan er vijf de volwassen leeftijd bereikten. Een beknopt overzicht van hun leven volgt na de geschillen binnen het gezin van Simon Bouwens en Charlotte de Letter. Franciscus bleef als hoofd van een jong gezin tot het einde van zijn lange leven in 1703 handel voeren: getuige daarvan zijn brievenboek, waarin hij tot enkele weken voor zijn dood zijn uitgaande brieven kopieerde34. Geheel volgens de traditie waarin zij was groot gebracht, zette Isabella Maria Van den Greyn, bijgestaan door twee van haar schoonzonen, de zaak verder. Zij was reeds overleden toen het kopiëren van de uitgaande briefwisseling uiteindelijk werd stopgezet35. Franciscus Bouwens heeft in zijn lange bestaan twee levens geleid: één als vrijgezel en een volgend als echtgenoot en huisvader. Zijn hele leven lang echter heeft hij een handelsfirma geleid. Een gedeelte ervan werd overschaduwd door de problemen met zijn oudere broer Simon de jonge (zie verder). Isabella Maria Vanden Greyn voedde na de dood van haar man de twee minderjarige kinderen op, zette de firma verder en nam bij de vroege dood van haar dochter Charlotte en diens man Maximinus Goubau nog hun twee oudste dochtertjes in huis. De laatste jaren van haar leven bracht zij ongetwijfeld dicht bij haar kinderloze dochter Maria Magdelena door, doch zij behield haar huis de Swaen op de Brabantsche Koornmarkt. Na haar overlijden is haar dienstmeisje Marie nog een jaar in de Swaen blijven wonen. Isabella Maria Van den Greyn overleed op 84-jarige leeftijd en werd op 28 juni 1733 begraven in de Predikherenkerk, tegenwoordig de Sint-Pauluskerk. Thomas Bouwens (1623 -voor 1627) Overleden als baby of kleuter. Carola of Charlotte Bouwens (1624-?) De jongste dochter van Simon Bouwens en Charlotte de Letter. Bij het opstellen van hun gezamenlijk testament was zij nog minderjarig. Ze huwde op 11 juni 1650 Joannes Schenaert. Van hen zijn zeven kinderen bekend, waaronder Theresia Lucretia die in het huwelijk trad met ridder Claudius Roelans en Charlotte, die later zou huwen met haar neef Andreas Le Cat, een zoon van Sara Bouwens en Petrus Le Cat36. Thomas Bouwens (1627 - 1687) De jongste zoon van Simon Bouwens en Charlotte de Letter kreeg eveneens een koopmansopleiding. In 1662 zien we hem als handelaar te Antwerpen, in een associatie met zijn oudere broer Franciscus37. Vermoedelijk in de jaren zeventig volgde hij zijn oudere broer Carolus naar Beoostenblije. Hij trok zich naar alle waarschijnlijkheid uit de handel terug en legde zich toe op de aan- en verkoop van gronden. Thomas Bouwens overleed in zijn huis te Beoostenblije op 7 augustus 1687. Hij bezat sinds 1649 het 34
AdB, deelarchief Bouwens, brievenboek, 1695-1736, nr. 77. Idem. 36 AdB, deelarchief Bouwens, stukken betreffende diverse nalatenschappen de Richebourg, nr. 140. 37 AdB, deelarchief Bouwens, akte van handelsovereenkomst met Sara Bouwens en haar zonen, nr. 73. 35
21
poorterschap van de stad Middelburg in Zeeland. Zijn nalatenschap veroorzaakte een lang en ingewikkeld proces tussen zijn broers, zussen en hun descendenten38. De geschillen binnen het gezin van Simon Bouwens en Charlotte de Letter In 1644 al hadden Simon Bouwens en Charlotte de Letter van de Raad van Brabant een afwijking toegestaan gekregen op het heersend erfrecht op leengoederen. Daar waar alle leengoederen normalerwijs aan de oudste zoon te beurt vallen, hebben zij verkregen dat na hun dood hun leengoederen in gemeen bezit van alle kinderen blijven39. Of dit te kaderen is in de problemen die zij ondervonden met hun zoon Simon, is niet duidelijk. Dat er met Simon wel degelijk problemen waren, wordt duidelijk uit het codicil dat zij op 29 januari 1648 verlijden voor notaris Pieter Ghijsberti te Antwerpen. Hieruit blijkt ook dat zij met alle mogelijke middelen die hun wettelijk ter beschikking staan het probleem willen oplossen. In 1648 zijn de mogelijkheden om nog tot een minnelijke schikking te komen reeds uitgeput: zoon Simon de jonge weigerde tot dan om op hun voorstellen in te gaan. Simon voert in Antwerpen namelijk een lastercampagne gericht tegen zijn ouders, zijn familie en hoofdzakelijk tegen zijn broer Franciscus. Daar waar hij Franciscus nog steeds de rekeningen over de administratie van hun gezamenlijke handelscompagnie en de liquidatie ervan is verschuldigd, ontneemt Simon via deze roddels Franciscus alle eer, reputatie ende respect. Vandaar Simon Bouwens de oude en Charlotte de Letter oordelen dat de tijd is gekomen om Simon de jonge met alle wettelijke middelen te dwingen Franciscus’ aandeel uit te betalen. Zij wijzen er bovendien op dat de compagnie is opgericht door Franciscus met een belangrijke financiële inbreng van henzelf, waarvan zij nog niets hebben terug gekregen. Na rijp beraad hebben zij besloten hun zoon Simon Bouwens en na diens overlijden zijn wettige descendenten, te onterven. Hij zal alleen aanspraak kunnen maken op zijn wettelijk voorzien erfdeel, maar worden uitgesloten van alle andere na te laten goederen. Bovendien wensen zij dat in het wettig erfdeel alle giften, schenkingen, bruidsschat waarvan Simon de jonge reeds heeft genoten of nog zal genieten, zullen worden verrekend. Om Franciscus schadeloos te stellen, zal hij behalve zijn eigen wettig erfdeel ook dat van Simon ontvangen. Ten slotte verbieden Simon de oude en Charlotte hun andere kinderen om later goederen die uit hun nalatenschap afkomstig zijn aan Simon of één van zijn nakomelingen, na te laten. Simon de jonge krijgt nog drie maanden om synen broeder Franchoys compt ende te leveren volcomen rekeninge, over syne administratie die hij gehad heeft volgens den contracte van companie tussen hun beyden gepasseert voor notaris ende zekere gettuygen opden achtsten januari inden jaere duysent sesse hondert ende drijenviertich binnen den selven tijt van drij maenden oock syne rekeninge te liquideren ende sluyten voor arbiters oft andersints int minnelijck met den voorgenoepden Franchoys Bouwens, mitsgaders hem overlevere alsulckenen grooten boeck geintituleert A toecomende aenden voorgenoempden hunnen soone Franchoys Bouwens inhoudende partije van desselfs eygen negotie die hij hem gelaeten heeft voor syn vertreck naer Parijs inden jaere duysent sesse hondert ende drijenvertich … 38
AdB, deelarchief Bouwens, stukken betreffende de nalatenschap van Thomas Bouwens, 1687-1697, nr. 131. 39 AdB, deelarchief Bouwens, testament van Simon Bouwens en Charlotte de Letter, 1646, nr. 7.
22
’s Anderendaags, op 29 januari 1648 las Peeter Ghijsberti Simon de jonge het codicil in kwestie voor. Simon was vergezeld van zijn advocaat, de heer van Postel, vermoedelijk een verwant van zijn echtgenote. Na de voorlezing verklaarde dat hij niet soude manquere syn ouders wille te volbrengen … Pas in 1661 kwamen Simon en Franciscus tot een financieel vergelijk: alle schulden en vorderingen werden vereffend verklaard. Dat de plooien nooit meer helemaal zijn glad gestreken, bewijzen de testamenten van Carolus en Thomas Bouwens, waarin Simon de jonge en zijn descendenten van hun erfenis worden uitgesloten. Vermoedelijk om problemen met de heersende costuymen te vermijden, heeft Carolus Bouwens in 1689 een schenking onder levenden in het voordeel van zijn tweelingbroer Franciscus geregeld. Uiteindelijk mondden deze familiaal-financiële geschillen toch uit in een proces: Franciscus Bouwens de jonge, zoon van Simon de jonge en Lucretia van Postel versus zijn ooms Franciscus en Carolus om de nalatenschap van Thomas Bouwens. Ook persoonlijke geschillen tussen de jonge Franciscus en zijn ooms lagen mee aan de basis en hebben waarschijnlijk als katalysator gefunctioneerd. In de jaren tachtig van de zeventiende eeuw vervulde Franciscus de jonge immers korte tijd de functie van penningmeester van de polder van Beoostenblije. Al snel werd hij wegens wanbeheer, meer bepaald omwille van het ontbreken van rekeningen in het voordeel van zijn oom Franciscus, uit dit ambt ontheven. Het proces heeft in een eerste fase geduurd tot 1708, waarna het na een vonnis ad accordandum werd stilgelegd. In 1738 leidden de erfgenamen van beide partijen de zaak opnieuw in. Eén jaar later werd al tot een minnelijke schikking besloten: de erfgenamen van Franciscus Bouwens de oude betaalden op 27 juni 1739 de som van 4 800 gulden uit aan de erfgenamen van Franciscus Bouwens de jonge40.
1.3. Het gezin van Franciscus Bouwens en Isabella Maria vanden Greyn Partij twee in het voorgaande proces, met name de erfgenamen van Franciscus Bouwens de oude en Isabella Maria Vanden Greyn, zijn we u nog verschuldigd. Het gezin Bouwens - Vanden Greyn was als volgt samengesteld: Joannes Baptistus Bouwens (1672 - ?) Joannes Baptist werd geboren op 23 juni 1672, waarna een nooddoop werd uitgevoerd. Vermoedelijk kwam het jongetje te vroeg ter wereld. Twee weken later werd hij in de SintJoriskerk gedoopt41, maar hij heeft het uiteindelijk toch niet gehaald. Thomas Bouwens (1674 - ?) Eveneens als baby of als kind gestorven. 40 41
AdB, deelarchief Bouwens, stukken betreffende de processen binnen de familie Bouwens, nrs. 132-140. RAB, PR Sint-Joris, MF 296 331.
23
Elisabetha Sara Josepha Bouwens (1676-na 1749) x Cornelius Hyacinthus Respani xx Alexander Franciscus d’Appeltern xxx Gaspar Franciscus Gomez d’Espinosa Isabella Sara Bouwens, zoals ze doorgaans werd genoemd, heeft drij mans gehad42. Ze huwde voor de eerste maal in 1696 te Schoten met Cornelius Hyacinthus Respani, heer van Schoten en Horst. Het paar kreeg twee zonen, namelijk Franciscus Fredericus Respani die later Isabella van Parijs huwde en de graventitel ontving en de ongehuwde jurist Hyacinthus Respani. Na het overlijden van Cornelius Respani in 1703, trouwde Isabella Sara ongeveer twee jaar later met Alexander Franciscus d’Appeltern, generaalmajoor in het leger van Filips V. Uit dit huwelijk werden twee dochters geboren die allebei kloosterzuster werden. Na de dood van d’Appeltern (tussen 1717 en 1720) sloot zij in 1720 een geheim huwelijk af met Gaspar Franciscus Gomez d’Espinosa, graaf van Ribeaucourt en luitenant-generaal van het leger van de Spaanse koning in de Nederlanden. Na zijn dood in 1725 betwistten zijn erfgenamen de geldigheid en de gevolgen van dit huwelijk. Isabella Sara wist echter een douairie uit de brand te slepen en ging tot haar dood als douairière de Raimbeaucourt (sic) door het leven43. Carolus Josephus Bouwens (1678 - ?) Is als baby of kind gestorven. Carola (Charlotte) Maria Agnes Bouwens (1680-1710) De tweede dochter van Franciscus en Isabella Maria huwde in 1701 met Maximinus Goubau, jurist en schepen van de stad Antwerpen44. Op 10 mei 1706 beviel ze van twee doodgeboren zoontjes. Een jaar later, op 13 september 1707 bracht ze haar eerste dochtertje, Isabella Maria, ter wereld, gevolgd door Barbara Francisca op 5 februari 1709 en Joanna Theresia op 20 oktober 1710. Charlotte herstelde niet van haar vierde kraambed en overleed op 2 november 1710. Nadat vijf jaar later ook hun vader overleed, kwamen de twee oudste meisjes in huis bij hun grootmoeder Isabella Maria Vanden Greyn. Joanna Theresia werd opgevoed door Maria Magdelena Bouwens, de kinderloze jongste zus van Charlotte45. Het huwelijk van Charlotte Bouwens met Maximinus Goubau zorgt archiefmatig gezien voor de aansluiting met en de overgang in het deelarchief Goubau. De drie dochters van Charlotte werden later achtereenvolgens eigenares van het kasteel Cortewalle.
42
Zo schreef Barbara Francisca Goubau aan haar nichtje Maria Elisabeth Dormer vele jaren later. AdB, deelarchief Goubau, genealogische aantekeningen, nr. 1 43 Meer over dit geheim huwelijk in: DOUXCHAMPS, H. en LEFÈVRE, J. La famille Christijn de Ribeaucourt, II, Brussel, 1989, pp. 312-322 en 363-365. 44 Meer over Maximinus Goubau en zijn familie: GOOSSENS, C. De familie Goubau van Beveren (ca 1650ste 1781), Vlaamse Stam, 40 jaargang, nr. 6, nov-dec 2004, pp. 523-541. 45 Meer over de zussen Goubau in het deelarchief Goubau en meerdere eindverhandelingen en publicaties.
24
Maria Magdalena Catharina Bouwens (1683-1752) x Joannes Marinus Gelthof (1682-1753) Maria Magdalena huwde op 15 december 1706 met Gio Marino Gelthof, het enig kind van de handelaar Juan Jacomo Gelthof en Constantia Cornelissen. Bij zijn huwelijk waren zijn beide ouders reeds overleden. Het paar nam zijn intrek in de goude traillie aan de Meir te Antwerpen, het ouderlijk huis van Gio Marino. Voor het huwelijk werd dispensatie aangevraagd vermoedelijk wegens een te nauwe relatie langs de familie Cornelis(sen)46. De graad van verwantschap hebben we echter nog niet kunnen bepalen. Maria Magdalena en Gio Marino bleven kinderloos. Na de dood van zwager Maximinus Goubau namen zij diens jongste dochtertje in huis. Na het overlijden van Maria Magdalena’s moeder Isabella Maria Vanden Greyn stelden zij hun huis ook open voor de twee oudste dochters. Deze nauwe familieband heeft ervoor gezorgd dat een aantal bescheiden van de families Gelthof en Cornelissen in het deelarchief Bouwens is opgenomen, met verwijzingen naar Venetië en Lokeren. Anna Maria Theresia Bouwens (1685-1712) Kort na haar zus Charlotte ongehuwd overleden op zevenentwintig jaar. Joannes Josephus Bouwens (1686-1751) x Susanna Theresia Goubau (1694-1722) Joannes Josephus is ongetwijfeld als het jongste kind van het gezin grootgebracht. Hij studeerde rechten en oefende in Brussel een juridische functie uit. In 1715 verleende keizer Karel VI hem de titel van ridder van het Heilige Roomse Rijk, die overigens door het decreet van 24 juli 1734 werd ingetrokken47. Joannes Josephus Bouwens huwde met Susanna Theresia Goubau, een dochter van Joannes Cornelis Goubau en Susanna Van Colen en een verwante van zijn zwager Maximinus Goubau. Na de vroege dood van haar oudere broers werd Susanna Theresia vrouwe van Gijzegem. Toen zij op jonge leeftijd kinderloos stierf, raakte Joannes Josephus zwaar in conflict met haar zussen over de nalatenschap en in het bijzonder over de heerlijkheid Gijzegem. Joannes Josephus Bouwens bleef tot het einde van zijn dagen ‘de Gijseghem’ aan zijn familienaam toevoegen. Na het overlijden van zijn zus Charlotte en haar echtgenoot werd hij trouwens voogd van zijn drie minderjarige nichtjes, een taak die hij zeer gewetensvol heeft volbracht. Joannes Josephus Bouwens stierf kinderloos in 1751. Zijn nalatenschap werd verdeeld tussen de kleinkinderen van zijn zussen Sara Isabella en Charlotte48. Jacobus Cornelius Bouwens (1689 - ?) Als baby of kind gestorven.
46
De grootmoeder van Maria Magdalena was immers Agnes Cornelis(sen). DUERLOO, L. en JANSSENS, P. Wapenboek, p. 362. 48 AdB, deelarchief Goubau, stukken betreffende de nalatenschap van Joannes Josephus Bouwens, nrs. 1034-1036. 47
25
Besluit De laatste generatie van de -voor deze inventaris- archiefvormende tak van de Antwerpse familie Bouwens, met name de kinderen van Franciscus en Isabella Maria, is dankzij en uitgekiende huwelijksstrategie volledig opgegaan in de adel. De enige zoon die de volwassen leeftijd bereikte, vroeg met succes het ridderpatent aan, doch stierf kinderloos. De naam Bouwens verdween en leefde nog beperkte tijd verder in de herinneringen van de graven Respani, de afstammelingen van Isabella Sara, en de dochters van Charlotte: de jonkvrouwen Goubau. Van deze laatsten is slechts één dochter volwassen geworden: Maria Elisabeth Dormer. Zij huwde 1764 met graaf Petrus Philippus van Brouchoven van Bergeyck. Handel voerde deze laatste generatie nog slechts met mondjesmaat: zoon Joannes Josephus werd jurist, de schoonzonen kozen voor een militaire of ambtelijke loopbaan. Uitzondering op de regel vormde Gio Marino Gelthof. Hij voerde vermoedelijk nog handel voor eigen rekening en voor rekening van zijn schoonmoeder tijdens haar laatste levensjaren. Ook hij vroeg trouwens met succes het adelspatent aan49. Maar dat handel drijven in de genen zit, bewees midden van de achttiende eeuw nog Joanna Theresia Goubau. Deze kleindochter van Franciscus Bouwens en Isabella Maria Vanden Greyn verving haar echtgenoot, de zakenman James Dormer, bij zijn veelvuldige afwezigheden en nam de leiding van de zaak in handen na zijn plots overlijden50.
1.4. Bouwens van der Boijen/Boyen in Amsterdam en Mechelen Amsterdam In 1615 werd een zekere Reinier Bouwens, afkomstig uit Maastricht en zijdehandelaar te Aken, burger van Nijmegen. Zijn zoon Johan Bouwens, geboren in Aken in 1593, vestigde zich in Amsterdam. Hij huwde in Nijmegen in 1618 Agnes, een dochter van Peter Simons uit Aken. In 1621 werd hun zoon Pieter geboren, die in 1680 in Amsterdam overleed als koopman in ijzer en koper. Zijn echtgenote, een dochter van Isaac en Anna de la Court zette de zaak voort onder de naam firma Wed. Pieter Bouwens en zoon. Haar zoon Joannes, geboren in Amsterdam in 1663 was koopman in geschut en Zweeds ijzer achtereenvolgens onder de firma Wed. Pieter Bouwens & Soon, firma Joannes Bouwens en firma Joan Bouwens & Soonen 1714. Hij werd in 1693 poorter van Amsterdam en in 1709 commissaris van het touwwerk. Hij huwde met Catharina Pels, geboren in Amsterdam in 1665 als dochter van Jean Lucas, heer van Hoogelanden en Susanna Noirot. Hun zoon, Joan Lucas Bouwens, geboren te Amsterdam op 25 juni 1695, was koopman in geschut en Zweeds ijzer, lid van de firma Joan Bouwens & Soonen, en regent van het Burgerweeshuis 1726-1731. Hij trouwde te Amsterdam op 8 maart 1722 met Sara Cornelia van Marcelis, geboren te Amsterdam op 21 mei 1703 en er overleden in mei 1758, dochter van Mr Willem Hendrik en Jacoba Van der Does. Joan Lucas Bouwens overleed in het buitenland in maart 1756. In de negentiende eeuw is deze familie 49
DE HERCKENRODE, J.S.F. Nobiliaire des Pays-Bas et du Comté de Bourgogne, Gent, p. 815. Voor haar biografie: LOUWETTE, E. Joanna Theresia Goubau (1710-1781) en dochter. Een blik in de leefwereld van twee achttiende eeuwse dames, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, Leuven, 2002; HERMANS, K.. Het mechanisme van een adellijk huishouden, James Dormer-Joanna Theresia Goubau, huishoudjournalen 1738-1765, onuitgegeven licentiaatverhandeling, Leuven, 2005.
50
26
opgegaan in de Nederlandse adel: namelijk in een tak Bouwens van der Boijen en een tak Bouwens van Horssen51. De toevoeging van het achtervoegsel van der Boijen zou volgens het J.B. Rietstap in het Wapenboek der Nederlandse adel een herstel zijn van de oorspronkelijke naam van deze familie: Pieter Bouwens van der Boijen (geboren in 1536) liet het vallen nadat hij in Aken, na de val van Maastricht, het hervormde geloof aannam en zijn geluk in de handel beproefde52. Mechelen Ongeveer in dezelfde periode woonde te Mechelen een familie Bouwens van der Boyen: in 1709 trad als meter van de in de Antwerpse Sint-Jacobskerk ten dope gedragen Barbara Francisca Goubau ene edele vrouwe Barbara Elisabetha Bouwens van der Boyen op53. De vader van de pasgeborene, Maximinus Goubau, noteerde in zijn manuaal van inkomsten: 12 februari 1709 is geboren Barbara Françoise Goubau waer peter van was Mijn Heer D’Appelterre ende Meter Jouffrouwe Bouwens van der Boyen, Vrouwe van Maecken54. Jaren later schreef Joanna Theresia Goubau, jongere zus van Barbara Francisca, aan haar dochter dat ze zich die dame nog herinnerde en dat ze haar diende aan te spreken met niece55. Barones Barbara Elisabeth Bouwens van der Boyen, vrouwe van Macken, was een dochter uit het eerste huwelijk van baron Johan Reinier Bouwens van der Boyen, heer van Venray, Helden en Macken. Het inmiddels verdwenen kasteel van Macken stond in Holthees, nu een deelgemeente van Boxmeer (Nederlands Limburg)56. Barbara Elisabeth Bouwens van der Boyen stierf ongehuwd in 1720 op 83jarige leeftijd. Haar ascendenten lopen op tot Albert Boyens van der Boyen, procureur te Mechelen in de tweede helft van de zestiende eeuw57. Bestaat er verwantschap tussen Antwerpen, Amsterdam en Mechelen? Die mogelijkheid lijkt ons te bestaan: de Amsterdamse Bouwens’ huwen met afstammelingen of verwanten van Antwerpse handelaars tijdens de tachtigjarige oorlog uitgeweken naar het Noorden (Pels, Marcelis, Van der Does, Del(la)Court)58. Het commerciële aspect is in Amsterdam prominent aanwezig. Bovendien draagt de in 1816 geadelde Gijsbert Leonard Constantijn Bouwens van der Boyen hetzelfde achtervoegsel in zijn naam als de Bouwens uit Mechelen. De Mechelse familie Bouwens leverde sinds de zestiende eeuw juridisch geschoolde hoge ambtenaren, burgemeesters en schepenen aan de stad. Ook in Antwerpen had Simon Bouwens een juridische opleiding genoten. In de vroege achttiende eeuw spraken de Antwerpse Bouwens’ de Mechelse meter van Barbara Francisca Goubau aan als nièce59. Een eventuele verwantschap loopt dus met zekerheid reeds op naar de vroege zestiende eeuw met als hoofdlocatie Antwerpen of Mechelen. Het lijkt bijvoorbeeld mogelijk dat Reinier Bouwens, de stamvader van de Amsterdamse tak, zoals zovelen met hem, tussen 51
Nederlands Adelsboek, jg. 1903, pp. 86-87; Nederlands Adelsboek 1989, p. 361; RIETSTAP, J.B. Wapenboek van de Nederlandse adel, Groningen, 1883-1887, pp. 45-46. 52 RIETSTAP, J.B. Wapenboek van de Nederlandse adel, Groningen, 1883-1887, pp. 45-46. 53 AdB, deelarchief Goubau, nr. 243 54 AdB, deelarchief Goubau, nr. 1610 55 AdB, deelarchief Goubau, nr. 1 56 www.holthees-smakt.nl/holtsmak.htm, 03/08/2004 57 DE HERCKENRODE, J.S.F, Nobiliaire des Pays-Bas et du Comté de Bourgogne, Gent, p. 114. 58 ASAERT, G., 1585. De val van Antwerpen en de uittocht van Vlamingen en Brabanders, p. 85, 233. 59 Hieruit kan evenwel ook hun ambitie blijken om familiaal aansluiting te vinden met de hogere adel.
27
1570-1590 Antwerpen heeft verlaten op zoek naar religieus’ toleranter oorden. Enkele duizenden zijn in die periode vanuit Antwerpen en Maastricht in Aken beland, als voorlopige verblijfplaats voordat zij zich na verloop van tijd, definitief oriënteerden en vestigden. Voor deze leden van de familie Bouwens werd dat uiteindelijk Amsterdam. Reinier Bouwens was wellicht niet de enige in zijn familie die twijfelde aan het ware geloof: hetzelfde deed zich voor in het gezin van Joannes Bouwens en Sara Van den Wijngaert. Zij kozen uiteindelijk definitief voor Antwerpen en de katholieke kerk.
28
Hoofdstuk II. De inventarisatie 2.1. De oude orde(s) De huidige archiefwetenschap is zeer bekommerd om de historisch ontstane eigen structuur van een archiefbestand, de zogenaamde oude orde. Iedere archivaris moet erover waken de oude orde niet te verstoren en ze te herstellen waar nodig60. Volgens H. Coppens is dit niet alleen een pragmatische keuze die de objectiviteit van de archivaris waarborgt, maar bovenal de enige methode die de administratieve en maatschappelijke context waarin de archieven tot stand kwamen, maximaal tot haar recht laat komen61. Voor de tweede opeenvolgende maal bij de inventarisering van het familiearchief van Brouchoven van Bergeyck gingen we dus op zoek naar een mogelijke oude orde. Minstens twee personen, en dat is van toepassing voor het archief de Bergeyck in zijn geheel, hebben in het verleden getracht naar eigen inzichten van het archief een geordend geheel te maken. Deze ingrepen (en ongetwijfeld tal van andere, doch onbekende) hebben de oorspronkelijke orde(s) van het deelarchief Bouwens grondig verstoord. Los van de obligate bedenkingen dat een familiearchief nooit afgerond is, nooit helemaal volledig is - zelfs niet in de meest ideale situatie - en in de loop der tijden veelvuldige te traceren doch nog veel veelvuldiger niet te traceren wijzigingen heeft ondergaan, vertoont ieder familiearchief heel eigen, persoonlijke trekjes. Het meest opvallende trekje van het deelarchief Bouwens is het sterk fragmentaire karakter. In eerste instantie schreven we dit toe aan een vorm van selectieve vererving. In deze visie zijn erfgenamen slechts geïnteresseerd in wat hen zelf nog van nut kan zijn: titels, bewijsstukken, processen, akten. Dat meer dan eens persoonlijke briefwisseling, advertenties, kwitanties voor huishuur enzovoort, bewaard bleven, paste in tweede instantie minder goed in deze filosofie. Anderzijds wijst het lukrake en fragmentaire karakter van de bewaring er misschien op dat dit toch niet echt de bedoeling was. Maar dergelijke bedoelingen zijn achteraf nog onmogelijk te achterhalen! Dooreengegooide losse puzzelstukken, om L. Janssens te parafraseren, daar was de orde waarin wij het deelarchief Bouwens hebben aangetroffen, nog het best mee te vergelijken62. Gelukkig wezen restanten van uiterlijke kenmerken af en toe wel degelijk de weg naar oude ordeningen: met geliasseerde procesdossiers en dorsale nummeringen hebben we gepoogd een kader voor de reconstructie van het deelarchief te maken, geïnspireerd op de werkwijze van de archiefvormers. Met deze werkwijze passen we zowel het structuur- als het bestemmingsbeginsel toe.
60
COPPENS, H. De ontsluiting, p. 166. Muller, Feith en Fruin meenden immers dat de originele structuur van een archiefbestand, de zogenaamde oude orde, zonder meer moest worden behouden of hersteld. 61 COPPENS, H. De ontsluiting, pp. 166-169. 62 JANSSENS, L. Familiearchieven als dooreengegooide puzzels, Archiefinitiatie(f) 4, p 149.
29
2.2. De structuur en de verantwoording van het ordeningsschema Het ligt voor de hand dat we het ordeningsschema dat we reeds vroeger uitwerkten voor het deelarchief Goubau als fundament gebruikten voor het deelarchief Bouwens. Voor de ordeningsbeslissingen en de overwegingen die hieraan ten grondslag leggen, verwijzen we naar hoofdstukken 3.2. en 3.3. in de inventaris van het deelarchief Goubau63. Gezien een ordeningsschema van een familiearchief nooit een keurslijf mag zijn64, hebben we op maat van het archief Bouwens enkele aanpassingen doorgevoerd. We doorlopen beknopt de belangrijkste: - Isabella Maria Vanden Greyn bracht een aanzienlijke hoeveelheid archiefbescheiden van haar ouders en grootouders mee bij haar huwelijk met Franciscus Bouwens. Op deze manier berusten in het deelarchief Bouwens bescheiden van de families Vander Linden (Verlinden), Van Winterbeeck, Vanden Greyn, Cornelis(sen). Een generatie later bracht het huwelijk van Maria Magdalena Bouwens met Gio Marino Gelthof stukken op van de familie van deze laatste. Er is bijgevolg verwarring mogelijk tussen de bescheiden die via Gio Marino Gelthof in het archief zijn terechtgekomen (zijn moeder was Constantia Cornelis(en)) en de stukken die hier via Isabella Maria Vanden Greyn zijn opgenomen (haar moeder was Agnes Cornelissen). De kans is overigens groot dat het om dezelfde familie gaat, maar de aansluiting hebben we nog niet gevonden (zie bijlage 5: genealogie van de familie Cornelis(sen)). Hoewel J. Bervoets en J. Bos-Rops aanraden om de stukken van de aangetrouwde families op te nemen op die plaats waar die families de hoofdfamilie binnenkomen, de zogenaamde liatiefase65, hebben wij bewust verkozen dat niet te doen. Naar onze mening wordt door een dergelijke opname de logische structuur van de hoofdfamilie te sterk verstoord en nodeloos complexer gemaakt. Vandaar dat wij ervoor hebben geopteerd de families in kwestie chronologisch te laten volgen na de hoofdfamilie Bouwens. - Heel wat bescheiden in het deelarchief van het echtpaar Gelthof-Bouwens hebben een dorsale nummering gekregen. Bij het inventariseren van deze stukken is gepoogd deze nummering zo strikt mogelijk te respecteren. - Ook in het deelarchief Bouwens komen stukken voor betreffende de bedrijfsvoering van een handelshuis. Het gaat om fragmentaire stukken van de koopmanszaak van Franciscus Bouwens. Anders dan bij de Firma Dormer in het deelarchief Goubau, zijn de kinderen van Franciscus Bouwens na zijn dood niet samen in de zaak gestapt. Weduwe Isabella Maria Vanden Greyn heeft de zaak verder gezet met hulp van haar schoonzonen, zonder dat daaraan een financiële overeenkomst was verbonden. De stukken betreffende de firma Bouwens hebben we dan ook opgenomen onmiddellijk na de stukken van het echtpaar Bouwens-Vanden Greyn. - De onroerende bezittingen van de familie Bouwens hebben we onderverdeeld in goederencomplexen, gebaseerd op de indeling van de deelinventaris Goubau: de Goubaus hebben immers een omvangrijk gedeelte van hun bezittingen in het graafschap 63
GOOSSENS, C. Het familiearchief de Bergeyck. Inventaris van de bescheiden uit het deelarchief Goubau, Brussel, 2002, pp. 35-40. 64 Studiedag inventarisatie, Nederlands Archievenblad, 1983, nr. 2 pp. 166-167; BERVOETS e.a. Het conglomeraat, p. 197; DE BOOY en RUITENBERG, Zorg voor het familiearchief, p. 22. 65 BERVOETS e.a. Het conglomeraat, p. 201.
30
Vlaanderen van de Bouwens’ geërfd en hun geografische werkwijze wat betreft het beheer overgenomen. Deze deelinventaris is de tweede uit een rij van vijf die elkaar voor een klein gedeelte zullen overlappen, namelijk daar waar via huwelijk de aansluiting tussen de archiefvormende families wordt gemaakt. In dat geval wordt het archief van de personen in kwestie in beide inventarissen opgenomen. In de inventaris van de hoofdfamilie worden de stukken genummerd, want ze worden ook fysiek bewaard in dit deelarchief. In de inventaris van het archief van de gelieerde familie worden de betreffende stukken pro memorie opgenomen. Ten slotte geven we nog een tip mee voor een efficiënt gebruik: volume II bevat behalve de genealogieën van de archiefvormende families, ook de gezinsfiches van de archiefvormende gezinnen. Het is handig om deze fiches bij het raadplegen van de inventaris bij de hand te houden.
31
2.3. Definitief archiefschema voor de inventaris van het deelarchief Bouwens
Deel I. Stukken van persoonlijke aard I.1. Genealogische stukken van de hoofdfamilie I.2.
Deelarchieven per gezin
I.2.1. Genealogie stukken van de familie van de partner (in voorkomend geval) I.2.2. Stukken van algemene aard (waaronder de briefwisseling) I.2.3. Stukken betreffende de uitoefening van de functie (in voorkomend geval) I.2.4. Stukken betreffende het persoonlijk leven I.2.4.1. Voor-huwelijkse tijd I.2.4.2. Huwelijksjaren I.2.4.3. Na-huwelijkse tijd (bij een ongehuwd persoon of een te beperkt aantal stukken of dossiers wordt vooral de chronologie van de dossiers als ordeningscriterium aangewend) I.2.5. Stukken betreffende het handelshuis (in vookomend geval) Deel II. Stukken betreffende het goederenbeheer II.1. Stukken betreffende onroerende goederen Onderverdeling per goederencomplex en voor losse bezittingen per gemeente, ondergebracht in de oude vorstendommen, met de volgende interne structuur: II.1.1. Verwerving II.1.2. Bestuur II.1.3. Beheer II.1.4. Lasten en renten II.2. Stukken betreffende roerende goederen
32
DE INVENTARIS
33
I.
STUKKEN VAN PERSOONLIJKE AARD
Genealogische stukken betreffende de familie Bouwens Een gepubliceerde genealogie van de familie Bouwens hebben we tot nu toe nog toe niet kunnen vinden. De basis van de genealogie die voor de opmaak van deze inventaris is gebruikt, is samengesteld aan de hand van de informatie die de uiteenlopende bronnen van dit deelarchief prijsgeven66. De bescheiden in deze omslag zijn met quasi zekerheid toe te schrijven aan de zoektocht van Maria Elisabeth Dormer, echtgenote van Petrus Philippus de Brouchoven de Bergeyck, die in de de tweede helft van de achttiende eeuw heel wat tijd en energie besteedde aan het natrekken van haar (adellijke) kwartieren67. 1. Z.d.
Genealogische aantekeningen betreffende diverse leden van de familie Bouwens. 1 omslag
Nederlands/Frans
Simon Bouwens (1575 - ca 1655) x Charlotte de Letter (? - 1666) Simon Bouwens, zoon van Joannes Bouwens (+ 1613) en Sara Van den Wijngaert (+ 1631), was licentiaat in de rechten en advocaat te Antwerpen. Zijn echtgenote Charlotte de Letter was een dochter van muntmeester-generaal Cornelis de Letter (+1629) en van Catharina Wery (+1633). Haar grootvader, Henry de Letter, was kanselier van het Parlement van Parijs. Simon Bouwens en Charlotte de Letter stonden aan het hoofd van een kroostrijk gezin: ze brachten vermoedelijk drie dochters en zeven zonen groot.
Stukken van algemene aard 2. Minuten van brieven. 1636. Ook gebruikt als journaal van inkomsten, 1632-1633. Nederlands Vermoedelijk gedeelte van een brievenboek.
1 stuk
Stukken betreffende de uitoefening van zijn functie 3. Vonnis van de Raad van Brabant waarbij het bedrag van de proceskosten die Simon Bouwens aan Susanna Bouwens dient te betalen, wordt vastgelegd. 1634. Perkament met staart en beschadigd zegel. Nederlands 1 stuk 4.
Dagvaardingen voor Willem Van Schaubroeck. Met kwitanties. 1653.
Nederlands 66 67
Voor de genealogie en de gezinsfiches van de familie Bouwens, zie deel II, bijlagen 1 en 8. Meer informatie hierover in de deelinventaris Goubau, p. 45.
34
2 stukken
Stukken betreffende het persoonlijk leven 5. Onderhandse akte waarbij Simon Bouwens en Charlotte de Letter hun zoon Carolus financieel gelijkstellen met zijn gehuwde broers en zusters. 1646. Afschrift. 1 stuk
Nederlands
6. Onderhandse akte waarbij Charlotte de Letter, gevolmachtigd door Simon Bouwens, een overeenkomst afsluit met haar zonen Franciscus en Thomas betreffende de nalatenschap van Jacobus Bouwens. 1653. Nederlands 1 stuk 7. Testament van Simon Bouwens en Charlotte de Letter. 1646. Met aantekening van de opening van het testament. 1656. Met uittreksel. Nederlands 1 omslag 8. Codicillen van Simon Bouwens en Charlotte de Letter. 1648. Authentieke afschriften. 1 omslag
Nederlands
9. Rekening over de verdeling van het huisraad uit de nalatenschap van Charlotte de Letter. 1666. Nederlands 1 katern
Cornelis Bouwens (1607 - 1668) Cornelis Bouwens was de oudste zoon van Simon Bouwens en Charlotte de Letter en, net als zijn vader, jurist te Anwerpen. Na de dood van zijn ouders bleef hij in het ouderlijk huis aan de Brabantse Koornmarkt wonen. Het lijkt aannemelijk dat hij de advocatenpraktijk van zijn vader overnam. Cornelis Bouwens bleef ongehuwd.
Stukken van algemene aard 10.
Brief van A. de Behagne, [1662]. 1 stuk
Frans
Stukken betreffende de uitoefening van de functie 11.
Advertentie van de licentiaten in de rechten Cornelis en Carel Bouwens. 1662. Latijn 1 stuk sterk beschadigd, niet raadpleegbaar 12. Verzoekschrift van de graaf van Grimbergen aan de Koninklijke Raad te [Bergen]. Met apostille.1665. Afschrift. Frans 1 stuk
Stukken betreffende het persoonlijk leven 13.
Testament van Cornelis Bouwens. 1668. Authentieke afschriften.
Nederlands
2 katernen
35
Franciscus Bouwens de jonge (? - ?) Zoon van Simon Bouwens de jonge en Lucretia Van Postel. Zijn vader leefde in onmin met zijn ouders en zijn broers. Franciscus de jonge verzorgde voor zijn ooms Carolus, Franciscus en Thomas de ontvangerij in de polders van Beoostenblije en Stekene. Van de eerste was hij vermoedelijk ook penningmeester. Tot hij met zijn oom Franciscus in onmin geraakte, wat uitmondde in een uitgebreid proces (zie verder), waarin ook alle problemen die zijn vader met zijn broers had gehad, opnieuw werden opgerakeld.
14.
Brief van Carolus Bouwens. Z.d.
1 stuk
Nederlands
Jacobus Bouwens (1619-ca. 1653) Jacobus Bouwens een zoon van Simon Bouwens (1575 - ca1656) en Charlotte de Letter (? - 1666). Hij verbleef als koopman te Cadiz en te Brugge. 15. Akte verleden voor notaris Toussin Guyot te Antwerpen waarbij Balthasar de Groodt zijn collega-koopman Joos vander Maeren in gebreke stelt wegens het niet betalen van een wisselbrief uitgeschreven door Jacobus Bouwens. 1643. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk 16. Akte verleden voor notaris Melchior Van Schoonhove waarbij Jan Huysens en Ijsbrecht Martens een getuigenverklaring afleggen op verzoek van Jacobus Bouwens. 1645. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk
Carolus Bouwens (1621 - 1694) De vijfde zoon van Simon Bouwens en Charlotte de Letter trad evenals zijn oudste broer in de voetsporen van zijn vader: hij behaalde het diploma van licentiaat in de rechten en werd benoemd tot advocaat in de Raad van Brabant. Af te leiden uit de vele bescheiden van zijn hand die in het deelarchief Bouwens berusten, trad hij op als juridisch adviseur bij de commerciële activiteiten en vastgoedtransacties van zijn broers. Later (na 1662) vestigde hij zich in Beoostenblij68, waar hij in 1677 dijkgraaf was van de gelijknamige polder en van die van Zuiddorpe. Carolus Bouwens bleef vrijgezel en stierf te Beoostenblij. 68
Voor een kennismaking met de polder van Beoostenblij, zie PRINSEN, A.J.H.M. De bedijking van de polder van Beoostenbij-benoorden, 1595-1655, in: DE KRAKER A.M.J. e.a. “Over den Vier Ambachten”, 1993, Kloosterzande, pp. 201-208.
36
Stukken van algemene aard Ingekomen briefwisseling 17.
Bouwens, Franciscus
1674
Antwerpen
Nederlands
1
1685, z.d.
Antwerpen, z.p.
Nederlands
4
broer
18.
Bouwens, Simon broer
19.
Bock, Jan de & Wij A.
1677
Moerbeke
Nederlands
1
20.
Febure, Gabriel le
1674
Brussel
Nederlands
1
21.
Fourment, H.
1660, 1666 Brussel
Nederlands
2
Stukken betreffende de uitoefening van de functie ***
Advertentie van de licentiaten in de rechten Cornelis en Carel Bouwens. 1662. Latijn 1 stuk Bewaard in: Cornelis Bouwens, nr. 13 sterk beschadigd, niet raadpleegbaar
Stukken betreffende het persoonlijk leven 22.
Journaal van inkomsten en uitgaven. 1687-1688, 1691.
Nederlands
1 omslag
23. Akte verleden voor notaris Jan Carel Maes te Antwerpen, waarbij Carolus Bouwens verklaart zijn testament onder gesloten omslag bij voornoemde notaris in bewaring te geven. 1662. Met afschrift. Nederlands 2 stukken 24. Stukken betreffende een schenking onder levenden waarbij Carolus Bouwens zijn aandeel in de nalatenschap van zijn broer Thomas aan zijn tweelingbroer Franciscus overmaakt. 1689. Nederlands 1 omslag 25. Testament van Carolus Bouwens verleden voor notaris Joannes Baptist Bellenraet te Antwerpen. 1694. Afschrift. Nederlands 1 katern
Franciscus Bouwens (1621-1703) x Isabella Maria Vanden Greyn (16471733) Franciscus Bouwens, de op één na jongste zoon van Simon Bouwens de oude en Charlotte de Letter en tweelingbroer van Carolus, vestigde zich te Antwerpen als handelaar. In het deelarchief Bouwens zijn sporen terug te vinden van handelsassociaties met zijn broers Simon en Thomas. Pas op latere leeftijd (1671) trad hij in het huwelijk met de bijna dertig jaar jongere Isabella Maria Vanden Greyn, dochter van de handelaar Jacobus Vanden Greyn en Agnes
37
Cornelissen. Het echtpaar betrok de ouderlijke woning Bouwens aan de Brabantse Koornmarkt69 van waaruit het een tapijtenhandel voerde. Franciscus Bouwens oefende zijn beroep uit tot zijn dood op 82-jarige leeftijd. In het deelarchief Bouwens berusten vooral bescheiden die dateren van na het overlijden van Franciscus in 1703. Isabella Maria Vanden Greyn heeft, bijgestaan door twee schoonzonen, de firma nog een tijdlang verdergezet. Bovendien nam zij na het overlijden van haar dochter Charlotte en haar schoonzoon Maximinus Goubau in 1715, nog de zorg over twee van haar kleindochters op zich70. Het echtpaar Bouwens-Vanden Greyn kreeg negen kinderen, waarvan er vijf de volwassen leeftijd bereikten.
Stukken van algemene aard Ingekomen briefwisseling Franciscus Bouwens 26.
Letter, Charlotte de
1646
z.p.
Frans
1
1685
z.p.
Nederlands
1
1690
z.p.
Nederlands
1
moeder
27.
Bouwens, Carolus broer
28.
Bouwens, Simon broer
29.
Desars, E.
1660
z.p.
Frans
1
30.
Diepenbeeck van
1699
z.p.
Nederlands
1
31.
Febure Le
1684
Bierbais
Frans
1
32.
Fredrijckx
1691-1698
Gent
Nederlands
5
33.
Pemancher S.
z.d.
z.p.
Nederlands
1
Uitgaande briefwisseling Franciscus Bouwens 34.
Onbekend
z.d.
z.p.
Nederlands
1
Concept
69
Na het overlijden van Cornelis Bouwens in 1668 heeft Franciscus de Swane blijkbaar geërfd of van zijn broers en zussen afgekocht. De Brabantse Koornmarkt is nu de Graanmarkt. 70 Charlotte Maria Agnes Bouwens stierf in 1710, na de geboorte van haar jongste dochter Joanna Theresia Goubau. Haar echtgenoot, Maximinus Goubau, schepen van Antwerpen, overleed in 1715. De twee oudste wezen gingen bij hun grootmoeder Vanden Greyn inwonen, het jongste dochtertje werd opgevoed door haar meter, Maria Magdalena Bouwens, de jongste dochter van Franciscus Bouwens en Isabella Maria Vanden Greyn.
38
Ingekomen briefwisseling Isabella Maria Van den Greyn 35.
Bouwens, Isabella S.1711, 1717 z.d.
oudste dochter
36.
Namen Mechelen
Nederlands
Betecom
Nederlands
1
Bouwens, Joannes J. 1722
3
zoon
37.
Audenrogghe, Pieter 1704
Gent
Nederlands
3
38.
Bluys, F.F.
1744, 1745
Heist
Nederlands
2
1726
Huybergen
Nederlands
1
Amsterdam
Nederlands
66
1714
Lier
Nederlands
1
ontvanger
39.
Brauwere, A. de
40.
Court & de la Fontaine1708-1717 de la bankiers, met twee bijlagen
41.
Geerts, F. ontvanger of gelastigde
42.
Goossens, Pieter
1710
Moerbeke
Nederlands
1
43.
Gillis, Franciscus J.
1728-1729
Cadiz
Nederlands
2
44.
Matton, R.
1722
Gent
Nederlands
1
45.
Picot Hinckies Co
1723
Cadiz
Frans
1
46.
Somere, D.
1712
Gent
Nederlands
1
St-Niklaas
Nederlands
3
z.p.
Nederlands
1
z.d.
z.p.
Nederlands
1
z.d.
z.p.
Nederlands
1
procureur (onzekere bestemmeling)
47.
Tour , F. de la
1719
Uitgaande briefwisseling Isabella Maria Vanden Greyn 48.
Bouwens, Joannes J. 1706 concept
49.
Onbekend concept
50.
Onbekend concept
Stukken betreffende het persoonlijk leven 51. Huwelijkscontract van Franciscus Bouwens en Isabella Maria Vanden Greyn verleden voor notaris Anthone de Costere te Antwerpen. 1671. Authentiek afschrift. Nederlands 1 katern Stukken betreffende het vermogensbeheer 39
52. Akte verleden voor de schepenen van Antwerpen waarbij Isabella Maria Vanden Greyn haar ongehuwde dochter Anna Maria Theresia Bouwens een som toekent gelijk aan de bruidsschat van haar gehuwde zussen. 1708. Met afschrift. Nederlands 1 omslag 53. Kwitantie van Isabella Sara Bouwens en haar echtgenoot Alexander Franciscus d’Appeltern over het beheer van hun goederen. 1714. Nederlands 1 stuk 54. Stukken betreffende een betwiste schuld van 1 500 gulden van Isabella Maria Vanden Greyn bij haar zoon Joannes Josephus Bouwens. 1719, 1722 -1723. Nederlands 3 stukken Stukken betreffende de nalatenschap van Anna Maria Vanden Greyn Tante begijn van Isabella Maria. Ze is gestorven op 24 juni 1717 in haar huisje “Jesus, Maria, Joseph” in het begijnhof te Antwerpen. Ze had Isabella Maria benoemd tot executrice van haar testament71. 55. Akte van scheiding verleden voor de schepenen van Antwerpen waarbij Isabella Maria Vanden Greyn met haar nicht Ursula en neef Jacobus Vanden Greyn overgaat tot de verdeling van de nalatenschap van hun tante Anna Maria Vanden Greyn. 1717. Perkament. Nederlands 1 katern Stukken betreffende de nalatenschap van Franciscus Bouwens 56. Testament van Franciscus Bouwens en Isabella Maria Vanden Greyn, verleden voor notaris Jan Baptista Claus te Antwerpen. 1674. Authentiek afschrift. Nederlands 1 katern 57. Codicil van Franciscus Bouwens en Isabella Maria Vanden Greyn, verleden voor notaris Jan Baptista Claus te Antwerpen. 1685. Afschrift. Nederlands 1 stuk 58. Akte verleden voor de schepenen van Antwerpen waarbij Isabella Maria Vanden Greyn haar schoonzoon Maximinus Goubau aanstelt als mede-voogd over haar minderjarige kinderen, namelijk Maria Magdalena Catharina, Anna Maria Theresia en Joannes Josephus Bouwens. 1705. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk 59. Stukken betreffende het opstellen van de staat van goed van Franciscus Bouwens. 1705, z.d. Nederlands 1 omslag 60-65. Rekeningen van Isabella Maria Vanden Greyn over het sterfhuis van Franciscus Bouwens. Nederlands 1 pak 60. [1703]. Met afschrift. 2 katernen 71
AdB, deelarchief Bouwens, nr. 44
40
61. 62. 63. 64. 65.
1705 oktober 6. 1708 april 25. 1710 januari 29 1711 oktober 15 z.d.
1 katern 1 katern 1 katern 1 katern 1 katern
66. Stukken betreffende de verdeling van de nalatenschap van Franciscus Bouwens. 1708-1712. Nederlands 1 omslag 67. Rekest van de weduwe van Joannes Ferdinandus Vander Steghen voor de schepenen van de halle en de vierschaar van Beveren, waarbij zij verzoekt om de stukken van het proces voor de Raad van Vlaanderen waarin zij wordt gedaagd door Isabella Maria Vanden Greyn, te mogen inzien. Met positieve apostille. 1722. Afschrift. Nederlands 2 stukken Stukken betreffende de nalatenschap van Isabella Maria Vanden Greyn 68.
Testamenten van Isabella Maria Vanden Greyn. 1709, 1713, 1719, 1724.
Nederlands
69.
1 omslag
Codicil van Isabella Maria Van denGreyn. 1720.
Nederlands
1 katern
70. Journaal van inkomsten en uitgaven over de nagelaten goederen van Isabella Maria Vanden Greyn. 1733, bijgehouden door Gio Marino Gelthof tot 1737. Inclusief rekeningen van G.M. Gelthof voor respectievelijk J.J. Bouwens, S.I. Bouwens, I.M, B.F. en J.T. Goubau. 1737. Nederlands 1 omslag 71. Stukken betreffende de verdeling van de nalatenschap van Isabella Maria Vanden Greyn. 1733-1735. Nederlands 1 pak
Stukken betreffende de handelsactiviteiten van de firma Bouwens Stukken betreffende de firma Simon de jonge en Franciscus Bouwens 72. Akte verleden voor notaris Andries Franchois Vander Donckt te Antwerpen waarbij Franciscus en Simon Bouwens de jonge verklaren de arbitrage en uitspraak van Daniel de Bruyn, aangesteld door de burgemeester en schepenen inzake hun onderlinge handelsgeschillen, te zullen aanvaarden. Authentiek afschrift. 1661. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende de firma Thomas en Franciscus Bouwens 73. Onderhandse acte waarbij Franciscus en Thomas Bouwens enerzijds en Sara Bouwens, weduwe van Pieter Lecat met haar zonen Pieter en Andries Lecat anderzijds een overeenkomst afsluiten tussen hun respectieve handelscompagnieën te Antwerpen en
41
te Cadiz. 1662. Nederlands
1 stuk
74. Geprotesteerde wisselbrieven voor notaris Anthony de Costere te Antwerpen. 1666. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende de firma Franciscus Bouwens 75. Minuut van een brief van Simon en Franciscus Bouwens. 1646. Met op de rugzijde een fragment uit een journaal van uitgaven. 1646-1647. Nederlands/Frans 1 stuk 76. Minuten van brieven van [Franciscus Bouwens] aan Jan Valdez. 1647. Met op de rugzijde een fragment uit een journaal van inkomsten en uitgaven, vermoedelijk een folio uit een brievenboek. Nederlands 1 stuk 77.
Brievenboek. 1695-1736.
Nederlands
78.
Minuten van brieven van Isabella Maria Vanden Greyn. 1703.
Nederlands
79.
1 stuk
Namen- en zakenindex. Z.d.
Nederlands
80.
1 deel
1 deel
Journaal van uitgaven. 1703-1733.
Nederlands
1 deel
Waterschade in de rechterbovenhoek: folio’s kleven gedeeltelijk aan elkaar. 81.
Journaal van inkomsten. 1703-1732.
Nederlands
1 deel
82. Arrest van de schepen van Proosschen in [Bre] betreffende de openstaande rekeningen tussen Diego en Joannes Baptist Cornelissen, beiden handelaars te Cadiz, overgemaakt aan Franciscus Bouwens als zaakgelastigde van Joannes Baptist Cornelissen. Afschrift. 1679. Nederlands 1 stuk 83. Rekest van Isabella Maria Vanden Greyn aan de burgemeester en schepenen van Antwerpen waarbij zij als voogd over haar minderjarige kinderen toestemming vraagt om de handel op West-Indië voort te zetten. Met positieve apostille. 1705. Nederlands 1 stuk
42
84. Rekeningen van Schuurman en Moyaart voor het verschepen van goederen naar Curaçao voor rekening van Isabella Maria Vanden Greyn. 1710, 1716-1717. Nederlands 3 stukken 85.
Wisselbrief. 1699
Nederlands
86.
1 stuk
Geprotesteerde wisselbrieven. 1688, 1690. Afschriften.
Frans/Nederlands
2 stukken
87. Kwitantie van Joos Vanden Drijssche voor Louijs Blommaert over geleverde tapijten en zijde door Franciscus Bouwens. 1693. Nederlands 1 stuk 88. Kwitantie van Jeronijms Joseph Dellafaille voor Franciscus Bouwens over een half jaar huishuur voor een niet nader genoemd pand. 1694. Nederlands 1 stuk 89. Kwitantie van Anne Marie Fnoucq voor Franciscus Bouwens over de betaling van 7 pond groten als kosten in het proces tussen Frans de Mienicq, griffier van Kallo en Franciscus Bouwens. 1695. Nederlands 1 stuk 90.
Missives voor het leveren van bestelde goederen. 1684, 1687.
Nederlands
2 stukken
91. Stukken betreffende de declaratie van procureur Fredricx voor Franciscus Bouwens over het uitvoeren van opdrachten en diensten in diverse zaken. 1699, z.d. Nederlands 2 katernen 92. Declaratie van procureur Pieter Van Hoecke bij de Raad van Vlaanderen voor Franciscus Bouwens over het uitvoeren van opdrachten en diensten in de zaak tegen Isabella de Costere. Met kwitantie. 1699. Nederlands 1 katern 93. Stukken betreffende het proces van Joan Baptista Cornelissen tegen Franciscus Bouwens over handelsgeschillen. 1683-1684. Nederlands 2 katernen
94. Stukken betreffende het proces voor de schepenbank van Antwerpen tussen de erfgenamen van Franciscus Bouwens en de hertog van Saint Pierre over twaalf tapijten waarop de geschiedenis van Scipio wordt uitgebeeld. 1712. Authentieke afschriften. Nederlands/Frans 1 omslag 95. Rekest van Balthasar Bosmans, tapijthandelaar te Antwerpen aan keizer Karel VI van Oostenrijk waarin hij om volledige rehabilitatie verzoekt. Met positieve apostille. 1716. Authentiek afschrift voor de weduwe Bouwens op de Korenmarkt. Nederlands 1 stuk
43
96. Onderhandse akte tussen Isabella Maria Vanden Greyn en haar kinderen enerzijds en Balthasar de Broi en erfgenamen anderzijds waarbij zij een overeenkomst afsluiten voor een transport van niet-gespecifieerde goederen. Z.d. Nederlands 1 stuk
Isabella Sara Josepha Bouwens (1676 – na 1749) x Cornelius Hyacinthus Respani (? - 1703) xx Alexander Franciscus d’Appeltern (? ?) xxx Gaspar Antonius Gomez d’Espinosa, graaf de Ribeaucourt (1656-1725) Oudste kind van Franciscus Bouwens en Isabella Maria Vanden Greyn. Uit haar eerste huwelijk met Cornelius Hyacinth Respani kreeg zij twee zonen, uit het tweede huwelijk met Alexander Franciscus d’Appeltern, brigadier in het leger van de Spaanse koning, twee dochters die later allebei voor de geestelijke staat zouden kiezen. In de periode van haar tweede huwelijk verbleef zij trouwens in de buurt van Namen, waar het Spaanse leger zich had teruggetrokken. Het lijkt waarschijnlijk dat zij in deze militaire kringen haar derde echtgenoot heeft ontmoet, namelijk de graaf de Ribeaucourt, luitenant-generaal van het leger van koning Filips V van Spanje, met wie zij in 1720 een geheim huwelijk afsloot72. Zij was in 1749 nog in leven.
Stukken van algemene aard Ingekomen briefwisseling van Isabella Sara Bouwens 97.
Bouwens, J.J.
1721
Gijzegem
Nederlands
1
1717
Brussel
Nederlands
1
broer
98.
Focquet
Stukken van persoonlijke aard 99. Contract van huwelijksvoorwaarden verleden voor notaris François Sallicaty te Antwerpen tussen Isabella Sara Bouwens en Cornelis Hyacinthus Respani. 1696. Authentiek afschrift. Nederlands 1 katern 100. Kwitanties van Isabella Sara Bouwens en Joannes Josephus Bouwens over ontvangst van verschillende rekeningen van rentmeester Van Goethem. 1726-1727. Nederlands 1 stuk
72
DOUXCHAMPS, H. en LEFÈVRE, J. La Famille Christyn de Ribeaucourt, II Les Ribeaucourt. Office Généalogique et héraldique de Belgique, Brussel, 1989, p. 322. Ook uit haar (zeer) beperkt bewaard gebleven briefwisseling blijkt dat haar broer in 1721 niet van dit huwelijk op de hoogte was.
44
Carola Maria Agnes Bouwens (1680-1710) x Maximinus Cornelis Goubau (1674-1715) Carola Maria Agnes Bouwens, Charlotte in de wandelgangen, was de tweede dochter van Franciscus Bouwens en Isabella Maria Vanden Greyn. Ze huwde in 1705 met Maximinus Cornelis Goubau, schepen van Antwerpen, tweede zoon van Joannes Franciscus Goubau en Maria Margaretha Cecilia Gerardi. Uit dit huwelijk sproten drie dochters, doch Charlotte overleefde het kraambed van haar jongste dochtertje niet. Het gezin woonde in de Lange Nieuwstraat, in een huis genaamd de Brandthaeck. Maximinus Goubau, heer van Triest en Beveren-Beaulieu73 stierf in 1715. Na zijn dood kwamen zijn drie dochtertjes onder het voogdijschap van twee ooms te staan: Joannes Josephus Bouwens als voogd materneel en de jongste broer van hun vader, Petrus Ferdinandus Goubau, hoogbaljuw van het Land van Beveren, als voogd paterneel. Hoewel lang werd aangenomen dat de meisjes door deze oom op het kasteel Cortewalle werden opgevoed74, is uit de bronnen af te leiden dat zij grootgebracht werden door hun grootmoeder en tante Bouwens in Antwerpen.
Stukken van algemene aard Ingekomen briefwisseling Maximinus Cornelis Goubau (1693-1715) *** Brabandere, C. de 1714 bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 112
Harelbeke
Nederlands
1
*** Conckelberge, J. B. van 1713-1714 bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 113
Gent
Nederlands
3
*** Cres, Cornelis 1693 bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 114
Gent
Nederlands
1
*** Damme, J. van 1713 bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 115
Gent
Nederlands
2
*** Focquet 1709 bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 116
Brussel
Nederlands
1
*** Goossens, Pieter 1715 bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 117
z.p.
Nederlands
1
*** Happart, M. 1709 bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 118
Gent
Nederlands
1
73
Annuaire 1876, p. 124; WILLEMS, G. & R., Cortewalle, p. 85 en DEGRYSE, K. De Antwerpse fortuinen, p. Ia 99. 74 WILLEMS, G. & R. Cortewalle, p. 84.
45
*** Kempeners, M. 1715 bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 119
Gent
Nederlands
1
*** Luycx, J. C. 1705 bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 120
Dendermonde
Nederlands
1
*** Vercauteren, J. 1715 bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 121
Gent
Nederlands
2
Uitgaande briefwisseling naar verschillende correspondenten Opvallend is het vrij groot aantal expedities gericht aan ontvanger Pol te Kortrijk in dit deelarchief. Waarschijnlijk is een gedeelte van het ontvangersarchief weer bij de heer terchtgekomen. *** z.n.
1713
Antwerpen
Nederlands
2
Antwerpen
Ned/Frans
18
Expedities
bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 122 *** Pol
1706-1710
ontvanger, schepen van Kortrijk Expedities
bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 123 Briefwisseling (vermoedelijk) als bijlagen bij andere stukken *** Conckelberghe, J.B. van1709 gericht aan Pol, griffier van wezen. bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 124
Gent
Nederlands
1
*** Huele, P. van
Gent
Nederlands
1
1710
bestemmeling niet vernoemd. bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 125
Stukken betreffende het persoonlijk leven Stukken betreffende de identiteit van Carola Maria Agnes Bouwens *** Uittreksels uit het doopregister van de St-Joriskerk te Antwerpen, inhoudende het doopsel van Carola Maria Agnes Bouwens, dochter van Franciscus Bouwens en Isabella Maria Vanden Greyn op 23 september 1680. 1742 en 1773. Latijn 2 stukken bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 126 Stukken betreffende het huwelijkscontract *** Huwelijkscontract van Maximinus Cornelis Goubau en Carola Maria Bouwens, verleden voor notaris François Vallicaty te Antwerpen. 1701. Authentiek afschrift 1701.
46
1 katern
Nederlands
bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 127 Stukken betreffende het vermogensbeheer *** Onderhandse akte waarbij F. Lopez de Andrade alle rechten op de eigendommen van weduwe Heck afkomstig uit de openbare verkoop van de ouderlijke goederen, overmaakt aan Maximinus Cornelis Goubau. 1701. Nederlands 1 stuk bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 128 Stukken betreffende de nalatenschap van Anna Maria Theresia Bouwens Anna Maria Theresia Bouwens was de ongehuwde zus van Charlotte, die kort na haar is overleden. Haar nalatenschap werd verdeeld onder haar drie zussen en haar enige broer, de drie erfgenames van Charlotte. *** Akte van scheiding verleden voor de schepenen van Antwerpen tussen Isabella Sara Josepha Bouwens, Maximinus Cornelis Goubau als voogd over zijn kinderen, Maria Magdalena Bouwens en Joannes Josephus Bouwens van de nagelaten renten van Anna Theresia Bouwens. 1712. Perkament. Nederlands 1 katern bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 129 Stukken betreffende de nalatenschap van Charlotte Maria Agnes Bouwens en Maximinus Cornelis Goubau *** Testament van Maximinus Cornelis Goubau en Carola Maria Agnes Bouwens verleden voor notaris Jan van Nos. 1706. Authentiek afschrift. Nederlands 1 katern bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 130 *** Ontwerp van het obiit voor [Carola Maria Agnes Bouwens]. 1710. Ingekleurd. 1 stuk bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 131 *** Inventarissen van de roerende en de onroerende goederen nagelaten door Maximinus Cornelis Goubau. 1715 en 1716. Afschriften. Nederlands 2 katernen bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 132 *** Advies van Smidt betreffende de juridische aspecten van de verdeling van de nalatenschappen van Maximinus Cornelis Goubau en Carola Maria Agnes Bouwens. 1715. Nederlands 1 stuk bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 133 *** Stukken betreffende de waarde en de eventuele verkoop van bepaalde, niet nader genoemde goederen. Z.d.
47
2 stukken
Nederlands
bewaard in deelinventaris Goubau, nr. 134
Maria Magdalena Bouwens (1683 – 1752) x Joannes Marinus (Gio Marino) Gelthof (? – 1753) De derde dochter van Franciscus Bouwens en Isabella Maria Vanden Greyn huwde de geridderde handelaar Gio Marino Gelthof (enige zoon van de koopman Juan Jacomo Gelthof en Constantia Cornelissen). Het paar vestigde zich aan de Antwerpse Meir en bleef kinderloos. Na het overlijden van hun schoonbroer Maximinus Cornelis Goubau, nam Maria Magdalena zijn jongste dochtertje Joanna Theresia in haar huis op en voedde haar op als een eigen kind. Ook de twee andere kinderen van Charlotte Bouwens vonden later een thuis bij het echtpaar Gelthof-Bouwens.
Stukken van algemene aard Ingekomen briefwisseling Maria Magdalena Bouwens 101.
Bouwens, J.J.
1723, 1732-1735 Bruggen, BXL
Frans
32
broer
Ingekomen briefwisseling Gio Marino de Gelthof 102.
Cornelis de Soux, J. 1724, 1732 neef 1736, 1741
Brugge Mechelen
Nederlands
4
103.
Cornelis, J. junior
1742
Brugge
Nederlands
1
104.
Bluys, Jan F. [ontvanger]
1741
Heist
Nederlands
1
105.
Court, de la Fontaine 1735 et Abouts
A’dam
Nederlands
2
106.
Gambier, J.M.
1753
Brussel
Frans
1
107.
Gillis, F. en J.
1732-1733
Cadiz
Nederlands
4
108.
Goethem A. van
1734
Stekene
Nederlands
1
Italiaans
1
Italiaans
1
rentmeester
109.
onleesbaar
1710
110.
onleesbaar
1754
48
Venetië
Stukken betreffende het persoonlijk leven Stukken betreffende het vermogensbeheer 111. Manuaal van inkomsten. 1720-1739. Ook gebruikt als journaal van inkomsten en uitgaven. 1699, 1721, 1730-1740. Perkamenten omslag. Nederlands 1 deel Stukken betreffende handelsactiviteiten 112. Kwitantie van Walter Dormer voor Gio Marino Gelthof over 6 000 gulden voor goederen die te Cadiz op de Sueca75 zullen worden ingescheept voor Bengalen. 1739. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende nalatenschappen 113. Stukken betreffende de nalatenschap van Peter Bosmans en Catharina Kempeners76. 1569, 1571, 1607. Nederlands/Frans/Latijn
1 omslag
114. Stukken betreffende de oprichting en het beheer van een fundatie in de O.-L.Vrouwkerk van Lokeren door de familie Gelthof77. 1667-1725. Nederlands/Italiaans 1 pak 115. Akte van scheiding en deling verleden voor notaris Franciscus Van den Eede te Brussel tussen Isabella Sara Bouwens, weduwe van A. F. d’Appeltern, G. M. Gelthof voor Maria Magdalena Bouwens, Joannes Josephus Bouwens en advocaat Goswinus Vanden Broeck van de Raad van Brabant voor de drie minderjarige kinderen van Maximinus Goubau, over de nagelaten goederen van Franciscus Bouwens in het graafschap Vlaanderen. 1724. Nederlands 1 katern 116. Stukken betreffende de nalatenschap van Isabella Maria Vanden Greyn. 1725, 1733, 1737, 1738. Nederlands 1 pak 117. Akte van scheiding en deling van de nalatenschap van Anna Maria Theresia Bouwens verleden voor de schepenen van Antwerpen tussen Sara Isabella Bouwens, echtgenote d’Appeltern, Maria Magdalena Bouwens, echtgenote Gelthof, Maximinus Cornelis Goubau voor zijn drie minderjarige kinderen en Joannes Josephus Bouwens. 1712. Perkament. Nederlands 1 katern
75
Zie: PARMENTIER,J. Oostende en co, Gent, 2002. Hun (klein-)dochter Catharina huwde later met Marinus Gelthof. 77 In 1668 stichtte Marino Gelthof, zoon van Petrus Gelthof, afkomstig uit Lokeren en koopman in Venetië in de O.-L.-Vr.-kerk van zijn geboortestad een fundatie ter nagedachtenis van zijn ouders en familieleden. 76
49
118. Stukken betreffende de successie van de nalatenschappen van Marino Gelthof en het echtpaar Marinus de Voocht en Beatrice Gelthof. 1663-1693. Nederlands/Italiaans 1 omslag 119. Stukken betreffende de verdeling van de nalatenschappen van Jacques Pinquet en Maria Cornelis, overleden op 27 december 1675. [1701], 1707, 1712, [na 1733]. Nederlands 1 omslag 120. Rekening van Jacques Cornelis voor zijn broers en zussen over inkomsten en uitgaven in de erfenis van Herman Cornelis, hun vader. 1694. Afschriften. Nederlands 2 katernen 121. Codicillen van Antonet Cornelis, nicht van G.M. Gelthof, overleden op 21 december 1719, verleden voor notaris Francot te Antwerpen. 1718-1719. Nederlands 2 stukken 122. Akte van procuratie verleden voor notaris Jacques Boeye te Antwerpen waarbij Anthonette Cornelis en haar neef Gio Marino Gelthof volmacht verlenen aan Jacques Cornelis in de procedure betreffende de nalatenschap van Jacques Croquet voor de Raad van Vlaanderen. 1718. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk 123.
Stukken betreffende de nalatenschap van Joan Jacomo Gelthof. 1687, 1697, 1747. 1 omslag
Nederlands
124. Testament van Constantia Cornelis(sen) verleden voor notaris Anthoni Pieters te Antwerpen. 1706. Authentiek afschrift. Nederlands 1 katern Stukken betreffende de nalatenschappen van M.M. Bouwens en G.M. Gelthof 125. Testament van Gio Marino Gelthof en Maria Magdalena Bouwens verleden voor notaris Anthoni Pieters te Antwerpen. 1706. Authentiek afschrift. Nederlands 1 katern 126. Afrekening tussen de erfgenamen van Joannes Josephus Bouwens en Maria Magdalena Bouwens. 1768. Afschrift. Nederlands 1 katern
Joannes Josephus Bouwens (1686-1751) x Susanna Theresia Goubau (1694-1722) Joannes Josephus Bouwens was het jongste kind en enige overlevende zoon van Franciscus Bouwens en Isabella Maria Vanden Greyn. Hij huwde in 1717 met Susanna Theresia Goubau, derde kind van Joannes Cornelis Goubau en Susanna Van Colen. Hij werd – zoals de familietraditie het vroeg – jurist. Hij werd
50
geridderd in 171578. Als gevolg van het vroege overlijden van haar broers, werd Susanna Theresia Goubau Vrouwe van Gijzegem79. Na haar kinderloos overlijden raakte Joannes Josephus in conflict met zijn schoonzussen over haar nalatenschap en meer bepaald over de heerlijkheid Gijzegem. Zij bleven allen tot hun dood ‘de Gijzegem’ achter hun naam voegen.
Stukken van algemene aard Ingekomen briefwisseling van Joannes Josephus Bouwens ***
Goubau, Maria
1723
Antwerpen
Frans
1
Moerbeke
Nederlands
1
*** Bervoets, Jan B. 1723 Bewaard in: AdB, deelarchief Goubau, nr. 16
Antwerpen
Nederlands
1
*** Vandervorst M. 1721, 1723 Bewaard in: AdB, deelarchief Goubau, nr. 17
Brussel
Frans
2
128.
Brussel
Nederlands
1
schoonzus
Bewaard in: AdB, deelarchief Goubau, nr. 15 127.
Angelis, J. afschrift
Valzolio J., de
1719
1731
Concept van uitgaande briefwisseling van Joannes Josephus Bouwens *** [Goubau, Maria] z.d. Bewaard in: AdB, deelarchief Goubau, nr. 18
z.p.
Frans
1
Stukken betreffende het persoonlijk leven 129. Authentiek afschrift uit het protocol van notaris Theodoor van Merlen, inhoudende het huwelijkscontract tussen Joannes Josephus Bouwens en Susanna Theresia Goubau van 22 september 1717. 1723. Nederlands 1 katern Stukken betreffende de voogdij over de kinderen van Maximinus Cornelis Goubau en Carola Maria Agnes Bouwens ***
Aantekening van ontvangst over verschillende rekeningen van Van Goethem Z.d. 1 stuk Nederlands Bewaard in: AdB, deelarchief Goubau, nr. 19
78 79
DUERLOO, L. en JANSSENS, P., Wapenboek, p. 362. Annuaire 1876, p. 119.
51
Stukken betreffende de nalatenschap van Susanna Theresia Goubau *** Vonnis van de Grote Raad van Mechelen betreffende een geschil rond de nagelaten goederen van Susanna Theresia Goubau tussen Joannes Josephus Bouwens en haar zusters Maria en Cornelia Flora Goubau. 1722. Afschrift. Nederlands 1 stuk Bewaard in: AdB, deelarchief Goubau, nr. 20 ***
Stukken betreffende de zaak del Campo. 1721-1723. 1 omslag
Nederlands
Bewaard in: AdB, deelarchief Goubau, nr. 21 *** Onderhandse akte waarbij J. De Valzolio een verklaring bevestigt van Joannes Josephus Bouwens ten aanzien van meester Vandervorst, advocaat in de Raad van Brabant. 1726. Nederlands 1 stuk Bewaard in: AdB, deelarchief Goubau, nr. 22 *** Kwitanties van Sara Isabella Bouwens en Joannes Josephus Bouwens over ontvangst van verschillende rekeningen van rentmeester Van Goethem. 1726-1727. Nederlands 1 stuk Bewaard in: AdB, deelarchief Bouwens, nr. 100 *** Afrekening tussen de erfgenamen van Joannes Josephus Bouwens en Maria Magdalena Bouwens. 1768. Afschrift. Nederlands 1 katern Bewaard in: AdB, deelarchief Bouwens, nr. 126
Thomas Bouwens (1627-1687) De jongste zoon van Simon Bouwens en Charlotte de Letter vestigde zich in eerste instantie als handelaar te Antwerpen. Hij voerde handel in samenwerking met zijn broer Franciscus. Later vestigde hij zich te Beoostenblij, waar hij op 7 augustus 1687 in zijn huis onder Axel Ambacht ongehuwd overleed. Hij bezat sinds 1649 het poorterschap van de stad Middelburg in Zeeland. Zijn nalatenschap - Thomas Bouwens stierf ongehuwd en kinderloos - lag aan de basis van ernstige geschillen tussen zijn erfgenamen.
Stukken van algemene aard Ingekomen briefwisseling van Thomas Bouwens 130.
Jaspers, Willem
[1679]
z.p.
Nederlands
1
Stukken betreffende het persoonlijk leven 131. Stukken betreffende de nalatenschap van Thomas Bouwens. 1687-1697. Nederlands
52
1 pak
Stukken betreffende het proces over de nalatenschap De oorzaak van de geschillen tussen de broers en zussen Bouwens over de nalatenschap van Thomas Bouwens, is wellicht reeds voor 1648 te situeren. Uit een codicil van Simon Bouwens de oude en zijn echtgenote Charlotte de Letter blijkt dat zij ernstige meningsverschillen hebben met hun [oudste] zoon Simon, betreffende de handelsassociatie die hij met zijn jongere broer Franciscus is aangegaan. Simon wordt door zijn ouders onterfd, mits hij ingaat op de eisen die zij stellen. Blijkbaar is dit gebeurd, want in 1661 zou Franciscus de aanzienlijke schuld die Simon de jonge nog bij hem had uitstaan, hebben kwijtgescholden. Later duidde Thomas zijn broers Franciscus en Carolus aan als zijn enige erfgenamen, terwijl ook Carolus na het overlijden van Thomas, Franciscus als universele erfgenaam aanstelde. Niet alleen Simon, maar ook alle zussen werden op deze manier van beide erfenissen uitgesloten. Dit bleek in strijd met het gewoonterecht van het graafschap Vlaanderen, waar het leeuwendeel van de nalatenschap zich situeerde. Franciscus Bouwens, zoon van Simon de jonge, die ondertussen voor zijn ooms Carolus, Thomas en Franciscus als kastelein in Beoostenblij had gewerkt waar hij tevens penningmeester van de gelijknamige polder was, werd in 1690 van zijn taken ontheven. Waarschijnlijk betekende dit feit het onherroepelijk startsein van langdurige erfenisprocessen tussen beide partijen en hun erfgenamen. Er werden verschillende processen ingeleid, namelijk rond het opmaken van de inventaris of de staat, het arrest over de boeken, de tapijten (Franciscus Bouwens sr. Zou met zijn moeder Charlotte de Letter meer dan 200 kamerbrede tapijten uit het pakhuis van Simon de jonge hebben ontvreemd) en de Beoostenblijpolder (ten thoon). De dossiervorming werd initieel ook zo opgebouwd, maar is in de loop der tijd hier en daar in de war geraakt. Wij hebben gepoogd de oorspronkelijke dossiers zo efficient mogelijk te herstellen. In 1708 werd een tussentijds vonnis uitgesproken, waarna de procesgangen stilvielen. In 1738 leidden de descendenten en erfgenamen van Simon Bouwens de jonge het proces opnieuw in. In 1739 bereikten beide partijen uiteindelijk een compromis en kon de zaak volledig worden afgerond. 132. Stukken uit het proces tussen Franciscus en Carolus Bouwens enerzijds en Franciscus Bouwens fs Simon de jonge anderzijds over de nalatenschap van Thomas Bouwens, betreffende de inventaris. 1697-1699. Nederlands 1 pak 133. Stukken uit het proces tussen Franciscus en Carolus Bouwens enerzijds en Franciscus Bouwens fs Simon de jonge anderzijds over de nalatenschap van Thomas Bouwens, betreffende het arrest op de boeken. 1697-1699. Nederlands 1 pak 53
134. Stukken uit het proces tussen Franciscus en Carolus Bouwens enerzijds en Franciscus Bouwens fs Simon de jonge anderzijds over de nalatenschap van Thomas Bouwens, betreffende de tapijten. 1697-1699. Nederlands 1 pak 135. Stukken uit het proces tussen Franciscus en Carolus Bouwens enerzijds en Franciscus Bouwens fs Simon de jonge anderzijds over de nalatenschap van Thomas Bouwens, betreffende Beoostenblij (ten thoon). 1697-1699. Nederlands 1 pak 136. Stukken uit het proces tussen Franciscus Bouwens de jonge en Carolus Bouwens betreffende de rekening over de inkomsten uit de Beoostenblijepolder. 1694-1696. Nederlands 1 pak 137. Bewijsstukken uit de diverse processen tussen Franciscus en Carolus Bouwens en Franciscus Bouwens de jonge. 1698-1699. Afschriften. Nederlands 1 omslag 138. Stukken betreffende de processen tussen Franciscus en Carolus Bouwens enerzijds en Franciscus Bouwens de jonge anderzijds (inventarissen en memories). 16961698. Nederlands 1 omslag 139. Stukken uit het proces voor de schepenen van Antwerpen tussen de descendenten van enerzijds Franciscus Bouwens de jonge en anderzijds Franciscus Bouwens de oude. 1738-1739. 1 omslag Nederlands
140. Stukken betreffende de aanspraken van de descendenten van Simon Bouwens de oude op diverse nalatenschappen de Richebourg (Jacques, Adriaan, Jacques en Joanna). 1675-1749. Nederlands 1 pak
STUKKEN BETREFFENDE DE FAMILIES (VAN DER) LINDEN, (VAN) WINTERBEECK, VANDEN GREYN EN CORNELIS(SEN) Genealogische stukken betreffende de families Vanden Greyn en Van Winterbeeck 141. Genealogische aantekeningen betreffende de families Vanden Greyn en Winterbeeck. Z.d. Nederlands
54
1 omslag
Stukken betreffende de familie Leynden/Von der Linden/Van der Linden/Verlinden De eerste vertegenwoordiger van deze familie in onze contreien is vermoedelijk Balthazar Leynden geweest, een [Duitse] hopman, kapitein van Clermont. Tussen 1570 en 1572 verbleef hij ergens onderweg tussen Parijs en Antwerpen. De stukken die zich in het archief de Bergeyck bevinden hebben waarschijnlijk zo goed als alle betrekking op zijn militaire functie en de politieke toestand van die periode. Balthazar Leynden was vermoedelijk licentiaat in de beide rechten en moet in 1572 overleden zijn. Vooral de Duitse bescheiden zijn moeilijk leesbaar. Zie voor onze rudimentaire genealogische reconstuctie bijlage 2 in volume II. 142.
Stukken betreffende de Hauptman (hopman) Balthazar Von der Linden. 1570-1572. 1 pak
Duits, Latijn, Nederlands, Frans
143. Stukken betreffende de nalatenschap van Anna Janssens, echtgenote van Franciscus Verlinden. 1644. Nederlands 1 omslag
Stukken betreffende de familie Winterbeke/Van Winterbeeck Jacobus Winterbeke/Van Winterbeeck (1543-voor 1613), zoon van Franciscus en Elisabeth Bouwens(sen), met Anna Verlinden/Vander Linden (?-1618), dochter van Abraham en vermoedelijk kleindochter van Balthazar (Vander/Von der) Linden In het archief berusten dossiers die betrekking hebben op enkele onderlinge erfenisprocessen tussen de kinderen en de kindskinderen van het echtpaar Van Winterbeeck-Bouwens. Jacobus Van Winterbeeck lijkt steeds een cruciale rol te hebben gespeeld als vertegenwoordiger van zijn broer en zus die naar het buitenland (respectievelijk Nederland en Duitsland) waren uitgeweken. Jacobus Van Wintebeeck was handelaar in oosterse producten. Zie voor onze rudimentaire genealogische reconstuctie bijlage 3 in volume II. 144. Stukken uit het proces tussen Anthonius en Jacobus Van Winterbeeck enerzijds en Simon en Baptista Gremaldi voor de schepenen van Antwerpen. 1572. Nederlands 1 omslag 145. Stukken uit het proces van Jacobus Van Winterbeeck uit hoofde van zijn echtgenote Jacobuyn Bochaert versus Henrich Voet, Gheeraert Mercelis en later diens weduwe Elisabeth Voet over een bepaalde som geld. 1581-1597, z.d. Nederlands 1 pak
55
146. Authentieke uittreksels uit het proces van Jacobus Van Winterbeeck versus Franciscus Bernardus Maldotti. 1592-1603. 1 pak
Nederlands
147. Testament van Jacobus Van Winterbeeck en Anna Vander Linden verleden voor notaris Loys Vanden Berghe te Antwerpen. 1608. Nederlands 1 katern 148.
Stukken betreffende de nalatenschap van Anna Vander Linden. 1618-1619. 1 omslag
Nederlands
Stukken betreffende de familie Vanden Greyn Maria Van Winterbeeck (? - 1678) x Abraham Vanden Greyn (? - 1656) In 1618 trad Maria Van Winterbeeck, dochter van Jacobus en Anna Vander Linden in het huwelijk met Abraham Vanden Greyn, klerk van het ambacht van de “oudecleercoopers”. Bij het verlijden van het huwelijkscontract werd Abraham geassisteerd door zijn vader Heynrick, eveneens oudecleercooper van beroep, Maria door haar neven en haar voogd. Maria bracht uit de erfenis van haar ouders een huis mee in de Braderijstraat, genaamd “de dry cauwkens”, waarin het echtpaar zijn intrek nam. Maria baatte er een kruidenierszaak uit: ze verkocht specerijen en oosterse producten. Het echtpaar kreeg minstens negen kinderen. Hun oudste zoon Jacobus stierf op jonge leeftijd en liet twee weesjes na: Isabella Maria (die later met Franciscus Bouwens zou huwen en dus in deze families de schakelfiguur vormt) en Maria Christina, later gehuwd met Isaias Minuit. Oudste dochter Maria nam met haar zus Magdalena de kruidenierszaak van hun moeder na diens overlijden over. Dochters Anna, Anna Maria en Catharina werden begijn in Antwerpen (en waarschijnlijk te Lier). Zoon Joannes werd priester te Beerse en Abraham trad in bij de paters predikheren te Antwerpen. Isaac werd net als zijn vader ‘oudecleercooper’ en huwde met Ursula Vande Wauwer. Voor een beperkte genealogie, zie bijlage 4 in volume II.
Stukken van algemene aard Ingekomen briefwisseling van Maria Van Winterbeeck 149.
Cammen, Fr.
1661
Lier
Nederlands
1
150.
Pomtoye, F.
1670
Lier
Nederlands
1
Nederlands
1
Ingekomen briefwisseling van Abraham Vanden Greyn 151. 56
Lefebue, Augustis
1644
Roermond
152.
Uuyter Hoeven, J.
1646
Brussel
Nederlands
1
153.
Onleesbaar
1641
[Steenhoudt]
Nederlands
1
154.
Onleesbaar
1642
Roermond
Nederlands
1
155.
Onleesbaar
1654
Brussel
Nederlands
1
Ingekomen briefwisseling van Maria Van Winterbeeck en Abraham Vanden Greyn 156.
Greyn Jacobus, Vanden1644
z.p.
Nederlands
1
zoon
Stukken betreffende het persoonlijk leven 157. Akte van huwelijksvoorwaarden verleden voor notaris Toussaint Guyot te Antwerpen tussen Abraham Vanden Greyn en Maria Van Winterbeeck. 1618. Authentiek afschrift. Nederlands 1 katern 158. Dossier betreffende het voogdijschap van Abraham Vanden Greyn over het dochtertje van zijn zwager Franciscus Van Winterbeeck te Rotterdam. 1637. Nederlands 1 omslag 159. Dossier van het proces voor de Raad van Brabant tussen Anna Verlinden enerzijds en Jan van Hanssen anderzijds, voortgezet door Abraham Vanden Greyn in naam van Maria Van Winterbeeck. 1611-1672. Nederlands 1 lias 160. Stukken uit het proces voor de Raad van Brabant tussen Abraham Vanden Greyn c.s. enerzijds en Catharina Hondt/Hoet, weduwe van Pierre du Chesne anderzijds. 1653, 1661. Perkament en papier. Nederlands/Frans 1 pak 161. Declaratie van [onbekend] voor Abraham Vanden Greyn over onkosten in het proces versus Maria en Susanna Van Bergen voor de schepenen van Antwerpen. 1649. Nederlands 1 katern 162. Stukken uit het proces van Maria Van Winterbeeck versus Margriet van Oudenaerde. 1666, 1668-1669, 1671. Met retroacten. 1550, 1594-1595, 1606-1607, 1611, 1613. Nederlands 1 pak Stukken betreffende de nalatenschappen 163. Testamenten van Abraham Vanden Greyn en Maria Van Winterbeeck, respectievelijk verleden voor notaris Franciscus Marcelis en Henrick Figge, beiden te Antwerpen. 1626, 1650. Authentieke afschriften. Nederlands 2 katernen 164. Codicil van Abraham Vanden Greyn en Maria Van Winterbeeck verleden voor een niet bij naam genoemde notaris te Antwerpen. Z.d. (na 1650). Afschrift. Nederlands 1 stuk 57
165.
Stukken betreffende de nalatenschap van Abraham Vanden Greyn. 1656, 1673. 1 omslag
Nederlands
166. Testamenten van Maria Van Winterbeeck, verleden respectievelijk voor notaris Henrick Fighé en Joan Claessens, beiden te Antwerpen. 1659, 1665. Met afschriften. Nederlands 1 omslag 167.
Codicil van Maria Van Winterbeeck voor notaris A. de Pieters te Antwerpen. 1667. Nederlands 1 stuk 168.
Stukken betreffende de nalatenschap van Maria Van Winterbeeck. 1679. 1 omslag
Nederlands
Stukken betreffende de firma Abraham Vanden Greyn 169. Authentiek afschrift uit het protocol van notaris Van Herstraten te Antwerpen inhoudende een schuld over geleverde goederen door van Jan en Gijsbrecht Peeters uit den Bosch aan Abraham Vanden Greyn van 26 februari 1639. 1639. Nederlands 1 stuk 170. Stukken betreffende betalingen van Lorenzo Maggioli en Vincenzo Lazagnia aan Abraham Vanden Greyn in 1641. Z.d. Authentieke afschriften. Frans 2 stukken 171. Stukken betreffende de uit- en invoer van goederen, respectievelijk graan en wijn, en de desbetreffende taksering. 1641, [1652], 1658. Spaans 3 stukken 172. Kwitantie van Carlos deTicht en Jorge de Coninc voor Abraham Vanden Greyn. 1651. Spaans 1 stuk
Maria Vanden Greyn (1620- ?) Maria Vanden Greyn was de oudste dochter van Abraham en Maria Van Winterbeeck. Zij zette na de dood van haar moeder samen met haar zus Magdalena de kruidenierswinkel verder. Beide zussen hadden ook de zorg voor hun moeder in haar laatste levensjaren op zich genomen. 173. Testament van Maria Vanden Greyn verleden voor notaris Jacques Guras te Antwerpen. 1679. Authentiek afschrift. Nederlands 1 katern 174. Rekening van Joannes Vanden Greyn, priester te Beersel, voor Isaac Vanden Greyn, Guilliam Deka, echtgenoot van Magdalena Vanden Greyn, Anna Maria Vanden Greyn en Franciscus Bouwens, echtgenoot van Isabella Maria Vanden Greyn, over ontvangsten uit de goederen in de nalatenschappen van Maria en Anna Vanden Greyn. 1689. Nederlands 1 katern 58
Isabella Maria Vanden Greyn (1648-1733) en Franciscus Bouwens (1621-1703) Isabella Maria Vanden Greyn is één van de twee dochters van de vroeg overleden Jacobus.Voor haar archief zie nrs. 21-59.
Isaac Vanden Greyn (1626- ?) x Ursula Van de Wauwer (? - ?) Isaac Vanden Greyn was het vierde kind van Abraham en Maria Van Winterbeeck. Naar alle waarschijnlijkheid volgde hij zijn vader op als “oudecleercooper”. In elk geval was hij op een bepaald ogenblik één van de tien gezworen dekens van het ambacht. Hij en zijn echtgenote kregen minstens negen kinderen. 175. Kwitantie van Ursula Vanden Greyn en haar echtgenoot Melchior Forchoudt voor haar ouders Isaac Vanden Greyn en Ursula Vanden Wauwere over een bruidsschat ter waarde van drieduizend gulden. 1679. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk 176. Rekening van Isaac Vanden Greyn als voogd over Joanna Catharina Van Homborge, voor de weeskamer van Antwerpen en voor Joannes Vanden Greyn, medevoogd. 1687. 1 katern
Nederlands
177. Stukken betreffende de nalatenschap van Isaac Vanden Greyn. 1687, 1689. Nederlands 2 stukken.
Catharina Vanden Greyn (1636- ?) Catharina was vermoedelijk het negende kind van Abraham Vanden Greyn en Maria Van Winterbeeck. Ze was begijn te Antwerpen. 178. Testamenten van Catharina en Anna Maria Vanden Greyn, allebei verleden voor notaris Joannes Pauwels te Antwerpen. 1661, 1664. Nederlands 2 katernen 179. Testament van Catharina Vanden Greyn, verleden voor notaris Joris Van Damme te Antwerpen. 1678. Afschrift. Nederlands 1 katern
Anna Maria Vanden Greyn (1638-1717) De jongste dochter van Abraham Vanden Greyn en Maria Van Winterbeeck was net als haar zus Catharina begijn in het Antwerpse begijnhof. Haar nicht Isabella Maria Vanden Greyn, weduwe van Franciscus Bouwens, voerde haar testament uit. 59
Stukken van algemene aard Ingekomen briefwisseling van Anna Maria Vanden Greyn 180.
Minuit, J.
1700
Brugge
Nederlands
1
neef
Stukken betreffende de nalatenschap *** Testamenten van Catharina en Anna Maria Vanden Greyn, allebei verleden voor notaris Joannes Pauwels te Antwerpen. 1661, 1664. Nederlands 2 katernen Bewaard in: AdB, deelarchief Bouwens, nr. 178 181. Testamenten en codicillen van Anna Maria Vanden Greyn. 1684, 1686, 1695, 1696, 1699, 1713, 1715. Nederlands 1 pak 182.
Stukken betreffende de nalatenschap van Anna Maria Vanden Greyn. 1717-1718. 1 pak
Nederlands
Maria, Catharina of Anna Maria Vanden Greyn Stukken van algemene aard Ingekomen briefwisseling (bestemmeling kan niet worden bepaald) 183.
Ber, M.E. de
z.d.
z.p.
Nederlands
1
Joannes Vanden Greyn (1642- ?) De jongste zoon van Abraham Vanden Greyn en Maria Van Winterbeeck koos voor de geestelijke stand en was pastoor van Rumst en Beersel. 184. Akte waarbij bisschop Ambrosius Capello van Antwerpen Joannes Vanden Greyn aanstelt tot pastoor van Rumst (?). 1671. Met ingedrukt zegel. Latijn 1 stuk 185. Stukken betreffende de pastorij van Rumst onder pastoor Augustinus Nijs. 16641665. Nederlands 1 omslag
60
186. Akte waarbij notaris [onleesbaar] te Rumst op verzoek van pastoor Joannes Vanden Greyn protest aantekent bij drossaert Jan Peeter van Rumst voor geleden schade. 1672. 1 stuk
Nederlands
187. Stukken betreffende de afhandeling van de nalatenschap van Martinus Vanden Broeck, pastoor te Reeth, door Joannes Vanden Greyn. 1676-1677. Nederlands 1 pak 188. Stukken betreffende de uitoefening van het priesterschap en het beheer van de kerkelijke goederen te Beersel. 1676, 1677, 1680, 1682, 1683, 1685. Nederlands 1 omslag 189. Akte van Karel II van Spanje, waarbij Joannes Vanden Greyn toestemming krijgt om bij testament naar eigen goeddunken zijn allodiale goederen na te laten. 1679. Perkament met zegelstaart en zegel. Nederlands 1 stuk 190. Testament van Joannes Vanden Greyn verleden voor notaris Peter Mangelschoefs te Schriek. 1689. Nederlands 1 katern
Stukken betreffende de familie Cornelis(sen) Met de inlichtingen verzameld uit de bescheiden zelf, waren we in staat een rudimentaire stamboom van de familie Cornelis(sen) en verwanten op te stellen (zie bijlagen). Er kan verwarring bestaan tussen de bescheiden die via Gio Marino Gelthof in het archief zijn terechtgekomen (zijn moeder was Constantia Cornelis(sen)) en de stukken die hier via Isabella MariaVanden Greyn zijn aanbeland (haar moeder was Agnes Cornelissen). Het moet overigens om dezelfde familie gaan. Voor het afsluiten van het huwelijk tussen Maria Magdalena Bouwens en Gio Marino Gelthof werd namelijk in Rome dispensatie gevraagd80.
Stukken van algemene aard Ingekomen briefwisseling 191. Brief van [J.B. Cornelissen] aan zijn moeder, de weduwe Cornelissen in Antwerpen. Cadiz, 1654. Nederlands 1 stuk 192. Brief van Lawijs van Vijvere aan Catharina de Bie, weduwe van [Guiliam] Cornelissen, kantkoopvrouw te Antwerpen. Oudenaarde 1660. Nederlands
80
1 stuk
AdB, deelarchief Bouwens, testament van G.M. Gelthof en M.M. Bouwens, nr. 125.
61
193.
Brief van Eduard des Bouverie aan Joannes Baptist Cornelissen. Londen.
Nederlands
1 stuk
194. Stukken betreffende renten in de nalatenschap van Jan Cornelissen en de verdeling ervan onder de vier erfgenamen. Z.d. Nederlands 2 stukken 195. Affiche waarbij de nieuwe wet van de stad Antwerpen, onder wie Joannes Baptist Cornelissen, binnenburgemeester, wordt afgekondigd. 1743. Gedrukt bij de weduwe Petrus Jouret, stadsdrukker. Nederlands 1 stuk 196. Affiche waarbij de burgemeester en de schepenen van de stad Antwerpen de wet van 9 januari 1695 betreffende de door de gilden georganiseerde wacht opnieuw afkondigen. 1744. Nederlands 1 stuk
62
II STUKKEN BETREFFENDE HET GOEDERENBEHEER In overeenstemming met de deelinventaris Goubau maken we ook in deze inventaris een opdeling tussen onroerende en roerende goederen. Voor de onderverdeling onroerende goederen, volgen we de inventarisatiefilosofie die we in de inleiding op de inventarisatie van het goederenbeheer van de familie Goubau hebben uiteengezet81. Bij de familie Bouwens valt het goederenbeheer eveneens uiteen in twee grotere complexen, die zich enerzijds over het Hertogdom Brabant, met een sterke Antwerpse concentratie, en anderzijds in het graafschap Vlaanderen, met het zwaartepunt op de Noordelijke Polderstreek, uitstrekken. In tegenstelling tot de leden van de familie Goubau, die voor het beheer ter plaatse ontvangers en/of rentmeesters aanstelden die vaak een heel goederencomplex bedienden, verzorgden de leden van de familie Bouwens -op het eerste zicht- vooral zelf de administratie van de inkomsten en het beheer van het onroerend goed. Zij beschikten trouwens over beduidend minder onroerend goed dan de familie Goubau.
II. 1. STUKKEN BETREFFENDE ONROERENDE GOEDEREN Diverse of onbepaalde plaatsen Stukken betreffende de verwerving 197. Uittreksel uit het register van Erfenissen, inhoudende een lijst van folioverwijzingen naar aankoopcontracten door Carolus, Franciscus, Simon en Thomas Bouwens. 1689. Nederlands 1 stuk 198. Lijst van aankopen van onroerende goederen tussen 1672 en 1679, hoofdzakelijk in de Clippeldorppolder. Z.d. Nederlands 1 stuk 199. Akte verleden voor de schepenen van [Antwerpen] waarbij Coenraedt Vermeulen en zijn echtgenote Maria Nijs, inwoners van [Antwerpen], volmacht geven aan Abraham Melijn en Nicolaes Lauwers om hun goederen - huizen, grond, renten - binnen en buiten [Antwerpen] te verkopen. 1644. Authentiek afschrift 1644. Nederlands 1 stuk 200. Rekest van de minderjarige Joannes Josephus Bouwens, maar voorzien van zijn brieven van veniam aetatis uitgereikt op 19 december 1709, betreffende zijn vijfde aandeel in de helft van een aantal onroerende goederen uit de erfenis van zijn vader. Met apostille. 1710. Nederlands 1 stuk
81
GOOSSENS, C. Het familiearchief de Bergeyck, deelarchief Goubau, p. 138.
63
201. Aantekeningen van [Franciscus Bouwens] betreffende de verkoop van renten en gronden. Z.d. Frans 1 stuk Stukken betreffende het beheer 202. Akte waarbij Franciscus Bouwens aan Anthoon Van Damme twee stukken zaailand van vijf gemeten in een niet-genoemde polder verpacht voor een periode van 6 jaar tegen 8 pond 6 sch 8 gr vlaams per jaar. 1690. Nederlands 1 stuk 203. Akte waarbij Pieter de Blieck in naam van de heren Bouwens een stuk land met huis aan de platte berg in een niet-genoemde geïnundeerde polder verpacht aan Gillis Martens. Z.d. Nederlands 1 stuk 204. Akte waarbij Pieter [Wips], metselaar en Jan Antonis, timmerman, op verzoek van Carolus Bouwens, de waarde van een niet nader gesitueerde hofstede schatten. 1691. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende renten 205.
Lijst van renten eigendom van Carolus Bouwens. [1685]. 1 stuk
Nederlands
206. Akte verleden voor de baljuw en schepenen van [onleesbaar], waarbij Pieter de Weduwen verklaart de som van 100 pond vlaams ontvangen te hebben van Carolus Bouwens tegen een rente van 6 pond en 5 schellingen per jaar, gehypothekeerd op een partij zaailand te [onleesbaar]. 1676. Perkament. Nederlands 1 stuk 207. Onderhandse akte waarbij Gillis Martens een schuld van 20 ponden vlaams bekent aan Carolus Bouwens. 1683. Nederlands 1 stuk 208. Rekest aan de schepenen van Antwerpen van Adriaen Weyns en Andries Deus, voogden van Cornelis de Laet, zoon van Jacques, waarbij zij de betaling van dijkgeschoten bevestigen en verklaren voor het bedijken nog 2000 gulden nodig te hebben. Zij vragen toestemming om hiervoor een een rente te mogen verkopen. Met positieve apostille. 1651. Nederlands 1 stuk
Graafschap Vlaanderen Binnen het graafschap Vlaanderen valt het goederenbeheer uiteen in twee grote complexen, namelijk de Polderstreek van het Noorden (voornamelijk in de huidige provincie Oost-Vlaanderen) en het Land
64
van Waas. De resterende, verspreide lokaliteiten worden alfabetisch gerangschikt. Hier werd de indeling van de deelinventaris Goubau overgenomen: de Goubaus hebben immers het grootste gedeelte van de bezittingen in het graafschap Vlaanderen van de Bouwens’ geërfd en hun werkwijze wat betreft het beheer overgenomen.
Land van Waas DIVERSE PLAATSEN Stukken betreffende het beheer 209. Memoriaelboeck of inventaris van de renten en goederen uit de nalatenschap van Thomas Bouwens, gelegen in het Land van Waas. 1697. Nederlands 1 katern 210. Memoriaelboeck of inventaris van renten en goederen gelegen onder het Land van Waas, eigendom van Franciscus Bouwens. 1697, bijgehouden tot 1716. Met gedeeltelijk afschrift. Nederlands 2 katernen 211. Rekening van Cornelis van Dorsselaer voor Franciscus Bouwens over inkomsten en uitgaven, 1696-1698. Nederlands 1 katern BEVEREN 212. Uittreksel uit een proces tussen Franciscus en Thomas Bouwens enerzijds en Petrus de Lommele c.s. anderzijds over een rente op de hoeve het Pepercoecen, in het voordeel van het Wilhelmietenklooster. 1661. Nederlands 1 stuk EKSAARDE (LOKEREN) 213. Akte verleden voor de baljuw en schepenen van Eksaarde, waarbij Anne van Loo, weduwe van Philippe [d’Estoweluerie], meier van Eksaarde en Maximiliaan [d’Estoweluerie], huidige meier, verklaren 400 gulden schuldig te zijn aan Carolus Bouwens, advocaat in de Raad van Brabant, gehypothekeerd op een aantal goederen binnen Eksaarde. Z.d. [na 1686]. Nederlands 1 stuk LOKEREN 214. Akte verleden voor de schepenen van de vierschaar van Lokeren en Daknam, waarbij Jan de Speelman, fs Lieven verklaart 200 pond te hebben ontvangen van Thomas en Franciscus Bouwens tegen een rente den penninck sestien of 12 pond en 10 schellingen per jaar, gehypothekeerd op zijn nieuw gebouwde, achtkantige molen te Lokeren. 1671. Afschriften. Nederlands 2 stukken PUIVELDE (SINT-NIKLAAS) 215. Akte verleden voor de schepenen van Puivelde, waarbij Jan Verlee, fs Joos, bekent 200 gulden als borgtocht te hebben ontvangen van Carolus en Thomas Bouwens tegen een intrest van 12 gulden 10 stuiver per jaar, bezet op zijn hofstede, gelegen te Puivelde aan de Zwarte Berg, die hij belooft niet te zullen verkopen. 1690. Nederlands 1 stuk 65
SINAAI (SINT-NIKLAAS) Stukken betreffende het bezit: de verwerving en het verhef 216. Akte verleden voor de griffie van Lokeren en Daknam waarbij Adriaen Dhooghe fs Michiel bevestigt een korenwindmolen met afhangen gelegen op de wijk Doorselaar te hebben gekocht van Pieter Blommaert. 1688. Nederlands 1 stuk 217. Akte van verkoop van de goederen van de wezen van de baron van Eksaarde, als gevolg van een proces tussen de wezen en hun schuldeisers voor de Raad van Vlaanderen, waarbij Franciscus Bouwens meerdere goederen te Sinaai heeft aangekocht. 1696. Authentiek afschrift. Nederlands 1 katern Stukken betreffende lasten en renten 218. Akten waarbij Jan Meiremans en zijn echtgenote Catharina Wapenaert leningen aangaan bij Franciscus Bouwens, en deze hypothekeren op onroerend goed te Sinaai. 1681. Perkament. Nederlands 2 stukken 219. Stukken betreffende een rente in het voordeel van Franciscus Bouwens en ten laste van Philips en Joos Stürm, gehypothekeerd op een korenwindmolen in de wijk Swaenvelt te Sinaai en het daaruit volgend proces voor de Raad van Vlaanderen. 1687-1688, 1692, 1728-1729. Nederlands 1 omslag ZWIJNDRECHT 220. Akte waarbij Joannes, Maria en Magdalena Vanden Greyn, kinderen van Abraham en Maria Van Winterbeek, verklaren de klacht van Christian le Meter op hun rente voor een kapitaal van 1031 gulden 5 schellingen ten laste van Michiel Cant, fs Jacques, verleden voor de schepenen van de vierschaar van Zwijndrecht volgens zijn rekest van 4 oktober 1677, te hebben vernomen en afwijzen. Z.d. Concept. Nederlands 1 stuk
De Poldersteek van het Noorden DIVERSE OF ONBEPAALDE PLAATSEN Stukken betreffende de verwerving 221. Akte verleden voor de schepenen van Hulster Ambacht waarbij Gillis Zaman, Livien vanden Brande, Adrianus van Uytvanck en Christiaen Saijs met Cornelis Sprangers een contract hebben afgesloten over de verkoop van 28 gemeten land gelegen in een nietgenoemde te bedijken polder. 1640. Perkament met staart en zegel. Nederlands 1 stuk 222. Akte verleden voor de schepenen van Moerbeke, waarbij Hendrick Rijckaert, griffier van Moerbeke enerzijds en Geeraert de Valckenaere anderzijds, 11 partijen bos te Moerbeke en Wachtebeke overmaken aan Franciscus Bouwens, fs Simon en Jan Franciscus Bouwens, fs Franciscus. 1689. Afschrift. Nederlands 1 stuk
66
Stukken betreffende het polderbestuur 223. Rekest van de gemene gelanden van de polders van Beoostenblij, Ferdinandus en Zuiddorpe aan de Staten-Generaal van de Verenigde Nederlanden, waarbij zij verzoeken de geïnundeerde landen tengevolge het doorsteken van de zeedijken in mei 1673 vrij te stellen van betaling van verpondingen en lasten zoals bepaald in het plakkaat van 23 september 1673. Met apostille, 1674. Afschrift. Nederlands 1 stuk 224. Notulen van de vergadering van de grote gelanden van een niet-genoemde polder ten huize van [onleesbaar] Jaspers. 1696. Afschrift. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende het beheer *** Memoriaelboeck of Inventaris van de renten en goederen uit de nalatenschap van Thomas Bouwens, gelegen in het Land van Waas. 1697. Nederlands 1 katern Bewaard in: AdB, deelarchief Bouwens, Goederenbeheer, Land van Waas, nr. 209 *** Memoriaelboeck of inventaris van renten en goederen gelegen onder het Land van Waas, eigendom van Franciscus Bouwens. 1697, bijgehouden tot 1716. Met gedeeltelijk afschrift. Nederlands 2 katernen Bewaard in: AdB, deelarchief Bouwens, Goederenbeheer, Land van Waas, nr. 210 225. Inventaris van gronden in Beoostenblij, Zuiddorpe en St-Elooi gekocht door Thomas en Franciscus Bouwens tussen 1664 en 1670. Z.d. Afschrift. Nederlands 1 stuk 226. Inventaris van renten en goederen gelegen in het Land van Waas en de Polderstreek. 1672-1682. Nederlands
1 katern
227. Inventaris van goederen te Moerbeke en Stekene, eigendom van wijlen Thomas Bouwens. 1687. Nederlands 1 stuk 228. Handtbouck of inventaris voor ontvanger Pieter Goossens van de goederen eigendom van de erfgenamen van Franciscus Bouwens te Moerbeke, Stekene, Beoostenblij, Zuiddorpe. 1713, bijgehouden tot 1717. Nederlands 1 katern 229.
Inventaris van renten en goederen eigendom van Franciscus Bouwens. Z.d. 1 katern
Nederlands
230. Inventaris van landen, bossen en weiden aangekocht door Thomas Bouwens. Z.d. Afschrift. Nederlands 1 stuk 231-232. Rekeningen van ontvanger Pieter Goossens voor de erfgenamen van Franciscus Bouwens over gemeenschappelijke goederen. 1714-1721. Nederlands 1 omslag 67
231. afgehoord 15 mei 1714 232. afgehoord 3 juli 1721
1 katern 1 katern
233-237. Rekeningen van ontvanger Pieter Van Goethem voor de erfgenamen van Franciscus Bouwens over gemeenschappelijke goederen. 1727-1731. 1 pak
Nederlands
233. afgehoord 10 november 1727 234. afgehoord 23 november 1728 235. afgehoord 24 januari 1730 236. afgehoord 10 oktober 1730 237. afgehoord 17 april 1731
1 katern 1 katern 1 katern 1 katern 1 katern
238-245. Rekeningen van ontvanger Anthoni Van Goethem voor de erfgenamen van Franciscus Bouwens over gemeenschappelijke goederen. 1732-1735. Nederlands 1 pak 238. afgehoord 25 januari 1732 1 katern 239. afgehoord 23 januari 1733 1 katern 240. afgehoord 20 mei 1733 1 katern 241. afgehoord 27 januari 1734 1 katern 242. afgehoord 21 maart 1734 1 katern 243. afgehoord 15 oktober 1734 1 katern 244. afgehoord 2 juli 1735 1 katern 245. afgehoord 7 oktober 1735 1 katern 246.
Staat van pachters en rentelastigen in de Polderstreek. Z.d. [ca 1704].
Nederlands
1 katern
247. Aantekening van ontvanger [onleesbaar] betreffende pachters van de heer Bouwens. (1696). Nederlands
1 stuk
248. Aantekening van [Carolus Bouwens] betreffende pacht- en rentebetalingen op verscheidene goederen. Z.d. Nederlands 1 stuk 249. Onderhandse akte waarbij Jan de Hont verklaart dat hij een stuk land van 200 roeden in onbepaald poldergebied van Franciscus Bouwens in pacht heeft genomen. 1691. Nederlands 1 stuk AXEL AMBACHT Stukken betreffende de verwerving 250. Akte verleden voor de schepenen van het ambacht Axel waarbij Josyne van Bogaert, weduwe van Geert de Man aan Franciscus Bouwens een hoeve verkoopt, gelegen aan de kaai van de Moerspuye. 1658. Nederlands
68
1 stuk
Stukken betreffende het beheer 251. Onderhandse akte waarbij Pieter Bijvoet een partij zaailand van zes gemeten en een half verpacht aan Franchois Heyns voor jaarlijkse som van 25 gulden. 1666. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende renten 252. Akte verleden voor de griffie van Stekene, Land van Waas, waarbij Jan Verlee, fs Joos verklaart 200 gulden te hebben ontvangen van Thomas Bouwens, dijkgraaf van de polders van Nieuw Zuiddorpe en Beoostenblij tegen een rente van 12 gulden 10 stuivers per jaar en gehypothekeerd op enkele niet nader genoemde goederen in Axel Ambacht. 1670. Nederlands 1 stuk BEOOSTENBLIJ, POLDER VAN Stukken betreffende de verwerving 253. Akte waarbij [Simon Bouwens], zijn rechten in het sterfhuis van Jacobus Bouwens, ondermeer op 61 gemeten in de polder van Beoostenblij, overdraagt op Franciscus en Thomas Bouwens. 1653. Nederlands 1 stuk 254. Akte verleden voor de meier en de schepenen van de vierschaar Uitbergen en Overmere in het Land van Waas, waarbij Janneken Eyerman, echtgenote van Jan de [Uellene], fs Daneel verklaart verscheidene partijen land in de Beoostenblijpolder te hebben verkocht aan Thomas Bouwens. 1654. Afschrift. Nederlands 1 stuk 255. Onderhandse akte waarbij Jacob Bronckaert verklaart een hoeve met grond te hebben verkocht in de Beoostenblijpolder aan Thomas Bouwens. 1675. Nederlands 1 stuk 256. Verordening van dijkgraaf en gezworenen van de polders van Zuiddorpe en Beoostenblij waarbij zij de verkoop van diverse stukken grond en tienden tengevolge wanbetaling van de geschoten aan Thomas Bouwens bekendmaken. 1677. Nederlands 1 stuk 257. Akte waarbij J. Aelboom, dijkgraaf van Beoostenblij, tengevolge niet-betaalde dijkgeschoten, de verkoop van 19 gemeten en 57 roeden land aan Carolus Bouwens bevestigt. 1682. Nederlands 1 stuk 258. Akten waarbij J. Aelboom, dijkgraaf van Beoostenblij, tengevolge het niet-betaalde dijkgeschoten, de verkoop van diverse stukken land aan Thomas Bouwens bevestigt. 1682. Nederlands 2 stukken 259. Verordening van dijkgraaf en gezworenen van de polder van Beoostenblij waarbij zij de verkoop van diverse stukken grond en tienden aan Thomas Bouwens bekendmaken tengevolge wanbetaling van de geschoten. 1682. Nederlands 1 stuk
69
260. Kwitantie van Simon Rijwaert, penningmeester van de polder van Beoostenblij, voor Thomas Bouwens over [de koopsom] voor grond verkocht door de dijkgraaf van dezelfde polder. 1658. Nederlands 1 stuk 261. Kwitantie van Jan de Potter, Adriaen Eyckman, Martinus Eyckman, Jacques [Split] over 635 gulden 17 stuiver voor de verkoop van grond in de Beoostenblijpolder. 1663. Nederlands 1 stuk 262. Kwitantie van Pieter van Caneghem voor Thomas Bouwens over de som van 6 pond 4 schellingen 10 groten als courtoisie of voorschot voor 3 gemeten 60 roeden land verkocht op 4 april 1682. 1682. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende het polderbestuur 263. Inventaris en meting van de landen gelegen in de Beoostenblijpolder door een onbekend, beëdigd landmeter. Z.d. Afschrift. Nederlands 2 katernen 264. Stukken betreffende het geschil tussen het polderbestuur van Beoostenblij en het klooster en het kapittel van de Bijloke te Gent betreffende het heffen van tienden en het juridisch statuut van de nieuw ingedijkte polder. 1652-1655, 1677. Nederlands 1 omslag 265. Verordening van de Staten-Generaal van de Verenigde Nederlanden waarbij het octrooi ter immuniteyten van alle laesten en Impositien of opheffing van alle lasten en heffingen uitgevaardigd door de koning van Spanje op 13 mei 1634 in het voordeel van de grote gelanden van Beoostenblij, wordt verlengd. 1657. Afschrift. Nederlands 1 stuk 266. Verordening van de Staten-Generaal der Verenigde Nederlanden betreffende de interpretatie van de octrooien van 1614 en 1664. 1670. Afschrift. Nederlands 1 stuk 267. Advies van Carolus Bouwens voor de gelanden van Beoostenblij betreffende de tienden geheven op de geïnundeerde landen. 1677. Nederlands 1 stuk 268. Stukken betreffende de verkoop van de tiende-inning van het bisdom Gent voor de jaren 1673 tot en met 1676. 1677. Afschrift. Nederlands 2 stukken 269. Stukken betreffende de verkoop van de tiende-inning voor de jaren 1670 tot en met 1685 in de Beoostenblijpolder door Philips Charles, deurwaarder van de Staten van Zeeland op verzoek van ontvanger Adriaen Lammers. 1685. Afschriften. Nederlands 2 stukken 270. Besluit van de dijkgraaf en de gezworenen van de polder van Beoostenblij en Nieuw-Zuiddorpe voor de abdis van het klooster van Waasmunster betreffende het heffen van tienden. 1683. Nederlands 1 stuk
70
271. Verordening van de grote gelanden van de polders van Nieuw-Zuiddorpe en Beoostenblij, voor het plaatsen van twee buizen in de watergangen, tot versterking en welstant van hunnen polder. 1665. Nederlands 1 stuk 272. Placcaat of kerckgebot of verordening van [het polderbestuur van Beoostenblij] waarin de verkoop van drie gemeten land van de wezen van Pieter de Schaper aan Gillis Martenoy wordt bekrachtigd. Met verklaring van bekendmaking en rekening van Pieter Bogaert, bode van Axel Ambacht. 1682. Nederlands 1 stuk 273. Akte verleden voor notaris Pieter Croppenburg de jonge te Axel waarbij Elisabeth van Hulle verklaart een brouwerij in de Beoostenblijpolder verkocht te hebben aan Andries de Groene, die dezelfde brouwerij in 1684 overmaakt aan Cornelis Kint, die op zijn beurt verklaart de lasten van verpondingen te zullen betalen. 1685. Nederlands 1 stuk 274. Akte waarbij Jan [onleesbaar] een stuk grond in de Beoostenblijpolder verpacht aan Gillis Verloos. 1670. Met verlenging in 1681 en aantekening betreffende de omvang door penningmeester Carolus Bouwens. 1682. Nederlands 1 stuk 275.
Brief van Thomas Bouwens aan penningmeester Lippens. Z.d.
Nederlands
1 stuk
276. Akte verleden voor de schepenen van Antwerpen waarbij Isabella Sara Bouwens en Joannes Josephus Bouwens in eigen naam en uit naam van de drie jonkvrouwen Goubau hun zwager Gio Marino Gelthof aanstellen als hun gevolmachtigde op de algemene vergadering van de hoge gelanden van de polders van Beoostenblij en van Riede inzake het geschil tussen beiden. 1717. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende het beheer 277. Onderhandse akte waarbij Joos de Muijnck en Geeraert de Man 44 gemeten 163 roeden land in de Beoosteblijpolder pachten van Franciscus Bouwens. 1651. Met uitbreiding van het contract. 1651. Nederlands 1 stuk 278. Onderhandse akte waarbij Thomas Bouwens de helft van enkele partijen land verpacht aan Joos de Muynck. 1655. Nederlands 1 stuk 279. Onderhandse akte waarbij Thomas Bouwens een stuk grond in de Beoostenblijpolder verpacht aan Berthod Dewille. 1655. Nederlands
1 stuk
280. Onderhandse akte waarbij Francois van de la Rooie verklaart een huis met twee gemeten land te hebben gepacht van de heer Bouwens gelegen in de polder van Beoostenblij en Nieuw Zuiddorpe. 1656. Nederlands 1 stuk
71
281. Onderhandse akte waarbij Thomas Bouwens een stuk grond in de Beoostenblijpolder verpacht aan Jacques Matthijs. 1666. Nederlands
1 stuk
282. Onderhandse akte waarbij Jan Lippens, voogd van de weeskinderen van Lieven Vijswaert, een partij zaailand verpacht in de Beoostenblijpolder aan Gillis Verloose. 1662. Met pachtverlenging 1668. Nederlands 1 stuk 283. Onderhandse akte waarbij Adriaen van [Verbuynder] en [onleesbaar] een stuk grond in de Beoostenblijpolder verpachten aan Pieter Ghijsels en Joos Hereman. 1669. Nederlands 1 stuk 284. Onderhandse akte waarbij Carolus Bouwens een stuk grond in de Beoostenblijpolder verpacht aan Pieter de Blieck. 1679. Nederlands
1 stuk
285. Onderhandse akte waarbij Jan van Wijmeersch een stuk grond in de Beoostenblijpolder verpacht aan Lieven Gheysels. 1680. Nederlands
1 stuk
286. Onderhandse akten waarbij respectievelijk Peeter de Vrint en Jan Goossens verklaren een stuk land in eeuwige cijnspacht te hebben gekregen van Thomas Bouwens. 1682. Afschriften. Nederlands 1 stuk 287. Onderhandse akte waarbij Jan der Kinderen verklaart een stuk land te pachten van Thomas Bouwens. 1684. Nederlands 1 stuk 288. Onderhandse akte waarbij Thomas Bouwens een stuk grond in de Beoostenblijpolder verpacht aan Joos Van de Velde. 1685. Nederlands
1 stuk
289. Onderhandse akte waarbij Franciscus Bouwens een stuk grond in de Beoostenblijpolder verpacht aan Jan de Rijcke. 1693. Nederlands
1 stuk
290. Onderhandse akte waarbij Carolus Bouwens verklaart een stuk in Beoostenblij in eeuwige cijnspacht aan Peeter de Blieck en zijn nakomelingen te hebben gegeven op 13 oktober 1679. Met een verklaring van Philipus de Ghreef die de cijns overmaakt aan Joos de Waele. 1693. Afschrift. Nederlands 1 stuk 291. Onderhandse akte waarbij Willem Jaspers, gevolmachtigde van Franciscus Bouwens, een stuk zaailand in de Beoostenblijpolder verpacht aan Adriaen Engels. 1699. Nederlands 1 stuk 292. Rekening-courant tussen de erfgenamen van Jan Praet, pachter van de hoeve in de Beoostenblijpolder en eigenaar Franciscus Bouwens. 1701. Nederlands 1 stuk
72
293. Rekening van [Respani] voor de mede-eigenaars van de grote hovie in de polder van Beoostenblij, over de pachtinkomsten van 1730. 1732. Nederlands 1 stuk 294. Rekest van Jan van Marck, pachter en Carolus Bouwens, eigenaar en inwoner van de Beoostenblijpolder en gecommiteerde van de Ferdinanduspolder aan Zijne Majesteit betreffende het gebruik van de gepachte dijken in de Ferdinanduspolder. 1677. Concepten en afschrift. Nederlands 3 stukken 295. Inventaris van de gronden in de Beoostenblijpolder eigendom van de leden van de familie Bouwens. 1725. Nederlands 1 katern 296. Inventaris van documenten betreffende de goederen in de Beoostenblijpolder eigendom van de familie Bouwens. 1738. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende lasten en heffingen 297. Onderhandse akte waarbij Michiel de Rechter een akkoord met Thomas Bouwens bevestigt over de heffing van enkele tienden in de Beoostenblijpolder. 1669. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende renten 298. Onderhandse akte waarbij Jan de Mynck, Jan van Cerscheur, Pieter Bijvoet, Passchier de Wilde, Janus Matthijs, Simon de Reu, Philips van Meersche, Gillis Verloos, Cornelis Clays, Boudewijn de Laet, Pijter Gijsels, Pijter Wijtack, Janus Bediaert zich borgstellen voor Lowijs de Bruecke in de lening die hij aangaat bij de heer Bouwens. 1661. Nederlands 1 stuk 299. Stukken betreffende een transport van een rente tussen Anthonis Studler van Surck en Thomas Bouwens ten laste van Adriaen Dicke en Janneken Hendricx in de Beoostenblijpolder voor een bedrag van 300 pond vlaams. 1664. Nederlands 2 stukken 300. Onderhandse akte waarbij Jacques Matthijs een schuld van 300 gulden en 11 stuivers aan Thomas Bouwens bevestigt, over onder andere pachtachterstallen van een hoeve in de Beoostenblijpolder. 1666. Nederlands 1 stuk 301. Akte verleden voor burgemeester en schepenen van de stad en het ambacht van [Axel of Assenede], waarbij Antoni van Damme en zijn echtgenote Adriana Crijgers, verklaren 200 gulden te hebben ontvangen van Thomas Bouwens, dijkgraaf van de Beoostenblijpolder, waarmee zij hun hoeve met 8 gemeten land in de Beoostenblijpolder hypothekeren. 1671. Afschrift. Nederlands 1 stuk 302. Onderhandse akte waarbij Carolus Bouwens zijn derde deel in diverse obligaties en renten, gehypothekeerd op goederen in de Beoostenblijpolder, overmaakt aan Thomas Bouwens. 1672. Nederlands 1 stuk 73
303. Onderhandse akte waarbij Andries de Wiest een schuld van 25 pond vlaams aan Thomas Bouwens bevestigt, over een jaar pacht voor een hoeve in de Beoostenblijpolder. 1679. Nederlands 1 stuk 304. Onderhandse akten waarbij Carolus Bouwens renten overdraagt aan Franciscus Bouwens. 1687-1690. Afschriften. Nederlands 1 stuk 305. Kwitantie waarbij Nicolaas Cornelisse bevestigt de som van 10 ducatons in speciën te hebben ontvangen van Thomas Bouwens en te hypothekeren op een hoeve in de Beoostenblijpolder. Z.d. Nederlands 1 stuk FERDINANDUSPOLDER (AXELER EN HULSTER AMBACHT) Stukken betreffende het bezit: verwerving en verhef 306. Stukken betreffende de verkoop van 36 gemeten land in de Ferdinanduspolder door Joannes Martinus Verschueren en zijn echtgenote Anna Mertens aan Franciscus Bouwens en Peter Feyt, kooplieden te Antwerpen. 1651. Perkament. Nederlands 1 omslag 307. Stukken betreffende de gedwongen verkoop aan Carolus Bouwens van 24 gemeten land in de Ferdinanduspolder, eigendom van Michiel Wouters, na het in gebreke blijven van betaling van de dijkgeschoten. 1654, 1663. Met perkament. Nederlands 4 stukken 308. Stukken betreffende de gedwongen verkoop aan Lieven Janssens en vervolgens aan Carolus Bouwens van 3 gemeten 62 roeden land in de Ferdinanduspolder, eigendom van Jan Baptista Spangers, na het in gebreke blijven van de betaling van de dijkgeschoten. 1661, 1671. Twee perkamenten, waarvan een met staart en beschadigd zegel. Nederlands 2 stukken 309. Akte verleden voor notaris Peter Claus te Antwerpen, waarbij Franciscus Bouwens verklaart de eigendomsrechten van 25 gemeten land in de Ferdinanduspolder en 23 gemeten 73 roeden in Hulster Ambacht te hebben afgestaan aan Jacques de Richebourg. 1702. Nederlands 1 katern 310. Onderhandse akte waarbij Peeter Boon zijn aanspraken opgeeft op een stuk land in de Ferdinanduspolder onder Axel Ambacht na het bestuderen van de originele verkaveling van 1652. 1656. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende het polderbestuur 311. Akte waarbij het kapittel van de collegiale Kerk van O.-L.-Vrouw te Kortrijk en de hoge gelanden van de Ferdinanduspolder na uitspraak door de Raad van Vlaanderen te Middelburg een overeenkomst afsluiten betreffende hun tiendengeschil. 1662. Afschrift. Nederlands 1 stuk
74
312. Brief van Carolus Bouwens aan de grote gelanden van de Ferdinanduspolder aangaande richtlijnen van de heren Staten-Generaal van de Verenigde Nederlanden betreffende het indienen van de rekeningen. 1672. Afschrift. Nederlands 1 stuk 313. Rekening van Simon Ballingan, penningmeester van de Ferdinanduspolder, voor de dijkgraaf en de gelanden over inkomsten en uitgaven. 1662-1663. Afschrift. Nederlands 1 katern 314.
Uittreksel uit een rekening van de Ferdinanduspolder. 1686.
Nederlands
1 stuk
315. Rekest van de ingelanden van de Ferdinanduspolder aan de Raad van de Verenigde Nederlanden, waarbij zij om toestemming verzoeken de zeedijken te verstevigen en de polder na het doorsteken opnieuw te mogen bedijken. 1675. Afschriften en concepten. Nederlands 1 omslag Stukken betreffende het beheer 316. Brief van Simon Balligan, penningmeester van de Ferdinanduspolder, aan mijnheer Puyvelde, betreffende een kaart die aan Carolus Bouwens moet worden overhandigd. 1670. Nederlands 1 stuk 317. Kwitanties van Simon Balligan, penningmeester van de Ferdinanduspolder, voor Carolus Bouwens over dijkgeschoten. 1656-1657. Nederlands 2 stukken MOERBEKE Stukken betreffende de verwerving 318. Akte waarbij Thomas Bouwens een stuk zaailand in het kwartier van Cauwenborn koopt van Christiaan de Blieck, voogd van de weeskinderen van Gillis Spiessens. 1672. Nederlands 1 stuk 319. Akte waarbij Thomas Bouwens twee stukken zaailand koopt van Jaecques Van [Reynchoet] en Jan van den Looven voor 37 pond. 1673. Nederlands 1 stuk 320. Onderhandse akte waarbij Jan de Boose drie stukken land in de Clippeldorppolder verkoopt aan Thomas Bouwens. 1675. Nederlands 1 stuk 321. Onderhandse akte waarbij Vincent Reynier en Cathelijne de Treemerie twee stukken zaailand van 400 roeden in de Clippeldorppolder verkopen aan Thomas Bouwens. 1675. Nederlands 1 stuk 322. Onderhandse akte waarbij Cornelis de [West] een stuk zaailand van 150 roeden in het kwartier Caudeburme verkoopt aan Thomas Bouwens voor 14 pond vlaams. 1676. Nederlands 1 stuk
75
323. Onderhandse akte waarbij Michiel Baeke en zijn echtgenote Marie Lems, een stuk land en een ven van 400 roeden in de Clippeldorppolder verkopen aan Thomas Bouwens. 1676. Nederlands 1 stuk 324. Stukken betreffende de verkoop door Jan Hertoghe van twee gemeten land in het kwartier d'Harynckxleede aan Thomas Bouwens voor 24 pond groten vlaams. 1678. Nederlands 1 omslag 325. Stukken betreffende de verkoop door Cornelis en Marie de Backer van 12 gemeten land te Moerbeke aan Thomas Bouwens. 1679. Autenthieke afschriften. Nederlands 1 omslag 326. Stukken betreffende de verkoop van een hoeve en land, eigendom van Pieter van Royen, aan Franciscus Bouwens. 1679. Nederlands 1 omslag 327. Stukken betreffende de verkoop door Cornelis Praet van twee stukken zaailand van ongeveer drie gemeten aan Thomas Bouwens. 1681. Nederlands 1 omslag 328. Akte verleden voor de schepenen van Moerbeke waarbij Laureys Goossens verklaart een half stuk land te Moerbeke te hebben verkocht aan Thomas Bouwens. 1681. Afschrift. Nederlands 1 stuk 329. Onderhandse akte waarbij Thomas Bouwens volmacht verleent aan Gillis de Blieck over de betaling van een gekochte hoeve volgens contract van 26 april 1681 van Hendrick Rijckaert. 1681. Nederlands 1 stuk 330. Akte verleden voor de schepenen van Moerbeke, waarbij Gillis de Blieck een hoeve voor 400 gulden aan Thomas Bouwens verkoopt. 1682. Afschrift. Nederlands 1 stuk 331. Onderhandse akte waarbij Laureins Nuyts drie stukken zaailand op de Moer verkoopt aan Thomas Bouwens. 1682. Nederlands
1 stuk
332. Onderhandse akte waarbij Joos de Bruyn, fs Pieter een stuk land van 200 roeden in de Clippeldorppolder verkoopt aan Thomas Bouwens voor 9 pond vlaams. 1682. Nederlands 1 stuk 333. Stukken betreffende de aankoop van 3 gemeten zaailand van Pieter en Jacques van Heere door Thomas Bouwens. 1679, 1682. Nederlands 2 stukken 334. Stukken betreffende de verkoop door Laureins Nuyts van een stuk meers van twee gemeten aan Thomas Bouwens voor 19 ponden groten vlaams. 1683. Nederlands 2 stukken
76
335. Onderhandse akte waarbij Jan Francke een hoeve met brouwerij verkoopt aan Franciscus Bouwens. 1687. Afschrift. Nederlands 1 stuk 336. Akte verleden voor de schepenen van Moerbeke waarbij Franciscus Bouwens twee stukken land te Moerbeke van de erfgenamen van Thomas Bouwens heeft gekocht. 1691. Afschrift. Nederlands 1 katern 337. Uittreksel uit de [wettelijke passeringen van Moerbeke] inhoudende een overzicht van de aankopen van land, bossen en weiden door Thomas Bouwens te Stekene op 19 december 1672. Z.d. Nederlands 1 omslag 338. Uittreksel uit het Landtbouck van Moerbeke, folio 25, inhoudende een staat van eigendommen van Thomas Bouwens, geërfd door Franciscus Bouwens. 1689. Nederlands 1 katern 339. Uittreksels uit den lantbouck van Moerbeke, folio 25 en 26, inhoudende een staat van aankopen door Thomas en Franciscus Bouwens tussen 1679 en 1690, 1692. Z.d. Nederlands 2 stukken 340. Uittreksels uit een niet-geïdentificeerd register, folios 458-460, inhoudende de verkoop van een hoeve aan Thomas Bouwens. 1681. Afschriften. Nederlands 2 stukken 341.
Lijst van aankopen tussen 1672 en 1683 met aanduiding van de koopsom. Z.d. 1 stuk
Nederlands
342. Rekening-courant tussen Jan Franchois en Franciscus Bouwens over de aankoop van een hoeve met brouwerij. 1687. Nederlands 1 stuk 343. Onderhandse akte waarbij Carolus Bouwens verklaart griffier Rijckaert nog 128 pond schuldig te zijn over de aankoop van bossen. 1689-1690. Authentiek afschrift. Met afschrift. Nederlands 2 stukken 344. Kwitantie van Guillaume de Puydt voor Thomas Bouwens over 14 pond 10 schellingen, de koopsom voor een stuk zaailand. 1674. Nederlands
1 stuk
345. Stukken betreffende de aankoop van bossen te Moerbeke door Franciscus Bouwens in 1689. 1780. Authentieke afschriften. Nederlands 1 omslag 346. Verslag van de verkoop van goederen uit de nalatenschap van Thomas Bouwens te Moerbeke. 1704. Nederlands 1 katern
77
347. Stukken betreffende de verkoop van een hofstede met gronden, 95 gemeten groot te Moerbeke, in gemeenschappelijke eigendom van de erfgenamen van Franciscus Bouwens aan Jan Cammaert voor 6.000 gulden. 1728. Nederlands 1 omslag Stukken betreffende het bestuur 348. Akte verleden voor meier en schepenen van Moerbeke waarbij Anthonis Schaut verklaart een jaarlijkse rente van 10 schellingen schuldig te zijn aan Cornelis van Overloope. 1675. Perkament. Nederlands 1 stuk 349. Rekest van griffier Rijckaert aan de schepenen van Moerbeke waarbij hij om toestemming verzoekt de rekening op te maken van een venditie ten sterfhuize van Joos [onleesbaar]. Met apostille. 1713. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende het beheer 350. Inventaris van de Capbosschen te Moerbeke, eigendom van Thomas Bouwens. Ca 1695, bijgewerkt tot 1715. Nederlands 1 katern 351. Onderhandse akte waarbij Thomas Bouwens een stuk land verpacht aan Jacques Clippel, fs Marcus, procureur van Moerbeke. 1687. Nederlands 1 stuk 352. Onderhandse akte waarbij Carolus Bouwens een hoeve aan de Spelonckvaert verpacht aan Pieter Enghel. 1688. Nederlands 1 stuk 353. Onderhandse akte waarbij Franciscus Bouwens twee stukken land in de Clapstraat verpacht aan Joos Puylaert. 1688. Nederlands 1 stuk 354. Onderhandse akte waarbij Cornelis van Doorselaere, gelastigde van de heren Bouwens, drie stukken land verpacht aan Laureijs Baeke. 1692. Nederlands 1 stuk 355. Onderhandse akte waarbij Pieter Goossens, ontvanger van de erfgenamen van Franciscus Bouwens, 16 roeden land in het kwartier Caudenborm in cijns geeft aan Pieter de Guchtenaere. 1721. Afschrift. Nederlands 1 stuk 356. Onderhandse akte waarbij Cornelis van Doorslaer, ontvanger van de heren Bouwens een stuk land te Moerbeke verpacht aan Laureys Andries de Bliecq. Z.d. [ca 1692]. Nederlands 1 stuk 357. Onderhandse akte waarbij Cornelis van Doorslaer, ontvanger van de heren Bouwens een stuk land te Moerbeke verpacht aan Mathijs Meulemans.Z.d. [ca 1692]. Nederlands 1 stuk
78
358. Onderhandse akte waarbij Cornelis van Doorslaer, gevolmachtigde van Thomas Bouwens een stuk land te Moerbeke verpacht aan Jan Janssens. Z.d. Nederlands 1 stuk 359. Onderhandse akte waarbij de heren Bouwens van J. Col een weiland pachten voor drie achtereenvolgende jaren om er turf of moer op te leggen voor 20 schellingen per jaar. 1689. Nederlands 1 stuk 360. Beschikking van de schepenen en stadhouder van Moerbeke, waarbij het salaris van procureur Clippel wordt vastgelegd, ten laste van Anthone de Bliecq in de zaak versus Carolus Bouwens c.s..Z.d. [ca 1690]. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk eerste bladzijde van een katern waarvan het corpus ontbreekt
Stukken betreffende het jachtrecht 361. Stukken betreffende processen voor de hoofdschepenen van het Land van Waas over het jachtrecht te Moerbeke. 1675-1677, 1701, 1719-1720. Nederlands 1 pak Stukken betreffende heffingen en lasten 362. Kwitantie van A. de Vliegher, [administrateur] van de tempeliers voor griffier Rijckaert over achterstallige cijnzen van wijlen Christoffel Lippens aan Franciscus Bouwens. 1690. Nederlands
1 stuk
363. Kwitantie van Anthonette van Leemput, abdis van de Bijloke te Gent, voor Jacques de Richebourg over 50 pond 7 schellingen die Carolus Bouwens volgens akte verleden voor de schepenen van Moerbeke op 20 november 1691 aan de eerstgenoemde schuldig was. 1691. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende renten 364. Akte verleden voor de schepenen van Moerbeke waarbij [onleesbaar] Eeckman en zijn echtgenote Maria Geldoff een rente gehypothekeerd op een hoeve te Moerbeke transporteren naar Thomas Bouwens. 1673. Twee afschriften. Nederlands 2 stukken 365. Kwitantie van Franchois Haertssens voor Carolus Bouwens over een som 300 gulden tegen een jaarlijkse erfrente van 18 gulden 5 stuivers, gehypothekeerd op een hofstede te Moerbeke. 1676. Nederlands 1 stuk 366. Stukken betreffende leningen die de schepenen van Moerbeke zijn aangegaan bij Thomas en Franciscus Bouwens. 1677. Met kwitanties van terugbetaling van de volledige sommen aan Franciscus Bouwens. 1689. Afschriften. Nederlands 3 stukken
79
367. Akte verleden voor de schepenen van Moerbeke, waarbij Elisabeth en Joosyne Morels fa Jacques verklaren een jaarlijkse rente van 20 schellingen schuldig te zijn aan Thomas Bouwens gehypothekeerd op drie partijen land te Moerbeke. 1677. Afschrift. Nederlands 1 stuk 368. Akte verleden voor een onbekende notaris te Antwerpen waarbij Franciscus en Thomas Bouwens verklaren onderling een obligatie en een rente te hebben geruild. 1677. Afschrift. Nederlands 1 stuk 369. Kwitantie van Adriaen Moens voor Thomas Bouwens over een som van 48 pond vlaams tegen een rente van 3 pond per jaar. 1678. Nederlands 1 stuk 370. Akte verleden voor de schepenen van Moerbeke, waarbij Anthonis de Blieck verklaart de som van achtenveertig pond te hebben ontvangen van Thomas Bouwens tegen een jaarlijkse rente van 3 pond. 1678. Perkament. Nederlands 1 stuk 371. Kwitantie van Carolus Bouwens voor Cornelis Aernouts, chirurgijn te Moerbeke over een rentebrief van 42 pond. 1682. Nederlands 1 stuk 372. Akte verleden voor de schepenen van Moerbeke waarbij Jan Francken verklaart een jaarlijkse rente van 4 pond vlaams schuldig te zijn aan Francois Hertsens, fs Frans volgens akte van 7 februari 1676, om vervolgens deze rente over te maken aan Carolus Bouwens. 1684. Afschrift. Nederlands 1 stuk 373. Stukken betreffende schulden van Jan Stobbeleers bij Carolus Bouwens. 1677,1685. Nederlands
2 stukken
374. Akte verleden voor de schepenen van Moerbeke waarbij Laureys Goossens fs Cornelius verklaart 48 pond vlaams tegen een jaarlijkse rente van 3 pond (zestiende penning) te hebben ontvangen van Carolus Bouwens, gehypothekeerd op diverse partijen land. 1685. Afschrift. Nederlands 1 stuk 375. Akte verleden voor de schepenen van Moerbeke waarbij Carolus Bouwens twee renten ten laste van respectievelijk Pieter van de Vijvre en Judocus de Cautere, overmaakt aan Franciscus Bouwens. 1688. Nederlands 1 stuk
80
376. Akte verleden voor de schepenen van Moerbeke waarbij Cornelis Sascheel verklaart een jaarlijkse erfelijke rente van 25 schellingen aan Carolus Bouwens schuldig te zijn, gehypothekeerd op een brouwerij. 1688. Afschrift. Met op de keerzijde: Akte verleden voor de schepenen van Moerbeke waarbij Jan Gijsel en zijn echtgenote Anneken Casens verklaren een jaarlijkse erfelijke rente van 1 pond 16 schellingen 1 groot schuldig te zijn aan Carolus Bouwens, gehypothekeerd op een hoeve te Moerbeke. 1691. Afschrift. Nederlands 1 stuk 377. Stukken betreffende de afrekening van een rente voor een bedrag van 35 pond 10 schellingen 10 groten door Carolus Bouwens. 1688. Afschriften. Nederlands 2 stukken 378. Akte verleden voor de schepenen van Moerbeke waarbij Jan Gijsel en zijn echtgenote Anneken Casens verklaren een jaarlijkse erfelijke rente van 1 pond 16 schellingen 1 groot schuldig te zijn aan Carolus Bouwens, gehypothekeerd op een hoeve te Moerbeke volgens akte van 29 april 1690, door deze laatste getransporteerd naar François Bouwens. 1691. Afschrift. Nederlands 1 stuk 379. Onderhandse akte waarbij Charlotte Bouwens, weduwe van Jan Schenaert, een jaarlijkse rente van 3 pond 2 schellingen 6 groten, gehypothekeerd op een hoeve op de Caudenborm te Moerbeke, overmaakt aan haar broer Franciscus Bouwens. 1692. Nederlands 1 stuk 380. Stukken betreffende achterstallige cijnzen van de heerlijkheid Wulfsdonk. 1688, 1697. Met afschriften. Nederlands 2 stukken 381. Kwitantie van Joannes Josephus Bouwens voor Isabella Maria Vanden Greyn, over een rentebrief van 2000 gulden ten laste van de parochie Moerbeke. 1709. Nederlands 1 stuk 382. Stukken betreffende een proces voor de schepenen van Moerbeke tussen enerzijds Franciscus Bouwens en anderzijds de erfgenamen van Jan de Wint over een rente van drie pond per jaar, gehypothekeerd op een hoeve te Moerbeke. 1698-1709. Nederlands 1 pak 383. Rekest van de baljuw van de heerlijkheid Wulfsdonk aan de schepenen van Wulfsdonk betreffende een rente ten laste van wijlen Pieter Goossens. Met apostille 1715. Nederlands 1 stuk 384. Akte verleden voor de schepenen van Wulfsdonk, waarbij Pieter Geldof verklaart de som van 32 pond groot schuldig te zijn aan Carolus Bouwens gehypothekeerd op een partij land. [datum onleesbaar]. Afschrift. Nederlands 1 stuk
81
RIEDEPOLDER (KOEWACHT) 385. Kwitantie van J. Breijaert voor Pieter de Blieck, gelastigde van de heer Bouwens over 3 pond 16 schellingen 8 groten als dijkgeschoten voor het jaar 1673. 1674. Nederlands 1 stuk 386. Kwitantie van L. Van Puyvelde, penningmeester van de Riedepolder voor de erfgenamen van Franciscus Bouwens over 23 pond 8 schellingen dijkgeschoten. 1722. Nederlands 1 stuk SINT-ALBERTPOLDER (ASSENEDE) 387. Rekest van Gio Marino Gelthof aan de schepenen van Sint-Albert waarbij hij verzoekt de confiscatie van enige landerijen te Sint-Albert door de Staten-Generaal van de Noordelijke Nederlanden ongedaan te maken.1709. Afschrift. Nederlands 1 stuk 388. Rekest van Jan Baptist du [Neve], baljuw van de stad en het ambacht Boekhoute, aan de burgemeester en schepenen van de heerlijkheid en burggravij van Sint-Albert, betreffende de in gebruikname van 156 roeden land in de Sint-Albertpolder. 1739. Nederlands 1 stuk SINT-ELOOIPOLDER (WACHTEBEKE) 389. Akte waarbij de gezworenen van de Sint-Elooipolder de verkoop wegens wanbetaling van de dijkgeschoten bevestigen van 47 gemeten en 27 roeden land van wijlen David Clijncke aan Thomas Bouwens. 1686. Nederlands 1 katern 390. Akte verleden voor de schepenen van Moerbeke, waarbij Joosijne de Windt, weduwe van Christoffel Lippens, de verkoop voor 1.000 gulden bevestigt van twee partijen land in de St-Elooipolder aan Franciscus Bouwens.1689. Afschrift. Nederlands 1 katern STEKENE Stukken betreffende verwerving 391. Onderhandse akte waarbij Jan van Gaver fs Adrian verklaart een hofstede met land en bos te Stekene verkocht te hebben aan Thomas Bouwens. 1672. Nederlands 1 stuk 392. Akte waarbij Gillis Van Goethem een stuk land en bos van 6 gemeten te Stekene verkoopt aan Jan Calle. 1672. Nederlands 1 stuk 393. Kwitantie van Jan Calle en Jan van Cauter voor Thomas Bouwens en Joos de Boeck over 70 pond vlaams, als saldo van de aankoopsom voor een hoeve in de wijk Swartenberch te Stekene. 1673. Nederlands 1 stuk 394. Akte waarbij Cornelis de Brouwer, voogd van de weeskinderen van Pieter Van de Velde, een derde deel van 4 gemeten 180 roeden bos te Stekene verkoopt aan Thomas Bouwens voor de som van 29 pond 10 schellingen. 1675. Nederlands 1 stuk
82
395. Stukken betreffende de verkoop van een hoeve met land op de wijk Bergh te Stekene door Joannes Anthone de Bockel en Pieter van Schauerbeke aan Thomas Bouwens, waarbij zij afstand doen van alle daaraan verbonden erfelijke rechten en plichten. 1681. Nederlands 3 stukken 396. Beschikking waarin de de Raad van Vlaanderen na verificatie van de akte van verkoop tussen de schepenen van Stekene en Franciscus Bouwens de koopsom over een niet nader genoemd goed bepaalt op 312 pond en 2 schellingen. 1695. Perkament. Nederlands 2 stukken 397. Akte waarbij Cornelis de Vliegher, gevolmachtigde van Isabella Alexandrine van Parijs, weduwe van graaf Franciscus Fredericus Respani, en van Alexander Joseph en Catharina Hyacintha Respani, enige erfgenamen van Isabella Sara Bouwens, verklaart twee stukken kapbos te Stekene te hebben verkocht aan Jacobus Temmerman. 1762. Nederlands 1 katern Stukken betreffende het bestuur 398. Onderhandse akte waarbij de schepenen van Stekene verklaren dat Abraham Corneel 400 pond heeft ontvangen van [naam niet ingevuld] te Antwerpen ten advenanten vanden penninck XVI ne. 1677. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende het beheer 399. Lijst van aangekochte goederen gelegen te Stekene in de periode 1673-1675. 1681. Nederlands 1 stuk 400. Staat van voorwaarden voor de verkoop van hout en van de verkochte loten op 27 maart 1692 ten behoeve van Franciscus Bouwens op de Bergh te Stekene. Z.d. Nederlands 1 katern Stukken betreffende heffingen en lasten 401. Akte waarbij de schepenen van Stekene geauthoriseerd worden dusdanige lasten te heffen als zij nodig hebben om hun quoten te kunnen voldoen. Authentiek afschrift. 1679. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende renten 402. Lijst van renten ten laste van diverse personen en in het voordeel van de familie Bouwens. 1691, aangevuld tot 1717. Nederlands 1 stuk 403. Akte verleden voor de griffie van Stekene, waarbij Jan Verlee fs Joos verklaart de som van 200 gulden tegen een rente van 12 gulden 10 stuivers per jaar van Thomas Bouwens, dijkgraaf van de polder van Beoostenblij en Zuiddorpe, te hebben ontvangen en te hypothekeren op zijn hoeve te Stekene. 1670. Afschrift. Nederlands 1 stuk
83
404. Akte waarbij de schepenen van Stekene bevestigen een lening van 300 pond groten te hebben ontvangen van Franciscus Bouwens, tegen een jaarlijkse rente van 18 pond en 15 schelling. 1679. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk 405. Akte verleden voor de schepenen van de parochie en vierschaar van Stekene, waarbij Joos van Goethem verklaart de som van 500 pond tegen een rente van 31 pond 5 schellingen per jaar te hebben ontvangen van Franciscus Bouwens, en te hypothekeren op diverse goederen te Stekene. Z.d. [1678]. Afschrift. Nederlands 1 stuk WACHTEBEKE 406. Akte verleden voor de schepenen van Assenede, waarbij Joos van Doorsselaere en zijn echtgenote Janneke Schauvliege verklaren de som van 16 pond 13 schellingen tegen een jaarlijkse rente van 20 schellingen en 10 groten te hebben ontvangen van Franciscus Bouwens en te hypothekeren op een stuk land te Wachtebeke. 1689. Perkament. Met afschrift. Nederlands 2 stukken (NIEUW-) ZUIDDORPEPOLDER (ZUIDDORPE) Stukken betreffende de verwerving 407. Akte verleden voor notaris Mattheus de Puydt te Gent waarbij Anna Maria Snouck fa Jan, begijn in het Sint-Elisabethbegijnhof te Gent, bevestigt dat haar broer meester Abraham Snouck in 1653 een partij grond van 57 gemeten en 200 roeden met hoeven en schuren in de polder van Nieuw-Zuiddorpe heeft verkocht aan de heer Forment en Cornelis Bouwens uit Antwerpen. 1664. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk 408. Vonnis van een niet-genoemd hof in het geschil tussen Abraham Vermunck enerzijds en de heren Forment en Bouwens anderzijds over de voorwaarden van de verkoop in 1673 van een hoeve in de polder van Nieuw-Zuiddorpe. Z.d. Nederlands 1 stuk 409. Plattegrond, meting en beschrijving door C. Lippens van de gronden eigendom van de heer Forment, heer van Wijtvliet, in de polder van Nieuw-Zuiddorpe. 1676. Nederlands 1 stuk 410. Beschikking van de dijkgraaf en de gezworenen van de polder van NieuwZuiddorpe voor de markies de Melin inhoudende de melding van de verkoop van de aangeslagen gronden aan Thomas Bouwens. 1682. Nederlands
1 stuk
411. Beschikking van de dijkgraaf en de gezworenen van de polder van NieuwZuiddorpe voor Amandt Mattele waarbij zij melden dat de aangeslagen gronden zijn verkocht aan Thomas Bouwens. 1684. Nederlands
84
1 stuk
412. Stukken uit een proces voor de Raad van Vlaanderen tussen Franciscus Bouwens enerzijds en Frans De Munck, griffier van de parochie en de heerlijkheid Kallo anderzijds over de verkoop van gronden van deze laatste in de polder van Nieuw-Zuiddorpe door het polderbestuur, wegens het niet betalen van dijkgeschoten. 1693-1694. Nederlands 1 omslag Stukken betreffende het polderbestuur 413. Verordening van de dijkgraaf en gezworenen van de polder van Nieuw-Zuiddorpe, waarbij zij de verkoop aankondigen van alle gronden waarvan de eigenaars volgens het octrooi van 1676 in gebreke zijn gebleven met de betaling van de dijkgeschoten. Afschrift. 1678. Nederlands 1 stuk 414. Staat van de ingelanden van de polder van Nieuw-Zuiddorpe na de dijkdoorbraken van 1644, 1651 en 1682, opgemaakt door dijkgraaf Jan Lippens. [1683]. Nederlands 1 katern Stukken betreffende het beheer 415. Aantekeningen van Carel Bouwens betreffende inkomsten en uitgaven te NieuwZuiddorpe. 1685-1686. Nederlands 1 stuk 416. Inventaris van de eigendommen van Thomas Bouwens gelegen in de polder van Nieuw-Zuiddorpe. 1691. Nederlands 1 omslag 417. Brief van Jan Verbrugghe, penningmeester van de polder van Nieuw-Zuiddorpe aan de erfgenamen van Franciscus Bouwens, betreffende dringende renoveringswerken aan de hofstede van pachter Michiel Van de Voorde. 1706. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende lasten 418. Kwitantie van Jan Verbruggen voor Carolus Bouwens over 21 pond voor het geschot van 27 juni tegen 5 schellingen per gemet in de polder van Nieuw-Zuiddorpe. 1691. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende renten en obligaties 419. Akte verleden voor burgemeester en schepenen van de stad en het ambacht Axel, waarbij Sarel Matele en Martientien Willems, zijn echtgenote, verklaren 100 pond te hebben ontvangen van Thomas Bouwens, en te hypothekeren op hun huis met brouwerij in Zuiddorpe. 1662. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk 420. Akte waarbij de Raad van Staten het polderbestuur van Nieuw-Zuiddorpe aanmaant 600 gulden te betalen aan de Canisvlietpolder, waarop het eerste polderbestuur een lening voor hetzelfde bedrag aangaat bij Thomas en Franciscus Bouwens. 1666. Nederlands 1 stuk
85
421. Akte verleden voor de schepenen van de stad en het ambacht Axel waarbij Willem Vander Beeck verklaart een rente van 100 pond verkocht te hebben aan Thomas en Franciscus Bouwens tegen een jaarlijkse intrest van 37 gulden 10 stuivers, gehypothekeerd op een hoeve in de polder van Zuiddorpe. 1671. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk 422. Repliek uit een proces van Franciscus Bouwens enerzijds en Jan Lippens, dijkgraaf van de polder van Nieuw-Zuiddorpe anderzijds voor de meier en de schepenen van de stad en het ambacht Assenede over de aflossing van een obligatie. Z.d. [1682]. Afschrift. Nederlands 1 stuk
Brugge 423. Akte verleden voor notaris Jan Baptista Claus te Antwerpen waarbij Franciscus Bouwens en Isabella Maria Vanden Greyn Leonardus van Munichereerde, licentiaat en priester te Brugge, aanstellen als ontvanger van de intresten op kapitalen gesitueerd te Brugge, eigendom van Isabella Maria en haar oom Jan Baptista Cornelissen te Cadiz. 1679. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk
Waregem 424. Stukken betreffende de verpachting en de schatting van een hoeve te Waregem, eigendom van Gio Marino Gelthof, voor Franchois Carlier fs Jaecques. 1715. Authentieke afschriften. Nederlands 2 stukken
Hertogdom Brabant DIVERSE OF ONBEPAALDE PLAATSEN Stukken betreffende het beheer 425-426. Rekeningen van notaris Jacques Boeye voor Isabella Maria Vanden Greyn, over inkomsten en uitgaven. 1728-1732. Nederlands 2 katernen 425. Afgehoord 1730 1 katern 426. Afgehoord 1732 1 katern 427.
Lijst van lasten of inkomsten op en uit goederen in diverse plaatsen. Z.d.
Nederlands
1 stuk
Stukken betreffende lasten 428. Ordonnantie van de Staten-Generaal van de Verenigde Nederlanden aan de steden, forten en landen van Brabant betreffende de belasting op het hoornvee en het zaailand. 1659. Afschrift van een authentiek afschrift uit 1661. Nederlands 1 stuk
86
Stukken betreffende renten 429. Akte verleden voor de schepenen van Antwerpen waarbij Jacques de Laet fs. Jacques, verklaart een rente van 625 gulden gehypothekeerd op diverse goederen in diverse plaatsen, schuldig te zijn aan Abraham Vanden Greyn en Maria Van Winterbeke. 1651. Nederlands 1 katern
Antwerpen Stukken betreffende meerdere goederen 430. Verslag van Hendrick de Houij, meester in het metsersambacht, voor Isabella Maria Vanden Greyn, inhoudende de ramingen van de waarde van diverse huizen in Antwerpen. 1708. Afschrift. Nederlands 1 stuk 431.
Lijst van huizen waarvan de pacht achterstallig is. Z.d. [na 1712].
Nederlands
1 stuk
DE BRANTHAECK (LANGE NIEUWSTRAAT)
432. Kwitantie van Joannes Josephus Bouwens voor Isabella Maria Vanden Greyn over 3 000 gulden wisselgeld, als betaling voor het transport van een rente gehypothekeerd op de Branthaeck. 1713. Nederlands 1 stuk DE DRIJE CAUWKENS (BRADERIJSTRAAT) 433. Akte verleden voor notaris Gerardo Nerincx te Antwerpen waarbij Magdalena Vanden Greyn, echtgenote van Guilliam Deka het huis met winkel de drije Cauwkens verhuurt aan het echtpaar Stephanus Stalincx en Susanna van Wengenhove. 1687. Authentiek afschrift. Nederlands 1 katern
434. Akte verleden voor de schepenen van Antwerpen waarbij Isabella Maria Vanden Greyn, Ursula Vanden Greyn fa Isaac, Jacobus Vanden Greyn fs Isaac en kapitein van de burgelijke wacht van Antwerpen als erfgenamen van Magdalena en Anna Maria Vanden Greyn, de erfelijke renten gecreëerd door Maria Van Winterbeeck op het nieuwe huis de drije Cauwkens, vernietigen. 1717. Nederlands 1 stuk DE DRIJ PAPEGAEYKENS IN DE KELDERSTRAETE
435. Authentiek uittreksel uit het testament van Jan Dierens en zijn echtgenote Cathelijne de Grave, verleden op 17 oktober 1688 voor meester Jan Michiel Lodewijcx, waarbij zij enerzijds het vruchtgebruik en anderzijds de volle eigendom van het huis de drij Papegaeykens na hun overlijden prelegateren aan hun dochter Sara en haar wettige kinderen. Z.d. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk DEN GANCK OF DE CLOCKE IN DE CAMMERSTRAAT/MAGERMANSVLIET
436. Notitieboexken vanden ontfanck ende uytgeeff of manuaal van inkomsten en uitgaven over de huizen in den Ganck, eigendom van Isabella Maria Vanden Greyn. 1717. Nederlands 1 katern
87
437-438. Rekeningen van notaris Peeter Vande Velde voor Isabella Maria Vanden Greyn over uitgaven en inkomsten van en voor zes huizen in de Magermansvliet. 1717-1720, z.d. Nederlands 3 stukken 437. Afgehoord Z.d. 1 stuk 438. Afgehoord Z.d. 1 stuk 439. Afrekening van de weduwe van notaris Peeter Vande Velde voor Isabella Maria Vanden Greyn over ontvangsten en uitgaven van en voor de huizen op de Magermansvliet. 1717-1721. Met kwitantie en bewijsstuk. Afgehoord 1724. Nederlands 1 katern 440. Authentiek uittreksel uit een akte verleden voor de schepenen van Antwerpen betreffende de voorgeschiedenis van de aankoop van de huizenrij den Ganck of de Clocke in de Cammerstraat. 1738. Nederlands 1 stuk 441. Uittreksel uit een boedelbeschrijving van het eerste huis in den Ganck. Z.d. 1 stuk
Nederlands DE GULDEN TRALLIE OP DE MEIR
Eigendom van Gio Marino Gelthof en zijn vrouw. Na zijn dood is het huis teruggekeerd naar de familie Gelthof. 442. Onderhandse akte waarbij Gio Marino Gelthof verklaart dat zijn ouders Joan Jacomo Gelthof en Constantia Cornelis gedurende 16 jaar het huis de gulden trallie op de Meir hebben gehuurd voor de som van 550 gulden per jaar. 1709. Nederlands 1 stuk DE SWAENE
443. Dossier betreffende diverse renten die Gabriël Le Febure en zijn erfgenamen schuldig zijn aan Charlotte de Letter en haar erfgenamen, voortkomende uit mercantiele zaken en onder meer gelinkt aan de Swaene. Met processtukken. 1655-1703. Nederland/Frans 1 pak DE VIJF RINGEN OP DE ROGIER
444. Akte verleden voor de schepenen van Antwerpen, waarbij Jacobus Van Winterbeeck fs Franciscus na vonnis van de wethouders van de stad verklaart dat hij 193 carolus gulden schuldig is aan Agneeke van Vrecken, echtgenote van Franchois de Muntere, gehypothekeerd op de vijf ringen. 1581. Perkament zonder staarten noch zegels. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende renten 445. Akte verleden voor de schepenen van Antwerpen, waarbij Susanna Goris, weduwe van Jacques Jordaens, en haar zuster Maria Goris, religieuze in het begijnhof van Antwerpen, verklaren dat een rente van 37 gulden 10 stuivers gehypothekeerd op diverse huizen te Antwerpen, voldaan en afgelost is. 1671. Nederlands 1 stuk
88
446. Stukken betreffende een rente die Jacomo Gelthof schuldig is aan Thomas Fraula en gehypothekeerd is op een huis aan de Antwerpse Eiermarkt. 1690, 1692. Authentiek afschrift 1692. Frans 2 stukken
Austruweelpolder (Ekeren) 447. Verordening van de gecommitteerde hoofdgelanden of de leden van het bestuur van de polders van Austruweel, Merksem, Ekeren, Steenborgerweert, Wilmersdonk en Dorderen waarbij zij het geschot bepalen op 12 gulden per gemet, te betalen binnen de acht dagen. 1652. Gedrukt. Nederlands 1 stuk
Beersel 448. Stukken betreffende de verdeling van een erfelijke rente en erfelijke pachten in natura tot voordeel van de erfgenamen van Geertrui vander Loo. 1530, 1484, 1421. Afschriften. Nederlands 3 stukken 449. Akte verleden voor de schepenen van het Hof van Bessenen, waarbij Rombaut Bollens fs Peeter en zijn echtgenote Lysbetten Neves verklaren een erfelijke rente op een halve bunder land in Beersel verkocht te hebben aan Peeter de Weert. 1465. Authentiek afschrift 1657. Nederlands 1 stuk
Berchem Stukken betreffende de verwerving 450. Stukken betreffende de verwerving van een hof van plaisantien te Berchem door Maria Cornelissen. 1649, 1654, 1657, 1671. Afschriften. Nederlands 1 omslag 451. Verslag van notaris Jan Baptist Bervoets van de openbare venditie van een hoeve in de heerlijkheid Berchem, toegewezen aan Gio Marino Gelthof voor 4 801 gulden. 1714. Nederlands 1 katern 452. Authentiek uittreksel uit het heerlijk cijnsboek van Berchem inhoudende meerdere aankopen van Maria Cornelissen, weduwe van Jacques Peurquet. Z.d. Nederlands 1 stuk
Borgerhout 453. Akte verleden voor de schepenen van Deurne en Borgerhout, waarbij Govaert vanden Brant zijn recht van naarhede doet gelden bij de openbare verkoop van twee stukken zaailand te Deurne. 1735. Nederlands 1 stuk
89
Borgerweertpolder (Antwerpen-Linkeroever) 454. Onderhandse akte waarbij Isabella Maria Vanden Greyn drie stukken land voor een totaal van ongeveer negen gemeten in de Borgerweertpolder verpacht aan Jan de Cleene tegen negen gulden per gemet per jaar. 1712. Nederlands 1 stuk
Ekeren 455.
Aantekeningen betreffende de cijns op enkele stukken land en bos te Ekeren. Z.d. 1 stuk
Nederlands
Heist (-op-den-Berg) 456. Verslag door Peeter de Cuyper en Peeter Lambreght, schepenen van het Land en de Vrijheid van Heist, van een schatting van gronden en percelen uit een nalatenschap op verzoek van Jan Lambrechts. 1680. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk
Hoboken 457. Afrekening tussen de weduwe van Jan Boenaints te Hoboken en Gio Marino Gelthof over onder meer een rente op een kapitaal van 5.000 gulden. 1742. Nederlands
1 stuk
Kapellen Stukken betreffende de verwerving 458. Akte verleden voor notaris Anthoni de Pieters te Antwerpen, waarbij Maria Van Winterbeeck, in uitvoering van het testament van haar man Abraham Vanden Greyn, een hoeve van ongeveer 18 gemeten te Kapellen overmaakt aan Joos Cardoen, kuiper te Antwerpen. 1673. Authentiek afschrift. Nederlands 1 katern Stukken betreffende het beheer 459. Onderhandse akte waarbij Jan Lenaerts en Cornel Jacops, schepenen van de heerlijkheid Kapellen, op verzoek van Maria Van Winterbeeck, weduwe van Abraham Vanden Greyn, de waarde van een partij bos van ongeveer twee gemeten schatten op 550 gulden. 1673. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende lasten 460. Akte verleden voor de schepenen van de heerlijkheid Kapellen, waarbij Philippus Vereecken, priester en rentmeester van het [St-Dominicusklooster] bij Brussel, gemachtigd door priorin Marie Van Parijs, verklaart 10 schellingen te hebben ontvangen van Abraham Vanden Greyn. Z.d. Afschrift. Nederlands 1 stuk
90
Stukken betreffende renten 461. Akte verleden voor notaris Jan Claessens te Antwerpen waarbij Hendrich Symons fs Jan uit Ranst verklaart de som van 400 gulden schuldig te zijn aan de zussen Maria en Magdalena Vanden Greyn, beiden wonende in Antwerpen, tegen een jaarlijkse rente van 4,5 procent, gehypothekeerd op een hoeve in Kapellen. 1665. Afschrift. Nederlands 1 stuk
Kessel Stukken betreffende de verwerving en het verhef 462. Stukken betreffende de verwerving door Abraham Vanden Greyn en zijn echtgenote Maria Van Winterbeeck van een hoeve met grond te Kessel bij Lier, waaronder enkele percelen leengoederen gehouden van het soeverein Leenhof van Brabant, het hof van Laken te Kessel en het hof van Laere te Lier, van de erfgenamen van François Verlinden en zijn echtgenote Anna Janssens. 1644, 1646. 1 perkamenten katern. Met retro-acte 1632. Nederlands 1 omslag 463. Akte verleden voor notaris Christoffel Harts te Lier, waarbij Joannes Vanden Greyn, priester te Beersel en zijn zussen Anna en Anna Maria Vanden Greyn, begijntjes, verklaren dat zij zijn overgegaan tot de verdeling van het 5/8 deel van een leenroerig perceel van tienden en landen uit de nalatenschap van hun moeder Maria Van Winterbeeck. 1679. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk 464. Onderhandse akte waarbij Franciscus Bouwens, Anna Maria Vanden Greyn en Isaac Vanden Greyn verklaren dat Joannes Vanden Greyn eigenaar is van een zesde deel van een tiende te Kessel, eertijds door hun ouders aangekocht. 1686. Nederlands 1 stuk 465. Akte van verhef voor Abraham Vanden Greyn, over het zesde deel van de grote tiende te Kessel, gehouden van het leenhof van Laere. 1644. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk 466. Akte van verhef voor Maria Van Winterbeck, weduwe van Abraham Vanden Greyn, over het zesde deel van de grote tiende van Kessel, gehouden van het leenhof van Laere. 1657. Nederlands 1 stuk 467. Akte van verhef voor Matthias Van Richterich, als vertegenwoordiger van Anna Maria Vanden Greyn, begijntje en universele erfgename van Joannes Vanden Greyn over een bunder leengoed te Kessel, gehouden van het leenhof van Brabant. 1691. Perkament. Nederlands 1 stuk 468. Akte van verhef voor Martinus Van Meerbeke, als vertegenwoordiger van Anna Maria Vanden Greyn, begijntje en universele erfgename van Joannes Vanden Greyn over enkele leengoederen te Kessel, waaronder enkele boomgaarden, gehouden van het leenhof van Brabant. 1692. Perkament met knaagschade. Nederlands 1 stuk
91
469. Akte van verhef voor Isabella Maria Vanden Greyn, weduwe van Franciscus Bouwens, als erfgename van Anna Maria Vanden Greyn, over diverse leengoederen, gehouden van het leenhof van Brabant. 1720. Perkament. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende het beheer 470. Rekening van Gio Marino Gelthof voor de erfgenamen van Isabella Maria Vanden Greyn, met name Isabella Sara Bouwens, Magdalena Catharina Bouwens en de drie dochters van Charlotte Maria Agnes Bouwens, over de inkomsten en de uitgaven van en voor de hoeve en de tiende te Kessel. 1737. Authentiek afschrift. Met bewijsstukken. Nederlands 1 omslag 471. Akte verleden voor notaris Joris Van Damme te Antwerpen, waarbij Jan Melles, pachter van de hoeve en de gronden te Kessel, verklaart de pacht over te laten aan Peeter de Laet en zijn toekomstige echtgenote Elisabeth van Camp. 1676. Met pachtverlengingen 1680, 1714. Authentiek afschrift. Nederlands 1 omslag 472. Akten verleden voor diverse notarissen waarbij verschillende getuigen ten verzoeke van Isabella Maria Vanden Greyn verklaringen afleggen over het beheer van een houtkant op het stuk grond genoemd de hellebaert te Kessel. 1677. Authentieke afschriften. Nederlands 1 katern 473.
Lijst en beschrijvingen van goederen te Kessel. Z.d.
Nederlands
1 stuk
474. Rekest van Maria Vanden Greyn aan het Leenhof van Brabant waarbij zij verzoekt een stuk heide te mogen toevoegen aan haar hoeve en gronden te Kessel, het een groot anderhalve bunder, het ander zes vierendeel en een half. Z.d. Nederlands 1 stuk 475. Aantekeningen van een onbekend persoon voor Cornelis de Laet betreffende de gronden te Kessel. Z.d. Nederlands 1 stuk
Lier 476. Verslag door A. Hechts, secretaris van de stad en de bijvang Lier, van een onderzoek in de protocollen en registers van contracten verleden voor de schepenen van Lier tussen 1617 en 1627 naar constituties en belastingen van renten verleden door Franciscus Verlinden, zijn echtgenote Anna Janssens en hun kinderen. 1644. Nederlands 1 stuk 477. Akte verleden voor de schepenen van de stad Lier waarbij A. Hechts, secretaris van Lier verklaart dat de diverse leningen die Peeter Verlinden had afgesloten, zijn gekweten en voldaan en er een opsomming van geeft. 1644. Nederlands 1 stuk 478. Akte verleden voor de schepenen van de stad Lier waarbij Christoffell Harts, gevolmachtigde van Jan Snijers en zijn echtgenote Clara Van Steenhuys, een akte verleden voor notaris Francois Courtois laat bekrachtigen waarin genoemd echtpaar verklaart Maria Van Winterbeeck een jaarlijkse rente van 50 gulden schuldig te zijn. 1665. 92
Perkament zonder zegels of staarten. Nederlands
1 stuk
479. Akte verleden voor de schepenen van de stad Lier, waarbij Anna Mathei, geestelijke dochter, de helft van een jaarlijkse rente van 31 gulden 5 stuiver ten laste van Peeter Vanden Branden en zijn echtgenote Geertruyt de Wilde en gehypothekeerd op het gulde pistool in de Lisperstraete te Lier, heeft verkocht aan Joannes Vanden Greyn, pastoor van Beersel. 1680. Perkament. Staart en zegel ontbreken. Nederlands 1 stuk
Lillo 480. Authentiek uittreksel uit het landboek van Lillo van 1575 inhoudende de omvang van de eigendom van de erfgenamen van Franciscus Van Winterbeeck, gekomen van Frans Van Langdonck. 1651. Nederlands 1 stuk
Kontich Stukken betreffende de verwerving en het verhef 481. Akte waarbij Heyndrick Rijckaert en Joos Meremans een behuisde hofstede in het kwartier Kontich te koop stellen voor de som van 424 gulden. 1681. Nederlands 1 stuk 482. Stukken betreffende het verhef van de Babbecroye te Kontich, gehouden van het leenhof van Mechelen, Vrijssel, Eyndonck, Vallamont en [Mingelfruyt]. 1714-1715. Nederlands 2 stukken 483. Akte van verhef voor Isabella Maria Vanden Greyn over drie volle lenen in de heerlijkheid Kontich, gehouden van het leenhof van Mechelen. 1726. Perkament met staart en ontbrekend zegel. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende het beheer 484. Rekening van Fransies Steijlaerts voor Peeter Colf en Jan Sentemaey over herstellingen en nieuwe bouwwerken op de Babecroeij. Z.d. Nederlands
1 stuk
Merksem Stukken betreffende de verwerving 485. Akte verleden voor notaris Jan van Osten te Antwerpen waarbij Henrick en Peeter Vander Aa c.s. verklaren een hoeve, genaamd de hongerijs te Merksem te verkopen aan Willem Nuijts. 1629. Authentiek afschrift 1629. Nederlands 1 katern 486. Stukken waarbij Isaac Vanden Greyn, weduwnaar van Ursula Vande Wauwer, een hoeve en landerijen van 24 gemeten te Merksem, genaamd de moeder hofstede overmaakt aan zijn kinderen Magdalena en Jan Peeter. 1689. Met authentiek afschrift. 1694. Nederlands 2 stukken
93
487. Akte verleden voor de schepenen van Antwerpen waarbij Ursula Vanden Greyn, dochter van Isaac en Ursula Vanden Wauwer met haar echtgenoot Melchior Forchaut, en haar broers Isaac en Jacobus Norbertus Vanden Greyn, en Melchior Forchaut en Isaac Vanden Greyn als voogden van Petrus Norbertus de Blieck, zoon van wijlen Pedro de Blieck en Maria Vanden Greyn, verklaren een mooie en welgelegen hoeve van 11 bunder en 117 roeden te Merksem bij het Swaentien uit de nalatenschap van hun ouders in gemeenschappelijke eigendom houden. 1702. Perkament. Nederlands 1 stuk 488. Kwitantie van Gerardi, stadhouder van het leenhof van de prelaat van Villers in Brabant voor Isabella Maria Vanden Greyn over 58 gulden 5 stuiver voor het verhef van een vol leen van een hoeve met landerijen te Merksem. 1703. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende het beheer 489. Onderhandse akte waarbij Anthony van Asselaers een hoeve te Merksem verpacht aan Willem Laureys en zijn echtgenote Adriaeneken van Cappellen. 1601. Met verlenging. 1609. Afschrift. Nederlands 1 stuk 490. Akte verleden voor Jan Baptista Bervoets, notaris te Antwerpen, waarbij Isabella Maria Vanden Greyn een hoeve met landerijen te Merksem verpacht aan Jan Breen(u)s. 1723. Authentiek afschrift. Nederlands 1 katern 491. Stukken betreffende achterstallige pachten van Joos Mertens te Merksem aan Franciscus Bouwens. 1697-1698, z.d. Nederlands 1 omslag 492. Rekening van Jacomo Haecx, secretaris van Merksem en Dambrugge voor Isabella Maria Vanden Greyn, over de verkoop van de goederen van pachter Peeter Franssen. 1724. Nederlands 1 katern 493. Akte verleden voor notaris Jacques Boeije te Antwerpen waarbij Isabella Maria Vanden Greyn 126 eiken afkomstig van de hoeve te Merksem verkoopt aan wagenmaker Peeter Vande Vijver. 1723. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk Stukken betreffende renten 494. Akte verleden voor notaris Jan Baptista Claus te Antwerpen, waarbij Isaac Vanden Greyn, weduwnaar van Ursula Vanden Wauwer, een som geld leent van Franciscus Bouwens, gehypothekeerd op een schoone hoeve te Merksem tegen een jaarlijkse rente van 150 gulden, om zijn kinderen hun moederlijk erfdeel te kunnen uitbetalen. 1689. Nederlands 1 katern
94
495. Akte verleden voor notaris Jan Baptista Claus te Antwerpen, waarbij Isaac Vanden Greyn, weduwnaar van Ursula Vande Wauwer, verklaart een jaarlijkse erfelijke rente van 137 gulden 10 stuiver schuldig te zijn aan Franciscus Bouwens, waarmee hij de intrede van zijn dochter Maria Magdalena in het klooster van Vredenberch te Lier financiert. 1693. Authentiek afschrift. Nederlands 1 katern 496. Akte verleden voor de schepenen van Antwerpen waarbij Jacobus Vanden Greyn en zijn echtgenote Maria Bismans verklaren diverse renten te hebben verkocht aan Isabella Maria Vanden Greyn en Anna Maria Vanden Greyn, waaronder één gehypthekeerd op een schoone hoeve te Merksem. 1706. Nederlands 1 katern
Mortsel CANTECROYE 497. Authentiek uittreksel uit een pachtcontract tussen Jan Vanden Bossche en zijn echtgenote Elisabeth [onleesbaar] enerzijds en Maria Van Winterbeeck anderzijds. Met verlenging 1665. Nederlands 1 katern
Putte 498. Akte verleden voor notaris Rou(n)cx te Putte, waarbij Jan de Hont in naam van Gijsbrecht Vander Auwerera een zevende aandeel in twee bossen te Put verkoopt aan Huybrecht van Rymenam en zijn echtgenote Jenneken Vloeberchs. 1665. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk
Rumst 499. Akte waarbij Cor Stuyck, secretaris van de vrijheid van Rumst, attesteert dat het huis de Frappen en 5 vierendelen van het land de Scheppen, eigendom zijn van Peeter de Clercq en zijn echtgenote Elisabeth Ceulemans. 1672. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk
Westmeerbeek (Hulsthout) 500. Akte waarbij de schepenen en de bedezetter van de heerlijkheid Westmeerbeek een lening van 800 gulden aangaan bij Simon Bouwens, koopman te Antwerpen, tegen een erfelijke rente van 50 gulden per jaar (ten penninck sesthiene). 1640. Perkament met ingedrukt zegel. Nederlands 1 stuk
Willebroek, Blaasveld 501. Akte verleden voor de schepenen en drossaard van Blaasveld waarbij Joannes Duyst en zijn echtgenote Maria de Bruyn verklaren 600 gulden te willen kwijten op een geleende som van 2 400 gulden van Isabella Maria Vanden Greyn, tegen een jaarlijkse intrest van 150 gulden. 1722. Perkament gebonden met groen lint. Nederlands 1 katern
95
Wilmersdonk 502. Stukken betreffende de openbare verkoop van vijf gemeten geïnundeerd weiland in Wilmersdonk, eigendom van Jacobus Vanden Greyn c.s. aan Antonio Hooftman voor 97 gulden per gemet. 1649. Authentiek afschrift. Nederlands 2 stukken 503. Plattegrond en meting door beëdigd landmeter Andries Vanderpoorten van drie partijen grond te Wilmersdonk op verzoek van Simon Bouwens 1653. Ingekleurd. Nederlands 1 stuk 504. Onderhandse akte waarbij Maria Van Winterbeeck, weduwe van Abraham Vanden Greyn vijf gemeten land in Wilmersdonk verpacht aan Alexander Van Hagenberghe voor een periode van 6 jaar. 1657. Afschrift. Nederlands 1 stuk
Wulfsdonk 505. Stukken betreffende de verkoop door Carolus Bouwens aan Philips de Backer, fs Jan van een vervallen hoeve, genaamd het Spoockhuys te Wulfsdonk. 1689. Perkamenten zonder staarten en zegels. Nederlands 1 omslag 506. Stukken betreffende een obligatie van 100 pond groten die Joos Col, baljuw van Wulfsdonk, schuldig is aan Carolus Bouwens. Z.d. Nederlands 2 stukken
II.2. STUKKEN BETREFFENDE ROERENDE GOEDEREN Stad Antwerpen 507. Verordening van de leden van de brede raad van Antwerpen waarbij de stad overgaat tot het uitschrijven van een lening van 80 000 gulden in lijfrenten tegen den penninck thien. 1640. Authentiek afschrift. Nederlands 1 stuk
Stukken betreffende andere kapitalen en onroerende goederen 508. Stukken betreffende schulden van Isaac Vanden Greyn bij zijn vader Abraham, o.a. ter betaling van de kosten begrepen in de verwerving van het klerkschap van het ambacht van de oudecleercoopers. 1651, 1654. Nederlands 3 stukken 509. Stukken betreffende diverse obligaties die Isaac Vanden Greyn bij Franciscus Bouwens heeft afgesloten. 1694-1695. Nederlands 2 stukken
96
510. Onderhandse akte waarbij Isaac Vanden Greyn en Josina Maria Huybrechts verklaren een obligatie van 300 gulden schuldig te zijn aan neef Franciscus Bouwens. 1700. Nederlands 1 stuk 511. Aantekening betreffende een obligatie van 3 000 gulden verleden voor notaris Boey die Balthasar Deka schuldig is aan Isabella Maria Vanden Greyn en haar kinderen. Z.d. [na 1703]. Nederlands 1 stuk 512. Onderhandse akte waarbij Gio Marino Gelthof en Maria Magdalena Bouwens verklaren een som van 1 000 pond vlaams te hebben geleend bij Isabella Maria Vanden Greyn. 1716. Met kwitantie van aflossing. 1730. Nederlands 1 stuk 513. Kwitantie van Abraham Basyn voor Anna Vander Linden over een obligatie van drie pond als volledige aflossing van een kapitaal. 1589. Nederlands 1 stuk 514. Kwitantie van R. Rogiers, pastoor, over 3 pond 8 schellingen voor Thomas Bouwens als volle aflossing van een cijnsrente. 1683. Nederlands
1 stuk
515. Onderhandse akte waarbij Jan Francken verklaart 8 pond 4 schellingen schuldig te zijn aan Carolus Bouwens. 1684. Nederlands 1 stuk 516. Onderhandse akte na een afrekening waaruit blijkt dat Sebastianus Vander Voort, pastoor van Beerse, nog 240 gulden aan kapitalen en intresten schuldig is aan Franciscus Bouwens. 1688. Nederlands 1 stuk 517. Akte verleden voor de schepenen van Antwerpen waarbij Jacobus Vanden Greyn, kapitein van de burgerwacht, verklaart nog 400 gulden schuldig te zijn apotheker Servatius Fruytiers en zijn echtgenote Anna Mertens tegen een intrest van den penninck sesthiene en waarvoor zijn tante Anna Maria Vanden Greyn zich borg stelt. 1715. Met kwitantie van aflossing door Isabella Maria Vanden Greyn. 1717. Nederlands 1 stuk 518. Onderhandse akte waarbij Gerolf Buytemans als saldo van een obligatie nog 800 pond met een intrest van 562 gulden 10 stuivers moet betalen aan een onbekende. 1659. Nederlands 1 stuk
97
