Het convenant van Maastricht

Het convenant van Maastricht A. Considerans 1. Inleiding Maastricht is een van de belangrijkste economische centra en het culturele brandpunt van Zuid-Limburg en daarmee een belangrijke banenmotor voor de hele Euregio. Zuid-Limburg maakt deel uit van een van de zes nationale stedelijke netwerken en werkt daarin nauw samen met de steden Sittard-Geleen en Heerlen. Het is een technologische topregio met een rijk landschap dat zich onderscheidt door zijn “quality of life”. Doel van de strategische samenwerking van de provincie en de gemeente is het bevorderen van de culturele, sociale en economische vitaliteit van de stad en de regio. De kandidaatstelling van Maastricht voor Europese Culturele Hoofdstad 2018 vormt hiervan de opmaat. Dit vanuit de overtuiging dat cultuur, zoals onlangs bevestigd in het rapport “Economische waarde van de cultuursector in de provincie Limburg en de buurregio’s”, een belangrijke economische motor is in de ontwikkeling van de regio. Cultuur en creatieve industrie zijn van belang voor het Bruto Nationaal Product (BNP) en daarmee de groei en werkgelegenheid. De demografische transitie (bevolkingskrimp) en de stagnerende economische ontwikkeling als gevolg van de kredietcrisis onderstrepen de urgentie van deze samenwerking. Dit convenant tussen provincie en gemeente is er op gericht deze samenwerking te versterken en op onderdelen nader te concretiseren. Het wil tevens andere publieke en private partners inspireren en uitnodigen deel te nemen. Door samen op te trekken wordt er meer mogelijk. Het A2-project is hiervan een aansprekend voorbeeld. De door provincie en gemeente gedeelde visie op de ontwikkeling van de stad en haar rol in de regio vormt het uitgangspunt voor deze samenwerking. Elementen van deze visie zijn reeds in diverse nationale, provinciale en gemeentelijke beleidsdocumenten verwoord (versnellingsagenda, stadsvisie, kunstenplan en cultuurnota’s, bereikbaarheidsplannen, bestuursakkoorden, omgevingsbeleid en structuurvisies). Dit convenant brengt deze elementen op hoofdlijnen samen. Het formuleert de strategische opgaven die in het bijzonder gericht zijn op cultuur, werkgelegenheid en de ruimtelijke economische structuurversterking. Hierna worden deze opgaven kort benoemd door een typering van het huidige vertrekpunt (situatie) en de nagestreefde ontwikkeling (positionering). ________________________________________________________________________________ Het convenant van Maastricht pag. 1/9

2. Ruimtelijk economische structuurversterking en werkgelegenheid 2.1.

Kennis en innovatie

Situatie Maastricht kent met de Universiteit Maastricht en het Maastricht Universitair Medisch Centrum en daaraan gelieerde instellingen twee topinstituten. Deze werken nauw samen met andere topinstituten in de MAHHL-regio en daarbuiten. Belangrijk is de relatie met de R&D Campus van DSM op Chemelot. De MAHHL-regio heeft 73.000 WO en 42.000 HBO studenten. Op het gebied van de health en life sciences, ICT en maakindustrie kent Maastricht belangrijke innovatieve ondernemingen. Er is sprake van een relatief grote werkloosheid en een slechte match van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Maastricht huisvest meer dan 100 Europese en internationale instituten en is vestigingsplaats voor het internationaal onderwijs. Op gebied van kennis, cultuur en bestuur is Maastricht – de stad bekend van het naar haar vernoemde Europese Verdrag - een naar Europese maatstaven aantrekkelijke congres- en conventiestad. Positionering Universiteit en Medisch Centrum Maastricht streven naar internationale excellentie als basis voor innovatie en groei. Maastricht en de provincie steunen dit streven dat zich manifesteert door de internationaal toonaangevende binnenstedelijke Universitaire Campus en een even excellente Health Science Campus aan de A2. De samenwerking met instituten en bedrijven, ook in de wijdere regio (R&D Campus Chemelot, Eindhoven, RWTH-Aachen, Hasselt en Leuven) is sterk ontwikkeld. De regio onderscheidt zich internationaal als technologische topregio en als kwalitatief hoogstaand academisch en cultureel centrum. Op ICT-gebied is de stad vooraanstaand o.a. door bedrijven als Vodafone. Er is sprake van een sterk en innovatief MKB en Maastricht is succesvol in het internationaal acquireren van nieuwe bedrijvigheid. De werkgelegenheidssituatie is sterk verbeterd door een succesvol innovatief arbeidsmarktbeleid. De wetenschappelijke en hogere onderwijsinstellingen trekken substantiële groepen internationale studenten aan van ver buiten de regio en groeien in omvang. Eveneens nabij de A2 hebben gemeente en provincie met hun partners een Campus voor Internationaal Onderwijs/United World College gerealiseerd. Maastricht bouwt verder aan haar reputatie als congres- en conventiestad en bereikt een internationaal erkende en concurrerende positie. Provincie en gemeente bevorderen dat de voorzieningen hiervoor op een niveau zijn die met deze positie overeenstemt.

________________________________________________________________________________ Het convenant van Maastricht pag. 2/9

2.2. Wonen Situatie Maastricht heeft een historische binnenstad die als een magneet werkt naar haar omgeving. Na Amsterdam heeft Maastricht de meeste toeristische bezoekers van ons land. Daarnaast is de binnenstad ook een hoogwaardig woongebied. De overige stadswijken van Maastricht zijn, met uitzondering van Céramique, minder geprofileerd. Er zijn in een aantal wijken belangrijke verbeteringen doorgevoerd in het kader van het grotestedenbeleid. Een omvattende investering vindt plaats in de Krachtwijk Maastricht Noord-Oost. Een integrale gebiedsontwikkeling is voorzien in de Belvedère en in de Geusselt en boven het A2 tunneltracé. Positionering Het streven van stad en provincie is de bevolkingsomvang te stabiliseren op de huidige omvang. In samenhang met de hiervoor geformuleerde ambities op het gebied van cultuur en kennis betekent dit dat de stad zal moeten investeren in de ontwikkeling van wervende woonmilieus die kunnen concurreren op de bovenregionale woningmarkt en die huisvesting bieden aan de (internationale) kennis- en cultuurwerkers die de stad wil aantrekken. De stad biedt open, afwisselende en kwalitatief hoogstaande woonmilieus. Door gerichte gebiedsontwikkelingen (A2-Zone, Belvedère, Maastricht-Valkenburg, Kenniscampussen) zal hieraan in samenwerking met de provincie vormgegeven worden. Naast de historische binnenstad hebben de omliggende stadswijken een voor uiteenlopende levensstijlen aantrekkelijk profiel: o De Belvedère (Maastricht NW), creatieve industrie, artistiek, poort van de Grensmaas. o De Geusselt en A2 zone Noord (Maastricht NO), sportief, leisure, sociale stijging en leren. o Céramique en A2 zone Zuid (Maastricht ZO), museumkwartier en health en life science oriëntatie. o Jekerkwartier (Maastricht ZW), Quartier Latin van Maastricht overvloeiend in de uitzonderlijke natuur van het Jekerdal. 2.3. Bereikbaarheid Situatie Maastricht is een centraal gelegen knooppunt in een Euregionale netwerkstad, recent nog aangeduid als Zuidstad Charlemagne, met bijna 4 miljoen inwoners. Optimale regionale en internationale verbindingen zijn cruciaal om deze centrale positie verder uit te bouwen. Belangrijke stappen zijn reeds of worden binnenkort gezet door de verbinding van Maastricht met de hoge snelheidslijn (TGV) via Luik en Brussel met Parijs en Londen, de ondertunneling van de A2 en de spoorwegverbinding met Hasselt.


Positionering In samenhang met de realisatie van de A2 tunnel is een goede oplossing gevonden voor het maaskruisend verkeer. In de Euregio zijn de openbaarvervoerverbindingen o.a. naar Aken verbeterd. De spoorwegverbinding met de Randstad is door een hogere frequentie en snellere verbindingen geoptimaliseerd. Maastricht-Aachen Airport voorziet in een goede internationale bereikbaarheid rechtstreeks en via een lijnverbinding met Schiphol.

3. Cultuur Situatie Maastricht is als een van de oudste steden van ons land door de eeuwen heen de bakermat van culturele tradities en vernieuwing. Dit uit zich in de grote zorg voor haar historisch erfgoed (monumentale stad) en onderscheidende volkse en religieuze evenementen (o.a. carnaval, heiligdomsvaart) en in een compleet pallet van kunstvakopleidingen en artistieke instellingen, waar culturele talenten in de gelegenheid gesteld worden zich te ontwikkelen en te manifesteren. Maastricht kent vele toonaangevende culturele evenementen en festivals. Jaarlijks vindt in Maastricht de grootste internationale fine art en antiekbeurs plaats (Tefaf, de Maastricht Fair). Recent is Maastricht aangemerkt als een van de culturele brandhaarden van ons land. Positionering Maastricht streeft er naar in nauwe samenwerking met de provincie en andere publieke en private partners in de Euregio in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa te worden. Dit streven etaleert het geloof in eigen kracht en kunnen van de stad en regio. De weg daar naar toe vereist een omvangrijke kwaliteitssprong op het gebied van de fysieke culturele infrastructuur, de kunstvakopleidingen, de artistieke en cultuur-historische instellingen en de inhoudelijke programmering. De kunstvakopleidingen trekken internationaal studenten aan en groeien in omvang. De kandidaatstelling vindt plaats in nauwe samenwerking met de steden Aken, Hasselt, Heerlen, Luik en Sittard-Geleen en de drie provincies. De steden investeren gezamenlijk in de profilering van een sterke grensoverschrijdende culturele identiteit om daarmee een positie van internationale betekenis te verwerven. Deze samenwerking heeft een belangrijke spin-off op andere terreinen zoals economie, ruimte, arbeidsmarkt, onderwijs en onderzoek.


B. Afspraken 1. Visie, focus en samenwerking 1. Provincie en stad onderschrijven bovengeschetste ontwikkelingsvisie en strategische positionering van Maastricht in haar regio. 2. Provincie en stad zullen naar analogie van het A2-project via publiek-publieke en publiek-private partnerships deze ontwikkeling bevorderen en daarbij andere partijen betrekken. Deze strategische samenwerking zal gericht worden opgepakt door op de grote dossiers gezamenlijk met andere betrokkenen de planontwikkeling ter hand te nemen en draagvlak te ontwikkelen. 3. Programmatisch worden de gedeelde ambities vooralsnog op twee hoofdlijnen nadere geconcretiseerd: • Strategische planontwikkeling gericht op het scheppen van meer werkgelegenheid door ruimtelijke economische structuurversterking van de stad met een focus op de verbetering van de culturele en kennisinfrastructuur, de bereikbaarheid en het creëren van wervende woonen leefmilieus. • Intensieve samenwerking gericht op het scheppen van voorwaarden voor de kandidaatstelling van Maastricht voor Europese Culturele Hoofdstad in 2018. 2. Ruimtelijke economische structuurversterking en werkgelegenheid 1. De gezamenlijke inspanningen van provincie en gemeente op het terrein van de kennis en innovatie richten zich in het bijzonder op de voorspoedige ontwikkeling van de kenniscampussen van de Universiteit Maastricht (de binnenstadscampus van het UM) en de Health Science Campus (UMC+ langs de A2), dit in nauwe samenhang met de R&D Campus op Chemelot. 2. Daarnaast faciliteren Maastricht en provincie de verdere ontwikkeling van het internationaal onderwijs en het kunstvakonderwijs. 3. In samenwerking met de kennisinstellingen en het bedrijfsleven bevorderen de provincie en gemeente de valorisatie van kennis door stimulering van innovatie door bestaande ondernemingen het stichten van nieuwe bedrijven (startups) . Door innovatief arbeidsmarktbeleid en “social return” wordt een betere match van vraag en aanbod gerealiseerd.


4. Provincie en gemeente gaan in nauwe afstemming met het LIOF en de regio hun inspanningen op het gebied van de acquisitie van nieuwe bedrijven bundelen door de ontwikkeling van een gezamenlijke acquisitiestrategie.

5. Met betrokken partijen starten gemeente en provincie een strategische studie naar de versterking van de positie van Maastricht als congres- en conventiestad. 6. Het realiseren van wervende woonmilieus, die kunnen concurreren op de bovenregionale woningmarkt en die ook jongeren, starters en de (internationale) kennis- en cultuurwerkers aanspreken heeft hoge prioriteit. Ook in het hogere woningbouwsegment zullen nieuwe trendsettende ontwikkelingen actief bevorderd moeten worden. Particulier opdrachtgeverschap wordt gestimuleerd door hiervoor ruimte te scheppen in de planontwikkeling en door het bieden van incentives. Meer aandacht voor de kwaliteit van de architectuur, leefstijlen, duurzaamheid, leisure en de landschappelijke inpassing is noodzakelijk. Dit geldt zowel voor de kenniscampussen (zie hiervoor) als voor de A2-zone en de daaraan grenzende gebieden de Belvedère en De Geusselt en landgoederen zone waarbij de provincie en gemeente via het A2-project en de gebiedsontwikkeling Maastricht-Valkenburg al nauw zijn betrokken. 7. Voor de verbetering van het maaskruisend verkeer is een pakket van maatregelen in ontwikkeling. Hierbij zijn de gemeente en de provincie nauw betrokken. De eerste stap van dit pakket is de railverbinding met Vlaanderen. Verder hebben op korte termijn prioriteit de railverbindingen met Aken en het Duitse achterland en de verhoging van de frequentie en de snelheid van de railverbinding met de Randstad en de verbetering van het openbaar vervoer. Tijdens de aanleg van de A2-tunnel en de realisatie van een goede verkeersafwikkeling van het maaskruisend verkeer wordt door creatief en intensief vervoer- en mobiliteitsmanagement de goede bereikbaarheid van Maastricht gewaarborgd. 8. Het bestaan van een goede lijnverbinding tussen Maastricht-Aachen Airport en Schiphol is van groot belang voor de economische ontwikkeling van de hele regio. Provincie en gemeente nemen met belanghebbende derden initiatieven om dit te realiseren. 9. Er zal worden onderzocht hoe de planontwikkeling en de investeringen van de gemeente en provincie op de hiervoor genoemde gebieden meer in samenhang kunnen worden gebracht en op welke wijze door het creëren van nieuwe publiekpublieke en publiek-private samenwerkingsvormen de voorgestane doelen kunnen worden gerealiseerd. Dit onderzoek leidt tot dynamische scenario’s die ________________________________________________________________________________ Het convenant van Maastricht pag. 6/9

de basis vormen voor de gezamenlijke uitvoeringsagenda en de daarmee verbonden financieringsstrategieën van de provincie en gemeente. 10. Gedeputeerde Vrehen en wethouder Jacobs nemen wat betreft de uitwerking van bovenstaande het voortouw. Zij dragen zorg voor de opdrachtverlening voor het onderzoek en geven over 3 maanden een eerste aanzet voor een uitvoeringsagenda en investeringsstrategie. Hierover vindt vervolgens in februari 2009 een nieuw bestuurlijk overleg tussen beide colleges plaats. 3. Maastricht Europese culturele hoofdstad 2018 (MCH 2018) 3.1.

Proces en inhoud a. De kandidaatstelling voor de titel van Europese culturele hoofdstad zal ingericht worden als een enerverend en katalyserend proces. Het zal de verbeeldingskracht aanspreken van jong en oud en inspireren tot onorthodox denken door instellingen en bedrijven en het verkennen van nieuwe culturele horizonten en identiteiten stimuleren. Hierdoor staat dit proces niet op zichzelf maar is het nauw verweven met de vormgeving van nieuwe ontwikkelingsperspectieven voor de stad en de regio op economisch en sociaal terrein en weet het de hele samenleving hierbij te betrekken. b. Het proces naar MCH 2018 heeft een positief effect op het imago van de stad en regio. Het leidt tot meer culturele participatie, sociale cohesie en trots in de buurten. En het maakt een structurele extra werkgelegenheidsimpuls mogelijk van circa 400 banen. (Ecorysrapport 5 november 2008). c. Begin 2009 organiseren Maastricht en de provincie een brainstorm over concepten, kansen en uitdagingen voor Maastricht en de regio als internationale culturele brandhaard in 2018. Enkele onconventionele, creatieve en internationale denkers uit de wereld van de kunsten en media worden hiervoor uitgenodigd. Zij zullen gevraagd worden in debat met culturele instellingen thema’s en concepten te ontwikkelen voor de opdrachtverlening in de bidbookfase (tot en met 2012) en voor een internationaal aansprekende en op de kandidaatstelling anticiperende culturele programmering. Regionaal zijn hiervoor al bouwstenen aangedragen in de nota van Wevers, Huyts en Fransman. De met deze programmering samenhangende kosten van circa 4,8 miljoen Euro worden gedeeld door de provincie, Maastricht en de andere betrokken steden. d. Maastricht en de provincie nemen het initiatief tot het formaliseren en verder organisatorisch vormgeven van het Euregionaal cultureel platform van 6 steden en 3 provincies als publieke regionale drager van het initiatief Maastricht Europese Culturele Hoofdstad. Dit platform mobiliseert de steun voor de aanvrage en bevordert het ontstaan van hieraan gerelateerde culturele initiatieven in de regio.


e. De provincie steunt Maastricht vanaf 2009 in de uitwerking van het bidbook, waarbij de hele Euregio betrokken wordt. De daarmee samenhangende proceskosten tot en met 2012 van circa 3,2 miljoen euro worden gedeeld door Maastricht en de provincie alsmede mogelijk 3e partijen. f. Maastricht en de provincie zullen zich inspannen de noodzakelijke Euregionale samenwerking voor Maastricht Culturele Hoofdstad van Europa tot stand te brengen. Hiertoe zullen het komende half jaar samenwerkingsafspraken gemaakt worden met de partners over het gezamenlijke ambitieniveau, de organisatiestructuur en de financiering van de kandidaatstelling, de voorbereiding en het jaar van het event. 3.2.

Fysieke culturele infrastructuur

In de periode tot 2018 zal er bovendien fors geïnvesteerd worden in de publieke en particuliere fysieke culturele infrastructuur van de stad. Maastricht en de provincie hebben hiervoor in hun begrotingen substantieel extra middelen opgenomen. Een belangrijk deel van deze middelen zal ook ingezet worden als cofinanciering en zal leiden tot nieuwe investeringen door private partijen en tot het verwerven van subsidies van het rijk en Europa. In een aantal projecten zijn investeringen van gemeente en provincie al voorzien, zoals in de Timmerfabriek, het Spaans Gouvernement, de uitbreiding van het Bonnefantenmuseum, de ontwikkeling van publieke theater- en concert- en poppodia o.a. in het cultureel kwartier het Bassin en in de AINSI, de restauratie van de Lambertuskerk en in de stimulering van de beeldende kunsten en cultuurhistorie. 3.3.

Planning en organisatie

Provincie en gemeente verplichten zich om binnen 3 maanden na ondertekening van dit convenant te komen tot een organisatorische uitwerking en ontwikkelingsplannen waarmee de realisatie van de hiervoor geformuleerde inhoudelijke en procesdoelen in samenwerking met betrokken partners wordt opgepakt. Verder worden concrete afspraken gemaakt over de omvang van de investeringen van beide partijen in de fysieke culturele infrastructuurprojecten die hiervoor genoemd zijn. De gedeputeerde Wolfs en wethouder Jacobs dragen hiervoor zorg.


Aldus overeengekomen te Maastricht op 9 december 2008,

College van Gedeputeerde Staten Provincie Limburg

College van Burgemeester en Wethouders Gemeente Maastricht

dhr. L. Frissen, Commissaris van de Koningin

dhr. G. Leers, Burgemeester

dhr. W. Weijnen, Secretaris

dhr. J. Nauta, Secretaris


Het convenant van Maastricht

Recommend Documents