Inhoud 1 2 3 7 11 12 13 14 16 18 19 22 24
Inhoud en van de redactie Colofon Even bijpraten Internet bankieren Tips & Trucs Leuke links Zintuigen op de computer? Tips & trucs In gesprek met…. Oud nieuws, of toch niet? Mateloos Slimme toetsencombinaties voor Windows 8 Het verbazingwekkende leven ■■■
Van de redactie De dertigste jaargang van de Nieuwsbrief is ingegaan en daarmee ook het dertigste jaar van de vereniging. Volgend jaar, als het dertigste jaar voorbij is, bestaan we dus dertig jaar. Het doet de redactie deugd te kunnen vermelden dat deze editie weer voornamelijk uit bijdragen van leden is samengesteld. Het is na dertig jaar niet verwonderlijk, dat er nog eens terug geblikt wordt naar de begintijd van de club en de computers waarop toen gewerkt werd. Enkele artikelen hebben duidelijk iets te maken met die verleden tijd, maar zijn nog steeds actueel. De redactie wenst je veel leesplezier en hoopt dat de inhoud van deze Nieuwsbrief je zal inspireren.
■■■ Jaargang 30 nummer 1
1
C O L O F O N Bestuur
Voorz. Secr. Pennm. Lid Lid E-mail:
Erna van der Linden Tijmen Vinke (0186) 62 09 52 Dirk Kraak (0186) 61 46 18 Robin Mol Henk van Grootveld
[email protected]
Secretariaat
Mesdagstraat 11 3262 HM Oud-Beijerland E-mail:
[email protected]
Clubavonden
Elke dinsdagavond vanaf 20.00 uur in Zalencentrum “Maranatha” Kerkstraat 57, Oud-Beijerland Tel. Zaal: (0186) 61 21 39
Thema-avonden
Deze zijn geheel gewijd aan een enkel thema. E-mail:
[email protected]
Lidmaatschap
De contributie is per 1 januari 2012 € 35,- per jaar en elk extra gezinslid betaalt € 15,- per jaar, te storten op: Rabobank 361 847 882 T.n.v. HWCC Croonenburgh 43 3261 RD Oud-Beijerland
Bezoekers
Niet-leden, die een clubavond willen bijwonen, wordt een bijdrage gevraagd van € 2,50.
Opzegging
Beëindiging van het lidmaatschap dient schriftelijk, vóór 1 december van het lopende verenigingsjaar, aan het secretariaat te worden opgegeven. Restitutie van contributie vindt niet plaats. Een opzeggingsformulier kan op de website van de HWCC www.hwccweb.nl worden gedownload.
Mutaties
Wijzigingen in je persoonlijke gegevens, zoals adres of e-mail adres kun je mailen naar:
[email protected]
2
Activiteitencommissie Sonia Acton E-mail:
Dré Jansen
[email protected]
Clubblad De Nieuwsbrief Redactie
Karel Flach E-mail:
Louis van Duuren
[email protected]
Kopij
Kan per e-mail worden ingeleverd of op clubavonden bij een van de redactie- of bestuursleden. De redactie gaat ervan uit dat ingezonden artikelen afkomstig zijn van de inzend(st)er, tenzij uitdrukkelijk anders vermeld. De aansprakelijkheid aangaande auteursrechten ligt bij de inzend(st)er zelf. De HWCC geeft andere computerverenigingen toestemming artikelen (met bronvermelding) over te nemen, mits deze regeling wederzijds wordt aanvaard.
Website
HWCC website:
www.hwccweb.nl
Redactie
Dirk de Zeeuw E-mail:
[email protected]
Public relations Dré Jansen E-mail:
Tijmen Vinke
[email protected]
Clubetiquette Software
Het is volstrekt niet toegestaan om tijdens de clubavonden software of ander materiaal, waarop auteursof patentrechten gelden, te kopiëren.
Beeldmateriaal
Het is volstrekt niet toegestaan om tijdens de clubavonden beelden te vertonen, die in strijd zijn met de goede zeden en normen. De HWCC heeft het recht, diegenen die in strijd met deze clubetiquette handelen, de toegang tot het clublokaal te ontzeggen. ■■■
Jaargang 30 nummer 1
Even bijpraten Door Tijmen Vinke. 101 leden. Jaargang 30. Grappig hè. Het is het 10e jaar dat we met meer dan honderd leden starten aan het begin van het jaar. Nog één jaar en we bestaan als vereniging 30 jaar. Bijzonder, voor een computerclub. Naar wat het jaar ons zal gaan brengen kunnen we alleen maar gissen. We hopen dat het weer een jaar wordt met enthousiaste leden, die de club- en Thema-avonden bezoeken, die de redactie met interessante kopij zullen overladen en, jawel, hun kennis overbrengen naar ons. Want we kunnen niet genoeg weten over onze computer. ••••• Het bestuur is weer een aantal keren bijeen gekomen. Onder meer zijn wij bezig geweest om een keuze te maken welke bank we willen behouden. Als eerste hebben we gepraat met beide banken. Daarna alle stukken bestudeerd en tot de conclusie gekomen dat we verder moeten gaan met één bank. Gezien de crisis, waar wij als vereniging direct mee te maken hebben, was dit een logisch gevolg. Vanaf nu gaan wij alleen verder met de Rabobank. De lagere kosten en de directe sponsoring hebben dit uiteindelijk beslist. ••••• Op dinsdag 8 januari was de Nieuwjaarsreceptie. Ook de TOTO werd weer gedraaid. De opbrengst van € 42,30 komt geheel ten goede aan het lustrum 2014. De gelukkige winnaar was de heer Cor Molendijk. ••••• De Thema-avonden Windows 8 van 29 januari jl. en Internet-bankieren van 26 februari jl. waren een groot succes. Op beide avonden waren ca. 70 personen aanwezig. ••••• Het nieuwe jaar brengt ons ook een bestuurswijziging. Tenminste als jullie het er niet mee eens zijn, dan wel. Henk van Grootveld (commissaris), Dirk Kraak en Tijmen Vinke (penningmeester en secretaris) zijn allen herkiesbaar. Wie is er geïnteresseerd in een bestuursfunctie? ••••• Jaargang 30 nummer 1
3
Op 19 maart 2013 zal de jaarlijkse HWCC-ledenvergadering plaatsvinden. We rekenen nu al op een grote opkomst. Financieel staat onze club er goed voor. Niet slecht met een contributie van € 35,00. Als je elke avond komt dan ben je nog geen EURO kwijt. En toch lukt het ons, als vereniging, nog steeds elke dinsdagavond, totaal 47 avonden per jaar, een clubbijeenkomst te organiseren! ••••• De Thema-avond Sociale Media door Arie van der Giesen en Robin Mol staat gepland op dinsdag 26 maart 2013. ••••• De activiteitenkalender van de HWCC 19 maart 2013 Algemene Leden Vergadering 26 maart 2013 Thema-avond Sociale Media 8 april 2013 Bestuursvergadering 30 april 2013 Geen clubavond 6 mei 2013 Bestuursvergadering 2 juli 2013 Laatste clubavond 9 t/m 30 juli 2013 Vakantie 6 augustus 2013 Eerste clubavond Voorlopige datum Rabobank fietstocht 31 augustus 2013 7 september 2013 Markt Strijen 14 september 2013 Markt Oud-Beijerland 17 september 2013 Open Huis 14 oktober 2013 Combivergadering 21 oktober 2013 Bestuursvergadering 26 november 2013 Thema-avond(onderwerp niet bekend) 9 december 2013 Bestuursvergadering 17 december 2013 Laatste clubavond van het jaar ••••• Onze Website wordt weer helemaal Up to Date gemaakt door Dirk. Alle HWCC-emailadressen werken weer en het forum is vanaf heden weer bereikbaar voor onze leden. ••••• Wat betreft de Workshops. De Office Excel groep gaat van start. Kleis Willemstein en Frans Kraan helpen jullie graag maar willen ook dat jullie hen iets leert. Wanneer jullie vragen hebben over Ipads dan kunnen jullie terecht bij Huib Boender. Over PowerPoint bij Dirk Vos en Videobewerking 4
Jaargang 30 nummer 1
bij Maarten Sluimer. Voor Visual Basic kan je terecht bij Louis van Duuren. Bij Remy van der Have en Lex Kouwenberg kan je terecht voor vragen over alle Windows versies. Bij Dirk Kraak over de TomTom en computer-hardware, Robin Mol over email instellingen / verzending / ontvangen. Office WORD wordt binnenkort weer door Dirk de Zeeuw gehouden. Mocht je iets anders willen leren of hier meer van willen weten, meld het dan bij Erna of Tijmen. Zij kunnen je ongetwijfeld verder helpen. ••••• Ons Lustrumteam 2014 is voor de eerste keer bijeen geweest. Er zijn vele ideeën de revue gepasseerd om een gezellige avond te organiseren. Ze willen eigenlijk alle voorgaande Lustrums weer overtreffen. We zullen nog een jaar moeten wachten maar in maart 2014 kunnen we iets verwachten van dit team. Heb je ook nog een idee, zeg het tegen Willem, Tijmen of Erna. ••••• Als je het archief gaat opruimen van de HWCC dan kom je van alles tegen. Wisten jullie dat een harde schijf, ter grootte van 20 MB, in 1991 slechts ƒ 485,00 (ca. € 230,00) kostte? Tegenwoordig heb je hier een harddisk van 5 TB voor. Ook een krantenknipsel uit 1989 met de koptekst “computers zo lek als een mandje”. Anno 2013 is dit nog steeds zo! Het leuke is ook dat in de HWCC Nieuwsbrief nr. 4 (1984) een programma staat, dat een dobbelsteen op het scherm kan laten rollen. Om dit voor elkaar te krijgen moest je het wel in de Basic taal van de Commodore C64 geschreven hebben. Vermenigvuldig je de formule, dan had je meerdere dobbelstenen om bijvoorbeeld het spel “gooi 7 ogen” te spelen. Vervolgens het laten runnen (uitvoeren van het programma). Tegenwoordig spelen we dit spel via Internet, alleen al het uitvoeren is al 200 keer sneller. De volgende keer zal ik weer eens iets leuks opzoeken uit ons archief. ••••• Alle jaarstukken voor de Algemene Vergadering worden weer per email verstuurd. Degenen die nog geen email hebben krijgen deze per post. Wil je toch een afdruk hebben, stuur dan een email naar
[email protected] Tot ziens op de volgende clubavond. Jaargang 30 nummer 1
■■■ 5
6
Jaargang 30 nummer 1
Internet bankieren Door Dré Jansen. Het is dinsdagavond 26 februari 2013, de wind staat gunstig, de temperatuur is kil en er is een lezing over internet bankieren. 66 mensen hebben de weg naar het clubhuis kunnen vinden. Na het openingswoordje van Erna beginnen Jaap v/d Velde en Janine Helders van de Rabobank hun betoog. Er wordt verteld over de diverse manieren waarop je kunt betalen en sparen. Alles draait om veiligheid en controle, waarin de methoden van de diverse banken verschillen. De Rabobank hanteert een card reader waarin je het bankpasje moet steken. Deze card reader wordt door de Rabobank een 'random reader' genoemd. Het apparaatje is door iedereen te gebruiken de verschillen zitten in het persoonlijke pasje. Deze random reader bevat een klein toetsenbordje en een displaytje.
Jaargang 30 nummer 1
7
Ten overvloede wordt nogmaals verteld dat geen enkele bank om codenummers, of andere persoonlijke gegevens zal vragen. Banken zullen ook nooit om een test betalingen vragen. Controleer of je daadwerkelijk met de bank bent verbonden (waarschuwing onderin) Boven zie je in de adresregel of het klopt: de -S- moet zichtbaar zijn. Een tweede controle is het hangslotje dat rechts bovenin te zien is. Maak verbinding met de bank www.rabobank.nl Steek de pas in de reader. Druk op -I- (van de reader) om het proces te starten (inloggen) Toets je PIN-code in en vervolgens op OK om het toegangsnummer te krijgen. • De reader geeft een nummer, schrijf dat van de reader over in de computer. • Klik op inloggen
• • • •
Rechts kan je een demo aanroepen, een filmpje dat precies laat zien hoe het moet. Na het inloggen, kan je betalen, door de naam en het rekening nummer van de begunstigde in te voeren. Je kunt meerdere betalingen in één keer verrichten. Er is naam-nummer controle, dus geld naar een 'verkeerde' persoon overmaken is hiermee vrijwel onmogelijk. Betalingen kan je vooraf invoeren om ze vervolgens op een door jou gekozen datum uit te laten voeren. Het is mogelijk om periodieke betalingen te verrichten. De periodetijd is uiteraard naar eigen inzicht te kiezen. Zo kan je ook sparen, door al dan niet regelmatig een bedrag van de betaalrekening naar de spaarrekening over te maken. En zo kan je ook het gespaarde bedrag weer terugboeken naar de betaalrekening. Betalen kan uitsluitend vanaf de betaalrekening. Na het inkloppen van de gegevens, wordt een controlenummer gevraagd. Dat controlenummer is het (totale) bedrag in hele euro's, dus het deel vóór de komma. Tot slot geef je het commando om de boel op te slaan, waarna alles volgens opdracht wordt uitgevoerd. 8
Jaargang 30 nummer 1
Een heel prettige optie is de simulatie mogelijkheid. Je kunt 'droogzwemmen', dus zonder dat er ook maar één cent wordt overgemaakt, opdrachten 'uitvoeren' om ervaring op te doen. Er is een helpdesk, die van 08:00 uur tot 20:00 uur beschikbaar is. Voor 'paniek' situaties is de bank tot 22:00 bereikbaar. Op zondag wordt er niet betaald, betalingen die op zondag zijn ingepland, worden op maandag uitgevoerd. Alle betalingen worden anderhalf jaar bewaard, later wordt er gesproken over 15 maanden. Je hebt hoe dan ook ruimschoots de tijd om een eigen archief aan te leggen. Regelmatig ontvang je een acceptgirokaart, energie, gemeentebelastingen, contributie, etc. Ook deze kan je elektronisch ontvangen. Dan moet je een FiN-box openen. Bedrijven zenden hun betaalverzoek nu niet meer per post, maar digitaal. Je kunt een melding inschakelen, per e-mail, of een SMSje op je zaktelefoon, je weet nu wanneer er een girobiljet in de ‘brievenbus’ ligt. Zo kan je ook andere zaken laten melden. De werking van dit digitale giroblaadje is gelijk aan de acceptgiro die je thuis ontvangt, met dit verschil dat nu alles al is ingevuld, geen schrijffouten meer! Je moet natuurlijk wel de nodige veiligheidscodes invullen, want veiligheid gaat boven alles. Deze 'girokaarten' worden maar liefst 7 jaar bewaard. Dat is door de belasting verplicht. Er is een adresboekje, waarin je de rekeningnummers, namen en adressen kan opslaan. Is er een betaling, dan zijn enkele muisklikken voldoende om de boel in te vullen. Op www.rabobank.nl is alles nog eens rustig na te lezen, er zijn instructie filmpjes waarop alles nog eens wordt getoond. Widgets, dat zijn applicaties, kleine hulpprogramma's, waarmee de persoonlijke omgeving naar eigen inzicht is aan te passen. Niet verplicht, maar naar mate je meer ervaring krijgt, zijn dit handige gereedschappen om het betalen prettiger en makkelijker te maken. Een van deze widgets is het 'huishoudboekje' waarmee je overzicht op je betalingen houdt. Het gaat hier dan alleen om betalingen die Jaargang 30 nummer 1
9
met de bank zijn gedaan. Het is helaas niet mogelijk om betalingen buiten de Rabobank of contante betalingen in te voeren. Bankzaken kan je ook op een tablet of smartphone uitvoeren. Uiteraard moet het nieuwe IBAN nummer worden gebruikt. Voor buitenlandse betalingen is IBAN verplicht. Oude nummers werken nog wel, maar wen er alvast maar aan. Nóg een veiligheidsmaatregel: na drie maal fout wordt de pas geblokkeerd. Dan moet je naar het bankkantoor (Heinenoord) om de boel weer vrij te geven. Dit moet je persoonlijk doen, dus je kunt geen ander sturen. Het is altijd mogelijk om de rekening te blokkeren, ook telefonisch als je pas gestolen is o.i.d. Meer gegevens op www.veiligbankieren.nl Veilige verbinding https://bankieren.rabobank.nl (slotje geeft veilige verbinding aan) Uiteraard kost het allemaal geld, want tegenwoordig moet je betalen om te kunnen betalen. Het kost zo'n € 4,65 per kwartaal. (RABO direct pakket) Er zijn duurdere pakketten, meer service, meer mogelijkheden. Tussentijds opwaarderen en afwaarderen is mogelijk. Aan alles zit een grens, zo kunnen geen grotere betalingen dan € 50,000,- worden uitgevoerd. Moet er een groter bedrag worden betaald, doe dat in meerdere opdrachten of ga even naar het bankkantoor. Heb je een half uurtje? Klik dan op: http://mediaarchief.rabobank.nl/player.html?demo=3849 Alles wordt verteld in een doorlopende filmvoorstelling. Tijdens de presentatie wordt meerdere malen verteld dat er geld kan worden overgemaakt op naam van Jansen, welnu, ik stel mijn rekeningnummer gaarne ter beschikking. ■■■
10
Jaargang 30 nummer 1
Tips & Trucs Blad op slot in Excel
Voorkom dat iemand per ongeluk een Excel-bestand wijzigt, door het werkblad te beveiligen. Zo kun je bijvoorbeeld een offerte samenstellen en vermijden dat allerlei berekeningen in verborgen cellen open en bloot komen te staan. Selecteer het werkblad en ga de naar tab Controleren. Kies in de groep Wijzigingen voor de optie Blad beveiligen. Excel toont een scherm waarin je kunt aangeven tot op welk niveau de beveiliging moet worden uitgevoerd. Als een gebruiker helemaal niets mag, zijn alle vinkjes weg. Wanneer een gebruiker alleen mag kijken naar het document, kan het verstandig zijn het document als pdf te verzenden. Vul een wachtwoord in om ervoor te zorgen dat de beveiliging niet zomaar wordt opgeheven. Je kunt ook het wachtwoord leeg laten. Aan het einde moet je het wachtwoord nog een keer bevestigen. Hiervoor klik je op het bestand met de rechtermuisknop en kies je de opdracht Open boven liggende map.
W ord 2011
Wie typt, maakt fouten. Om die te corrigeren, moet je eerst het foute woord selecteren en dan kun je het correcte woord typen. Om het iets sneller te laten verlopen, hebben ze bij Microsoft Word de Overschrijfmodus uitgevonden. In deze modus wordt het teken na de cursor overschreven door het teken dat je typt. Die Overschrijfmodus werkt zowel op Windows als Mac. Maar wat bedoeld was als een handige tool, blijkt in de meeste gevallen gewoon een last. Sommige gebruikers denken dat er iets mis is met hun computer wanneer die optie per ongeluk is geactiveerd. Om de Overschrijfmodus uit te schakelen, klik je op de Microsoft Office-knop, Opties voor Word, Geavanceerd. Daar zie je het selectievakje Overschrijfmodus gebruiken. In de Mac-versie ga je naar Voorkeuren voor dezelfde optie in Bewerken. ■■■ Jaargang 30 nummer 1
11
Leuke links Toeterconcert: http://www.youtube.com/embed/ik9AtJQXaHQ?rel=0 Magisch standbeeld: http://www.youtube.com/embed/wkCmmuiDFcg?rel=0 ■■■
12
Jaargang 30 nummer 1
Zintuigen op de computer? Door Erna van der Linden. De Amerikaanse computergigant IBM voorspelt ons dat de computer binnen vijf jaar kan proeven, ruiken, voelen en horen. Ongelooflijk toch? Maar wel bijzonder dat de meeste voorspellingen ook gewoon uitkomen. De komende technologische doorbraken in onze computers en ook de smartphones zullen ongekende mogelijkheden bieden. En alles heeft te maken met geluidsdruk, trillingen en geluidsgolven te analyseren. Een “horende” computer zal babygeluiden kunnen analyseren en zo dan als taal herkennen en de ouders kunnen vertellen waarom een baby huilt. Ook zal een arts geholpen kunnen worden met het stellen van een betere diagnose door foto’s te koppelen aan het patiëntendossier, want de computer zal dan deels de functie van onze ogen kunnen overnemen. En wat denk je dat de computer beter gezonde voeding kan herkennen. Iemand met bijvoorbeeld een speciaal dieet kan de computer recepten laten ontwikkelen om de bloedsuikerspiegel op het goede peil te houden terwijl het eten heel smaakvol zal zijn. Heel handig en slim voor mensen met diabetes. En wat denk je bij het opstaan wanneer je je niet zo lekker voelt, even de smartphone de adem laten opsnuiven en laten analyseren hoe het met de weerstand is. Een griepje in aantocht of een flinke verkoudheid, voor je je ellendig voelt is de diagnose gesteld en kun je onder de wol je baas bellen, want besmettingsgevaar kun je zo direct beperken. Iedereen blij. Een technologie waarvan wij als overwegend nuchtere Nederlanders vast denken: “Eerst zien en dan geloven”. Maar is deze ontwikkeling toch misschien dichterbij dan we voor mogelijk houden? In ieder geval wilde ik jullie deze bijzondere informatie niet onthouden en denk je over 5 jaar nog maar eens aan dit kleine stukje. Zullen we ons laten verrassen? ■■■ Jaargang 30 nummer 1
13
Tips & trucs P ow erP oint Achtergrond w issen
Soms wil je een afbeelding zonder kader op een dia plaatsen, omdat de kleur van de achtergrond niet bij de dia past. Gelukkig kan je de achtergrond van een plaatje makkelijk wissen. Klik op de afbeelding en kies in de menubalk de optie Opmaak. Daarna kies je helemaal links voor Achtergrond verwijderen. Je zult merken dat de illustratie een paarse achtergrond krijgt. Met de markeerinstrumenten kan je delen wegpoetsen of juist uitzonderen. Die paarse zone verdwijnt wanneer je naast de illustratie klikt. Het resultaat is dat de achtergrond helemaal verdwijnt.
Beveiliging
Voor wie wakker ligt van alle ongein die een mens kan tegenkomen, is er een tool met de naam Web of Trust, kortweg Wot. (www.mywot.com). Dit Finse product werd in de lente van 2012 maar liefst dertig miljoen keer gedownload en als plug-in geïnstalleerd in een browser. Aan de hand van een kleurindicatie weet je of een Website veilig of onveilig is. WOT is gratis en beschikbaar voor zowat alle gangbare browsers. Op de homepage van WOT kun je trouwens iedere website laten scannen op betrouwbaarheid en kind-veiligheid. Omdat WOT deze informatie in kleurtjes toont, is er ook een versie voor kleurenblinden.
W indow s 7
Iedereen heeft wel eens bestanden ontvangen die hij met geen mogelijkheid open krijgt. Free Opener (www.freeopener.com) is een gratis programma waarmee je tachtig verschillende bestandsformaten geopend krijgt zonder dat je over het oorspronkelijke programma beschikt. Deze tool speelt zonder moeite alle gangbare muziek en de meeste videoformaten. Bovendien kan Free Opener zowat alle gecomprimeerde bestanden aan. Pas wel op dat je tijdens de installatie van
dit gratis programma niet alle toolbars mee installeert.
14
Jaargang 30 nummer 1
Ex cel: w eg m et lege Cellen
Lege rijen, kolommen of cellen verwijderen door ze één voor één te selecteren is een geestdodend werkje. Op de volgende manier, met Selecteren speciaal, gaat het veel sneller. Selecteer de data, inclusief de lege cellen. Druk op F5 en klik op Speciaal. Selecteer de optie Lege waarden en klik op OK. Gebruik de toetsencombinatie Ctrl - (min) om de rijen te verwijderen en selecteer Cellen naar boven verplaatsen.
Beam er verbinding
Een tip voor wie regelmatig presentaties geeft. Om een projector met de laptop te verbinden, hoef je niet door de fabrikantafhankelijke configuratieschermen te klikken. Gebruik de toetsencombinatie Windows+P, zodat er een scherm tevoorschijn komt dat je laat kiezen waar je het beeld wilt hebben: alleen op je laptop, een kopie van het laptopscherm op de beamer, alleen op de projector of uitgebreid. Die laatste optie betekent dat de beamer en het laptopscherm als het ware één groot beeldscherm worden, waarbij het mogelijk is dat je iets anders ziet op de laptop dan op de projector.
I n Excel
voer je in een kolom enkele datums onder elkaar in, waarna je met de vulgreep de rest van de datums naar beneden kunt slepen. Vul de datum in, ga rechts onderaan de cel staan, waardoor je muisaanwijzer een zwart kruis wordt en sleep deze naar beneden. Onderaan de kolom verschijnt een infolabel. Als je daarop klikt, zie je een menu waarin je kunt aangeven of je de cellen wilt kopiëren, de reeks wilt doorvoeren enzovoort. Kies je voor weekdagen doorvoeren, dan zal Excel de weekends automatische overslaan. ■■■ Jaargang 30 nummer 1
15
I n gesprek m et… .
Tijm en Vinke
Door Sjors Pothuizen. Op 19 augustus 1965 geboren in Oud-Beijerland als de benjamin uit een gezin met drie broers en twee zussen. Toen Tijmen slechts 7 jaar oud was overleed zijn vader. Tijmen ging bouwkunde studeren, eerst aan de LTS in Oud-Beijerland en vervolgens aan de MTS in Rotterdam. In 1988 werd hij opgeroepen om het vaderland te gaan verdedigen, maar als fanatiek dienstweigeraar was dit niet zijn ding. Tot 1992 kon dit gerekt worden, uiteindelijk was de keuze niet zo moeilijk, het werd òf 18 maanden zitten op water en brood, òf toch het vaderland dienen. Op de vraag van zijn superieuren, wat hij dan het liefst zou willen doen in dienst, had hij zijn antwoord al paraat, namelijk: niks, stilzitten en vooral nadenken! Hoe krijgt deze geluksvogel het dan toch nog voor elkaar, om tot persoonlijk chauffeur van een generaal gebombardeerd te worden? En dan uiteindelijk nog twee maanden bijtekenen! Na de diensttijd moest er uiteindelijk toch echt gewerkt gaan worden. Na twee jaar bij een bouwkundig adviesbureau, volgde een carrière bij een architectenbureau. Van tekenaar tot projectcoördinator, was hij onder meer betrokken bij verschillende meubelboulevards, foodstores, kantoorpanden en diverse Makro vestigingen. Daarna was hij werkzaam bij een aannemer als werk-voorbereider, waar vervolgens in oktober 2010 het doek viel. Na 500 sollicitaties te hebben gedaan, leverde deze wel 50 reacties op, maar uiteindelijk nog geen baan. Wat betreft de bouwkunde: voor de toekomst verwacht Tijmen pas na 2015 een herstel.
16
Jaargang 30 nummer 1
Tijdelijk hield hij zich bezig in een kas vol met aardbeienplanten (ca. 300.000 stuks). Niets doen of vervelen ligt niet in zijn aard. In deze situatie is het wel belangrijk om jezelf goed bezig te kunnen houden. Zijn belangrijkste hobby’s zijn: computeren, tuinieren, vliegeren, modelbouw en de geschiedenis van de eerste- en tweede wereldoorlog.
HW CC
IN 1988 werd Tijmen voor de 2e keer lid, nu via Roel de Bruyn, om kennis te vergaren over zijn nieuwe Commodore Amiga 500, die kon Multi Tasken of wat dat dan allemaal ook mag betekenen? In de ledenvergadering van maart 1988 werd hij lid van de activiteitencommissie en later van het bestuur en sinds 1992 dus secretaris zoals we allen weten. De toekomstvisie van de HWCC geeft een goed gevoel voor de komende jaren, echter op termijn is enige terugval in het ledenbestand niet uit te sluiten. Tijmen maakt gebruik van een Desktop en een HP laptop.
P rivé:
Getrouwd met Dyana, en samen de gelukkige ouders van: Aletta en Ruben. Maar ook de allemansvriend mogen we niet vergeten, de hond Pepper. Tijmen bedankt voor je openhartige gesprek.
Jaargang 30 nummer 1
■■■
17
Oud nieuws, of toch niet? Door onze razende reporter Sjors Pothuizen. Numansdorp, 28 Maart 1916 In de laatste dagen wordt er vanuit Zeeland met de tramboot van Zijpe naar Numansdorp-haven veel vee aangevoerd om verder naar Rotterdam per stoomtram vervoerd te worden. Zaterdag reed zelfs een extra tram van Numansdorp-haven naar Rotterdam met 11 wagens volgeladen met vee. Klaaswaal, 9 mei 1916, Zaterdagavond 6 April 1916 vertoefden C. de Laat en Adriaan Vos in het café van D. Koster alhier. Hun rijwielen hadden ze voor het café geplaatst. Nadat ze een klein ogenblik aldaar waren binnen geweest, bleken hun rijwielen verdwenen. Ogenblikkelijk werd de politie van deze vermissing kennis gegeven, die dadelijk telegrafisch bericht zond aan de politie te Barendrecht, wien het gelukken mocht de beide daders, zijnde twee Rotterdammers op de Provinciale brug aan te houden. Beiden zijn ter beschikking gesteld van den Officier van Justitie te Dordrecht. ■■■
18
Jaargang 30 nummer 1
Mateloos Door Karel Flach. Het valt me steeds meer op dat we de maat een beetje aan ’t verliezen zijn! Waarom? Neem nou die nieuwe Blackberry! Heeft meer in z’n mars dan mijn desktop van 5 jaar geleden! Die is weer in alle opzichten 1000 maal sneller en “intelligenter” dan m’n eerste PC van 20 jaar geleden. (Windows 95 was er nog niet.) Weer 20 jaar verder terug zat ik nog met ponskaarten en telextape een computer van 1 x 1 x 1 meter te “voeden” met gegevens en programma, met 4 kb ringkerngeheugen! Processorboard van 40 cm vierkant, met alleen maar TTL logica! Hoe kan dat allemaal? Vanwege de steeds maar kleinere afmetingen van al die elektronica, maar dat is geen nieuwtje. Maar hoe klein eigenlijk, toen en nu? In 1965 werkte ik bij RVO-TNO-research. We bouwden de eerste “warmtebeeldcamera”. Konden we met een helikopter de warmtesporen zien van onderzeeboten, of de plaats waar een militair in de hei had gelegen. Daar waren fotocellen voor nodig die warmte konden detecteren. Maakten we zelf. Plakjes zagen van 1 mm dik uit een staafje, door een zônesmelter gezuiverd silicium. Op dat plakje, net zoals 43 jaar later nog steeds, maskers projecteren, zuurbehandelingen, opdampen, maskers projecteren, zuur, opdampen, totdat “onze” fotocel, na een week of zo, klaar was. Diameter ongeveer 2 millimeter. Verder niet zo’n punt toen, maar nu! Waar hebben we het nu over? Een USB stick met 64 Gbyte is al betaalbaar, Internetten in de Metro en een foto maken van 8 Mpix met hetzelfde “ding” dat in het kleinste borstzakje past! We hebben in Nederland ASML, een top-bedrijf in Eindhoven, waar Intel, Motorola, HP, enz. hun chipmachines vandaan halen. Toevallig heb ik dat bedrijf eind tachtiger jaren naar Eindhoven zien gaan, toen gebeurde dat projecteren van die maskers voor de chips nog met licht, op silicium ‘wafers’ van 10 cm diameter. Op Internet zijn nog machines te koop uit die tijd: de Micralign! Met spiegels met een diameter van een halve meter, maar met een oppervlakteJaargang 30 nummer 1
19
nauwkeurigheid van een lichtgolflengte! Ja, kleiner dan een duizendste millimeter! (Zuid Beijerland vlak maken tot op één millimeter.) Daarmee waren afbeeldingen - die maskers - te verkleinen tot de details, (de onderlinge verbindingen op een chip bijvoorbeeld.) ongeveer anderhalf duizendste millimeter breed zijn. Stel nu, daarmee wil ik een chip maken voor die USB stick van vandaag: 64 Gbyte, dat zijn dus 64.000.000.000 x 8 geheugencellen. Op een vierkantje? Stijf tegen elkaar? Zonder onderlinge verbindingen? OK! 700.000 x 700.000 geheugencellen van 1,5 micron in ‘t vierkant. Ben je daar nog? Narekenen? Een printkaart van 100 x 100 cm dus! VOL-gepakt! Kijk even in die USB stick! 7 x 7 millimeter! Maar wel functionerend, met bedrading, inclusief een processor met communicatiemogelijkheden enzovoort. Hoe kan dat? Grofweg zullen we alles dus 1000 maal kleiner moeten maken voordat dat past. Dat betekent dat de chipmaskers niet meer met gewoon licht worden belicht en geprojecteerd, maar met een UV lichtstraal met een diameter van 22 miljoenste millimeter van 13,5 nanometer golflengte worden “geschreven”, die uit een plasma komt. Even ter verduidelijking: zichtbaar licht heeft golflengten tussen 800 (rood) en 300 (violet) nanometer, hier gaat het dus om UV “licht” van 20 keer kortere golflengte. Alles gebeurt natuurlijk in heel schoon vacuüm, een vak apart! Dan denk ik ook dat alle bijkomende apparatuur en materialen ongelooflijk zuiver en nauwkeurig moeten zijn. Neem de etsvloeistof, of het spoelwater, of het silicium….. Spoelwater en etsvloeistoffen worden geleverd door een bedrijf in Antwerpen-Zwijndrecht. De zuiverheid daarvan is beter dan 10 ppt verontreiniging. Dat is minder dan 0,000.000.000.01 deel…….. Minder dan een vlieg op de snelweg van Amsterdam naar Basel, een blauwe of een rode? Ja dat kan men ook nog zeggen! De wafer van silicium is natuurlijk ook zo glad, heeft geen verontreinigingen groter dan 10 nanometer. Overigens is de diameter van een silicium- en koperatoom nog ongeveer 100 maal kleiner…….. De grens van het mogelijke komt in zicht! Of nog niet…….. Kijk maar wat er onlangs in het nieuws te lezen viel! 20
Jaargang 30 nummer 1
Op de CES van dit jaar maakt Kingston bekend dat het de intentie heeft om dit jaar nog een 512Gb en 1Tb flash drive op de markt te brengen. Genaamd de DataTraveler HyperX Predator, deze bevat een USB 3.0 ingang met lees / schrijf snelheden tot respectievelijk 240MB/s en 160MB/s. "Onze nieuwe DataTraveler HyperX Predator 3.0 stelt gebruikers in staat om hun hele digitale wereld op te slaan op een draagbare USB 3.0 Flash drive,” aldus Andrew Ewing, Flash memory business manager, Kingston. Als de 512GB versie al groot genoeg is, Kingston verkoopt deze nu voor $1.750 per stuk. De 1TB versie is nog niet leverbaar maar zal in het eerste kwartaal van dit jaar nog beschikbaar komen voor een nog onbekende prijs, de verwachting is wel dat deze 'ridiculously expensive' zal zijn. Een heel stuk goedkoper zijn dan de 32GB en 64GB USB 3.0 usbsticks met ook een lagere lees/schrijf snelheid van respectievelijk 150MB/s en 70MB/s. http://www.asml.com/asml/show.do?lang=EN&ctx=33254 http://www.chiphistory.org/equipment_landmarks/198590/interesting_products/perkin_elmer_micralign600_1986/micralign _600series.htm http://www.lithoguru.com/scientist/litho_history/milestones_tools.pd f http://www-inst.eecs.berkeley.edu/~ee143/sp08/PeaseChou.pdf http://www.instruct-online.nl/_inf/module2/7.php?p=02 ■■■
Jaargang 30 nummer 1
21
Slimme toetsencombinaties voor Windows 8 Hoewel Windows 8 zich uitstekend via ‘touch’ laat bedienen, gaat er soms niks boven een goeie ouderwetse toetsencombinatie. We zetten de handigste sneltoetsen voor het nieuwe besturingssysteem even voor je op een rij. • Zoekfunctie: om dingen terug te vinden in Windows 8 kun je – vanaf het startscherm – gewoon beginnen met typen. Handig is dat je zoekresultaten meteen opgesplitst worden in Apps, Instellingen en Bestanden. • Vergroten/verkleinen: met Ctrl + het scrolwieltje van de muis zoom je eenvoudig in of uit op de apps op je startscherm of andere informatie. De combinatie van Ctrl en de plus- of mintoets heeft hetzelfde resultaat. • De meeste shortcuts voor Windows 8 bestaan uit combinaties met de Windows-toets (het vlaggetje). Houd die dus ingedrukt en druk daarna op de volgende knop(pen): +C: opent de zogeheten charms-bar, de balk aan de rechterkant van je scherm die toegang biedt tot de belangrijkste onderdelen van Windows 8. +H, +I, +K: geven rechtstreeks toegang tot een zeker onderdeel uit de charms-bar, namelijk de functies Delen, Instellingen en Apparaten. +Spatiebalk: een snelle manier om de invoertaal en de toetsenbordindeling te veranderen. +Ctrl +Spatiebalk: schakelen tussen de twee laatst gebruikte invoermethodes. +Tabtoets: bladeren door de openstaande applicaties (die op dat moment als thumbnails in beeld verschijnen). Je kan een app op 22
Jaargang 30 nummer 1
deze manier ook eenvoudig beëindigen: klik daarvoor met de rechter muisknop op de voorvertoning en kies voor Sluiten. Met bovenstaande toetsencombinaties kan je al heel wat tijd besparen. Windows kent echter nog tientallen andere shortcuts, die vaak al heel wat versies meegaan. Voor een uitgebreid overzicht verwijzen we je naar: http://windows.microsoft.com/nl-BE/windows-8/keyboard-shortcuts Inhoud afkomstig van http://blogs.tijd.be/tzine/2013/01/de-handigste-toetsencombinatiesvoor-windows-8.html#ixzz2IyqBj9nU ■■■
www.profhost.nl Voor al uw website hosting en domein registratie
Wij verzorgen ook www.hwccweb.nl
Jaargang 30 nummer 1
23
Het verbazingwekkende leven Door Louis van Duuren. In het populair wetenschappelijk tijdschrift ‘KIJK’ verscheen in de editie van november 1983 een artikel over het spel ‘Leven’. Dit spel was geschikt om op je huiscomputer te spelen en daarom was er ook een GW-Basic Programmalijst afgedrukt, die ik dan ook direct in mijn Commodore-64 inklopte. Het resultaat vond ik zo verbluffend, dat ik er meteen een artikel over geschreven heb voor jaargang 1 nummer 2 van onze Nieuwsbrief van juni 1984. De meesten van jullie zullen dit artikel nooit gelezen hebben en omdat deze materie vandaag de dag nog steeds interessant is, wil ik het idee achter ‘Leven’ hier nog eens uiteenzetten. In tegenstelling tot 30 jaar geleden hoef je nu het programma niet zelf, regel voor regel, in te geven, ik heb er intussen een moderne Windows versie van gemaakt, met meer mogelijkheden dan de oude BASIC versie. Je kunt het gewoon downloaden van de HWCC-site.
W at is de gedachte achter ‘Leven’?
Stel je een dambord voor, dat naar alle kanten heel groot is. Op elk willekeurig vakje van dit uitgebreide dambord kun je een damsteen zetten. We zullen het in het vervolg in plaats van stenen, over individuen hebben. Zo’n geplaatst individu heeft, zoals hieronder blijkt, 8 buren. Het aantal buren van een individu is bepalend voor dat individu. Het bepaalt of het mag blijven (be)staan, of dat het moet verdwijnen. De oorspronkelijke regel voor het voortbestaan luidt:
Een individu blijft in leven als het 2 of 3 buren heeft, zo niet, dan verdwijnt het van het speelveld. Een individu verdwijnt dus (gaat dood) als het minder dan 2, (eenzaam) of meer dan 3 (te druk) buren heeft.
24
Jaargang 30 nummer 1
Op een lege plaats op het speelveld kan een nieuw individu komen, (geboorte) als voldaan wordt aan:
Een individu komt op een lege plaats te staan (geboorte), indien het aantal buren gelijk is aan 3. Deze twee simpele regels worden tegelijkertijd op alle vakjes van het bord toegepast. Er ontstaat een nieuwe positie van individuen op het bord, wat we de volgende generatie noemen. Vanuit deze nieuwe situatie worden de twee regels weer toegepast en ontstaat de volgende generatie, enzovoorts. Je kunt dit spel natuurlijk spelen op een dambord met damstenen, maar met de computer gaat het veel gemakkelijker, nauwkeuriger en sneller. Laten we eens een paar eenvoudige opstellingen van individuen bekijken. In sommige gevallen sterft de populatie uit en in andere gevallen blijven de individuen, al dan niet oscillerend bestaan. Generatie 1
Generatie 2
Generatie 3 uitgestorven
uitgestorven
uitgestorven
Jaargang 30 nummer 1
25
Het program m a 2-D Leven
Zoals gezegd, kun je dit programma downloaden van de HWCC-site. Als je het opstart kun je, wat de opstelling van de individuen op het speelveld betreft, uit twee mogelijkheden kiezen: Handmatig of Automatisch. Als je voor Handmatig kiest, verschijnt er een raster van punten op het speelveld, waarop je, door erop te klikken, een individu kunt plaatsen. Een verkeerd geplaatst individu kun je verwijderen door er nogmaals op te klikken. Op deze manier kun je interessante opstellingen invoeren, zoals:
Het verkeerslicht
De acht, die na acht generaties weer in zichzelf terugkeert.
De duikelaar, die zich na 7 generaties omkeert. De zwever, die na 4 generaties naar links onder opschuift.
Kies je daarentegen voor de beginopstelling de optie Automatisch, dan zal het programma een op te geven aantal willekeurige individuen genereren, waarbij je nog kunt opgeven of de opstelling symmetrisch moet zijn of niet. Met de symmetrische optie ontstaan er patronen, die sterke gelijkenis vertonen met Perzische tapijten. In tegenstelling tot de versie uit ‘Kijk’, kun je nu zelf de regels voor geboorte, overleven en overlijden aanpassen. Via 4 schuifregelaars kun je de kritieke waarden voor het aantal buren instellen. Ook de snelheid, waarmee de generaties elkaar opvolgen is in te stellen. 26
Jaargang 30 nummer 1
Het program m a 3-D Leven
Wat in het platte vlak kan moet ook in een drie dimensionale ruimte kunnen dacht ik. Hoe geef je echter een drie dimensionaal individu weer op een plat beeldscherm? Ik heb gekozen voor een kubus, dit is de eenvoudigste vorm om ruimtelijk weer te geven. Verdeel een regelmatige 6-hoek in drie gelijke delen en geef elk van de drie delen een andere kleur en je hebt een ruimtelijke kubus. We gaan dus weer terug naar de tijd dat we met blokken speelden, alleen nu laten we het stapelen aan de computer over. In het 2-D Leven programma kunnen er maximaal 60 x 90 = 5400 individuen worden geplaatst. Om de afzonderlijke kubusjes in het 3-D Leven programma nog zichtbaar te laten zijn, heb ik ervoor gekozen om een 3-dimensionale ruimte van maximaal 18 x 18 x 18 = 5832 individuen toe te passen. Het programma heeft een vergelijkbaar bedieningspaneel als dat van de 2-D versie. Hier kun je echter als eerste optie zelf kiezen voor de afmeting van de 3-dimensionale speelruimte. (van 3 x 3 x 3 tot 18 x 18 x 18) Voor de uitgangspositie (generatie 0) kun je kiezen uit Volledig of Willekeurig. Volledig wil zeggen: de gehele speelruimte wordt opgevuld en als je voor Willekeurig kiest, wordt de speelruimte willekeurig opgevuld met 3/5 van het maximaal aantal individuen. Ook hier kunnen de ‘spelregels’ door middel van schuifregelaars worden beïnvloed. Dit programma is ook te downloaden van de HWCC site. Ga er eens mee aan de slag en je zult versteld staan van de prachtige bouwsels, die met de blokkendoos van het Leven geconstrueerd kunnen worden. Ik ben benieuwd naar je bevindingen en wellicht zijn er suggesties om het programma te verbeteren. Mijn e-mail adres is:
[email protected] Op de volgende pagina zie je een paar ‘momentopnamen’ van het programma met een speelruimte van 11 x 11 x 11. Jaargang 30 nummer 1
27
■■■
28
Jaargang 30 nummer 1