Het eerstgeboren schepsel van God

38 | Het eerstgeboren schepsel van God Dit artikel is geschreven ter voorbereiding op de lezing van dr. T.E. van Spanje, die 21 januari 2016 Deo Volente zal worden uitgesproken. De lezing draagt de titel “En het Woord is vlees geworden, en heeft onder ons gewoond” en zal gaan over de historiciteit van Jezus.

Het eerstgeboren schepsel van God De visie van Jehova’s Getuigen op Jezus Jezus Christus. Ongeveer een derde van de wereldbevolking noemt zich een volgeling van Hem. De jaartelling in vele delen van de wereld is gebaseerd op Zijn geboortejaar. Uitspraken van Hem worden nog dagelijks gebruikt. Het mag duidelijk zijn dat er over Jezus veel gesproken wordt, geheel verklaarbaar. Onderwerpen van wezenlijk belang worden veel besproken, bestudeerd en bediscussieerd; er ontstaan vaak ook veel verschillende meningen over. Ter voorbereiding op de lezing over de historiciteit van Jezus, vindt u in dit artikel een uiteenzetting van de visie op Jezus Christus, zoals Hij door de Jehova’s Getuigen wordt gezien. Tekst: Herwinald van Asselt Aangestuurd vanuit New York gaan zij bijna de hele wereld over, vooral bekendheid verwervend met hun deur-aandeurpredikingen. Met activiteiten in 239 landen, 8.201.545 verkondigers en 1.945.487.604 velddiensturen in 2014 (Watch Tower Bible and Tract Society, 2015) is geen religieuze organisatie zo opmerkelijk als de Jehova’s Getuigen. Een grote, sterk georganiseerde organisatie, die pretendeert de enige ware religie aan te hangen. Waarmee alle andere religies volgens hen onwaar en vals zijn, voortspruitend uit ‘Satan de Duivel’. Ook onze gereformeerde geloofsleer. Hoe zien de Jehova’s Getuigen Jezus Christus? In dit artikel zal hierop worden ingegaan, nadat eerst het ontstaan van de organisatie wordt weergegeven en nadat voor het begrip ook enkele denkkaders uiteengezet zijn.

De Ernstige Bijbelonderzoekers Voor het ontstaan van de Jehova’s Getuigen moeten we terug naar de negentiende eeuw. In de Verenigde Staten heeft religie in die tijd een grote plaats, waarbij vooral het protestantisme in overvloed aanwezig is. Velen bestuderen zelf de Bijbel en geven er hun eigen interpretatie aan, wellicht het gevolg van het vroegere pionieren. In de negentiende eeuw komen er vele opwekkingsbewegingen, als reactie op de – in hun ogen – verstarde gevestigde kerken. Met name methodisten en baptisten kennen vele opwekkingen. In die tijd ontstaat er een aantal religieuze bewegingen die bekend zijn: de pinksterbeweging, het adventisme en ook de Ernstige Bijbelonderzoekers. Deze laatste groep zal zichzelf later de Jehova’s Getuigen gaan noemen. Bij veel van de traditionele kerk afgescheiden gelovigen was de snelle komst van Christus en het daaropvolgend duizendjarig vrederijk een essentieel punt. Onder andere de adventisten, gesticht door William Miller in 1831, legden veel nadruk op de wederkomst van Christus, die zelfs met een precies jaartal werd aangeduid: 1843. Toen dit niet uitkwam, bleef de beweging bestaan, maar er ontstonden wel afsplitsingen. De opvattingen van de adventisten zijn belangrijk geweest voor het ontstaan van de Ernstige Bijbelonderzoekers, onder andere om aan de hand van Bijbelonderzoek tot een exacte tijdsaanduiding van Christus’ wederkomst te komen. De Ernstige Bijbelonderzoekers zijn echter al snel eigen opvattingen gaan ontwikkelen die niet meer te vergelijken zijn met de adventisten.

Voorbereidingsartikel lezing dr. T.E. van Spanje | 39

Voor de oorsprong van de Jehova’s Getuigen gaan we naar de Bijbelstudieklas die Charles Taze Russell in 1870 had opgericht, ergens in de staat Pennsylvania. Russell was sterk beïnvloed door de adventisten en geloofde dat Christus’ wederkomst erg nabij was. De methode voor Bijbelonderzoek die in de Bijbelstudieklas gebruikt werd, wordt nog steeds door de Jehova’s Getuigen toegepast. Aan de hand van een vraag bestudeert iedereen de Bijbel en zoekt men alle toepasselijke Bijbelteksten op. Aan de hand van de gevonden Bijbelteksten wordt bepaald wat het antwoord op de vraag is. Dit bracht met zich mee dat er al snel opvattingen ontstonden, die sterk afweken van wat er traditioneel geleerd werd, zoals de ontkenning van de Drie-eenheid, de opvatting dat er maar een kleine groep bij Christus in de hemel zou komen en dat de aarde tot een paradijs hersteld zou worden. Russell geloofde dat Christus al in 1874 onzichtbaar was begonnen met zijn werk: het bijeen brengen van de ware christenen. Daarom besloot Russell om een veldtocht te beginnen om deze echte waarheid te verspreiden, wat tot vandaag de dag nog steeds gebeurt. In juli 1979 begon Russell met de publicatie van zijn periodieke tijdschrift Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presense, wat later het bekende blad De Wachttoren zou worden. Ook verzamelde Russell lezersgroepen, die elkaar stichtten en opbouwden in het geloof. Spoedig gingen deze groepen ook het ‘ware geloof’ verkondigen. De beweging groeide snel, niet alleen door de verkondigingsijver, maar ook door het zoeken van publiciteit. In 1931 kregen de Jehova’s Getuigen hun huidige naam. Ze wilden geen Bijbelonderzoekers genoemd worden, want dat weerspiegelde niet dat zij het lichaam van Christus vormen, dat in de voetstappen van Christus staat. Omdat zij met toewijding aan ‘Jehova God’ hun werk doen, op die manier getuigenis van Jezus Christus geven en dat aan de mensen bekend maken, wilden zij bekend en genoemd worden als ‘Jehova’s Getuigen’.

Exclusief geloof De Jehova’s Getuigen geloven dat zij de volledige waarheid bezitten; alle andere religieuze uitingen zijn onwaar. Zo worden de traditionele kerken door hen de ‘grote hoer van Babylon’ genoemd (Hoekstra, 1997). Al vrij snel na het ontstaan van de christelijke kerk, is zij afgedwaald van de ware leer – door invloed van vele heidense denkbeelden. Daarnaast hebben de christelijke kerken zich ook gebonden aan aardse machthebbers. De christelijke geloofsbelijdenissen worden door de Jehova’s Getuigen fel afgewezen, de beknoptheid en menselijke formuleringen doen tekort aan de grote boodschap van Jehova. Hoewel, de Jehova’s Getuigen kennen zelf ook vele geloofsopvattingen waar geen afwijking van mogelijk is. De Jehova’s Getuigen belijden dus dat zij geheel exclusief staan; hun overtuiging is de enige en ware. De christelijke kerken worden dan ook door hen fel aangevallen. Bijbelvisie Dit brengt ook met zich mee dat de Jehova’s Getuigen een eigen Bijbelvertaling hebben: de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift. De Jehova’s Getuigen belijden, net zoals wij, dat de Bijbel het door God geïnspireerde Woord is, dat voor alle tijden en plaatsen geldt. Daarbij gaat het alleen om de 66 canonieke boeken; apocriefe boeken zijn niet door God geïnspireerd. De Jehova’s Getuigen maken ook geen verschil tussen het Oude- en Nieuwe Testament. Alle boeken hebben een gelijke waarde, wel is het Oude Testament vervuld door Christus. De Bijbel alleen is voldoende om teksten te verklaren en het verstand zal alles kunnen verklaren. Echter vereist dit wel een grondige bestudering van de gehele Bijbel; niet voor niets hadden zij in de beginperiode de naam ‘Ernstige Bijbelonderzoekers’. Elk Bijbeltekst op zichzelf heeft eenzelfde waarde, bij de Jehova’s Getuigen zijn dan ook veel Bijbelcitaten te vinden die volledig uit het verband gerukt zijn.

40 | Het eerstgeboren schepsel van God

De Drie-eenheid De Jehova’s Getuigen belijden geen Drieeenheid. Volgens hen stamt deze dwaalleer uit de tweede eeuw. Hiervoor stellen zij met name keizer Constantijn verantwoordelijk. Deze liet in jaar 325 het Concilie van Nicea bijeenkomen, omdat er onenigheid was over de verhouding tussen God en Christus. Omdat Constantijn geen eenheid hierover kon krijgen, zo wordt in een tijdschrift van de Jehova’s Getuigen geschreven, “deed [hij] toen het voorstel dat het concilie de vage opvatting zou aannemen dat Jezus „uit het wezen” (homoousios) van de Vader was. Met deze onbijbelse Griekse filosofische term werd de basis gelegd voor het dogma van de Drie-eenheid zoals dat later in geloofsbelijdenissen zou worden beschreven. Tegen het eind van de vierde eeuw had de Drie-eenheid in essentie haar huidige vorm gekregen, met inbegrip van het zogenoemde derde deel van de godheid: de heilige geest [sic]” (Ontwaakt!, 2013). In een andere editie van dit tijdschrift gaan ze voor afstamming van deze dwaalleer zelfs terug naar de oude Egyptenaars, die ook een goddelijke Drieeenheid beleden (Ontwaakt!, 2005). Er is volgens de Jehova’s Getuigen dus geen sprake van een Drie-eenheid. Dit onder andere omdat het woord Drie-eenheid niet in de Bijbel voorkomt. Jezus heeft het ook nooit zo beleden, Hij aanbad zelfs God. En wat te denken van Zijn volgelingen, die Hij – ook na Zijn opstanding – Zijn broeders noemt. Zij kunnen toch geen broers van een almachtige God zijn geweest? Deze redeneerwijze van de Jehova’s Getuigen wordt met talloze Bijbelteksten ondersteund, uiteraard in hun eigen vertaling. Eén kerntekst daarbij is 1 Korinthe 8:6a, waar in De Nieuwe Bijbelvertaling staat: “In werkelijkheid is er voor ons maar één God, de Vader”. Zij geloven dus in één God, de Vader van de Heere Jezus Christus. Deze zijn twee wezens, daarnaast is er nog een derde wezen: de Geest van God. Jezus Christus Hoewel de Jehova’s Getuigen niet in een Drie-eenheid geloven, is Jezus toch een bijzonder schepsel. Volgens de Jehova’s

Getuigen kent het bestaan van Christus drie fasen: 1. Een vóór-menselijke fase, 2. Zijn menselijke fase en 3. Zijn na-menselijke fase (Hoekstra, 1997).

Voor-menselijke fase

De Jehova’s Getuigen geloven dat de scheppingsgeschiedenis, zoals beschreven in Genesis 1:3-31, weergeeft hoe een reeds bestaande aarde wordt klaargemaakt voor de mens. Deze aarde werd in zes dagen klaargemaakt, de term dagen laat volgens hen echter de ruimte over om te lezen dat elke dag duizenden jaren geduurd kan hebben. Voor deze zes dagen heeft God het universum in het ‘onbepaalde verleden’ geschapen, wat staat in Genesis 1:1. Vervolgens belijden zij dat Jezus de eerste schepping is, het begin van de schepping door God, zoals zij het zelf omschrijven in het tijdschrift Ontwaakt!: “De bijbel [sic] geeft te kennen dat er een tijd is geweest dat God alleen was. In zijn [sic] liefde besloot hij [sic] de gave van het leven met anderen te delen door vader te worden – maar niet op de manier waarop een mens vader wordt. Nee, door middel van zijn [sic] onmetelijke scheppingskracht vormde Jehovah een levend, met verstand begaafd geestelijk schepsel – ”het begin van de schepping door God” – dat we nu kennen als Jezus Christus” (2006). De rol die Jezus daarna krijgt toebedeeld is dat door Hem alle dingen geschapen worden.

Menselijke fase

Op de bestemde tijd bracht God Jezus vanuit de hemel over naar de schoot van Maria. Hierdoor bleef Hij Gods Zoon, en omdat God Hem het leven gaf, werd Hij ook geboren als een volmaakt mens, zonder zonde. Tijdens Zijn omwandeling op aarde was Jezus bescheiden in het aangeven dat Hij Gods Zoon was, juist door Zijn daden en onderwijs liet Hij dit merken. De Jehova’s Getuigen belijden ook, net zoals wij, dat Jezus naar de aarde kwam om een wrede dood te sterven, opdat mensen het eeuwige leven kunnen verkrijgen. Opvallend is hierbij wel de manier waarop Jezus is gestorven, namelijk niet aan het kruis met een

Voorbereidingsartikel lezing dr. T.E. van Spanje | 41

dwarsbalk, zoals wij die kennen, maar aan een rechtopstaande martelpaal. Het kruissymbool zou zelfs afstammen van de vroege Babylonische en ook Egyptische afgodendienst. Dit is in de derde eeuw na Christus binnengeslopen in de christelijke kerken, doordat ‘niet wedergeboren’ heidenen tot de kerk werden aangetrokken, om het aanzien van de kerken te vergroten (De Wachttoren, 2011).

Na-menselijke fase

Na Zijn dood op aarde, is Jezus weer opgestaan uit de doden. Echter werd Hij hierbij niet weer als mens opgewekt, maar als een geestenzoon, zoals Hij ook in Zijn voormenselijke fase was. De Jehova’s Getuigen belijden geen lichamelijke opstandig van Jezus. Verscheen Hij dan ook na Zijn opstanding aan Zijn discipelen? Ja, in de veertig dagen na Zijn opstanding is Jezus een aantal keer verschenen aan mensen. Dit deed Hij in verschillende vleselijke lichamen, zoals ook de engelen verschijnen. Jezus kon volgens de Jehova’s Getuigen Zijn gestorven menselijk lichaam niet terugnemen, omdat Hij anders Zijn vleselijke offer teniet zou doen. Zijn lichaam was immers geofferd aan God. Wellicht komt nu de vraag op wat Jezus dan nu, op dit moment doet. Wel, daarvoor is het nodig om terug te gaan naar het jaartal 1914. De Jehova’s Getuigen geloven dat Hij in de herfst van 1914 is wedergekomen en nu te midden van Zijn vijanden regeert. Jezus is dus nu aanwezig op de aarde! Daarbij geloven zij ook dat Jezus in 33 na Christus koning is geworden over de 144.000 (toekomstige) hemelingen. Als de opstanding van deze hemelingen voltooid zal zijn, en de 144.000 gezalfden in de hemel zijn, de eerste opstanding genoemd, zal er een tweede opstandig komen. Hierbij zullen de vele mensen op aarde opstaan, met een eeuwig leven in het paradijs op aarde in het vooruitzicht. Voordat de aarde een paradijs zal worden, moeten eerste alle goddelozen en hun heerschappij op de aarde teniet gedaan worden. De aarde zal geheel hersteld worden. Hierbij zullen satan en zijn demonen eerst duizend jaar worden

opgesloten, waarbij de aarde zal uitbloeien tot een waar paradijs. Na die duizend jaar zullen de satan en zijn demonen vrijgelaten worden, waarbij zij zullen zien hoe goed Gods aarde is en daarna worden zij definitief vernietigd. Jezus zal hierbij vanuit de hemel de aarde regeren. Tot slot In dit artikel is de visie van de Jehova’s Getuigen op Christus weergegeven. Daarbij is eerst ingegaan op het ontstaan van de beweging. Vervolgens zijn er enkele denkkaders van de Jehova’s Getuigen geschetst: de exclusiviteit van hun geloof, het gebruik van de Bijbel en de ontkenning van de Drie-eenheid en daarmee ook godheid van Christus. Vervolgens is hun beeld van Jezus Christus beschreven, waarbij duidelijk wordt dat de Jehova’s Getuigen drie tijdsperioden van Jezus belijden. Als eerste een voor-menselijke fase, waarin Hij als eerste is geschapen door God en daarmee Gods eerstgeboren schepsel is, waardoor alle dingen geschapen zijn. Vervolgens kende Jezus een menselijke fase, waarin Hij als Gods zoon en volmaakt mens op de aarde leefde. Aan het eind van deze periode heeft Hij Zijn eigen menselijke leven opgeofferd voor de mensheid. De derde periode vangt aan door Zijn opstanding uit de doden, als een geestelijk wezen, zonder menselijk lichaam. Dit zal Jezus tot in eeuwigheid zijn. U heeft nu een klein inzicht in het geloven van de Jehova’s Getuigen gekregen. Het is interessant, maar tegelijk ook treurig om te zien hoe een geloofsbeweging ontstaat en visies ontwikkelt, ook de visie op Jezus Christus. Zo heeft niet alleen deze geloofsbeweging een visie op Jezus ontwikkeld, andere bewegingen doen dit ook. Sommige zelfs zo dat zij het bestaan van Jezus helemaal ontkennen. Op deze thematiek zal de lezing ingaan. We kunnen als studenten veel onderzoeken en veel visies ter hand nemen. De Jehova’s Getuigen belijden dat de Bijbel de exclusieve waarheid bezit, net zoals wij dat geloven. Daarom als laatste de oproep om de Bijbel als primaire studiebron te nemen bij de bestudering van dit soort zaken.

42 | Het eerstgeboren schepsel van God

Literatuur De Wachttoren (2011, 1 maart). Is Jezus aan een kruis gestorven? De Wachttoren, pp. 18-20. Hoekstra, E.G. (1997). Jehova’s Getuigen. Kampen: Uitgeverij Kok. Ontwaakt! (2005, 22 april). De oorsprong van de Drie-eenheid. Ontwaakt!, pp. 5-7. Ontwaakt! (2006, maart). Was Jezus echt de Zoon van God? Ontwaakt!, pp. 12-13. Ontwaakt! (2013, augustus). Is God een drie-eenheid? Ontwaakt!, pp. 12-13. Watch Tower Bible and Tract Society (2015). Jaarboek van Jehovah’s Getuigen 2015. Pennsylvania: Watch Tower Bible and Tract Society. Te verkrijgen via: . Aan de lector zijn de volgende vragen gesteld: 1. Wat zijn de achtergronden van het ontkennen van de historiciteit van Jezus? 2. Zijn er buiten-Bijbelse bronnen die het bestaan van Jezus aantonen? 3. In hoeverre hangt het Christendom af van het geloof in de historische Jezus?

Ruimte voor aantekeningen

Voorbereidingsartikel lezing dr. T.E. van Spanje | 43